۱-۹-۲- تعاریف عملیاتی

مشارکت مردمی:

بررسی چهار عامل اصلی و لازم برای مشارکت شامل: مشارکت در تعیین اهداف، مشارکت در تصمیم سازی، مشارکت در حل مشکلات و مشارکت در ایجاد تغییر و تحولات به صورت پرسشنامه و طیف لیکرت و تبدیل به شاخص عددی

داوطلبان:

جامعه آماری در این مطالعه می‌باشند که اعضای سازمان داوطلبان جمعیت هلال احمر شهرستان مهر و لامرد در نظر گرفته شد.

عوامل سیاسی:

عوامل سیاسی از میانگین عددی دیدگاه مشارکت کنندگان در تاثیر گویه های زیر در میزان مشارکت مردمی به دست امد: قوانین موجود برای مشارکت‌های مردمی، رفع موانع قانونی، اداری و اجرایی موجود بر سر راه مشارکت شهروندان، آگاهی سیاسی و مدیریتی، توجه و حمایت‌های دولت و سیاستمداران در جلب مشارکت‌های مردمی، دولت، برنامه ها و نحوه برنامه ریزی در زمینه توجه به نیازمندان جامعه، تطابق برنامه های کشوری و دولتی با نیازمندی‌های جامعه، سیاست‌های توسعه مشارکت‌های مردمی، جو سیاسی موجود جامعه، حمایت‌های سیاسی ‌سیاست‌گزاران‌ از سازمان‌ها و نهادهای مردمی.

عوامل اقتصادی:

عوامل اقتصادی از میانگین عددی دیدگاه مشارکت کنندگان در تاثیر گویه های زیر در میزان مشارکت مردمی به دست امد: توان اقتصادی اعضا در کمکهای مالی به هلال احمر، چربش فواید مشارکت در ابعاد مختلف بر هزینه های آن در محاسبه و ارزیابی شهروندان، مهیا بودن عوامل اقتصادی و انگیزه های مادی برای مشارکت اجتماعی، مشخص بودن آورده ها و سرمایه های هر بخش در شراکت اجتماعی، منابع و امکانات مالی موجود و مورد نیاز، وضعیت مالی جمعیت هلال احمر، منافع اقتصادی قابل لمس مشارکت مردمی، تامین منابع برنامه ریزی.

عوامل اجتماعی:

عوامل اجتماعی از میانگین عددی دیدگاه مشارکت کنندگان در تاثیر گویه های زیر در میزان مشارکت مردمی به دست امد: احساس مسؤلیت شهروندی، احساس تعلق و هویت فردی و جمعی، سطح بالای آگاهی های عمومی در جامعه، وجود میزان در خور توجهی از اعتماد و اطمینان متقابل بین دولت و شهروندان، پذیرش مشارکت اجتماعی توسط مقامات و مسؤلین، وجود نهاد‌های شکل دهنده گسترش دهنده و جلب کننده مشارکت شهروندان، وجود عناصر و مؤلفه های اصلی سرمایه اجتماعی، همدلی، همکاری، همبستگی، اجتماعی شبکه های اجتماعی-روابط، اجتماعی -ایثار- دیگر خواهی- مدارا- گفتگو، آموزش و توانمند سازی شهروندان در زمینه اهداف، ضرورتها، کارکردها، فنون و تکنیک‌های مشارکت در عرصه های مختلف جامعه، سیستم های اطلاع رسانی به روز متقابل،، پذیرش اصل فعالیت داوطلبانه اجتماعی توسط شهروندان، پایگاه اجتماعی خانواده، سطح زندگی، رفاه اجتماعی، رضایت از عضویت، نگرش جامعه به کمک و مشارکت مردمی، رسانه های گروهی و تبلیغات، انگیزه مردم در مشارکت و ماندگاری در فعالیت‌های مشارکتی عام المنفعه، حصول اطمینان نسبت به نتایج و پاداش حاصل از مشارکت، احساس کارایی اعضا، نمایش موفقیت، وجود سازمان‌های اجتماعی مکمل، کنترل‌های اجتماعی.

