فصل سوم: بررسی نظری مداخله بر اساس دکترین مسئولیت حمایت
فصل سوم: بررسی نظری مداخله بر اساس دکترین مسئولیت حمایت
طبق تئوری مسئولیت حمایت، حمایت از حقوق و رفاه مردم بر عهده حاکمیت آن کشور است و در صورت ناتون بودن دولت از انجام تعهد و یا عدم قصد انجام آن، این مسئولیت متوجه جامعه جهانی میشود. در این فصل ابتدا به سیر شکل گیری مسئولیت حمایت پرداخته شده و سپس ساختار نظری مفهوم مسئولیت حمایت بررسی می شود.
مبحث اول: سیر شکل گیری مسئولیت حمایت
پس از شکست جامعه جهانی در جلوگیری از جنایات وحشتناک در روآندا و سربرنیتسا و عدم اعتماد کشورها به مداخله بشردوستانه، دکترین مسئولیت حمایت وارد ادبیات حقوق شد که در این مبحث به علل شکل گیری آن و تلاش های انجام شده برای تثبیت آن در حقوق بین الملل پرداخته می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بند۱- ظهور دکترین ” مسئولیت حمایت “
یکی از مهم ترین مشخصه سال های پایانی قرن بیستم میلادی ، تغییر در ماهیت مخاصمات مسلحانه است ؛ بدین معنا که در طی این دوره ، مخاصمات میان کشورها که قرن های متوالی به عنوان مهم ترین دغدغه حاکمان در حفظ جان و زندگی مردم تحت حاکمیت شان ، مطرح بود ، جای خود را به درگیری های داخلی در داخل کشور داده است . به دلیل وجود چنین درگیری هایی در داخل کشورها همه روزه شاهد از بین رفتن تعداد زیادی از شهروندان معمولی در نقاط مختلف جهان هستیم
در این دهه میلیون ها انسان درگیر مناقشات مرگبار در بوسنی ، روآندا ، هاییتی و کوزوو شدند و جامعه بین المللی قادر به اقدام مؤثر در این بحران ها نگردید . در مواردی هم که جامعه بین المللی در مقابل کشور ناقض حقوق بشری به عنوان مداخله بشر دوستانه اقدام انجام داد ، این اقدام به دلیل سابقه مداخلات بشر دوستانه در گذشته و رفتار گزینشی غرب در بکارگیری آن و همچنین حساسیت برخی کشورها به اصول حاکمیت و عدم مداخله در امور داخلی ، با مخالفت و عکس العمل هایی روبرو شده که در نهایت توسل به مفهوم مداخله بشر دوستانه و کاربرد آن را با مشکل روبرو کرد . البته تلاش های زیادی در این دوران برای اثبات مبانی حقوقی دکترین مداخله بشر دوستانه و توجیه آن صورت گرفت که این تلاش های نتیجه ای نداد و جامعه بین المللی به این نتیجه رسید که چنین دکترین نه با مقررات منشور و نه با حقوق بین الملل عرفی مطابقت ندارد .^[۱۴۲]
شکست جامعه بین المللی در پاسخ به موقع و مؤثر به جنایات وحشتناک انسانی سال ۱۹۹۴ در روآندا و کشتار جمعی سال ۱۹۹۵ سربرنیتسا ( که واماندگی حکومت داخلی از کنترل اوضاع انسانی ، وقوع آن ها را دامن زد ) و بی کفایتی سیستم واکنش سازمان ملل در حفظ و حراست عملی از حقوق انسان ها باعث شد در اولین سال های قرن بیست و یکم ، دکترین « مسئولیت حمایت » به عنوان یک هنجار حقوق بین المللی و به عنوان راه حلی در پاسخ به کاستی های نظام بین المللی در رویارویی با نقض حقوق بنیادین بشری ، وارد ادبیات حقوق شود.
نظریه مسئولیت حمایت ، هنجاری با جوهره اخلاقی در عرصه حقوق و روابط بین الملل به عنوان یک روش حفظ و حراست بهینه از امنیت بشری با مشارکت حقوق ملی و بین المللی است تا هیچگاه تلاش ها برای حمایت از حقوق انسانی در برابر نقض های گسترده و سیستماتیک آن ناکام نماند.^[۱۴۳]هدف اصلی این دکترین مقابله با نقض حقوق اساسی انسان ها در قلمرو یک کشور است و در مواردی که دولتی به عللی چون اختلافات نژادی ، قومی و مذهبی ، از انجام مسئولیت و وظیفه خود در حفظ حقوق شهروندانش ناتوان و یا مایل به آن نیست ، این مسئولیت به جامعه بین المللی منتقل می گردد .
بند۲- شکل گیری مسئولیت حمایت و مفهوم آن
پس از شکست های جامعه بین الملل در اجرای اصول مداخله بشر دوستانه در عمل ، کوفی عنان برای ایجاد یک انقلاب فکری در زمینه مداخلات بشر دوستانه ، در سخنرانی سال ۱۹۹۹ در مجمع عمومی و پس از آن در گزارش هزاره خود به مجمع عمومی در سال ۲۰۰۰ ، سران کشورها را به تفکر برای حفظ حقوق انسانی دعوت کرد و در سخنرانی خود در مجمع عمومی در سال ۱۹۹۹ نسبت به عدم اجرای اصول مداخله بشر دوستانه و مرگ انسان های زیادی در نتیجه آن انتقاد می کند و می گوید :
« من به قوت و اعتبار و اهمیت این مسئله واقفم ، و نیز می پذیرم اصول حاکمیت و عدم مداخله ، حقایقی حمایتی در اختیار کشورهای کوچک و ضعیف قرار می دهند ولی این سوال را برای منتقدان مطرح می کنم : اگر مداخله بشر دوستانه در واقع تهاجم غیرقابل قبولی به حاکمیت تلقی شود ، در آن صورت چگونه باید در مقابل وقایع روآندا و سربرنیتسا یعنی نقض فاحش حقوق بشر که به تمامی قواعد اخلاقی بشریت مشترک ما صدمه می زند ، واکنش نشان داد ؟ دخالت بشر دوستانه یک موضوع حساس و ملازم با مشکلات سیاسی است و جواب ساده ای دربر ندارد ولی قطعاً هیچ اصل حقوقی، و حتی حاکمیت ، نمی تواند سپر جنایات علیه بشریت باشد.» ^[۱۴۴]
دولت کانادا در پاسخ به سخنان دبیر کل ” کمیسیون مداخله و حاکمیت کشور ” را برای طرح هنجاری نو در نحوه مداخلات بشردوستانه و ایجاد پلی میان تفکر حامیان اصل حاکمیت کشور و حامیان حق مداخله بشر دوستانه ، در سال ۲۰۰۰ تأسیس نمود . این کمیسیون مرکب از برخی حقوقدانان و صاحب نظران برجسته از کشورهای مختلف جهان بود . این کمیسیون درست یک سال بعد از تأسیس گزارش خود را با عنوان ” مسئولیت حمایت ” ارائه دادکه در آن تعریف جدیدی از مفهوم حاکمیت کردند . آن ها تکالیف حاکمیت را در دو جهت مورد شناسایی قرار دادند؛ تکالیف داخلی و تکالیف خارجی . در جهت داخلی کشور می بایست از شأن و منزلت و حقوق اساسی تمامی اتباع داخل کشور حمایت نماید و در جهت خارجی می بایست به حاکمیت سایر کشورها احترام بگذارد . در معنای موردنظر کمیسیون ، حاکمیت به عنوان یک امتیاز نیست بلکه مسئولیت حمایت از حیات انسان هاست، مسئولیتی که در ابتدا بر عهده دولت مربوطه می باشد و در صورت عدم ایفای آن ، بر عهده جامعه بین المللی قرار می گیرد.^[۱۴۵]
برخلاف گذشته که مداخله بشردوستانه صرفاً جنبه نظامی داشت. مسئولیت حمایت مجموعه اقدامات پیشگیرانه ، واکنش و بازسازی را شامل می گردد و مداخله نظامی به عنوان آخرین ابزار در نظر گرفته شده است .
بند۳- گزارش هیأت عالی رتبه در مورد مسئولیت حمایت
با نزدیکی شدن زمان برگزاری اجلاس سران کشورها برای بزرگداشت شصتمین سال تأسیس سازمان ملل در سال ۲۰۰۵ و درخواست برخی از کشورها برای ایجاد اصلاحات در ساختار و رویکردهای این سازمان ، دبیر کل ملل متحد در سال ۲۰۰۳ شانزده نفر حقوقدان و سیاستمدار را با تفکرات مختلف ، به عنوان هیأت عالی رتبه مأمور و منصوب کرد تا براساس شرایط روز جهانی و تحولات صورت گرفته در صحنه بین المللی راجع به تهدیدات و چالش های موجود علیه صلح ، پیشنهادات علمی و صریحی را برای اقدامات جمعی بگونه ای که مؤثرتر باشند مطرح نمایند . یافته های این هیأت طی گزارشی با عنوان ” جهانی امن تر : مسئولیت مشترک ما ” در سال ۲۰۰۴ منتشر شد .
هیئت عالی رتبه نظریه مسئولیت حمایت را در دو بخش از گزارش خود مورد اشاره قرار می دهد. هیأت مذکور از ایده مسئولیت حمایت ، به عنوان ابزاری برای تقویت نظام امنیت دسته جمعی منشور ، یاد می کند و با بیان اینکه اصل عدم مداخله در امور داخلی نمی تواند برای حمایت از اعمال نسل کشی یا دیگر اقدامات بی رحمانه که به درستی تهدیدی علیه امنیت بین المللی است ، مورد استفاده قرار بگیرد در ذیل عنوان ” حاکمیت و مسئولیت ” چنیـن می گویـد : « با امضای منشور ملل متحد ، کشورها نه تنها از مزایای حاکمیت بهره می برند بلکه همچنین مسئولیت های ناشی از حاکمیت را نیز به گردن می گیرند . هرگونه برداشتی که ممکن است در نظام وستفالی از مفهوم حاکمیت کشور رشد یافته باشد ، امروز صریحاً تعهد یک کشور به حمایت از رفاه مردم خود و ایفای تعهدات خود در قبال جامعه بین المللی گسترده تر را با خود به همراه دارد . ولی در عین حال ، تاریخ ، خیلی روشن به همه ما این درس را می دهد که نمی توان فرض کرد که هر کشوری همواره قادر یا مصمم خواهد بود که مسئولیت های خویش را در جهت حمایت از مردم خود ایفا کند و از زیان رساندن به همسایگانش اجتناب ورزد و در این اوضاع و احوال ، اصول امنیت جمعی این معنی را می دهد که بخش هایی از این مسئولیت ها باید توسط جامعه بین المللی بر عهده گرفته شده تا با اقدام به موجب منشور ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر در ایجاد ظرفیت یا ارائه حمایت لازم به ترتیبی که محتمل است ، کمک نمایند.»^[۱۴۶]
