• بدیهی است که یکی از این دو نظام منسجم صادق اند.

• پس نظریه انسجام صدق نمی­تواند شرط کافی صدق را برآورد. ( از ۱ ، ۵ و۶ ).

• پس نظریه انسجام شرط کافی صدق نیست. ( از ۱ و ۷ ).

۱-۶-۳٫ پاسخ بلانشارد
پاسخ بلانشارد به این اشکال با قدری عبارت پردازی از جانب ایشان همراه است. اما ظاهراً آنچه که می­خواهد با این عبارات بیان کند این می­باشد که مقدمه چهارم استدلال را ما قبول نداریم؛ چرا که در واقع چنین فرضی هیچ وقت پیش نمی­آید و لذا دو نظام کاملاً منسجم و جامع آن هم راجع به خواب و بیداری نداریم و از این رو به تالی فاسدِ این اشکال دچار نمی­شویم. به نحو اجمالی، ایشان جواب را این گونه بیان می­ کند که خواب و بیداری دو گونه مختلف می­باشند، ما این گونه می­فهمیم که خواب دیده­ایم و یا توهم کرده­ایم که وقتی ما از خوابی که رویای روشنی در آن دیده­ایم بیدار می­شویم، در لحظه اول، شگفت زده می­شویم، نمی­دانیم که این خواب است یا واقعیت؟ اما صرف وضوح این رویا سبب نمی­ شود که ما بگوییم آن واقعی است چون ما متوجه محیط اطراف خودمان می­شویم: قفسه­ی لباس پنجره اتاق خوابمان و صدایی که آشنا است به گوشمان می­خورد و… لذا شواهدی که منجر می­شد که توهم کنیم که شاید خواب واقعیت دارد، از بین می­رود و ما واقع را می­شناسیم یعنی این تشخیص را می­دهیم که آنچه در خواب دیده­ایم سازگار با جهان روزمره یمان نیست، لذا می­گوییم که ما یک رویا دیده­یم که این حکم لازمه منطقی سلامت عقل است! و هرکس با این شواهد اگر هنوز نتواند این تشخیص را بدهد، ناشی از عدم سلامت عقل او می­باشد و … لذا هرگز خواب و بیداری برابر نیستند. (Blanshard, 2001, pp 119-120)
۷-۳٫ اشکال تعیین
اشکال تعیین^[۱۸۲]، مهمترین اشکال وارد شده به نظریه انسجام صدق، به علت جدایی مفروض او بین باور و واقعیت است. این اشکال را اولین بار راسل مطرح کرد (Russell, 1907, pp 28- 37) و پس از آن در اکثر کتبی که به نظریه انسجام صدق اشاره کرده ­اند، مفاد و یا تقریری از این اشکال را به اجمال بیان می­ کنند و این نظریه را با چالشی حل نشدنی مواجه می­بیینند و از این رو، روی از آن بر می­تابانند. به نظر می­رسد که تقریر کنندگانِ اکثر اشکالالات مختلفی که در این فصل به آن پرداخته­ایم، در حقیقت تقریرهای دیگری از اشکال جدایی باور با واقعیت که راسل بر آن انگشت گذاشته است را بیان کرده ­اند و به نحوی وام دار ایشان اند. به هر حال ، راسل، در مقاله­اش به نام « در باب ماهیت صدق»، در بخش اول آن، به این بحث می ­پردازد و به این نظریه چند اشکال وارد می­ کند. لب حرف ایشان در باب این اشکال این است که این نظریه نمی­تواند توضیح بدهد که به چه معنایی امکان دارد که راجع به حکمی که ناظر به یک امر جزئی است، ما بگوییم که آن صادق است و در چه حالتی بگوییم کاذب است؛ یعنی ما معیاری برای نشان دادن صدق یا کذب امور جزئی در این نظریه نداریم؛ چرا که انسجام گرایان راهی برای تشخیص مجموعه معین و مشخص از گزاره­ها ندارند که بگویند این امر جزئی چون با این مجموعه منسجم است، صادق است؛^[۱۸۳] چرا که هر گزاره­ای حتی خیالی ( تأکید از من است) به مجموعه ­ای منسجم، تعلق می ­تواند داشته باشد. مگر اینکه ایشان در پاسخ راهی را انتخاب کنند که آن راه با نظریه ایشان در تضاد و ناسازگاری باشد و رنگ و بوی مطابقت و در نظر گرفتن ویژگی ابژکتیو خارجی را بدهد. بنابراین اشکال، مخالفان نظریه انسجام می­توانند چنین استدلال کنند که: ۱٫ گزاره « اسقف استوبس به جرم قتل به دار آویخته شد.» در انسجام با یک مجموعه ­ای از باورها است. ۲٫ گزاره « اسقف استوبس در رختخوابش فوت کرد.» نیز با مجموعه­ دیگری از گزاره­ها در انسجام است، اما گزاره اول را هیچ کس در حق اسقف استوبس صادق نمی­داند؛ چرا که با واقعیت تجربی دمساز نیست، هرچند که این گزاره در انسجام با مجموعه ­ای از باورها است. این اشکال به انسجام گرایان می­گوید که شما معیار و دلیلی برای اینکه بگویید که گزاره اول کاذب و گزاره دوم صادق است را، ندارید. از این رو، به نظر راسل، این نظریه نمی­تواند کذب حکم را در احکام جزئی تبیین کند؛ به عبارت دیگر، مخالفان می­توانند بگویند که هر گزاره­ی خیالی می ­تواند با مجموعه­ منسجمی سازگار باشد. گزاره « اسقف استوبس به جرم قتل به دار آویخته شد» گزاره­ای کاذب در واقعیت است اما می­توان یک جهانی را خیال کرد که کمتر از این جهانِ ما که در آن این گزاره صادق است، منسجم نباشد اما آن جهان، دارای یک مجموعه منسجمی از گزاره­ها باشد که این گزاره کاذب به آن جا تعلق داشته باشد که می­توان برای آن مجموعه چنین گزاره­هایی را مثال زد: « همه اسقف ها قاتل هستند» و « اسقف ها عموماً دار زده می­شوند». پس درست همان طور که ما یک مجموعه­ منسجم از گزاره­ها را داریم که واقعاً صادق هستند که گزاره « اسقف استوبس در رختخوابش فوت کرد » به آن مجموعه تعلق دارد، چنین مجموعه منسجم مذکوری هم داریم که گزاره کاذب به آن تعلق دارد و انسجام گرا نمی­تواند، یکی از این مجموعه­ها را تعیین و مشخص بکند یا به تعبیر راسل نمی­تواند تبیینی برای خطا بودن یکی از این گزاره­های جزئی اقامه کند. پس بنابراین اشکال هر گزاره­ای می ­تواند بنا بر نظریه انسجام صادق باشد؛ چرا که هر گزاره­ای می ­تواند عضوی از یک مجموعه منسجم باشد. مقدمه دوم ایشان این است که این امر، خلاف شهود ما است؛ چرا که ما گزارهای کاذب هم داریم؛ پس این نظریه باطل است. می­توان به صورت خلاصه این استدلال را به نحو ذیل تقریر کرد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• بدیهی است که برخی گزاره­ها کاذب اند ( چرا که واقعیت تجربی، برخلاف آنان می­باشد).

• صدق یک گزاره در نظریه انسجام، به انسجام آن گزاره با مجموعه­ باورهای دیگر است.

• هر گزاره­ایی می ­تواند، در انسجام با مجموعه­ مشخصی از باورها باشد.

• پس هر گزاره­ای ( بنا به نظر انسجام صدق ) می ­تواند صادق باشد ( از ۲ و ۳ ).

• نتیجه «۴» با فرض « ۱» در تناقض است.

• پس نظریه انسجام صدق باطل است. ( از ۲و ۵ ، ب.خ ).

