۳-۴حجم نمونه و روش نمونه گیری
نمونه آماری پژوهش حاضر شامل ۲۰۰ نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشگاه(۱۰۰ نفر دانشجویان دختر و ۱۰۰ نفر دانشجویان پسر) می باشد. که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند
۳-۵-ابزار های پژوهش
در پژوهش حاضر جهت جمع آوری داده‌ها از ابزارهای زیر استفاده شده است:
۱-پرسشنامه کیفیت زندگی:
پرسشنامه کیفیت زندگی(فرم کوتاه ۳۶ سوالی( ۳۶-SF) یک پرسشنامه معتبر است که به طور گسترده برای ارزیابی کیفیت زندگی، به کار برده می شود. در ایران این فرم توسط منتظری و همکاران(۱۳۸۵) با روش ترجمه و ترجمه مجدد به فارسی برگردانده و روی ۴۱۶۳ نفر در رده سنی ۱۵ سال به بالا(میانگین سنی ۱/۳۵ سال) که ۵۲ درصد آنها زن بودند هنجاریابی شده است. ضریب پایایی گزارش شده برای خرده مقیاس ها از ۷۷/۰ تا ۹۰/۰ است، به غیر از خرده مقیاس سرزندگی که ۶۵/۰ بود. در مجموع یافته ها نشان دادند که نسخه ایرانی این پرسشنامه ابزاری مناسب برای اندازه گیری کیفیت زندگی است.

پرسشنامه ( ۳۶-SF) شامل ۳۶ سوال است، که ۳۵ سوال آن در ۸ خرده مقیاس چند ماده ای خلاصه شده است:
۱- خرده مقیاس کارکرد جسمانی^[۱۰۶]: محتوای این خرده مقیاس شامل ۱۰ سوال است، که توانایی انجام فعالیت های زندگی مانند توجه کردن به نیازهای فردی، پیاده روی و نرمش را در بر می گیرد.
۲- خرده مقیاس نقش جسمانی: (نقش محدودیت هایی که به سبب مشکلات جسمانی ایجاد می شود): محتوای این خرده مقیاس ۱۴ سوال است که به فعالیت های محدود کننده توانایی­های جسمانی مربوط می شود.
۳- خرده مقیاس درد جسمانی^[۱۰۷]: این خرده مقیاس دارای ۴ سوال است، که میزان احساس درد طی ۴ هفته گذشته و تداخل آن با فعالیت های روزمره فرد را ارزیابی می کند.
۴-خرده مقیاس سلامت عمومی^[۱۰۸]: چهار سوال این خرده مقیاس سلامت عمومی را بر اساس ادراک فرد ارزیابی می کند.
۵- خرده مقیاس سرزندگی^[۱۰۹]: این خرده مقیاس ۴ سوال دارد که محتوای آن در خصوص احساس چالاکی، انرژی و خستگی است.
۶- خرده مقیاس کارکرد اجتماعی^[۱۱۰]: این خرده مقیاس دارای ۲ سوال است که میزان تاثیر مشکلات جسمی و روانی را در انجام فعالیتهای اجتماعی و ارتباط با خانواده، دوستان، و سایر افراد جامعه مورد ارزیابی قرار می دهد.
۷- خرده مقیاس نقش هیجان^[۱۱۱](نقش محدودیت هایی که به سبب مشکلات هیجانی ایجاد می شود): این خرده مقیاس دارای ۳ سوال است که عوامل هیجانی تداخل کننده با کار یا سایر فعالیت ها را ارزیابی می کند.
۸- خرده مقیاس سلامت روانی^[۱۱۲]: این خرده مقیاس دارای ۵ سوال است که احساس افسردگی و اضطراب را می سنجد.
هشت مقیاس ( ۳۶-SF) در دو بعد سلامت جسمانی^[۱۱۳] و سلامت روانی خلاصه می گردند. چهار خرده مقیاس اول شامل کارکرد جسمانی، نقش جسمانی، درد جسمانی و سلامت عمومی در بعد ” سلامت جسمانی” و ۴ خرده مقیاس آخر شامل سرزندگی، کارکرد اجتماعی، نقش هیجان و سلامت روانی در بعد” سلامت روانی” ترکیب می شوند.
همچنین پرسشنامه( ۳۶-SF)دارای ۱ سوال است که مربوط به ارزیابی فرد از وضعیت سلامتی اش و تغییرات آن طی یک سال گذشته است( کلانترزاده و همکاران، ۱۳۸۴؛ به نقل از قمری گیوی، ۱۳۸۶). برای بررسی نتایج از برنامه اکسل که بر اساس رهنمودهای ۳۶( ۳۶-SF) توسط کلانترزاده و همکاران طراحی شده است، استفاده شد. دامنه نمرات افراد در این آزمون بین نمره صفر (پایین ترین نمره و بیانگرکیفیت زندگی نامطلوب است) و نمره ۱۰۰( بالاترین نمره و بیانگر کیفیت زندگی مطلوب است) قرار می گیرد.
۲- مقیاس خودکارآمدی:
مقیاس خودکارآمدی نوجوانان (موریس، ۲۰۰۱) ۲۴ ماده دارد که آزمودنی­ها به آن با یک مقیاس پنج درجه (خیلی بد تا خیلی خوب) پاسخ می­ دهند. این پرسشنامه خودکارآمدی را با سه زیر مقیاس تحصیلی، اجتماعی و هیجانی می­سنجد. ضریب آلفای پرسشنامه خودکارآمدی ۸۸/۰ به دست آمده است. ضریب همبستگی بین این پرسشنامه و پرسشنامه کودکان (۴۰/۰) به دست آمده است (۰۱/۰< P). بیگی (۱۳۹۰) پایایی این مقیاس را با روش آلفای کرونباخ ۸۰/۰ گزارش کردند.
۳-۶-شیوه اجرای پژوهش
در گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. بعد از تهیه فهرست اسامی دانشجویان و انتخاب آنها، ابتدا هدف تحقیق برای آنها بیان شد وسپس آزمونهای پژوهش در اختیارآنها قرارداده شد و از آنها خواسته شد نظر خود را با دقت بیان کنند. اطلاعات به صورت گروهی و در دانشگاه آنها جمع­آوری شد سپس داده های بدست آمده با بهره گرفتن از ابزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
۳-۷-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
با توجه به اینکه در این پژوهش هدف اصلی تعیین رابطه بین متغیرهای مختلف و مقایسه آنها است. بنابر این برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آمار آزمون تحلیل واریانس چند متغیری(MANOVA) استفاده شد.

