*محدودیت مربوط به حمایت از هر کاربر(استفاده‌کننده از دانش)و همچنین توجه داشتن به تأثیر متقابل نقش ویژه هر کاربر در سازمان با شایستگی‌ها، سبک شناختی، علایق و انگیزه‌های کاربر.
– مدیریت دانش از دیدگاه صاحبنظران
نویسندگان و صاحب­نظران مدیریت دانش، از دیدگاه های گوناگون، به تعریف مدیریت دانش پرداخته‌اند،که در این جا برخی از تعاریف مطرح شده را می آوریم:
رابیتز^[۵]: مدیریت دانش، شامل همه‌ روش هایی است که سازمان، دارایی های دانشی خود را اداره می کند که شامل چگونگی جمع آوری، ذخیره سازی، انتقال، بکارگیری، به روز سازی و ایجاد دانش است.
لاری پروساک^[۶]:مدیریت دانش، تلاشی برای آشکار کردن دارایی پنهان در ذهن اعضاء و تبدیل این دارایی به دارایی سازمانی است تا همه کارکنان سازمان به آن دسترسی داشته باشند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تام داونپورت^[۷]: مدیریت دانش، عملیات کشف، سازماندهی و خلاصه کردن دارایی اطلاعات است؛ به شکلی که معلومات کارکنان را بهبود بخشد.
هوبرت سنت آنگو^[۸]:مدیریت دانش عبارت است از ایجاد ارزش از دارایی های پنهان شرکت. زمانی این هدف تأمین می شود که بتوانیم توانایی های سازمانی و فردی را به گونه ای پرورش دهیم که در ایجاد، تبادل و گردآوری دانش، توانا باشند. این امر مستلزم آن است که برای افراد بشر، ارزشی بالا قائل شویم.
دانشکده مدیریت تگزاس، مدیریت دانش را اینگونه تعریف می کند:مدیریت دانش، فرایند سیستماتیک و نظام‏مند کشف، انتخاب، سازماندهی، تلخیص و ارائه­ اطلاعات است؛ به گونه ای که شناخت افراد را در حوزه‌ مورد علاقه اش بهبود می بخشد. مدیریت دانش به سازمان کمک می کند تا از تجارب خود، شناخت و بینش بدست آورد و فعالیت خود را بر کسب، ذخیره سازی و استفاده از دانش متمرکز کند تا بتواند در حل مشکلات، آموزش پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری از این دانش بهره گیرد. مدیریت دانش نه تنها از زوال دارایی های فکری و مغزی جلوگیری می کند، بلکه به طور مداوم بر این ثروت می افزاید.
ویکی پدیا^[۹]: مدیریت دانش فرآیندی است که به سازمانها کمک می کند تا اطلاعات و مهارتهای مهم را که به عنوان حافظه سازمانی محسوب می شود و به طور معمول به صورت سازماندهی نشده وجود دارند، شناسایی، انتخاب، سازماندهی و منتشر نمایند. این امر مدیریت سازمانها را برای حل مسائل یادگیری، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری­های پویا به صورت کارا و موثر قادر می سازد.
مدیریت دانش،رویکردی ساخت یافته است که رویه هایی رابرای شناسایی،ارزیابی وسازماندهی،ذخیره وبه کارگیری دانش به منظورتأمین نیازهاواهداف سازمان برقرارمیسازد ( داونپرت، پروساک، ۱۹۹۸).
مرکز مدیریت دانش در دانشگاه تگزاس آمریکا، مدیریت دانش را اینگونه تعریف می کند: فرایند نظام مند کشف، انتخاب، سازماندهی، تلخیص و ارائه اطلاعات است به گونه ای که شناخت افراد را در حوزه مورد علاقه اش بهبود می بخشد. مدیریت دانش به سازمان کمک می کند تا از تجارب خود، شناخت و بینش بدست آورد و فعالیت خود را بر کسب، ذخیره سازی و استفاده از دانش متمرکز کند تا بتواند در حل مشکلات، آموزش پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری، از این دانش بهره گیرد و مدیریت دانش نه تنها از زوال دارایی های فکری و مغزی جلوگیری می کند، بلکه بطور مداوم بر این ثروت می افزاید ( رضاییان و همکاران، ۱۳۸۸).
بات^[۱۰] ( ۲۰۰۰) مدیریت دانش را فرآیندی جهت تسهیل فعالیت های مرتبط با دانش نظیر خلق، کسب، تغییر شکل و استفاده از آن می داند. همچنین بنا به تعریف رادینگ ( ۲۰۰۳)^[۱۱] مدیریت دانش عبارت است از شیوه شناسایی، در اختیار قرار گرفتن، سازماندهی و پردازش اطلاعات جهت خلق دانش که پس از آن توزیع می شود و در دسترس دیگران قرار می گیرد تا برای خلق دانش بشری استفاده شود.
مدیریت دانش به الگوهای تعامل میان فنآوری ها،فنون وافراد شکل می بخشد. برای مثال تکنولوژی اطلاعات درخصوص گردآوری،ذخیره واشاعه اطلاعات به خوبی عمل میکندولی درتعبیرآن ناتواناست.دستیابی به راه حل های فنی امکان پذیر است . اما برای مدیریت دانش،سازمان باید محیط مشارکت،همکاری و اشتراک دانش رابه وجود آورد.تغییررفتار بشریکی ازمسایل جاری مدیریت دانش است وبه همین دلیل در پروژه های مدیریت دانش برتغییرروندهای سنتی وتقویت ساختارهاوفن آوری هاتأکید میشود.بنابراین همگون ساختن تدریجی اصول مدیریت درسازمان یکی ازمهمترین اولویت هااست.درنهایت میتوان گفت که تعهداستراتژیک مدیریت دانش،آن است که اثربخشی سازمانی رابهبودبخشدودرعین حال موجب ارتقاءفرصتهای سازمان گردد .
لذادانش وفرآیندمدیریت آن درروندپیشبردومزیت رقابتی سازمانهاامری مهم و اجتناب ناپذیرمحسوب میشود،ازاین روپارادایم مدیریت دانش درسازمانهای پویاو خلاق امروزی دریک مسیرپر مخاطره وپیچیده گام برمی دارد،که برای اثربخشی و انعطاف پذیری خاص سازمان نیازبه درک مطلوب وشناخت مفهوم دانش،مدیریت دانش وفرآیندهای مربوط به آن میباشد ( جمالی فیروزآبادی وهمکاران)
مدیریت دانش یک مدل تجاری میان رشته ای است که با همه جوانب دانش شامل خلق، کدگذاری، تسهیم و استفاده از دانش برای ارتقاء یادگیری و نوآوری در بافت سازمان سرو کار دارد. مدیریت دانش هم با ابزارهای تکنولوژیکی سرو کار دارد و هم با روش های جاری سازمان که شامل: تولید دانش جدید، کسب دانش باارزش از منابع خارجی، استفاده از این دانش در تصمیم گیری، وارد کردن دانش در فرآیندها، محصولات و خدمات، کدگذاری اطلاعات در اسناد و مدارک، نرم افزارها و پایگاه داده ها، تسهیل رشد دانش، انتقال دانش به سایر بخشهای سازمان و در نهایت اندازه گیری های دانشی و اثرگذاری مدیریت دانش است. سازمانها برای خدمت بهتر به مشتریان بایستی سیکل زمانی تولید یا ارائه خدمات را کاهش دهند، با حداقل دارایی های ثابت عمل کنند، زمان توسعه محصول را کوتاه کنند، کارمندان را توانمند سازند، سازگاری و انعطاف پذیری را ارتقاء دهند، اطلاعات را تسخیر کرده و دانش را خلق و تسهیم کنند. هیچ یک از این اقدامات بدون تمرکز پیوسته بر خلق، بروز رسانی، در دسترس قرار دادن، کیفیت و استفاده از دانش بوسیله تمام کارکنان و تیم های کاری اتفاق نخواهد افتاد ( محمدی و همکاران، ۱۳۸۷).
۲-۲-داده، اطلاعات، دانش
تمایز «داده^[۱۲]»، «اطلاعات^[۱۳]» و «دانش» مشکل است. تنها از طریق مفاهیم بیرونی یا از دیدگاه کاربر می‌توان بین «داده»، «اطلاعات» و «دانش» تفاوت قائل شد. معمولاً داده به عنوان مواد خام، اطلاعات به عنوان مجموعه سامان یافته‌ای از داده و دانش به عنوان اطلاعات با مفهوم، شناخته می‌شود. همانگونه که در شکل ۱ نشان داده شده ارتباط بین «داده»، «اطلاعات» و «دانش» تکراری و برگشت‌پذیر است و تبدیل این سه به یکدیگر به میزان سازماندهی و تفسیر آنها بستگی دارد. «داده» و «اطلاعات» بر مبنای «سازمان» و «اطلاعات» و «دانش» بر مبنای «تفسیر» از یکدیگر متمایز می‎شوند.
شکل ۲-۱: ارتباط بین داده، اطلاعات، دانش
داده: داده یک واقعیت و یا یک مورد از یک زمینه خاص بدون ارتباط به دیگر چیزهاست. داده‌ها حقایق و واقعیت‌های خام هستند.داده‌ها منعکس‌کننده تعاملات و مبادلات کامل و واحد و منسجمی‌ هستند که تحت عنوان جزء ناچیز از آنها یاد می‌شود.این اجزاء در پایگاه‌های داده، ذخیره و مدیریت‌ می‌شوند.داده‌ها حداقل متن را دارند و به تنهایی مفهوم موضوع بزرگتری را القا نمی‌کنند، تا زمانی‌ که مورد پردازش واقع شوند.داده‌ها، رشته واقعیت‌هایی عینی و مجرد در مورد رویدادها هستند.از دیدگاه سازمانی، داده‌ها یک سلسله معاملات ثبت شده منظم تلقی شده‌اند. «۲۱»، «۰۰۱»و«ژاپن»، نمونه‌هایی از داده هستند.بدون ارائه توضیحات بیشتر، هیچ برداشتی از این سه داده صورت نمی‌پذیرد. هریک از این داده‌ها ممکن است بیانگر زمان، مقدار، وزن، مبلغ، اندازه، ماهی از سال و…باشند.
اطلاعات:اضافه کردن زمینه و تفسیر به داده‌ها و ارتباط آنها به یکدیگر، موجب شکل‌گیری اطلاعات‌ می‌شود.اطلاعات داده‌های ترکیبی و مرتبط همراه با زمینه‌ و تفسیر آن است.ارتباط داده‌ها ممکن است بیان‌کننده‌ اطلاعات باشد.ممکن است صرفا ارتباط داده‌ها به اطلاعات‌ منجر نگردد.مگر آن که موجب درک مفهوم آنها باشد. اطلاعات در حقیقت داده‌های خلاصه شده را دربر می‌گیرد که گروه‌بندی، ذخیره، پالایش، سازماندهی و تحلیل‌ شده‌اند تا بتوانند زمینه را روشن سازند.می‌توان با بررسی‌ اطلاعات به اتخاذ تصمیمات پرداخت.اطلاعات معمولا شکل اعداد و ارقام، کلمات و گزاره‌های انباشته شده را به‌ خود می‌گیرند و اعداد وگزاره‌ها را به صورت خلاصه شده‌ ارائه می‌کنند.اطلاعات برخلاف داده‌ها، معنی‌دار هستند(قربانی،۱۳۸۸).
