که X یک بردار n بعدی است و بردار طراحی نامیده می‌شود. f(X) تابع هدف و gj (X) و kj(X) به ترتیب قیدهای نامساوی و قیدهای مساوی هستند. مسئله‌ای که در بالا بیان شد یک مسئله بهینه‌سازی مقید نامیده می‌شود. برخی از مسائل دارای قید نیستند و می‌توان آن‌ها را به صورت زیر بیان کرد:
بردار X=[x₁,x₂,…,x_n]را به گونه‌ای بیابید که تابع f(X) را کمینه کند.
چنین مسائلی را مسائل بهینه‌سازی نامقید گویند [۱۹].
بردار طراحی :
هر سیستم با مجموعه‌ای از کمیت‌ها بیان می‌شود. همه کمیت‌هایی که به صورت متغیر بر رفتار سیستم تأثیر می‌گذارند، متغیر طراحی نامیده می‌شوند. این متغیرها را با xi نشان می‌دهیم که … و ۲ و ۱ = i می‌باشد. مجموعه متغیرهای طراحی به صورت بردار طراحی X=[x₁,x₂,…,x_n]ارائه می‌شوند [۱۹].
فضای طراحی :
یک فضای n بعدی مشخص را که هر محور مختصات آن بیانگر یک متغیر طراحی x_i که … ۲ و ۱ = i است، در نظر بگیرید. چنین فضائی را فضای طراحی گویند. هر نقطه در این فضای n بعدی، یک نقطه طراحی نامیده می‌شود. این نقطه یک جواب امکان پذیر یا امکان ناپذیر را برای مسئله طراحی ارائه می‌کند [۱۹].

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قیدهای طراحی :
در بسیاری از مسائل عملی نمی‌توان متغیرهای طراحی را به دلخواه انتخاب کرد، بلکه این متغیرها باید ویژگیهای عملی مشخص را برآورده نمایند. قیدهایی را که باید به منظور تهیه یک طرح مورد قبول برآورده شوند، قیدهای طراحی گویند [۱۹].
تابع هدف :
روش‌های طراحی معمول، ما را در یافتن یک طرح قابل قبول یاری می‌دهند. این نوع طراحی تنها شرایط لازم برای جواب را برآورده می‌سازد. لیکن عموماً تنها قابل قبول بودن یک طرح مورد نظر نیست، و هدف از بهینه‌سازی، انتخاب بهترین طرح از بین طرح‌های قابل قبول موجود می‌باشد. بنابراین باید معیاری برای مقایسه طرح‌های قابل قبول مختلف و انتخاب بهترین آن‌ها تعیین شود. چنین معیاری که طرح نسبت به آن بهینه می‌شود به صورت تابعی از متغیرهای طراحی بیان می‌شود که تابع معیار و یا تابع هدف نامیده می‌شود. انتخاب تابع هدف به طبیعت مسئله بستگی دارد. درمسائل طراحی سازه‌های هواپیماها و فضاپیماها معمولاً کمینه‌سازی وزن به عنوان تابع هدف در نظر گرفته می‌شود. در طرح‌های مهندسی سازه، تابع هدف معمولاً کمینه‌سازی هزینه است و در طراحی سیستم‌های مکانیکی هدف بیشینه کردن بازده مکانیکی است.
با رسم سطوح تابع هدف همراه با سطوح قیدها به آسانی می‌توان نقطه بهینه را پیدا کرد. اما مسئله اصلی این است که وقتی تعداد متغیرهای طراحی بیش از دو یا سه متغیر باشد، سطوح قیدها و تابع هدف پیچیده می‌شوند و حتی نمی‌توان آن‌ها را مشاهده کرد [۱۹].
الگوریتم ژنتیک
در الگوریتم ژنتیک ، مجموعه‌ای از متغیرهای طراحی را توسط رشته‌هایی کدگذاری می‌کنند که در سیستم بیولوژیکی آن‌ها را کروموزوم^[۲۱] یا فرد^[۲۲] می‌نامند . در الگوریتم ژنتیک ساده، متغیرهای طراحی را با رشته‌های شامل ۰ و ۱ یا ۱ تعریف می‌کنیم.
هر یک از اعداد ۰ یا ۱ در هر متغیر را یک ژن یا بیت و مقدار هر ژن را که ۰ یا ۱ می‌باشد، الل می‌نامیم . به عنوان مثال اگر یک مسئله بهینه‌سازی دارای ۳ متغیر طراحی باشد و هر متغیر طراحی دارای ۵ ژن، در مجموع، کروموزوم مورد استفاده در الگوریتم ژنتیک دارای ۱۵ بیت خواهد بود. هر رشته یا کروموزوم که حاوی متغیرهای طراحی باشد، بیانگر یک نقطه در فضای جستجوی مسئله می‌باشد. الگوریتم ژنتیک فرآیندی تکراری است که هر مرحله تکرار را نسل و مجموعه‌ای از کروموزوم‌ها در هر نسل را جمعیت نام نهاده‌اند.
این الگوریتم‌ها با تولید نسل آغاز می‌شوند که وظیفه ایجاد مجموعه نقاط اولیه‌ای به نام جمعیت اولیه را برعهده دارد و به طور تصادفی تعیین می‌شوند، از آنجا که الگوریتم‌های ژنتیک برای هدایت عملیات جستجو به طرف نقطه بهینه از روش‌های آماری استفاده می‌کنند، در فرآیندی که به انتخاب طبیعی وابسته است، جمعیت موجود به تناسب برآزندگی افراد آن برای نسل بعد انتخاب می‌شود. عملگرهای ژنتیک شامل انتخاب، پیوند و جهش می‌باشند که در ادامه عملکرد هر یک از آن‌ها شرح داده خواهد شد. پس از این، جمعیت جدیدی جایگزین جمعیت پیشین می‌شود و این شرح داده خواهد شد. پس از این، جمعیت جدیدی جایگزین جمعیت پیشین می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد . معمولاً جمعیت جدید برآزندگی بیشتری دارد، این بدان معنا است که براساس روابط آماری از نسلی به نسل دیگر جمعیت بهبود می‌یابد. هنگامی جستجو نتیجه بخش خواهد بود که همگرایی حاصل شده ویا معیارهای توقف برآورده شده باشد.
شایان ذکر است که در بسیاری از روش‌های بهینه‌سازی از یک نقطه در فضای پاسخ شروع، و با بهره گرفتن از قوانین انتقال به نقطه دیگر حرکت می‌کنیم. چنین روش نقطه به نقطه‌ای خطرناک است، زیرا در فضای جستجو ممکن است چند نقطه اوج در چند جهت وجود داشته باشد و محل قرارگیری نقطه اوج به طور اشتباهی تعیین گردد. برخلاف این موضوع، الگوریتم‌های ژنتیک به جای یک نقطه جستجو، چند نقطه جستجو را به کارمی‌برند که به طور موازی از چند نقطه اوج بالا می‌روند. بنابراین احتمال گرفتار شدن در بهینه‌ی محلی به شدت کاهش می‌یابد و از طرف دیگر احتمال دستیابی به بهینه کلی افزایش خواهد یافت [۱۹].
عملگر انتخاب
انتخاب اولین عملی است که برروی جمعیت اعمال می‌شود. در این مرحله تعدادی کروموزوم از میان جمعیت به عنوان والد انتخاب می‌شوند . براساس نظریه حیات بهترین‌ها، باید بهترین موارد انتخاب شوند تا نسل بعدی بهتری را تولید کنند. روش‌های مختلفی برای انتخاب وجود دارد، اما هدف اصلی در همه‌ی آن‌ها انتخاب رشته‌هایی با برآزندگی بالا از جمعیت فعلی وتولید کپی‌های چندگانه از آن‌ها و قراردادن آن‌ها در یک مکان به نام استخر تولید مثل است. کروموزوم‌های با برآزندگی بالاتر ممکن است بیش از یک بار دراستخر کپی شوند و کروموزوم‌های با برآزندگی پایین ممکن است اصلاً کپی نشوند.