انسجام گرایان نمی ­توانند بگویند که ما مقدمه دوم را طوری تفسیر می­کنیم که بتوانیم بگوییم که برخوردار از دلیلی برای اینکه قائل به کذب گزاره اول و صدق گزاره دوم شویم، هستیم؛ چرا که از منظر ما گزاره دوم با واقعیات عینی مطابقت دارد و با آنها سازگار است، درحالی که گزاره اول این ویژگی را ندارد؛ اما راسل می­گوید که انسجام گرایان نمی ­توانند اینگونه جواب بدهند، مگر اینکه با ارائه چنین جوابی، تناقضی در دیدگاه خویش به وجود بیاورند. انسجام گرایان در جواب می­گویند که نظام مشخص و معین، جامع ترین نظام است، اما این سخن ایشان مبنای موفقی برای پاسخ به اشکال تعیین نیست؛ چرا که ایشان تنها می­توانند جامعیت را برحسب اندازه نظام تعریف کنند، و این برای پاسخ به اشکال تعیین کافی نمی ­باشد، چرا که آن را ربط به این واقعیت خاصِ خارجی نمی­دهد، مگر اینکه مراد از جامعیت را طوری بیان کنند که با دیدگاه ایشان در تعارض باشد و از این منظر به اشکال پاسخ بگویند: فی المثل انسجام گرایان نمی ­توانند راجع به جامع ترین نظام چنین بگویند که آن از گزاره­هایی تشکیل شده است که مطابق با واقعیت اند، به علاوه ایشان دلیلی بر اینکه چرا دو یا چند نظام نمی ­توانند به یک اندازه وسیع و گسترده باشند را نیز ندارند.
معیارهای دیگری نیز برای نظام معین و مشخص انسجام گرایان ارائه داده­اند که آنها نیز ناتوان برای حل مشکل تعیین هستند. برخی از این معیارها عبارت اند از: سادگی، کفایت تجربی، کارایی عملی، قدرت تبیین کننده گی و … ؛ اما با وجود این معیارها، باز هم، به نظر می­رسد که ایشان دلیلی برای اینکه چرا دو یا چند نظام نمی ­توانند دارای این معیارها به یک نحو باشند را ندارند.
۱-۷-۳٫ سخن برادلی
احتمالاً تفطن برادلی بر این اشکال بود که وی را منجر کرد که بگوید: « صدق، برای اینکه صدق باشد، باید صدق چیزی باشد و آن چیز خودش صدق نیست.» (Bradly, 1914, p 325)
این بیان ایشان را معرفت شناسان معمولاً این گونه تفسیر کرده ­اند که این سخن مستلزم پذیرفتن نظریه­ای مانند نظریه مطابقت برای صدق است و از این رو نظریه انسجام گرایی می ­تواند صرفاً معیاری برای انسجام تلقی گردد که با این راه هم می­توانیم به اشکال راسل پاسخ بگوییم و ربط واقعیت با باور را درست کنیم و هم اینکه از نظریه انسجام صدق، برای خود هرچند نه به عنوان ماهیت صدق بلکه حداقل به عنوان معیاری برای آن استفاده کنیم.
۱-۱-۷-۳٫ نقد بلانشارد بر برادلی
بلانشارد، فیلسوف آمریکایی، به هیچ عنوان این گریز گاهی که برادلی برای مصونیت نظریه انسجام گرایی صدق آورده است نمی­پذیرد، از این رو استدلالی بر علیه آنچه از سخن برادلی، در میان معرفت شناسان برداشت شده است می ­آورد و می­گوید که لازمه قبول نظریه انسجام گرایی در توجیه^[۱۸۴] معتقد شدن به نظریه انسجام در صدق است؛ یعنی نظریه انسجام توجیه منجر به نظریه انسجام صدق، می­ شود. استدلال ایشان بر این مدعا را بدین گونه می­توان تقریر کرد:

• می­توان فرض کرد که انسجام با مجموعه ­ای از باورها معیار صدق است، اما خود صدق عبارت از مطابقت با واقعیت عینی است.

• لکن اگر صدق مطابقت با واقعیت عینی باشد، انسجام با مجموعه ­ای از باورها نمی­تواند معیار صدق باشد؛ چرا که در این صورت تضمینی برای این امر وجود ندارد که مجموعه ­ای کاملاً منسجم با باورها، با واقعیت عینی مطابقت داشته باشد؛ از این رو که ارتباطی بین وجود مجموعه­ منسجمی با باورها، با مطابقت آن باورها با واقعیت عینی وجود ندارد.

• اما انسجام با مجموعه ­ای از باورها، معیار صدق است.

• پس صدق نمی­تواند مطابقت باور با واقعیت باشد. (Blanshard, 1939, p 268)