فصل چهارم

یافته ­های پژوهش

۴-۱-یافته های جمعیت شناختی
توزیع فراوانی رشته تحصیلی در دانشجویان پسر و دختر نشان می­دهد که از میان دانشجویان پسر ۱۲ درصد(۱۵نفر) رشته حقوق، ۳۶ درصد(۴۵ نفر) رشته روانشناسی، ۲/۱۹ درصد(۲۴ نفر) رشته علوم تربیتی و ۸/۲۸ درصد(۳۶ نفر) در رشته جامعه شناسی مشغول به تحصیل بودند. همچنین از بین دانشجویان دختر ۲/۱۹ درصد (۲۴ نفر) رشته حقوق، ۸/۲۸ درصد (۳۶ نفر) در رشته روانشناسی، ۳۶ درصد ( ۴۵ نفر در رشته علوم تربیتی و ۱۲ درصد ( ۱۵ نفر در رشته جامعه شناسی مشغول به تحصیل بودند.
توزیع فراوانی سن در دانشجویان پسر و دختر نشان می­دهد که از میان دانشجویان پسر ۶/۵۰ درصد( ۶۷ نفر) در گستره­ سنی ۱۹ تا ۲۳ سال۲۴ درصد(۳۰ نفر) در گستره سنی ۲۳ تا ۲۷ سال و ۶/۲۱ درصد(۲۷ نفر) آنها نیز در گستره­ی سنی ۲۸ تا ۳۲ سال قرار داشتند. همچنین از میان دانشجویان دختر۷/۷۶ درصد( ۵۷ نفر) در گستره­ سنی ۱۹ تا ۲۳ سال۱۸ درصد(۳۴ نفر) در گستره سنی ۲۳ تا ۲۷ سال و ۲۱ درصد(۳۳ نفر) آنها نیز در گستره­ی سنی ۲۸ تا ۳۲ سال قرار داشتند.
توزیع فراوانی وضعیت اقتصادی دانشجویان پسر و دخترنشان می­دهد که از میان دانشجویان پسر ۲۰ درصد (۲۵۲۳ نفر) دارای وضعیت اقتصادی پایین، ۶۰ درصد ( ۷۵ نفر) دارای وضعیت اقتصادی متوسط و ۲۰ درصد(۲۵ نفر) دانشجویان دارای وضعیت اقتصادی بالا گزارش بودند. همچنین از میان دانشجویان دختر ۲۴ درصد(۳۰ نفر) دارای وضعیت اقتصادی پایین، ۶۴ درصد ( ۸۰ نفر) دارای وضعیت اقتصادی متوسط و ۱۲ درصد(۲۰ نفر) از دانشجویان دختر دارای وضعیت اقتصادی پایین بودند.
توزیع فراوانی وضعیت اشتغال دانشجویان پسر و دختر نشان می­دهد از میان دانشجویان پسر۲۰ درصد(۲۵ نفر) شاغل و ۸۰ درصد(۱۰۰ نفر) بیکار بودند. و از میان دانشجویان دختر ۱۲ درصد(۱۵ نفر) شاغل در مشاغل دولتی بود و ۸۸ درصد (۱۱۰نفر) نیز بیکار بودند.
توزیع فراوانی وضعیت تأهل در دانشجویان پسر و دختر نشان می­دهد از میان دانشجویان پسر ۸۸ درصد (۱۱۰ نفر) مجرد و ۱۲ درصد (۱۵ نفر) متأهل بودند. همچنین از میان دانشجویان دختر۷۲ درصد (۹۰نفر) مجرد و ۱۲۸ درصد (۳۵ نفر) در بین دانشجویان متأهل بودند.
۴-۲-یافته های توصیفی
جدول۴-۶: میانگین و انحراف معیار سن در دانشجویان پسر و دختر

متغیر

دانشجویان پسر

دانشجویان دختر

میانگین

انحراف معیار

میانگین

انحراف معیار

انحراف جانبی ستون مهره­ها

–

۷۷/۰

–

۷۶/۰

انحراف مچ پا

–

–

–

۸۴/۰

۴.۴. آمار استنباطی
برای مقایسه بین این شاخص ­ها در سه گروه سنی با توجه به نرمال بودن توزیع داده ­ها در

پارامتر­های آنتروپومتریک، بیومکانیک، فیزیولوژیک و روانی از تحلیل واریانس یکراهه و در وضعیت قامتی اسکلتی- عضلانی به دلیل نرمال نبودن توزیع داده ­ها از آزمون کروسکال والیس استفاده شد حتی برای متغیر­هایی که برای یک یا دو گروه سنی شاخص اصلی شده ­اند.
۱.۴.۴. مقایسه شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریک دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود
فرض ۱: بین شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریک دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
برای پاسخگویی به این فرضیه پژوهش به دلیل نرمال بودن توزیع داده ­ها از آزمون تحلیل واریانس یکراهه (one way ANOVA) استفاده گردید.
زیر فرض ۱: بین طول سر دختران ۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۲: بین پهنای سر دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۳: بین قطر سر دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۴: بین پهنای قوزک دختران ۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۵: بین چربی شکمی دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۶: بین چربی سینه­ای دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۷: بین وزن دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۸: بین بیشترین محیط ساعددختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۹: بین محیط آرنج دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۰: بین بیشترین محیط عضله ساق دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۱: بین محیط کمان پا دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۲: بین ارتفاع از زائدهآخرومی تا زمین دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۳: بین ارتفاع عمودی نشسته دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۴: بین طول ساق پا دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۵: بین طول زانو- سرینی دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۶: بین محیط تنه در سطح سینه دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۷: بین محیط بازو در زیر بغل دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۸: بین بیشترین محیط بازو دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
زیر فرض ۱۹: بین محیط ران در قسمت میانی دختران۱۲-۱۰ ساله شهرستان شاهرود تفاوت وجود دارد.
بر مبنای یافته­های این تحقیق اختلاف بین گروه ­های مختلف آزمودنی­های پژوهش در تمام شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی جز در طول سر و پهنای قوزک، در سطح کوچکتر مساوی ۰۵/۰، معنادار بود در ادامه و به دلیل معناداری آزمون فرضیه ­های مذکور از آزمون تعقیبی LSD جهت آزمون اختلاف بین گروه­ ها در آزمودنی­های تحت بررسی استفاده شد (جدول ۱۸.۴ و ۱۹.۴).
جدول ۱۸.۴. نتایج تحلیل واریانس بین­گروه ­های مختلف آزمودنی پژوهش به لحاظ آنتروپومتریکی

