ج) غیر نافذ بودن بیع

یکی دیگر از عواملی که موجب عدم فوریت تسلیم مبیع می شود ،غیر نافذ بودن بیع است. خواه اینکه منشأ عدم نفوذ بایع این باشد که فاقد اهلیت لازم برای معامله باشد یا اینکه فاقد اهلیت تصرف از آن جهت که مبیع متعلق حق دیگران است و یا اینکه بایع غیر اصیل باشد و بیع فضولی باشد . در هر صورت مبیع تا زمانی که از سوی مالک یا قائم مقام او ،تنفیذ نشود قابل تسلیم نخواهد بود. هرچند که برای تسلیم مبیع مدتی مقرر نشده باشد.‌بنابرین‏ فضول یا غیر رشید یا بایعی که اهلیت تصرف ندارد و … مانند ورشکسته نمی تواند مبیع را تسلیم کند و تسلیم مبیع از طرف آن ها فاقد اثر قانونی است و تصرف مشتری درمبیع تصرف درمال غیر است . و این امر حتی درمبیعی که برای تسلیم آن اجل مقرر شده است و قبل از تنفیذ،اجل منقضی شود نیز جاری می‌باشد.


د) حکم دادگاه

اگر مبیع کلی فی الذمه باشد ،بایع می‌تواند برای تسلیم مبیع به دادگاه رجوع کند و خواستار مهلت یا تقسیط شود. در این صورت دادگاه می‌تواند با توجه به وضعیت وی به او مهلت عادله بدهد یا مقرر بدارد که مبیع را در چند قسط به مشتری تسلیم کند.

بند هفتم : زمان تسلیم در بیع غایبین

از آنجایی که اگر طرفین معامله برای تسلیم مبیع موعدی مقرر نکرده باشند و عرفاً هم برای تسلیم آن موعدی نباشد،بایع باید مبیع را بعد از انعقاد عقد،فوراً تسلیم یا ارسال کند.این فرض در صورتی که طرفین در مجلس عقد حاضر باشند اعم از اینکه به عنوان اصیل معامله را منعقد کرده باشد یا در سمت وکیل یا قائم مقام با مشکلی مواجه نخواهد شد. اما فرض دیگری نیز وجود دارد که متعاقدین در زمان انعقاد عقد در مجلس عقد حاضر نیستند که به اصطلاح ،عقد میان غایبان صورت می‌گیرد.مانند انعقاد عقد به وسیله مکاتبه از طریق پست یا تلگراف و… تفاوت میان این دو فرض علاوه بر اینکه طرفین در مجلس عقد حاضر نیستند ،فاصله زمانی است که میان صدور قبول و آگاهی موجب به آن پیش می‌آید.

زمانی که طر فین در مجلس عقد حاضر هستند به محض قبولی مشتری ،بایع از آن آگاهی می‌یابد ولی در بیع غایبان بعد از قبولی ،مدت زمانی که گاهی هم طولانی خواهد بود می گذرد تا موجب ،به آن علم پیدا کند. منظور از فاصله زمانی ،فاصله زمانی است که قابل اعتنا باشد .‌بنابرین‏ عقودی که میان غایبان برگزار می شود ولی میان صدور قبولی مشتری و آگاهی بایع فاصله زمانی قابل اعتنایی وجود نداشته ‌باشد مانند انعقاد بیع از طریق تلفن یا اینترنت از بحث ما خارج هستند. هرچند که از لحاظ شکل ظاهری مانند عقد غایبان هستند اما از جهت قواعد عمومی و شرایط عقد ،از بیع حاضران تبعیت می‌کند.

برای فهم بهتر مطلب بهتر است ابتدا به اختصار ،زمان انعقاد عقد در بیع غایبین مورد بررسی قرار دهیم.‌در مورد زمان انعقاد عقد بیع غایبین ،چهار نظر وجود دارد که به طور اختصار عبارتند از:

نظریه اول:اعلان قبول

بر طبق این نظر به محض اینکه مشتری قبول خود را ابراز می‌دارد ،عقد منعقد می شود و آثار آن نیز مترتب می شود. و در توجیه نظر خود گفته اند که پدید آمدن عقد ،حاصل توافق دو اراده است و وقتی مشتری قبول خود را به ایجابی که از طرف بایع صادر شده اظهار می‌دارد، توافق هردو اراده پدید آمده و در نتیجه عقد بیع محقق می شود.

‌بر اساس این نظریه ،زمان تسلیم مبیع در غایبان به محض اعلان قبول خواهد بود.

نظریه دوم:ارسال قبول

بر اساس این نظریه ،زمانی عقد تشکیل می شود که مشتری پس از ابراز قبول ،آن را به طریقی برای موجب ارسال نماید. یعنی ارسال قبول در حقیقت به منزله عقد بیع است . مثلاً اگر از طریق پست ارسال می شود زمان انعقاد عقد، زمان تحویل نامه حاوی قبولی به پست یا انداختن آن در صندوق پستی می‌باشد.

پس طرفداران این نظریه ،زمان تسلیم مبیع به مشتری را به محض ارسال قبول از ناحیه مشتری می‌داند نه در فاصله زمانی اعلان قبول تا پیش از ارسال چون ممکن است پیش از ارسال مشتری از قبول خود عدول کند.