۲-۱-۷-۳٫ نقد رشر بر بلاشارد
رشر^[۱۸۵]، استدلال بلانشارد را در رد چنین تلفیقی میان نظریه مطابقت و نظریه انسجام صدق نمی­پذیرد. (Rescher, 1973) ایشان با تمییز دو گونه معیار برای صدق- خطا پذیر و خطا ناپذیر- می­گوید که بلانشارد بین این دو خلط کرده است. استدلال ایشان اگر انسجام معیار خطاناپذیر بود، منتج می­شد اما چون این گونه نیست، پس استدلال ایشان منتج نیست. ایشان با توجه به مقدمه «۱» اشکال خویش را وارد نمود. فرض ما در استدلال این بود که انسجام با مجموعه ­ای از باورها معیار صدق است. اما بلانشارد متفطن اشکال در استدلالش نشد که این فرض در صورتی منجر به منتج شدن استدلال می­گردد که این معیار، معیار خطا ناپذیری برای صدق باشد، اما به سختی می­توان قائل به این فرض شد که انسجام با مجموعه ­ای از باورها، معیار خطا ناپذیری برای صدق است. علت این امر که چرا استدلال عقیم می­ شود این است که اگر بگوییم انسجام با مجموعه ­ای از باورها صرفاً معیار خوبی برای معیار و محک زدن صدق گزاره می­باشد، اما این معیار خطا پذیر است؛ آنگاه مقدمه­ی « ۱» استدلال ایشان را ما نمی­پذیریم. رشر می­گوید که ما باید بین معیار خطا پذیر و معیار خطا ناپذیر تفکیک انجام بدهیم، آنچه اگر با ماهیت صدق مغایر باشد، به آن لطمه می­زند، معیارخطاناپذیر است که تضمینی است؛ اما اگر امری معیار خطاپذیر بود، دیگر ضرورت ندارد که بتوان با آن به ماهیت صدق نقب زد و ماهیت صدق تعهدی به ارائه چنین معیاری ندارد، هرچند که کشف و به کارگیری چنین معیاری غالباً آسانتر است. اما بین این معیار خطاپذیر با ماهیت صدق، ارتباط منطقی ِضروری وجود ندارد. به تشبیه جانسون نسبت این دو معیار مانند این است که اگر ما اسیدی بودن ماده­ای شیمیایی را به داشتن PH دقیقاً کمتر از ۷ تعریف کنیم، از این تعریف برمی­آید که معیار خطاناپذیر اسیدی بودن ماده، داشتن PH دقیقاً کمتر از ۷ است، اما اینکه هر ماده­ اسیدی کاغذ تورنسل را قرمز می­ کند، معیاری خطاپذیر است که تقریباً در همه موارد درست است و ما به آسانی می­توانیم از آن استفاده کنیم اما ماهیت اسیدی بودن، چیز دیگری است؛ (Johnson, 1992, p 26) اینجا هم نیز از دیدگاه رشر، ما می­توانیم قائل به این شویم که ماهیت صدق، مطابقت با واقع است و تنها معیار خطاناپذیر آن را هم مطابقت بدانیم ولی در عین حال از انسجام به عنوان معیاری خطاپذیر برای صدق استفاده کنیم. این لب مطلبی است که رشر در نقد بلانشارد می­گوید. رشر با دست گذاشتن بر اینکه این معیار خطا پذیر است، از پذیرش استدلال بلانشارد سر باز می­زند؛ چرا که می­توانیم بگوییم از این معیار می­توان به مطابقت نقب زد، هرچند این نقب زدن به صورت خطا ناپذیر نیست و از آنجا که دیگر بین این معیار با تعریف صدق به مطابقت تنافی وجود ندارد، به مشکلی برنمی­خوریم؛ از آنجا که امکان دارد فرد بگوید که با این معیار غالباً به مطابقت گزاره با ویژگی عینی می­رسم و با این کار هم اشکال راسل را پاسخ داده­ایم و هم اینکه نظریه انسجام خویش را حداقل به عنوان معیار خطاپذیر حفظ کرده­ایم.
۳-۱-۷-۳٫ نقد هاک بر نقد رشر
اما باز خانم هاک^[۱۸۶] به این اشکال رشر پاسخ می­دهد، ایشان می­گوید که به نظر بتوان از بلانشارد در مقابل اشکال رشر دفاع کرد؛ چرا که می­توان استدلال کرد که فرض کنیم بنا به بدترین فرض، الف صرفاً یک معیار خطاپذیر و تجویزی برای ب باشد به نحوی که از وجود الف وجود ب لازم نیاید؛ اما حتی اگر این بخواهد یک معیار خطا پذیر هم باشد، باید نوعی ارتباط بین الف و ب وجود داشته باشد که این ارتباط می ­تواند مثلاً یک ارتباط علی باشد. نیاز نیست که یک ارتباط حتماً منطقی میان اینها باشد و وقتی این طور شد، دیگر صرفاً نمی­ توان با بیان اینکه این معیار یک معیار خطاپذیر است، به استدلال ایشان اشکال وارد کرد؛ چرا که در این صورت هم به تعبیر ایشان، حداقل یک ارتباط علی، نیاز است که همین سبب می­ شود که اگر معیار و توجیه ما انسجام هم باشد حتماً باید آن با ماهیت صدق یک نحوه ارتباطی ولو علی داشته باشد که بدان سبب، ما از این معیار به ماهیت صدق برسیم. هاک برای روشن شدن این مطالب، این مثال را می­زند که ممکن است وجود باکتری خاصی معیار خطا ناپذیر و اصلی بیماری سرخک باشد اما در عین حال وجود دانه­ های سرخ بر صورت بیمار را نشان بیماری سرخک بدانیم که معیاری خطاپذیر است اما در همین جا هم یک ارتباط علی، بین وجود دانه­ها و بیماری سرخک وجود دارد که ما را از این نشانه به بیماری سرخک می­رساند. (Haack, 1978, pp 90-91) پس باز می ­تواند استدلال بلانشارد به قوت خود باقی باشد.
با وجود این، هنوز این اشکال راسل مبنی بر اینکه چگونه ما می­توانیم در عین دارا بودن نظریه انسجام، صدق گزاره­هایی که پیوند با واقعیت خارج دارند، را تبیین کنیم، پاسخ نیافته است. بحث معیار صدق بودن انسجام به خاطر عدم حل همین اشکال مذکور پدید آمد. البته در میان متفکران نزاع بر سر اینکه نظریه انسجام معیار صدق است و یا ماهیت صدق، تبدیل به یک مسئله فلسفی در صدق شد. اما فراموش نکنیم که اصل این نزاع ریشه در مشکل جدایی با واقعیت داشت. شاید اگر توجه به علت طرح این نزاع شده بود، هاک از این سخنش که تأثیر علی باید برقرار باشد، برای حل این مسئله استفاده می­کرد، اما به نظر می­رسد انحراف بحث توجه ایشان را از این نکته سلب کرد. همچنانکه در بیان این مشکل در نظریه انسجام توجیه می­رسیم، پولاک به دلیل همین ارتباط علی می­خواهد مسئله را حل کند. البته بررسی اینکه می­توانیم از بیانات هاک و پولاک برای حل مشکل جدایی استفاده کنیم یا نه، در فصل آخر پایان نامه انجام می­گیرد.
۲-۷-۳٫ پاسخ انسجام گرایان به اشکال تعیین
با وجود اینکه برخی پاسخ ها به تقریر اشکال راسل از اشکال تعیین، موفقیت آمیز نبوده است، اما به صرف همین دلیل نمی­توانیم نظریه انسجام صدق را رد کنیم؛ چرا که همچنانکه واکر ^[۱۸۷] در پاسخ به اشکال راسل خاطر نشان می­ کند، انسجام گرایان می­گویند که ما معتقد به اینکه صدق گزاره به انسجام آن با هر مجموعه­ منتخب اتفاقی و دیمی از گزاره­های است، نیستیم. هیچ انسجام گرایی نمی­گوید که مجموعه منسجم در برگیرنده گزاره­های انتزاعی و مجرد، با قطع نظر از اینکه کسی به آن باور داشته باشد یا نه، هست، بلکه از منظر انسجام گرایان، صدق یک باور به انسجام آن، با مجموعه خاصی از باورها می­باشد، مثلاً برخی می­گویند که مجموعه خاص از منظر ما عبارت از انسجام آن با مجموعه ­ای از باورها یا گزاره­های است که از منظر فاعل شناسا واقعاً صادق تلقی می­ شود و در مثال مذکور هیچ کس بالفعل و در واقع، باور ندارد به مجموعه گزاره­هایی که با گزاره­ی اولِ کاذب، در انسجام باشد؛ (Walker, 2001, pp 125-126 & 129) لذا از این رو، انسجام گرایان می­توانند این نتیجه را بگیرند که ما می­توانیم بدون اینکه تناقضی در دیدگاه­مان به وجود بیاید، معتقد به کذب گزاره اول و صدق گزاره دوم بشویم. پس یعنی ما بدون اینکه متوسل به مطابقت با ویژگی خارجی بشویم، مقدمه دوم راسل را چنان تفسیر می­کنیم که فقط شامل گزاره واقعی و صادق شود و لذا شما از آن مقدمه برای استدلالتان نمی­توانید استفاده کنید.
پس انسجام گرایان نمی­گویند که صدق عبارت از انسجام با هر مجموعه منسجمی از گزاره­ها حتی گزاره­های انتزاعی و خیالی است، بلکه ایشان می­گویند که صدق عبارت است از انسجام با مجموعه ­ای از باورها که به آن معتقد هستیم یا مجموعه ­ای از گزاره­ها که به آن در شرایط و موقعیت­های قابل تعیینی معتقد می­شویم. پس بنا بر نظریه انسجام، صدقِ یک باور، مثلاً باور الف، به این است که به « این باور در واقع اعتقاد داریم» و این باور درانسجام با نظام باورهای ما است.
۳-۷-۳٫ اشکال واکر به پاسخ انسجام گرایان
اما واکر پس از ذکر این پاسخِ انسجام گرایان، می­گوید ایشان راه محصلی ندارند که بدان وسیله مقدمه دوم راسل را چنان تفسیرکنند که صرفاً فقط باور واقعی را بگیرد و لذا استفاده از همین خصوصیت برای حل پاسخ راسل ایشان را دچار مشکلی می­سازد که پاسخ به آن برایشان مقدور نیست. در حقیقت واکر با بیانات خود، در صدد تکمیل اشکال راسل برمی­آید و یک قدم به جلو می ­آید و سرانجام چون به نظرش با این دفاع، باز نمی­ شود ربط باور به واقعیت خارجی را درست کرد، دست به یک نظریه تلفیقی می­زند. ایشان می­گوید مشکلی که پیش می ­آید بدین جهت است که شما این باور را در نظر بگیرید که به الف در واقع باور داریم. صدق این باور، به انسجام آن با نظام باورها است. پس اینکه باور الف صادق است یا نیست هم، تاحدی وابسته به این است که الف یک باور واقعی باشد و اینکه، این آیا یک باور واقعی است یا نیست هم بستگی به باور به این دارد که « الف باور واقعی می­باشد» صادق است ( یعنی منسجم با نظام باور است ) یا نیست. پس حال که این چنین شد به نظر می­رسد که هیچ راهی برای محدود کردن و پایه قرار دادن اعضاء مجموعه باور در یک نظام منسجم از باورها نداریم؛ چون همه چیز منوط به صرفِ در نظام منسجم بودن می­باشد، یعنی ما راه مستقلی (غیر از انسجام) نداریم که راهکاری به ما نشان بدهد که باور واقعی، چه باوری است و از این رو دیگر راهی نداریم که به صدق یک گزاره پی ببریم چون تمییزی برای اینکه نشان بدهیم که چه باوری واقعی است نداریم. لذا مشکلی که با اشکال راسل دامن گیر ما شده بود، حل نمی­ شود: یعنی به نظر واکر شما نتوانستید این مسئله را حل کنید؛ انسجام گرایان نمی ­توانند در نهایت تبیینی از چگونگی اعتقاد شناسا به یک باور جزئی در موقعیت­های مناسب، ارائه بدهند؛ زیرا ایشان می­گویند که صدق آن نظام از باورها که گزاره صادقِ واقعی را در بردارد، واقعیت خارجی مستقل از آن نظام نیست، چون گفتیم اگر این را بگویند با نظریه ایشان در تعارض می­باشد؛ اما حتی اگر بگویند که ما به خاطرِ صرفِ همین انسجامش با باورها به آن قائل هستیم می­گوییم چه امری موجب شد که شما گفتید این گزاره در این موقعیت خاص صادق است؟ (یعنی در انسجام با باورهای دیگر می­باشد) امکان دارد بگویند خوب معلوم است علت صدق این گزاره « باور الف که در واقع ما به آن معتقد هستیم» به دلیل انسجام آن، با نظامی از باورها است، خوب حالا می­پرسیم علت صدق همین گزاره اخیر« باور الف که در واقع ما به آن معتقد هستیم در انسجام آن، با نظامی از باورها است» چیست؟ ایشان باز هم باید بگویند؛ به این دلیل است که همین باور در انسجام با نظامی از باورها است.
اما واکر می­گوید که همچین جوابی ما را به تسلسل دچار می­ کند. برخی معرفت شناسان همچون فومرتون^[۱۸۸]، ^[۱۸۹]مهم­ترین اشکال بر چنین تقریرهایی که باور واقعی و بالفعل را مد نظر قرار می­ دهند، دچار شدن به همین تسلسل باطل می­دانند و ایشان فرض می­ کنند که هیچ راه حلی برای گریز از این اشکال ندارند مگر اینکه به چیزی همچون نظریه مطابقت بگرایند و صدق آنرا به خاطر مطابقت با ویژگی خارجی بدانند و الا جدایی باور با تجربه، ایشان را به این تسلسل می­کشاند و از این رو، باز اشکال راسل بی جواب می­ماند.
واکر پس از این بیان خود می­گوید که البته مشکلِ این پاسخی که خودشان، ارائه کردند، این تسلسل نیست ؛ چرا که این تسلسل محال نمی ­باشد و این تسلسل را هر نظریه­ صدقی دارا است: چرا که اگر بگوییم که الف صادق می­باشد ( بنا به هر نظریه­ای در باب ماهیت صدق ) می­توانیم بپرسیم که چرا صادق است که الف صادق است و سپس می­توانیم بپرسیم؛ چرا صادق است که صادق است که الف صادق است و همین طور. ^[۱۹۰]
واکر می­گوید مشکل اصلی اینجاست که نفس نظام، علت مشخص کردن یک مجموعه خاصی از گزاره­ها نیست. بلکه مجموعه ­ای که به آن معتقد هستیم ملاک است. ما اشکالمان این است که این مجموعه که به آن باور دارید را از کجا آوردید؟ آنها بنا بر دیدگاهشان، تنها می­توانند بگویند که «به الف باور داریم» چرا که این در انسجام با باورهای ما است. اشکال ما این است که آن نظام چه خصوصیت ویژه­ای دارد که این گزاره الف^[۱۹۱] و نه گزاره­ای دیگر، با این نظام منسجم می­باشد. (Walker, 2001, pp 147-149) اگر باور غلطی داشتیم که منسجم با نظام باورهای ما بود و همین ملاکِ انسجام با باورهای دیگر را داشت، چطور آنرا با بقیه باورها تمییز می­دهید و معیار شما برای این تمییز چیست؟ تنها راه این است که بگوییم شروط صدق آن گزاره صادق عبارت از واقعیت عینی باور به آن است. اما اگر نظریه پردازان انسجام چنین دیدگاهی را قبول کنند، این امر موجب تناقض دیدگاه ایشان مبنی بر اینکه شروط صدق گزاره­ها انسجام با مجموعه ­ای از باورهاست و نه واقعیات می­گردد. لب اشکال واکر چنین تقریر می­ شود که بگوییم از منظر وی:

• تنها راهی که انسجام گرایان می­توانند برای پاسخ از اشکال راسل بگویند این است که « گزاره صادق، باور واقعی می­باشد در حالی که گزاره کاذب این چنین نیست.