دانش: «دانش» مخلوط سیالی از تجربیات، ارزش ها، اطلاعات موجود و نگرش های کارشناسی نظام یافته است که چارچوبی برای ارزشیابی و بهره‌گیری از تجربیات و اطلاعات جدید به دست می‌دهد. دانش، در ذهن دانشور به وجود آمده و به کار می‌رود. دانش در سازمان ها نه تنها در مدارک و ذخایر دانش، بلکه در رویه‌های کاری، فرایندهای سازمانی، اعمال و هنجارها مجسم می‌شود. این تعریف، از اول مشخص می‌کند که دانش ساده و روشن نیست، مخلوطی از چند عامل متفاوت است؛ سیالی است که در عین حال ساختارهای مشخصی دارد و نهایت اینکه، ابهامی و شهودی است و به همین علت، به راحتی نمی‌توان آن را در قالب کلمات گنجاند و به صورت تعریفی منطقی عرضه کرد. دانش در خود مردم وجود دارد و بخشی از پیچیدگی ندانسته‌های انسانی است. ما گرچه به طور سنتی، سرمایه‌ها را مشخص و ملموس می‌دانیم، امّا سرمایه‌ی دانش را نمی‌توان به راحتی تعریف کرد. درست مشابه ذره اتمی که می‌تواند موج یا ذره باشد، بسته به اینکه دانشمندان چگونه وجود آن را دنبال کنند. دانش به شکل های پویا و نیز انباشته و ایستا قابل تصور است (رحمان سرشت، ۱۳۷۹).
دانش اطلاعات آمیخته شده با تجربه، زمینه و تفسیرمی‌باشد (داونپورت،۱۹۹۸).
دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده‌ها ریشه می‌گیرند. تبدیل اطلاعات به دانش در عمل بر عهده خود بشر است. با نگرش فراتری به این موضوع، آشکار می‌شود که معمولاً «دانش پایه» عامل تمایز بین داده، اطلاعات و دانش است. این یکی از دلایلی است که در محیط و فضای متکی به دانش، برخی موسسات یا شرکتها می‌توانند همچنان برتری های اقتصادی و رقابتی خود را حفظ کنند. «کوهن» و «لونیتال» در مباحث خود، این حقیقت را تشریح می‌کنند که گسترش دانش منوط به شور و هیجان یادگیری و دانش پیشین است. به عبارت دیگر، دانش اندوخته شده عامل موثری در افزایش واکنش و فراگیری سهل‌تر مفاهیم است. بنابراین، دانش ترکیب سازمان یافته‌ای است از «داده ­ها» که از طریق قوانین، فرایندها وعملکردها و تجربه حاصل آمده است. به عبارت دیگر، «دانش» معنا ومفهومی است که از فکر پدید آمده است و بدون آن اطلاعات و داده‌ تلقی می‌شود. تنها از طریق این مفهوم است که «اطلاعات» حیات یافته و به دانش تبدیل می‌شوند (Cohen&Leviathan, 1990).
اضافه کردن درک و حافظه به اطلاعات موجب توسعه طبیعی پس از اطلاعات می‌گردد. خلاصه‌سازی هرچه بیشتر(انباشت)اطلاعات اولیه به دانش منجر می‌شود.دانش را در این حالت می‌توان‌ بینش‌های حاصل از اطلاعات و داده‌هایی تعریف کرد که می‌تواند به روش‌های مختلف و در شرایط گوناگون موثر و قابل تقسیم باشد.دانش به حداقل رساندن جمع‌ آوری و خواندن اطلاعات است نه افزایش‌ دسترسی به اطلاعات.دانش کارآمد کمک می‌کند تا اطلاعات و داده‌های ناخواسته حذف شوند.دانش‌ یک ادراک و فهم است که از طریق تجربه، استدلال، درک مستقیم و یادگیری حاصل می‌شود.زمانی که‌ افراد دانش خود را به اشتراک می‌گذارند، دانش هریک افزایش می‌یابد و از ترکیب دانش یک فرد با افراد دیگر، دانش جدید حاصل می‌شود.رامپرسد دانش را تابعی از اطلاعات، فرهنگ و مهارت‌ها بیان می‌کند.
مدیریت دانش فرایندی است که به سازمان‌ها یاری می‌کند اطلاعات مهم را بیابند، گزینش، سازماندهی‌ و منتشر کنند و تخصصی است که برای فعالیت‌هایی چون حل مشکلات، آموختن پویا، برنامه‌ریزی‌ راهبردی و تصمیم‌گیری ضروری است.تعریف اسوان از مدیریت دانش یکی از بهترین تعاریف قلمداد می‌شود:مدیریت دانش هرگونه فرایند یا عمل تولید، کسب، تسخیر، ترویج و جامعه‌پذیری و کاربرد آن‌ است، در هرجایی که دانش استقرار یابد، یادگیری و عملکرد سازمان را افزایش می‌دهد.کویتز مدیریت‌ دانش را چنین تعریف می کند:فرایندی که از آن طریق سازمان به ایجاد سرمایه حاصل از فکر و اندیشه‌ اعضاء و دارایی مبتنی بر دانش می‌پردازد(قربانی،۱۳۸۸).
دانش درسازمان ها،نه تنهادرمدارک وذخایر دانش،بلکه دررویه های کاری،فرایندهای سازمانی،اعمال وهنجارهامجسم می شود(جعفری مقدم،۱۳۸۲).این تعریف ازاول مشخص می کندکه دانش،ساد ه وروشن نیست،مخلوطی ازچندعامل متفاوت است،سیالی است که درعین حال ساخت های معینی داردودرنهایت اینکه ابهامی وشهودی است وبه همین علت به راحتی نمی توان آن رادرقالب کلمات گنجاندوبه صورت تعریفی منطقی عرضه کرد.دانش درخودمردم وجودداردوبخشی ازپیچیدگی ندانسته های انسانی است.
درنهایت دانش رامیتوان براساس چهاردیدگاه رایج درمورددانش مطابق زیربیان کرد:
دانش،تنهاازطریق تفکرعمیق ویامشاهده جهان به دست می آید.
اگردیگران رادردانش خودسهیم کنیم،ازدانش ماکاسته می­ شود.
دانش رامی توان مستقل ازنحوه خلق آن یاکاربردآن،به عنوان یک ماهیت یا محصول ارزیابی کرد.
علم بالاترین شکل دانش است وانواع دیگردانش ازطریق علم است که به وجودمی آیندیاخلق می شوند(جاشاپارا^[۱۴]،۲۰۰۴).
روابط میان داده،اطلاعات ودانش،سلسله مراتبی ومطلق نیست. افرادوموقعیت هاتعیین کننده داده،اطلاعات ویادانش بودن این عوامل هستند.. صاحب نظرانی نظیرداونپورت وپروساک،استیوهال سوکارل ویگ متفق القول اندکه سطح تکامل دانش ازاطلاعات وداده هابیشتربوده ودربرگیرنده هردوی آنهاست. همچنین سطح تکامل اطلاعات ازداده بیشتربوده ودربرگیرنده آن نیزمی باشد(ویگ^[۱۵]،۲۰۰۲). وجودداده برای شکل گیری اطلاعات ووجوداطلاعات برای ایجاددانش ضروری است.
افرادی که درزمینه های خاص،اطلاعاتی عمیق دراختیاردارند،ازسطح دانش بیشتری نسبت به کسانی که درآن زمینه اطلاعات چندانی ندارند،برخوردارند.سازمان ها،هم به داده وهم به اطلاعات وهم به دانش نیازمندند.صاحب نظری به نام سوک نانان^[۱۶]معتقداست که باوجودنیازسازمان به داده،اطلاعات ودانش،دانش ازجایگاهی والاتربرخورداراست؛زیرادانش نزدیک ترین لایه به تصمیم ­گیری است.
تعامل بین فناوری، فنون و انسان، مفهوم مدیریت دانش را عمق می‌بخشد زیرا الگوی تعامل بین فناوری، فنون و انسان برای هر سازمان منحصر به فرد است که به راحتی قابل داد و ستد یا تقلید توسط سازمان های دیگر نیست. نکته مهم این است که دانش فردی برای توسعه دانش پایه سازمانی ضروری است، هر چند دانش سازمانی حاصل جمع ساده‌ای از دانش‌‌های فردی نیست (بات، ۲۰۰۰).
میزان صحیح اطلاعات در زمان مناسب مدت‎ها است که یک عامل مهم برای انجام انواع کارها بوده است. هر چند که میزان اطلاعات موجود داخلی و خارجی بیش از حد زیاد شده است. بیهوده نیست که امروزه مدیران اجرایی درباره غرق شدن در دریایی از اطلاعات صحبت می‌کنند. دو برابر شدن اطلاعات موجود در هر ۸ تا ۹ ماه یکبار بر ابعاد این معضل می‌افراید. سعی بر کنترل گنجینه اطلاعات از نظر تعریف غیرممکن است. حداقل برای سازمانی که فعالیت‎های اجرایی دارد بسیار پرهزینه خواهد بود. بنابر این ابزار کنترل دیگری باید پیدا نمود.
۲-۳- کاربرد مدیریت دانش
ما مدیریت دانش را فرایند ایجاد، تأیید، ارائه، توزیع و کاربرد دانش می‌دانیم. در سازمان هااین پنج عامل در حوزه مدیریت دانش زمینه آموزش، بازخورد، آموزش مجدد و یا حذف آموزش را فراهم می‌آورد که معمولاً برای ایجاد، نگهداری و احیا قابلیت‌های سازمان مورد نیاز است. بسیاری از متخصصان اطلاع‌رسانی با ذخیره و نظام‌مند کردن اطلاعات برای بازیابی و استفاده مجدد از آن اقدام می‌کنند، لیکن در یک سازمان دانش محور تنها تأکید بر این جنبه‌ها به تنهایی کافی نیست، بلکه اطلاعات باید بر طبق نیازهای واقعی کسب و کار، از نظر کیفی کنترل شود و به فرآیندهای کاری مرتبط بپیوندد. از طریق مناسبات مشترک میان اطلاعات و فرایندهای ذهنی و تجاری انسان است که سرانجام دانش و درک جدید ایجاد می‌شود. در حقیقت می‌توان گفت در فضای ایجاد شده در زمینه دانش و عقاید جدید است که اساس توسعه و تغییرات بیشتر، جهت سودآوری بیشتر کسب و کار بنا گذاشته می‌شود.
ایجاد دانش
اعتباربخشی به دانش
سازماندهی دانش
شکل ۲-۲:. فرآیندهای اشاعه دانش (جعفری مقدم،۱۳۸۵)
شرکت شیمیایی داو، راهبرد مدیریت دانش خود را برای به‌کارگیری سرمایه نامشهود برای بهبود ظرفیت و توانش در ایجاد ارزش افزوده به کسب و کار خود معرفی کرد. شرکت داو از مدل زنجیره ارزش دانش استفاده می‌کند که با ایده‌ها، مهارت‌ها و دیگر دارایی‌های سرمایه‌ای نامشهود غیرمحسوس، شروع می‌شود و از طریق نوآوری و اختراعات آنها را به دارایی‌های قابل اندازه‌گیری و
نامشهودمحسوسی تبدیل می‌کند. (لیود ۱۹۹۶).
شرکت سیمنز بین توانایی‌های هسته دانش خود، اهداف سازمانی و محصولات اصلی آن رابطه برقرار می‌کند. آنها با تمرکز بر توسعه دانش از طریق به‌کارگیری گروه‌افزار تحقیق و توسعه (R&D) دانش
را به اقدام عملی تبدیل می‌کنند (لیود ۱۹۹۶).