این هیئت در بخش پایانی گزارش ظهور هنجار مسئولیت حمایت را تأیید نموده و بیـان می دارد : « ما پیدایش هنجاری که مبتنی بر مسئولیت جمعی بین المللی در حمایت است را که براساس آن ، شورای امنیت می تواند مداخله نظامی را به عنوان آخرین حربه در وقایع مربوط به ژنوساید ( نسل کشی ) و سایر موارد کشتار گسترده ، پاکسازی قومی و نقض جدی حقوق بشردوستانه بین المللی که دولت های حاکم نمی توانند یا قادر نیستند از رخداد آن پیشگیـری کنند ، تأیید می کنیـم . »^[۱۴۷]
در هر حال ، تفاوت هایی میان گزرش هیأت عالی رتبه با گزارش کمیسیون مداخله و حاکمیت کشورها می توان یافت : نخست آنکه در گزارش کمیسیون با غیبت شورای امنیت به هر دلیل .مسئولیت حمایت می تواند توسط ائتلافی از کشورها که خواستار انجام این مسئولیت هستند و توانایی اجرای آن را نیز دارند و همچنین سازمان های منطقه ای ، قابلیت استناد و اجرایی شدن را بیابد . ولی هیأت تنها مقام صالح برای تجویز اجرای مسئولیت حمایت را شورای امنیت می داند . دوم آنکه کمیسیون همواره از لحاظ کلی برای ورود به مسئولیت حمایت استفاده می کند و هرگز با ذکر جرایم خاص ، استناد به مسئولیت حمایت را محدود نکرده است در حالیکه هیأت عالی رتبه ، پیدایش هنجار بین المللی مسئولیت حمایت را تنها در وقایع مربوط به نسل زدایی و سایر موارد کشتار گسترده ، پاکسازی قومی و نقض جدی حقوق بشر دوستانه بین المللی می پذیرد . و در نهایت ، قابلیت استناد به مسئولیت حمایت ، به جنگ ها و شورش های داخلی محدود شده است ؛ در حالی که هیأت عالی رتبه، مسئولیت حمایت را در هر واقعه ای که شورای امنیت آن را مخالف صلح و امنیت بین المللی بپندارد ، قابلیت استناد می یابد ^[۱۴۸].^[۱۴۹]
بند۴- اجلاس سران جهان در سال ۲۰۰۵
نشست سران کشورهای جهان ، در سال ۲۰۰۵ در شصتمین سالگرد تأسیس ملل متحد ، یکی از بزرگترین گردهمایی های طول تاریخ در حوزه حقوق و روابط بین الملل بود که در آن بیش از صد و پنجاه کشور جهان به منظور به دست آوردن اجماع بر سر موضوعات مختلف حقوقی و سیاسی دور هم جمع شدند . موقعیتی که در پرتو تغییرات بوجود آمده در سیاست جهان از سال ۱۹۴۵ ، می توانست به عنوان فرصتی گرانبها ، جهت بررسی مجدد منشور سازمان ملل متحد تلقی گردد . ولی مذاکرات این اجلاس ، اختلافات سیاسی و دیوان سالاری تضعیف کننده ای را آشکار ساخت که دایماً این سازمان را فلج می سازد . سند نهایی این اجلاس به طور محتاطانه ای ، با قبول کامل مسئولیت حمایت و استفاده از نیروی قهریه در رویارویی با وضعیت هایی که وجدان انسانی را تکان می دهد ، پیشرفت هنجاری را به جلو رانده است .^[۱۵۰]
موضوع مسئولیت حمایت برای اولین بار در سازمان ملل به رسمیت شناخته شد و در واقع این مفهوم جایگاه خویش را یافت . سند نهایی حاصله ، پذیرش صریح مسئولیت حمایت از مردم در برابر نسل کشی ، جرائم جنگی ، پاکسازی قومی و جرائم علیه بشریت توسط همه دولت ها را در برداشت.^[۱۵۱]سند پایانی اجلاس سران در بندهای ۱۳۸و ۱۳۹ به صورت واضح به مسئولیت حمایت پرداخته است .در بند ۱۳۸تصریح شده است که فرد فرد کشورها عهده دار مسئولیت حمایت از اتباع خود در برابر نسل کشی ، جرائم جنگی ، پاکسازی قومی و جرائم علیه بشریت هستند . این مسئولیت مستلزم پیشگیری از چنین جرائمی ، از طریق روش های ضروری و متناسب می باشد. ما این مسئولیت را پذیرفتیم و مطابق با آن عمل خواهیم نمود . جامعه بین المللی می بایست دولت ها را در اجرای این مسئولیت یاری و ترغیب کرده و از سازمان ملل متحد در ایجاد قابلیت هشدار اولیه پشتیبانی کند .و در بند۱۳۹ تأکید می کنند جامعه بین المللی به منظور حمایت از مردم در برابر جنایات جنگی ، پاکسازی قومی و جنایات علیه بشریت ، مسئولیت استفاده از ابزارهای مناسب دیپلماتیک ، بشر دوستانه و دیگر ابزارهای مسالمت آمیز مطابق فصول ششم و هشتم منشور ملل متحد را بر عهده دارد . در چنین وضعیتی اگر ابزارهای مسالمت آمیز ، کافی باشند یا مقامات ملی در حمایت از مردم شان در برابر نسل کشی ، جنایات جنگی ، پاکسازی قومی و جنایات علیه بشریت به وضوع ناکام باشند ، ما آماده هستیم تا از طریق شورای امنیت مطابق منشور ملل متحد از جمله فصل هفتم و بر مبنای مورد به مورد ، اقدام جمعی قاطع و به موقع عمل آوریم.^[۱۵۲]
سند نهایی چهار تعهد اصلی را برای مسئولیت حمایت پیش بینی می کند . نخست ، تمام کشورها ، تصدیق کردند که در قبال شهروندانشان در برابر نسل زدایی ، جرائم جنگی ، پاکسازی قومی و جرائم علیه بشریت ، مسئولیت حمایت دارند .دوم ، کشورها موافقت کردند تا در تهیه کمک برای ایجاد ظرفیتی که کشورها برای برآمدن از عهده مسئولیت هایشان ، به آن ها نیازمندند ، مساعدت نمایند .سوم ، در وضعیتی که کشور میزبان ، به صورتی آشکار در انجام مسئولیت هایش ناکام می ماند ، کشورها موافقت نمودند تا از تمام روش های صلح آمیز برای حمایت از جمعیت آسیب پذیر ، استفاده کنند .چهارم ، اقدامات صلح آمیز باید ناکام بمانند یا نامناسب فرض شوند تا شورای امنیت آماده استفاده از تمام روش های ضروری ، از جمله ( استفاده از ) نیروی قهری ، گردد .^[۱۵۳]
برخی منتقدین معتقدند از آنجایی که بند ۱۳۹ اقدام دسته جمعی را براساس واکنش در چارچوب مسئولیت حمایت که بعضاً به صورت مداخله نظامی است ، توصیف می کند . به همین دلیل مسئولیت واکنش مستقیماً با جنبه مسئولیت بین المللی حمایت پیوند می خورد و در تناقض آشکار با اصل عدم مداخله مصرح در بند ۷ ماده ۲ منشور سازمان ملل است . کشورهای حامی این دکترین در پاسخ به این ایراد ، متذکر شده اند که تصمیم گیری در مورد مداخله نظامی تنها بر عهده شورای امنیت و براساس منشور سازمان ملل خواهد بود، همچنین برخی از این کشورها خاطر نشان کرده اند که این مجوز می بایست هنگامی صادر گردد که راه حل دیگری وجود نداشته باشد.^[۱۵۴]
همچنین بایستی خاطر نشان کرد این سند پاسخی در مورد اینکه اگر شورای امنیت نتواند در زمینه مکانیسم های متناسب با هر مورد به نتیجه برسد ، چه باید کرد ، ارائه نمی دهد .^[۱۵۵]
بند۵- اقدامات دبیر کل ملل متحد برای تحقق مسئولیت حمایت
به دنبال تلاش های سازمان ملل در گسترش و ارتقای ایده مسئولیت حمایت ، در ژوئیه ۲۰۰۸ بان کی مون طی یک سخنرانی در برلین در رابطه با این دکترین اظهار داشت که مسئولیت حمایت به معنای مداخله بشردوستانه نمی باشد، بلکه مفهومی مثبت از حاکمیت به معنای مسئولیت است و پایه و اساس این ایده معتقد است که مسئولیت دولت ها ، پاسخ قاطع و بموقع براساس منشور ملل متحد را برای حمایت از مردم و غیز نظامیان در برابر جرائم و جنایات ذکر شده ضروری می سازد که این پاسخ می توان طیف وسیعی از اقدامات از قبیل مسالمت آمیز طبق فصل ۶ منشور . اقدامات قهری و نظامی طبق فصل ۷ و یا بهره گیری از ترتیبات منطقه ای طبق فصل ۸ منشور را در بـرگیرد .^[۱۵۶]
دبیر کل در فوریه سال ۲۰۰۸ ، پروفسور ادوارد لاک را به منصب جدید مشاور دبیرکل در زمینه مسئولیت حمایت برگزید و در راستای توسعه این نظریه و با مشاوره پروفسور لاک ، گزارشی با عنوان اجرای مسئولیت حمایت ، (A/63/67 ) در ابتدای سال ۲۰۰۹ منتشر کرد . در این گزارش ، وی به شرح ساختار مسئولیت های کشورها و جامعه بین المللی ، در خصوص مسئولیت حمایت ، مطابق با سند نهایی نشست سران جهان در سال ۲۰۰۵ ، می پردازد .
وی در بیان قلمرو مسئولیت حمایت ، با اشاره به نظریه ” حاکمیت به مثابه مسئولیت ” ، مسئولیت حمایت را نه تنها عاملی مخدوش کننده حاکمیت نمی داند ؛ بلکه آن را تأکید مجددی بر اصل حاکمیت کشورها، می داند. وی همچنین پیشگیری در مسئولیت حمایت را اساسی ترین رکن مسئولیت حمایت می شمارد . دبیر کل، برخلاف آنچه که در اذهان برخی کشورها وجود دارد ، مسئولیت حمایت را تنها برگرفته از اصول فکری غرب نمی داند ، بلکه آن را مجموعه اصولی می شمارد که با وجود آن که خصوصیتی جهانی دارند ، قابلیت اختلاط و یکی شدن با ارزش ها و معیارهای محلی را نیز دارا هستند.^[۱۵۷]
طبق این گزارش اقدامات اجرایی مسئولیت حمایت بر سه ستون استوار است^[۱۵۸]:

1. 1. مسئولیت های حمایتی دولت : ستون اول عبارتست از مسئولیت دولت برای حفاظت از مردم چه اتباع کشور و چه دیگران ، در برابر نسل کشی ، جنایات جنگی ، پاکسازی قومی ، جنایات علیه بشریت یا تحریک موارد فوق. بان کی مون معتقد است عبارت « ما این مسئولیت را می پذیریم و مطابق آن عمل می کنیم » ، مبنای مسئولیت حمایت است . همان گونه که در تعریف ستون اول آورده شده است ، مسئولیت حمایت به چهار جنایت :

• • نسل کشی

• • جنایات علیه بشریت

• • پاکسسازی قومی

• • جنایات جنگی، محدود شده است .

اگرچه در ابتدای طرح آن با دستورالعمل کلی تر پیوند خورده بود ، اما در سند اجلاس سران و در راستای رفع دغدغه کشورهای در حال توسعه به موارد وفق محدود شد که به « عملیاتی شدن » این مفهوم نیز کمک می کند . حاکمیت مسئول پتانسیل شمول مسائلی نظیر احترام به حقوق بشر را دربر می گیرد در این راستا ، از بین بردن زمینه بروز جرائمی نظیر نسل کشی باید در دستور کار دولت ها قرار گیرد.

1. 1. کمک های بین المللی و ظرفیت سازی : بان کی مون در گزارش خود به چهار شکل از کمک های بین المللی مطابق مفاد بندهای ۱۳۸ و ۱۳۹ سند اجلاس سران ۲۰۰۵ اشاره کرده است .

• • ترغیب دولت ها به انجام مسئولیت های ستون اول ( بند ۱۳۸ ) .

• • یاری رساندن به دولت ها در اجرای این مسئولیت ( بند ۱۳۸ ) .

• • یاری رساندن به دولت ها در ظرفیت سازی برای حمایت ( بند ۱۳۹ ) .

• • یاری رساندن به دولت هایی که در آستانه وقوع بحران و مناقشه هستند ( بند ۱۳۹ ) .