پارامترها

آماره­ها

مجموعه مجذورات

درجه آزادی

مجذور میانگین

F

سطح معناداری

در چندین دهه گذشته، سلامتی یک حق بشری و هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است. یعنی، سلامتی برای ارضا نیازهای اساسی انسان لازم است و باید در دسترس همه انسان‌ها قرار گیرد. کیفیت زندگی مفهوم وسیع‌تری از سلامتی است. شاید بتوان مجموعه‌ای از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی که به وسیله شخص یا گروهی از افراد درک می‌شود مانند شادی، رضایت و افتخار، سلامت وتندرستی، موقعیتهای اقتصادی، فرصتهای آموزشی و خلاقیت را به عنوان کیفیت زندگی دانست. شیوه زندگی ارتباط نزدیکی با سلامتی دارد. به هر حال نکته مهم در این تعریف رفاه جسمانی، روانی واجتماعی است که چیزی جز تعریف سلامتی نیست. در واقع سلامتی در مرکز مفهوم زندگی قرار دارد(واعظ موسوی، ۱۳۸۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سلامتی موضوعی مهمی و اساسی است که در کیفیت زندگی نقش دارد و دامنه آن بسیار گستردهتر از رهائی از بیماری‌هاست. سلامتی مطلوب شامل خوب بودن از نظر جسمانی، روحی، عاطفی، اجتماعی، ذهنی و با توجه به محدودیتهای وراثتی و توانائیهای شخصی هر فرد میباشد. اهمیت هر یک از این ابعاد در سلامتی بدن به یک اندازه است(مختاری،۱۳۸۶ ). همچنین سلامتی ابعاد متعددی دارد که هر کدام از ابعاد آن میتواند کیفیت زندگی موثر باشد و انسانها از آن رو به سلامتی اهمیت میدهند که بر روند زندگی و آسایش آنها تاثیر میگذارد و از طرفی سلامتی و کیفیت زندگی دارای رابطه دو طرفه است، به طوری که اختلال در وضعیت سلامت موجب مشکلات بهداشتی شده و مشکلات بهداشتی نیز بر روی کیفیت زندگی موثر است(مهرابی دلجو، ۱۳۹۰).
بیش از ۵۰ سال پیش سازمان جهانی بهداشت سلامتی را به عنوان آزاد بودن از هر گونه بیماری و شرایط ناتوانی تعریف می‌کرد. در سالهای اخیر کارشناسان سلامت عمومی، سلامتی را به عنوان حس بهزیستی و کیفیت زندگی تعریف کردند. پژوهش‌های سال ۲۰۱۰ روی افراد سالم، میزان فعالیت روزانه (عملکرد مطلوب، کار معنادار و مشارکت در جامعه) را به عنوان شاخصی از سلامتی استفاده می‌کنند(مختاری، ۱۳۸۶). آنچه که دانش امروزی بدان توجه میکند، تنها طولانیکردن دوران زندگی نیست، بلکه باید توجه داشت که سالهای اضافی عمر انسان در نهایت آرامش و سلامت جسمی و روانی سپری گردد و در صورتی که چنین شرایطی تامین نشود، پیشرفتهای علمی برای تأمین زندگی طولانیتر، بینتیجه و مخاطرآمیز خواهد شد(حبیبی سولا، ۱۳۸۶).
ورزش و فعالیتبدنی نقش بسیار مهمی در سلامت عمومی مردم دارد و یک عنصر حیاتی در جوامع امروزی است و باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود. بیماری و ناتوانی که در اثر بی تحرکی ایجاد می‌شود، باعث افزایش رنجهای بشری می‌شود و به کیفیت زندگی انسان آسیب می‌رساند. مردمی که به سبک زندگی غیر فعال دارند، خطر ابتلا به یک سری از بیماریهای قلبی عروقی وغیره را افزایش می‌دهند(مهرابی دلجو، ۱۳۹۰).
قرنهاست که مردم در جستجوی زندگی خوب بودند. در این جستجو، سوال اصلی این بود که کیفیت یک زندگی سالم چیست؟ مدلهای مفهومی«کیفیت زندگی»، پدیدهای نسبتاً جدید و اکثراً همراه با تفکر در به اره اهداف توسعه بودند و حوزه های سلامتی، کار، اقتصادی- اجتماعی، روحی-روانی و خانوادگی را در برمی گرفت. ارتقای سطح کیفیت زندگی در گرو ارتقای سطح سلامت است. آنچه که مورد قبول تمامی متفکران در حیطه رضایتمندی از زندگی است،احساس سلامت و خوب بودن است و تنها با این احساس، بشر میتواند پویا و سازنده باشد و خلاقیتهایش را به منصه ظهور برساند(امین شکوری، ۱۳۸۸).
درصد کمی از مردم به این باور رسیدهاند که از ساعات کار خود کاسته و برای حفظ تندرستی و سلامتی و کسب نشاط و لذت به وررزش بپردازند. البته به جرات میتوان گفت با گذشت زمان، درصد بیشتری از مردم معتقد به بهبود کیفیت زندگی میشوند و شکی نیست رسیدن به این باور مستلزم داشتن تحصیلات عالیه، تجربه مفید و تغییر دیدگاه ها و جهانبینی کلی افراد است. بهبود نسبی کیفی زندگی و ایجاد رفاه اجتماعی بیشتر، زمینه مناسب تفکر و یافتن راه های بهتر زیستن را فراهم میسازد(تندنویس، ۱۳۸۱).
در جهان صنعتی کنونی، کشورها حدوداً بین ۴تا ۱۴ در صد تولید ناخالص داخلی خود را صرف مراقبتهای بهداشتی میکنند که این موضوع بیانگر اهمیت فراوان سیاست گذاریهای سلامت^[۱۴] طبق معیارهای جهانی، سلامتی تنها جنبه های جسمانی را دربر نمیگیرد و سازمان جهانی بهداشت، سلامتی را «حالتی تعریف می‌کند که در آن فرد از نظر روانی، عاطفی و اجتماعی کاملاً سالم است و در او نشانهای از بیماری و رنجوری مشاهده نمیشود. بنابراین در ارزیابی سلامتی، نباید صرفاً به شاخصهای سنتی سلامتی یعنی نرخ مرگ و میر و نرخ ابتلای به بیماری توجه کرد، بلکه باید ادراکی را مورد توجه قرار داد که افراد از کیفیت زندگیشان دارند. کیفیت زندگی از مهم‌ترین مولفه های مفهوم کلی بهداشت محسوب میشود. به گونهای که به عقیده هنکلیف^[۱۵] و همکاران(۱۹۹۳) برای تعیین نیازهای حیطه سلامت و ارتقای سطح سلامتی افراد، کیفیت زندگی آنها را مورد بررسی قرار میدهند(سلطانی، ۱۳۸۹).
فاسینو^[۱۶](۲۰۰۲) در خصوص بررسی کیفیت زندگی اظهار میکند امروزه کیفیت زندگی یک شاخص اساسی محسوب میشود و از آنجا که کیفیت زندگی ابعاد متعددی مانند جنبه های فیزیولوژیک، عملکرد و وجود فرد را در بر میگیرد،توجه به آن از اهمیت خاصی برخوردار است و برای ارزیابی صحیح کیفیت زندگی باید به ابعاد فوق توجه شود(خورسندی، ۱۳۸۹).
در جهان معاصر، جوانان با دشواری‌های گوناگونی روبه رو هستند. دامنه این دشواری‌ها از انتخاب حرفه تا گذراندن اوقات فراغت کشیده شده است. تغییر وتحولات فراوانی که در سال‌های اخیر به وقوع پیوسته، تصمیم گیری در امور مختلف را مشکل‌تر کرده است. اقتصاد ملی در حال تحول است و باعث بروز مسائلی مانندکسر بودجه، تورم، مشکلات درون شهری، بیکاری و کسر درآمدها شده است. تکنولوژی، تحولاتی را در محیط کار ایجاد کرده است و نگرانی از آلودگی محیط زیست، موجب ظهور و کاربرد اصول حفاظتی در برابر صدا، تشعشع، و آلودگی و تخریب زمین، جنگل‌ها و آبراه‌ها شده است.