۱۳۸۹

۷۲٫۳

۱۳۹۰

–

۱۳۹۱

۲۸۷٫۵۶

جمع

۲۸۷۷٫۵

۳-۳- روش تحقیق
این تحقیق از نظر پارادایم یا رویکرد غالب جزو تحقیقات کمی می­باشد، زیرا در آن از داده ­های عددی استفاده شده است و بر اساس هدف کاربردی است، زیرا اصول و فنون تئوری­های محض تحقیقات کاربردی را برای حل مشکلات اجرایی و واقعی به­کار می­گیرد.

۳-۴- جامعه آماری و روش نمونه گیری
این تحقیق به روش همبستگی انجام شده است . و از نوع توصیفی- همبستگی می باشد . جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان مدیریت های جهاد کشاورزی غرب گیلان ( مدیر، معاونان فنی، کارشناسان آب و خاک، مسؤلین واحد تولید گیاهی، مسؤلین مراکز ) و ناظرین کشاورزی که حداقل یکسال سابقه کار در تجهیز ونوسازی اراضی را دارا می باشند که بر این اساس تعداد۱۱۹ نفر انتخاب و اقدام به جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نظر، پرسشنامه­ای بر اساس شناسایی عوامل پیش­برند ه و بازدارنده طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیکاری غرب استان گیلان در سه بخش تهیه گردیده است .
۳- ۵ – ابزار تحقیق
ابزار جمع­آوری داده ­ها در این تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ­ می­باشد که با توجه به اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهده، مصاحبه و مطالعه­ کتابخانه­ای، جهت انجام فعالیت­های میدانی تحقیق، تدوین گردید. جهت گردآوری داده ­ها از منابع کتابخانه­ای شامل کتب، مقالات، مجلات، گزارش­های تحقیقی مدارک و اسناد موجود و نیز استفاده از اینترنت، همچنین پرسشنامه، مصاحبه با اساتید، مدیران، افراد خبره و کارشناسان مطلع بوده است. بخش اول پرسشنامه ویژگی­های شخصی و حرفه­ای که دارای ۹ گویه ( سن، جنس، وضیعت تأهل، میزان تحصیلات، رشته تحصیلی، پست سازمانی، سابقه کار، سابقه فعالیت در بخش کشاورزی و سابقه فعالیت در تجهیز و نوسازی اراضی ) می باشد و بخش دوم به بررسی شناسایی عوامل پیش­برنده طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیکاری پرداخته شده که شامل ۱۸ گویه بوده و در قالب طیف لیکرت پنج قسمتی ( هیچ، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد ) می باشد . و بخش سوم پرسشنامه هم به بررسی شناسایی عوامل بازدارنده تجهیز و نوسازی اراضی پرداخته که شامل ۱۹ گویه و در قالب طیف لیکرت پنج قسمتی ( هیچ، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد ) می باشد انتخاب گردیده است .
برای تعیین پایایی پرسشنامه مذکور نیز تعداد ۲۰ نسخه از پرسشنامه توسط کارشناسان جامعه آماری خارج از حجم نمونه در مرکز استان تکمیل گردید که از طریق محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ ضرایب پایایی پرسشنامه مذکور برای عوامل پیش­برنده و عوامل بازدارنده تجهیز و نوسازی اراضی به ترتیب ۸۸۸/۰ و ۸۴۳/ ۰به دست آمد که بیشتر از ۷/۰ بوده و نشان داد وسیله تحقیق از قابلیت اعتماد قابل قبولی جهت جمع آوری اطلاعات برخوردار بوده و مناسب بودن پرسشنامه مورد استفاده است
به منظور روایی پرسشنامه از نظرات استادان راهنما و مشاورین و صاحب نظران امر استفاده گردید که پس از اعمال نظرات اصلاحی آنها پرسشنامه نهایی تدوین گردید .
روش آماری مورد استفاده تحلیل عاملی بود، تحلیل عاملی زمانی که هدف محقق یافتن عاملهای مکنون جهت تلخیص داده ها از بین مجموعه ای از آنها باشد، روش کارآیی است .همچنین پس از بررسی و مرور کتابخانه­ای و اینترنتی اسناد و منابع مربوطه و استفاده از نظرات استادان و صاحب نظران متغیرها شناسایی شدند و پرسشنامه­ای با عنوان شناسایی عوامل پیش­برنده و بازدارنده طرح تجهیز و نوسازی اراضی از پاسخگویان خواسته شده است . پس از گرد­آوری و ورود داده ­ها به رایانه از نرم افزارSPSS برای تحلیل داده ­های جمع­آوری شده بهره گرفته شد و بر این اساس یافته­های حاصل از تحلیل مقدار KMO برای عوامل پیش­برنده طرح تجهیز و نوسازی اراضی برابر ۷۷۳/۰و برای عوامل بازدارنده برابر ۸۲۵/۰ بوده بدست آمد و چون بالاتر از ۶۰/۰ بوده نشان دهنده آن است که وضعیت داده ­ها برای تحلیل عامل در حد خوب می­باشد. مقدارآماره بارتلت نیز برای عوامل پیش­برنده طرح برابر۸۸۴/۶۸۵ و برای عوامل بازدارنده ۸۸۴/۷۷۲ بدست آمد که در سطح خطای ۱ درصد معنا داری می­باشد. اندازه آماره­ی KMO و نتایج آزمون بارتلت برای ماتریس همبستگی داده ها در جدول( ۱ ) نمایش داده شده است که حاکی از مناسب بودن متغیرهای وارد شده برای تحلیل است
جدول (۳-۱۰ ) مقدار، KMO آزمون بارتلت و سطح معنا داری برای عوامل پیش برنده و بازدارنده در طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیکاری

عوامل

KMO

بارتلت

سطح معنا داری

پیش برنده

۷۷۳/۰

۸۸۴/۶۸۵

۰۰/۰

بازدارنده

۸۲۵/۰

۸۸۴/۷۷۲

۰۰/۰

۳-۶- روش­های آماری و تجزیه و تحلیل داده ­ها
برای شناخت بیشتر شرایط موجود و بررسی عوامل پیش­برنده و بازدارنده جامعه مورد مطالعه ابتدا به توصیف اطلاعات بدست آمده از کارشناسان توسط ابزار تحقیق (پرسشنامه) پرداخته شده و تمامی متغیرهای مورد نظر را به­ صورت توصیفی مورد بررسی قرار می­دهد. لذا به منظور پوشش مناسب، متغیرهای مورد نظر در چند بخش به صورت ویژگی­های فردی، پاسخگویان، همچنین نگرش نسبت به عوامل پیش­برنده وبازدارنده طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری شده است.
در بخش توصیفی به بررسی وضعیت موجود متغیرهای تحقیق پرداخته و به همین منظور از مشخصه­های آماری همچون فراوانی، درصد، نما، میانگین و انحراف معیار استفاده شده و براساس نیاز از آماره­ های مرکزی و پراکندگی چون میانگین و انحراف معیار جهت رتبه ­بندی و اولویت بندی گویه ­های بخش­های مختلف تحقیق استفاده گردیده است.