1. 1. فرزند برگزیده

فرزند یا فرزندان برگزیده ، کروموزوم‌هایی در نسل جاری هستند که دارای بهترین برآزندگی می‌باشند. این افراد به طور مستقیم درنسل بعد کپی می‌شوند. این روش باعث افزایش کارایی الگوریتم ژنتیک می‌شود زیرا مانع از دست رفتن جواب‌های خوب بدست آمده می‌شود [۱۹].
عملگر پیوند (ادغام)
پس از اینکه مرحله انتخاب تمام شد، جمعیتی از بهترین‌ها به وجود آمده است. در حقیقت عمل انتخاب، یک مجموعه‌ای از بهترین رشته‌ها را انتخاب کرده اما رشته‌های جدیدی را به وجود نیاورده است . به همین دلیل عملگر پیوند با هدف تولید رشته‌های بهتر برروی استخر تولید مثل اعمال می‌شود. هدف از پیوند جستجوی فضای پارامتر و تا حد امکان حفظ اطلاعات نهفته در رشته‌هاست.
عملگر پیوند یک عملگر ترکیبی است که شامل سه عمل است. اول یک جفت رشته به صور تصادفی انتخاب می‌شوند. دوم یک محل به طور تصادفی در طول رشته انتخاب می‌شود و سرانجام در سومین مرحله پیوند بین دو رشته با توجه به عمل ادغام صورت می‌گیرد.
در اینجا لازم است به یک مفهوم مهم دیگری به نام نرخ پیوند اشاره کنیم. طبق تعریف، نرخ پیوند بیانگر احتمال پیوند است و آن را با Pc نشان می‌دهند و مقدار آن بین ۰ تا ۱ تغییر می‌کند. با فرض نرخ پیوند Pc می‌توان گفت که Pc درصد از رشته‌ها در عملیات ادغام به کار رفته‌اند و (Pc-1) درصد از جمعیت دست نخورده باقی مانده است. یعنی همان والدها به طور مستقیم به جمعیت جدید تشکیل شده انتقال یافته‌اند. به عبارت دیگر پیوند به همه کروموزوم‌هایی که انتخاب شده‌اند، اعمال نمی‌شود. احتمال پیوند این امکان را به هر کروموزوم می‌دهد که ژن‌هایش بدون اینکه از هم جدا شوند، از مرحله پیوند عبور کنند [۱۹].
عملگر جهش
به طور کلی در الگوریتم ژنتیک سه نوع فرزند برای نسل بعد ایجاد می‌شود:

1. 1. فرزند برگزیده

1. 1. فرزند ایجاد شده از طریق پیوند

1. فرزند ایجاد شده از طریق جهش

۰۰۶۶۴۴۰۷/۰

با توجه به جدول ۴-۵، ملاحظه می­ شود متغیر «قابلیت اعتماد به گواهی­دهنده» دارای بیشترین میزان تأثیر و متغیر «استفاده از گواهی SSL» دارای کمترین میزان تأثیر در تشخیص دام­گستری است. برای تعیین تأثیرگذارترین دسته، از مجموع محموله­های مربوط به هر دسته استفاده گردید که محموله­ها در جدول ۴-۶ به صورت نزولی مرتب شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول ۴-۶ محموله­های مربوط به دسته­ها

