که در آن m معرف شاخص مدوله سازی و زاویه مرکزی بازه n ام است . مقادیر زاویه مرکزی _، پهنای پالس ، و زاویه خاموشی a_2x,n که در آنها X نماینده ساق ،A یا B ، اینورتر است . توجه کنید که مقدار متوسط کلید زنی a در بازه کلید زنی N ام ، _n ، برابر با نسبت کلید SA، D_A,n است . همین مطلب را در مورد متغییر کلید زنی b و کلید SB نیز می توان به کار برد. بنابراین معادله را می توان به صورت زیر نوشت .

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

که در آنها _n و _n با معادله ۲-۲ و ۲-۳ به دست می آید.
شکل موج های ولتاژ و جریان خروجی در یک بار RL وقتی که اینورتر در حالت PWM کار می کند در شکل ۲-۵ برای N=10 بازه کلید زنی و در شکل ۲-۶ برای N=20 بازه کلید زنی نشان داده شده است . واضح است که کیفیت جریان خروجی با افزایش N بهتر می شود . متاسفانه به علت اتلاف های کلید زنی در کلید های اینورتر باید بین کیفیت عملکرد اینورتر و بازدهی آن مصامحه معقولی در انتخاب مقدار بازه های کلید زنی در هر سیکل انجام شود . در اینورتر های عملی N اغلب با فرکانس خروجی تغییر می کند تا فرکانس کلید زنی متوسط f_sw=Nf در یک سطح تقریباً ثابت بماند . گاهی به این کار تغییر دنده گفته می شود . تعداد بازه های کلید زنی می تواند به نسبت کنترل دامنه نیز بستگی داشته باشد تا کیفیت جریان های خروجی تقریباً ثابت بماند.
با آنکه بیشتر اینورتر های عملی سه فازند، در اینجا برای نمایش خصوصیات معمول همه اینورتر های ولتاژ از اینورتر تکفاز ساده توصیف شده استفاده خواهیم کرد . پیشرفت در بهبود مشخصه های عملکرد اینورتر ها از حالت موج مربعی ساده از طریق حالت موج مربعی بهینه به حالت PWM را می توان با بهره گرفتن از طیف های هماهنگی ولتاژ و جریان خروجی بهتر روشن کرد . همه طیف بعدی مربوط به یک اینورتر که از یک منبع ولتاژ dc با دامنه یک تغذیه می شود و یک بار RL با امپدانس یک و زاویه بار ۳۰ درجه را تغذیه می کند.
طیف های ولتاژ در حالت های موج مربعی ساده و بهینه به ترتیب در شکل ۲-۷ -الف و ۲-۷- ب نشان داده شده است . به علت تقارن نیم موج شکل موج های ولتاژ تنها هماهنگی های فرد وجود دارند. . اندوکتانس بار مانند یک فیلتر پایین گذر برای ولتاژ خروجی عمل می کند. بنابراین برای داشتن جریان خروجی با کیفیت بالا ، هماهنگی های مرتبه – پایین ولتاژ خروجی باید با دامنه های کوچکی داشته باشد .

شکل ۲-۵: شکل موج های ولتاژ و جریان خروجی اینورتر ولتاژ تکفاز در حالت PWM : ( الف)m=1 (ب) m=0/5 (N=10)
در واقع هماهنگی های سوم و پنجم که از توزیع بهینه حالت های اینورتر در چرخه ولتاژ خروجی نتیجه می شوند نسبت به هماهنگی های نظیر در حالت موج موبعی ساده به وضوح دامنه کمتری دارند. همان طور که شکل ۲-۸ برای شاخص مدوله سازی یک نشان می دهد، کاهش بیشتر دامنه هماهنگی به کمک روش PMW به خصوص وقتی که تعداد بازه کلید زنی زیاد باشد به دست می آید . همان طور که مشاهده می شود برای مثال اولین هماهنگ مرتبه – پایین که دامنه ای بیشتر از ۱۰ درصد دامنه مولفه اصلی دارد برای N=10 هماهنگ مرتیه نهم شکل ۲-۸ ( الف ) و برای N=20 هماهنگ مرتبه – هفدهم ( شکل ۲-۸ (ب) است. اما توجه کنید که ماکزیمم مقدار اصلی ولتاژ خروجی قابل دسترس در m=1 دارای مقدار اوج یک است . به گونه ای که ماکزیمم مقدار موثر قابل دسترس V_o,1(max) این ولتاژ فقط ۰/۷۰۷ V_i است . این مقدار تقریباً ۲۱ درصد کمتر از مقدار موثر واتاژ در حالت عملکرد موج مربعی ساده و ۱۵ درصد کمتر از حالت موج مربعی بهینه است .

شکل ۲-۶: شکل موج های ولتاژ و جریان خروجی اینوتر ولتاژ تکفاز در حالت PWM : ( الف)m=1 (ب) m=0/5 (N=10)
طیف های هماهنگی جریان های خروجی ناشی از ولتاژ هایی با طیف های هماهنگی نشان داده شده در شکل ۲-۷- (الف ) تا ۲-۸ – (ب) به ترتیب در شکل های ۲-۹-(الف ) تا ۲-۱۰ (ب) نشان داده شده اند . هماهنگی های جریان با بیشترین دامنه برای هر دو نوع اینورتر ولتاژ موج مربعی هماهنگی های مرتبه – پایین نظیر سوم ، پنجم ، هفتم و مانند آن اند . بر عکس در اینورتر PWM هماهنگ با بیشترین دامنه به هماهنگی هایی از مرتبه ای تزدیک به تعداد بازه های کلید زنی یعنی هماهنگ های هفتم ، یازدهم ، و سیزدهم برای N=10 ( شکل ۲-۱۰(الف) و هفدهم و بیست و یکم و بیست و سوم برای N=20 شکل ۲-۱۰ (ب) تعلق دارد که همه آنها دامنه هایی بیش از یک مرتبه بزرگی کمتر از دامنه مولفه اصلی دارند . جریان ورودی اینورتر i _i که به صورت زیر داده می شود :

شکل ۲-۷: طیف هماهنگی ولتاژ خروجی اینورتر ولتاژ تکفاز : الف ) حالت موج مربعی ، ب) حالت موج مربعی بهینه
مولفه ی dc ، I_i,dc، قابل توجهی دارد. این امر بدیهی است ، چون حاصلضرب V_i و I_i,dcتوان ورودی متوسط اینورتر را نتیجه می دهد. شکل موج جریان ورودی در حات موج مربعی بهینه در شکل ۲-۱۱ (الف ) و در حالت PWM با m=1 و N=20 در شکل ۲-۱۱(ب) ترسیم شده است . طیف های هماهنگی این جریان ها ، به ترتیب در شکل ۲-۱۲ (الف ) (ب) رسم شده است . فرکانس اصلی جریان ها دو برابر فرکانس خروجی است و هماهنگ اول دامنه ای قابل مقایسه با مقدار dc دارد. به علاوه طیف هماهنگی در ناحیه فرکانس – پایین مشابه با طیف های جریان های خروجی مربوطه اند . توجه کنید که گذشته از مولفه اصلی غالب ترین هماهنگ ها در اینورتر PWM در نزدیکی مقدار N/2 از مرتبه هماهنگی گرد می آیند. بدین ترتیب اگر N به اندازه کافی بزرگ باشد یک رابط dc کوچک برای جلوگیری از رسیدن بیشتر محتوای فرکانس – بالای جریان ورودی به منبع تغذیه ( باتری با سیستم قدرت ) ، کافی است .
شکل ۲-۸ : طیف هماهنگی ولتاژ خروجی اینورتر ولتاژ تکفاز در حالت PWM : ( الف ) N=10 (ب) N=20 (m=1)
علاوه بر ولتاژ خروجی با مولفه اصلی بزرگ ، مزیت عملکرد موج مربعی در فرکانس کلید زنی کم است ، زیرا در هر سیکل ولتاژ خروجی هر کلید تنها یک بار وصل و قطع می شود . با این حال ، جریان های خروجی هر کلید تنها یک بار قطع و وصل می شود . با این حال جریان های خروجی اینورتر در اینورتر های PWM کیفیتی به مراتب بالاتر از جریان های خروجی در اینورتر های موج مربعی دارند. بنابراین ، حالت مربعی عمدتاً به اینورتر های توان بالا با کلید های کند GTO ها اختصاص داده می شود . ( در عمل اینورتر های با توان بالا منحصراً از نوع سه فازند. )فرکانس خروجی در همه اینورتر ها با زمان بندی مناسب لحظات کلید زنی کنترل می شود . بر عکس کنترل دامنه ولتاز خروجی در حالت موج مربعی تنها در خارج اینورتر با تنظیم ولتاژ dc ورودی تحقق می یابد. در حالت خاص به جای یکسوکننده دیودی نشان داده شده در شکل ۱ باید یکسو کننده کنترل شونده به کار رود .
شکل ۲-۹: طیف هماهنگی جریان خروجی در اینورتر ولتاژ تکفاز : (الف) حالت موج مربعی ،(ب) حالت موج بهینه
در اینورتر PWM کنترل ولتاژ با تنظیم شاخص مدوله سازی m ، که برابر با نسبت کنترل دامنه M است ممکن می شود . در اینجا پارامتر آخر بیانگر نسبت مقدار موثر مولفه اصلی ولتاژ خروجی ، V_o,1 به مقدار ماکزیمم این ولتاژ V_o,1(max) که با بهره گرفتن از روش PWM به دست می آید ، است .

• • • • 1. 1. اینورتر سه فاز

مطابق شکل ۲-۱۳ ، مدار قدرت اینورتر سه فاز با افزودن یک ساق سوم به اینورتر تکفاز به دست می آید . مانند قبل ، با این فرض که از دو کلید قدرت در هر ساق ( فاز ) اینورتر یکی و تنها یکی در هر لحظه وصل است ، یعنی ، صرف نظر از بازه های زمانی ای که در آنها هر دو کلید خاموش اند ( زمان مرده ) ، سه متغییر کلید زنی ،a،b، c را می توان به اینورتر تخصیص داد.

