A
B
شکل ۴-۳- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر طول ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۴- طول بزرگترین جوانه

نتایج مربوط به تجزیه واریانس داده‎ها در ارتباط با طول بزرگترین جوانه نشان داد که تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثر متقابل آنها در سطح احتمال ۱ درصد معنی‎دار بود (جدول۴-۱). نتایج مقایسه میانگین طول جوانه‎ تحت تاثیر موقعیت قلمه نشان داد که کمترین میزان این صفت در قلمه انتهایی (۶۸/۲ سانتی‎متر) و بیشترین آن در قلمه تحتانی (۷۱/۱۱) به دست آمد (شکل۴-۴-A). با افزایش غلظت هورمون تا سطح ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام، طول جوانه‎‎ها کاهش یافت و در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام میزان این صفت به طور نسبی افزایش نشان داد به طوری که بیشترین طول جوانه در تیمار شاهد هورمون (۵۰/۸ سانتی‎متر) و کمترین آن در غلظت ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۷/۴ سانتی‎متر) مشاهده شد (شکل۴-۴-B). اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در قلمه تحتانی و غلظت صفر هورمون IBA (92/15 سانتی‎متر) و قلمه میانی در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۷/۲ سانتی‎متر) بدست آمد (جدول۴-۲). بلیته و همکاران (۲۰۰۴) نشان دادند که افزایش غلظت ایندول بوتیریک اســید و نفتالین اســتیک اسید به ترتیــب تا غلظتهای ۲۰۰۰ و ۱۵۰۰ میلی گــرم در لیتر باعث افزایش طول جوانه‎ها شــده و در غلظت‎های بالاتر دوباره سبب کاهش آنها شده است. بکارگیری اکســین‎های سنتز شــد ه با غلظت زیاد روی قلمه‎های ساقه می‎تواند از نمو جوانه‎ها و حتی نمو شاخســاره جلوگیری کند (خوشخوی، ۱۳۸۲).

B
A
B
شکل ۴-۴- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر طول جوانه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۵- وزن تر ریشه

نتایج تجزیه واریانس مربوط به صفت وزن تر ریشه نشان داد که تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثرمتقابل آنها بر وزن تر ریشه در سطح ۱ درصد معنی‎دار بود (جدول ۴-۱). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر موقعیت قلمه بر وزن تر ریشه نشان داد که بیشترین میزان این صفت (۹۶/۴ ‎گرم در گلدان) در قلمه تحتانی و کمترین آن (۶۳/۱ ‎گرم در گلدان ) در قلمه انتهایی مشاهده شد (شکل۴-۵-A). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر غلظت‎های مختلف هورمون IBA بر وزن تر ریشه نشان داد که کمترین میزان این صفت در غلظت ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۴/۲ گرم در گلدان ) و بیشترین آن در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (47/4 گرم در گلدان ) به دست آمد (شکل۴-۵-B). در هر سه نوع قلمه با افزایش غلظت هورمون IBA، وزن تر ریشه افزایش یافت، هرچند میزان افزایش وزن تر ریشه در قلمه‎های مختلف متفاوت بود. به طور کلی در بین موقعیت‎های قلمه و غلظت‎های مختلف هورمونی، بیشترین و کمترین میزان وزن تر ریشه به ترتیب از قلمه تحتانی و غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۹۹/۶ گرم در گلدان) و قلمه انتهایی در غلظت ۱۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (76/0 گرم در گلدان ) به دست آمد بدست آمد (جدول۴-۲). عقیده بر این است غیر از اکسین عوامل دیگری نیز در ریشه زایی قلمه‎ها نقش دارند. هم زمان با تحریک ریشه‎زایی توسط اکسین، انتقال کربوهیدرات‎ها از برگ به سوی ریشه، به ریشه‎زایی کمک شایانی کرده و همین امر درصد ماده خشک ریشه‎ها را افزایش می‎دهد. به طور کلی قندها، ترکیبات حاوی نیتروژن، ترکیبات فنلی و سایر کوفاکتورها در ریشه‎زایی قلمه‎ها مؤثرند (خوشخوی، ۱۳۷۰؛ فتحی و اسماعیل‎پور، ۱۳۷۹). به نظر می‎رسد در این آزمایش افزایش وزن خشک ریشه‎ها در اثر مصرف غلظت بالای IBA و تحریک انتقال مواد به ریشه‎ها صورت پذیرفته باشد.