در گزارش دبیر کل به موارد زیر به عنوان مصداق های کمک بین المللی اشاره شده است : برنامه های ترویج و تقویت حقوق بشر ، بازسازی و تحکیم صلح پس از مناقشه ، صلح بانی و استقرار پیشگیرانه نیروها بر مبنای رضایت دولت میزبان یا اطراف مناقشه، کمک های توسعه ای و تقویت حکومت قانون.

1. 1. پاسخ قاطع و به موقع : مناقشه برانگیزترین وجه مسئولیت حمایت را می توان ستون سوم آن دانست . بان کی مون با عنایت به مفاد بند ۱۳۹ سند اجلاس سران ۲۰۰۵ به بهره گیری از تدابیر صلح آمیز و غیر صلح آمیز در پاسخ به وضعیتی که مقامات دولتی به وضوع در حمایت از مردم خود ناکام باشند . اشاره کرده است . او در این زمینه به استفاده از سیستم « ماشه » معتقد نیست و تنها بر این باور است که آستانه پاسخ تحت ستون سوم از آستانه تلاش های پیشگیرانه و ظرفیت سازانه تحت ستون دوم بالاتر است . بان کی مون در این زمینه صریحاً بیان می دارد که « بند ۱۳۹ سند اجلاس سران نمایانگر این حقیقت است که هیچ استراتژی مسئولیت حمایت بدون احتمال تدابیر جمعی از جمله تحریم ها یا اقدام نظامی در موارد نهایی ، کامل نخواهد بود . »

مبحث دوم: عناصر سازنده مسئولیت حمایت
گزارش کمیسیون بین المللی در زمینه مداخله و حاکمیت کشور برای ایفای کامل مسئولیت حمایت بر سه فاکتور پیشگیری ، واکنش و بازسازی بعد از درگیری به عنوان عناصر سازنده مسئولیت حمایت تأکید کرده است .^[۱۵۹]در این مبحث چگونگی انجام این مسئولیت به ترتیب اولویت بگونه ای که قابلیت عملیاتی شدن در جامعه جهانی را داشته باشد می پردازیم.
گفتار اول: مسئولیت پیشگیری