نظریه سوم:وصول قبول

به موجب این نظریه ،عقد زمانی تحقق پیدا می‌کند که موجب،قبولی ارسال شده از طرف مشتری را دریافت کند.و ‌در مثال یادشده ،زمانی که نامه حاوی قبولی به موجب برسد.^[۱۲۸]

بر طبق این نظریه ،هنگامی که قبول فرستاده شده به بایع برسد،عقد منعقد می شود خواه بایع به آن آگاهی پیدا کند یا از آن مطلع نباشد . چون ممکن است مشتری درهمان اثناء نیز از قبول اعلان شده عدول کند و نامه فرستاده شده را برگرداند.تسلیم مبیع بر مبنای این نظریه باید پس از دریافت قبول صورت گیرد.

نظریه چهارم: نظریه اعلام قبول یا اطلاع از قبول

بر طبق این نظریه زمانی عقد منعقد می شود که موجب از مفاد قبولی قابل علم و اطلاع پیدا کند. ‌به این معنا که اگر مشتری قبول خود را ابراز کند ولی بایع از آن مطلع نباشد،اثر قانونی نخواهد داشت زیرا وقتی گفته می شود عقد حاصل توافق دو اراده است ،منظور به زمانی است که هر یک از طرفین از انشای اراده دیگری و ابراز آن آگاهی پیدا کند.

‌بر اساس این نظریه ،بایع به محض آگاهی از اعلان قبول مشتری باید مبیع را تسلیم کند و تا قبل از آن چون عقد ی محقق نشده است،چنین تعهدی نخواهد داشت.

حقوق دانان در این مورد نظرهای متفاوتی ابراز داشته اند:برخی نظریه«اعلان قبول»را سازگار با مقررات دانسته اند.برخی دیگر اعتقاد دارند که «آنچه از متون قوانین برای تأیید نظریه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد کوششی برای رعایت اصول مورد احترام قانون‌گذار و دستاویزی برای توجیه نظریه مورد انتخاب نویسنده است .وگرنه حقیقت این است که قانون مدنی در این باره حکمی ندارد و در سایر قوانین و فتاوی معتبر نیز راه حلی دیده نمی شود. ‌بنابرین‏ ،ناچار باید از طبیعت تراضی و مصالح مربوط به اجرای عدالت معاوضی و حفظ نظم در معاملات یاری خواست و حکم عقل و تجربه را جانشین نقل کرد.»^[۱۲۹]

برخی دیگر گفته اند«ظاهراًً نظریه سوم اقرب به واقع است»و اضافه کرده‌اند که«انواع معاملات و عرف تجارت را در تمام عقود غایبین یکسان نباید دانست و یک نظریه از میان چهار نظریه جوابگوی نیازمندی معاملات نیست»ولی موضع قانون مدنی را در این ارتباط مشخص نکرده اند.^[۱۳۰] پذیرش دو نظر اخیر،مشکل به نظر می‌رسد و قبول نظر اول بدون قید و به صورت مطلق نیز خالی از اشکال نیست.

با توجه به اینکه قانون مدنی برای تشکیل عقد دو چیز را لازم می‌داند یکی قصد انشاءو دیگری ابراز آن قصد، پس عقد به ایجاب و قبول واقع می شود .‌بنابرین‏ آن زمان که قبولی ابراز می شود،بر فرض وجود سایر شرایط،به دلیل اینکه تمامی شرایط صحت عقد فراهم می شود،عقد در آن زمان منعقد می‌گردد.(نظریه اعلان) .

-آفرینش یک دانش تازه برای خلق تکنولوژی جدید لازم است، اگر چه کافی نیست.

– در حالی که فعالیت‏های علمی معمولاً بر اساس ارزش ذاتی آن ها ارزیابی می‏ نمایند، تکنولوژی با توجه به کمک‏های آن به اهداف مورد نظر اقتصادی و اجتماعی یک کشور ارزیابی می‏ شود.

نتیجه آن که امروزه علم و تکنولوژی به نحو غیر قابل تفکیکی با یکدیگر در آمیخته و نقش هدایت‏کننده‏ای را در توسعه فراگردهای جدید اقتصادی عهده‏دار گردیده‏اند (حاج فتحعلی‏ها، ۱۳۸۳)

۲-۱-۵ تعاریف توصیفی از اصطلاحات تکنولوژی

-پیچیدگی تکنولوژی^[۸]

استفاده مؤثر از اجزاء چهارگانه تکنولوژی در یک کارخانه یا صنعت به ایجاد شرایط خاص حداقلی نیازمند است (رحمانیان، ۱۳۷۹).

-کمک فنی تکنولوژی

کمک مشترک چهار جزء تکنولوژی به ویژگی‏های فرایند تبدیل را کمک فنی آن ها به عملیات تبدیلی (تولید) می‏نامند (رحمانیان، ۱۳۷۹).

-حداقل پیچیدگی تکنولوژی

در رابطه با تولید هر نوع کالا حداقلی از درجه پیچیدگی ‌در مورد هر یک از اجزاء تکنولوژی را میتوان یافت که تولید کالا در سطح تکنولوژی امکان‏پذیر است (دیرمینا، ۱۳۸۲).

-حداکثر پیچیدگی تکنولوژی

جهت تولید هر نوع کالا حداکثر پیچیدگی و یا وضعیت ایده‏آل جهانی در رابطه با هر یک از اجزاء تکنولوژی قابل شناسایی است که به آن حداکثر پیچیدگی تکنولوژی می‏گویند (رحمانیان، ۱۳۷۹).