• صدق هر گزاره­ای در نظریه انسجام، صرفاً منوط به انسجام آن با سایر باورها است.

• صدق گزاره­ای که باور واقعی است، تنها منوط به انسجام آن با سایر باورها است ( از ۲).

• انسجام گرایان راهی برای اینکه نشان دهند که باور واقعی، تنها آن باوری است که منسجم با سایر باورهاست ندارند. ( از ۳ و نیز با توجه به بیانی که توضیح آن، در فوق، گذشت که از منظر ایشان، تنها راهی که برای پاسخ می­توانند در پیش بگیرند، دچار تسلسل می­ شود و پاسخ ما را نمی­دهد که چطور باور واقعی منتزع از واقعیت خارجی شد؛ چرا که ملاکی غیر از صرفِ انسجام نداریم، مگر اینکه بگوییم باور را با تجربه خارجی پیوند میزنیم که ایشان این شرط صدق را قبول ندارند).

• پس انسجام گرایان راهی برای خروج از اشکال راسل ندارند( ۱ و ۴ ).

لذا واکر نتیجه می­گیرد که نظریه انسجام نمی­تواند قابل دفاع باشد؛ چرا که نمی­تواند مشکل تعیین که ناشی از گسست باور با واقعیت است را حل کند. اما وی می­گوید ما می­توانیم تقریری از نظریه انسجام ارائه دهیم که آن این مشکل را نداشته باشد. اما این نظریه انسجام منفک از واقعیت خارجی به نحو تام نیست، و در برخی گزاره­ها صدق خود را، از راه مطابقت بدست می ­آورد. با لحاظ همین مطلب، وی نظریه خودش را نظریه انسجام غیر ناب^[۱۹۲] می­خواند و به نظریه­ های دیگر انسجام را که به هیچ وجه برای صدق متوسل به خارج نمی­شوند، نظریات انسجام ناب می­گوید. (ibid, pp 123-158)
۴-۷-۳٫ پاسخ یانگ به واکر
این اشکال راسل که واکر آنرا تکمیل کرد، همچنان مسلم میان معرفت شناسان، تلقی می­ شود^[۱۹۳]. اما یانگ پاسخ اشکال واکر را داد و مشکل را از منظر خود، حل کرد. ( Young, 2001, pp 97-100) با توجه به دیدگاه وی، دیگر ما نیازی نیست برای حل این مشکل از نظریه انسجام صدق، دست بشویم و به صرف معیار بودن آن اکتفا کنیم. ایشان در ابتدا می­گوید روشن است که نمی­ توان در پاسخ به واکر، گفت نظریه انسجام صدق، بهترین تبیین از شروط صدق همه گزاره­ها را به ما می­دهد، به استثنای گزاره­هایی که در تعیین نظام مشخص با آنها، یعنی همان گزاره­های مورد اشکال راسل، به مشکل برمی­خوردیم و در این موارد، بگوییم نظریه مطابقت بهترین تبیین از شروط صدق را ارائه می­دهد؛ چرا که انسجام گرایان در صورت قبول چنین تفصیلی باید توضیح دهند که چرا برخی گزاره­ها شروط صدق عینی دارند در حالیکه برخی دیگر ندارد. اگر فاعل شناسا بتواند روابط سمانتیکی میان گزاره­ها و شروط عینی معینی را محرز کند و تشخیص بدهد، دیگر دلیل موجه­ای برای او وجود ندارد که توضیح بدهد چرا همین حرف را در مورد بقیه گزاره­ها نمی­تواند بگوید و به چنین شروط عینی دست پیدا کند.
ما دیدیم که واکر در مقدمه «۴» خویش گفت که امکان ندارد با صرفِ نظریه انسجام شما به باور واقعی دست پیدا کنید و از این رو نظریه انسجام صرف، راه به جایی نمی­برد؛ چون با این اشکال اساسی روبه رو می­شوید که نمی­توانید بدون حسابِ واقعیت عینی با نظریه­ای همچون مطابقت، به باور واقعی برسید و به تسلسل دچار می­گردید.