به عنوان مثال مفسّر در تفسیر آیه شریفه (یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلاَلَهِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَآ إِن لَّمْ یَکُن لَّهَا وَلَدٌ فَإِن کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِن کَانُواْ إِخْوَهً رِّجَالًا وَنِسَاء فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ أَن تَضِلُّواْ وَاللّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ)^[۴۶۸] «از تو [در باره کلاله‏] فتوا مى‏طلبند بگو: «خدا در باره کلاله فتوا مى‏دهد: اگر مردى بمیرد و فرزندى نداشته باشد، و خواهرى داشته باشد، نصفِ میراث از آنِ اوست. و آن [مرد نیز] از او ارث مى‏برد، اگر براى او [خواهر] فرزندى نباشد. پس اگر [ورثه فقط] دو خواهر باشند، دو سوم میراث براى آن دو است، و اگر [چند] خواهر و برادرند، پس نصیب مرد، مانند نصیب دو زن است. خدا براى شما توضیح مى‏دهد تا مبادا گمراه شوید، و خداوند به هر چیزى داناست.»، شأن نزول آن را این گونه بیان می کند: «و از قتاده مرویست که صحابه را اهتمام تام بود در بیان کیفیت میراث کلاله حق تعالى این آیه فرو فرستاد.^[۴۶۹]»
مولف منهج الصادقین در اکثر مواردی که عبارت «در شأن» را می آورد، به بیان مصداق و مورد نزول اشاره می کند و افرادی را که مشمول آیه می شوند ذکر می کند. به عنوان نمونه ذیل تفسیر آیه (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ یَخَافُونَ لَوْمَهَ لآئِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ)^[۴۷۰] «اى کسانى که ایمان آورده‏اید، هر کس از شما از دین خود برگردد، به زودى خدا گروهى [دیگر] را مى‏آورد که آنان را دوست مى‏دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند. [اینان‏] با مؤمنان، فروتن، [و] بر کافران سرفرازند. در راه خدا جهاد مى‏کنند و از سرزنش هیچ ملامت گرى نمى‏ترسند. این فضل خداست. آن را به هر که بخواهد مى‏دهد، و خدا گشایش گر داناست.»، این گونه می نویسد: «از ائمه هدى:منقول است که این آیه در شأن عالی شأن امیر المؤمنین۷نازل شده که با اهل بصره قتال نمود و این روایت از عمار بن یاسر و حذیفه یمانى و عبد اللَّه عباس نیز مروی است»^[۴۷۱]
۶- توجه به فرهنگ زمان نزول
منظور از «فرهنگ زمان نزول» آداب و سنن و عقاید و علوم و اوضاع و احوال سیاسى، اجتماعى و فرهنگى است که در زمان نزول آیات کریمه در بین مردم رواج داشته و بر محیط اجتماعى آنان حاکم بوده است. نقش فرهنگ زمان نزول نیز در فهم محتواى آیات کریمه غیر قابل انکار است^[۴۷۲].
با توجه به آنچه در قرینه بودن شأن نزول و سبب نزول در تفسیر قرآن و تاثیر آن در فهم معنای و مقصود آیات بیان کردیم، می توان نتیجه گرفت که فرهنگ زمان نزول نیز که یکی از قراین پیوسته به شمار می آید تا چه اندازه در فهم کلام الهی و پی بردن به مراد و مقصود آن، موثر است و توجه به آن مطابق سیره عقلاء است و سبب فهم بهتر قرآن خواهد شد، از این رو از تبیین جداگانه تاثیر آن در فهم آیات خوداری می کنیم و تنها به ذکر روش ملا فتح الله در توجه به این قرینه می پردازیم.
در مورد روش ملا فتح الله در توجه به این بخش باید گفت که وی کم و بیش به بیان آداب و عقاید مردم در صدر اسلام اشاره می کند. به عنوان مثال وی در تفسیر آیه شریفه (وَلَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوْاْ الْبُیُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُواْ الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا)^[۴۷۳] « و نیکى آن نیست که از پشتِ خانه‏ها درآیید، بلکه نیکى آن است که کسى تقوا پیشه کند، و به خانه‏ها از درِ [ورودىِ‏] آنها درآیید.»، یکی از رسوم مردم آن زمان را بیان می کند که در فهم و تفسیر آیه نقش مهم و اساسی دارد و می توان گفت که مفسّر بدون آگاهی از این آداب و رسوم فهم صحیحی از برخی آیات نخواهد داشت. در زمان جاهلیت رسم بر این بود که هر کس به حج یا عمره می رفت برای او حرام بود که از در وارد خانه شود و باید یا از بام خانه وارد می شد و یا این که دیوار را سوراخ کرده و داخل خانه می آمدند و این عمل خود را از اعمال حج می دانستند و کسی را که این کار را انجام نمی داد گناه کار می دانستند، ملا فتح الله در ادامه می گوید این رسم در میان همه اعراب به جز اهل حمس شایع بوده است.^[۴۷۴]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

وی همچنین در آیه (إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیَادَهٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُواْ یُحِلِّونَهُ عَامًا وَیُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّیُوَاطِؤُواْ عِدَّهَ مَا حَرَّمَ اللّهُ فَیُحِلُّواْ مَا حَرَّمَ اللّهُ)^[۴۷۵] «جز این نیست که جابجا کردنِ [ماههاى حرام‏]، فزونى در کفر است که کافران به وسیله آن گمراه مى‏شوند آن را یک سال حلال مى‏شمارند، و یک سال [دیگر]، آن را حرام مى‏دانند، تا با شماره ماههایى که خدا حرام کرده است موافق سازند، و در نتیجه آنچه را خدا حرام کرده [بر خود] حلال گردانند.»، به رسومی که در زمان جاهلیت بین عرب رایج بوده است، اشاره می کند که آنها در چهار ماه از سال که به ماه های حرام مشهور بود جنگ و خونریزی نمی کردند که سه ماه آن یعنی ذی القعده و ذی الحجه و محرم پی در پی و ماه رجب جدای از سه ماه است. ولی گاهی اوقات اعراب به خاطر این که بر آنان دشوار بود که سه ماه متوالی جنگ نکنند جای تحریم این ماه ها را باهم عوض کرده و تحریم ماه محرم را برای ماه صفر قرار داده و در ماه محرم به جنگ و خونریزی می پرداختند و به خیال خود که حرمت ماه های حرام را نیز رعایت کرده اند، از این رو خداوند در این آیه این عمل آن ها را تخطئه کرده و پندار آن ها را باطل می داند و آن را سبب زیادی در کفر می داند.^[۴۷۶]
روشن است که توجه به آنچه در میان اعراب معمول و رایج بوده است در روشن شدن مقصود آیه تاثیر دارد و عدم توجه به آن سبب خواهد شد که مفسّر فهم صحیحی از آیه نداشته یاشد.
ملا فتح الله در موارد مختلفی^[۴۷۷] به بیان آداب و رسوم جاهلیت اشاره می کند که در این جا مجال پرداختن به همه آن ها میسر نیست.
با توجه به مطالب فوق مشخص می گردد که ملا فتح الله به شرایط و اوضاع و احوال زمان نزول آیات توجه کافی داشته است به طوری که گاه این وقایع را بیش از اندازه شرح و بسط داده است.
۷- توجه به زمان و مکان نزول آیات
یکى از مباحث مهم که در فهم صحیح و تفسیر درست کلام الهی نقش مهم و اساسی دارد، آگاهی از زمان و مکان نزول آیات شریفه است چرا که تمیز آن‏ها مى‏تواند بسیارى از مسائل مورد اختلاف و ادعاها را مهر تأیید زند یا رد کند. از مهم‏ترین این مسائل، مباحث کلامى به ویژه اثبات و نفى آیات مرتبط با امامت و فضایل اهل بیت:است؛ چرا که ادعاى مکى بودن بعضى سور و آیات، دستاویزى براى مخالفان شده تا بهانه کنند که این یا آن آیه خاص در شأن خاندان عترت:نازل نشده است. همچنین آگاهی از زمان و مکان نزول آیات ارتباطى مستقیم و اساسى با تشخیص مراحل دعوت پیامبر۹و تشریع و تبیین احکام اسلامى دارد.
یکى دیگر از فواید این امر آگاهى از تاریخ وقایع و حوادث است؛ یعنى مى‏توان از این طریق مشخص کرد که حادثه‏اى در حدود چه زمانى، چرا و از سوى چه کسانى به وقوع پیوسته است.
در نتیجه می توان گفت که آگاهی از زمان و مکان نزول آیه یکی از قراین فهم کلام الهی است و بدون در نظر گرفتن آن مفسّر نمی تواند به فهم صحیحی از آیات برسد و مراد و مقصود واقعی خدای تعالی از آیات را کشف کند.
ملا فتح الله کاشانی در تفسیر منهج الصادقین به این امر مهم توجه داشته است و جدای از این که در ابتدای شروع سوره مکی و مدنی بودن سور را بیان می کند درتفسیر برخی آیات به مکان و زمان نزول آیه اشاره می کند.
به عنوان مثال ملا فتح الله در مورد مکان نزول آیه شریفه (إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا)^[۴۷۸] «خدا مى‏خواهد آلودگى را فقط از شما خاندان [پیامبر۹] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.» می نویسد: «ام سلمه نقل کرده که روزى رسول خدا۹در خانه من بود خادم من گفت که على۷و فاطمه۳بر در خانه‏اند حضرت رسول۹با من گفت اى ام سلمه دور شو و اهل بیت مرا با من گذار ام سلمه گفت من برخواستم و از آن خانه اندکى دور شدم پس على و فاطمه و حسن و حسین:درآمدند در اندرون خانه و حسن و حسین۸طفل بودند پس حضرت رسول۹هر دو را در دامن خود نشاند و ببوسید و على۷را به یک دست در بر خود گرفت و به یک دست فاطمه۳را پس هر یک از ایشان را ببوسید و آن گاه گلیم سیاه علم دار را بر ایشان بپوشانید و فرمود بار خدایا مر او اهل بیت مرا برحمت خود رسان که آن بهشت است و از آتش دوزخ دور دار من گفتم یا رسول اللَّه۹مرا نیز داخل ساز فرمود تو از اهل بیت من نیستى و اما بر خیری.»^[۴۷۹]
آگاهی از مکان نزول این آیه سبب می شود مشخص شود آیه فوق در مورد اهل بیت:نازل شده و موید عصمت ایشان است.
و یا در تفسیر آیه (یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ)^[۴۸۰] «اى پیامبر۹، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن و اگر نکنى پیامش را نرسانده‏اى. و خدا تو را از [گزندِ] مردم نگاه مى‏دارد. آرى، خدا گروه کافران را هدایت نمى‏کند.»، می نویسد: «بعضى از اعاظم از اهل سنت و اجماع اهل البیت این آیه در غدیر خم نازل شده و از جمله على بن احمد الواحدى که یکى از افاضل و مشاهیر اهل سنت است در تفسیر خود که موسومست باسباب نزول آورده که این آیه در حق على بن ابى طالب۷نزول یافته در غدیر خم»^[۴۸۱]
آگاهی از زمان و مکان نزول این آیه سبب علم به یکی از مراحل دعوت پیامبر۹می شود زمانی که پیامبر۹پس از بازگشت از حجه الوداع در سال دهم هجری مامور به ابلاغ ولایت حضرت علی۷شد خداوند متعال این آیه را نازل فرمود. علاوه بر این سبب رد ادعای برخی که می گویند این آیه در غدیر خم نازل نشده است، می شود چرا که برخی از مخالفان در مورد مکان و زمان نزول این آیه اقوال دیگری^[۴۸۲] ذکر کرده اند اما بیشتر علمای عامّه و تمام علمای تشیع بر آنند که این آیه در سال دهم هجری، در هنگام بازگشت پیامبر۹از حجّه الوداع نازل شده است.