-استراتژی تکنولوژی

استراتژی تکنولوژی در سطح بنگاه را می‏توان طراحی تصویری جامع از آینده که جهت ایجاد و توسعه واحدهای لازم برای تشویق، خلق، انتقال و توسعه تکنولوژی و تولید دانش برای تکنولوژی در جهت حل تأمین و تحقق اهداف تعریف نمود. استراتژی توسعه تکنولوژی موجب می‏ شود که برنامه‏ ریزی تکنولوژی مناسب با اهداف بنگاه شکل بگیرد.

– تکنولوژی مناسب

تکنولوژی مناسب عبارت است از یک مفهوم از اندیشه‏ها با چهارچوبی که در قالب آن برای توسعه جامعه اندیشه و عمل شود (محنک، ۱۳۷۳).

-تکنولوژی بومی

پس از جذب یک تکنولوژی در صورتی که شرایط مساعد تبلور آن ایجاد شده باشد، تکنولوژی به سطوح بالاتر از آنچه که جلب تکنولوژی می‏نامیم، انتقال خواهد یافت. در این سطوح گیرنده تکنولوژی با کسب آمادگی‏های لازم و ایجاد توانایی‏های طراحی قادر به انطباق تکنولوژی وارداتی با شرایط بومی و تغییر و تطابق فرآیندهای تولید و محصول اطلاعات دانش فنی و مدیریت سازماندهی یا شرایط جدید خواهد شد (آذری، ۱۳۷۹).

-رانش تکنولوژی^[۹]

یک نوآوری نتیجه تلافی یک فکر جدید تکنیکی با یک فرصت در بازار است. کنش از اینجا آغاز می‏ شود که بازار تا چه اندازه به آن نوآوری تمایل دارد (براون، ۱۳۷۹).

-تکنولوژی تولید مدرن

به مجموعه‏ای پیچیده از کنترل‏های کامپیوتری، ماشین‏های اتوماتیک، شبکه‏ای از تأمین ‏کنندگان، نیروی انسانی چند مهارتی، کنترل کیفیت و سازمان‏های خوب طراحی شده اطلاق می‏ شود (دیرمینا، ۱۳۸۲).

-تکنولوژی‏های زیرساختی و یاری‏دهنده

این نوع تکنولوژی برای شرکت تولیدی مهم هستند و منظور از این تکنولوژی‏ها چیزهایی از قبیل تهویه مطبوع، حمل و نقل داخلی، ارتباطات داخلی و خارجی، تکنولوژی تأمین ‏کنندگان انرژی آب و فاضلاب و مانند آن ها است (براون، ۱۳۷۹).

-تکنولوژی گروهی^[۱۰]

تکنولوژی گروهی به عمل تولیدی دسته ‏بندی قطعات مشابه در هر خانواده از قطعات اشاره دارد. این مطلب بر سازماندهی کارخانه ها در واحدهای تکی (سلولی) ماشین‏آلات دلالت دارد (سترج، ۱۳۷۸).

-تکنولوژی اطلاعات^[۱۱]

عبارت است از شبکه‏های پیچیده‏ای از یارانه‏ها، سیستم‏های ارتباطات از راه دور و دستگاه‏های کنترل که به افراد و سازمان‏ها در گردآوری، انتقال، پردازش و بازیابی داده ها و اطلاعات کمک می ‏کند (دیرمینا، ۱۳۸۲).

-تکنولوژی اطلاعاتی پیشرفته

نه فقط در فراهم نمودن خدمات مشارکت دارند، بلکه در استفاده مؤثر از تکنولوژی پیشرفته تولید دارای نقش اساسی می‏ باشند (عسگری، ۱۳۸۳).

-نگهبان تکنولوژی

شخصی با مهارت‏های پیشرفته فنی که ‌در مورد دستاوردهای فنی به روز باشد. او مولد ایده را از طریق تهیه اطلاعات پیشرفت‏های فنی، فرصت‏ها و محدودیت‏ها حمایت می ‏کند (جعفرنژاد، ۱۳۷۸).

۲-۱-۶ پیشینه تاریخی

زمانی که انسان اولیه از شاخه درخت برای رسیدن به میوه درختان یا از شکل دادن به سنگ‏ها برای ساخت سلاح استفاده می‏کرد، تکنولوژی لازم برای بقای خود را توسعه می‏داد، سال‏ها سعی و خطا، خلاقیت و تلاش صورت گرفت تا ابزار مورد نیاز ساخته شد، دانش لازم برای ساختن شهرها و بناها کسب و دانش فنی لازم برای کشاورزی و شهرسازی به دست آمد و روش‏های حمل و نقل مواد و محصولات بهبود یافته و روش‏های مختلف کشورداری در عمل پیاده شد. خلاصه، این تکنولوژی بود که پیشرفت را محقق کرد.

مصری‏های باستان توانستند با بهره گرفتن از تکنولوژی کشاورزی و ‌ذخیره‌سازی غلات به ثروت عظیمی دست یابند. آن ها از تکنولوژی و دانش و هوش خود استفاده کردند تا شهرهای بزرگ مقبره‏های عظیم و ساختمان‏های باشکوهی بنا کنند. چینی‏ها کوزه و شمشیرهای فلزی ساختند و برای دفاع از تمدن خود، دیوارهایی عظیم بنا نهادند. پادشاهان، فراعنه، امپراطورها و سلاطین، از نیروی انسانی و دانش مردم خود جهت کسب ثروت و قدرت استفاده کردند. تکنولوژی‏هایی همچون تیر چرخ، تیر و کمان، شمشیر و درشکه به جوامع کمک کردند تا منابع طبیعی خود را جهت ارضای نیازها و خواسته های مردم استفاده کنند. همزمان از این ابزارها جهت دفاع از آبادی‏ها و دارایی‏ها در برابر متجاوزین و کسب ثروت و قدرت بیشتر استفاده می‏ شد. هنگامی که نیازهای اولیه زندگی انسان مرتفع گردید، صنعتگران صنایع دستی و محصولاتی ساده ساختند و به دادوستد آن ها در بازار آزاد پرداختند. روش‏های اولیه کسب و کار در جوامع مختلف شکل گرفت، به نحوی که هر فرد خدمات و کالاهایی ارائه می‏کرد که دیگری به آن احتیاج داشت و هر کس مشتری دیگری بود.