• فصل دوم

بررسی ادبیات تحقیق
مقدمه
هدف از این فصل که با عنوان «مروری بر ادبیات^[۳]»، «مروری بر منابع» و یا «مروری بر پیشینه تحقیق» معرفی می‌شود، بررسی و طبقه‌بندی یافته‌های تحقیقات دیگر محققان در سطح دنیا و تعیین و شناسایی خلأهای تحقیقاتی است.
۲-۱- بخش اول- تعریف و اهداف «آمادگی الکترونیکی»
۲-۱-۱- ضرورت توجه به آمادگی الکترونیکی
با افزایش شکاف دیجیتالی^[۴] (‌ فاصله ای است میان افراد و جوامعی که از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت بطور اثر بخش استفاده می کنند و آنهایی که این توانایی را ندارند) رهبران دولت ها، شرکتهای تجاری و سازمان های اجتماعی سعی دارند قدرت فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جهت توسعه خویش مهار کنند. برای استفاده اثربخش از فاوا، نهادی باید از جهت زیر ساخت ها، میزان دسترسی به فاوا در سطح گسترده افراد و جنبه های قانونی و حقوقی بر استفاده از فاوا دارای آمادگی الکترونیکی^[۵] باشد (Bridges, 2005b).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بنابراین اگر قرار است خلاء شکاف دیجیتالی پر شود، همه این موضوعات باید در یک استراتژی منسجم و دست یافتنی که جهت رفع نیازهای محلی آن نهاد خاص توسعه داده شده است، مورد توجه قرارگیرند.
۲-۱-۲- تعاریف آمادگی الکترونیکی
آمادگی الکترونیکی مفهوم نسبتاً جدیدی است که توسعه آن مرهون نفوذ سریع اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت چشم گیر استفاده از فناوری اطلاعات در کسب و کار و صنعت است. (Mutula & Van Brakel, 2006) این مفهوم در اواخر دهه­ ۱۹۹۰ و به منظور فراهم آوردن چارچوبی یکپارچه برای ارزیابی وسعت و عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه شکل گرفت. در طول چند سال گذشته مدل های متعدد ارزیابی آمادگی الکترونیکی طراحی و توسعه داده شده است. که نگاهی سطحی به هر کدام از این مدل ها، میزان آمادگی اقتصاد یا جامعه برای بهره گیری از جامعه­ اطلاعاتی و تجارت الکترونیکی را مشخص می کند. در بررسی دقیق تر، آشکار می شود که مدل ها، تعاریف بسیار متفاوتی از آمادگی الکترونیکی دارند، روش های مختلفی برای ارزیابی استفاده می کنند و ارزیابی آنها در اهداف، راهکارها و نتایج متفاوت اند(Hanafizadeh et al., 2009).
اولین تلاش ها برای تعریف آمادگی الکترونیکی در سال ۱۹۹۸، و ضمن اجرای «پروژه­ی خط مشی سیستم های رایانه­یی»^[۶] انجام گرفت(Mutula & Van Brakel, 2006). در این پروژه یک مدل خودارزیابی با نام «راهنمای آمادگی برای زندگی در دنیای شبکه­یی»^[۷] ارائه شد، که آمادگی الکترونیکی را به عنوان «میزان آمادگی یک جامعه برای مشارکت در دنیای شبکه­یی» تعریف کرده است(CSPP, 1998). پس از توسعه اولین ابزار ارزیابی آمادگی الکترونیکی، چندین ابزار ارزیابی توسط سازمان های تحقیقاتی، دانشگاه ها، شرکت های تجاری و افراد به وجود آمده است.
پس از توسعه اولین تعریف، مرکز توسعه بین المللی دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۰ با همکاری شرکت ماشین های تجاری بین المللی (IBM) «مدلی با نام آمادگی برای دنیای شبکه­ ای: راهنمایی برای کشورهای در حال توسعه» را مطرح کرد(CID, 2000). مجمع جهانی اقتصاد، اینسید^[۸] و اینفودو^[۹]، در سال ۲۰۰۱-۲۰۰۲ مدل «شاخص آمادگی شبکه»^[۱۰] را با تعریفی همانند مدل پروژه­ی خط­مشی سیستم های رایانه­یی توسعه دادند(WEForum, 2001-2002). بر خلاف مدل های فوق، که بر ارزیابی میزان آمادگی جامعه برای مشارکت در دنیای شبکه­یی تمرکز دارند، شرکت اقتصادی آسیا-اقیانوسیه^[۱۱] در سال ۲۰۰۰ در مدل «راهنمای ارزیابی آمادگی تجارت الکترونیکی» (APEC, 2000)، انجمن ملل جنوب شرقی آسیا^[۱۲] در سال ۲۰۰۱ در مدلی به نام «ارزیابی آمادگی انجمن ملل جنوب شرقی آسیای الکترونیکی» (e-asean,2001)، و موسسه­ی بین المللی مک کانل^[۱۳] در سال ۲۰۰۰ در مدلی با نام «ریسک تجارت الکترونیکی: درک فرصت های آمادگی الکترونیکی جهانی» (McConnell, 2000)، آمادگی الکترونیکی را آمادگی یک جامعه برای مشارکت در اقتصاد دیجیتالی، تعریف می کنند.
علاوه بر موارد یاد شده، آژانس های توسعه­یی، سازمان های تحقیقاتی و نیز دانشگاه ها تعاریف متفاوت دیگری از آمادگی الکترونیکی ارائه داده اند. پیمان خدمات و فناوری اطلاعات جهانی^[۱۴] در سال ۲۰۰۰ در مدلی به نام «بررسی بین المللی تجارت الکترونیکی»^[۱۵] آمادگی الکترونیکی را اطمینان مصرف کننده به وجود امنیت و حفظ حریم خصوصی در تجارت الکترونیکی، فناوری امنیتی بالا، نیروی کار آموزش دیده و هزینه های آموزشی پایین، سیاست های عمومی با محدودیت پایین، فعالیت های تجاری جدید منطبق با عصر اطلاعات و هزینه های پایین برای فناوری تجارت الکترونیکی تعریف می کند(Bridges, 2001). امریکا جی.ام.بی.اچ.^[۱۶] آلمان بر اساس پروژه­ی الگوبرداری شاخص های آماری برای جامعه­ اطلاعاتی^[۱۷] در سال ۲۰۰۱ گزارشی تحت عنوان «چارچوب الگوبرداری اروپا»^[۱۸] ارائه داد(Emperica, 2001). بر اساس تعریف ارائه شده در این گزارش، در جامعه­ اطلاعاتی، اطلاعات و دانش رو به رشد در تمامی سطوح جامعه، به عنوان کالاهای مهم اقتصادی به شمار می روند. به عبارت دیگر، در جامعه­ اطلاعات، بخشی از فعالیت های اجتماعی در حال رشد از طریق شبکه های فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام می شوند یا به فناوری های اطلاعات و ارتباطات وابسته اند. در سال ۲۰۰۱ مرکز توسعه بین المللی و مدیریت تعارضات^[۱۹] در دانشگاه مری لند، در مدلی با نام «مدل شبکه­یی مذاکره»^[۲۰] جامعه­ آماده­ی الکترونیکی را به عنوان جامعه­ دارای بازار ارائه کنندگان خدمات اینترنتی^[۲۱] که سه مرحله­ توسعه قبل تجاری، تجاری و رقابتی را پشت سر گذاشته اند، تعریف می کند(Bridges, 2001). در سال ۲۰۰۳، محققینی از دانشکده­ی مدیریت موسسه­ی فناوری ماساچوست^[۲۲] یک چارچوب مفهومی برای اندازه گیری آمادگی الکترونیکی ارائه دادند که در آن آمادگی الکترونیکی به صورت توانایی استفاده از فرصت های ارزشمند ایجاد شده از طریق به کارگیری اینترنت تعریف شده است(Choucri, N,et.al, 2003).
مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی، بر حسب تعاریف متفاوتی که از آمادگی الکترونیکی ارائه می دهند، اهداف مختلفی برای ارزیابی دارند، به طوری که هدف مدل های دانشگاه هاروارد و پروژه­ی خط مشی سیستم های رایانه­یی، تعیین میزان آمادگی افراد و سازمان ها برای مشارکت در دنیای شبکه­یی است (Bridges, 2001)، در حالی که هدف مدل های ارائه شده توسط پیمان خدمات و فناوری اطلاعات جهانی، شرکت اقتصادی آسیا-اقیانوسیه، موسسه­ی فناوری ماساچوست، موسسه­ی بین المللی مک کانل و مرکز تحقیقات تجارت الکترونیکی دانشگاه تگزاس (در مدلی به نام «اندازه گیری اقتصاد اینترنتی» در سال ۱۹۹۹)، ارزیابی آمادگی اقتصاد دیجیتالی و تجارت الکترونیکی است(Bridges, 2001). برخی دیگر از مدل ها مانند مدل های ارائه شده توسط دانشگاه مری لند، شرکت بین المللی داده ها (در مدلی با نام «شاخص جامعه اطلاعاتی» در سال ۲۰۰۰)، برنامه­ی توسعه سازمان ملل (در مدلی با نام «شاخص دست یابی به فناوری» در سال ۲۰۰۱)، و سازمان جهانی مخابرات (در مدلی با نام «شاخص دسترسی شبکه» در سال ۲۰۰۳) ارزیابی میزان دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات را هدف ارزیابی قرار داده اند(Bridges, 2001). علاوه بر این مدل ها، در سال ۱۹۹۹ از سوی اعضای دپارتمان جامعه شناسی دانشگاه ایالتی اوهایو مدلی با نام «تحلیل بین کشوری توسعه اینترنت»، و نیز در سال ۲۰۰۳ مدلی با نام «چارچوب ارزیابی آمادگی الکترونیکی ملت ها» با هدف مشخص کردن عوامل کمک کننده به افزایش آمادگی الکترونیکی یک کشور معرفی و ارائه شد(حنفی زاده و همکاران، ۱۳۸۷).
اگر چه بعضی از مدل ها از اهدافی یکسان برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی برخوردارند، برخی دیگر اهداف مخصوص به خود را دارند. از جمله­ این مدل ها می توان اشاره کرد به:
گروه موزاییک، کنسرسیومی از دانشگاه ها، در سال ۱۹۹۸ مدلی با نام «انتشار جهانی اینترنت» را با هدف اندازه گیری و تحلیل رشد اینترنت در ۲۵ کشور جهان ارائه کرد(Bridges, 2001). واحد اقتصاددانان هوشمند، با همکاری مرکز تحقیقات هرمی، در سال ۲۰۰۱ مدلی با نام «رتبه ­بندی آمادگی الکترونیکی»^[۲۳] را با هدف اندازه گیری وسعت بازار موجود، فرصت های اینترنت محور را ارائه داد(Bridges, 2005).
اوربیکام^[۲۴] در سال ۲۰۰۳ مدلی با نام «کنترل شکاف دیجیتالی و پیش زمینه»^[۲۵] را با هدف اندازه گیری شکاف دیجیتالی در داخل و میان کشورها ارائه داد. مؤسسه­ی همکاری توسعه بین المللی سوئد در سال ۲۰۰۱ مطالعه­ موردی سه کشور را با هدف فراهم آوردن تحلیلی از نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و چالش ها و همچنین ارائه­ مسیری برای ادامه­ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه ملی انجام داد. امریکا جی.ام.بی.اچ. آلمان مدل خود را با هدف ایجاد چارچوبی مفهومی و متدولوژیکی که از طریق آن شاخص های آماری استفاده شده برای کنترل و الگوبرداری جامعه­ اطلاعاتی در کشورهای عضو اتحادیه­ی اروپا توسعه و آزمون می شوند، ارائه کرده است. کنفرانس سازمان ملل در تجارت و توسعه در سال ۲۰۰۳ گزارشی با نام «شاخص های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات» را با هدف کمک به شناسایی موضوعات علمی و فناوری موجود، با تاکید خاص بر تاثیر آن ها در کشورهای در حال توسعه، ارائه داد. بانک جهانی در سال ۲۰۰۵ مدل «متدولوژی ارزیابی دانش» را با هدف کمک به کشورها برای شناخت مشکلات و فرصت هایی که با آن مواجه اند، ارائه کرد. انجمن ملل جنوب شرقی آسیا مدل خود را با هدف شناخت سطح آمادگی الکترونیکی کشورهای جنوب شرقی آسیا و ارائه­ راهکارهایی برای کاهش شکاف ها ارائه کرده است(حنفی زاده و همکاران، ۱۳۸۷).
علی رغم تعدد تعاریف ارائه شده برای آمادگی الکترونیکی، مدل های مختلف به طور متوسط سطوح توسعه زیرساخت، اتصال، دسترسی به اینترنت، خدمات و کاربردها، سرعت شبکه، کیفیت دسترسی به شبکه، سیاست های فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه های آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات، منابع انسانی، سواد رایانه­یی و محتوای مرتبط را اندازه گیری کرده، و بر این ابعاد متمرکزند(Mutula & Van Brakel, 2006).
تحقیقات در زمینه ی ارزیابی آمادگی الکترونیکی بیشتر در حوزه کشور و منطقه بوده است و در زمینه ی ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سازمان ها تعداد معدودی وجود دارد. به عنوان مثال جوتلا و همکاران در سال ۲۰۰۲^[۲۶] یک مدل مفهومی از آمادگی الکترونیکی در سازمان های با اندازه کوچک و متوسط را ارائه کرده اند(Jutla, Bodorik & Dhaliwal, 2002). علاوه بر این فتحیان و همکاران در سال ۲۰۰۸ مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سازمان های با اندازه کوچک و متوسط در ایران را ارائه داده اند (Fathian, Akhavan & Hoorila, 2008). حنفی زاده و همکاران در سال ۲۰۰۹ در مقاله ای تحت عنوان “موافقان و مخالفان شکاف دیجیتالی و ارزیابی آمادگی الکترونیکی” به بررسی مدل های شکاف دیجیتالی و آمادگی الکترونیکی با توجه به تعاریف و متدولوژی های آنها پرداخته اند و نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کرده اند. همچنین با بررسی عمیق ادبیات تحقیق در این مقاله یک مدل جامع ارزیابی آمادگی الکترونیکی برای سازمان های با اندازه کوچک و متوسط ارائه شده است که می توان از آن به عنوان مبنا و استاندارد برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی استفاده کرد(Hanafizadeh, M. R ,Hanafizadeh, P & Saghaei 2009).
۲-۱-۳- اهداف آمادگی الکترونیکی
بسته به اینکه هدف از ارزیابی آمادگی الکترونیکی چه باشد، تمرکز مدل اندازه گیری نیز متفاوت است(Budhiraja,2002).