۸- روش ملا فتح الله در استفاده از آیات دیگر به عنوان قرینه
براى فهم هر نوشتارى، لازم است که قراین موجود در آن مدّ نظر قرار گیرد و اگر در جایى از کتاب مطلبى به صورت مطلق و عام آمده و در جاى دیگر قید و استثناى خاص آن ذکر شده است، لازم است، به مجموعه آن توجه شود و نتیجه‏گیرى گردد.
قرآن کریم نیز که مجموعه‏اى از آیات مرتبط با یکدیگر است، از این روش مستثنى نیست و برخى آیات آن توضیح و روشنگر برخى دیگر است و لازم است براى فهم و تفسیر جملات و کلمات آن به جملات دیگر آن مراجعه شود و اصولا تفسیر صحیح و کامل یک آیه بدون توجّه به آیات دیگر ممکن نیست.
چگونه ممکن است کتابی که خود را بیان برای همه چیز ها می داند مبین و توضیح دهنده خود نباشد^[۴۸۳] امام علی۷در این باره می فرمایند:
«کِتَابُ اَللهِ … یَنطِقُ بَعضُهُ بِبَعضٍ وَ یَشهَدُ بَعضُهُ عَلَى بَعضٍ‏»^[۴۸۴] کتاب خدا (قرآن) … برخى قسمت‏هایش با کمک برخى قسمت‏هاى دیگر سخن مى گوید و برخى قسمت‏هاى آن شاهد برخى قسمت‏هاى دیگر است.
از این رو روش تفسیر قرآن به قرآن یکى از بهترین روش‏هاى تفسیر قرآن به شمار می آید و سابقه‏ى آن به صدر اسلام و زمان حیات پیامبر۹باز مى‏گردد. سپس این روش توسط اهل بیت:ادامه یافت و برخى از صحابه و تابعین نیز از این روش استفاده کرده‏اند.
به عنوان نمونه در روایت آمده است که از پیامبر اسلام۹در مورد مقصود از «ظلم» در آیه‏ (لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ‏)^[۴۸۵] « و ایمان خود را به شرک نیالوده‏اند»، سوال کردند، و حضرت۹با استناد به آیه‏ (إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ‏)^[۴۸۶] «به راستى شرک ستمى بزرگ است.»، پاسخ دادند که مقصود از ظلم در آیه اول همان شرک است که در آیه دوم بیان شده است‏.^[۴۸۷]
این حدیث و احادیث مشابه نشان مى‏دهد که پیامبر۹از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده مى‏کرده و عملا آن را به پیروان خود مى‏آموخته‏اند.
در دوره های بعدی مفسّران و دانشمندان علوم قرآنی از این روش برای فهم کلام الهی بهره گرفته اند و از مفسّران اخیر علامه طباطبایی;بیش ازدیگران از این روش بهره برده است
«زرکشى» صاحب تفسیر البرهان فی علوم القرآن در این باره مى‏نویسد: «… بهترین تفسیر این است که قرآن به وسیله قرآن تفسیر شود، چرا که این کتاب الهى اگر در جایى به اجمال سخن گفته است، جاى دیگر به تفصیل آن پرداخته و نیز در جایى که به اختصار بیان کرده است، جاى دیگر (آیه‏اى دیگر) به شرح و بسط آن پرداخته است.»^[۴۸۸]
ملا فتح الله کاشانی نیز قرآن را نیازمند به مبیّن و مفسّر نمی داند و برای این گفته خود دلایلی را ذکر می کند و می نویسد: « دلیل بر این مدّعا آن است که حق تعالى مدح جمعى کرده است که استنباط معنى از قرآن کنند کما قال اللَّه (الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ)^[۴۸۹] « کسانى‏اند که [مى‏توانند درست و نادرست‏] آن را دریابند.» و ذم جماعتى کرده که ترک تدبّر و اضراب از تفکّر در آن نموده‏اند کقوله تعالى (أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‏ قُلُوبٍ أَقْفالُها)^[۴۹۰] «آیا به آیات قرآن نمى‏اندیشند؟ یا [مگر] بر دلهای شان قفل هایى نهاده شده است؟» و در او یاد کرده که قرآن منزل است به لغت عربى فصیح تا معنى آن را به طریق تدبّر و تفکّر از آن حاصل کنند حیث قال (إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا)^[۴۹۱] «ما آن را قرآنى عربى قرار دادیم.» و (لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ)^[۴۹۲] «تا در [باره‏] آیات آن بیندیشند، و خردمندان پند گیرند.»
و حضرت رسالت۹فرمود که «اذا جاءکم عنى حدیث فاعرضوه على کتاب اللَّه فما وافقه فاقبلوه و ما خالفه فاعرضوا عنه»^[۴۹۳]، از اینجا معلوم شد که قرآن حجت است و معروض علیه و این معنى مستلزم آن است که قرآن مفهوم المعنى باشد و احتیاج به مبین و مفسّرى نداشته باشد.»^[۴۹۴]
وی در این جا با ذکر این دلایل که اولاً خداوند تدبّر در قرآن را مدح و ترک آن را نکوهش کرده است و ثانیاً قرآن به زبان عربی روشن نازل شده است تا با تکیه بر تدبر و تفکر معنای آن حاصل شود و ثالثاً رسول اکرم۹قرآن را مبنای عرضه حدیث قرار داده تا صحت و سقم حدیث با قرآن مشخص شود، اثبات می کند که قرآن به مفسّر و مبیّن دیگری غیر از خود نیاز ندارد و فهم قرآن به کمک خود قرآن ممکن است. در این جا به چند نمونه از موارد استفاده ملا فتح الله از تفسیر قرآن به قرآن اشاره می کنیم.
وی در تفسیر آیه شریفه(…وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ فَیَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلًا یُضِلُّ بِهِ کَثِیرًا وَیَهْدِی بِهِ کَثِیرًا وَمَا یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ)^[۴۹۵] «…ولى کسانى که به کفر گراییده‏اند مى‏گویند: «خدا از این مَثَل چه قصد داشته است؟» [خدا] بسیارى را با آن گمراه، و بسیارى را با آن راهنمایى مى‏کند و [لى‏] جز نافرمانان را با آن گمراه نمى‏کند.»، معانی ضلالت را با بهره گرفتن از آیات دیگر بیان می کند.
الف) اضلال به معنى اهلاک و تعذیب است؛ مانند این آیات شریفه(إِنَّ الْمُجْرِمِینَ فِی ضَلَالٍ وَسُعُرٍ * یَوْمَ یُسْحَبُونَ فِی النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ)^[۴۹۶] «قطعاً بزهکاران در گمراهى و جنونند* روزى که در آتش به رو کشیده مى‏شوند [و به آنان گفته مى‏شود:] «لهیب آتش را بچشید [و احساس کنید]»»
ضلالت در آیه فوق به معنای هلاکت و عذاب اخروی است و با توجه به این معنای(یُضِلُّ بِهِ کَثِیرًا)این گونه خواهد شد که خداوند گروهی را به سبب نگرویدنشان به ضرب المثل هلاک می کند و عذاب می نماید و ایشان را به طریق جنت و ثواب ابدی راهنمایی نمی کند.
ب) اضلال به معنای تدمیر است؛ مانند آیه (وَالَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَن یُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ)^[۴۹۷] «و کسانى که در راه خدا کشته شده‏اند، هرگز کارهایشان را ضایع نمى‏کند.»
در این آیه اضلال به معنای از بین بردن و تدمیر آمده است که تقریبا نزدیک به همان معنای هلاک کردن است.
ج) اضلال به معنى تلبیس است و تغلیط و تشکیک و ایقاع مردمان در ضلال و فساد که مؤدى بظلم است و جور؛ مانند این آیات شریفه (وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنکُمْ جِبِلًّا کَثِیرًا أَفَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ)^[۴۹۸]« و [او] گروهى انبوه از میان شما را سخت گمراه کرد آیا تعقّل نمى‏کردید؟»، (وَأَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَمَا هَدَى)^[۴۹۹]« و فرعون قوم خود را گمراه کرد و هدایت ننمود.»، (قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِن بَعْدِکَ وَأَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُّ)^[۵۰۰] «فرمود: «در حقیقت، ما قوم تو را پس از [عزیمت‏] تو آزمودیم و سامرى آنها را گمراه ساخت.»»، این معنای اضلال برای شیطان و فرعون و سامری است و خداوند تعالی از این منزه است.^[۵۰۱]
توضیح این که در آیه (یُضِلُّ بِهِ کَثِیرًا وَیَهْدِی بِهِ کَثِیرًا) اضلال و هدایت هر دو به خدای متعال نسبت داده شده است و با توجه به این می توان گفت که اضلال در معانی اهلاک و تعذیب و تدمیر در مورد خدای تعالی نیز به کار می رود و نسبت دادن اضلال به خدای تعالی از این جهت است که مردمان به سبب نگرویدن به حقیقت هلاک و عذاب شدند نه اینکه خدای تعالی خود سبب اضلال آنان شده باشد چنانچه در آیه(رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ کَثِیرًا مِّنَ النَّاسِ…)^[۵۰۲] «پروردگارا، آنها بسیارى از مردم را گمراه کردند…»، اضلال را به اوثان نسبت داده است در حالی که مردمان به جهت پرستیدن اوثان گمراه شدند نه اینکه اوثان ایشان را گمراه ساخت. ولی اضلال به معنای تلبیس و قرار دادن مردمان در فساد در مورد خدای تعالی به کار برده نمی شود، چنانچه در آیات فوق نیز که اضلال به معنای تلبیس و تشکیک قلوب مردمان می باشد، برای شیطان و سامری و فرعون به کار رفته بود.