ردیف

دسته

محموله

۱

دسته شماره ۱

۲۶۵۳۸۶۸/۰

۲

دسته شماره ۴

۲۴۲۴۶۳۲/۰

۳

دسته شماره ۵

۱۶۷۱۱۶۹/۰

ادامه‌ی جدول ۴-۶

۴

دسته شماره ۲

۱۳۷۷۲۲۳/۰

۵

دسته شماره ۶

۱۳۲۶۵۲۱/۰

۶

دسته شماره ۳

۰۵۴۶۵۸۷۵/۰

از این رو دسته سیاه دارای بیشترین اهمیت و دسته­های آبی، آبی فیروزه­ای، قرمز، صورتی و سبز به ترتیب در رتبه ­های بعدی قرار دارند.
برای انتخاب تعدادی از شاخص­ های برتر در این مرحله، علاوه بر نتایج حاصل از تحلیل عاملی که یک رتبه ­بندی از شاخص­ های تأثیرگذار بر اساس نظر خبرگان ارائه می­دهد (جدول ۴-۵)، دو جنبه­ دیگر مدّ نظر قرار گرفت: یکی تجربیات وقوع دام­گستری در بانک­های ایرانی و دیگری تحقیقات پیشین در حوزه­ دام­گستری در بانکداری الکترونیکی. مثلاً شاخص «استفاده از گواهی SSL» گرچه پایین­ترین رتبه را در جدول ۴-۵ کسب کرده اما با توجه به موارد واقعی دام­گستری در ایران، به هیچ وجه قابل حذف نیست. به عنوان مثال مطابق شکل ۴-۴ مشاهده می­ شود وبگاه جعلی بانک ملّت فاقد گواهی SSL است. در نتیجه به راحتی با در نظر گرفتن این شاخص می­توان جعلی بودن وبگاه را تشخیص داد. در سایر نمونه­های دام‌گستری در وبگاه بانک­های ایرانی هم این نکته کاملاً بارز است که دام‌گسترانی که بانک­های ایرانی را هدف قرار می­ دهند اغلب برای گرفتن گواهی­هایی با اعتبار کم خود را به زحمت نمی‌اندازند. به عبارتی شاخص مورد بحث در حملات دام­گستری در بانک‌های ایرانی تأثیری غیر قابل انکار دارد و باید در سامانه­ در نظر گرفته شود. از طرفی با توجه به نتایج تحقیق (Aburrous et al., 2010c)، در ۳۴/۴۳ درصد موارد دام‌گستری در بانک­ها، از گواهی SSL استفاده نشده است.
ازسویی باید اشاره کرد شاخص «خطاهای نحوی و نگارشی» در تشخیص دام‌گستری این پایان نامه نقش تأثیرگذاری ندارد، زیرا دام­گستران بانک­های ایرانی، خود ایرانی هستند و به زبان فارسی کاملاً مسلط هستند و در نمونه­های واقعی دام­گستری در ایران تا به حال خطای نحوی و نگارشی مشاهده نشده است (راهنمای بانکی، ۱۳۹۱). از طرفی این شاخص در جدول ۴-۵ رتبه­ی بسیار پایینی دارد. لذا با اطمینان می­توان این شاخص را از فهرست حذف کرد. شایان ذکر اینکه این شاخص در وبگاه بانک­های انگلیسی­زبان بسیار مهم و تأثیرگذار است و بررسی­ها نشان می­دهد در ۸۰ درصد موارد دام­گستری اتفاق می‌افتد (Aburrous et al., 2010c) زیرا دام‌گستران معمولاً از کشورهای غیرانگلیسی­زبان هستند (Shein, 2011). به علاوه ماهیت زبان انگلیسی این وبگاه­ها را مستعد خطاهای نگارشی و نحوی می­ کند.
شکل ۴-۴ نسخه­ دام­گستری شده دروازه­ی پرداخت بانک ملت

به عنوان جمعیتى براى هر تولید G در طول فرایند مینیمم سازى NP تغییر نمى­کند. جمعیت بردار اولیه به صورت تصادفى انتخاب مى­شود و باید تمام فضاى جستجو را پوشش دهد. به عنوان یک قانون، ما از توزیع احتمالى یکنواخت براى تمام انتخاب­هاى تصادفى استفاده خواهیم کرد مگر اینکه حالت دیگرى ذکر گردد. در حالتی که یک راه حل مقدماتى در دسترس است، جمعیت اولیه با اضافه کردن انحرافات تصادفى توزیع شده به راه حل تولید مى­شود. DE بردارهاى پارامترى جدیدى را با اضافه کردن اختلاف وزن بین دو بردار جمعیتى به یک بردار سوم تولید مى­کند که این عملکرد جهش نام دارد. پارامترهاى بردار جهش یافته با پارامترهاى بردار از پیش تعیین شده دیگرى ترکیب مى­شود تا بردار هدف، یا بردار آزمایش را بسازد. ترکیب پارامترها به عنوان “ادغام” در DE یاد مى­شود، اگر بردار آزمایش مقدار تابع هزینه پایین­ترى نسبت به بردار هدف بدهد، بردار آزمایش در تولید جارى جایگزین بردار هدف مى­شود. عملگر آخر “انتخاب” نامیده مى­شود. هر بردار جمعیت باید یکبار به عنوان بردار هدف بکار گرفته شود بطوریکه به تعداد NP رقابت در یک تولید اتفاق مى­افتد.
استراتژى اساسى DE مى تواند به شکل زیر توصیف گردد:
۳-۳-۲-۳-۱ جهش
عملگر جهش یک بردار آزمایشى براى هر راه حل (والد) اصلى با جهش دادن یک بردار هدف و یک تفاضل وزن دار بین دیگر والدها که به صورت احتمالاتى انتخاب مى­شود تولید مى­گردد. لذا براى هر بردار هدف، یک بردار جهش یافته طبق زیر تولید مى­شود:

(۳-۱۰)

با اندیسهاى تصادفى اختلاف تقابلى و اعداد انتخاب شده تصادفى باید متفاوت از اندیس جارى انتخاب شود از این رو NP باید بزرگتر یا مساوى چهار باشد تا این شرط برقرار باشد. F یک مقدار حقیقى و فاکتور ثابتى مى­باشد که بزرگى اختلاف تفاضلى و میزان تغییر تفاضل را بین جمعیت کنترل مى­کند. شکل شماره ٣-۶ یک مثال دو بعدى را نشان مى­دهد که بردارهاى تفاضلى را توصیف مى­کند که در تولید اتفاق مى­افتد.

شکل۳-۶: مثالی از یک تابع هزینه دو بعدی برای تولید

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۳-۲-۳-۲ ادغام
به منظور افزایش تنوع بردارهاى پارامترى تغییر یافته، ادغام معرفى مى شود. براى این منظور بردار آزمایش

(۳-۱۱)

ایجاد مى شود که

(۳-۱۲)

در (٣-۱۱)، ، امین ارزیابى از یک تولیدکننده عدد تصادفى یکنواخت با خروجى در بازه [۰،۱] مى­باشد. ثابت ادغام در بازه [۰،۱] مى­باشد که باید توسط کاربر تعیین گردد. اندیس انتخابى تصادفى متعلق به مى­باشد که اطمینان مى­دهد حداقل یک پارامتر از مى­گیرد. شکل ٣-۷ مثالى از یک مکانیزم ادغام براى بردارهاى۷ بعدى را نشان مى­دهد.
۳-۳-۲-۳-۳ انتخاب
براى تصمیم گیرى در مورد اینکه راه حل جدید عضوى از خواهد بود یا نه، بردار آزمایش با بهره گرفتن از معیار حریصانه با تابع هدف مقایسه مى­شود. اگر بردار مقدار تابع هدف کوچکترى نسبت به بدهد آنگاه به تبدیل مى­شود در غیر این صورت مقدار قبلى نگهدارى مى­شود. در شکل ۳-۸ روند کلی یک الگوریتم تکامل تفاضلی نشان داده شده است.