• زیرساخت‌های الکترونیکی^[۲۷]

اگر هدف ارزیابی بر زیرساخت‌های الکترونیکی متمرکز است، بنابراین تمرکز باید بر نهادها، سخت‌افزار و نرم‌افزار باشد. دراینجا آمادگی الکترونیکی برابر است با کامپیوترها و دسترسی‌ها. سخت‌افزار کامپیوتری و دسترسی به شبکه برای کسب آمادگی الکترونیکی و پرکردن شکاف دیجیتالی ضروری است و دولت و فعالیت‌های بخش خصوصی باید آنها را تامین کنند.

• اقتصاد الکترونیکی^[۲۸]

اگر هدف ارزیابی بر تجارت الکترونیکی متمرکز است، بنابراین تمرکز باید بر کسب و کار مبتنی بر فاوا باشد. در اینجا آمادگی الکترونیکی برابر است با کامپیوترها، دسترسی و اقتصاد. سخت‌افزار کامپیوتری و دسترسی به شبکه برای آمادگی الکترونیکی ضروری هستند اما بازار است که این مسأله را به تنهایی حل خواهد کرد.

• جامعه الکترونیکی^[۲۹]

اگر هدف ارزیابی بر جامعه متمرکز است، بنابراین تمرکز باید بر جامعه‌ای کامل باشد. در اینجا آمادگی الکترونیکی نیازمند سواد اولیه، حداقل ثروت، بهداشت و سایر مسائل اجتماعی است که بایستی درابتدا مورد توجه قرار گیرد. کامپیوترها مهم هستند اما تا مسائل فوق مورد توجه قرار نگیرند، هیچ چیزی یک جامعه را از نظر الکترونیکی آماده نخواهد کرد.

• اداره الکترونیکی^[۳۰]

اگر هدف ارزیابی بر اداره الکترونیکی متمرکز است، بنابراین تمرکز باید بر مهندسی مجدد فرایندهای^[۳۱] دولتی و استفاده از ابزارهای سریع‌تر و شفا‌ف‌تر برای تحویل خدمات دولتی به شهروندان قرار گیرد. دراینجا، آمادگی الکترونیکی برابر است با کامپیوترها و دسترسی و استفاده مؤثر از آنها. سخت افزار و دسترسی به تنهایی برای کسب آمادگی الکترونیکی کافی نیست، بلکه باید برنامه‌های آموزشی وسیع، محتوای محلی، بخش فاوای محلی و یک مهندسی مجدد فرایندهای تجاری در کنار آن وجود داشته باشد.
۲-۲- بخش دوم- تشریح مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی
در عصر اطلاعات، ارزیابی آمادگی الکترونیکی به‌منظور برنامه‌ریزی برای توسعه قابلیت‌های لازم (از جنبه‌های مختلف فنی و سازمانی)، به‌طور روز افزونی اهمیت پیدا می‌کند. به همین دلیل، تاکنون چندین ابزار مختلف ارزیابی آمادگی الکترونیکی توسط شرکت‌های مشاوره‌ای و دانشگاه‌ها عرضه و به‌کار گرفته شده است. گرچه در ظاهر همه این ابزارها به دنبال ارزیابی آمادگی الکترونیکی هستند، اما با توجه به تعاریف مختلفی که از این مفهوم ارائه می‌کنند و نیز اهداف و جهت‌گیری‌های مختلفی که مدنظر قرار می‌دهند و همچنین روش‌های متفاوتی که برای این ارزیابی مورد استفاده قرار می‌دهند کاملاً از یکدیگر متمایز می‌شوند.
آمادگی الکترونیکی یک مفهوم نسبتاً جدیدی است که به واسطه نفوذ سریع اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت چشمگیر استفاده از فناوری اطلاعات در کسب و کار و صنعت، توسعه یافته است(Mutula, 2006). مفهوم آمادگی الکترونیکی به جهت فراهم آوردن یک چارچوب یکپارچه برای ارزیابی وسعت و عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و توسعه نیافته در اواخر دهه ۱۹۹۰ شکل گرفت. اولین تلاشها برای تعریف آمادگی الکترونیکی در سال ۱۹۹۸ بوسیله پروژه خط مشی سیستم‌های کامپیوتری انجام گرفت. این تعریف اولین ابزار ارزیابی آمادگی الکترونیکی معروف به راهنمای آمادگی برای زندگی در دنیای شبکه ای را توسعه داد(Mutula, 2006). پس از توسعه اولین ابزار ارزیابی آمادگی الکترونیکی، چندین ابزار ارزیابی توسط آژانسهای توسعه ای، سازمانهای تحقیقاتی، دانشگاهها، شرکتهای تجاری و افراد به وجود آمده است. بعضی از سازمانهای پیشرو در امر توسعه ابزارهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی، عبارتند از:

• سازمان بین المللی مک کانل^[۳۲] با ابزاری به نام آمادگی؟ شبکه. رو^[۳۳] ((McConnell, 2000

• مرکز توسعه بین المللی دانشگاه هاروارد^[۳۴] با ابزاری به نام شاخص آمادگی شبکه^[۳۵] (CID, 2000)

• موسسه اکونومیست^[۳۶] با ابزاری به نام رتبه بندی های آمادگی الکترونیکی^[۳۷] (EIU,2001)

• کنفرانس سازمان ملل در توسعه و تجارت^[۳۸] با ابزاری به نام شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات^[۳۹] (UNCTAD, 2003)