B
A
شکل ۴-۵- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر وزن تر ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۶- وزن خشک ریشه

صفت وزن خشک ریشه نیز تحت تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثرمتقابل آنها در سطح ۱ درصد قرار گرفت (جدول ۴-۱). وزن خشک ریشه تحت تاثیر موقعیت قلمه نشان داد که کمترین میزان آن در قلمه انتهایی (۱۶/۰ ‎گرم در گلدان ) و بیشترین آن در قلمه تحتانی (۷۱/۰ گرم در گلدان ) مشاهده شد (شکل۴-۶-A). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر غلظت‎ها مختلف هورمون IBA بر وزن خشک ریشه نشان داد که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در غلظت‎های ۴۰۰۰ (۷۰/۰ ‎گرم در گلدان) و ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۲۴/۰ گرم در گلدان ) به دست آمد (شکل۴-۶-B). اثر متقابل موقیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین وزن خشک ریشه (۲۵/۱ ‎گرم در گلدان ) در قلمه تحتانی در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام و کمترین آن (۰۶/۰ گرم در گلدان ) در قلمه انتهایی و غلظت ۱۰۰
۰ پی‎پی‎ام هورمون IBA بدست آمد (جدول ۴-۲). این نتایج با نتایج به دست آمده از پژوهش سینگ و همکاران (۱۹۸۲) در افزایش رویشی شیشه‎شور همخوانی دارد. آنها گزارش کردند که تیمار قلمه‎های چوب نیمه سخت شیشه‎شور با IBA به غلظت ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر ریشه‎زایی را به طور معنی‎داری افزایش داد. سینگ (۱۹۹۲) نشان داد که در قلمه‎های چوب نیمه‎سخت شیشه‎شور با افزایش میزان IBA از ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر وزن خشک ریشه در هر قلمه افزایش یافت. همچنین باهاتاچارجی و بالاکریشنا (۱۹۸۶) در رابطه با قلمه‎های ختمی درختی گزارش کردند که تیمار ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر IBA نسبت به همین میزان NAA در ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه موثرتر بود و آنها نشان دادند که میزان بالای اکسین‎های قوی مانند NAA می‎تواند بر ریشه‎زایی قلمه‎ها اثر بازدارندگی داشته باشد.

B
A
شکل ۴-۶- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر وزن خشک ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۲- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشه‎زایی قلمه‎های گل کاغذی

۴-۲-۱- درصد ریشه‎زایی

نتایج تجزیه واریانس مربوط به صفت درصد ریشه‎زایی نشان داد که اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون در سطح ۱ درصد و اثر متقابل آنها در سطح ۵ درصد معنی‎دار بود (جدول ۴-۳). نتایج مقایسه میانگین اثر موقعیت قلمه بر درصد ریشه‎زایی نشان داد که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در قلمه‎های تحتانی و انتهایی (۸۲/۹۸ و ۳۵/۵۳ درصد) مشاهده شد (شکل۴-۷-A). درصد ریشه‎زایی با افزایش غلظت هورمون‎ IBA افزایش یافت به طوری که بیشترین درصد ریشه‎زایی در غلظت‎های ۴۰۰۰ و ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (56/85 و ۴۴/۸۰ درصد) حاصل شد و کمترین میزان این صفت نیز از تیمار شاهد (۱۱/۷۱ درصد) به دست آمد (شکل۴-۷-B). مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین درصد ریشه‎زایی در قلمه‎ی تحتانی و غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۳۳/۹۹ درصد) و کمترین آن در قلمه‎ی انتهایی و غلظت صفر هورمون IBA (67/43 درصد) به دست آمد (جدول ۴-۴). ریشه‎زایی قلمه فرایند پیچیده‎ای است و همان گونه که بیان گردید مجموعه‎ای از عوامل درونی و محیطی در موفقیت یا عدم موفقیت آن نقش اساسی دارند. به نظر می‎رسد تیمار با اکسین‎ها باعث تسریع و شتاب در انتقال مواد غذایی از بخش‎های بالایی قلمه به قسمت‎های پایین قلمه می‎شود و به دلیل افزایش یافتن فعالیت آنزیم‎ها، هیدرولیز کربوهیدرات‎ها افزایش یافته و باعث مهیا ساختن انرژی کافی برای فعالیت سلول‎ها در محل ریشه‎زایی می‎گردد و بدین گونه ریشه‎زایی تحریک و تسریع می‎شود (Arya et al, 1994).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۴-۳- نتایج تجزیه واریانس اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشه‎زایی قلمه‎های گل کاغذی (در هر قلمه)

منبع تغییر

درجه آزادی

میانگین مربعات

درصد ریشه‎زایی

تعداد ریشه

طول ریشه

طول جوانه

وزن تر ریشه

وزن خشک ریشه

موقعیت قلمه (a)

۲