تمام محصولات ابتدایی ساخته دست انسان بودند و ابزارهای بسیار ساده‏ای برای کمک به کارگران و افزایش دقت و کارایی آن ها اختراع شده بود. این فرایند هزاران سال به طور انجامید و نوآوری‏های موردی نیز در این دوره صورت گرفته است (خلیل، ۱۳۸۳).

۲-۱-۷ تکنولوژی و جامعه

در طی تاریخ، تکنولوژی تأثیر عمیقی بر توسعه انسانی و تمدن بشری داشته است. حدود دو میلیون سال طول کشید تا انسان‏ها از حالت قبایل سرگردان قسمت‏های شرقی و مرکزی آفریقا که همواره در جستجوی غذا بودند به کشاورزانی تبدیل شوند که توانایی استفاده از ابزار و حیوانات اهلی را داشته باشند.

این توسعه چشمگیر با طلوع تمدن بشری مقارن بود. در طول هزاران سال بعد ما شاهد ساخت چرخ، درشکه، چرخ آبی و وسایل مکانیکی بودیم. تنها کمتر از دو قرن از اختراع موتور بخار و سیستم کارخانه‏ای می‏گذرد. تحولی که ابتدای انقلاب صنعتی بود، انرژی تولید شده از آب و منابع مکانیکی الکتریکی و هسته‏ای به انسان امکان داد تا در نحوه زندگی خود تحولی بی‏سابقه به وجود آورد.

این پژوهش به بررسی اثر عناصر آمیخته بازاریابی بر ارزش ویژه مارک تجاری پرداخته شده است. تعداد ۳۸۰ پرسشنامه توسط استفاده کنندگان از لپ تاپ و سیم کارت در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تکمیل شده است و از روش تحقیق علی- مقایسه ای استفاده شده است.

نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که تصویر ذهنی از فروشگاه ، هزینه تبلیغات و حجم توزیعی تاثیر مثبت و مستقیمی بر ارزش ویژه مارک تجاری دارند، به طوری که ارائه محصولات در فروشگاهی با تصویر ذهنی خوب ، تبلیغات گسترده و توزیع گسترده محصولات سبب تقویت ارزش مارک تجاری می‌شوند

۳- پایان نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان «ارزیابی تاثیر برند ،آگاهی از برند و قیمت محصولات بر ارزش مورد انتظار و تمایلات رفتاری مصرف کنندگان خودرو (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)» در سال تحصیلی ۸۸-۱۳۸۷ توسط روناک میرزایی به راهنمایی دکتر حیدرزاده و مشاوره ی دکتر غفاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات صورت گرفت.

محقق در این تحقیق یک مدل تقریبا” کامل از ارزش مورد انتظار مشتری را مطرح می‌کند و این مدل را برای محصولات مصرفی آزمون می کند. نتیجه این تحقیق بیان می‌دارد، قصد خرید و تمایل به جستجو از جمله دستاورد های مهم ارزش مورد انتظار مشتری هستند. آگاهی از برند و قیمت منصفانه نیز از جمله مفاهیمی هستند که نقش مهمی را در فرایند ارزش مورد انتظار مشتری بازی می‌کند. و قیمت زمانی که به طور مستقیم روی ارزش مورد انتظار مشتری تاثیر می‌گذارد دارای تاثیر بیشتری است تا زمانی که به طور غیر مستقیم روی آن تاثیر می‌گذارد. آزمون ارزش مورد انتظار اشاره ‌به این دارد که ارزش مورد انتظار مشتری یک فاکتور قابل پیش‌بینی برای تمایل خرید و یک فاکتور بحرانی برای تمایل به جستجو می‌باشد.

۴٫ پژوهشی با عنوان « بررسی عوامل تاثیر گذار بر وفاداری مشتری با بهره گرفتن از مدل(VARTBS) در گروه صنعتی چینی کرد)» در سال تحصیلی ۸۶-۸۷ در دانشگاه علوم و تحقیقات به راهنمایی دکتر حسین نزاکتی علیزاده و مشاوره دکتر سعیدنیا توسط اقای مهران پرنیان چی در مقطع کارشناسی ارشد دفاع شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه مشتریان چینی کرد در شهر تهران هستند در سال ۸۶-۸۷ که تعداد ۱۷۰ پرسشنامه تکمیل گردیده و ‌به این نتایج دست یافتند: که با افزایش اعتماد، رضایت مشتری،ارزش برند،تغییر پذیری مشتریان،اثر و ارزش نام تجاری ، وفاداری مشتری چینی کرد افزایش می‌یابد.

۲-۲-۱-۲-مقاله ها:

۱- در تحقیقی تحت عنوان «ارزیابی تاثیر برند، شناخت برند و قیمت، بر ارزش مورد انتظار و تمایلات رفتاری خریداران گوشی موبایل)» در سال ۱۳۸۹ توسط سارا غافله باشی در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات صورت گرفت.