• گروه موزاییک^[۴۰] با ابزاری به نام چارچوبی برای ارزیابی انتشار اینترنت^[۴۱] (Wolcott,1996)

• قانون اول: اثر غیر مستقیم یک مسیر از متغیر علت X به متغیر معلول Y که با (I(x,y نمایش داده می­ شود، مثبت است اگر تعداد پیکان­های دارای علامت منفی، زوج باشند. اثر غیر مستقیم متغیر X بر متغیر Y از طریق مسیر( P(xwy در شکل۲ مثبت خواهد بود.
• قانون دوم: اثر کلی متغیر علت X بر متغیر معلول Y به صورت (T(x,y نمایش داده می­ شود و حاصل جمع تمامی اثرات غیرمستقیم از متغیر X به متغیر Y می‌باشد. در شکل (۲-۱۶) این اثر کلی حاصل جمع اثرات دو مسیر P(xwy) و ) P(xfzy است که با توجه به مثبت بودن اثرات هر دو مسیر، اثر کلی نیز مثبت خواهد بود.
اکسلراد نمایش ماتریسی (ماتریس مجاورت) نگاشت­های ادراکی را ابداع کرد. مرکزیت ادراکی علی در نگاشت­های ادراکی را می‌توان با مؤلفه­ های ماتریس مجاورت تعریف کرد. به اعتقاد وی پشت هر مقاله و نطق سیاسی یک نگاشت­ ادراکی قرار دارد [۵].
۲-۹- نگاشت­های ادراکی فازی
با توجه به کیفی بودن حیطه نگاشت­های ادراکی و از سوی دیگر با در نظر گرفتن توان کمی­سازی منطق فازی، کاسکو^[۲۵] نگاشت­های ادراکی فازی با وزن­های فازی را معرفی می­ کند [۱۰]. بر مبنای تعریف کاسکو، این نگاشت یک نمودار گرافیکی هدایت شده با هدف نمایش روابط علت و معلولی میان عوامل است که رابطه میان هر یک جفت عامل در این مدل با عددی در بازه [۱و۱-] مشخص می­ شود [۷۳]. یعنی اگر قواعد نگاشت­های ادراکی، با هر عددی بین صفر و یک (یا بین منهای یک و یک) سنجیده شوند یا از کلمات وزنی، ‌مانند «کمی»، «مقداری» یا «بیشتر یا کمتر» استفاده شود، نگاشت­های ادراکی به نگاشت ادراکی فازی تبدیل می­ شود [۷۴]. ایجاد یک مدل نگاشت­ ادراکی فازی نیازمند ورودی­هایی است که از تجارب و دانش افراد خبره در موضوع مورد نظر به دست می ­آید. بنابراین در مدل­های نگاشت­ ادراکی فازی تجارب انباشته شده افراد با دانش موجود در حوزه­ای که مدل برای آن ترسیم شده است یکپارچه می­ شود و بر مبنای آن‌ ها روابط علت و معلولی میان عوامل تشکیل دهنده سیستم، شکل می­گیرد [۷۵].

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نگاشت­های ادراکی فازی یک روش محاسباتی نرم برای مدل کردن سیستم­ها است. نگاشت­های ادراکی فازی، ساختارهای نموداری فازی برای نشان دادن استدلال علی هستند و فازی بودن آن‌ ها درجات مبهمی از علیت بین مفاهیم را نشان می­دهد [۱۲]. یک نگاشت ادراکی فازی، تصویری علّی رسم می­ کند. این نگاشت، حقایق، اشیاء و فرآیندها را به ارزش­ها، سیاست­ها و اهداف ارتباط می­دهد. به شما اجازه می­دهد تا چگونگی اعمال متقابل و نحوه­ عملکرد حوادث پیچیده را پیش­گویی کنید [۵۹]. اگر عوامل موثر بر یک هدف خاص را با نگاشت­ ادراکی فازی نشان دهیم، با شناسایی مسیر حیاتی می­توان عوامل آن مسیر را به عنوان عوامل حیاتی موفقیت در نظر گرفت. همچنین با کمک این روش، تصویری کلی از روابط بین عوامل حیاتی موفقیت نشان داده می­ شود و تأثیر عوامل حیاتی موفقیت به اهداف سازمان مورد ارزیابی قرار می­گیرد. در زیر به برخی از ویژگی­های اصلی نگاشت­ ادراکی فازی معرفی می­ شود:

• • نگاشت­ ادراکی فازی یک روش محاسباتی نرم برای مدل کردن سیستم­ها است که به صورت همزمان تئوری­های شبکه ­های عصبی و منطق فازی را ترکیب کرده و بکار برده است [۱۲].

• • نگاشت­ ادراکی فازی ساختارهای نموداری فازی برای نشان دادن استدلال علی هستند و فازی بودن آنها درجات مبهمی از علیت بین مفاهیم را نشان می­دهد [۱۲].

• • مدل نگاشت­ ادراکی فازی یک استنتاج نمایشی است که ارائه دهنده ویژگی­های یک سیستم است. در این مدل پویایی یک سیستم به وسیله شبیه­سازی تعاملات بین مفاهیم و عوامل موجود در آن نمایش داده می­ شود. مدل نگاشت­ ادراکی فازی برای نمایش هر دو نوع داده ­های کمی و کیفی مورد استفاده قرار می­گیرد [۷۵].

• • یک نگاشت­ ادراکی فازی ، تصویری علّی رسم می­ کند. این نگاشت حقایق، اشیاء و فرآیندها را به ارزش­ها، سیاست­ها و اهداف ارتباط می­دهد. به شما اجازه می­دهد تا چگونگی اعمال متقابل و نحوه­ عملکرد حوادث پیچیده را پیش­گویی کنید و به شما امکان تحلیل بر مبنای «چه می­ شود ـ اگر» را می­ دهند [۵۹].

در ایجاد نگاشت ادراکی فازی از متغیرهای زبانی می­توان به طور مستقیم در نمایش آن استفاده کرد. [۷۶].
در نگاشت ادراکی فازی گره­ها یا ملاحظات نیز فازی هستند و هر گره می ­تواند از ۰% تا ۱۰۰% برانگیخته شود. به عبارتی هر گره یک مجموعه فازی است [۵۹]. میزان روابط علی بین مفاهیم را می­توان با ماتریسی نشان داد که به آن ماتریس مجاورت می­گویند. در شکل (۲-۱۸) نمونه ­ای از این گراف به همراه ماتریس مجاورت آن مشاهده می­ شود.

مقدار زباله در محل
تعداد افراد در یک شهر
امکانات بهداشتی
باکتری در هر واحد سطح
تعداد بیماری
امراض
مهاجرت به شهر
مدرنیزاسیون

شکل (۲-۱۸): مثالی برای مدل نگاشت ادراکی فازی و ماتریس مجاورت آن [۷۷]
مکانیزم استنتاج یک نگاشت ادراکی فازی به این صورت است که در ابتدا یک نگاشت ادراکی فازی ارزش­گذاری اولیه می­ شود. سطح فعال­سازی هر گره از سیستم، بر اساس نظر کارشناس راجع به حالت کنونی، مقداری خاص می­گیرد. سپس مفاهیم مختلف در اثرگذاری متقابل آزاد هستند. فعال­سازی یک گره روی گره­های دیگری که به آن متصل است اثر می­ گذارد. این فعل و انفعال تا زمانی که سیستم به نقطه ثابت تعادل یا یک دور محدود و یا یک رفتار آشوب برسد، ادامه می­یابد و به اصطلاح فرایند تکرار می­ شود [۷۸].
اگر یک نگاشت ادراکی فازی با تعداد n گره داده شده باشد، مقدار هر گره در هر تکرار می ­تواند به صورت زیر محاسبه شود [۷۸] :
(۲-۵)
جایی که ، مقدار مفهوم در زمان t و مقدار مفهوم در زمان t-1، متناظر با وزن فازی بین دو گره و f تابع آستانه­ای است که نتیجه ضرب را تبدیل به عددی در بازه [۱و۰] می­ کند. تابع غیر خطی f به مفهوم فعال­سازی اجازه می­دهد تا مقداری مجاز بگیرد. تابع f انواع گوناگونی دارد که به صورت معادلات (۲-۶)، (۲-۷)، (۲-۸) و (۲-۹) است [۷۸]:

• • دو ظرفیتی:

(۲-۶)

• • سه ظرفیتی :

(۲-۷)