nomos (νόμος) بمعنی “قانون” یا “فرهنگ” می باشد که عبارت “قانون ستاره گان” یا “فرهنگ ستارگان” را می سازد. [۱]
علم نجوم به عنوان یکی از قدیمی ترین علوم ریشه درقدیمی ترین تمدن های بشری دارد. تمدن هایی همچون بابل، مصر، ایران، یونان، چین و مایا مشاهدات قاعده­مندی را در آسمان شب داشتند. توانایی تشخیص سیارات از ستارگان با این نشانه که ستارگان بصورت نسبی طی قرون در جایگاه خود ثابت اند و سیارات در مدت کوتاهی تغییر مکان های قابل توجهی دارند، از دست آوردهای جالب ستاره شناسان باستان است.
گرایشات ستاره شناسی باستان به چند دسته کلی از جمله مسیریابی آسمانی، مشاهده و فاصله سنجی و ساخت تقویم تقسیم می شود. این تقسیم بندی تا زمان اختراع تلسکوپ که کلید ورود به عصر ستاره شناسی نوین میباشد، معتبر بود. امروزه ستاره شناسی بیشتر تحت عنوان “اختر فیزیک” مورد توجه قرار می گیرد. از آنجا که بیشتر تحقیقات نجومی با موضوعات مربوط به علم فیزیک مرتبط می باشد، ستاره شناسی نوین را در واقع، می توان “اختر فیزیک”^[۳] نام نهاد.
مشاهده از درون جو
با وجود حضور ماهواره ها، عمده مشاهدات آسمانی از روی سطح زمین صورت می پذیرد و این گونه از مشاهدات نجومی با چالش هایی روبروست. همانطور که می دانیم جو زمین از لایه های متفاوت و با غلظت های مختلفی تشکیل یافته است که با عبور نور از آن تغییرات بسیار سریعی از شکست را در جهت های گوناگون نتیجه می دهد.
زمانی که یک درخشش رخ می دهد و نور حاصل از آن با جو زمین برخورد می کند، اختلاف شکست در جهات گوناگون باعث آلوده شدن تصویر می گردد که این آلودگی بصورت نقاط لرزشی بروز می نماید. هر چه این نقاط لرزشی کوچک تر باشند می گوییم مشاهده بهتری انجام شده است.
برخی از نواحی طیف الکترومغناطیس به شدت توسط جو اطراف زمین جذب می شوند. مهمترین ناحیه گذرنده از جو ناحیه نور مرئی در محدوده ۳۰۰ تا ۸۰۰ نانومتر است، و این ناحیه بر محدوده حساس چشم انسان (۴۰۰ تا ۷۰۰ نانومتر) منطبق گشته است. در طول موج های کمتر از ۳۰۰ نانومتر، اوزون^[۴] که لایه باریکی در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری زمین است، از عبور تابش های فرابنفش^[۵] جلوگیری می کند. همچنین امواج کمتر از ۳۰۰ نانومتر توسط و جذب می شوند. بنابر این تقریبا تمامی تابش های کوچک تر از ۳۰۰ نانومتر توسط جو جذب شده و راهی به سوی سطح زمین نمی یابند.
در محدوده طول موج مرئی، نور توسط مولکول های و غبار موجود در جو پراکنده شده و در اصطلاح تابش رقیق می گردد. جذب و پراکندگی، تواماً، را “خاموش سازی” یا “انهدام”^[۶] گویند. خاموش سازی می بایست در جریان اندازه گیری میزان درخشانی لحاظ گردد.
در قرن نوزدهم، لرد ریلی^[۷] موفق به توضیح رنگ آبی آسمان شد. وی توضیح داد که پراکندگی ناشی از مولکول ها با معکوس توان چهارم طول موج متناسب است. لذا نور آبی بیشتر از نور قرمز پراکنده می شود. بنابراین نور آبی در سراسر آسمان مشاهده می گردد، همان نور پراکنده شده خورشید است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در ستاره شناسی، می بایست اجسام بصورت کاملاَ واضح مشاهده شوند. این مسئله بسیار اهمیت دارد که تا حد امکان آسمان سیاه تر دیده شود و جو می بایست تا حد امکان شفاف باشد. به همین خاطر است که رصد خانه های بزرگ را بر فراز کوه ها و دور از شهرها بنا می کنند.
ابزار مشاهده آسمان از داخل جو زمین تلسکوپ ها هستند که خود به انواع گوناگونی تقسیم بندی می شوند. [۲]
رادیو تلسکوپ^[۸]
نجوم رادیویی شاخه ای نوین در ستاره شناسی است که فرکانس هایی از محدوده چند مگاهرتز (۱۰۰ متر) تا تقریبا ۳۰۰ گیگاهرتز (۱ میلی متر) را شامل می شود.
در اوایل قرن بیستم تلاش هایی در زمینه مشاهده امواج رادیویی ساطع شده از خورشید صورت پذیرفت که این تلاش ها به دلایلی از جمله پایین بودن کیفیت حسگر آنتن سامانه های گیرنده و غیر شفاف بودن یونسفر^[۹] در فرکانس های پایین ناکام ماندند. اولین مشاهدات امواج رادیویی کیهانی توسط مهندس امریکایی کارل.جی.یانسکی^[۱۰] در سال ۱۹۳۲ اتفاق افتاد. وی در حالی که مشغول مطالعه اختلالات رادیویی طوفان آذرخشی در فرکانس ۲۰.۵ مگاهرتز (۱۴.۶ متر) بود، یک گسیل رادیویی را که از مبدأ نامعلومی ساطع می شد کشف کرد. به هر صورت او یافت که مبدأ امواج گسیل شده مرکز کهکشان ها می باشد.
تولد حقیقی نجوم رادیویی به اواخر دهه سی قرن بیستم باز میگردد، که گروت ربر^[۱۱] مشاهدات سیستماتیکی را با آنتن سهمی وار ۹.۵ متری دست ساز خود انجام داد. بعد از آن نجوم رادیویی به سرعت پیشرفت کرده و دانش ما درباره جهان اصلاح گردید. رادیو تلسکوپ تابش را در یک روزنه یا آنتن جمع کرده و آن را به صورت یک سیگنال رادیویی توسط گیرنده که به آن رادیو متر می گویند تبدیل می کند. سیگنال دریافت شده ابتدا تقویت، ردیابی و کامل می شود و سپس خروجی آن روی دستگاه های ذخیره کننده ثبت می گردد. سیگنال های ورودی بسیار ضعیف هستند و این مسئله باعث اختلال بسیار در فرایند ردیابی امواج می گردد. برای حل این مشکل میبایست تا حد امکان امواج مختل کننده را حذف نموده و شرایط محیطی را مناسب نمود. همچنین تداخل الکترومغناطیسی^[۱۲] ناشی از فرستنده های راداری، تلویزونی و رادیویی روی دریافت و ردیابی پرتو های رادیویی کیهانی بسیار تاثیر گذار است. بنابراین رصدخانه های رادیویی را غالباً در میان درّه ها و حفاظ الکترومغناطیسی بنا می کنند، درست مانند رصدخانه های نوری که جهت جلوگیری از اختلال بر فراز قلّه ها بنا میشوند. [۳]
بیشترین دانش ما در مورد ساختار کهکشان راه شیری از مشاهدات رادیویی مربوط به طول موج ۲۱ سانتی متری هیدروژن خنثی و اخیراً از طول موج ۲.۶ میلی متری مولکول کربن مونو اکسید ناشی می شود. نجوم رادیویی در بسیاری از کشفیات نجومی نقش داشته است. به عنوان مثال پالسارها^[۱۳] و کوازارها^[۱۴] از یافته های مشاهدات رادیویی هستند. اهمیت این زمینه از نجوم در آن حد است که تا کنون دو جایزه نوبل فیزیک سال های اخیر به ستاره شناسان رادیویی اختصاص یافته است. [۴]
کیهان شناسی
کیهان شناسی^[۱۵] مطالعه بزرگترین مقیاس ساختارهای جهان است که به پرسش های اساسی پیرامون آرایش^[۱۶]، تحول^[۱۷] و سرنوشت^[۱۸] آن می پردازد. این مسئله در طول تاریخ انسان، بیشتر شاخه ای از متافیزیک و مذهب بوده است، امّا به صورت علم از اصول کوپرنیکی که تبعیّت اجسام فضایی از قوانین فیزیکی را بیان می کند و همچنین مکانیک نیوتنی که اجازه داد قوانین فیزیکی را درک کنیم، نشأت گرفته است.[۵]
این علم، همانطور که امروز شناخته شده است، با توسعه معادلات نسبیت عام انیشتن در سال ۱۹۱۵ آغاز گردید و توسط اکتشافات بعدی در دهه ۱۹۲۰ ادامه یافت. ادوین هابل کشف نمود که خارج از کهکشان ما، جهان شامل تعداد بسیار عظیمی از کهکشان هاست و سپس کارهای وستو اسلیفر^[۱۹] نشان داد که جهان در حال انبساط است. این پیشرفت ها سبب شد تا تفکر در مورد اصل و بنیان جهان میسر گردد و از دل این تفکرات نظریه انفجار بزرگ^[۲۰] توسط جرج لامر^[۲۱] بنیان نهاده شد. [۶]
پیشرفت های مهیّج در کیهان شناسی مشاهده ای از سال ۱۹۹۰، نظیر CMB^[22] و مطالعات انتقال به سرخ^[۲۳] ابرونواختر و کهکشان نشان داده است که مدل استاندارد کیهان شناسی نیازمند مقادیر بسیاری از ماده تاریک^[۲۴] و انرژی تاریک^[۲۵] است که طبیعت آنها بدرستی کشف نشده است.
کیهان شناسی نوین بر پایه دو اصل بنیان نهاده شده است. اول، فعل و انفعال عمده و مسلط در مقیاس کیهانی گرانش^[۲۶] است، و دوم، اصل کیهان شناسی یک تقریب مناسب از جهان است. اصل کیهان شناسی بیان میکند که جهان، در مقیاس بزرگ صاف و یکدست، همگن^[۲۷] و همسانگرد^[۲۸] است. “همگنی” به معنای ذاتی کلمه، این مفهوم را می رساند که در یک زمان مشخص، جهان در تمام نقاط و موقعیت ها یک جور به نظر می رسد. و “همسانگردی” به این معناست که برای هر مشاهده گر در هر جهت که مشاهده کند، جهان یک جور بنظر می رسد.
تاریخ جهان هستی مهمترین مسئله ای است که کیهان شناسی بدان می پردازد. تاریخ جهان به قسمت های مختلفی تحت عنوان دوران تقسیم می شود، که هر دوران با توجه به نیروهای غالب و کنش های مربوط به آن دوره شناخته می شود.
مشاهدات نشان داده است که جهان هستی ۱۳.۸ میلیارد سال پیش آغاز شد. از آن زمان تا کنون، جهان طی تحول خود سه فاز مختلف را گذرانده است. اولین فاز که به دوران بسیار بسیار دور، آنجا که تنها کسری از ثانیه از آغاز جهان می گذرد مربوط می شود. در این دوران آنچنان انرژی داشتند که حتی در شتابدهنده های عظیم و پرقدرت امروز نیز رسیدن به آن حد ممکن نیست. فاز دوم مربوط به زمانی است که تحول جهان به موقعیتی می رسد که به آن فیزیک انرژی^[۲۹] بالا گفته می شود. در این دوران اولین پروتون ها ، الکترون ها و نوترون ها بوجود آمدند. با شکل گیری هیدروژن خنثی، تابش زمینه کیهانی (CMB) گسیل شد و در آخر، سومین فاز مربوط به شکل گیری اولین ستاره ها، کوازارها و کهکشان ها است. امّا بعد، با اینکه آینده جهان بدرستی شناخته نشده، LCDM^[30] می گوید که جهان برای همیشه به انبساط ادامه خواهد داد.