مسئله اصلی پژوهش عبارت است از اینکه: عوامل مؤثر بر ایجاد ارزش در ذهن مشتری که بتواند تحریک کننده تمایلات رفتاری مشتریان استفاده کننده از ۳نام تجاری سامسونگ، سونی اریکسون و نوکیا کدامند و میزان تاثیرگذاری هریک از آن ها چگونه می‌باشد؟ نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رابطه معنادار مستقیمی بین طبقه برند درک شده و کیفیت درک شده، کیفیت درک شده و ارزش مورد انتظار مشتری، میل به جستجو وجود دارد.

۲-۲-۲-پیشینه خارجی

۲-۲-۲-۱-مقاله ها:

1. 1. تحقیقی بررسی عناصر آمیخته بازاریابی منتخب و ارزش ویژه برند توسط بنغی یوو دنتو^[۴۲] در سال ۲۰۰۰ در دانشگاه جورجیا انجام شده است. این تحقیق روابط بین عناصر آمیخته بازاریابی و خلق ارزش ویژه مارک تجاری را مورد بررسی قرار داده است. هدف نویسندگان ارائه یک چارچوب مفهومی است که در آن عناصر بازاریابی به ابعاد ارزش ویژه مارک تجاری ( به عبارت دیگر کیفیت ادراک شده، وفاداری به مارک تجاری، تداعی (آگاهی) از مارک تجاری ) ارتباط داده می‌شوند. این ابعاد سپس با ارزش ویژه مارک تجاری مرتبط می‌گردند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ترفیعات مداوم قیمت مانند مقادی متنوع قیمت، با ارزش ویژه مارک تجاری مرتبط است، در حالی که هزینه تبلیغات ، قیمت بالا ، تصویر ذهنی خوب نسبت به فروشگاه و حجم توزیعی بالا با ارزش بالای مارک تجاری مرتبط است( Yoo& Donthu, 2000 ,195-211).

1. 1. تحقیقی که توسط ایگل و کیچن^[۴۳] در سال ۲۰۰۰ انجام گرفت، تاثیر تبلیغات بر روی ارزش ویژه مارک تجاری را مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان داد که تبلیغات به عنوان حامی بلند مدت ارزش ویه مارک تجاری محسوب می‌گردد و تاثیر مثبتی بر آن دارد(Eagle& Kitchen, 2000 ,667-686 ).

1. 1. تحقیق توسط یو و دنتو در سال ۲۰۰۲ انجام شد که بررسی مدلی که در سال ۲۰۰۰ ارائه داده بودند از جنبه فرهنگی مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج نشان می‌دهند که تلاش‌های بازاریابی و ابعاد ارزش ویژه مارک تجاری ، فراتر از نوع فرهنگ حاکم بر جامعه ، اثرات یکسانی بر روی ارزش ویژه مارک تجاری دارند(Yoo& Donthu, 2002 ,380-398).

1. 1. تحقیق دیگری ارزش ویژه برند را در بازارهای کسب و کار مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق توسط بندیکس، بوکاسا و ابرات در سال ۲۰۰۴ انجام گرفته است. این تحقیق مفهوم ارزش ویژه مارک تجاری را در مجموعه بازاریابی صنعتی نشان داده است. نتایج پیشنهاد می‌کنند وقتی که مارک تجاری نقش ایفا می‌کند، قیمت و انتقال خیلی اهمیت پیدا می‌کنند. با این وجود پاداش قیمت وقتی به دست می‌آید که یک شرکت ارزش ویژه مارک تجاری بالایی داشته باشد(Bendixen& et al, 2004 ,371-380).

1. 1. تحقیقی توسط ویلارجو راموس و سانچز فرانکو^[۴۴] در سال ۲۰۰۵ در خصوص تاثیرات ارتباطات بازاریابی و ترفیع قیمت بر روی ارزش ویژه مارک تجاری انجام گرفته است. در این تحقیق تاثیر این عوامل را بر روی ابعاد ارزش ویژه مارک تجاری ، نظیر وفاداری مارک تجاری، کیفیت ادراک شده ، آگاهی مارک تجاری و تصویر مارک تجاری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهند که ارتباطات بازاریابی تاثیر مثبتی بر ارزش ویژه مارک تجاری دارند(Villarejo-Ramos& Sanchez-Franco, 2005 ,431-444).

1. 1. تحقیقی که توسط پالازان ویدال و بالستر در سال ۲۰۰۵ انجام گرفت، به بررسی تاثیر ترفیعات فروش بر روی ارزش ویژه مارک تجاری پرداختند. نتایج حاصل از تحقیقات ایشان نشان داد که بین ترفیعات قیمتی و غیر قیمتی تفاوت و جود دارد و استفاده مکرر از ترفیعات قیمتی تاثیر منفی بر روی ارزش ویژه مارک تجاری دارد در حالی که ترفیعات غیر قیمتی تاثیر مثبتی بر ارزش ویژه مارک تجاری خواهند داشت(Palazan- Vidal& Balleste, 2005)