نگرانی از روند تعلیم و تربیت جوانان، اصلاح طلبی در تعلیم و تربیت را به دنبال داشته است. رشد دانش در سال‌های اخیر و پیشرفت‌های پیش بینی شده آینده در زمینه اطلاعات و تکنولوژی، مربیان تعلیم و تربیت را بر آن داشته است تا بر یادگیری مستمر و مادام العمر پافشاری کنند.تحولات سال‌های اخیر در فرهنگ کشورها بر تربیت بدنی و ورزش نیز تاثیر گذاشته است و مردم شاهد گرایش کلیه طبقات اجتماعی به ورزش هستند. افراد زیادی از کلیه رده‌های سنی به انواع فعالیت‌های بدنی مشغولند و شمار تماشاگران رویدادهای ورزشی رو به رشد است. فروش تجهیزات ورزشی در حال جهش است. مسابقات ورزشی پوشش جهانی پیدا کرده است و مردم در کلیه رده‌های سنی و با قابلیت‌های مختلف، با انواع ورزش‌ها و فعالیت‌های جسمانی آشنا هستند. آنان همچنین به یادگیری مهارت‌ها تمایل نشان می‌دهند.
جنبش های مختلف ورزشی، موجب آگاهی مردم از مسئولیت‌های خود در قبال تندرستی و جلب توجه آنان به نقش آمادگی جسمانی و تندرستی در نیل به سطح بالاتری از رفاه و بهزیستی شده است. علاقه عموم مردم به ورزش موجب رشد فعالیت‌های ورزشی در آموزشگاه‌ها و خارج از آن برای کلیه رده‌های سنی شده است. جوانان به ورزش و فعالیت بدنی علاقه مندند و در نتیجه، بسیاری از آنان به دنبال راهی برای شرکت در فعالیت‌های جدی ورزشی هستند. برخی از آنان ورزش را به عنوان یک حرفه می‌نگرند و برخی دیگر به دنبال یک حرفه در ورزش هستند.
دولت‌ها نیز برای سرمایه گذاری در بخش ورزش، یا ترغیب بخش خصوصی به این امر به اطلاعاتی نیازمندند که بر پایه پژوهش بنا شده باشد (واعظ موسوی، ۱۳۷۹). این سوال که ورزش چه کاری برای مردم انجام می‌دهد در هر جامعه‌ای مطرح است.شاید طرح این سوال اساسی در جامعه ما،که در ابتدای راه سرمایه گذاری‌های در زمینه ورزش است،شایسته‌تر باشد. در این پژوهش محقق با بهره گرفتن از ابعاد مختلف پرسشنامه کیفیت زندگی،تلاش کرده است تا ارتباط و نقش شرکت در ورزش و به ویژه ورزش همگانی را روی کیفیت زندگی بررسی نماید؛
بنابر این، ابتدا لازم است که ویژگی‌های کیفیت زندگی مشخص شود:
کیفیت زندگی به طور خاص و دقیق، چگونگی زندگی افراد را نشان می‌دهد.
کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی است، دامنه وسیعی از ابعاد زندگی را در بر می‌گیرد و بر توصیف حوزه‌های مختلف زندگی متمرکز است. از این رو، حوزه‌هایی مانند موقعیت اقتصادی، اشتغال، سلامتی،خانواده، تحصیلات، زندگی اجتماعی و مشارکت اجتماعی از اجزا یا متغیرهای کیفیت زندگی می‌باشند.
کیفیت زندگی با بهره گرفتن از هر دو مقیاس درونی و بیرونی اندازه گیری می‌شود. این روش هم شرایط زندگی درونی و هم بهزیستی بیرونی را منعکس می‌کند و ارتباط بین این دو بعد را نشان می‌دهد. براساس این ویژگی، بینشی را که مردم نسبت به شرایط بیرونی زندگی و احساساتی که درباره زندگی دارند، درک کاملی از کیفیت زندگی را نشان می‌دهد (۱۹۹۲، Zhanl).
یکی از مفاهیمی که با رفاه و سلامتی یکسان فرض شده است،کیفیت زندگی می‌باشد (قهرمانی، ۱۳۸۵). کیفیت زندگی به سلامت کلی اشخاص و اطرافیان او و شرایطی که جامعه برای افراد ایجاد می‌کند و همینطور واکنش درونی افراد به محیطشان مربوط می‌شود. البته شرایط ساختاری جامعه، زمانی بر کیفیت زندگی فرد اثر می‌گذارند که به مدت طولانی بر زندگی فرد حاکم باشند. کیفیت زندگی به طور نسبی در سال‌های اخیر برای توجه به اینکه مردم چطور فکر می‌کنند ؟ چه چیزی می‌خواهند؟ و به چه چیزی نیاز دارند ؟مطرح شده است. تعریف مردم از محیطی که درآن زندگی می‌کنند زمانی اهمیت پیدا می‌کند که آنها اطلاعاتی درباره شرایط موجود، ارزش‌ها، انتظارات و آرزوها داشته باشند.
کیفیت زندگی به درک و احساس افراد و گروه‌ها از میزان بر آورده شدن نیازهایشان و فرصت‌های دسترسی آنها به این آرزو و خواسته‌ها تعریف شده است. کیفیت زندگی یک عامل ذاتی چند بعدی است که ترکیبی از عوامل شناختی (رضایت ) و احساسی (شادی) می‌باشد(باقیانی مقدم، ۱۳۸۵).
بیشتر نویسندگان عقیده دارند کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی، ذهنی و پویا است که با گذشت زمان و با توجه به موقعیت تغییر می‌کند. این ماهیت پویای کیفیت زندگی به محققان کمک می‌کند که بتوانند با انجام تحقیقاتی درباره راهبردهای بهبود کیفیت زندگی افراد، زمینه‌های زندگی بهتری را برای آنها فراهم کنند (Raised،۲۰۰۱).
به طور کلی سه حیطه مهم در کیفیت زندگی شامل بعد جسمانی، روانی و اجتماعی وجود دارد. بعد جسمانی به درک فرد از توانائی انجام فعالیت‌های روزانه و به انرژی فرد بستگی دارد. بعد اجتماعی به انزوا، وابستگی، روابط با خانواده و فامیل و شرایط محیط‌های اجتماعی دیگر وابسته است و بالاخره بعد روانی در ارتباط با مفاهیم روانی و هیجانی است ودر آن مسائلی مانند افسردگی و ترس، خشم و سعادت، خوشی و اضطراب مطرح می‌شود(Cimillery، ۱۹۹۹).
پژوهش های اولیه در زمینه کیفیت زندگی، فقط رفاه مادی را مورد بررسی قرار می‌دادند؛ اما پژوهش‌های بعدی نشان دادند که تنها جنبه مادی تعیین کننده کیفیت زندگی نیست و متغیرهای دیگری به کیفیت زندگی اضافه شد. در پرسشنامه کیفیت زندگی^[۱۷]،۱۵ بعد یا متغیر برای کیفیت زندگی مشخص شده است که با ۱۹۲ سوال، کیفیت زندگی فرد را می‌سنجد. این پرسشنامه یک مقیاس خود سنجی است و علاوه بر ۱۵ مقیاس اصلی دارای یک مقیاس مقبولیت اجتماعی می‌باشد و نمره کلی کیفیت زندگی نیز از آن حاصل می‌شود. این ۱۵ بعد به شرح ذیل بررسی شده است:
در بعد رفاه مادی،^[۱۸]افراد امکانات زندگی خود را به لحاظ اقتصادی خوب و قابل پذیرش می‌دانند، محیط زندگی آنان آرام و تمیز است و درآمدشان برای تأمین نیازهایشان کافی است. از نظر رفاه جسمانی^[۱۹] افراد از سلامتی خوبی برخوردارند، و برای حفظ سلامتی خود از فعالیت‌ها و در مواقع لازم از خدمات حرفه‌ای در این خصوص استفاده می‌کنند.
رشد شخصی^[۲۰] نیز کیفیت زندگی را نشان می‌دهد.بر این اساس افراد دارای مزاجی ایمن و متعادل هستند، خوش مشربند و دارای اهدافی قابل دستیابی اند که در صورت نیاز قابل تغییر نیز می‌باشند.
روابط خانوادگی^[۲۱] شاخص چهارم کیفیت زندگی است که در آن افراد روابط خود را با همسرشان باز، تعاملی، مبتنی بر بیان احساسات، حل مسأله، تقسیم مسئولیت، روابط جنسی خوب و استقلال منطقی می‌بینند. در بعد روابط والد و کودک،^[۲۲]افراد با فرزندان خود نزدیکند، رابطه خوبی با آنها دارند و از رویکرد انضباطی مدلل، آرام و همسان استفاده می‌کنند. از نظر روابط گسترده خانوادگی^[۲۳]،وقتی زندگی دارای کیفیت است که افراد به طور فعال روابط خوبی را با بستگان حفظ می‌کنند که با تعاملات معنادار، حمایت متقابل و حل مسأله همراه است.
نهایتا در روابط فراخانوادگی^[۲۴]،افراد فعالانه در پی تعاملات اجتماعی‌اند و برای حفظ شمار زیادی از دوستی‌ها که با حمایت اجتماعی، عاطفی و رشد همراه است تلاش می‌کنند.
در رفتار نوع دوستی^[۲۵]،افراد در قالب اعطای وام، انجام تبلیغات و مشارکت در سازمان‌های خیریه یا داوطلبانه به دیگران کمک می‌کنند.
در بعد رفتار سیاسی^[۲۶] افراد در جریان رویدادهای جاری، فعالیت‌های سیاسی و دولتی هستند و در خلال انتخابات وارد فرایند مشارکت سیاسی می‌شوند.
در رفتار خلاق/ زیبایی شناختی هنری^[۲۷]، افراد خود را درگیر فعالیت‌های فرهنگی (بازی‌ها، فیلم‌ها، موزه‌ها و غیره) می‌کنند، کارهای هنری را می‌خرند و دارای سرگرمی‌هایی هستند.
ویژگی‌های شغلی^[۲۸] نیز به عنوان شاخص کیفیت زندگی محسوب می‌شود.بر این اساس افراد شغل خود را متنوع، جالب و چالش بر انگیز می‌دانند. محیط کارشان انتظارات آنها را برآورده می‌کند و محل کار آنها از سیاست گذاری و شهرت خوب و پرسنل حمایت کننده برخوردار است.
در بعد روابط شغلی^[۲۹] افراد با پرسنل مافوق و زیر دست خود رابطه خوبی دارند و احساس می‌کند که مافوق بلاواسطه آنها دارای مهارت‌های بین فردی عالی است. در بعد رضایت شغلی^[۳۰] نیز افراد بیان می‌کنند که حقوق و مزایای خوبی دارند، دارای فرصت ترقی و دیگر تقویت کننده‌های غیر مالی، نظیر فرصت‌های مشارکت، تشویق و آموزش هستند.
در بعد مقبولیت اجتماعی^[۳۱] افراد ویژگی‌های مثبتی برای خود قایلند و خود را مقبول دیگران می‌دانند.
از نظر میزان فعالیت ورزشی^[۳۲] افراد به ورزش علاقه مندند، در رویدادهای ورزشی حضور می‌یابند و مرتب ورزش می‌کنند
نهایتا در بعد رفتار تعطیلی (اوقات فراغت)^[۳۳]، افراد در سال حداقل یک بار به تعطیلات می‌روند، از طراحی برنامه‌های انعطاف پذیر برای تعطیلات لذت می‌برند، و می‌توانند در طی تعطیلات آرامش یابند و نگرانی‌هایشان را فراموش کنند (واعظ موسوی، ۱۳۸۵).
تاریخچه کیفیت زندگی
ریشه‌های تاریخی استفاده از عبارت کیفیت زندگی را می‌توان در آثار کلاسیک ارسطو که مربوط به سال ۳۳۰ قبل از مسیح است، یافت. وی در اصول اخلاقی کلاسیک از رابطه بین کیفیت زندگی هنگام شادی و ارزش‌های ذهنی افراد سخن می‌گوید.(مختاری،نظری،۱۳۸۹، ۱۵). آغاز بحث کیفیت زندگی به زمان ارسطو باز می‌گردد که در کتاب نیکو ماخس به موضوع سعادت انسانی می‌پردازد اینکه سعادت چیست ؟ عبارت از چه فعالیت‌هایی است و چگونه می‌توان سعادتمند شد ؟
او زندگی خوب را معادل شادکامی^[۳۴] در نظر می‌گیرد و در عین حال به تفاوت این مفهوم در افرادمختلف می پردازدو ذکر می‌کند سلامتی که باعث رضایت مندی در یک فرد بیمار می‌شود با ثروت که فرد فقیری را شاد می‌کند یکسان نیست و بیان می‌دارد که شادکامی نه تنها برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد بلکه برای یک فرد نیز در شرایط متفاوت معنی یکسانی نخواهد داشت.
عبارت کیفیت زندگی دوره‌های تاریخی زیادی را پشت سر گذاشته است و تغییرات مختلفی در مورد آن صورت گرفته است. این عبارت علایق شخصی، تجارب، احساسات، دیدگاه‌ها و عقاید راجع به ابعاد فلسفی، فرهنگی، معنوی، روانشناسی،مالی و…زندگی روزمره را شامل می‌شود.
علاقه مندی به بررسی عوامل موثر بر خشنودی و رفاه انسان پیشینه‌ای طولانی در تاریخ زندگی بشر دارد.در واقع اینکه چگونه باید و می‌توان زیست که بهترین منفعت را از زندگی کسب کرد.شاید به قدمت توانایی آدمی برای اندیشه در مورد آینده و عبرت گرفتن از گذشته باشد.(بهمنی،۱۳۸۹،ص: ۳۶)
کیفیت زندگی در حدود ۴۰ سال پیش در آمریکا معرفی شد و علوم اجتماعی پرچمدار روح و سنجش آن شد. در اواخر قرن۲۰ موضوع کیفیت زندگی در علوم اجتماعی بیشتر مورد توجه و اهمیت قرار گرفت و در سال ۱۹۵۵ با تاسیس جامعه بین المللی برای تحقیق درباره کیفیت ندگی، اینگونه تحقیقات نهادینه شدند.(مختاری و نظری،۱۳۸۹،ص: ۱۷)
در طی ربع قرن آخر قرن بیستم تاکنون پژوهشگران متعددی در مورد کیفیت زندگی و تعادل آن با ویژگی‌های گوناگون انسان‌ها اظهار نظر کرده‌اند.به عنوان مثال از اوایل گسترش مفهوم کیفیت زندگی، برخی صاحب نظران توسعه آتی در مراقبت از سلامت جسمانی و روانی را در گرو توجه روزافزون به راهبردهای پیشگیری اولیه با هدف توسع کیفیت زندگی افراد دانستند(مختاری و نظری،۱۳۸۹، ص: ۱۸).
شالوک معتقد است که علاقه به بحث کیفیت زندگی به لحاظ تاریخی از ۴ زمینه ریشه می‌گیرد:
۱.بازنگری در این باور که پیشرفت‌های علمی و پزشکی و تکنولوژیک به تنهایی می‌تواند خوشبختی و بهزیستی بشر را فراهم کنند و در عوض توجه به این مسیله که احساس بهزیستی شخصی، خانوادگی و اجتماعی در صورتی تحقق میابد که پیشرفت‌های مذکور با ارزش‌ها، ادراکات و شرایط محیط زیست مساعدی همراه شوند.
۲.تغییر نگرش از خدمات مبتنی بر اجتماع به سبب سنجش نتایج و پیامدهای زندگی فرد در اجتماع.
۳.افزایش قدرت مصرف کنندگان و شکل گیری جنبش‌های تامین کننده حقوق بیماران و تاکید این جنبش‌ها بر برنامه ریزی شخص محور، توجه به پیامدهای شخص برنامه‌های رفاهی و دولتی و توجه به حق تعیین سرنوشت خود و غیره.
۴.پیدایش تغییرات جامعه شناختی که جنبه‌های عینی و ذهنی کیفیت زندگی را معرفی کرد و ویژگی‌های فردی و شخصی این مفهوم را مورد تاکید قرار داده است.(ربانی و کیانپور،۱۳۸۶، ص: ۷۱)
رویکرد آکادمیک به کیفیت زندگی از سال ۱۹۲۰ میلادی یعنی زمانی که پیگو در کتاب خود به نام اقتصاد و رفاه به این موضوع پرداخت سیر تازه‌ای یافت.
از دهه ۱۹۳۰ محققان آمریکایی به ارزیابی کیفیت زندگی در مناطق مختلف کشور خود پرداختند و پس از آن این مفهوم مورد توجه دانشمندان علوم روان شناسی، اقتصاد، سیاست، جامعه شناسی، پزشکی به صورت یک موضوع میان رشته‌ای قرار گرفت.
تا دهه۱۹۷۰ کیفیت زندگی اساسا معطوف به انگاره‌های مادی و پیامد رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شد. از دهه۱۹۷۰ در نتیجه ظهور آثار منفی حاصل از رشد اقتصادی از سویی و پیدایش نظریه توسعه پایدار از سویی دیگر،کیفیت زندگی ابعاد و پنداشتی اجتماعی‌تر پیدا کرد و مسایل مانند توزیع پیامدهای حاصل از رشد،حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و…..را در بر می‌گرفت و به طور جدی به عنوان هدف اصلی توسعه وارد مباحث برنامه ریزی شد و در دهه ۱۹۹۰ نیز آغاز بحث از کیفیت زندگی اجتماعی با تاکید بر سازه‌های اجتماعی همچون سرمایه اجتماعی، همبستگی اجتماعی، عدالت اجتماعی و……بود.(غفاری و امیدی،۱۳۸۸،ص: ۳).
تعاریف موجود از کیفیت زندگی

۱-۲-۲- یبوست ۴۳
۱-۲-۲-۱- مکانیسم ایجاد یبوست عملکردی ۴۵
۱-۲-۲-۲- ارزیابی پاراکلینیک ۴۶
۱-۲-۲-۳- انواع یبوست ۴۷
۱-۲-۲-۴- درمان ۴۸
۱-۲-۲-۵- دیس شزی (Dyschezia) 50
۱-۳- اهداف ۵۰
۱-۳-۱- هدف اصلی ۵۰
۱-۳-۲- اهداف ویژه ۵۰
۱-۳-۳- اهداف کاربردی ۵۱
۱-۴- سوالات و فرضیات ۵۱
۱-۴-۱- سئوالات ۵۱
۱-۴-۲- فرضیات ۵۲
۱-۵- تعریف واژه ۵۲
فصل دوم : بررسی متون
۲-۱- مروری بر مطالعات انجام شده ۵۵
فصل سوم : مواد و روش کار
۳-۱- جامعه مورد آزمون، حجم نمونه و روش نمونه گیری ۵۸
۳-۲- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات ۵۸
۳-۳- روش و تکنیک کار ۵۸
۳-۴- معیارهای ورود و خروج ۵۹
۳-۵- تعریف متغیرها ۶۰
۳-۶- ملاحظات اخلاقی ۶۰
فصل چهارم : یافته‌ها
۴-۱- نتایج ۶۲
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
۵-۱- بحث ۸۱
۵-۲- نتیجه گیری ۸۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱-۱ : ملاک‌های تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال وسواسی – جبری ۱۹

جدول ۴-۱ : توزیع فروانی و درصد سن کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۶۷
جدول ۴-۲ : توزیع فروانی و درصد جنسیت در کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۶۸
جدول ۴-۳ : توزیع فروانی و درصد حضور والدین در کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۶۹
جدول ۴-۴ : توزیع فروانی و درصد نسبت فامیلی والدین کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۰
جدول ۴-۵ : توزیع فروانی و درصد شغل پدر کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۱
جدول ۴-۶ : توزیع فروانی و درصد شغل مادر کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۲
جدول ۴-۷ : توزیع فروانی و درصد تحصیلات پدر کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۳
جدول ۴-۸ : توزیع فروانی و درصد تحصیلات مادر کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۴
جدول ۴-۹ : توزیع فروانی و درصد وضعیت منزل مسکونی کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۵
جدول ۴-۱۰ : توزیع فروانی و درصد وضعیت اقتصادی خانواده کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیرکبیر در سال ۱۳۹۳ ۷۶
جدول ۴-۱۱ : توزیع فراوانی و درصد سطوح کلی وسواس در کودکان سالم و مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه کودکان بیمارستان امیرکبیر اراک در سال ۱۳۹۳ ۷۷
جدول ۴-۱۲ : توزیع فراوانی و درصد وسواس فکری در کودکان سالم و مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه کودکان بیمارستان امیرکبیر اراک در سال ۱۳۹۳ ۷۸
جدول ۴-۱۳ : توزیع فراوانی و درصد وسواس عملی در کودکان سالم و مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه کودکان بیمارستان امیرکبیر اراک در سال ۱۳۹۳ ۷۹
فصل اول
مقدمه
۱-۱- بیان مسئله
یبوست را می توان انجام عمل دفع روده بزرگ در زمان طولانی تر از زمان طبیعی آن تعریف کرد ( کمتر از سه بار در هفته )، یا دفع ناکافی مدفوع . در حالت طبیعی باقی مانده مواد غذایی مصرف شده در یک صبحانه صبح روز بعد به روده بزرگ می رسد ، عمل دفع به طور معمول ۱۲ تا ۷۲ ساعت یا کمی بیشتر بعد از مصرف غذا صورت می گیرد . نوع غذای دریافتی تا حدی بر طول زمان دفع تاثیرگذار است . برای مثال : غذاهای غنی از فیبر در طول مسیر گوارش در مقابل آنزیم های هضمی مقاومت کرده و با جذب مقداری آب حجیم می شوند که خود محرک عمل دفع است(۱).
به عبارتی برای آن که بگوییم شخصی مبتلا به یبوست شده است، باید ۲ یا بیش‌تر از نشانه‌های زیر را حداقل به مدت ۳ ماه داشته باشد:
الف) زور زدن بیش از حد در حین اجابت مزاج

روش تحلیل پوششی داده ها و روش مرز تصادفی

همبستگی بالایی میان مدل مرز تصادفی مبتنی بر تابع تولید کاب داگلاس و مدل تحلیل پوششی داده ها وجود دارد.
کارایی به مشخصات مختلف شرکتهای بیمه بستگی دارد.

فیچر و همکاران

روش تحلیل پوششی داده ها

ادغام در صنعت بیمه عمر با هدف ثبات اقتصادی صورت گرفته و اثر سودمندی بر کارایی این صنعت داشته است.

کامینز و همکاران

روش تحلیل پوششی داده ها

شرکتهای سهامی بیمه در اسپانیا کارایی کمتری نسبت به شرکتهای بیمه تعاونی دارند.

کامینز و میزانس

روش تحلیل پوششی داده ها، روش مرز تصادفی و روش آزاد در توزیع

انتخاب روش تخمین کارایی تاثیر مهمی در نتایج مطالعات کارایی دارد.

کامینز و زی

روش تحلیل پوششی داده ها

درآمدهای بالقوه ناشی از دستیابی به کارایی مقیاس در شرکتهای تعاونی نسبت به ششرکتهای سهامی از اهمیت کمتری برخوردار است.

فوکویاما

توانایی مدلهای تحلیل پوششی داده ها در پاسخگویی به نیازهای کاربردی سبب شده است که تحقیقات وسیعی در حوزه های مختلف انجام گیرد. ویژگیهای کاربردی مدل مذکور به خصوص در دو دهه گذشته، به سرعت توانسته است وضعیتی ویژه برای این تکنیک در سطح جهان فراهم آورد. تحقیقات متعددی که با بهره گرفتن از این تکنیک انجام شده حاکی از توانایی قابل ملاحظه این روش در ارزیابی عملکرد و اندازه گیری بهره وری میباشد. از این رو تحقیق حاضر به منظور ارزیابی کارایی کانالهای توزیع در صنعت بیمه ایران، از تکنیک تحلیل پوششی داده ها استفاده مینماید که در ادامه تکنیک مذکور به اختصار شرح داده میشود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۳ تحلیل پوششی داده ها
پیشینه DEA به موضوع رساله دکترای رودز با راهنمایی استاد راهنمایش کوپر برمیگردد که عملکرد مدارس دولتی ایالات متحده آمریکا را مورد ارزیابی قرار داد. این مطالعه منجر به چاپ اولین مقاله درباره معرفی عمومی DEA در سال ۱۹۷۸ گردید. در این سال روش تحلیل پوششی داده ها توسط گروه چارنز، کوپر، رودز با جامعیت بخشیدن به روش فارل به گونهای که خصوصیت فرایند تولید با چند عامل تولید و چند محصول را در بر میگرفت به ادبیات اقتصادی اضافه گردید. این روش عمدتاً بهعنوان روش اندازه گیری کارایی در جهان شناخته شد. روش DEA که تکنیک برنامه ریزی خطی را به کار میگیرد از جمله روش های ناپارامتری تخمین توابع تولید یکسان میباشد (امامی میبدی، ۱۳۷۹).
تحلیل پوششی داده ها یک روش غیرپارامتریک بوده که به کمک برنامه ریزی ریاضی به تعیین مرز کارایی واحدهای تصمیمگیری که دارای ستاندهها و نهادههای مشابهاند میپردازد.
در روش پارامتریک از یک فرم ریاضی مطلوب استفاده میشود، در حالیکه در روش DEA یک درک مشخص و واضح درباره DMU های مختلف فراهم میآید و برخلاف روش های پارامتری که فقط بر روی پارامترهای جامعه توجه و تاکید میکند، به مشخصهها و ویژگیهای تمامی مشاهدات توجه میشود.
در روش های پارامتریک باید یک معادله مشخص وجود داشته باشد که در قالب آن متغیرهای مستقل و وابسته با یکدیگر ارتباط داشته باشند، در حالیکه در روش DEA نیاز به هیچگونه فرض یا فرم ریاضی خاص نمیباشد. کارایی بهدست آمده در روش DEA کارایی نسبی است و مرز کارایی توسط ترکیب محدبی از واحدهای کارا ایجاد میشود. لذا هر DMU که بر روی مرز فوق قرار داشته باشد کارا است و در غیر اینصورت ناکارا خواهد بود. جهت کارا نمودن یک واحد ناکارا باید تغیراتی در نهادهها و ستاندههای آن واحد صورت گیرد.
شایان ذکر است که پس از اجرای مدلهای DEA، مجموعهای تحت عنوان مجموعه مرجع ارائه میشود. در این مجموعه مشخص شده است که هر واحد ناکارا برای رسیدن به مرز کارایی باید با کدامیک از واحدهای کارا مقایسه شود (Charnes et al, 1984).
همانطور که قبلاً ذکر شد کارایی یک حاصل نسبت ستانده به نهاده آن واحد میباشد. اگر یک واحد سازمانی بتواند با نهادههای ثابت، ستاندههای بیشتر یا با نهادههای کمتر، ستاندههای ثابت و یا نهادههای کمتر، ستاندههای بیشتری را تولید کند آن واحد سازمانی از کارایی بالاتری برخوردار خواهد بود. اگر واحدهای سازمانی، فقط دارای یک نهاده و یک ستانده باشند، کارایی حاصل ستانده به نهاده خواهد بود. اما اگر یک واحد سازمانی دارای نهادهها و ستاندههای مختلف باشد، یافتن وزن مشترک برای ستاندهها و نهاده‎های مختلف، مشکل و حتی غیرممکن نیز میباشد که در این حالت باید از تکنیک تحلیل پوششی داده ها استفاده نمود (آذر، ۱۳۷۹).
۳-۴ مفهوم واحد مجازی در تکنیک تحلیل پوششی داده ها
منظور از اندازه گیری کارایی نسبی، مقایسه کارایی یک واحد با واحدهای دیگری که نهادهها و ستاندههای نسبتاً مشابهی دارند، میباشد. روش های مختلفی برای اندازه گیری کارایی نسبی وجود دارد که برخی از آنها روش های متداول مطرح شده در علم اقتصاد میباشد. روش جدید دیگری که مبانی آن در قسمتهای قبل مطرح شده، تکنیک تحلیل پوششی داده ها میباشد. در روش تحلیل پوششی داده ها، دو مفهوم اساسی زیر در تعیین کارایی واحدها وجود دارد:
الف: مبنای روش تحلیل پوششی داده ها بر این فرض اساسی قرار دارد که اگر واحد A بتواند خروجی بیشتری نسبت به واحد B ولی با همان میزان ورودی (ورودی مشابه و یکسان) ارائه کند واحد A از واحد B کاراتر است.
ب: در صورتیکه واحد A بتواند با میززان مشخصی ورودی مقدار مشخصی خروجی را ارائه کند این توقع وجود دارد که سایر واحدهای مشابه نیز بتواندد با همان میزان ورودی، خروجی مشابهی را عرضه کنند و متشابهاً، اگر واحد B با مقدار مشخصی ورودی توانایی تولید میزان معینی خروجی را داشته باشد باز هم انتظار میرود که سایر واحدها نیز به این امر توانا باشند. حال میتوان واحدهای A و B و سایر واحدها را مخلوط و از آن یک ترکیب با ترکیبی از ورودیها و خروجی های واحدها ساخت. اما از آنجاکه واحدی با ویژگی وجود ندارد، یک واحد مجازی ساخته میشود.
پیدا کردن بهترین واحد مجازی از مخلوط کردن تمامی واحدهای واقعی قلب تحلیل پوششی داده ها است. حال اگر این واحد مجازی از واحد مورد بررسی بهتر باشد، یعنی با ورودیهای مشابه و مساوی واحد مورد بررسی، واحد مجازی خروجی های بیشتر را عرضه یا به ازاء خروجی های مشابه و مساوی به ورودیهای کمتری نیاز داشته باشد، واحد تحت بررسی غیرکارا میباشد (مهرگان، ۱۳۸۷، ص ۵۹).
۳-۵ کاستیها و توانایی های تکنیک تحلیل پوششی داده ها
تحلیل پوششی داده ها (DEA) روش نو در تحقیق در عملیات است که برای سنجش و کارایی نسبی به کار میرود. این روش روز به روز گسترش بیشتری یافته و با مدلهای متنوع و قابلیت‌های متعددی در صحنه علمی و پژوهشی مطرح گردیده است.
از جمله مهمترین توانایی های مدل میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
با کمک تحلیل پوششی داده ها میتوان هنگام سنجش کارایی نسبی واحدهای تصمیمگیری از عهدهی داده ها و ستادههای چندگانه برآمد.
هنگام بکارگیری این روش لازم نیست تابع تولیدی، که داده ها را به ستادهها تبدیل کند، تعیین شود.
با کمک این روش واحدهای تصمیمگیری بهطور مستقیم با گروه مرجع مقایسه میشوند.
میتوان در تحلیل پوششی داده ها، داده های و ستادههایی را که واحدهای سنجش گوناگونی دارند در مدل وارد کرد.
تحلیل پوششی داده ها، به علت توانایی در مقایسه با وادها یا شرکتهای گوناگون، امروزه بهعنوان یک ابزار قوی در الگوبرداری مورد استفاده قرار میگیرد (مومنی، ۱۳۸۷، ص ۱۷۲-۱۷۳).
از دیگر ویژگیها و قابلیت‌های ویژه مدل که در صحنه اجرایی و کاربردی دارای اهمیت فراوانی هستند می‎توان به موارد ذیل اشاره نمود (موتمنی، ۱۳۸۱، ص ۶۵).

ارزیابی توام مجموعه عوامل

ارزیابی واقع بینانه