با توجه به تحلیل‌های آماری صورت گرفته روند رو به رشدی در پژوهش‌های ایرانیان در دهه اخیـر علـی الخصـوص در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ مشاهده می‌گردد. با این وجود همچنان خلاءهایی در برخی زمینه مشاهده مـی‌گـردد. در ایـن مطالعه مشاهده شد که بیشترین فعالیت‌های انجام شده مرتبط با هیدرات گازی در ایران، مربوط به تعادلات فازی و سینتیک تشکیل و تجزیه هیدرات می‌باشد. در بخش کاربردهای نوین هیدرات گازی نیز روند فزایندهای مشاهده می شود، امّا در بخش‌هایی نظیـر اکتشاف و بهره‌برداری از منابع طبیعی هیدرات فعالیتی صورت نگرفته است که باتوجـه بـه ظرفیـت عظـیم ایـن منـابع، توجـه بیشتری در این خصوص لازم است. نکته جالب در پژوهش‌های هیدرات در منابع خارجی این است که بیشتر این پژوهش‌ها توسط محققین ایرانی صورت گرفته است، ایران رتبه نخست ذخایر گاز طبیعی جهان را داراست پس بیشتر از سایر کشورها باید سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف جلوگیری از هیدرات انجام دهد و این امر سبب شده تا محققین ایرانی پیشتاز علوم هیدرات باشند. علت بعدی این امر نیز به خاطر افزایش شدید هیدرات در لوله‌های گاز به خاطر موارد زیر می‌باشد :
چهار فصل بودن ایران
ناهمواری زمین و کوهستانی بودن ایران
هزینه‌های بالای واحد‌های نم زدایی
تکنولوژی‌های پایین
نم زدایی گاز
TEG بیشترین استفاده را در نم­زدایی گاز طبیعی دارد. این ماده با معیارهای ذکر شده تطابق دارد و نسبت به دیگر گلایکول­ها دارای مزیت­هایی است. در مقایسه، DEG کمی ارزان­تر از TEG است. با این حال، از آنجا که فشار بخار بالایی دارد، مقدار اتلاف آن نیز زیاد است. TEG تمایل کمتری برای ترکیب با آب دارد، در نتیجه کاهش دمای شبنم آن کمتر است. تترا اتیلن­گلایکول­ (TREG) گران­تر و گرانرو­تر از TEG است. گرانروی بالا به معنای هزینه­ های زیاد پمپاژ است. از سوی دیگر، TREG فشار بخار کمتری دارد و در نتیجه اتلاف آن نیز کمتر خواهد بود. این روش در بعضی مواقع عملی نبوده و از لحاظ اقتصادی هم مقرون به صرفه نیست. برای مثال در خطوط لوله دریایی انتقال جریان‌های سه فازی گاز طبیعی، نصب یک واحد نم‌زدایی در ابتدای خط لوله(روی سکو) بسیار مشکل، پرهزینه و در بعضی مواقع غیر ممکن است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از لحاظ اقتصادی جایی که خصوصیات آبگیری مهیا باشد استفاده از خشک کننده‌های مایع ترجیح داده می‌شوند. دستگاه‌های مربوط به خنک کننده‌های مایع برای عملیات و نگه داری راحت تر می‌باشند و می‌توان آنها را به صورت خودکار در مدار قرار داد. به طور مثل می‌توان سیستم گلایکول را برای یک چاه تولیدی به کار گرفت.
مواد جاذب الرطوبت مایع را می‌توان برای گازهای ترش بکار برد به شرطی که در طراحی مواردی از قبیل حلالیت گازهای اسیدی در مواد جاذبه الرطوبت را مدنظر قرار داد.
خشک کننده‌های جامد عملاً در کارخانه‌های بازیافت مایعات هیدروکربوری که دارای شرایط نقطه شبنم خیلی پایین هستند به کار برده می‌شوند.
در شرایط غیرتبرید استفاده از گلایکول باعث می‌شود که جداسازی با مشکل مواجه شود بنابراین در اینگونه موارد از مواد تقلیل دهنده نقطه تشکیل هیدرات(مواد بازدارنده از تشکیل هیدرات) استفاده می‌شوند.
مقاومت های انتقال جرم و حرارت هیدرات
انتقال حرارت، انتقال جرم و واکنش تشکیل هیدرات عواملی می‌باشند که در کنار تعادل ترمودینامیکی اثرات بسیار مهمی بر سرعت تشکیل و رشد هیدرات ایفا کرده و به همین دلیل در بررسی تشکیل هیدرات تئوری‌های مختلفی ارائه گردیده‌اند. مقاومت‌های مربوط به انتقال جرم از فاز گاز به سطح مشترک، سطح مشترک به فاز مایع، از فاز مایع به سطح بیرونی هیدرات و از سطح بیرونی به سطح در حال رشد ذره هیدرات در کنار مقاومت مربوط به واکنش بر روی سطح جامد نشان از پیچیده بودن مطالعه تشکیل هیدرات می‌باشند. در بررسی پیش رو با دلایل متعدد نشان داده شده است که از میان مقاومت‌های ذکر شده، مقاومت انتقال جرم در سطح مشترک گاز- مایع محدود کننده سرعت تشکیل هیدرات در زمان مرحله رشد خواهد بود. برای این منظور مطالعه جامعی بر روی نتایج کارهای به چاپ رسیده انجام شده و مدلی مشابه با آنچه اسکوبوگ پیشنهاد نموده است، حاصل گردید. مدل ارائه شده بر اساس ضریب انتقال جرم محلی مربوط به سطح مشترک گاز- مایع بوده و تمایز آن با مدل اسکوبوگ در محاسبه غلظت در فاز مایع است که مقدار غلظت مولکول‌های گاز در فاز مایع با بهره گرفتن از فرض تعادل پیشنهاد گردیده است.
نرخ تشکیل هیدرات توسط مکانیسم انتقال جرم کنترل شده و هر چه انتقال حرارت سریعتر انجام گیرد هیدرات تشکیل شده پایدارتر است.
در بررسی مقاومت‌های موجود در تشکیل هیدرات و بررسی آن نشان داده شده که فرایند تولید هیدرات از گازهای موجود در گاز طبیعی فرآیندی است که توسط انتقال جرم مربوط به سمت مایع در سطح مشترک گاز- مایع کنترل می‌گردد و سایر مقاومت‌ها در مسیر تشکیل هیدرات در برابر این مقاومت قابل صرف نظر کردن می‌باشند. نتیجه این بررسی نشان داد که مدل پیشنهادی اسکوبوگ دارای فرضیات مناسبی بوده امّا مقدار نیروی محرکه فرض شده در مدل اسکوبوگ می‌بایست تصحیح گردد. نیروی محرکه برای تشکیل هیدرات را می‌توان به اختلاف مقدار بین غلظت‌های مولکول‌های گاز در شرایط آزمایش و مقدار غلظت همین مواد در شرایط تعادلی مرتبط دانست.
مقاومت‌های انتقال حرارت لوله متأثر از پارمتر‌های دمایی خود لوله در داخل و بیرون از آن است. هرچند سهم مقاومت‌‌های درون لوله کم است امّا با ایجاد اختلاف دما عامل هسته زدایی و رشد کریستال‌ها را می‌توان به تأخیر انداخت. ایجاد اختلاف دما خود با روش‌های داخل و خارج از لوله صورت می‌گیرد که روش‌های بیرونی بخاطر کنترل دقیق‌تر و ایمنی لوله بهتر می‌باشند. افزایش دمای لوله می‌تواند ما را از شرایط تشکیل دور کند ولی توجه به پارامترهای اتلاف گرما هرچند سهم ناچیزی باشد نیز حائز اهمیت می‌باشد.
مدل سازی قطاعی از لوله دارای هیدرات
با بهره گرفتن از محاسبات تبخیر ناگهانی از نتایج به دست آمده مشاهده می‌شود که با به کار بردن روش مینیمم سازی در محاسبات تعادل فازی سیستم‌های حاوی هیدرات‌های گازی هم می‌توان به نتایج دقیقی دست یافت. در این حالت سرعت محاسبات افزایش یافته و مشکلات ناشی یک فاز در طول محاسبات از بین می‌رود و می‌توانیم در شبیه سازی از یک ترکیب شونده گازی درون لوله استفاده کنیم. این سیستم نسبت به ترکیب شوندگان دیگر دارای کمترین درصد خطای ممکن یعنی ۴/۲% می‌باشد، از آنجایی که حجم کمتری گاز در قطاع مدل شده داریم و بیشتر گاز از متان تشکیل شده است می‌توان به دقت بالای شبیه سازی اشاره نمود.
معادلات حاکم جرم، انرژی و حرارت در یک زمان حل شدند که دقت بالای همگرایی ۰۱/۰ در حل‌کننده خطی و غیر خطی به صحیح بودن مدل ارائه شده، دقت در مرزها و شرایط اولیه، اجرای صحیح شبیه سازی را تصدیق می‌کند.
در این تحقیق، به مدلسازی جریان آرام سیال نیوتنی که حاوی ذرات جامد آب به صورت یخ می‌باشد، با بهره گرفتن از بسته نرم‌افزاری کامسول پرداختیم. برای بررسی صحت نتایج مدلسازی، از نتایج تجربی موجود در تحقیقات قبلی گلیز و همکارن در سال ۱۹۹۹ و ۲۰۱۳، استفاده گردید. نتایج بدست آمده از این مقاله می‌تواند برای نظارت و کنترل ته نشست ذرات جامد در هنگام جریان دو فاز گاز و جامد در طول لوله‌های انتقال گاز، پالایشگاه‌ها و میدان‌های گازی و حتی چاه‌های افقی تولید نفت مورد استفاده قرار گیرد. این نتایج به شرح زیر می‌باشند:
نتایج مدلسازی کسر‌حجمی فاز پراکنده، غلظت فاز پیوسته و غلظت فاز پراکنده در مقطع پایین لوله با نتایج تجربی مقایسه شدند که نتایج از دقت خیلی خوبی برخوردار بودند که تاییدی بر پژوهش بود.
شبیه سازی گرافیکی برای اولین بار به خوبی لایه‌های ته نشین شده ذرات جامد را نشان داد.
نتایج حاصل از مدلسازی نشان میدهد که از یک زمان به بعد، به شرایط پایا میرسیم، این موضوع بدان معناست که نرخ ته‌نشین شدن ذرات جامد در کف لوله، برابر با نرخ برخواستن ذرات از کف لوله حاوی جریان می‌باشد.
مشاهده می‌شود که غلظت ذرات جامد در ورودی لوله برابر با غلظت متوسط ذرات می‌باشد که وقتی به سمت انتهای لوله حرکت می‌کنیم، از غلظت ذرات جامد در بالای لوله کاسته شده و در عوض غلظت ذرات ته‌نشین شده افزایش می‌یابد. فقط در قسمت خروجی لوله است که بدلیل آشفتگی جریان، سرعت جریان افزایش یافته و غلظت ذرات جامد دچار کاهش ناگهانی می‌شود.
اگر سرعت متوسط جریان ورودی به لوله کاهش یابد، مقدار نیروهای پراکنده کننده کاهش یافته و نهایتاً غلظت بیشتر ذرات جامد در کف لوله را سبب می‌شود. این توانایی کمتر جریان با سرعت پایینتر را در جابجایی ذرات جامد نشان میدهد. کاهش بیشتر سرعت ورودی متوسط سبب می‌شود تا ذرات جامد یک لایه ته‌نشین شده لغزنده را در کف لوله تشکیل دهند، در حالیکه لایه بالایی از یک مخلوط ناهمگن مایع-گاز تشکیل شده است.
سرعت فاز پیوسته(گاز) عامل اصلی هسته زایی در جداره‌های لوله شناسایی شد و می‌توان گفت سرعت تأثیر زیادی در رشد کریستال‌ها به اندازه دما و فشار ندارد.
فشار در طول لوله به صورت یکنواخت در حال کاهش است و همواره سبب تشکیل هیدرات می‌شود ولی در شکل۴-۷ دیده شد که افت ناگهانی فشار به رشد و تشکیل هیدرات بیشتر کمک می‌کند.
کف لوله همواره دارای فشار کمتری است که موجب کاهش دما در کف لوله می‌شود. دما نیز در طول لوله در حال کاهش است. کاهش دما شرایط تشکیل هیدرات را بهبود می‌بخشد پس باید با راهکارهایی مناسب سعی بر افزایش دمای کف لوله نمائیم.
تغییرات غلظت نیز برای فاز جامد در کف لوله همواره در حال افزایش است و در بالای لوله به شدت کاهش می‌یابد. نیروی گرانش تأثیر زیادی بر ته نشین شدن ذرات جامد دارد و به جامد اجازه حرکت بالک به صورت مستقیم در داخل لوله را نمی دهد. انتخاب عمق مناسب لوله در خاک در اینجا اهمیت بسزایی دارد.
شبکه انتقال گاز
استفاده از نرم افزار PipePhase برای اولین بار در تحقیقات داخلی نشان داد که دارای قدرت خوب محاسباتی برای شبیه سازی هیدرات و سایر مباحث شبکه‌های گازرسانی، انتقال، توپکرانی و… است.
با کاهش فشار مقدار ناچیزی از هیدرات تشکیل شده و عملاً راندمان واکنش پایین است که برای جبران کاهش فشار، کاهش دما اثر مثبتی بر روند افزایش تشکیل هیدرات دارد.
درست است افزایش فشار خود از عوامل تشکیل هیدرات می‌باشد امّا در یک نتیجه گیری برای اولین بار اثبات می‌شود که افت ناگهانی فشار بسیار مهمتر از افزایش فشار برای تشکیل هیدرات می‌باشد.
پایین آمدن ناگهانی دما در ابتدای خط و افت دما در انتهای خط، میزان تشکیل هیدرات را در انتهای خطوط انتقال گاز افزایش میدهد و برای جلوگیری از تشکیل باید وسایل گرمادهی بیشتر در انتهای خط قرار بگیرند.
بخاطر کاهش فشار و دما، آنتالپی یا مقدار گرمای واکنش در خط باید کاهش یابد امّا شبیه سازی نشان داد که انتهای شبکه که هیدرات تشکیل می‌شود این مقدار به خاطر گرمازا بودن واکنش تشکیل هیدرات در حال افزایش است.
مقدار دانسیته به خاطر افزایش جرم در حجم (ذخیره شدن مولکول‌های گاز درون آب) و ویسکوزیته در مناطقی که هیدرات وجود دارد افزایش می‌یابد. دستگاه دانسیته متری با اندازه گیری مقدار دانسیته جریان می‌توان در خط لوله به راحتی نواحی تشکیل هیدرات را پیدا کرد و در آن مناطق از بازدارنده یا هیترهای گرمایی استفاده کرد.
سرعت در لوله‌هایی که هیدرات نداریم کاهش ناچیزی دارد امّا در مناطقی که هیدرات وجود دارد به خاطر بسته شدن مقطع پایینی لوله و فشار زیادی که در قبل از هیدرات و خروجی بعد از هیدرات داریم افت شدید فشار باعث بالارفتن سرعت در خط می‌شود. مرحله هسته زایی بسیار طولانی است امّا در مرحله رشد قالب‌های هیدرات به صورت شعایی درون لوله آن هم بصورت منقطع و ناپیوسته بودن قالب‌ها به خاطر همین افت فشار موجب کاهش سطح مقطع لوله و افزایش سرعت خواهد شد.
ناحیه فازی منحنی هیدرات می‌تواند به انتخاب بازدارنده با غلظت یا درصد وزنی صحیح در جلوگیری از تشکیل هیدرات به ما کمک نماید.
در نمودار ۴-۲۳ تا ۴-۲۵ نشان داده شد که می‌توانیم با تزریق بازدارنده منحنی تشکیل هیدرات را جابجا کنیم و مانع از تشکیل هیدرات شویم.
انتخاب بازدارنده برتر
بازدارنده‌های ترمودینامیکی به مقدار قابل توجهی به سیستم اضافه می‌شوند(اغلب بیشتر از ۵۰%وزنی) و شرایط تعادل ترمودینامیکی سیستم را به سمت کاهش دمای تشکیل هیدرات تغییر میدهد. الکل‌ها، گلایکول‌ها و نمک‌ها نمونه‌هایی از این نوع بازدارنده می‌باشند. ‌بازدارنده‌های سنتیکی مواد شیمیایی هستند که نرخ تشکیل هیدرات را کاهش میدهند و اجازه میدهند که هیدرات‌های کوچک که تشکیل شده امّا از به هم چسبیدن کریستال‌ها به یکدیگر و تشکیل ذرات بزرگتر جلوگیری می‌کند. نرخ تزریق این نوع بازدارنده‌ها در حدود ۱-۱/۰% وزنی می‌باشد که در مقایسه با بازدارنده‌های ترمودینامیکی بسیار ناچیز است. پلی وینیل پیرولیدن و پلی وینیل کپرولاکتون نمونه‌هایی از این نوع بازدارنده می‌باشند در ادامه انواع مختلف از بازدارنده‌ها، میزان اثر و نرخ مصرف هرکدام را بیان می‌کنیم.
کاربردی‌ترین روش برای جلوگیری از تشکیل هیدرات، اضافه کردن مقدار قابل توجهی از الکل‌ها(متانول)، گلایکول‌ها(اتیلن گلایکول، مونو و تری اتیلن گلایکول) و یا نمک‌ها(کلرید سدیم و کلرید کلیسیم) در غلظت‌هایی به اندازه کافی بالا(به عنوان نمونه۶۰-۱۰% وزنی برای متانول) به جریان آب/گاز می‌باشد.این مواد شیمیایی بازدارنده‌های ترمودینامیکی نامیده می‌شوند و باعث تغییرمکان هندسی نقطه تشکیل هیدرات به سمت چپ نمودار فازی هیدرات شده و بر روی شرایط ترمودینامیکی حاکم بر سنتیک تشکیل هیدرات اثر می‌گذارند این بازدارنده‌ها به این صورت عمل می‌کنند که نقطه تشکیل هیدرات را به نقطه‌ای با دمای پایین تر یا فشار بالاتر، در خارج از ناحیه‌ایی که دما و فشار به صورت ترمودینایکی برای تشکیل هیدرات پایدار باشد، منتقل می‌کنند.
فرایند انتخاب بازدارنده‌های ترمودینامیکی اغلب در برگیرنده مقایسه بسیاری از فاکتورها از قبیل هزینه عملیاتی و سرمایه گذاری، خواص فیزیکی(دانسیته و ویسکوزیته)، سمّی بودن و ایمنی، جلوگیری از خوردگی، ظرفیت آب زدایی گاز و… می‌باشد. به هرحال فاکتور اصلی در انتخاب بازدارنده‌های ترمودینامیکی، بازیابی و احیاء این نوع بازدارنده‌ها می‌باشد که آیا ماده شیمیایی مصرف شده می‌تواند بازیابی و مجدداً تزریق شود و یا خیر؟ اغلب وقتی متانول به عنوان بازدارنده مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک هزینه قابل توجهی در کنار هزینه زیاد متانول مصرفی که ناشی از واحد احیا می‌باشد، همراه می‌شود. در بسیاری از موارد نیز از تشکیل توپی‌های هیدرات به واسطه اضافه کردن گلایکول‌ها(معمولا اتیلن گلایکول)به دلیل هزینه پایین، ویسکوزیته پایین و حلالیت کم در هیدروکربن‌های مایع استفاده می‌شود، امّا به منظور اثر بیشتر گلایکول‌ها باید با نرخی بیشتر از ۱۰۰% وزنی آب اضافه شوند و از آنجایی که گلایکول‌ها بازدارنده‌های گرانی هستند، برای واحد احیاء نیازمند هزینه سرمایه گذاری بیشتری هستند. مشکل بازدارنده‌های ترمودینامیکی(متانول و مونو اتیلن گلایکول) نه فقط دانسیته نسبتاً پایین است بلکه این مشکل نیز وجود دارد که اینگونه مواد شیمیایی علاوه بر فاز آب در فاز هیدروکربنی نیز حل می‌شوند و به طور طبیعی نمی‌توانند به اندازه کافی با فاز آب تماس داشته باشند چرا که در تماس با فاز آب قادر به مصرف آب می‌باشند و این عمل است که باعث جلوگیری از تشکیل هیدرات می‌شود، بنابراین مقدار قابل توجهی از این نوع بازدارنده‌ها باید به سیستم تزریق شود که دیگر در فاز هیدروکربنی حل نشود.
مایعات یونی و نمک‌ها مانند NaCL،KCL،KBr و… با ایجاد برهمکنش با دو قطبی‌های آب موجب جلوگیری از تشکیل هیدرات می‌شوند. مکانیزم عملکرد این بازدارنده‌ها بدین صورت می‌باشد که با جذب مولکول‌های آب مانع از چسبیدن مولکول‌های آب به گاز و تشکیل هیدرات می‌شوند. جهت خارج شدن نمک و یا مایعات یونی از ساختار می‌بایستی دما کاهش یابد، از اینرو استفاده از این بازدارنده‌ها منجر به افت دمای تشکیل هیدرات می‌شود.
تزریق بازدارنده‌های نمکی با درصد وزنی مختلف در محدوده مناسبی از تشکیل هیدرات با نرم افزار CSMHYD بدست آمد.
تزریق بازدارنده‌های گلایکولی با نرم افزار WatGas نیز در یک خط لوله انجام گرفت.
مقایسه نتایج بازدارندهای نمکی و گلایکول در مزایا و معایب نشان داد که گلایکول‌ها دارای برتری بیشتری به نمک‌ها هستند.
انتخاب بازدارنده وابسته به شرایط مختلف دما و فشاری است امّا در یک رتبه بندی، انتخاب بازدارنده برتر به صورت زیر است.