با این وجود بودجه ریزی در ایران به رغم جایگاه ممتاز برنامه ریزی و اهمیتی که بودجه در تهیه و اجرای برنامه های عمرانی دارد. ابزاری ناکارآمد است. تهیه و تصویب بودجه برا ی هر دوره مالی، توان قابل توجهی از نیروهای کارشناسی دستگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و بحث های گسترده ای را بین قوای اجرایی و قانون گذاری مطرح می‌کند. در مقایسه با دگرگونی های بسیاری که طی دهه های اخیر در مفاهیم و مأموریت‌ های بودجه در اداره امور عمومی کشور ها پدید آمده است.سازمان دهی،مدیریت تهیه و اجرای بودجه در ایران در نیم قرن به مسئله پیچیده و دشواری در مدیریت بخش عمومی مبدل شده است که پیامد های نامطلوب و رو به تزاید خود را به دولت تحمیل می‌کند و علی رغم تأکید مواد ۱۳۸ و ۱۴۴ قانون برنامه سوم و چهارم توسعه اقتصادی کشور از سال ۱۳۸۱ مبنی بر اجرای بودجه ریزی عملیاتی آنچه در عمل اتفاق افتاده صرفا به تغییر طبقه بندی اقلام درآمدی و هزینه ای خلاصه شده و در اجرا چندان تغییراتی ایجاد نشده است(احمدی ۱۳۸۷).

۱-۲: بیان مسئله و اهمیت پژوهش:

پژوهش ها نشان می‌دهد که در بیشتر کشورهای با سطح درآمد متوسط، بیش از پنج درصد تولید ناخالص داخلی و ۵ تا ۱۰ درصد از هزینه های دولت به بخش سلامت اختصاص یافته است(ابوالحلاج رمضانیان۱۳۹۰). این در حالی است که تا زمانی که زیر ساختهای مناسب برای استفاده اثر بخش از منابع و بویژه منابع مالی وجود نداشته باشد کارآمدی، اثربخشی، ارزیابی و نظارت بر این منابع امکان پذیر نخواهد بود، و حتی افزایش پیوسته اعتبارات مالی نیز در حل مشکلات سیستم سودمند واقع نخواهد شد(باباجانی ۱۳۸۵).از این رو نظام بودجه ریزی به عنوان یکی از خرده نظام های مدیریتی و اقتصادی در نحوه تخصیص منابع همواره مورد توجه دولت ها و سازمان ها بوده است (سعیدی و مزیدی ۱۳۸۵). به طوری که دهه گذشته با پیشرفت های نظری و کاربردی در فرآیندهای بودجه ریزی همراه بوده است. از این رو اکنون در نظام ملی اقتصادی پیش رو، بودجه به عنوان مهم ترین ابزار هدایت و تخصیص بهینه منابع در جهت دستیابی به اهداف توسعه تبدیل شده است. دوران گذر از بودجه ریزی سنتی و متداول به بودجه بندی عملیاتی سرآغازی است برای شفاف سازی هزینه ها و انجام اصلاحات ساختاری و منطقی ساختن نقش دولت در فعالیت های اقتصادی و فرهنگی است. به عبارت دیگر تدابیری که دولت برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی اتخاذ می‌کند، در بودجه انعکاس می‌یابد. در واقع بودجه شکل خلاصه شده ای از چگونگی برنامه ریزی، سازمان دهی، هدایت و کنترل روندهای مالی دولت است که از پشتوانه فکری منسجم و ارگانیک تخصیص منابع مالی و غیر مالی محدود در مقابل نیاز های نامحدود در سطح کلان برخوردار است(سعیدی و مزیدی ۱۳۸۵). ایده بودجه ریزی عملیاتی در ایران، از اوایل دهه ۱۳۸۰ ، در ادبیات بودجه اى مطرح شد و در عمل نیز ابتدا در بودجه هاى سنواتى مورد توجه قرار گرفت و در سال هاى بعد، در قوانین فرادستى مطرح شد. در بند “ر” تبصره ” ۱” قانون بودجه ۱۳۸۲ کل کشور، مقرر شده سازمان مدیریت و برنامه ریزى کشور در راستاى اصلاح نظام بودجه نویسى نسبت به عملیاتى کردن بودجه، اصلاح نظام برآورد درآمدها و هزینه ها براى سال ۱۳۸۳ ، براى تمام دستگاه هاى اجرایى و شرکت ها و سازمان هایى که شمول قوانین و مقررات عمومى بر آن ها، مستلزم ذکر نام است، عمل نموده و توزیع اعتبارات مربوط به هزینه ها را بر اساس نیاز دستگاه‌ها و فعالیت هایى که صورت مى گیرد، انجام دهد(پناهی ۱۳۸۹، طاهر پور و همکاران۱۳۹۰).

این موضوع عیناً در بند “ز” تبصره ” ۱” قانون بودجه ۱۳۸۳ نیز تکرار گردید:سازمان مدیریت و برنامه ریزی ‌کشور در راستاى اصلاح نظام بودجه نویسى نسبت به عملیاتى کردن بودجه، اصلاح نظام برآورد درآمد ها و هزینه ها براى سال ۱۳۸۴ براى تمام دستگاه هاى اجرایى و شرکت ها و سازمان هایى که شمول قوانین و مقررات عمومى بر آن ها، مستلزم ذکر نام است عمل نموده و توزیع اعتبارات مربوط به هزینه ها را بر اساس نیاز دستگاه‌ها و فعالیت هایى که صورت مى گیرد، انجام دهد. مواد ۱۳۸،۱۳۷ و ۱۴۴ در در فصل “نوسازى دولت و ارتقاى اثربخشى حاکمیت قانون” قانون برنامه چهارم توسعه دولت، درباره احصاى امور حاکمیتى به منظور افزایش بهره ورى و بودجه ریزى عملیاتى بود(پناهی ۱۳۸۹، طاهر پور و همکاران۱۳۹۰).

در تبصره هاى قانون بودجه ۱۳۸۴ ، موضوع بودجه ریزى عملیاتى مسکوت گذاشته شد و الزامى براى هیچ دستگاهى تعیین نشد. در قانون بودجه سال ۱۳۸۵ نیز در هیچ تبصره اى، درباره بودجه ریزى عملیاتى بحث نشده است، ولى تلاش شده است که اعتبار دستگاه‌ها، در جدول اعتبارات دستگاه هاى اجرایى، بر اساس شاخص هایى نظیر “واحد”، “مقدار” یا “هزینه واحد” (به عنوان یگانه نمود عملیاتى کردن بودجه) بیان شود. قانون بودجه سال ۱۳۸۶ نیز همانند بودجه سال ۱۳۸۵ ، اقدامات محسوسى را درباره بودجه ریزى عملیاتى شامل نمى شد و دقیقاً به صورت بودجه سال ۱۳۸۵ ، تنظیم شد که همان ایراد هاى بودجه سال ۱۳۸۵ ، بر آن نیز وارد بود. قانون بودجه سال ۱۳۸۷ (با توجه به لایحه تقدیمى دولت) نسبت به قوانین بودجه سنواتى، تغییرات گسترده اى کرده بود، گرچه در آن درباره عملیاتى کردن بودجه صحبت نشده است، ولى با تجمیع ردیف ها، اختیارات گسترده به مدیران در سطوح مختلف، به ویژه به دستگاه هاى اصلى اعطاء شده بود. گرچه این نوع اختیار، جزءالزام هاى بودجه ریزى عملیاتى محسوب مى شود، ولى این ویژگى، با تعریف و تعیین شاخص هاى دقیق عملکردى همراه نبود. قانون بودجه سال ۱۳۸۸ ، زمانى تنظیم گردید که قانون مدیریت خدمات کشورى، تصویب شده بود. بر اساس ماده ( ۱۶ ) قانون مذکور، دستگاه هاى اجرایى موظف هستندبه منظور افزایش بهره ورى و استقرار نظام کنترل نتیجه و محصول و کنترل مراحل انجام کار واعطاى اختیارات لازم به مدیران، اقداماتى مانند تعیین قیمت تمام شده فعالیت ها و خدمات، تعیین شاخص هاى هدفمند و نتیجه گرا و استانداردهاى کیفى خدمات و نظارت بر کنترل کمیت و کیفیت خدمات، انعقاد تفاهم نامه با مدیران واحدهاى مجرى و اعطاى اختیارات لازم را براى پیشنهاد جابجایى فصول و برنامه اى اعتبارات انجام دهند(پناهی ۱۳۸۹، طاهر پور و همکاران۱۳۹۰).

و در باب حمل و نقل هوایی، در عرصه بین‌المللی، کنوانسیون مربوط به یکسان کردن برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین‌المللی ورشو (مصوب دوازدهم اکتبر ۱۹۲۹ و اصلاح آن در سال‌های ۱۹۵۵، ۱۹۶۱، ۱۹۷۱) در سال ۱۳۵۴ مورد تصویب قانون گذار ایران قرار گرفته است و ‌بر اساس بند ۱ ماده ۲۰ کنوانسیون مذکور به نظر می‌رسد که مبنای مسئولیت، تقصیر مفروض است، نه تئوری تعهد ایمنی، از این مواد بر می‌آید که تعهد متصدی، نوعی تعهد به وسیله بوده و به اتخاذ تمامی تدابیر یا سعی و تلاش متعارف محدود است. با این وجود به نظر می‌رسد که به رغم تشتت تفاسیر متعدد از مواد مذبور بهتر است مبنای مسئولیت متصدی را آب حقوق داخلی هماهنگ نموده و تعهد ایمنی بدانیم و در کنار آن از ماده ۲ کنوانسیون بر می‌آید که در صورت ارتکاب تقصیر، متصدی نمی‌تواند از سقف خسارت بهره برد اما اگر مرتکب تقصیر نیز نشده باشد نمی‌تواند از مسئولیت رهایی یابد، هر چند می‌تواند از سقف محدود خسارت بهره برد، این امر نشان می‌دهد که مبنای مسئولیت متصدی، تئوری تقصیر نبوده و بیشتر با تئوری تعهد ایمنی سازگار است.^[۲۲]

این امر در خصوص حقوق داخلی ایران نیز کاربرد دارد زیرا قانون «تعیین حدود مسئولیت شرکت‌های هواپیمایی ایران در پروازهای داخل کشور» ‌مصوب ۱۳۶۳ مسئولیت‌های این شرکت‌ها را تابع کنوانسیون مذکور دانسته است و در خصوص حمل و نقل جاده‌ای باید گفت که مبنای مسئولیت وی بیشتر تعهد ایمنی است^[۲۳].