مولف همچنین در آیه (وَبَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا کَسَبُوا …)^[۵۰۳] «و [نتیجه‏] گناهانى که مرتکب شده‏اند، برایشان ظاهر مى‏شود…»، مراد از(سَیِّئَاتُ)را انواع عذاب بیان می کند و برای اثبات این گفته خود به آیه (وَجَزَاء سَیِّئَهٍ سَیِّئَهٌ مِّثْلُهَا)^[۵۰۴] «و جزاى بدى، مانند آن، بدى است.» استناد می کند.^[۵۰۵]
اصل معنای سیئه، گناه است ولی در برخی موارد به معانی دیگری از جمله عذاب نیز به کار می رود. ملا فتح الله در این جا با استناد به آیه ای دیگر که سیئه در آن به معنای عذاب آمده است، برداشت کرده است که (سَیِّئَاتُ) در این آیه نیز به معنای عذاب است. با وجود این معنا دیگر نیازی به تقدیر گرفتن «جزاء»، نیست در غیر این صورت باید جزاء در آیه در تقدیر گرفته شود تا مفاد آیه درست فهمیده شود (و بداء لهم جزاء سیئات ما کسبوا) در حالی که عدم تقدیر بهتر از تقدیر است.
همچنین ملا فتح الله کاشانی مراد از لفظ (یَدَا)را در آیه (تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ)^[۵۰۶]« بریده باد دو دست ابولهب، و مرگ بر او باد.»، به معنای کل بدن می گیرد و برای اثبات این گفته به آیاتی از قرآن کریم استدلال می کند. (لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَهِ)^[۵۰۷] «و خود را با دست خود به هلاکت میفکنید» و (ما قَدَّمَتْ یَداهُ)^[۵۰۸] «دستاورد پیشینه خود را »، در این دو آیه نیز مراد از «ید» کل بدن و نفس اشخاص است مفسّر در ادامه اسناد فعل به یدین را به جهت آن که اکثر کار ها به دست انجام می گیرد، می داند و معنای آیه را این گونه بیان می کند که نفس او (ابولهب) هلاک و نابود باد به وقوع آن در آتش جحیم و کشیدن عذاب الیم.^[۵۰۹]
و یا در تفسیر آیه(صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ)^[۵۱۰] «راه آنهایى که برخوردارشان کرده‏اى، همانان که نه درخور خشم‏اند و نه گمگشتگان»، مراد از (الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ) را پیغمبران:و صدیقان و شهداء و صالحان بیان می کند و در تایید سخن خود به این آیه از قرآن استدلال می کند(الَّذِینَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِینَ)^[۵۱۱] «در زمره کسانى خواهند بود که خدا ایشان را گرامى داشته [یعنى‏] با پیامبران و راستان و شهیدان و شایستگانند» و مراد از (المَغضُوبِ عَلَیهِمْ) را جهودان می داند که به سبب عناد و طغیان و قتل پیغمبران و تحریف کتاب تورات و تبدیل الفاظ آن خداوند تعالی بر ایشان خشم گرفته است مفسّر برای این گفته خود نیز به آیه ای دیگر از قرآن استدلال می کند^[۵۱۲]:(وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَلَعَنَهُمْ)^[۵۱۳] «و خدا بر ایشان خشم نموده و لعنتشان کرده.»
موارد استفاده ملا فتح الله از آیات قرآن به عنوان قرینه برای تبیین و توضیح آیات دیگر بسیار است که در این جا به جهت اختصار از ذکر آن خودداری می کنیم خواننده محترم می تواند برای مطالعه بیشتر پیرامون این موضوع به تفسیر منهج الصادقین مراجعه کند.
۹- استفاده از روایات به عنوان قرینه
استفاده از روایات صحیحی که از اهل بیت۷نقل شده است، یکی دیگر از قراین ناپیوسته برای فهم و توضیح آیات قرآن کریم است. این احادیث همانند آیات قرآن، قرینه‏اى براى تفسیر آیات است و ابزارى براى روشن شدن معانى و مقاصد آیات است که کاربردهاى گوناگونى از جمله بیان ناسخ و منسوخ، بیان جزئیات احکام، تطبیق آیات بر مصداق خاص، و بیان بطن برای آیات، در تفسیر قرآن دارد.
شیخ طوسى;در مقدمه تفسیر تبیان در این باره می نویسد:
«و اعلم أنَّ الروایه ظاهره فى إخبار أصحابنا بأنّ تفسیر القرآن لا یجوز إلا بالأثر الصحیح عن النبى۹ و عن الائمه:الذین قولهم حجّه کقول النبى۹و أن القول فیه بالرأى لا یجوز^[۵۱۴]؛ یعنی بدان که در روایات اصحاب ما روایت است به این که تفسیر قرآن جز با روایت صحیح از پیامبر۹و امامان:که سخن آنان مانند سخن پیامبر۹حجت است، جایز نمى‏باشد و سخن گفتن در آن با رأى جایز نمى‏باشد.»
۹-۱- ادله اهمیت توجه به روایات به عنوان قرینه در تفسیر
طرفداران این روش تفسیری در باب اهمیت توجه به روایات معصومان:در تفسیر و تبیین و توضیح آیات قرآن دلایل مختلفی را ذکر کرده اند. در این قسمت به برخی از این دلایل اشاره می کنیم.
۹-۱-۱- دلیل عقلی
در قرآن آیاتی وجود دارد که برخی از احکام الهی مانند نماز، روزه، زکات، حج و … را به صورت کلی بیان نموده و جزئیات آن ها را تبیین نکرده است مثلا نفرموده که در روز چند رکعت نماز بخوانیم؟ یا تعداد رکعات نماز صبح، ظهر، عصر و … مشخص نشده است یا جزئیات مراسم حج را مشخص نکرده است؛ همچنین آیاتی که به طور عام و گسترده به بیان حکمی پرداخته است مثلا در آیه ای فرموده (وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا)^[۵۱۵] «و حال آن که خدا داد و ستد را حلال، و ربا را حرام گردانیده است.»، ولی جزئیات ربا را مشخص نفرموده است، وجود این قبیل آیات ایجاب می کند که برای تفسیر و توضیح جزییات نیاز به افرادی است که از طرف خدای تعالی مامور به این کار شده اند و این افراد کسانی جز اهل بیت:که علم به همه قرآن و معارف الهی دارند، نیستند.
۹-۱-۲- آیات قرآن
قرآن شامل آیاتی است که موید این مطلب است که تبیین و توضیح آیات قرآن توسط پیامبر اکرم۹و اهل بیت:صورت می گیرد. برخی از این آیات عبارتند از:
الف) آیاتی که دلالت بر رد همه امور به پیامبر۹و اولی الامر دارد:
(وَإِذَا جَاءهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُوْلِی الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ)^[۵۱۶] «و چون خبرى [حاکى‏] از ایمنى یا وحشت به آنان برسد، انتشارش دهند و اگر آن را به پیامبر و اولیاى امر خود ارجاع کنند، قطعاً از میان آنان کسانى‏اند که [مى‏توانند درست و نادرست‏] آن را دریابند.»
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ)^[۵۱۷]« اى کسانى که ایمان آورده‏اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [نیز] اطاعت کنید پس هر گاه در امرى [دینى‏] اختلاف نظر یافتید، اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید، آن را به [کتاب‏] خدا و [سنت‏] پیامبر [او] عرضه بدارید.»

برخی از قاچاقچیان به صورت تهاتری ( پایاپای ) مثلاً فرآورده های نفتی را با کالاهای
دیگر معاوضه می کنند. آنان کالاهای یارانه­ای از جمله سوخت، دارو، روغن نباتی و شوینده
ها را از کشور خارج و در عوض کالاهایی از قبیل ظروف شیشه ای، چینی و… را با خود وارد می کنند.
همه این اقدامات به نوعی در نظام اقتصادی کشور اخلال ایجاد می کند^[۵۱].
۱-۹-۱-۱۵. اخلال در عرضه سوخت مناطق مرزی:
اصولاً مصارف فرآورده های نفتی استان سیستان و بلوچستان به علت وضعیت آب و هوایی و نیز
موقعیت اجتماعی – اقتصادی استان در مقایسه با دیگر استان های کشور بسیار کم است و از این
نظر در رده های پایین مصرف قرار دارد. نگاهی به سیر مصارف فرآورده های نفتی استان طی چند
سال اخیر نشان می دهد که بهبود وضعیت رفاهی استان، افزایش شهرنشینی و عواملی از این دست
باعث شده است تا مصارف فرآورده های نفتی افزایش داشته باشد. در عین حال خروج غیرقانونی
فرآورده های ارزان داخلی از مرزهای این استان مشکلی اساسی در تأمین فرآورده های مورد نیاز
استان بوجود آورده است^[۵۲].
۱-۹-۲. آثار اجتماعی فرهنگی قاچاق کالا
۱-۹-۲-۱. گسترش و توسعه قانون گریزی و قانون شکنی:
قاچاق، یکی از برجسته ترین تخلفات بشر، به شدت از چگونگی وضع و اجرای قوانین در جامعه
متأثر بوده است. قطعاً بیشتر مردم تمایلی به ارتکاب تخلف ندارند ولی در امر قاچاق، قاچاقچی
قوانین مربوط به مبادلات تجاری را ناعادلانه گرفته و تخلفات خود را توجیه می کند. و در حقیقت
قاچاق عین قانون گریزی و قانون شکنی می باشد و خود نیز می تواند باعث رواج این پدیده در
جامعه گردد^[۵۳].
۱-۹-۲-۲. قاچاق کالا و بهداشت جامعه:
یکی از بزرگترین تبعات منفی قاچاق کالا در کشور تبعات منفی بهداشتی آن در جامعه است. اصولاً
کالاهای قاچاق به دلیل نبود نظارت بر آن ها و با هدف سود بیشتر به داخل کشور وارد می شوند و
به همین دلیل کالاهای تقلبی و غیرا ستانداردی که با قیمتی اندک در خارج کشور عرضه می شوند
مطلوبیت زیادی برای قاچاق دارند و متأسفانه محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی جزء کالاهایی

هستند که به حد زیاد و غیرقانونی وارد کشور می شوند و در نبود هیچ گونه استانداردی برای این
کالاها، به خصوص کالاهای بهداشتی و آرایشی در سطح جامعه بطور گسترده ای خرید و فروش
می شوند^[۵۴].
۱-۹-۲-۳. افزایش آلودگی های مالی و اخلاقی:
قاچاقچیان برای وارد کردن و ترخیص کالای خود و نپرداختن حقوق و عوارض قانونی دست به هر
اقدامی می زنند. برقراری نظام اخذ مجوز با نظارت های متعارف قطعاً مفاسدی را بوجود خواهد آورد و سود ناشی از ارتکاب قاچاق کالا سعی بر آلوده سازی نظام اداری، انتظامی و قضایی خواهد
داشت و در بلندمدت فساد فرهنگی وسیع و ریشه داری را ایجاد می نماید.