ایجاد جمعیت اولیه (مجموعه‌ای از جواب‌های شدنی)
تعیین تابع برازندگی
اعمال عملگرهای ژنتیکی
۱.۴. انتخاب
۲.۴. ترکیب یا ادغام
۳.۴. جهش
جایگزینی جمعیت جدید
بررسی همگرایی
تکرار رویه
در ادامه به شرح هر کدام از مراحل روند الگوریتم ژنتیک می­پردازیم.

کدگذاری^[۱۰۴]
این مرحله شاید مشکل­ترین مرحله­ حل مسأله به روش الگوریتم باشد. الگوریتم ژنتیک به جای این­که بر روی پارامترها یا متغیرهای مسأله کار کند، با شکل کد شده آن­ها سروکار دارد (عباسی­کیا، ۱۳۸۸).
تعداد بیت­هایی که برای گدگذاری متغیرها استفاده می­ شود به دقتِ مورد نظر برای جواب­ها، محدوده تغییر پارامترها و رابطه­ بین متغیرها وابسته است. رشته یا دنباله­ای از بیت­ها که به عنوان شکل کدشده یک جواب از مسأله مورد نظر می­باشد «کروموزوم» نامیده می­ شود. در حقیقت بیت­های یک کروموزوم نقش ژن­ها در طبیعت را بازی می­ کنند (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش‌های کد کردن
انواع کدینگ (کدگذاری) عبارتند از (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸):
کدینگ باینری
کدینگ جایگشتی
کدینگ مقدار
کدینگ درختی
با توجه به این­که در روش پیشنهادی در این پایان نامه از روش کدینگ جایگشتی استفاده می­ شود تنها به شرح آن می­پردازیم.