فصل دوم:

حمل و نقل هوایی

گفتار اول: اهمیت حمل و نقل هوایی

در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها، همبستگی مستقیم و مثبتی میان گسترش حمل و نقل و دست‌یابی به نرخ رشد اقتصادی بیشتر وجود دارد. به عبارت دیگر همراه با افزایش تولید ناخالص داخلی، میزان ارزش افزوده بخش حمل و نقل نیز افزایش می‌یابد و به همین دلیل است که توسعه و رشد اقتصادی ارزش افزوده بخش حمل و نقل نیز افزایش می‌یابد و فعالیت‌های حمل و نقل ازجمله فعالیت‌های اساسی و زیربنایی برای رشد و اقتصادی تحول به حساب می‌آید اگر امروزه در جهان از خدمات حمل و نقل تحت عنوان صفت یاد می‌شود نشانه گستردگی و اهمیت این خدمات به عنوان حلقه اتصال صنایع با یکدیگر و عامل ارتباط میان بازارهای مصرف و بازارهای تولید است بر همین اساس است که هم‌بستگی و پیوند میان نظام حمل و نقل و فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع آن چنان حساس و پیچیده است که کارشناسان اقتصادی صنعت حمل و نقل را به عنووان نیروی محرکه توسعه می‌داند و کارآمدی و توانمندی آن را زمینه ساز توسعه پایدار می‌دانند. مطالعات انجام شده توسط بانک جهانی تأکید دارد که بخش حمل و نقل با هموار کردن امر مبادله و تجارت، موجبات رشد را هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی فراهم می‌آورد^[۲۴] و زمینه‌های امکان دسترسی به رفاه و تسهیلات ملی را افزایش می‌دهد.^[۲۵]

و از اقسام حمل و نقل بی‌شک نمی توان از اهمیت حمل و نقل هوایی غافل بود و به خصوص در عصر ارتباطات جابه‌جایی در فرصت بسیار کم، می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه داشته باشد و حمل و نقل هوایی دارای اهمیت بسیار زیادی است که در ذیل به بحث در خصوص اهمیت اجتماعی و اقتصادی حمل و نقل هوایی می‌پردازیم.

بند اول: اهمیت اجتماعی

رشد فعالیت‌های اجتماعی، لزوم جابه‌جایی سریع مردم و کالا در نتیجه افزایش روزافزون تقاضا بخش حمل و نقل هوایی را یک ضرورت اجتناب‌ ناپذیر ساخته است و از سویی تاثیراتی که حمل و نقل هوایی بر صنعت توریسم و جهانگردی دارد در حقیقت در مقوله اجتماعی نیز از این باب دارای اهمیت است زیرا که مقوله توریسم و توسعه آن بدون پیشرفت و توسعه زیرساخت‌ها و ارکان آن به هیچ عنوان میسر نمی‌گردد و همین پیشرفت باعث ارتقای جامعه و وضعیت اجتماعی آن می‌شود و امروزه مهم‌ترین نوع حمل و نقل مؤثر، خصوصاً در جهانگردی بین‌المللی، حمل و نقل هوایی است^[۲۶] و بی‌شک نمی‌توان از تاثیرات این مقوله غافل ماند.

و آثار اجتماعی , فرهنگی آن نیز مثل آثار آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، سیاحتی و زیارتی را نباید ازنظر دور داشت، ارتباط عمیق حمل و نقل با زندگی روزمره از نقطه نظر دسترسی به خدمات و رفاه اجتماعی و نقش اساسی آن در ارتقاء سطح زندگی و رفاه اجتماعی، بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی است که حمل و نقل می‌تواند داشته باشد.

‌بنابرین‏ جهت ارتقاء سطح زندگی و کیفیت زندگی اجتماعی، ضروری است که به توسعه حمل و نقل به‌ویژه حمل و نقل هوایی، توجه خاص مبذول گردد و ‌به این طریق به تقاضای جامعه برای دست‌یابی به آموزش و فرهنگ، فعالیت‌های اجتماعی و ورزشی و … پاسخ مساعد داد و حمل و نقل هوایی بالاخص نقش خود را از طریق سیر و سیاحت و توریسم ایفا می‌کند زیرا افراد با انگیزه های گوناگون(تجارت، تحصیل، درمان، روابط سیاسی، زیارت، روابط اداری و فرهنگی، … ) به کشورهای دیگر سفر کرده و با آداب و رسوم آن‌ ها آشنایی پیدا می‌کنند. و در نتیجه توسعه حمل و نقل هوایی می‌تواند اهمیت شایان توجهی در اجتماع داشته باشد.

بند دوم: اهمیت اقتصادی

رشد و توسعه اقتصاد پدیده‌ای است که در زمره آرزوها و آرمان‌های بسیاری از کشورها قرار دارد و در حال حاضر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، فراهم آوردن زندگی مناسب برای تداوم آحاد و جامعه، خواست و آرزوی دیرینه‌ای بوده که مدت‌هاست در سرلوحه اهداف و برنامه‌ریزی‌های گوناگون کشورها قرارگرفته و امروزه هیچ برنامه‌ای بدون هدف و دست‌ یابی به توسعه تنظیم نمی‌شود، لذا تحقق این واقعیت انکارناپذیری و ضروری عصر حاضر به ابزارهای مناسبی نیاز دارد. یکی از ابزارهای لازم و ضروری که نقش عمده‌ای در تحقق و دست‌یابی به رشد اقتصادی ایفا می‌کند حمل و نقل پویا است^[۲۷] و بخش حمل و نقل حلقه واسطه‌ اجتناب ‌ناپذیر کلیه عرصه‌های اقتصادی بوده و به اعتباری چرخه تکاملی ارزش افزوده در پیمره نظام‌های اقتصادی بربست شریان‌های بخش حمل و نقل صورت می‌گیرد به عبارت دیگر فرایند شکل‌گیری ارزش افزوده تمامی فعالیت‌های اقتصادی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از فعالیت‌های بخش حمل و نقل متاثر می‌شود.