۱-۹-۲-۴. شکل گیری رفتارهای اجتماعی غلط:
پدیده قاچاق باعث شکل گیری قشر خاصی به نام “قاچاقچی”، از یک طرف و توده وسیعتری از
مردم به نام “مصرف کننده کالای قاچاق ” از طرف دیگر است. هر یک از این دو قشر به سبب
منافع و مصالح خود نوع خاصی از رفتارها را داراست. از آنجا که قاچاقچیان در تمامی سطوح
جامعه حضور دا رند، نمی توانند با دیگر رفتارها و عملکردهای اعضا جامعه همگن باشند و از این رو تضاد و ستیزی رفتاری بوجود می آید. این گونه اعمال که نظم جامعه را مختل می کند و
مشکلاتی را برای مردم بوجود می آورد نوعی کجروی اجتماعی است^[۵۵]. مثلاً قاچاقچی با کمترین
فعالیت اجتماعی و کسب سود سرشار به سرمایه و درآمد کشور زیان وارد می کند. او با قاچاق
کردن کالاهای مخالف شئونات مذهبی و ملی و کالاهای غیراستاندارد و غیربهداشتی نه تنها به اصول
اخلاقی و فرهنگ جامعه لطمه می زند، بلکه سلامت مردم را نیز به خطر می اندازد. وانگهی، همین
نابهنجاری مقدمه و زمینه لازم را برای انجام گرفتن نابهنجار ی اجتماعی دیگری مانند سرقت، قانون
شکنی، شکستن حرمت ها و جرائمی از این دست فراهم می آورد^[۵۶].
۱-۹-۲-۵. طبقاتی شدن جامعه:
قاچاق معمولاً ثروت بادآورده ای نصیب قاچاقچیان می کند و این قشر که از راه کسب نامشروع
ثروتمند شده اند از دیگر مردم به خصوص قشرهای محروم جدا می شوند و به این ترتیب، به
شکاف طبقاتی دامن زده می شود. توزیع نادرست ثروت و افزایش فقر و در نتیجه تشدید نابهنجاری
های اجتماعی از ویژگی های طبقه بندی شدن جامعه از بعد اقتصادی است.
۱-۹-۲-۶. تضعیف فرهنگ کار:
اگر ثروت با قاچاق کالا به راحتی و زیاد بدست آید، روحیه کار و تلاش در جامعه سست می شود
و برخی به جای کسب درآمد از راه های شرفتمندانه به قاچاقچی گری روی می آورند تا در مدت
کوتاهی بتوانند ثروت زیادی بدست آورند^[۵۷].
۱-۹-۲-۶. قاچاق کالا و تهاجم فرهنگی:
قاچاق میراث فرهنگی یکی دیگر از پیامدهای شوم فرهنگی و غارت بردن میراث مردم سرزمین
های صاحب فرهنگ کهن است. از نوع کالاها و اموال فرهنگی که قاچاق می شوند می توان نتیجه
گرفت که احتمالاً غیر از سود منفعت مادی اهداف دیگری از جمله نابودی فرهنگی کشور و انباشته
شدن اموال فرهنگی در کشورهای استعمارگر نیز در کار است^[۵۸].
۱-۹-۳. آثار سیاسی قاچاق کالا
بطور کلی، قاچاق کالا از جهات سیاسی برخی آثار مخرب به شرح زیر دارد :

با توجه به نحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی حتی می توان بر این عقیده بود که وجود خیارات مصرح در قانون در این نوع قراردادها بیشتر احساس می شود چرا که در این گونه عقود خریدار اشراف چندانی برای بررسی موضوع مورد معامله ندارد و صرفا از طریق تعریف و توصیف صورت گرفته از سوی بایع اقدام به خرید می نماید.^[۲۵] به عبارت بهتر با توجه به روش انعقاد قراردادهای الکترونیکی وجود برخی از خیارات بسیار بیشتر از عقود واقع شده به طریق سنتی احساس می شود چرا که در این گونه عقود با توجه به روش انعقاد آنها حمایت از زیان دیده لزوم وجود خیار را توجیه می نماید.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گرچه بر اساس اصول و قواعد عمومی امکان وجود خیار مجلس برای عقود منعقده از طریق الکترونیکی قابل تصور نمی باشد اما قانون تجارت الکترونیکی در ماده۳۷ برای مصرف کننده یا همان خریدار امکان انصراف هفت روزه را برقرار نموده است که بیش از حقوق اعطا شده بواسطه خیار مجلس می باشد. نحوه تدوین مواد این قانون نشان از این دارد که حمایت از خریدار(مصرف کننده) در این عقود اهمیت زیادی دارد و حتی شرط مخالف این قواعد نیز علاوه بر اینکه باطل می باشد در برخی موارد ضمانت اجرای کیفری نیز دارد(ماده۴۶).
نکته ای که باید به آن توجه نمود استفاده از روش مناسب در اجرای خیار می باشد. به عبارت بهتر اجرای خیار در قراردادهای منعقده در فضای الکترونیکی باید به نحوی صورت پذیرد که مقتضای این گونه قراردادها می باشد. به عبارت بهتر اجرای خیار باید به نحوی صورت پذیرد که طرف مقابل از نوع اجرای خیار متضرر نگردد. برای مثال با توجه به اینکه این گونه قراردادها با بهره گرفتن از روش های الکترونیکی منعقد گردیده است طرف قرارداد انتظار دارد که فسخ این گونه عقود نیز با بهره گرفتن از این گونه ابزار به اطلاع وی برسد و اگر قرار باشد دارنده خیار در این گونه عقود اعمال فسخ را با وسیله دیگری که از نظر سرعت ارتباطی در مرتبه ای پایین تر از وسائل دیجیتالی دارد بدون شک طرف قرارداد از این امر متضرر خواهد شد. بر این اساس لازم است اعمال کننده فسخ با بهره گرفتن از ابزار مناسب این امر را به اطلاع طرف مقابل برساند.
مبحث دوم : سیر تاریخی بیع الکترونیکی
در مورد پیشینه دقیق تاریخی تجارت الکترونیکی نمی توان نظر قاطع داد^[۲۶] چرا که پیشرفت حاضر در طول زمان و بصورت مستمر حاصل شده است. از سوی دیگر برای تعیین دقیق پیشینه تجارت الکترونیکی در نظر گرفتن تعریف و ماهیت تجارت الکترونیکی نیز اهمیت خواهد داشت چرا که اگر تجارت الکترونیکی شامل هر نوع مبادله و معاملات صورت گرفته از راه دور به وسیله وسائل ارتباطی باشد باید انجام معاملات بوسیله تلفن و تلکس را نیز جزء تاریخ تجارت الکترونیکی دانست. به عبارت بهتر اگر تجارت با تلفن و تلکس را جزء تجارت الکترونیکی بدانیم تاریخ تجارت الکترونیکی را باید همان سالهای اولیه تلفن و تلکس دانست چرا که در آن زمان ها حداقل معاملات و مبادلاتی هر چند ناچیز و جزئی اتفاق افتاده است.
با این حال برای بررسی تاریخ پیدایش تجارت الکترونیکی باید پنج مرحله پیشرفت بشر در زمینه انتقال داده ها و مبادلات را در نظر گرفت.
مرحله اول – پیدایش شبکه های خصوصی
گام های اولیه در خصوص تجارت الکترونیکی در دهه های هفتاد و هشتاد میلادی توسط تجار و سازمان های دولتی برداشته شد که سعی داشتند تبادل اطلاعات در فضای امن و مطمئن صورت پذیرد . در آن زمان مبادله داده ها و اطلاعات در فضای محدود و شبکه های خصوصی صورت می گرفت اما همین تبادل محدود اطلاعات به عنوان بستر اولیه تجارت الکترونیکی شناخته می شود هر چند که پیچیدگی های فناوری و پرهزینه بودن استفاده از این فناوری مانع از گسترش سریع این فناوری گردید.
مرحله دوم: پیدایش پست الکترونیک و چت
این مرحله مربوطه به اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ میلادی است که طی آن نسل اول مخابره اخبار همچون پست الکترونیک و چت به وجود آمد . در این مرحله استفاده از وب در میان دانشگاهیان و اعضا مراکز علمی و تحقیقاتی و آموزشی رواج یافت. این مرحله از تاریخ پیدایش تجارت الکترونیکی از این جهت اهمیت داشت که آرام آرام امکان دسترسی عموم به این فناوری مهیا می گشت و عموم برای استفاده از این فناوری برای اموری عادی و تجاری خویش به آن تمایل پیدا کرده بودند. هر چند در این زمان نیز به طور کلی گرایش خاص و شدیدی برای استفاده از فناوری ایجاد نشده بود بویژه در خصوص تجار سنتی که تمایلی نداشتند سرنوشت دارایی خود را به دست فناوری ناشناخته بسپارند.
مرحله سوم – ظهور مرورگرها
ظهور مروگررها در اواسط سال ۱۹۹۵ نقطه عطفی در تاریخ تجارت الکترونیکی تلقی می شود چرا که در این سال با توجه به گسترش مبادله اطلاعات از طریق الکترونیکی نیاز به وجود استاندارد های بین المللی احساس گردید و ایجاد کنندگان مرورگرهای وب ملزم به ایجاد صفحه میزبان گشتند و وجود این صفحات به عنوان رکن اصلی بخش های سایت های وب تلقی می شد.
مرحله چهارم – شروع فعالیت سایت های خرده فروشی :
این مرحله از اواسط دهه ۱۹۹۰ آغاز شد و در طی آن ، اولین سایت های خرده فروشی در تجارت الکترونیکی به نام سایت های دات کام فعالیت خود را برای انجام معاملات اقتصادی کوچک شروع کردند . فعالیت های این سایت ها و نتایج حاصل از آنها ، شرکت های بزرگ تر را تشویق نمود تا وارد عرصه تجارت الکترونیکی شوند و محصولات و خدمات خود را بر روی وب عرضه کنند . این مرحله اولین قدم برای توسعه واقعی تجارت الکترونیک قلمداد می گردد .
مرحله پنجم – تعریف مدل های تجارت الکترونیکی :
اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی زمان آغاز این مرحله می باشد که طی آن ، تجار بزرگ و سازمان ها دریافتند که تجارت الکترونیکی به صورت مدل تجارت – تجارت همانند مدل تجارت – مصرف کننده می تواند فعال شده و مورد استفاده قرار گیرد .
با توجه به مطالب فوق می توان درک نمود که مبادلات الکترونیکی بتدریج و با پیشرفت فناوری ایجاد گردیده و نمی توان بطور دقیق تاریخ تحقق اولین مبادله الکترونیکی داده ها یا تجارت الکترونیکی را مشخص نمود. به تبع عدم مشخص بودن تاریخ دقیق مبادله الکترونیکی داده ها نمی توان تاریخ تحقق اولین بیع الکترونیکی را نیز مشخص نمود و شاید بهتر باشد انجام تجارت از طریق تلکس و تلفن را در این جرگه داخل نمود و تاریخ بیع الکترونیکی را مشخص نمود. با این حال ذکر این نکته لازم می باشد که اصطلاح«قرارداد الکترونیکی» برای اولین بار در آیین نامه تجارت الکترونیکی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۰ میلادی کار رفته است^[۲۷].