کدینگ جایگشتی^[۱۰۵]
در این روش، کروموزوم‌ها به صورت رشته‌ای از اعداد طبیعی نشان داده می‌شوند که هرکدام از این اعداد، مربوط به پارامتر ویژه‌ای در فضای حل مسأله است. ترتیب قرارگیری این اعداد مهم بوده و طول رشته دقیقا با تعداد پارامترهای تعریف شده در مسأله برابر است. کاربرد این نوع کدگذاری در حلِ « مسأله فروشنده دوره گرد» است (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸).
در بسیاری از مسائل مانند مسأله فروشنده دوره‌گرد، با جایگشت­های مختلفی از مجموعه راه ‌حل ‌ها روبرو هستیم. در این مسأله ، تعدادی شهر داریم که فاصله­ میان آن­ها معلوم است و با شروع از یک شهر و ختم به همان شهر می‌بایست:
از تمام شهرها فقط و فقط یکبار عبور نماییم.
کم­ترین مسافت ممکن را طی نماییم.
نکته‌ای که در این­جا مهم است و باعث شده تا کدینگ باینری روش مناسبی برای این مسأله نباشد، این است که حتما باید بُرش میان دو والد به نحوی صورت بگیرد که هیچ عنصر تکراری وجود نداشته باشد.
روش تک نقطه (در بخش (۲-۶-۴-۲) به­ طور کامل شرح داده خواهد شد) به این شکل اصلاح می‌شود که تمام قسمت قبل از نقطه برش در والد اول عینا در فرزند کپی می‌گردد. بقیه­ی ژن‌های والد اول که مطمئنا هنوز در فرزند تکرار نشده‌اند، مطابق با ترتیب قرار گرفتنشان در والد دوم، در فرزند کپی می‌شوند (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸).

(۷ ۹ ۸ ۶ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱) = (۲ ۱ ۷ ۹ ۸ ۶ ۳ ۵ ۴) + (۹ ۸ ۷ ۶ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱)

شکل(۲-۲): ادغام تک نقطه(شاه­حسینی، موسوی و ملاجعفری، ۱۳۹۱)

جمعیت
در الگوریتم ژنتیک به عنوان اولین مرحله، لازم است مجموعه‌ای از جواب‌های ممکن به عنوان جمعیت اولیه ایجاد شود. اعضای این مجموعه معمولا به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند اما در الگوریتم‌های بهینه، از قیدهایی استفاده می‌شود تا جمعیت، پراکندگی بیش از حد نداشته باشد. تعداد اعضای جمعیت به نوع مسأله بستگی دارد (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸).

ایجاد جمعیت اولیه
در اکثر موارد، «جمعیت اولیه»^[۱۰۶] به صورت تصادفی تولید می‌شود. اما گاهی اوقات برای بالا بردن سرعت و کیفیت الگوریتم از روش‌های ابتکاری نیز برای تولید جمعیت اولیه استفاده می‌گردد. در هر ­صورت عمومی‌ترین و راحت‌ترین روش، استفاده از یک رویکرد تصادفی می‌باشد (خلیلی­نیا، ۱۳۹۰، عباسی­کیا، ۱۳۸۸).

ﺑﺎرﻧﺖ در ﺳﺎل ۲۰۰۱ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻫﺪاف CRM را ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺳﻪ ﮔﺮوه قرار داد:
‌ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮی در ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ
اﻓﺰاﯾﺶ درآﻣﺪ
اﺛﺮات اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ
وی اذﻋﺎن ﻣﯽ دارد ﮐ اﻫﺪاف زﯾﺮ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪCRM را اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ آید.
اﻓﺰ اﯾﺶ درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻓﺮوش
ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯿﺰان ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ
اﻓﺰ اﯾﺶ ﺳﻮد
اﻓﺰ اﯾﺶ ﻣﯿﺰان رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن شود
ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی اداری ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻓﺮوش

۲-۲-۵-۲- اﻫﺪاف CRM از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻮل^[۳۸]

در ﺳﺎل ۲۰۰۰ ﺑﯿﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪ CRM ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن اﯾﺠﺎد ارزش ﮐﺮده، ﺳﭙﺲ اراﺋﻪ آﻧﻬﺎﺳﺖ در اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن دارای ﻧﮕﺮش ﻫﺎی اﻫﺪافCRM ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
شناﺳﺎﯾﯽ ارزﺷﻬﺎی ﺧﺎص ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن
در ک اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ آن ﻧﯿﺎزﻫﺎ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺨﺶ ﻣﺸﺘﺮی
ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ اراﺋﻪ ﭼﻨﯿﻦ ارزﺷﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻣﺜﺒﺖ اﺛﺮﮔﺬار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ
ارﺗﺒﺎط دادن و اراﺋﻪ ارزش ﻫﺎی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ای که آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت را درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪ.
اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی نتایج و اﺛﺒﺎت ﺑﺎزده ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری

۲-۲-۵-۳- اﻫﺪافCRM از ﻧﻈﺮ ﺳﻮﯾﻔﺖ^[۳۹]

ﺳﻮﯾﻔﺖ در ﺳﺎل ۲۰۰۱ ﺑﯿﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﻫﺪفCRM اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر از ﻃﺮق زﯾﺮاﺳﺖ:
ﺑﻬﺒﻮد ﻓﺮاﯾﻨﺪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن واﻗﻌﯽ
اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮی
اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺻﺤﯿﺢ از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎی ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮی
اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺻﺤﯿﺢ در زﻣﺎن ﺻﺤﯿﺢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮی

۲-۲-۵-۴- اﻫﺪافCRM از دﯾﺪﮔﺎه ﮔﺎﻟﺒﺮﯾﺚ^[۴۰] و راﺟﺮز^[۴۱]

ﮔﺎﻟﺒﺮﯾﺚ و راﺟﺮز ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺸﺘﺮی ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد. ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ را ﺧﺮﯾﺪاری ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎراﺗﺸﺎن را ﺑﺮآورده ﮐﺮده ﯾﺎ ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﺑﻮد ﺗﻮﺟﻬﺎت اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺪه ﮐﺎرﮐﻨﺎن را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﺰم اﺳﺖ ﺗﺎ اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﺮآورده ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻘﺎی ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺧﻮد ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ . اﯾﻦ ﻣﺴﺎله اﻣﺮوزه ﺑﺎ وﺟﻮد رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯽ رﺣﻤﺎﻧﻪ و ﺟﻬﺎﻧﯽ دارای اﻋﺘﺒﺎر ﺧﺎﺻﯽ اﺳﺖ. آﻧﻬﺎ ﺳﻪ ﻫﺪف ﻋﻤﺪه CRM را ﺳﻔﺎرﺷﯽ ﺳﺎزی، اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺷﺨﺼﯽ ﺷﺪه (اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮی) و ارائه ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﺑﻌﺪ از ﻓﺮوش ﻣﯽ داﻧﻨﺪ.

۲-۲-۵-۵- اﻫﺪافCRM از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻻﮐﻮﺗﺎ^[۴۲] و راﺑﯿﻨﺴﻮن^[۴۳]

ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﺎت ﮐﺎﻻﮐﻮﺗﺎ و راﺑﯿﻨﺴﻮن،CRM ﻧﻮﻋﯽ ﭼﺎرﭼﻮب ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ و اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد آﻧﻬﺎ ﺳﻪ ﻫﺪف را ﺑﺮای ﭼﺎرﭼﻮب ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽCRM ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ که ﻋﺒﺎرت از:
اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮای اﻓﺰاﯾﺶ درآﻣﺪ
اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮﺗﺮ
معرفی ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ و روش ﻫﺎی ﺳﺎزﮔﺎر ﻣﮑﺮر (اﻟﻬﯽ و ﺣﯿﺪری، ۱۳۸۷).