شکل ۱-۱- تاریخ جهان
مدل استاندارد کیهان شناسی در حال حاضر LCDM نام دارد. معادلات حرکتی که جهان را تعریف می کنند توسط نسبیت عام بدست می آیند، حاصل کار جهانی است که دائماً در حال انبساط است و بخاطر این انبساط تابش و ماده همواره در حال سرد شدن هستند. در ابتدا این انبساط توسط نیروی غالب گرانش کند می شود، امّا با افزایش فاصله ها ثابت کیهان شناسی غالب شده و انبساط جهان شتاب مثبت می گیرد. [۷]
یکی از بحث های مهم که درکیهان شناسی بدان پرداخته می شود، فهم آرایش و تحول قدیمی ترین و بزرگترین ساختارها از جمله کوازارها، کهکشان ها، خوشه ها و ابرخوشه ها است. کیهان شناسان از مدل سلسله مراتبی برای کشف آرایش^[۳۱] اجسام کیهانی استفاده می کنند. در این مدل از پایین ترین سطح، از اجسام کوچکتر آغاز و به اجسام بسیار بزرگ نظیر ابرخوشه ها ختم می شود. دانشمندان با بهره گرفتن از این روش در پی کشف سیر تحول در آرایش کیهان هستند. همچنین علاوه بر سیر تحول آرایش، توزیع ماده در دوردست ترین نقاط جهان که به دانش ما درباره اوایل جهان کمک شایانی می کند یکی از زمینه های مطالعه است.
جنگل لیمان آلفا^[۳۲]، طیفی است که به کیهان شناسان اجازه می دهد میزان هیدروژن خنثای اتمی^[۳۳] را در دورترین دوران جهان، با اندازه گیری جذب نور کوازارها توسط گازها اندازه بگیرند. مشاهدات طیف جذبی جنگل لیمان آلفا منتقل به سرخ کوازارها، کاوش بسیار حساسی از توزیع مواد گازی در جهان فراهم می آورد. جنگل لیمان آلفا، یک پدیده جذبی در طیف زمینه کوازارهاست که در محدوده فرابنفش و مرئی، از جهان نزدیک تا بالاترین انتقال به سرخ ها قابل مشاهده است. [۸]
در این رساله طیف جذبی جنگل لیمان آلفا بصورت فنّی بررسی شده و در رابطه با ابعاد وجودی، منشأ، پارامترهای وابسته و بستگی آن به پارامتر انتقال به سرخ بحث خواهد شد. همچنین در فصل انتهایی، محاسبات مربوط به اندازه ­گیری نظری و مشاهده عملی نرخ انبساط جهان و نقش جنگل لیمان آلفا در تحقق این امر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
فصل دوم
معرفی کوازارها و طیف حاصل از مشاهده آن ها
معرفی کوازارها و طیف حاصل از مشاهده آن ها
کوازارها
کوازارها پرانرژی ترین اعضاء از دسته اجسامی هستند که هسته های کهکشان های سنگین^[۳۴] (AGN) نامیده می شوند. کوازارها بسیار درخشان بوده و در ابتدا به عنوان دورترین منابع انرژی الکترومغناطیسی^[۳۵] شناخته می شده اند. این اجسام تابش بسیار پهناوری از خط های گسیلی داشته و می توانند تا ۱۰۰ برابر درخشانی بیشتری نسبت به راه شیری^[۳۶] داشته باشند که خود مجموعه ای از ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ستاره است. این درخشانی بصورت طیف الکترومعناطیس، از محدوده تابش X تا فروسرخ^[۳۷] با حداکثر شدت در محدوده فرابنفش^[۳۸] گسیل می شود. بعضی کوازارها نیز منابع پرقدرتی از تابش گاما^[۳۹] و گسیل رادیویی هستند.
باور عمده بر اینست که کوازارها از اتّحاد سیاهچاله^[۴۰] های فوق سنگین در هسته کهکشان های دور تشکیل یافته اند. [۹] این کهکشان ها را در اصطلاح کهکشان های فعال^[۴۱] گویند. بر اساس یک پژوهش از ۴۰ کهکشان نزدیک که در دهه ۹۰ توسط تلسکوپ فضایی هابل صورت پذیرفت، انتقال های داپلر^[۴۲]ی ستارگان نزدیک هسته این کهکشان ها که به دور اجرام بسیار عظیمی با شیب گرانشی^[۴۳] بسیار زیاد می گردند، نشان داد که احتمال وجود سیاهچاله ها در این نواحی بسیار زیاد است. از آنجایی که نور نمی تواند از سیاهچاله فرار کند، انرژی گریزان در واقع خارج از افق رویداد^[۴۴] بروز می نماید. این تابش انرژی توسط فشارهای گرانشی^[۴۵] و اصطکاک مواد ورودی تشکیل می یابند. بر اساس مشاهدات و پژوهش های صورت گرفته، جرم کوازارها بصورت متوسط بین تا برابر جرم اجرام خورشیدی اندازه گیری شده است. [۱۰]
درخشش کوازارها در مقیاس های زمانی مختلف از ماه ها تا چند ساعت متغیّر است. این بدان معنی است که کوازارها از ناحیه بسیار کوچکی انرژی را تولید و تابش می کنند. با توجه به این موضوع که در تغییرات تابشی می بایست هماهنگی مابین نواحی مختلف کوازار وجود داشته باشد، می توان نتیجه گرفت که اندازه کوازارها نباید بسیار بزرگ باشد و از چند هفته نوری تجاوز نمی کند. گسیل مقادیر بسیار بزرگ انرژی از یک منطقه کوچک به منبع توانی بسیار بیشتر از همجوشی^[۴۶] هسته ای که در ستارگان رخ می دهد نیاز دارد. انتشار “انرژی گرانشی” بوسیله موادی که به درون سیاهچاله های سنگین سقوط می کنند تنها فرایندی است که می تواند این میزان انرژی را تولید کند. انفجارهای ستاره ای نظیر ابرنواختر^[۴۷] و انفجار تابش گاما نیز می توانند اینچنین تابشی را تولید کنند، اما تنها برای چند هفته؛ و این نشان می دهد که منبع تامین انرژی این دو گونه متفاوت است.
طیف کوازارها
کوازارها را می توان در کل محدوده قابل مشاهده طیف الکترومغناطیسی از جمله فرکانس های رادیویی ، فروسرخ ، نور مرئی ، فرابنفش ، تابش ایکس و حتّی گاما یافت. بسیاری از کوازارها درخشان ترین اجسام در چارچوب مرجع^[۴۸] خود در محدوده گسیل طول موج فرابنفش ۱۲۱۶ نانومتر لیمان آلفا^[۴۹]ی هیدروژن هستند. امّا بدلیل انتقال به سرخ بسیار شدید این منابع، قلّه طیف به سمت سرخ ، طول موج ۹۰۰ نانومتر و نزدیک به فروسرخ منتقل می شود. بخش کوجکتری از کوازارها گسیل قدرتمندی از فرکانس رادیویی را نشان می دهند که از فوران شدید موادی با سرعتی بسیار نزدیک به سرعت نور ناشی میشوند.
انتقال به سرخ کوازارها از خطوط طیفی قدرتمند آنها اندازه گیری شده که بر طیف های فرابنفش و مرئی چیره می شوند. این خطوط نسبت به طیف پیوسته درخشان تر اند و به همین جهت آنها را “خطوط گسیلی^[۵۰]” می نامند. این خطوط پهنای تقریباً زیادی دارند و این پهنا به علّت انتقال داپلری است که از سرعت بالای گازهای گسیل کننده این خطوط ناشی می شود. خطوط گسیلی هیدروژن (سری لیمان آلفا و سری لیمان بتا^[۵۱]) ، هلیوم ، کربن ، منیزیم ، آهن و اکسیژن درخشان ترین خطوط را دارند. اتم های گسیل کننده این طیف ها از خنثی تا بسیار یونیزه متنوع اند. محدوده وسیع یونیزگی نشان می دهد که گاز بشدت توسط کوازار تحت تاثیر قرار گرفته اند. [۱۱]
طیف‌سنجی خط جذب کوازار
تکنیک طیف‌سنجی^[۵۲] خط جذب^[۵۳] کوازار، که در شکل (۲-۱) نشان داده‌شده است، ابزار اصلی مشاهده در اختیار ما برای شناسایی و مطالعه اجسام بین کهکشانی^[۵۴] است.
شکل ۲-۱- تابش کوازار با عبور از موانع و ابرهای میان کهکشانی بصورت جنگل لیمان آلفا و لیمان بتا دیده می شود.
نور آنها، در راستای تلسکوپ ما در زمین، با عبور از فضای بسیار عظیم از فضا سفر می کند. هر کهکشان یا ابر بین کهکشانی که بین کوازار و ما قرار می‌گیرد، اثر خود بر طیف کوازار را در شکل خطوط جذبی می نگارد. طیف‌سنجی خط جذب کوازار میدان گسترده‌ای برای مطالعه بوده است، هم مطالعه مشاهده‌ای و هم مطالعه نظری؛ این مطالعات برای ما ابزاری قدرتمند برای مطالعه کهکشانها و گاز بین آنها فراهم می‌کند.
شکل (۲-۲) طیف یک کوازار معمولی را نشان می‌دهد که در تفکیک طیف و دقت بالا^[۵۵] ( زمان طولانی) با یکی از دو تلسکوپ Keck ( بزرگترین تلسکوپ‌های نوری جهان) ثبت شده است. به نکات زیر توجه کنید:
شکل ۲-۲- طیف یک کوازار معمولی
طیف نمودار شار^[۵۶] بر حسب طول موج است. در این نقشه واحد شار و طول موج به ترتیب و است.
اگر طیف بیش از یک خط انتشار داشته باشد، می‌توان برای انتقال به سرخ انتشار،، تا زمانی که برقرار است، آن را حل کرد که در آن طول موج رویت شده خط انتشار و طول موج آن در حالت سکون است که در آزمایشگاه اندازه‌گیری می‌شوند. در مثال نشان داده شده، قوی‌ترین خط جذب اولین خط در سری لیمان هیدروژن خنثی است، آلفا لیمان متناظر با انتقال الکترونی از سطح برانگیخته^[۵۷] اول به حالت پایه است.
برای کوازار در شکل (۲-۲) داریم: و در نتیجه . این فوتون‌ها ۱۱.۸ بیلیون سال پیش، که معادل ۸۷% سن کنونی جهان است، منتشر شده‌اند( ۱۳.۶ Gyr در توافق کیهانی ما با ). این مورد بر اساس رابطه قابل محاسبه خواهد بود.
خطوط جذب باریک زیادی منطبق بر طیف ذاتی کوازار هستند. این خطوط آنهایی هستند که طیف سنجی خط جذب کوازار بر آنها تمرکز دارد.
خطوط جذب در طول موج‌های طولانی تر از گسیل لیمان آلفای معمولاً می‌توانند به عنوان قوی ترین خطوط رزونانسی^[۵۸] فراوان‌ترین عناصر منتسب به فیزیک نجومی در سیستم‌های انتقال به سرخ معروف شناخته شوند (برای مثال O I, C II, C IV, Mg II, Si II, Fe II). این ها سیستم‌های خط- فلز^[۵۹] هستند. [۱۲]
لیمان آلفا

روش عددی حل معادله (۲-۶۶) مشابه قبل بوده و بر مبنای رسم ریشه ها نسبت به سرعت جریان سیال و غیره می‌باشد. رسم نمودار ضرایب میرایی نسبت به سرعت جریان می‌تواند مرز‌های فلاتر( ) را مشخص کند. این نمودار به اندازه‌ای دارای اهمیت است که این روش را گاهی روش نیز می نامند. مقادیری که به ازای هر برای به دست می‌آید در واقع میرایی لازم برای رسیدن به حرکت نوسانی ساده می‌باشد. از آنجا که این میرایی واقعاً وجود ندارد و به صورت مصنوعی برای ایجاد حرکت مورد نظر استفاده شده است، لذا یک میرایی مجازی می‌باشد. نمودارهای فرکانس- سرعت همراه با نمودارهای میرایی چگونگی وقوع ناپایداری را مشخص می‌نمایند. مقادیر فرکانس در طول محور بیانگر مودهای سازه‌ی اصلی می‌باشند. با زیاد شدن سرعت رفتار جداگانه و تاثیر ریشه‌ها بر یکدیگر انتقال انرژی از یک مود به مود دیگر را نشان می‌دهد. چنین مشاهداتی راه های به تاخیر انداختن ناپایداری را پیشنهاد می‌دهد. نکته قابل توجه آن است که در این روش در صورت وجود میرایی سازه‌ای نیز به سادگی می توان مرزهای فلاتر را به دست آورد. در این حالت کافی است محل برخورد نمودار ها با با خط پیدا شود. شکل (۲-۶) چگونگی یافتن مرز فلاتر را برای حالتی که میرایی سازه ای در سیستم وجود داشته باشد نشان می‌دهد[۵].

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۲-۷٫ اثر میرایی سازه ای در یافتن سرعت فلاتر

۲-۴-۲-۳- روش مقادیر ویژه
. در این روش پس از اعمال روش گالرکین با تنظیم معادلات به فرم استاندارد، مقادیر ویژه را محاسبه می‌کنیم. در حالت کلی مقادیر ویژه به صورت معادله (۲-۶۸) و مختلط هستند.

(۲-۶۸)

که ( فرکانس) و ( میرایی) به ترتیب قسمتهای حقیقی و موهومی این عدد مختلط هستند. هنگامی که مثبت است، دامنه نوسانهای سازه، ناشی از حرکت سیال با گذشت زمان افزایش می‌یابد اما در صورتی که منفی باشد دامنه آنها کاهش می‌یابد. اگر در سرعت ، منفی و در سرعت مثبت باشد، مقدار در سرعت ( سرعتی بین و است) صفر است و در سرعت ، فقط مقدار موهومی دارد. در همسایگی این سرعت ( ) دو ناحیه وجود دارد. یکی حالتی که منفی است و دیگری هنگامی که مثبت است. زمانی که منفی است، در این حالت سیستم پایدار است، اما اگر مثبت باشد ناپایدار بوده و دامنه نوسانات سیستم با گذشت زمان افزایش می‌یابد. بنابراین برای تحلیل فلاتر سرعت را تغییر می‌دهیم تا هنگامی که شرایط معادله (۲-۶۹) برقرار شود[۲] و این حالت شرایط فلاتر را مشخص می کند .

(۲-۶۹)

که این حالت شرایط فلاتر را مشخص می کند.
حال سرعتی که به ازای آن شرایط معادله زیر ارضاء شود، برابر سرعت واگرایی خواهد بود.

(۲-۷۰)

۲-۵- آنالیز فلاتر در نرم افزار ZAERO
معادله حرکت یک سیستم آیروالاستیک بر حسب پارامترهای یک سیستم گسسته را می­توان بر اساس معادله تعادل نیروهای آن بدست آورد برای مثال :

(۲-۷۱)

از آنجا که جامعه چین غالبا جامعه ای کشاورز محور است، با مقوله مزرعه داری عجین شده است. در جوامع روستایی چین، گذراندن تعطیلات خارج از روستا مرسوم نیست. اما تعداد آنهایی که درگیر کار کشاورزی نیستند و اقدام به گذراندن تعطیلات خارج از روستا می کنند همچنان رو به افزایش است. در سال ۱۹۹۲ تعطیلاتی یک هفته ای برای کارمندان دوات و کارکنان شرکت های بزرگ در نظر گرفته شده است. اما در این مدت در سال ۱۹۹۴ به ۴۴ ساعت کاهش یافت. در سال ۱۹۹۵ مجددا تعطیلات بازنگری و به ۴۰ ساعت کاهش یافت. کاهش تعطیلات منجر به کاهش سفرهای داخلی و سفرهای خارجی از جمله هنگ کنگ، ماکائو، جمهوری کره و تایلند شد. در سال ۱۹۹۹ تعطیلات جدیدی در دولت تصویب و جهت اجرا ابلاغ شد که به هفته طلایی چین موسوم گشت. در حال حاضر، دوره پیک سفرهای خارجی و همچنین سفرهای داخلی در همین سه هفته انجام می شود که شامل:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱- فستیوال بهاره سال نو قمری چینی: این تعطیلات از اول ماه نخست تقویم قمری شروع شده و به مدت ۳ روز ادامه دارد. اما در عمل بسیاری از مردم چین، یک هفته کار خود را تعطیل می کنند.
۲- هفته ماه می: که شامل گرامیداشت روز جهانی کار در روز اول ماه می و روز ملی جوان در روز ۴ می می باشد.
۳- تعطیلات ملی: که از روز یکم ماه اکتبر به عنوان روز ملی چین شروع می شود.. روز ملی چین اشاره به سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین دارد.
بسیاری از چینی ها مخصوصا خانواده ها، ترجیح می دهند در طول این تعطیلات سفر کنند. بنابراین تقاضا برای مسافرت در طول این سه هفته بسیار بالاست و در نتیجه برخی از گردشگران به دلیل شلوغی بیش از حد و رزرو شدن تمامی تورها نمی ­توانند به مقاصدی که علاقه مندند، سفر کنند البته این محدودیت سفر فقط برای کارمندان دولت است و شامل بخش خصوصی و بازنشستگان نمی شود. البته سازمان ملی گردشگری چین به دنبال کوتاه کردن روزهای تعطیل ماه می و روز ملی چین است تا بتواند توزیع مناسب فصلی سفرهای داخلی و خارجی را داشته باشد و با توجه به افزایش سالیانه سفرها بتواند تسهیلات لازم را برای پاسخگویی به نیاز مسافران در طی سال فراهم کند. سازمان معتقد است که تنها تعطیلات سال نو قمری باید همچنان بدون تغییر باقی بماند. این سازمان پیشنهاد کرده است به جای کاهش روزهای تعطیل ماه می و روز ملی چین، ایام فستیوال های سنتی چینی مانند فستیوال نیمه پاییز و فستیوال فانوس، تعطیلات عمومی اعلام و جایگزین این ایام شوند (رحیم پور, ۱۳۹۲, ص. ۷۳).

سال نو

۱ ژانویه

جشنواره بهاره، سال نو چینی

۱۸-۲۰ فوریه

روز جهانی زن

۸ مارس

هفته طلایی

۱-۴ می

روز ملی جوان

۴ می

روز آزادی تبت

۲۳ می

روز بین المللی جوانان

۱ ژوئن

روز ارتش

۱ آگوست

تعطبلات ملی

۱-۳ اکتبر

جدول ‎۲-۳ تعطیلات سالانه چین
هم اکنون در دولت طرح هایی برای افزایش تعطیلات کارگران در دست بررسی است. انتظار می رود که سالانه دو هفته به عنوان تعطیلات برای آن ها در نظر گرفته شود. کارگران با کمتر از ۳ سال سابقه احتمالا تعداد تعداد کمتری تعطیلات خواهند داشت اما کارگران با سه تا پنج سال سابقه، ۱۰ روز تعطیلی و کارگران با ۵ تا ۱۰ سال سابقه ۱۴ روز تعطیلی دریافت خواهند کرد. کارگران چینی با بیش از ۱۰ سال سایقه، به ازای هر یک سال سایقه کاری بیشتر، یک روز به تعطیلاتشان اضاقه می شود. سقف این میزان تا ۳۰ سال سابقه و ۲۰ روز تعطیلی قابل اجرا است.
این بدین معنی است که جدای از تعطیلات عمومی، شهروندان چینی، تعطیلات اضافه خواهند داشت که به آنها کمک می کند در طول سال فرصت های مختلفی برای سفر در اختیار داشته باشند. بدین وسیله گردشگران خارج از کشور فرصت مسافرت با طول اقامت بیشتر در اختیار دارند. امروزه “اقتصاد تعطیلات” براساس این حقیقت شکل گرفته است که اشتیاق مردم برای سفر در طول چند روز خلاصه می شود. در آینده، الگوی سفر به صورتی هماهنگ تر و متعادل تر در می آید که این، خبر خوبی برای کشورهای هدف است.
از نظر فصل گردشگران چینی به مقاصد گردشگری بایستی گفت که زمان سفر آنان متناسب با مقصدها متفاوت است. بر طبق آمار و اطلاعات ارائه شده ماه سپتامبر، پرطرفدارترین دوره سفر به اروپا در بین چینی ها است. در صورتی که ماه های جولای تا سپتامبر بهترین زمان سفر گردشگران چینی محسوب می شود (رحیم پور, ۱۳۹۲, ص. ۹۶)

هتل های مورد استفاده گردشگران چینی

هتل های سه ستاره و چهار ستاره بیشترین محل اسکان مسافرین را تشکیل می دهند. در میان آژانس های مورد مصاحبه، به ندرت پیشنهاد هتل های پنج ستاره و یا منزل های تخت دار و همراه با صبحانه را به مشتریان خود داده اند (رحیم پور, ۱۳۹۲, ص. ۱۴۳). آژانس ها اعلام کرده اند همه مسافرانشان هتل را برای اسکان انتخاب کرده اند و هیچ کدام علاقه مند به انتخاب مهمان پذیر نبوده اند. هتل های سه ستاره و چهار ستاره با صبحانه مهمترین انتخاب آن ها بوده است. از میان کل موارد بررسی شده، مجریان تورها گفته اند که ۴۸ درصد از مسافران هتل های ۳ ستاره و ۵۲ درصد از آن ها هتل های چهار ستاره را انتخاب کرده اند. این درحالی است که هیچکدام از گردشگران هتل های دو و پنج ستاره را انتخاب نکرده اند (رحیم پور, ۱۳۹۲, ص. ۱۵۵).

۷

۵٫ ۰۴۱۰

۱٫ ۱۲۷۰۱

۱٫ ۲۷۰

نمودار۴-۱۱) هیستوگرام متغیر آشنایی با برند
باتوجه به جدول فوق مشاهده می شود که کمترین مقدار متغیر آشنایی با برند ۱و بالاترین مقدار آن ۷، میانگین ۵٫ ۰۴۱ انحراف معیار ۱٫ ۱۲۷ واریانس آن ۱٫ ۲۷۰ است.
۴-۵) توصیف متغیرهای وابسته پژوهش
۴-۵-۱) توصیف متغیر اعتبار کلی برند
جدول۴- ۱۲) توصیف متغیر اعتبار کلی برند

تعداد

حداقل

حداکثر

میانگین

انحراف معیار استاندارد

واریانس

اعتبار کلی برند

۳۸۴

۱

۷

۵٫ ۴۹۷۳

۱٫ ۱۰۵۲۲

۱٫ ۲۲۲

نمودار۴-۱۲) هیستوگرام متغیر اعتبار کلی برند
باتوجه به جدول فوق مشاهده می شود که کمترین مقدار متغیر اعتبار کلی برند ۱ و بالاترین مقدار آن ۷، میانگین ۵٫ ۵۰ انحراف معیار ۱٫ ۱۰۵ و واریانس آن ۱٫ ۲۲۲ است.
۴-۶) تحلیل عاملی تائیدی برای مدل های اندازه گیری هر کدام از متغیرهای مکنون تحقیق

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قبل از ورود به مرحله آزمون فرضیه های تحقیق، می بایست از صحت مدلهای اندازه گیری تحقیق اطمینان حاصل کرد به همین جهت در این مرحله از تحلیل عاملی تائیدی استفاده می شود. تحلیل عاملی براین مفوضه متکی است که ما درباره ایننکه مولفه های مکنون چیست اندیشه ای داریم؛ در واقع SEM این مطلب را که آیا نشانگرهایی که برای متغیر مکنون خود برگزیده ایم، واقعا معرف آن است یا نه، را می‎آزماید و گزارش می دهد که نشانگرهای انتخابی با چه دقتی معرف یا برازنده متغیر مکنون است.
نمودار (۴-۱۳) مدل مربوط به بار عاملی سوالات پژوهش در حالت استاندارد
نمودار (۴-۱۴) مدل مربوط به آماره t در تحلیل عاملی سوالات پژوهش
نتایج تحلیل عاملی پژوهش حاضر در نمودار (۴-۱۳)و (۴-۱۴) و جدول (۴-۱۳) ارائه گردیده است. اگر مقدار آماره t بالای ۹۶/۱ باشد سازه مورد نظر مورد تائید بوده در این صورت به بار عاملی آنها توجه می‎شود. بار عاملی میزان همبستگی آن سازه را با متغیر مربوطه اش نشان می دهد. سوالاتی که دارای بارهای عاملی بیشتر از ۵/۰ باشند مناسب هستند و سازه های دارای بار عاملی کمتر از ۵/۰ به جهت همبستگی پایین با متغیر مربوطه می باید حذف گردند. بر این اساس با توجه به نمودار (۴-۱۳) و جدول (۴-۱۳) مشاهده می شود که دو سوال ۲۱ و ۲۶ بار عاملی آنها کمتر از ۵/۰ می باشد از این رو از فرایند آزمون مدل حذف می گردند.
جدول (۴-۱۳) نتایج تحلیل عاملی برای مدل اندازه گیری تحقیق