۲-۷-۱ مدل تشخیص فرصت­های کارآفرینانه دانشگاهی
با مطالعه ی مدل های تشخیص و ایجاد فرصت های کارآفرینانه به این نتیجه رسیدیم که دوران کشف ناگهانی فرصت ها رو به اتمام است و با توجه به شرایط متلاطم کسب و کار باید از مدل های فرایندی تشخیص فرصت استفاده نمود.
سینگ از مشهورترین صاحب­نظران فرایندی تشخیص فرصت می­باشد، که به تشخیص فرصت های کارآفرینانه، در چارچوب یک فرایند معتقد است. ایشان تشخیص فرصت را یک فرایند می­داند که فرصت­ها از دل این فرایند بیرون می­آیند.
این مدل از مدل سینگ۲۰۰۰ و فایول۲۰۰۷ گرفته شده است. در مدل­های سینگ و فایول به جای دانشگاه، کارآفرین قرار دارد که با بررسی ویژگی­های کارآفرین و سایر عوامل به فرصت­های کسب و کار می­رسند اما در این مدل به جای فرد، سازمان در نظر گرفته شده است.
در این مدل ویژگی­های دانشگاه از مدل گوررو ۲۰۱۰ گرفته شده که به بررسی دانشگاه کارآفرین می ­پردازد. دانشگاه با توجه به بسیار کوچک بودنش در مقابل محیط کلان تاثیر کمی بر محیط می­ گذارد. در مقابل، محیط بر روی دانشگاه تاثیر زیادی دارد و بسیاری از باید و نبایدها را برای دانشگاه تعیین می­ کند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دانشگاه با توجه به منابعی که در اختیار دارد و تاثیری که از میحط می­گیرد فرصت­های را در حال حاضر و آینده دارد، اگر دانشگاه ویژگی­های سازمان­های آینده محور را داشته باشد(تمایل به ریسک­های بلندمدت، همگام بودن با سرعت پیشرفت و تغییرات جهانی، رهبری مداوم، استراتژیک و آینده محور، مشارکت همه اعضاء، شفاف سازی) انتخاب فرصت­های کنونی را با توجه به فرصت­های آینده انجام می­دهد. به طور مثال با توجه به تغییرات جمعیتی دانشجویی در ده سال آینده، بر فرصت­های کنونی تاکید می­ کند که در رقابت فرصت­های ده سال آینده خبره شده باشد، یا زیرساخت­های آنرا به­ وجود آورده باشد که این مستلزم ریسک­پذیری و سایر شاخص­ های سازمان­های آینده محور می­باشد.
دانشگاه
-عوامل رسمی
سازمان کارآفرینانه وساختار حاکمیت
معیارهای حمایتی
آموزش کارآفرینی دانشگاهی
-عوامل غیر رسمی
نگرش دانشگاهیان
شیوه ی تدریس کارآفرینی
مدل های نقش و سیستم های پاداش
-منابع و قابلیت ها
منابع
قابلیت ها
محیط
-عوامل سیاسی و فرهنگی
-عوامل اقتصادی
-عوامل اجتماعی
-عوامل تکنولوژیک
-قوانین
-عوامل بین الملل
فرصت
-جذاب باشد
-بادوام باشد
-زماندار باشد
-بر محصول یا خدمتی تاکید کند که به خریدار سود می­رساند
فرصت­های آینده
شکل ‏۲‑۲۳: مدل تشخیص فرصت های کارافرینانه­ی دانشگاهی

خلاصه فصل دوم

این فصل از سه بخش تشکیل شده است. ابتدا به بررسی ادبیات تشخیص پرداخته شد و در بخش دوم الگوها و مدل­های تشخیص فرصت به طور مفصل توضیح داده شده است و در بخش سوم مدل تشخیص فرصت­های کارآفرینانه­ی دانشگاهی ارائه شد.

فصل سوم: روش­شناسی

مقدمه

انتخاب و گزینش روش مناسب در پژوهش های علمی، بسته به موضوع، اهداف و ماهیت آن متفاوت است. پژوهشگر به منظور پاسخ­گویی به مسئله ی پژوهش، ملزم به انتخاب یک روش­شناسی و استراتژی کلی است تا به کمک مجموع اطلاعات و داده ­ها بتواند به تجزیه و تحلیل پرداخته و به مسئله پاسخ دهد.

نوع و روش تحقیق

در این پژوهش از هر دو روش کیفی و کمی استفاده می­ شود و به عنوان روش آمیخته مطرح می باشد. در بخش کیفی تحقیق داده ها با بهره گرفتن از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری می­شوند. در بخش کمی نیز از طریق پرسشنامه محقق ساخته نتیجه کار کیفی، به وزن­دهی و اولویت­ بندی عوامل شناسایی شده مبادرت می­ شود.
با توجه به تقسیم بندی روش­های تحقیق در علوم رفتاری و با عنایت به هدف تحقیق حاضر، این مطالعه، یک پژوهش کاربردی است. پژوهش کاربردی از نظر رعایت اصول مربوط به گزینش نمونه ها، استنباط و تفسیر نتایج، همان ویژگی­های پژوهش بنیادی را دارد، اما هدف آن­ها رشد گسترش و بهینه سازی یک محصول، یک فعالیت و در نهایت آزمودن مفاهیم نظری در موقعیت های واقعی و زنده است(سنجری،۱۳۸۸).
از نظر ماهیت روش، این پژوهش در دسته تحقیقات توصیفی و همبستگی قرار می گیرد. روش های توصیفی به توصیف ، ضبط،تجزیه و تحلیل شرایط موجود یا به عبارت دیگر به توصیف منظم ومدون موقعیتی ویژه به صورت واقعی وعینی می پردازند. در این روش وضعیت موجود یا” آنچه هست” مد نظر محقق می باشد.(سنجری،۱۳۸۸).
روش گردآوری داده ­ها در این تحقیقات، اغلب از روش‌های مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی متون و محتوای مطالب و نیز روش‌های میدانی نظیر پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده است. در این تحقیق، با استفاده با مطالعه مدل­های پیشین و مصاحبه­ی خبرگان مدلی برای تشخیص فرصت­های کارآفرینانه دانشگاهی طراحی شده است سپس با بهره گرفتن از آن مدل دانشگاه شاهد به عنوان مطالعه موردی مورد بررسی قرار گرفته است.

جامعه آماری

جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر وافرادی که در یک مقیاس جغرافیایی یا دامنه مو ضوعی مشخص دارای حداقل یک صفت مشترک با شند(سنجری۱۳۸۸). با توجه به اینکه هدف این پژوهش طراحی مدل تشخیص فرصت های کارآفرینانه­ی داشگاهی می­باشد و مطالعه ی موردی آن نیزدانشگاه شاهد می باشد.اساتید، کارکنان و دانشجویان این دانشگاه حدودا ۶۷۰۰ نفر می­باشند، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند.