• • لجستیک :

(۲-۸)

• • S مانند:

(۲-۹)
رایج­ترین تابع آستانه­ای، تابع لجستیک است که در آن ، تعیین کننده شیب تابع پیوسته f می­باشد. تسادیراس^[۲۶] تأثیر توانایی­های توابع آستانه­ای دو ظرفیتی^[۲۷]، سه ظرفیتی^[۲۸] و سیگموید^[۲۹] را در نگاشت ادراکی فازی مقایسه کرده است و راهنمایی­هایی را به کاربران نگاشت ادراکی فازی می­دهد تا مناسب­ترین نوع آن را در نگاشت ادراکی فازی خود انتخاب کنند [۷۸]. نکته کلیدی این است که نگاشت­های ادراکی فازی به واسطه بازخور رشد می­ کنند. کار نگاشت­های ادراکی فازی مانند متخصصانی است که با برنامه ­های رایانه­ای در رابطه با هوش مصنوعی، همراه با زنجیره­های طولانی قوانین اگر ـ آنگاه عمل می­ کنند. نگاشت­های ادراکی فازی را می­توان همچون یک شبکه عصبی در نظر گرفت و از آن یک سیستم دینامیکی ساخت که در آن شبکه امکان بررسی دوباره­ی اطلاعات و گردش آن،‌ همانند حافظه تداعی کننده­ دو جهتی، وجود دارد. در این سیستم امکان رسیدن و همگرا شدن به یک نقطه، و همچنین رسیدن به حالت تعادل، امکان­ پذیر است [۵۹].
جدول۲- ۱- مقالاتی که با بهره گرفتن از رویکرد نگاشت ادراکی فازی در حوزه مدیریت و صنایع در خارج از کشور ارائه شده اند.

ردیف

کاربرد FCM در مدیریت و صنایع

۱- تصور غلط از واژه فازی به صورت معنایی ناقص، ناکامل و غیر صریح
۲- تازگی مباحث آکادمیک
۳- عدم وجود حافظه ای در سیستم های مبتنی بر منطق فازی و در نتیجه نداشتن قابلیت یادگیری مناسب
۴- اغلب دستگاه های فازی قوانین و احکام تعیین کننده توابع امکان و یا عضویت نسبتاً پیچیده هستند.
۵- عدم تضمین کامل در پایداری سیستم های مبتنی بر منطق فازی
۶- تعیین اعتبار و صحت یک دستگاه فازی در عمل نیازمند طیف آزمایشگاهی وسیعی است و روش تحلیلی بر ثبات اجرای سیستم فازی وجود ندارد.
۷- کمبود ابزارهای کامل
۸- مقاومت و ممانعت در برابر این منطق)عندلیب اردکانی،۱۳۸۳)
۲-۶ تصمیم گیری
تصمیم‌گیری از شروع حیات انسان همواره به عنوان یک موضوع اساسی مطرح بوده است. اگرچه در آغاز بیشتر تصمیم‌های ساده محدود و فردی بود اما در گذر زمان زندگی انسان ابعاد تازه‌تری به خود گرفته است، از این‌رو تصمیم‌های پیچیده‌تر و کلان‌تری را سبب شده است. امروزه بخش عمده‌ای از این‌گونه تصمیم‌ها مربوط به کارکرد سازمان‌ها، پروژه‌ها و غیره می‌شود. پیچیدگی و تحولات روز افزون محیط عملیاتی پروژه‌ها میزان حساسیت تصمیم‌ها را دو صد چندان نموده است به طوری‌که اندک سهل‌انگاری و ساده‌اندیشی در خصوص مسائل به آسانی می‌تواند سبب نابودی و ناکارآمدی پروژه‌ها شود، در مقابل تصمیم‌های آگاهانه، سنجیده و به موقع نیز زمینه‌های رشد و پیشرفت پروژه‌ها را فراهم می‌آورد، بنابراین هرچند که از دیرباز مقوله تصمیم‌گیری به عنوان یکی از عوامل حیاتی موفقیت یا شکست پروژه‌ها مطرح بوده اما باتوجه به شرایط متلاطم و پویای امروزی، به جرات می‌توان گفت اهمیت و پی‌آمد تصمیم‌ها به مراتب بیش از پیش مطرح است (عادل آذر و رجب زاده ،۱۳۸۱). صاحب‌نظران مدیریت به شیوه‌های گوناگون به تحلیل فرایند تصمیم‌گیری پرداخته‌ و مراحل مختلفی را برای آن بر شمرده‌اند. یکی از مطرح‌ترین فرایند تصمیم‌گیری، فرایند تصمیم‌گیری عقلائی است. تصویر شماتیک از مراحل فرایند در شکل ۲-۶ آورده شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل۲-۶- فرایند تصمیم کیری عقلانی(siler et alT2005)
با توجه به شکل ۲-۶ فرایند تصمیم‌گیری با بروز مشکل و یا اختلاف بین وضعیت جاری و وضعیت مطلوب امور شروع می‌شود و در قدم بعدی معیارهای تصمیم شناسایی می‌شوند. از آنجایی‌که معیارها دارای اهمیت متفاوت در تصمیم‌گیری می‌باشند، این معیارها وزن‌دهی می‌شوند. در قدم بعد گزینه‌ها انتخاب و بر اساس معیارهای تصمیم تجزیه و تحلیل می‌شوند و در نهایت نیز با انتخاب گزینه یا گزینه‌های مطلوب و به اجرا در آوردن آن فرایند تصمیم‌گیری پایان می‌پذیرد. فنون ریاضی تصمیم‌گیری یکی از با ارزش‌ترین دست‌آوردهای فعالیت پژوهشگران است که غالباً تحت عنوان روش‌های کمی تصمیم‌گیری در محافل علمی مطرح می‌شوند. در نگرش فرایند تصمیم‌گیری، محور تاکید و کاربرد این فنون به ایجاد مدل از مساله تصمیم، ارزیابی راه‌ حل‌های ممکن و گزینش بهترین یا رضایت ‌بخش‌ترین راه‌حل مربوط می‌شود. در بین این تکنیک‌ها یکی از کارآمدترین، فرایند سلسله مراتبی^[۳۳] است (قدسی پور،۱۳۸۱). چگونگی انتخاب و به کارگیری روش های تصمیم گیری چندشاخصه قدم مهمی در تحقیق می باشد. یک قاعده برای انتخاب این روش توسط “هوانگ،۱۹۸۱”ارائه شده است؛ که در شکل شماره (۲-۷) آمده است. در این فلوچارت هفت سوال مطرح شده است که نهایتاً کاربر جهت استفاده از روش های مورد نظر رهنمون می شود(Amy H.I.Lee, Wen-Chin Chen, Ching-jan Chang, 2006).
سوال ۱ : آیا تصمیم گیرنده در پی یافتن بهترین گزینه است یا گزینه هایی را قبول می کند که حداقل سطح مورد قبول شاخص را ارضاء می کند ؟
سوال ۲ : آیا گزینه های غالب شده حذف شده اند؟
سوال ۳ : آیا تصمیم گیرندگان با اولویت های در تناقض روبرو هستند؟
سوال ۴ : آیا نتایج اجرای گزینه ها، فقط بوسیله بهترین(بدترین) معیار تعیین می شود؟
سوال ۵ : آیا تصمیم گیرندگان با معیارها آشناتر از گزینه ها هستند؟
سوال ۶ : مشخصه اصلی اطلاعات اولویتی برای گزینه ها چه می باشد؟
سوال ۷ : مشخصه اصلی اطلاعات اولویتی برای معیارها چه می باشد؟
قاعده ای که “هوانگ” در این خصوص ارائه نموده است؛ جهت انجام تحقیقات کاربردی در زمینه انتخاب تکنیک های مختلفMADM به محققان کمک شایانی نموده است که در صفحه بعد به آن اشاره شده است.
بلی
خیر
خیر
بهینه سازی
جواب ارضا کننده
تسلط
ـ رضایت شمول
ـ رضایت خاص
ـ ماکزیمین
ـ ماکزیمایز
ترتیبی
اصلی
MRS
اولویت هر زوج گزینه
نزدیکی هر گزینه
ـ حذف
ـ پرموتاسیون
ـ تخصیص خطی – ساده وزین
AHP –
ELECTRE-
TOPSIS-
مبادلات سلسله مراتبی
LINMAP-
ـ ساده وزین با کنش متقابل
MDS با نقطه ایده‏آل