مبحث سوم : جایگاه بیع الکترونیکی در حقوق ایران
نیاز به ایجاد ارتباطات بین المللی و گسترش روابط الکترونیکی لزوم وجود بستر های لازم برای رسیدن به این مقصود را توجیه می نماید. قانونگذار ایران نیز به دلیل اهمیت موضوع و برای تسهیل در امر پیشرفت کشور اقدام به تدوین قوانین مورد نیاز و از جمله قانون تجارت الکترونیکی در سال۸۲ نمود. بدون شک وجود روابط بین المللی گسترده و تسهیل در تجارت خارجی و داخلی لزوم وجود بسترهای مناسب از جمله قوانین موضوعه مرتبط و مترقی را می طلبد.
قانون تجارت الکترونیکی ایران در تاریخ۱۷/۱۰/۱۳۸۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و در تاریخ ۲۴/۱۰/۱۳۸۲ به تایید شورای نگهبان رسید^[۲۸]. این قانون بر مبنای قوانین نمونه از جمله قانون نمونه امضای الکترونیکی آنسیترال و قانون نمونه تجارت الکترونیکی تنظیم گردیده است.در مجموع این قانون مشتمل بر ۸۱ ماده و ۷ تبصره می باشد. بر اساس ماده یک این قانون هدف از تنظیم آن ارائه اصول و قواعدی است که مبادله ایمن داده ها با بهره گرفتن از وسائل الکترونیکی جدید را تسهیل می نماید. در این قانون قراردادهای منعقده در فضای الکترونیکی معتبر تلقی شده و امضاء الکترونیکی برای انعقاد قرارداد مکفی دانسته شده است(مواد۵،۷،۱۰). در این قانون علاوه بر مقرر نمودن موادی جهت حمایت از مصرف کننده در برخی موارد خاص برای متخلفین نیز مجازات های کیفری پیش بینی شده است(مواد۳۳-۴۹و۶۷-۷۸).
نیاز به فراهم کردن بستر های مناسب برای توسعه هیئت وزیران را برآن داشت که در تاریخ۱۱/۶/۸۸ آیین نامه اجرایی ماده۳۲ قانون تجارت الکترونیکی در خصوص تشکیل دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی را به تصویب برسانند.^[۲۹]
با این حال توسعه فناوری های دیجیتالی باعث گردید تا کشور ما نیز از این پیشرفت متاثر شده و فراتر از قانون های مدون مورد استفاده متنوع گیرد. بر این اساس در حال حاضر با فراهم شدن نسبی بسترهای مورد نیاز در این خصوص برخی اعمال اداری و در برخی موارد برخی از اعمال حقوقی با بهره گرفتن از وسائل الکترونیکی بالاخص مبادله داده ها از طریق اینترنت صورت می گیرد. هر چند که سازمان های دولتی نیز خود از محیط اختصاصی اقدام به مبادله داده ها می نمایند.
با توجه به تصویب قانون تجارت الکترونیکی در کشور امکان انعقاد قراردادها از طریق داده های الکترونیکی بیش از پیش فراهم شده و افراد و سازمانها با اطمینان بیشتری می توانند اقدام به انعقاد قرارداد از این طریق نمایند. وجود قانون مناسب در این عرصه باعث می گردد تا طرفین قرارداد بتوانند نسبت به تعهدات خود در این گونه موارد آگاهی پیدا کرده و هزینه های اجتماعی وقضایی ناشی از ایجاد اختلافات آتی را از بین ببرند. قانونگذار با توجه به درک واقعیت های اجتماعی و قانونی در کشور همه معاملات و قرارداد ها را مورد حمایت این قانون قرار نداده است و طرفین قرارداد را بطور ضمنی برای حفظ حقوق خود به انتخاب روش های مناسب تر انعقاد قرارداد هدایت نموده است. به عبارت بهتر با توجه به اهمیت موضوعات بیان شده در ماده۴۲(در برخی موارد)^[۳۰] و جلوگیری از اختلافات معمول طرفین قرارداد را برای به انعقاد قرارداد از طریق دیگری هدایت نموده است.
فصل دوم : تشکیل قرار دادهای الکترونیکی و آثارآن
در فصل دوم تحقیق حاضر به بررسی نحوه تشکیل و آثار قراردادهای الکترونیکی خواهیم پرداخت. بر این اساس این فصل را به دو مبحث اصلی تقسیم کرده و در مبحث اول به بررسی نحوه تشکیل قرارداد های الکترونیکی، زمان و مکان تشکیل قرارداد و همچنین امکان دخالت نماینده الکترونیکی در انعقاد قرارداد و در مبحث دوم به بررسی آثار قرارداد منعقده در فضای دیجیتال خواهیم پرداخت.
مبحث اول: تشکیل قراردادهای الکترونیکی
با توجه به اینکه قراردادهای الکترونیکی نیز باید برای اثر گذاری در دنیای حقوق، منعقد گردند بررسی نحوه تشکیل و تبعیت این گونه عقود از قواعد عمومی تشکیل قراردادها دارای اهمیت زیادی می باشد. براین اساس مبحث حاضر را در چهار گفتار تقسیم بندی کرده و در گفتار اول روش های انعقاد عقد از طریق اینترنت، در گفتار دوم ایجاب و قبول قراردادهای الکترونیکی و محل وقوع عقد، در گفتار سوم لزوم وجود شرایط صحت در این گونه قراردادها و در گفتار چهارم دخالت سامانه پیام خودکار در تنظیم این گونه قراردادها را بررسی و مورد مداقه قرار خواهیم داد.
گفتار اول : روش های انعقاد قرارداد با اینترنت
با توجه به گسترش فناوری مربوط به فضای مجازی انعقاد قرارداد از طریق این ابزار، روش های انعقاد قرارداد یا به عبارت بهتر ابزارهای انعقاد نیز به تبع آن گسترش و متنوع تر گشته است. بر این اساس گفتار حاضر را به سه بند تقسیم و در هر بند به بررسی یکی از ابزار های انعقاد قرارداد خواهیم پرداخت.
بند اول: نامه الکترونیکی
ارسال داده ها در فضای الکترونیکی به هر روشی که صورت پذیرد ماهیت قرارداد و وصف الکترونیکی بودن آن را تغییر نمی دهد. بر این اساس امکان انتقال و مبادله داده ها از طرق مختلف و از جمله از طریق پست الکترونیکی مهیا می باشد. پست الکترونیکی در واقع روش انتقال داده ها از طریق اینترنت می باشد که به مثابه پست سنتی عمل نموده و اطلاعات ارسالی توسط اصل ساز^[۳۱] را به مقصد تعیین شده می رساند. به عبارت بهتر از این طریق داده های شما تحویل طرف مقابل می گردد. استفاده از این روش این مزیت را دارد که شما اطلاعات مورد نیاز خود را به یکباره ارسال می نمایید و طرف مقابل با بررسی جمیع جهات اقدام به تصمیم گیری می نماید. در این روش داده های شما از منبع معین به منبع تعیین شده انتقال داده می شود. انعقاد قرارداد از این طریق بیشتر در مواردی که اطلاعات راجع به مبیع یا موضوع قرارداد گسترده باشد مورد استفاده قرار می گیرد چرا که می توان در این روش حجم بالائی از داده ها را منتقل نمود.
مخاطب ایجاب در این روش با بررسی داده های ارسالی اقدام به پذیرش یا رد آن خواهد نمود. در این روش ایجاب و قبول بصورت همزمان رخ نمی دهد بلکه بررسی داده های ارسالی نمی تواند همزمان با ارسال آن ها توسط اصل ساز باشد.
بند دوم: انعقاد از طریق صفحه وب
در این روش از انعقاد قرارداد اصل ساز با تهیه اطلاعات مورد نیاز برای مبیع اقدام به جای گذاری آنها در فضای مجازی معین نموده و با تبلیغ و ارائه اطلاعات معین اراده خود مبنی بر تمایل برای انعقاد قرارداد را اعلام می نماید. طرف مقابل نیز با بررسی ایجاب ارائه شده اقدام به قبول و ارسال آن از طریق همین فضا(سایت) و به همان طریقی که اصل ساز مدنظر داشته اقدام می نماید. به عبارت بهتر در این روش اصل ساز به مثابه یک مغازه دار بازاری تلقی می شود که اجناس و کالاهای مورد نظر خود را در ویترین مغازه قرار داده و با برچسب قیمت بر روی آنها، ثمن معامله را تعیین می نماید و خریدار نیز با مراجعه به مغازه و پرداخت ثمن مورد نظر فروشنده از محل مغازه وی اقدام به خرید می نماید. در این روش نیز انعقاد قرارداد بصورت غیر همزمان(از نظر بیان اراده ها) صورت می پذیرد. به عبارت بهتر اصل ساز با جای گذاری داده ها در فضای خود اقدام به ایجاب می نماید و مخاطب در زمان دیگری بعد از بررسی مفاد داده ها اقدام به قبول می نماید^[۳۲].
بند سوم: انعقاد از طریق اتاق گفتگو
در فضای الکترونیکی امکاناتی برای کاربران تعبیه شده که برای آنها امکان برقراری ارتباط همزمان از نقاط مختلف را مهیا می سازد. این ابزار ویژه که ارتباط همزمان از طریق آن مهیا می گردد با عنوان «چت روم» و به اصطلاح محل گپ شناخته می شود. این ابزار ارتباط دارای انواع مختلفی می باشد که از جمله آنها می توان به تقسیم بر مبنای زبان،شهر، کشور، حرفه و … اشاره نمود. در برخی موارد نیز تقسیم و کارکرد این محل ها بر مبنای موضوعات شکل می گیرد. برای مثال شما برای بررسی و اطلاع از موضوعات علمی می توانید به چت روم های خاص مراجعه نمایید یا برای گفتگو در خصوص موضوعات سیاسی یا فانتزی می توانید از چت روم های معین استفاده نمایید. قالب خاص چت روم ها مانع از آن نمی شود که این ابزار برای هدف دیگری مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال شما می توانید در چت روم مربوط به باشگاه های فوتبال اسپانیا لینک شده و با طرف خود اقدام به انعقاد قرارداد تجاری نمایید. به عبارت بهتر اصل کارکرد چت روم ها دارای ماهیت واحد بوده و استفاده از آنها برای موضوعات مختلف متفاوت می باشد.