نمونه آماری(حجم نمونه) روش نمونه گیری

نمونه گیری عبارت است از انتخاب تعدادی افراد،حوادث و اشیاء از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده ی آن جامعه(سنجری ،۱۳۸۸).برای تعیین حجم نمونه از روش “نمونه گیری تصادفی – طبقه ای” که در آن هر یک از اعضا ی طبقه های تعریف شده، شا­نس برابر و مستقلی برای قرار گرفتن در نمونه دارند، استفاده شده استطبق جدول مورگان با توجه به تعداد جامعه تعداد نمونه های ما ۳۶۴ نفر می­باشند.

برخی از فیلسوفان اخلاق، معتقدند که فلسفة اخلاق، به نحوی، شامل هر سه نوع پژوهش اخلاقی می‌شود. آثار همة عالمان اخلاق پیش از قرن بیستم نیز ترکیبی از اخلاق توصیفی، هنجاری و پاره‌ای از مسائل فرااخلاق است.اما اگر فلسفة اخلاق را به درستی جزیی از فلسفه و تحقیق و پژوهش فلسفی و عقلی درباره مسائل و احکام اخلاقی بدانیم، در آن صورت نمی‌توان آن را شامل اخلاق توصیفی نیز دانست؛ چرا که در اخلاق توصیفی جای بحث فلسفی و عقلی نیست، بلکه حداکثر در بردارندة مباحث اخلاق هنجاری و فرااخلاق خواهد بود. برخی از مهم‌ترین مسائل مطرح درفلسفه اخلاق عبارتنداز:
1- مفاهیم اخلاقی چگونه پیدا می‌شوند؟ ماهیت، معنا یا کارکرد احکامی که دربردارندة اصطلاحات اخلاقی‌اند، چیست؟
2- منشاء پیدایش احکام و دستورات اخلاقی کجا است؟ آیا احکام اخلاقی ریشه در طبیعت دارند؟ یا از عقل سرچشمه می‌گیرند؟ و یا اینکه وابستة به امر و نهی جامعه هستند؟
3- شاید بتوان گفت مهم‌ترین موضوع مورد بحث فلسفه اخلاق، مسأله‌ اِخباری یا انشایی بودن گزاره‌های اخلاقی است. اصل در جملات اخلاقی، انشا است یا اخبار؟
4- جایگاه نیت در افعال اخلاقی به چه صورت است؟ آیا قوام حکم اخلاقی تنها به «حسن و قبح فعلی» است یا آنکه «حسن و قبح فاعلی» را نیز باید در نظر داشت؟
5- آیا الزامی بودن در احکام اخلاقی، شرط است یا نه؟
6- رابطة فعل اخلاقی و پاداش چگونه است؟
7- یکی دیگر از مهم‌ترین مسائل فلسفه اخلاق این است که مبنای احکام اخلاقی چیست؟ جملات اخلاقی بر چه پایه و مبنایی استوار شد؟
8- آیا احکام اخلاقی استدلال‌پذیرند یا غیرقابل استدلالند؟
9- آیا هر جامعه‌ای می‌بایست نظام اخلاقی خاص خود را داشته باشد؟آیا اخلاق، مطلق است یا نسبی؟
10- بررسی ارتباط اخلاق با سایر علوم و معارف بشری مانند دین، علم، حقوق و قراردادهای اجتماعی،یکی دیگر از مباحث مهمی است که درفلسفه اخلاق مطرح می‌شود(مصباح یزدی،1388).
2-1-3- تئوری‌ها و مکاتب اخلاق
مطالعه تئوری‌های اخلاقی، قالبی منطقی جهت فهم ابعاد رفتار انسان فراهم می‌کند و به شناخت مسائل دشوار اخلاقی کمک می‌کند و ابزاری جهت حل مسائل ایجاد می نماید. بررسی مکاتب مختلف اخلاقی نشان می دهد که مجموعه ارزش‌ها و بافت و ترکیب آنها بیش از هر چیز، نتیجه مبانی جهان شناسی و انسان شناسی آنهاست و آگاهی انسان از مبانی و اعتبار قواعد و معیارهای اخلاقی که جهت و روش زندگی او را تعیین می‌کنند، مهم‌ترین نیاز درون ذاتی هر فرد بوده و حائز اهمیت بسیاری است (السد، 1379). اینک دو گروه ازمکاتب اخلاقی به اجمال مورد اشاره قرار می‌گیرد:
2-1-3-1- مکاتب واقع‌گرا
واقع‌گرایان اخلاقی بر این باورند که احکام اخلاقی، گزاره‌های صادق اند. آنان مدعی آنند که آدمیان اغلب در مقام ارائه و بیان آن احکامند. بعلاوه واقع‌گرایان اخلاقی این عقیده را که گزاره‌ها و احکام اخلاقی و یا توجیه آنها در ابتدا به باورها و احساسات گوینده و اظهار کننده آن احکام و نیز آداب و رسوم جاری در فرهنگ آنان وابسته است را نمی‌پذیرند. واقع‌گرایی اخلاقی اصرار می ورزد که واقعیات اخلاقی به طور مستقل از باورهای اخلاقی ما وجود دارند و تعیین می‌کنند که آن باورها صادق اند یا کاذب (ناوتن، 1380) . مکاتبی که بر این عقیده هستند که گزاره‌های اخلاقی اخباری هستند یعنی ما بتوانیم به وسیله آنها از عالم واقع و خارج حکایت نماییم، واقع‌گرا می‌باشند(مصباح‌یزدی، 1384). به طور مثال اگر هدف اخلاق را قرب الهی بدانیم چنانچه رفتاری یا صفتی با این هدف رابطه مثبت داشته باشد می‌گوییم این کار یا صفت خوب است و اگر رابطه منفی باشد می‌گوییم بد است و در صورتی که هیچ رابطه‌ای میان آنها برقرار نباشد، می‌گوییم این کار از نظر اخلاقی نه خوب است و نه بد (حسینی،‌1383).
2-1-3-2- مکاتب غیرواقع‌گرا
مکاتبی که این باور را در خود داشته باشند که جملات اخلاقی، انشایی است یعنی این توان در آنها دیده نمی‌شود که عالم واقع یا عین را بتوانند توصیف نمایند به مکاتب غیرواقع‌گرا مشهورند. زیرا این مکاتب عاجز از این مسئله هستند که بتوانند به وسیله گزاره‌های اخلاقی انشایی به توصیف عالم واقع بپردازند (مصباح‌یزدی، 1384).
براساس معیار غیرواقع‌گرایی، چندین مکتب اخلاقی – از زمان یونان باستان تا دوران جدید – به وجود آمده است که عبارتند از: احساس‌گرایی، توصیه‌گرایی، قراردادگرایی و امر الهی. غیر واقع‌گرایی اخلاقی پیامدهای زیادی را به همراه دارد که یکی از آن‌ها این است که این دیدگاه به نسبی‌گرایی بی حد و حصر کشیده می‌شوند؛ زیرا غیرواقع‌گرایی مبنا و پایگاه عینی و واقعی را برای اخلاق نمی پذیرد و از این جهت در این نظریه هر رفتاری می‌تواند به کمترین مناسبت مانند خوشایندی یا ناخوشایندی عامل آن، خوب یا بد به حساب آید. صدق و کذب ناپذیری نقد دیگری است که بر غیر واقع‌گرایان وارد است. یکی دیگر از نقدهای غیرواقع‌گرایی این است که این دیدگاه موجب می‌گردد تا معیاری برای معقولیت احکام اخلاقی نداشته باشیم. بی شک اگر نتوان احکام اخلاقی را با استدلال و برهان همراه کرد نمی‌توان دیدگاه‌ها و مکاتب اخلاقی مختلف را ارزش گذاری کرد. تبیین عقلانی احکام اخلاقی تنها در زمانی ممکن است که میان ارزش‌ها و حقایق عینی رابطه ای منطقی برقرار باشد (رابرت، 1382).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

2-1-4- شیوه تبیین نظام اخلاقی
برای تعیین نظام اخلاقی مورد قبول می بایست اولا نتیجه مطلوب از افعال اختیاری انسان را معین کرد و ثانیاً معلوم نمود که چگونه می‌توان افعالی را که در جهت نتیجه و هدف می‌باشند از افعالی که ما را از آن دور می‌کنند تشخیص داد، تا بتوانیم ملاک و چارچوبی کلی برای کارهای بایسته و نبایسته ارائه دهیم. (مصباح، 1388). به طور کلی نظام‌های اخلاقی بر دو قسم قابل تقسیم است: 1-نظام‌های اخلاقی که مبتنی بر خودخواهی و خودپرستی و منافع شخصی است یا نظام‌های خودمحور 2- نظام‌هایی که فراتر از منافع شخصی می روند و مبنایی فراتر از خود شخصی دارند یا نظام‌های غیرخود محور (مطهری،1376).
2-1-4-1- نظام اخلاق اسلامی، غایت‌گرا یا وظیفه‌گرا؟
نظام اخلاق اسلامی هم غایت‌گرا و هم وظیفه‌گرا است. زیرا غایت در اخلاق اسلامی خیر و سعادت اخروی است، نه منافع دنیوی. انسان به عنوان موجودی مختار و آگاه در افعال خود غایت داشته، هر کاری را به هدفی و برای برآوردن غرضی انجام می دهد. با توجه به آیات قرآن کریم دانسته می‌شود، غایت نهایی و مطلوب با لذات انسان در کارهای اخلاقی سعادت، فوز و فلاح نهایی است. در قیاس با منافع دنیوی، نظام اخلاقی اسلام غایت‌گرا نیست، بلکه ارزش‌گرا و فضیلت خواه و به تعبیری وظیفه‌گرا است. مقصود آن است که چون نظام اخلاقی اسلام مبتنی بر انسان شناسی خاصی است و گستره وسیعی برای حیات و کمالات انسانی می بیند، منافعی که بدان نظر دارد، کمال و سعادت اخروی انسان است که در پرتو قرب الهی حاصل می‌شود. این غایت، یعنی کمال انسان، با انجام اعمالی که ملایم با نفس متعالی انسان است، تحقق می یابد. از این رو، نظام اخلاقی اسلام در مقام توصیه و دستور و ارائه برنامه، همچون وظیفه‌گرایی عمل می‌کند و از آنجا که در هر حال خیر اخروی مد نظر است، غایت‌گرا است (لاریجانی، 1373).
2-1-4-2- نظام اخلاقی اسلام عقلانی است یا وحیانی؟
نظام اخلاقی اسلام عقلانی، وحیانی است. بدین معنا که هم خرد و اندیشه انسان بدان دعوت می‌کند و هم پیامبران الهی. از این امر گاهی به فطری بودن دین تعبیر می‌شود. یعنی تعالیم کلی دین اسلام از آن جمله احکام اخلاقی آن، با گرایش‌های فطری انسان هماهنگ و همنوا است. حاصل آنکه اگر اسلام ما را به ترک تعلقات دنیوی و توجه به خدا و آخرت و ارزش‌های معنوی فرا می خواند، عقل حسابگر نیز، که همواره سود و زیان، مصالح و مضار انسان را در نظر می‌گیرد و انسان را به انجام کارهایی که بیشترین سود و کمترین زیان را برای او دارد، دعوت می‌کند، آن فراخوان وحیانی را تایید می‌کند. صریحاً می‌توان گفت که اسلام تنها از ما خواسته است که عاقل باشیم و عاقلانه عمل کنیم. انسان عاقل هرگز آخرت را به دنیا نمی فروشد و جهان ابدی، لذایذ معنوی و لقای خدا را با لذایذ ناچیز و بی مقدار دنیوی مبادله نمی‌کند. از این روست که می گوییم نظام اخلاقی ما عقلانی-وحیانی است (مصباح یزدی، 1376).
2-1-4-3- تفاوت نظام اخلاقی اسلام با دیگر نظام‌ها
اختلاف نظام اخلاقی اسلام با نظام‌های دیگر به مفهوم بر نمی‌گردد، یعنی درمعنای سعادت اختلافی نیست. هم‌چنین در اصل اینکه آدمی در طلب سعادت خود است جای اختلاف نیست. زمینه اختلاف در شناسایی مصداق آن است. مفهوم سعادت از دوام و شدت مطلق یا نسبی لذت انتزاع می‌شود. اما تشخیص مصداق آن به نگرش عام جهان‌شناسانه هر مکتب بستگی دارد. قرآن که حیات آدمی را نامحدود و سهم اصلی زندگی انسان را به بعداز مرگ مربوط می‌داند مصداق سعادت و فلاح را در ارتباط با حیات اخروی بازشناسی می‌کند. ماده سعادت که فقط یک بار در قرآن در سوره هود آیه 105 آمده است، بر سعادت اخروی تطبیق شده است. اصل رابطه انسان با مبداء و معاد، رکن نظام اخلاقی اسلام است. سعادت که غایت زندگی انسان است از دیدگاه قرآن از مبداء هستی سرچشمه می‌گیرد و در حیات اخروی ظهور تام می‌یابد. گشودن حساب آخرت در حوزه داوری اخلاقی به این معنا خواهد بود که تأثیر هر فعل مورد نظر را باید علاوه بر حیات این جهانی انسان، در حیات اخروی او هم سنجید و این کاری دشوار است. این دشواری از آنجا ناشی می‌شود که آدمی از چگونگی زندگی اخروی و عوامل مؤثر در آن بی‌خبر است. نقش وحی پرده‌برداری از سازوکار تأثیرگذاری افعال اختیاری در مجموعه زندگی انسان است. براین اساس ما در شناسایی دقیق وضعیت اخلاقی افعال (که از تأثیر آنها بر سعادت آدمی انتزاع می‌شود) محتاج وحی هستیم.
2-1-4-4- غایت نظام اخلاقی اسلام
به استناد متون اسلامی، غایت در این نظام لذت است، اما نه لذت‌های حسی دنیوی که ناپایدار، سطحی و توأم با رنج‌ها و آلام فراوان است، بلکه لذت‌های پایدار، عمیق و خالی از هرگونه رنج و سختی . با مروری بر آیات کریمه قرآن کریم روشن می‌گردد که خداوند از انسان خواسته خود را در لذت‌های دنیوی که گذرا و همراه با رنج‌های فراوان و بسیار پایین مرتبت هستند، محدود نساخته به آخرت و لذتهای جاودانه و ژرفتر نظر بدوزد. از نگاه قرآن بالاترین لذت و سرور و ابتهاجی که برای انسان حاصل می‌گردد، لذت حاصل از انس با خدا، قرب به او و نظر به جمال و جلال الهی است و از این رو می‌توان گفت، غایت در نظام اخلاقی اسلام قرب الی ا… است (مصباح، 1388).
2-1-5- تفاوت اخلاق و حقوق
درباره تفاوت حقوق و اخلاق، اختلاف نظر بسیار است، با این که عده ای از نویسندگان در جدایی این دو مفهوم اصرار دارند، جمعی هم اختلاف آنها را کم و بیش انکار کرده‌اند. در نظریه‌های مادی به طور کلی، اخلاق مفهومی جز اطاعت از قوانین ندارد به این معنی اخلاق و حقوق جدا از هم نیستند و به عبارت بهتر، اخلاقی وجود ندارد(اتکینسون،1370). تفاوت اخلاق و حقوق را از زوایای مختلفی می‌توان بررسی کرد. تفاوت اخلاق و حقوق از یک جهت به تفاوت هدف آنهاست، هدف مستقیم اخلاق کمال و سعادت انسان است ولی هدف حقوق برقراری نظم اجتماعی است. بنابراین هدف قضایای حقوقی تأمین مصالح و منافع دنیوی افراد یک جامعه است. این قضایا در صددند که با بهره گرفتن از ابزارهایی که در اختیار دارند از جان، مال و آزادی افراد در برابر متجاوزان دفاع کنند؛ اما هدف اخلاق از دیدگاه اسلام امری فراتر از این مساله است، زیرا در مرحله نخست احکام و گزاره‌های اخلاقی درصدد تزیین آدمیان به فضایل و پاکیزه گرداندن آنان از رذایل می‌باشند و هدف اخلاق تأمین سعادت مادی و معنوی آدمیان است، سعادتی که در سایه قرب الهی نصیب انسان می‌گردد. تفاوت‌های دیگری نیز میان حقوق و اخلاق وجود دارد، از جمله این تفاوت‌ها تفاوت قلمرو است. همان طور که قبلاً گفته شد اخلاق تنظیم روابط اجتماعی و غیراجتماعی را بر عهده دارد در حالی که حقوق فقط در محدوده روابط اجتماعی جای می‌گیرد، موارد فراوانی از قوانین حقوقی را می‌توان قوانین اخلاقی نیز دانست؛ برای مثال امانت داری هم قاعده ای حقوقی است و هم قاعده ای اخلاقی. مواردی نیز وجود دارد که صرفاً حقوقی است؛ مثل وجوب ثبت برخی معاملات و قراردادها، که کاملاً قاعده ای حقوقی است و اخلاق چنین تکلیفی نمی‌کند. موارد دیگر جدایی اخلاق و حقوق، تقریباً همه مواردی هستند که در بخش روابط انسان با خود و خدا در اخلاق از آنها سخن می رود این گونه احکام اخلاقی هستند و وجه حقوقی ندارند. از دیگر تفاوت‌های حقوق و اخلاق ضمانت اجرایی آنهاست. ضامن اجرای قواعد و تکالیف اخلاقی معمولاً وجدان اخلاقی و بنا بر بعضی دیدگاه‌ها، عقیده به پاداش و کیفر اخروی است؛ در حالی که ضامن اجرای قوانین، وضع جرایم و کیفرهای دنیوی است. یکی دیگر از تفاوت‌های حقوق و اخلاق منبع آن دو است، قوانین خقوقی معمولاً از طریق قراردادهای اجتماعی پدید می آیند جوامع مختلف با نظر به روابط گوناگون اجتماعی مقرراتی را برای حفظ نظم و برقراری عدالت وضع می‌کنند که به تناسب فرهنگ‌ها و بینش‌های آنها متفاوت است. قوانین اخلاقی از طریق قراردادهای رسمی پدید نمی‌آیند بلکه از وجدان اخلاقی انسان‌ها سرچشمه و تحت تأثیر جهان بینی آنها شکل می‌گیرند. به همین دلیل، قواعد کلی‌تر اخلاقی تقریباً در همه جوامع یکسان است. مثلاً راستگویی و امانت داری در همه جوامع پذیرفته شده است، گو این که درباره مصادیق این اصول، جوامع یا یکدیگر اختلاف نظر دارند(داودی، 1388) ،(مطهری، 1359). هس‌مر^[24]( 1382) سه نوع رابطه را بین قضاوت‌های اخلاقی و الزامات قانونی، متصور می‌داند:

1. 1. در یک جامعه مدنی، الزمات قانونی منعکس کننده بسیاری از ارزش‌های مورد قبول شهروندان است و بین قانون و اخلاقی بودن یک فصل مشترک وجود دارد اما حوزه اشتراک کامل نیست.

1. 1. الزامات قانونی سلبی‌اند حال آنکه استانداردهای اخلاقی اغلب ایجابی‌اند.

3.الزامات قانونی معمولاً بعد از استانداردهای اخلاقی وضع می‌شوند.
2-1-6- ارتباط دین و اخلاق
رابطه دین و اخلاق از پرسابقه‌ترین بحث‌های اندیشه دینی است. فیلسوفان دین و عالمان علم اخلاق در زمینه ارتباط دین و اخلاق، اصالت دین یا اخلاق، ضمانت اجرایی اخلاق به وسیله دین، منشاگرفتن دین از اخلاق یا اخلاق از دین و سایر وابستگی‌ها و نیازمندی‌های دین و اخلاق سخن گفته اند. در اروپای مسیحی پیش از عصر نوزایی(رنسانس) که دوران تجدید حیات علوم و دانش‌های تجربی است اخلاق با دین مسیحیت همراه بود و مفاهیم اخلاقی از متون دینی گرفته می‌شد و از این رو از قداست و مرتبت ویژه‌ای برخوردار بود. اما پس از این دوره، کم‌کم صبغه دینی در اخلاق ضعیف شد و این اندیشه در اذهان دانشمندان و فلاسفه اروپا مطرح گردید که اصلا چه لزومی دارد ما اخلاق را از دین و از کتب مقدس بگیریم؟ بلکه ما می‌توانیم براساس دستاوردهای علوم تجربی و براساس فکر و اندیشه بشری، نظامی اخلاقی طراحی کنیم و آداب معاشرت و حدود رفتارهای اجتماعی انسان‌ها را مشخص سازیم. برخی از متفکران غربی از جمله کارل ریموند پوپر (متولد 1902 م) در قرن اخیر تا آن جا پیش رفتند که رسماً اخلاق منهای خدا را مطرح نمودند و اعلام داشتند که برای پرورش اخلاقی، انسان‌ها نیازمند اعتقاد به خدا نیستند(خواص، 1385) .
البته علی رغم اینکه برخی همواره سعی داشته‌اند در مورد ارتباط دین و اخلاق شبهه افکنی کنند، در مقابل عده ای نیز کوشیده اند ارتباط دین و اخلاق را آشکار سازند. به عنوان مثال یکی از نویسندگان غربی در اثر خویش می نویسد: «ادیان چه تعلیم یافته و چه تعلیم نایافته، در روند گفت و گویی جدی با مقتضیات حیات اخلاقی پدید می آیند و تحول می پذیرند. این ادیان، قوانین عمل، طریقه استدلال اخلاقی و معیارهای فضیلت را به تفصیل بیان می‌کنند. برای اینکه تعهد به حیات اخلاقی را تقویت کنند جهان را به صورت نظامی اخلاقی تصویر می‌کنند و در نهایت حاضرند این نظام اخلاقی را به صورتی اصلاح و تلطیف کنند که به همه اجازه دهند به عالی‌ترین مرحله فضیلت اخلاقی نائل شوند. سنت‌های دینی در همه این راه‌ها به تکامل اخلاقی بشر و خودشناسی وی کمک کرده‌اند. ادیان، آنچنانکه برخی متفکران قرن نوزدهم استدلال کرده‌اند به اخلاق، قابل تحویل نیست، چون دین به دغدغه‌ها و نیازهای مختلفی از انسان نظر دارد. میل زیبا شناختی، کنجاوی علمی و تاریخی، تمایلات آئینی و تعقلی، همه در ایمان دینی به نحوی بروز می یابند. ولی هیچ کس را یارای انکار این نیست که دغدغه‌های اخلاقی به اتم معنا از محوری‌ترین جنبه‌های حیات دینی بوده است.» (الیاده، 1374به نقل از لاریجانی،1389). تجربه نشان داده است آنجا که اخلاق از دین جدا شده است اخلاق خیلی عقب مانده است. هیچ یک از مکاتب اخلاقی غیر دینی در کار خود موفقیت نیافته اند.قدر مسلم این است که دین لااقل به عنوان یک پشتوانه برای اخلاق بشر ضروری است.خود فرنگی ها چنین نظر داده اند که اخلاق منهای دین پایه ای ندارد(شهید مطهری،1375). به طور کلی می‌توان همه نظریاتی را که درباره نسبت دین و اخلاق بیان شده است، در سه دیدگاه کلی مورد بحث قرار داد: تباین، اتحاد و تعامل.
2-1-6-1- نظریة تباین
براساس این دیدگاه، دین و اخلاق دو مقوله متباین هستند و هر کدام دارای قلمرو خاصی بوده، هیچ ارتباط منطقی میان آنها وجود ندارد و همچون دو دایره جدای از هم می‌مانند که در هیچ نقطه‌ای با یکدیگر تلاقی ندارند.از نظر صاحبان این طرز تفکر، دین امری مربوط به رابطه انسان با خدا است؛ اما اخلاق بیانگر روابط آدمیان با یکدیگر است. بنابراین، دین و اخلاق از لحاظ موضوع و متعلق هیچ وجه مشترکی ندارند (مصباح‌یزدی، 1378).
2-1-6-2- نظریه اتحاد
دومین دیدگاه کلی در باب ارتباط دین و اخلاق را می‌توان «نظریة قائل به اتحاد» نامید. براساس این دیدگاه رابطة میان این دو، از نوع رابطة ارگانیکی و جزء و کل است. از نگاه اندیشمندان مسلمان،‌دین عبارت است از «مجموعه‌ای از عقاید، اخلاق و احکام که خداوند به منظور هدایت مردمان و تأمین سعادت دنیوی و اخروی آنان به پیامبران وحی نموده است.» بنابراین قلمرو اخلاق جدای از قلمرو دین نیست، بلکه جزیی از مجموعة گسترده دین به حساب می‌آید (همان).
2-1-6-3- نظریة تعامل
دیدگاه سوم این است که هر کدام از دین و اخلاق دارای هویتی مستقل هستند اما در عین حال با هم در تعاملند و نوعی رابطه منطقی میان آنها وجود دارد. از قبیل رابطة علیت و معلولیت، تأثیر و تأثر یا فعل و انفعال. یعنی هم اخلاق و هم دین از جهاتی نیازمند یکدیگرند (مصباح‌یزدی،‌1388).این دیدگاه طیف وسیعی از آراء جزئی‌تر را در درون خود جای می‌دهد که در اینجا تحت دو عنوان کلی نیازمندی‌های دین به اخلاق و وابستگی‌های اخلاق به دین، به برخی از وجوه تعامل میان این دو اشاره می‌کنیم:
2-1-6-3-1- نیازمندی‌های دین به اخلاق
1.اخلاق و خداشناسی
وجوب خداشناسی نیازمند پذیرش و مبتنی بر این حکم اخلاقی است که «شکر منعم واجب است.» افزون بر این، بسیاری از فیلسوفان غربی کوشیده‌اند با استمداد از براهین اخلاقی به اثبات وجود خدا بپردازند(خرمشاهی ،1370).

1. اخلاق و خداپرستی