۲-۲-۶- دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻮرد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮی

ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ CRM ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدی ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد دﯾﺪ روﺷﻦ ﺗﺮدر ﻣﻮرد CRM ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﺪﮔﺎ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺟﻮد درﺑﺎره آن ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ. دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ راﺟﻊ ﺑﻪ CRM ﺑﻪ پنج دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:

۲-۲-۶-۱- دﯾﺪﮔﺎه اول: ﺗﻠﻘﯽ CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ

ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ورودی ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن را به ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﺎی ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ( ,Davenport and Beers 1995).
ﺳﺮﯾﻮاﺳﺘﺎوا^[۴۴] (۱۹۹۹) ، CRM را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﻼن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﮐﻪ زﯾﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﺸﺘﺮی، اﯾﺠﺎد داﻧﺶ ﻣﺸﺘﺮی و … را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد. اﯾﻦ زﯾﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﺧﺮدﺗﺮی (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻤﻊ آوری ذﺧﯿﺮه داده ﮐﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﺧﺮدﺗﺮی از زﯾﺮﻓﺮاﯾﻨﺪ اﯾﺠﺎد داﻧﺶ ﻣﺸﺘﺮی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ) ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ دﯾﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪی در ﻣﻮرد CRM اﺗﺨﺎذ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺑﺮﺧﯽ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﻠﯽ و ﮐﻼن ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن را در ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﯾﺠﺎد رواﺑﻂ ﭘﺎﯾﺪار، ﺳﻮدآور و ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ (۲۰۰۴ ,.Reinartz et al). ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺎ ﻫﺪف اﯾﺠﺎد، ﺑﺮﻗﺮاری و ﺣﻔﻆ راﺑﻄﻪ ﺳﻮدآور ﺑﺎ وی در ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ(Bulte Day and Van den, 2002). ﻣﻮرد اول CRM را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﻠﯽ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد در ﺣﺎﻟﯽ که رد دوم ﺑﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ دارد. ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﮐﺎدﻣﯿﮏ ﻃﺮﻓﺪار دﯾﺪﮔﺎه ﻓﺮاﯾﻨﺪی است.

۲-۲-۶-۲- دﯾﺪﮔﺎه دوم: ﺗﻠﻘﯽ CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﺳﺘﺮاﺗﮋی

در اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻃﺮح ﮐﻠﯽ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮای اﯾﺠﺎد وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد. دﯾﺪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ در ﻣﻮرد CRM ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﺣﻔﻆ رواﺑﻂ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ارزش ﭼﺮﺧﻪ ﻋﻤﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺨﺼﯿﺺ ﯾﺎﺑﺪ (۲۰۰۱ ,.Kracklauer et al).
اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﻄﻮر ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺎ ارزش ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﻧﻤﻮدن ﺳﻮدآوری زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ در رواﺑﻂ ﻣﺸﺘﺮیان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎزده ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد (۲۰۰۲ ,Ryals).
در دﯾﺪﮔﺎه اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ اﮔﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ راﺑﻄﻪ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺗﯽ را ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮاﺳﺎس ارزش ﭼﺮﺧﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر، ارزﯾﺎﺑﯽ و اوﻟﻮﯾﺖ دﻫﯽ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ(۲۰۰۱ ,Verhoef and Donkers).
ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻌﺪ از CRM در ﺟﻬﺖ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺣﻔﻆ رواﺑﻂ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ ﺻﺤﯿﺤﯽاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺳﺎزﻣﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. از اﯾﻦ رو در اﯾﻦ دﯾﺪ از CRM رواﺑﻂ ﻣﺸﺘﺮی با عنوان ﭘﺮﺗﻔﻮﻟﯿﻮﯾﯽ^[۴۵] از داراﯾﯽ ﻫﺎ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای به دﺳﺖ آوردن ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺳﻮد ﺳﺎزﻣﺎن، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻮﺛﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ(۲۰۰۲ ,Ryals).

۲-۲-۶-۳- دﯾﺪﮔﺎه ﺳﻮم: ﺗﻠﻘﯽ CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ فلسفه

ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﮐﻪ رﯾﭽﻬﻠﺪ^[۴۶] در ﺳﺎل ۱۹۹۶ داﺷﺖ، ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻗﻮی ﺑﯿﻦ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮی و ﺳﻮدآوری
ﺳﺎزﻣﺎن وﺟﻮد دارد. ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد، موﺛﺮﺗﺮﯾﻦ روش ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺟﺴﺘﺠﻮی ﭘﯿﺶ ﮐﻨﺸﯽ ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد و ﺣﻔﻆ رواﺑﻂ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺑﺎ آﻧﺎن اﺳﺖ. دﯾﺪ ﻓﻠﺴﻔﯽ CRM ﺑﺮ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎﺑﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ به ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪی ﻫﺎی ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ آﻧﺎن ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ و ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ (۱۹۹۰,Kohli and Jaworski).
در واﻗﻊ دﯾﺪﮔﺎه ﻓﻠﺴﻔﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ CRM، ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎﻧﺶ ارزش ﻣﯽ داﻧﻨﺪ را اراﺋﻪ داده و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺸﺘﺮی ﻣﺤﻮری را در ﺧﻮد اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ(۲۰۰۲ ,Wilson et al).
اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﺛﺮ، ﭘﻠﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ و اﻟﮕﻮی ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ راﺑﻄﻪ ای اﯾﺠﺎد ﮐﺮده و ﺑﺮ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﺠﺎد ارزش ﻣﺸﺘﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎﺑﺪ. ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﺮ رواﺑﻄﯽ ﺳﻮدآور ﮐﻪ در ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد.

۲-۲-۶-۴- دﯾﺪﮔﺎه ﭼﻬﺎرم: ﺗﻠﻘﯽ CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی

ﮔﺮاﻧﺖ^[۴۷] (۱۹۹۱) ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﺎمل ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ای، ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎی وﯾﮋه ﮐﺎرﮐﻨﺎن و داراﯾﯽ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﻫﺎ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮔﺮوﻫﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﻬﺖ اﺟﺮای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺸﺎء ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﻫﺎ ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﯽ ﻣﺰﯾﺖ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺴﺘﻨﺪ. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺗﻘﻠﯿﺪ ﮐﺮد و داﻧﺶ ﮔﺮدآوری ﺷﺪه ای ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮای اﺟﺮای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﮔﯿﺮد، ﻧﯿﺰ اﻃﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد(۲۰۰۱ ,Maritan).
دﯾﺪﮔﺎه CRM ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی، ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺎﮐﯿﺪ دارد ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای اﺻﻼح رﻓﺘﺎر ﺧﻮد در ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن وﯾﮋه و ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ از ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن داﺋﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮد ﺑﭙﺮدازﻧﺪ.

r

۰۷۱/۰

۰۰۹/۰

۰۱۱/۰

۰۰۸/۰

۰۱۷/۰

۷۳۸/۰

۷۲۵/۰

sig

از میان ابعاد متغیر وابسته، تنها رابطه­ سن با بعد تغذیه است که با توجه به مقدار ضریب همبستگی، مثبت می­باشد، در این ارتباط می­توان گفت هر چه سن زنان مورد بررسی بالاتر می رود، آن ها رفتارهای مربوط به الگوی تغذیه­ی سالم نظیر اهمیت داشتن نوع تغذیه، استفاده از لبنیات و … را بیشتر رعایت می کنند.

• فرضیه­ دوم :تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمره­ی سبک زندگی گروه ­های مختلف وضعیت تاهل زنان وجود دارد.

جدول ۵-۲-۲ تفاوت میانگین نمره­ی سبک زندگی سلامت محور زنان واقع در سنین باروری و ابعاد آن را بر حسب وضعیت تاهل پاسخگویان نشان می­دهد. با مشاهده­ جدول زیر، می­توان به نزدیکی میانگین نمرات سبک زندگی سلامت محور در بین گروه ­های مختلف وضعیت تاهل پی برد. آزمون Leven نیز با سطح معناداری بیش از ۰۵/۰ در ارتباط با متغیر وابسته و تمام ابعاد آن، همسانی واریانس گروه ­های مختلف پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل را بیان می­ کند. بنابراین بر اساس مقدار (۷۸۳/۰ = f) و سطح معناداری (۵۰۴/۰ = sig) این نتیجه به دست می ­آید که تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمره­ی سبک زندگی سلامت محور گروه ­های مختلف وضعیت تاهل وجود ندارد. این عدم تفاوت آماری معنادار بین میانگین نمره­ی برخی از زیر مقیاس­های سبک­زندگی سلامت­محور (مدیریت استرس، روابط اجتماعی، رشد روحی و فعالیت فیزیکی) گروه ­های مختلف وضعیت تاهل نیز با توجه به مقادیر f و سطح معناداری صادق است. هر چند تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمرات برخی از ابعاد سبک زندگی سلامت­محور (مسئولیت­سلامتی ­و تغذیه) گروه ­های ­مختلف وضعیت تاهل پاسخگویان وجود دارد. این تفاوت آماری با توجه به مقادیر (۲۴/۶ = f) و سطح معناداری (۰۰۰/۰ = sig) برای بعد مسئولیت سلامتی و مقادیر (۵۴/۴ = f و ۰۰۴/۰ = sig) برای بعد تغذیه معنادار است. به عبارتی تفاوت معناداری در میانگین نمره­ی مسئولیت سلامتی و تغذیه گروه ­های مختلف وضعیت تاهل زنان مورد بررسی وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۵-۲-۲ نتایج تحلیل واریانس آنوا ^[۶۱] سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن بر حسب وضعیت تاهل

ابعاد مختلف سبک زندگی سلامت محور

مقیاس کلی سبک زندگی سلامت محور

وضعیت تاهل

فعالیت فیزیکی

تغذیه

رشد روحی

روابط اجتماعی

مسئولیت سلامتی

مدیریت استرس

۸۴/۳

۸۴/۹

۸۴/۱۶

۸۳/۱۳

۱۷/۱۱

۰۸/۱۰

۶۴/۶۵

میانگین

مجرد