انعقاد قرارداد از طریق چت روم در واقع بصورت همزمان انجام می پذیرد به این معنا که ایجاب و قبول دارای توالی عرفی بوده و به مثابه عقود سنتی اتفاق می افتد هر چند که در این مورد نیز قرارداد از راه دور شکل می گیرد.
گفتار سوم: ایجاب و قبول، زمان ومکان تشکیل قرارداد
هر قراردادی برای انعقاد نیاز به تلاقی اراده ها و به تبع آن حصول توافق منوط می باشد. قراردادهای منعقده در فضای الکترونیکی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و تابع این اصل مهم حقوقی می باشند. با این حال قراردادهای الکترونیکی از این جهت که بطور معمول توسط اشخاصی منعقد می گردند که در مکان های متفاوت حضور دارند دارای ویژگی متمایزی می باشد با این حال این خاصیت باعث تغییر ماهیت توافق یا روش حصول به آن نمی گردد. بر این اساس گفتار حاضر را به دو بند تقسیم نموده و در بند اول به بررسی ایجاب و قبول الکترونیکی و در بند دوم به بررسی زمان و مکان تشیل قرارداد اختصاص خواهیم داد.
بند اول: ایجاب و قبول
اراده باطنی افراد در تحقق اعمال حقوقی دارای اهمیت بسیاری می باشد به نحوی که عنصر سازنده و اساس اعمال حقوقی را تشکیل می دهد. با این حال این اراده سازنده و انشائی تا زمانی که پا به عرصه ظهور نگذاشته است اثری نمی تواند داشته باشد. ^[۳۳] بر این اساس برای تحقق اثر مورد نظر انشاء کننده، اراده وی باید به طریقی به عالم خارج راه یابد. این بیان اراده به هر روشی می تواند صورت پذیرد که از جمله آنها می توان به اعلام اراده از طریق الفاظ، کتابت یا ایماء و اشاره، اشاره نمود. بیان اراده انشائی (درخصوص عقود)به این دلیل می باشد که با اراده طرف مقابل تلاقی پیدا نموده و بعد از تقارن با یکدیگر اثر مورد نظر را ایجاد نمایند.^[۳۴] در واقع اعلام اراده جهت انتقال معانی به افراد دیگر می باشد که این انتقال به هر طریقی می تواند صورت پذیرد اما نکته اساسی در انتقال ارادی این معانی می باشد و طرف مقابل نمی تواند بدون اینکه انشاء کننده اراده ای در انتقال معانی داشته باشد برداشت خود را مستمسک قرار داده و ادعای تحقق عقد را نماید هر چند در برخی موارد انجام بعضی از اعمال به معنای اعلام اراده ضمنی تلقی می شود.
در تحقق عقد نیز نیاز به اعلام اراده انشاء کننده ایجاب وجود دارد و این اعلام اراده تابع قواعد عمومی است. ایجاب درواقع اعلام اراده ای است که دیگری را بر اساس مبنای معینی برای بستن عقد فرا می خواند^[۳۵].
در قراردادهای الکترونیکی ایجاب با همان ماهیت و ساختار انشاء و اعلام می شود و از نظر حقوقی هیچ گونه تفاوتی بین ایجاب های سنتی و ایجاب الکترونیکی وجود ندارد و ایجاب از طریق وسائل الکترونیکی مصداقی از ایجاب به فعل تلقی می شود^[۳۶]؛ با این حال ویژگی های قراردادهای الکترونیکی موجب گشته است تا ایجاب و قبول این گونه عقود دارای ویژگی متمایزی باشند. اولا: ایجاب های الکترونیکی برای افراد مختلف در مکان های متعدد ارسال می گردد با عنوان ایجاب از راه دور شناخته می شوند و به همین دلیل می باشد که قوانین کشورهای مختلف مقررات خاصی را برای حمایت از مصرف کننده در نظر گرفته و موجب را ملزم نموده اند که در ایجاب خود شرایط خاصی را رعایت نماید در غیر اینصورت ایجاب وی اثر قانونی نخواهد داشت(م۳۳قانون تجارت الکترونیکی)^[۳۷] ثانیاً: با توجه به ماهیت قراردادهای الکترونیکی ایجابی برای انعقاد این قرارداد ها موثر تلقی می شود که از طریق تبادل داده ها صورت پذیرد و هر گونه اعلام اراده از طریقی به غیر این مورد نمی تواند به عقد واقع شده وصف الکترونیکی دهد. نهایتا این که ایجاب های اعلام شده از طریق الکترونیکی دارای محدودیت مکانی نمی باشند. به این معنا که در عقود سنتی وقتی بایع در شهر الف اعلام می نماید که قصد فروش ملک خود یا خودروی خود را دارد در واقع به طور ضمنی محل انجام تعهد و مکان تحقق عقد را معین نموده است اما در قراردادهای الکترونیکی با توجه به وسیله ابراز اراده امکان برداشت این شرط ضمنی از ایجاب وجود ندارد. هر چند برخی از امارات می تواند در این موارد راهگشا باشند. با این حال موجب می تواند محدوده ایجاب خود را بطور واضح معیین نماید و از این بابت برای وی مسولیتی قابل تحقق نخواهد بود.
قبول به معنای رضایت به ایجاب طرف مقابل به طور مطلق می باشد. به این معنا که مخاطب، ایجاب را به همان نحوی که اعلام شده است قبول می کند.^[۳۸] در قبول اعلام شده از طرف مخاطب باید به محدودیت های عرفی، قانونی و قراردادی ایجاب توجه نمود. به عبارت بهتر قبول مخاطب زمانی باعث انعقاد عقد می گردد که تابع یکسری شرایط خاص باشد در غیر این صورت نمی توان هر نوع اعلام اراده ای را قبول تلقی نمود. بر این اساس علاوه بر اینکه در اعلام قبول نیز باید توالی عرفی بین ایجاب و قبول مدنظر قرار گیرد، قبول باید تابع شرایط مورد نظر موجب باشد در غیر این صورت عقد منعقد نمی گردد. به عبارت بهتر در مواردی که موجب برای قبول یا اعلام آن شرایط خاصی را درنظر گرفته است فقط رعایت این شرایط در اعلام و انشاء قبول باعث انعقاد عقد می گردد در غیر این صورت قبول به عنوان ایجاب متقابل تلقی خواهد شد.^[۳۹] برای مثال در موردی که موجب برای بیان قبول وسیله یا مدت معینی مقرر نموده باشد مخاطب ملزم به رعایت آن خواهد بود.
بند دوم: زمان و مکان تشکیل قرارداد
در تمامی قراردادها تعیین زمان و مکان تشکیل آنها از جهات مختلفی از جمله در خصوص تعیین قانون حاکم، دادگاه صالح و قوانین ماهوی حاکم بر آنها دارای اهمیت می باشد^[۴۰]. اثبات زمان و مکان تشکیل قرارداد ها امری ماهوی است که به محض تحقق مفهوم عقد این عناصر نیز مشخص خواهد شد. در قراردادهای الکترونیکی با توجه به ماهیت و ویژگی های خاصی که دارند تعیین زمان و مکان تشیل قرارداد دارای اهمیت خاصی می باشد. بطور معمول قرارداد زمانی تشیکل می گردد که تمام عناصر آن مهیا و در یک زمان جمع گشته و قابل با انشاء قبول خود منجزاً به مفاد ایجاب پایبند گردد. مسئله اصلی در تشخیص زمان تحقق عقد تعیین همین جزمیت قابل در اعلام اراده خود مبنی بر پایبندی به عقد می باشد. به همین دلیل می باشد که نظرات مختلفی در خصوص زمان و مکان تحقق عقود منعقده از راه دور مطرح گشته است^[۴۱]. با این حال بطور کلی در تمامی عقود و قراردادها زمان و مکان قبول را به عنوان زمان و مکان تشکیل قرارداد تلقی می نمایند^[۴۲]. در قراردادهای الکترونیکی نیز با توجه به ابزار انعقاد آنها همین قاعده کلی مورد قبول واقع شده است^[۴۳] و زمانی را که قابل قبول خود را انشاء نموده و امکان تغییر آنرا نداشته و اعلام خود را از کنترل خود خارج و اعلان می نماید به عنوان زمان و مکان انعقاد قرارداد تلقی می گردد(مواد ۲۸و ۲۹ ق.ت الکترونیکی). با این حال می توان استثنائاتی را در این بین قائل شد؛ به این معنا که رویه حاکم بین طرفین یا عرف موجود در محل انعقاد قرارداد می تواند زمان یا قاعده جدیدی را به عنوان زمان و مکان تشکیل قرارداد مورد شناسایی قرار دهد از جمله ارسال مبیع یا دریافت آن توسط خریدار یا دریافت ثمن توسط فروشنده^[۴۴]. همچنین اگر بر زمان تشکیل قرارداد توافق شده باشد، زمان نفوذ قرارداد زمان توافق شده خواهد بود نه زمان حقوقی انعقاد قرارداد^[۴۵] .
گفتار چهارم: شرایط اساسی معامله در قراردادهای الکترونیکی
قراردادهای الکترونیکی نیز به مثابه عقود سنتی باید دارای تمام عناصر صحت قرارداد ها بوده و نمی توان این عقود را صرفا به این دلیل که از طریق الکترونیکی منعقد می گردند از این شرایط مستثنی نمود. بر این اساس در گفتار حاضر به بررسی وجود شرایط اساسی قراردادها در عقود منعقده از طریق الکترونیکی می پردازیم . لیکن گفتار حاضر را به چهار بند تقسیم نموده و در هر بند موضوعات مربوط به شرایط اساسی عقد مورد تحقیق قرار می گیرد.
بند اول:نحوه احراز قصد طرفین در انعقاد قرارداد الکترونیکی
قانون مدنی کشور به عنوان قانون مادر در روابط قراردادی به تبعیت از ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی فرانسه برای صحت قراردادها شروط خاصی را لازم دانسته و این شروط که با عنوان شرایط اساسی قراردادها شناخته می شود در تمامی قراردادها از جمله عقود معین و غیر معین و عقود منعقده از طریق سنتی ضروری تلقی می گردد و بدون آنها عقدی واقع نمی شود. بند اول ماده۱۹۰ ق.م. قصد طرفین را یکی از این شروط میداند.

محسنی، فرید (۱۳۹۱)، تحولات کیفری در قانون میهن­پرستی آمریکا، دیدگاه­ های حقوق قضایی، شماره ۶۰.
محقق داماد، مصطفی (۱۳۹۰)، تحولات اجتهاد شیعی (۵)، تحقیقات حقوقی، شماره ۵۶.
محمدپور دهکردی، سیما اکبریان و رضا اعوانی (۱۳۸۸)، جایگاه عقل و وحی در هندسه معرفت بشری، معرفت فلسفی، شماره ۴.