عوامل فرهنگی:

عوامل فرهنگی از میانگین عددی دیدگاه مشارکت کنندگان در تاثیر گویه های زیر در میزان مشارکت مردمی به دست امد: فرهنگ مشارکت جامعه، ارزش‌های اخلاقی، سنت‌ها و باورهای دینی و مذهبی مردم، شیوه زندگی، میزان آگاهی و اطلاعات عمومی نسبت به فرهنگ ایمنی و آمادگی، وجود فرهنگ و زمینه‌های فرهنگی بستر ساز مشارکت، به رسمیت شناختن و تحمل تنوع افکار و دیدگاه ها، عقاید، سلایق و روش های مختلف شهروندان، محلی گرایی، پذیرش گفتگو، داشتن فرهنگ اقناع و اجماع مشترک برای اتخاذ راه حلهای مشترک برای رفع نیاز های مشترک.

۱-۱۰- خلاصه فصل

در فصل حاضر، پعد از بیان مقدمه، در بیان مسئله، موضوع اصلی معرفی گردید، سپس به اهمیت و ضرورت پژوهش پرداخته شد. در ادامه آن، هدف کلی، اهداف جزیی و کاربردی، سوال پژوهش، فرضیات و قلمروهای موضوعی، مکانی و زمانی توضیح داده شدند. در نهایت تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای اصلی پژوهش معرفی گردید تا در فصل آینده تشریح کامل این متغیرها مورد بررسی قرار گیرد.

فصل دوم: مرور بر تحقیقات انجام شده

۲-۱- مقدمه

مشارکت پذیری اعضای جامعه به عنوان نیاز اجتناب ناپذیر عصر ما همه ابعاد انسانی را در سطوح مختلف فکری، عاطفی و رفتاری تحت پوشش قرار می‌دهند. فرایند مشارکت پذیری از رویکردهای متفاوتی قابل توجه است اما نظام مند بودن کنش اجتماعی ایجاب می‌کند تا عوامل مؤثر بر افزایش میزان مشارکت پذیری اعضای جامعه بررسی شود. امروزه مقوله مشارکت مردم شرط توفیق هر نوع برنامه و رهیافت کلان اقتصادی، اجتماعی و توسعه بشمار می رود و علت این امر نیز گستردگی و تنوع زمینه‌های مشارکت است بنا براین هرگز نمی توان به برداشتی محدود از مفهوم فراگیر مشارکت اکتفا کرد.

موفقیت بسیاری از سازمان های بزرگ در سطح بین‌المللی با درنظر گرفتن حرکت سازمان ها به سمت و سوی اهداف و آرمان های خود، مرهون انجام یک سری اقدامات در راستای افزایش سطح علمی ‏، ‌فرهنگی، هنری و.. جامعه و مردم می‌باشد که از آن به عنوان رسالت اجتماعی یاد می شود. بدین منظور در این فصل به بررسی ادبیات موضوع تحقیق از جمله مشارکت، عوامل مؤثر بر افزایش آن، سازمان هلال احمر و صلیب سرخ، سپس سوابق پژوهشی مربوط به آن ها و در نهایت چارچوب نظری ارائه می‌گردد.

۲-۲- مشارکت

۲-۲-۱-تعاریف

در فرهنگ لغات و اصطلاحات مختلف در برابر واژه مشارکت معانی مختلف به کار رفته است: اشتراک مساعی، قدرت دادن، سهیم شدن، بسیج مردم، مسئولیت پذیری، واگذاری امور، خودگردانی، تقسیم کار، خودیاری، خوداتکایی، عدم تمرکز و… معمولا نیز این مفهوم در کنار واژه توسعه به کار رفته است (دری نوگورانی، ۱۳۶۹). برخی صاحب‌نظران، مشارکت را به معنای شرکت فعالانه افراد در حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به طور کلی تمامی ابعاد حیات دانسته‌اند و تمامی ابعاد زندگی را عرصه مشارکت دانسته‌اند. در بسیاری از نوشته ها، کنش مشارکتی از طریق سه شاخص محوری از کنش غیر مشارکتی تفکیک شده است:

الف: داوطلبانه بودن

ب: آگاهانه بودن

ج: مسئولیت پذیری(طالبی نژاد، ۱۳۹۰).

تعریف مشارکت عبارت است از، درگیر شدن جامعه در توسعه سلامت و فرایندی است که به وسیله آن بین دولت و جوامع محلی در زمینه برنامه ریزی، اجرا و کاربرد فعالیت های سلامتی در جهت بهره گیری از خود اتکایی و کنترل اجتماعی افزایش یافته بر زیر ساخت و تکنولوژی مراقبت سلامت اولیه، شراکت به وجود آید (دماری، ۱۳۸۷).