چکیده
در این پژوهش بعد از بیان کلیات و ادبیات تحقیق پیرامون موضوع صنایع دستی ماسوله ونقاط ضعف،قوت، فرصت ها و تهدید های پیش روی آن،به بررسی استراتژی های چهار گانه در این بخش می پردازیم و در ادامه به بررسی توانمند سازی گردشگری ماسوله و تدوین استراتژی های مربوط به آن می پردازیم.همچنین به منظور پاسخ دادن به سوالات ۱و۲تحقیق(آیا همکاری میان فعالان بخش گردشگری و فعالان بخش صنایع دستی موجب رونق کسب و کار در بخش صنایع دستی ماسوله می شود؟ و چه میزان نقش تدوین استراتژی های گردشگری در تبدیل شدن شهر ماسوله به قطب گردشگری موُثر است؟) از روی روش های آمار استنباطی مانند همبستگی پیرسون استفاده شده است که در نهایت به این نتایج دست یافتیم که بین همکاری میان فعالان بخش گردشگری و فعالان صنایع دستی و رونق کسب و کار فعالان صنایع دستی ماسوله ارتباط وجود دارد و همینطور بین تدوین استراتژی های گردشگری و تبدیل شدن شهر ماسوله به قطب گردشگری نیز رابطه وجود دارد.در پاسخ به سوال سوم(اولویت بندی استراتژی های گردشگری در شهر ماسوله چگونه است؟) ابتدا،معیار های اثر گذار بر استراتژی ها شناسایی شدند و وزن این معیار ها به کمک مقایسات زوجی و نظر خبرگان به وسیله تکنیک دی متل محاسبه شد و در ادامه با تکنیک تاپسیس اولویت بندی شدند که استراتژی های”سامان دادن واحد های کسب و کار فعلی به صورت ائتلافی از مجموعه کسب و کار های فعال در زمینه گردشگری” و”شناسایی کلیه واحد های خدمات گردشگری مانند هتل ها رستوران ها…..”و”تشدید فعالیت های بازاریابی در زمینه گردشگری با توجه به وجود جاذبه ها و پتانسیل بالای توسعه بازار”بیشترین اهمیت یا الویت را به خود اختصاص دادند.
کلمات کلیدی : صنایع دستی،گردشگری، روستای ماسوله، ماتریس SWOT
فصل اول:
کلیات طرح تحقیق
۱-۱-مقدمه
در دنیای امروز که شاهد تغییرات و تحولات شگرف در زمینه ­های مختلف هستیم، محیط با طلاطم وعدم اطمینان بسیاری مواجه است ورقابت، شدت زیادی پیدا کرده­است و تحولات علم و فن­آوری براین تغییرات به شدت دامن زده است. بنابراین هرسازمانی در راستای تداوم حیات و کسب موفقیت بیشتر، نیاز مبرم به بهره مندی از برنامه­ ریزی استراتژیک دارد.از آن جا که تهدیدهای محیطی از هرسوحیات و بقای سازمان­ها را تهدید می­ کنند لذا سازمان­ها باید جایگاه فعلی خود را شناخته، نقاط قوت و ضعف خود را دقیقاً تحلیل کرده و با تکیه بر قوت­ها از فرصت­های محیطی استفاده کرده وخود را برای برخورد با تهدیدها آماده کنند واین مهم در قالب برنامه­ ریزی استراتژیک امکان پذیر است(آقازاده،۱۳۸۳).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در چارچوب برنامه­ ریزی استراتژیک است که سازمان، توانمندی و شرایط محیطی را تحلیل کرده و براساس آن اهداف قابل دسترس و روش­های رسیدن به آن را مشخص می­ کند.این نوع برنامه­ ریزی با بررسی محیط خارجی وداخلی سازمان، فرصت­ها و تهدیدهای محیطی و قوت­ها و ضعف­های داخلی را شناسایی می­ کند و با در نظر داشتن ماموریت سازمان، اهداف بلند مدت برای سازمان تنظیم می­ کند و برای دستیابی به این اهداف از بین گزینه­ های استراتژیک اقدام به انتخاب استراتژی­هایی می­ کند که با تکیه برقوت­ها و رفع ضعف­ها از فرصت­های پیشامده به نحو شایسته استفاده کرده و از تهدیدها پرهیز می­ کند تا در صورت اجرای صحیح باعث موفقیت سازمان در میدان رقابت شود.بدون شک فرایند عملیات در سازمان­های امروزی متاثر از تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژیکی محیط آن­هاست و همساز با چنین تحولاتی محیط درونی آنها نیز دگرگونی­های شگفت­آوری را تجربه می­ کند(طبیبی وملکی،۱۳۸۴). از این رو لازم است جهت هرچه کارآتر و اثربخش­تر شدن فعالیت مدیران و تصمیم­ گیران و برنامه­ ریزان در سازمان تاثیرات انکارناپذیر مولفه­های محیطی در کنار عوامل درونی مورد توجه خاص قرارگیرد. لذا در نظر است تا با بررسی وضعیت استفاده مدیران از چارچوب ضعف­ها وقوت­ها، فرصت­ها و تهدیدهای سازمانی، ماتریس SWOT^[1]به عنوان یکی از ابزارهای استراتژیک توسط مدیران سازمان­ها و شرکت­ها مورد چالش قرار گیرد و امید است نتایج حاصل موجبات بهبود عملکرد را فراهم نماید. بنابراین تاثیر عوامل محیطی در کنار عوامل داخلی توام در مطلوب تر شدن فعالیت­های مدیران و برنامه­ ریزان انکارناپذیراست.در این تحقیق ضمن مطالعه تحقیقات سایر محققین(صادقی و همکاران،۱۳۹۱،قادری و همکاران۱۳۹۰، موسایی و رضوی الهاشم،۱۳۸۹؛ نژاد جوادی­پور،۱۳۸۷؛ نوری و مهدی نسب،۱۳۸۹؛ ملک مطیعی(۱۳۸۸)؛ گل محمدی(۱۳۸۹)؛ میرکتولی و همکاران(۱۳۸۹) اعرابی وشیرخانی،۱۳۸۴)نتیجه گیری شد که در این تحقیقات به نقاط قوت و ضعف و فرصت­ها و تهدیدات در سازمان­ها و شرکت­ها و پرداخته شده که جنبه خدماتی دارند ولی تحقیق حاضر در موردصنایع دستی و گردشگری بحث می­ کند که بخش های صنعت ، تولید ، هنر و خدمات را در بر میگیرد. سعی گردیده در این تحقیق ضمن فراهم نمودن پرسشنامه ­های جامع، دیدگاه­ های مخاطبان ازا بعاد مالی، انسانی وهنری در ارزیابی مورد استفاده قرار گیرد تا علت کم رونقی و افول صنایع دستی و رکود گردشگری ماسوله مشخص گردد و راهکاری باشد برای برون رفت ازاین رکود و بی رونقی.
۱-۲- بیان مسأله
پیچیدگی محیط عرصه رقابتی کسب و کار و افزایش انتظارات مشتریان، ضرورت آگاهی از نقاط قوت و ضعف سازمان و بهبود مستمر بهره­وری را پیش از پیش آشکار نموده است. از این رو مدیران امروز در جستجوی دستیابی به یک راه‌حل جامع، قابل اعتماد و انعطاف­پذیر جهت ارزیابی عملکرد سازمان خود بوده تا ضمن حصول اطمینان از اجرای استراتژی‌های خود، بتوانند اطلاعات دقیق و کافی از جایگاه امروز خویش را به‌دست آورده و با نگاه به آینده، موجبات ارتقاء و بهبود سازمان خود را فراهم نمایند. یک متد ارزیابی، بایستی قادر باشد که وضعیت کلی سازمان را نسبت به اهداف سازمانی (به لحاظ فاصله تا هدف) در هر لحظه ارائه نماید. همچنین جایگاه سازمان را در ارتباط با محیط پیرامون (بازار، رقبا و سازما‌ن‌های دیگر) مشخص کند، علاوه بر این­ها نشانگر میزان اثر بخشی کلیه فعالیت‌های صورت­ گرفته در سازمان نیز باشد. ارزیابی عملکرد واحدهای کسب وکار یکی از اصلی‌ترین دغدغه­ های ‌مدیران و مسئولان این واحدها در طول تاریخ بوده است (کاپلان و نورتون، ۱۹۹۶)^[۲]. اهمیت اندازه‌گیری عملکرد ‌برای سازمان‌ها مشخص شده است و چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی نقش مهمی ایفا می‌­نماید چرا که از طریق محاسبه عملکرد، به شفاف‌تر شدن سازمان‌ها کمک می‌کند(پراپر و دبورا،۲۰۰۳)^[۳]. صنایع دستی ایران با قدمتی ۲۰۰۰ساله و دارا بودن۳۵۰رشته صنایع دستی پس از چین و هندوستان یکی از سه قطب اصلی وتاریخی صنایع دستی جهان بوده است(اطلس صنایع دستی ایران،۱۳۸۸). صنایع دستی ایران بااشتغال زایی مستقیم برای۳میلیون نفر و اشتغال زایی غیر مستقیم برای۱۲ میلیون نفر و ارزآوری سالانه ۱ میلیاردو۴۰۰ میلیون دلاربرای کشور یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور می باشد.که متاسفانه در سالهای اخیر با غفلت مدیران در امر بازار یابی و ایجاد تسهیلات برای امر صادرات و ایجاد تحریم ها و پا به عرصه نهادن رقبای جدید و نیرو مندی همچون ترکیه،پاکستان،مکزیک و…. ازبازار رقابت وتولید دور مانده است.صنایع دستی می تواند هم به عنوان قابلیت وهم به عنوان یک جاذبه گردشگری محسوب شود.بسیاری از گردشگران علاقه مند هستند تاآثار مختلف صنایع دستی مکان های مورد بازدید خود که در واقع تولیدات فرهنگی آن خطه محسوب می شوند خریداری نموده و به عنوان ارمغان با خود ببرند.لذا صنایع دستی و گردشگری با یکدیگر رابطه متقابل داشته و می توانند موجبات توسعه یکدیگر را فراهم کنند.
استان گیلان با بیش از ۶۰ رشته صنایع دستی و اشتغال مستقیم۶۰۰۰نفر ، دارای تنوع تولید و محصولات قابل عرضه به بازارهای داخلی و خارجی است . تنها میزان فروش صنایع دستی استان گیلان در نمایشگاه بهاره سال ۱۳۹۰بالغ بر۱۲۷۰۰ میلیون ریال بوده. (سازمان میراث فرهنگی گیلان). ماسوله یکی از مکان های تاریخی استان گیلان به شمار می رود که سالانه گردشگران زیادی را به وسیله چشم انداز طبیعی و مجموعهء معماری بومی و سنتی خود جذب می کند. شهرت آن را باید مرهون معماری منحصر به فرد آن دانست که در گذشته با تکیه بر محصولات صنایع دستی فلزی ، غیرفلزی ، و چرمی روزگار می گذراندند که اکنون از آن جز صنایع ضعیف، فراموش شده ورو به زوال چیزی باقی نمانده و تنها کارگاه های صنایع دستی که شامل ۳ کارگاه گره چینی، یک کارگاه چموش دوزی ،یک کارگاه چاقوسازی ویک کارگاه آهنگری وجمعا با اشتغالزایی مستقیم برای ۴۸ نفر از ساکنین در این بخش از صنایع دستی در حال حاضر مشغول به فعالیتند و در حال حاضر منبع درآمد ساکنان آن بیشتر بر پایه گردشگری ماسوله می باشد ،که در مقایسه با تخریبی که به بافت تاریخی آن از حضور بی برنامه وفصلی گردشگران می رسد مقدار ناچیزی است. از آنجا که صنایع دستی در ماسوله از پیشینه ای دیرین برخورداست، طی بررسی انجام شده تا کنون تحقیق و پژوهشی در حوزه مرتبط با بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت­ها و تهدیدات فراروی صنایع دستی ماسوله وشناسایی و تدوین استراتژی های کار آمد و اثر بخش در بخش صنایع دستی و گردشگری ماسوله انجام نشده و تحقیقات موجود توسط مشکینی وحیدری(۱۳۹۰) به بررسی نقاط قوت و ضعف،فرصت­ها و تهدیدهای گردشگری منطقه زنجان رود پرداخته است. قادری و همکاران ( ۱۳۹۰ )در پژوهشی با بهره گرفتن از تکنیک SWOT به تدوین استراتژی ها و راهبردهای ممکن جهت توسعه گردشگری در شهرستان پیرانشهر پرداخته است مهدی نسب (۱۳۸۹) به بررسی ویژگی­های اکولوژیکی و توسعه گردشگری دریاچه گهر بر­اساس مدل SWOT پرداخته . نژاد جوادی­پور (۱۳۸۷)به بررسی راهبردهای توسعۀ خدمات شهرداری­ های الکترونیک درشهرداری منطقه ۳ تهران بر اساس تجزیه و تحلیل SWOT پرداخته. موسایی و رضوی الهاشم (۱۳۸۹)به بررسی مشارکت شهروندان در امور شهری در تهران براساس مدل SWOTپرداخته.زمانی و قصاب پور(۱۳۸۹)در مقاله خود به بررسی نقاط قوت و ضعف،فرصت­ها و تهدیدهای فراروی مدارس هوشمند تهران پرداخته.گل محمدی(۱۳۸۹) در مطالعه ای به بررسی و شناخت مهم ترین عوامل مؤثر بر توسعه روستایی پرداخته در این تحقیق به نقش صنایع کوچک روستایی در این فرایند، گردشگری و توسعه روستایی، فناوریهای مناسب برای نواحی روستایی کشورهای جهان سوم پرداخته شده . میرکتولی و همکاران(۱۳۸۹) در پژوهشی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در رونق صنایع دستی شهرستان گرگان را بررسی کردند.ملک مطیعی(۱۳۸۸) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود نقش صنایع دستی روستایی را در توسعه گردشگری شهرستان بندر انزلی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. مطیعی لنگرودی(۱۳۸۸) عوامل رکود صنایع دستی در نواحی شهرستان مشهد بررسی کرده است. آبیاره (۱۳۸۶)در تحقیق خود که با هدف معرفی جاذبه های گردشگری و تأثیر آن بر مشاغل صنایع دستی در اصفهان انجام داده. حسیبی(۱۳۸۶)در پایان نامه کارشناسی ارشد به شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت­ها و تهدیدات فراروی سازمان آموزش و پرورش تهران بزرگ و ارائه راهبردهای استراتژیک در سه بعد مالی، مادی و انسانی پرداخته است.محمدی(۱۳۸۷)در پایان نامه کارشناسی ارشد به بررسی و شناخت نقاط ضعف و قوت و فرصت­ها و تهدیدات دانشگاه آزاد رودهن پرداخته است.گلکار(۱۳۸۴)در نشریه علمی پژوهشی صفه در مقاله خود به بررسی مرحله سنجش وضعیت به روش SWOT و مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوآت ((SWOT برای کاربرد در طراحی شهری پرداخته است.
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق در خصوص بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت­ها و تهدیدات فراروی صنایع دستی ماسوله را می­توان از دو دیدگاه مورد کنکاش قرار داد.
۱٫دیدگاه تئوری و نظری: ازآن­جاکه تحقیقات زیادی در خصوص بررسی نقاط قوت وضعف وفرصت­ها وتهدیدات فراروی صنایع دستی ماسوله انجام نشده، ضمن بررسی این نقاط، مدل­های مختلف برنامه ریزی استراتژیک و مذایا و معایب هر یک مورد تحقیق و تفحص قرار می­گیرند. با این حال سنجش وضعیت به روش SWOT درشرکت­ها و سازمان­هایی که جنبه فعالیت آن­ها تولیدی و توزیعی بوده، الگوی مناسبی می­باشد، ونتایج حاصل از این تحقیق می ­تواند راهنمایی باشد برای مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکت­هایی که به دنبال ارزیابی عملکرد و سنجش وضعیت شرکت خود به روشswot بوده و جنبه فعالیت آن­ها تولیدی می­باشد.
۲٫دیدگاه مدیران اجرایی: با عنایت به این امر که وضعیت صنایع دستی و گردشگری ماسوله در وضعیت مطلوبی نبوده و نیازمند بازنگری و اصلاحات اساسی می­باشد نتایج حاصل از این تحقیق می ­تواند برای مدیران ارشد سازمان­ میراث فرهنگی وصنایع دستی و گردشگری که تاکنون در زمینه ارزیابی عملکرد و سنجش وضعیت اقدام موثری ننموده­اند مفید بوده تا با رفع نواقص و تقویت نقاط قوت صنایع دستی یک راهکار جامع و مدون برای کلیه مراکز تولید صنایع دستی و گردشگری تدوین نمایند.
باتوجه به وجود به وجود رشته های متعدد صنایع دستی در ماسوله همچون گره چینی،چموش دوزی،دست بافت های سنتی ،…..و اشتغال مستقیم ۴۸نفربه تولید صنایع دستی و استعداد بالقوه این خطه در جذب هدفمند و برنامه ریزی گردشگر ، اهمیت بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت­ و تهدیدات این هنر-صنعت به منظور ارتقای سطح بهره وری با رویکرد مدیریت استراتژیک ضروری به نظر می­رسد. با توجه به هدف تحقیق که به موضوع بررسی نقاط قوت ،ضعف، فرصت­­ها و تهدیدات فرآروی صنایع دستی ماسوله و رابطه صنایع دستی و جذب گردشگر می ­پردازد، این امر نیاز و ضرورت یک تحقیق علمی در این خصوص را ایجاب می­نماید. شناسایی عوامل موثر در نقاط قوت، ضعف،فرصت­­ها و تهدیدات از یک سو و بسترسازی شرایط به منظور ایجاد و تقویت موارد مرتبط با این دو حوزه یعنی صنایع دستی و گردشگری از سویی دیگر ضرورت انجام چنین تحقیقی را اجتناب­ناپذیر ساخته­است.
۱-۴- اهداف تحقیق
هدف از این پژوهش عبارت است از: بررسی نقاط ضعف، قوت، فرصت­ها و تهدیدهایی است که در پیش­روی صنایع دستی ماسوله وجود دارد و ارائه راهکارهای اجرایی .
در راستای این اهداف، اهداف اختصاصی زیر دنبال می­ شود:
۱-تعیین نقاط ضعف فرآروی صنایع دستی ماسوله.
۲-تعیین نقاط قوت فرآروی صنایع دستی ماسوله.
۳-تعیین فرصت­های فرآروی صنایع دستی ماسوله.
۴-تعیین تهدیدات فرآروی صنایع دستی ماسوله.
۵-ارائه پیشنهادهای لازم جهت رفع و یا کاهش نقاط ضعف موجود و ارائه پیشنهادهای لازم جهت توسعه نقاط قوت موجود.
۶-تدوین استراتژی مناسب بر اساس تحلیل نقاط قوت و ضعف و ارزیابی فرصت­ها و تهدیدهای پیش روی صنایع دستی ماسوله.
۷-شناسایی شاخص های اثر گذار بر استراتژی های گردشگری ماسوله.
۸-تدوین استراتژِی کارآمد و اثر بخش در بخش گردشگری و صنایع دستی ماسوله.
۱-۵-سوالات تحقیق
۱-نقاط قوت و ضعف و فرصت­ها و تهدیدات فرآروی صنایع دستی ماسوله چه می باشد؟(تحلیل (swot.
۲-آیا همکاری میان فعالان بخش گردشگری و فعالان بخش صنایع دستی موجب رونق کسب و کار در بخش صنایع دستی می شود؟
۳-چه میزان نقش تدوین استراتژی های گردشگری در تبدیل شدن شهر ماسوله به قطب گردشگری موُثر است؟
۴-اولویت بندی استراتژی های گردشگری در شهر ماسوله چگونه است؟
۱-۶- قلمرومکانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق روستای تاریخی ماسوله در استان گیلان می باشد.ماسوله یکی از نقاط شهری شهرستان فومن است که در جنوب غربی این شهرستان ، در دامنه کوه های تالش که مرز غربی استان گیلان را شکل می دهد. ماسوله در ناحیه کوهستانی شهرستان فومن و بر گسترده ای که دارای طول جغرافیایی ۱۴ ۵۹ ۴۸ و عرض جغرافیایی ۱۳ ۹ ۳۷ و در ارتفاع ۱۰۵۰ متری از سطح دریاهای آزاد با اختلاف بیش از ۱۲۰ متر بین بالاترین و پایین ترین نقطه آن واقع شده است.
۱-۷- جامعه آماری
– جامعه آماری این تحقیق شامل۱۰۰ نفر از مدیران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان گیلان می باشد.
۱-۸- روش گردآوری اطلاعات
در این تحقیق به منظورجمع آوری اطلاعات در زمینه ادبیات وپیشینه تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده می شودکه با مطالعه کتاب ها، مقاله ها، وتحقیق های دیگر پژوهشگران وجستجو در اینترنت، اطلاعات مورد نیاز به دست خواهد آمد . ازآنجایی که این تحقیق توصیفی است ، لذا از روش میدانی که همان پرسشنامه و مصاحبه می باشد برای جمع آوری اطلاعات موردنظر در آزمون فرضیه ها استفاده می شود۰
۱-۹- واژه ها و مفاهیم
نقطه قوت^[۴]: منظور ازقوت یک سازمان، وجود منابع، مهارت ­ها، توانایی­ها یا مزیت­های مرتبط با نیازهای سازمان است و سازمان سعی در تامین آنها دارد و یا انتظار خدمت از آن می­رود(رابینسون،۱۹۹۶).
نقطه ضعف^[۵]: ضعف سازمانی، محدودیت، کمبود یا نارسایی در منابع، مهارت ­ها و توانایی­هایی است که عملکرد سازمان را با خطر مواجه می­سازد و برای دست­یابی به هدف غایی باید اصلاح شود(کافمن، ۱۹۹۸ ).
فرصت^[۶]: فرصت عبارت است از هرنوع شرایط، موفقیت و یا حالتی که امکان پیشرفت، توسعه و موفقیت سازمان را افزایش دهد، دسترسی به اهداف را آسان­تر سازد و در نهایت کارایی و اثربخشی سازمان را در پی داشته باشد(رابینسون،۱۹۹۶).
تهدید^[۷]: :تهدید نقطه مقابل فرصت است وآگاهی از تهدیدها،امکان بقا وکاهش آسیب پذیری سازمان را موجب می شود. با کشف تهدیدهای موجود در محیط، می­توان از آن پرهیز کرد یا تاثیر منفی آن­ها را کاهش داد (کافمن و هرمن،۱۳۸۲).
استراتژی^[۸]:تعیین اهداف برنامه بلند مدت و حیاتی و طریقه نیل به آن هدف با توجه به عوامل محیطی و ریسکی.
استراتژیک^[۹]:عبارت است از، مشارکت دو یا چند شرکت یا واحد تجاری با یکدیگر برای دستیابی به اهداف مهم استراتژیک که برای همه شرکا سودمند خواهد بود.
مدیریت استراتژیک:عبارت است از، هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ­ای چندگانه است که سازمان را قادر می­سازد به مقاصد خود دست یابد(دیوید،۱۳۸۲).
برنامه استراتژیک: عبارت است از الگویی بنیادی از اهداف فعلی و برنامه ریزی شده، بهره برداری و تخصیص منابع و تعاملات یک سازمان با بازارها، رقبا و دیگر عوامل محیطی.
تدوین استراتژی:در این مرحله ماموریت سازمان/شرکت تعیین شده، عوامل خارجی و داخلی بررسی می­شوند تا فرصت­ها، تهدیدها، قوت­ها و ضعف­ها مشخص شوند و براساس آنها اهداف و استراتژی­ های سازمان در سطوح مختلف تعیین شوند(اعرابی،۱۳۸۵).