محمدزاده، عباس (۱۳۸۳)، توسعه سازمانی و سازمان­هآیآینده، مطالعات مدیریت، شماره ۴۱ و ۴۲.
محمودی جانکی، فیروز (۱۳۷۶)، امنیت و ناامنی از دیدگاه سیاست جنایی، دیدگاه­ های حقوقی، شماره ۸.
محمودی جانکی، فیروز و سارا آقایی (۱۳۸۷)، بررسی نظریه بازدارندگی مجازات، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره ۴، شماره ۶.
______________ و محسن مرادی حسن­آبادی (۱۳۹۰)، افکار عمومی و کیفرگرایی، مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره ۳، شماره ۲.
محمودی، سید محمود (۱۳۸۸)، جلوه­های ظهور حقوق کیفری امنیت­مدار در فرانسه، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره ۳۹، شماره ۳.
مزینانی، محمد صادق (۱۳۶۴)، مصلحت نظام از دیدگاه امام خمینی، حوزه، شماره ۸۵ و ۸۶، ص ۱۶۰.
مسعودنیا، حسین و حسین توسلی (۱۳۹۰)، بررسی تحول نظریه ولایت انتصابی عامه فقیهان به ولایت مطلقه فقیه با رویکرد روش­شناسی لاکاتوش، پژوهش­های علم و دین، سال دوم، شماره ۱.
مسه، میشل (۱۳۸۷)، شکل­های نامتقارن بین ­المللی شدن حقوق کیفری، مجله حقوقی بین ­المللی، شماره ۳۹.
مشکانی سبزواری، عباسعلی و محسن الویری (۱۳۹۰)، درآمدی بر سنجش ظرفیت­های تمدن­سازی فقه، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، شماره ۳.
مصطفوی، سید کاظم (۱۳۸۸)، ماهیت حکم، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)، دوره ۳۹، شماره ۱.
معظمی، شهلا (۱۳۸۶)، جانشین­های زندان برای زنان، در: مجموعه مقالات همایش راهکارهای کاهش جمعیت کیفری زندان، تهران: نشر میزان.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۶۳)، مصالح مرسله چیست؟، نور علم، دوره ۲، شماره ۳.
ملک­افضلی، محسن(۱۳۸۶)، جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرایند قانون­گذاری، حکومت اسلامی، ش ۴۴.
منشی­پوری، محمود (۱۳۹۰)، نیروهای جهانی­ساز و بومی­ساز فرهنگ و حقوق بشر در‌ایران، مطالعات بین ­المللی، سال هفتم، شماره ۴.
منوریان، عباس (۱۳۷۹)، از دولت خوب تا حکومت­داری خوب، مدیریت دولتی، شماره ۴۸ و ۴۹.
موحد، محمدعلی (۱۳۵۰)، نجم­الدین طوفی و نظر تطورآمیز وی در مورد نص شرعی و مصلحت اجتماعی، کانون وکلا، شماره ۱۱۶ و ۱۱۷.
موسی زاده، ابراهیم (۱۳۹۱)، تطبیق فلسفه، مبانی و شاخص­ های آزادی در نظام اسلامی و نظام لیبرال دموکراسی، در: مجموعه مقالات چهارمین نشست اندیشه­ های راهبردی جمهوری اسلامی با موضوع آزادی، تهران: انتشارات بنیاد الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت.
موسی­زاده، ابراهیم (۱۳۹۰)، بررسی مبانی حقوق اجتماعی، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)، دوره ۴۱، شماره ۲.
مولر، ‌‌هارو (۱۳۹۰)، نظریه سیستمهای لومان به مثابه نظریه­ای در باب مدرنیته، ترجمه مراد فرهادپور، ارغنون، شماره ۱۷.
مهدوی­زادگان، داوود (۱۳۸۸)، روش­شناسی یا تبارشناسی اندیشه سیاسی در دوره میانه تمدن اسلامی، علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره ۵.
مهرپور، حسین (۱۳۷۰)، قلمرو اجرای قوانین اسلامی در محاکم قضایی، کانون وکلا، ش ۵.
_________ (۱۳۹۲)، مطالعه برخی نوآوری­های قانون­گذار در لایحه قانون مجازات اسلامی در دست تصویب، در: دایره المعارف علوم جنایی، تهران: نشر میزان.
میرباقری، سید محمدمهدی (۱۳۹۱)، جریان­شناسی تولید علوم انسانی اسلامی، در: مجموعه مقالات همایش تحول در علوم انسانی، تهران: انتشارات کتاب فردا.
میرخلیلی، سید محمود (۱۳۷۹)، اصلاح سیاست­های قضائی، کتاب نقد، شماره ۱۶.
نبوی، سید عبدالامیر (۱۳۸۹)، جامعه در حال گذار؛ بازبینی یک مفهوم (ضرورت تحلیل مفهوم دوران گذار با رویکردی میان­رشته­ای)، مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، دوره ۳، شماره ۱.
نبوی، عبدالامیر (۱۳۸۸)، تحول در سیاست خارجی یک «دولت اسلامگرا»، مطالعات بین ­المللی، شماره ۲۰.
نجفی ابرندآبادی، علی­حسین (۱۳۹۲)، جرم­ شناسی حقوقی (درآمدی بر جرم­ شناسی حقوق کیفری عمومی)، در: دایره­المعارف علوم جنایی، تهران: نشر میزان.
__________________ (۱۳۸۸)، کیفرشناسی نو و جرم­ شناسی نو؛ درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطرمدار، در: تازه­های علوم جنایی (مجموعه مقاله­ها)، تهران: نشر میزان.
نجفی توانا، علی (۱۳۸۶)، تعارض و انسداد در سیاست جنایی‌ایران، فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، پیش­شماره ۱.
نظری­نژاد کیاشی، محمدرضا (۱۳۸۹)، بررسی و نقد کتاب سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی‌ایران، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ۱۰، شماره ۲.
نوبهار، رحیم(۱۳۷۹)، اهداف مجازات­ها در جرایم جنسی مستوجب حد در حقوق کیفری اسلام، نامه مفید، ش ۲۳.
نوربها، رضا (۱۳۸۳)، حقوق جزائی و عدالت کیفری، در: علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، تهران: انتشارات سمت.
نوروزی، مریم (۱۳۸۲)، تعهدات سلبی دولتها برای حمایت از حقوق بنیادین بشر، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره ۶۰.
نیازپور، امیرحسین (۱۳۸۲)، پیشگیری از بزهکاری در قانون اساسی‌ایران و لایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۴۵.
___________ (۱۳۸۹)، سرعت­بخشی به فرایند کیفری؛ سازوکاری برای پیشگیری از بزهکاری، پژوهش حقوق و سیاست، سال دوازدهم، شماره ۲۸.
نیزبت، رابرت (۱۳۹۱)، “اجتماع تام”، در: اسپیرو، هربرت و دیگران، توتالیتاریسم، ترجمه‌‌هادی نوری، تهران: نشر شیرازه.
واعظی، احمد (۱۳۹۱)، جانب هنجاری تلقی اسلامی از آزادی، مجموعه مقالات چهارمین نشست اندیشه­ های راهبردی جمهوری اسلامی‌ایران با موضوع آزادی، تهران، انتشارات بنیاد الگوی اسلامی-‌ایرانیِ پیشرفت.
ویژه، محمدرضا (۱۳۸۳)، مفهوم تعهدات مثبت در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر، الهیات و حقوق، شماره ۱۳.
_________ (۱۳۸۸)، تأملی بر سلسله مراتب هنجارها در نظام حقوقی جمهوری اسلامی‌ایران، راهبرد، ش ۵۰.
‌‌هاشمی، سید حسین و جعفر کوشا (۱۳۸۰)، بررسی تعارض اصل ۱۶۷ قانون اساسی با اصل قانونی بودن جرایم و مجازاتها، نامه مفید، شماره ۲۶.
هرسیج، حسین و جلال حاجی­زاده (۱۳۸۹)، تبیین دموکراسی رایزنانه در اندیشه­ های فلسفی‌‌هابرماس، حکمت و فلسفه، سال ششم، شماره ۴.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (۱۳۸۱)، بنیان حودکامه دولت و جامعه در‌ایران، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره ۴۱ و ۴۲.
همتی، مجتبی (۱۳۸۶)، تحلیل مفهومی حقوق رفاهی در پرتو اسناد و موازین بین‌المللی حقوق بشر، حقوق عمومی، شماره ۳.
هورکهایمر، ماکس (۱۳۹۰)، عقل علیه عقل؛ ملاحظاتی در باب روشنگری، ترجمه یوسف اباذری و مراد فرهادپور، ارغنون، شماره ۱۵.
هورو، جوکو (۱۳۸۳)، به سوی امنیت کثرت­گرا و گسترده، ترجمه موسی موسوی زنور، مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره ۱.
هوشنگی، حسین (۱۳۸۹)، نقش مدرنیته در توسعه بنیادگرایی در جهان اسلام، فصلنامه دانش سیاسی، سال ششم، شماره ۱.
یارمحمدی، لطف‌الله و مجید خسروی نیک (۱۳۸۲)، شیوه‌ای در تحلیل گفتمان و بررسی دیدگاه‌های فکری اجتماعی، نامه فرهنگ، شماره ۴۲.
یثربی، سید یحیی (۱۳۸۷)، چیستی فلسفه و نقد تعریف متأخرین از فلسفه و نظریه­پردازی در تعریف و روش درست تفکر فلسفی، کرسی نقد، برگزارشده در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مورّخه­های ۲۴/۸/۱۳۸۵ و ۱۱/۹/۱۳۸۵.
یزدان­فام، محمود (۱۳۸۸)، امنیت نرم و چرایی اهمیت آن، مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شماره ۳.
ــــــــــــــــ (۱۳۹۰)،‌آینده­شناسی و برآورد محیط راهبردی: لازمه تصمیم ­گیری بهتر در امنیت ملی، مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره ۴.
یزدانی مقدم، محمدرضا (۱۳۸۸)، مردم­سالاری دینی در پرتو نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبایی، حکومت اسلامی، شماره ۵۱.
یزدانی، محمدمهدی و همکاران (۱۳۹۱)، گونه­ های کاربرد قیاس در فقه شیعه بر اساس کتاب جواهر الکلام، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال چهل و چهارم، شماره پیاپی ۱/۸۸.
یزدانیان، علیرضا (۱۳۸۹)، قلمرو فقه در حقوق موضوعه‌ایران، پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه ­های علوم انسانی، سال دهم، شماره ۲.
یوسفی راد، مرتضی (۱۳۸۳)، متدولوژی سیاست­نامه­نویسی، علوم سیاسی، شماره ۲۸.
پایان نامه­ ها: