۱۱

۱۳۴۰

۹٫۴۸

۸٫۷

۲۴۰

۱۳٫۸۸

۸

۳۶۸۰

۱۷٫۸

یکی از مهمترین مزایای ساختارهای دولایه مکمل، افزایش پهنای باند برای تمامی باندها می­باشد. که جدول (۲-۱) این خاصیت را نشان می­دهد. اگر چه دو پچ مکمل در دولایه مختلف قرار دارند اما بازهم ممکن است بتوان از قانون بابینت^[۲۱] برای توجیح خواص فوق استفاده کرد. شکل (۲-۳۸) پترن تشعشعی را برای ، برای چندین فرکانس آنتن پچ دولایه سرپینسکی، با لایه­ های مکمل نشان می­دهد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۲-۳۸ : پترن تشعشعی آنتن پچ دولایه سرپینسکی، با لایه­ های مکمل [۵]
همان­طور که در این شکل ملاحظه می­کنید، پترن تشعشعی برای اولین فرکانس در هر دو صفحه به صورت تک جهته و بدون ریپل می­باشد. ولی با افزایش فرکانس رزنانس تعداد ریپل­های موجود در پترن افزایش می­یابد. نکته دیگری که در این شکل قابل مشاهده است، تغییر آنتن از حالت برساید به اندفایر با افزایش فرکانس رزنانس می­باشد. در خصوص بهره تشعشعی این آنتن نیز همان­طور که در جدول (۲-۱) مشاهده کردید، با اضافه شدن لایه مکمل، گین آنتن افزایش می­یابد.
۲-۸- آنتن سه بانده مرکب
در این بخش با آخرین ساختار سرپینسکی چندبانده آشنا می­شویم. به منظور طراحی یک آنتن سه بانده، از یک آنتن دوبانده سرپینسکی بهبودیافته به همراه یک آنتن تک بانده استفاده شده است. به همین دلیل از این آنتن به عنوان یک آنتن مرکب یاد می­ شود. در ساختار آنتن سه بانده مرکب، آنتن دوبانده بر روی آنتن تک بانده و در دولایه مختلف قرار دارند. به کارگیری این ساختار باعث ایجاد آنتنی با پهنای باند زیاد، راندمان تشعشعی بالا و پترن تشعشعی یکسان برای تمامی باندها می­گردد.
به طور کلی با ظهور نسل­های دوم و سوم مخابرات سیار، نیاز به استفاده از آنتن­های چندبانده با پهنای باند زیاد و پترن تشعشعی یکسان برای تمامی باندها، رو به افزایش است. به طورکلی در این میان استفاده از آنتن­های مایکرواستریپ بدلیل کم هزینه بودن، کوچک بودن و سادگی ساخت از کاربرد بیشتری برخوردار است. مشکل اصلی آنتن­های مایکرواستریپ عدم یکسان بودن پترن تشعشعی آنها در تمامی باندهای فرکانسی می­باشد. روش­های متعددی به منظور تبدیل یک پچ ساده به یک آنتن چندبانده، با پهنای باند قابل توجه در هر باند، پیشنهاد شده است. ساختاری که در این بخش معرفی می­گردد، یکی از انواع آنتن­های بهبودیافته به منظور کاربرد سیستم­های مخابرات سیار می­باشد. آنتنی که در این بخش پیشنهاد شده است علاوه بر بهینه بودن از نظر خواص چندبانده، دارای پهنای باند بزرگی در تمامی فرکانس­های رزنانس نیز می­باشد نکته قابل توجه در خصوص این آنتن استفاده از پچ­های پارازیتیک در تمامی باندها، به منظور افزایش پهنای باند آنتن می­باشد.
شکل (۲-۳۹) ساختار کلی آنتن مرکب را نشان می­دهد. همان­طور که در این شکل ملاحظه می­کنید فرکانس باند اول این آنتن ناشی از یک پچ مثلثی ساده می­باشد که به همراه یک پچ پارازیتی در لایه بالای آن عمل می­ کند. نکته دیگر در این ساختار این است که پچ پارازیتی اول به عنوان زمین برای آنتن دوبانده سرپینسکی مورد استفاده قرار می­گیرد.
شکل ۲-۳۹ : ساختار کلی آنتن مرکب [۶]
در اینجا روش­های اندازه ­گیری به منظور پیدا کردن ابعاد حداقل برای پچ پارازیتیک آنتن تک بانده استفاده می­ شود، که در ادامه مورد بررسی قرار می­گیرد. شکل (۲-۴۰) امپدانس ورودی باندهای مختلف آنتن دوبانده سرپینسکی این ساختار را به ازای ابعاد مختلف پچ پارازیتیک آنتن تک بانده نشان می­دهد. همان­طور که در این شکل مشاهده می­کنید، امپدانس ورودی برای اولین باند این آنتن دوبانده توسط ابعاد پچ پارازیتیک اول، قابل کنترل می­باشد. و این درحالی است که تغییر ابعاد پچ پارازیتیک اول، بر امپدانس ورودی باند دوم آنتن دوبانده تأثیری ندارد.
شکل ۲-۴۰ : امپدانس ورودی باندهای مختلف آنتن دوبانده سرپینسکی [۶]
براساس توضیحات فوق، به منظور جداسازی فرکانسی بین باندهای مختلف آنتن دوبانده سرپینسکی در این ساختار، می­توان ازتأثیر پچ پارازیتی آنتن تک بانده استفاده کرد. این بدین معنی است که برای کاهش اثر آنتن تک بانده بر روی آنتن دوبانده، ابعاد پچ پارازیتی اول نباید از یک حد مشخصی کمتر انتخاب گردد. این حد را اولین فرکانس رزنانس آنتن دوبانده تعیین می­ کند. با توجه به این توضیحات، پچ پارازیتی آنتن تک بانده به صورت یک مثلث متساوی الاضلاع با اندازه هر ضلع برابر با ۲۰۳ انتخاب شده است. با انتخاب این ابعاد برای آنتن تک بانده، امپدانس ورودی برای هر دو بانده آنتن دوبانده، به صورت دو حلقه امپدانسی در مرکز نمودار اسمیت^[۲۲] می­باشد. باتوجه به ابعاد انتخاب شده برای آنتن تک بانده، اولین فرکانس رزنانس ساختار مرکب برابر با ۸/۰ می­باشد.
باید به این نکته توجه داشت که فرکانس رزنانس آنتن تک بانده، اولین فرکانس آنتن مرکب می­باشد و فرکانس­های آنتن دوبانده، به ترتیب دومین و سومین فرکانس آنتن مرکب می­باشند.
به منظور اینکه آنتن تک بانده دارای فرکانس رزنانسی در ۸/۰ باشد و از طرفی دیگر پهنای باند امپدانسی آن نیز به اندازه کافی (در اینجا ۱۰% برای ۲) بزرگ باشد. لازم است که پارامترهای طراحی برای این آنتن به صورت زیر انتخاب گردند. ارتفاع زیرلایه اول برابر با ۵۲/۱ و ضریب دی­الکتریک برابر با ۳۸/۳ انتخاب گردیده است. پچ اصلی آنتن تک بانده نیز به صورت یک مثلث متساوی الاضلاع با ضلع ۴/۱۳۵ می­باشد. محل تغذیه آنتن تک بانده، به منظور ایجاد تطبیق مناسب، در ۱۵ از رأس مثلث انتخاب شده است. نکته اساسی در طراحی این آنتن مرکب نحوه ترکیب آنتن تک بانده با آنتن دوبانده می­باشد که در ادامه مورد بررسی قرار می­گیرد.
در ساختار آنتن مرکب پیشنهادی در این بخش، دو آنتن تک بانده و آنتن دوبانده به صورت شکل (۲-۴۱) نسبت به هم قرار گرفته­اند. نکته قابل توجه در این ساختار میزان ایزولاسیون بین باندهای مختلف می­باشد، که بر روی عملکرد آنتن مرکب بسیار مؤثر می­باشد. همان­طور که در این ساختار مشاهده می­کنید سیستم تغذیه برای آنتن دوبانده، یک کابل هم­محور می­باشد که هادی بیرونی آن پس از عبور از پچ اصلی آنتن تک بانده به پچ پارازیتی اول متصل می­ شود. هادی داخلی کابل هم­محور نیز مستقیماً به پچ اصلی انتن دوبانده که یک ساختار سرپینسکی مرتبه دوم است، متصل می­ شود. نکته مهم در طراحی این آنتن این است که اتصال پچ پارازیتی اول به هادی بیرونی کابل هم­محور، نباید مد اصلی آنتن تک بانده را که در فرکانس ۸/۰ قرار دارد، خراب کند.
شکل ۲-۴۱ : نحوه ترکیب آنتن تک بانده با آنتن دوبانده، در طراحی آنتن مرکب [۶]
به منظور این که مد اصلی آنتن تک بانده خراب نشود، محل اتصال هادی بیرونی کابل هم­محور به پچ پارازیتی را در محلی انتخاب می­ کنند که در آن محل میدان الکتریکی در جهت z بر روی پچ پارازیتی اول، برابر صفر باشد. از طرفی دیگر به منظور کاهش فضای اشغال شده، آنتن دوبانده را با ۱۸۰ درجه چرخش نسبت به آنتن تک بانده قرار می­ دهند. شکل (۳-۴۱-) نمای کلی این ساختار را نشان می­دهد. کل ساختار شکل (۲-۴۱) توسط نرم­افزار شبیه­سازی شده است و نتایج حاصل برای توزیع جریان بر روی پچ در لایه­ های مختلف در شکل (۲-۴۲) نشان داده شده است. در ادامه نتایج بدست آمده از بررسی این شکل را بیان می­کنیم.
شکل ۲-۴۲ : توزیع جریان برای سه بانده مختلف آنتن مرکب [۶]
۱- برای باند اول ( ۸/۰) تنها پچ­های اصلی و پارازیتیک باند اول در تشعشع نقش دارند. و جریان در سایر پچ­ها به اندازه ۳۰- پایین­تر می­باشند. این توزیع جریان باعث ایجاد یک پترن بردساید برای باند اول می­گردد.
۲- برای باند دوم ( ۶/۱) علاوه بر پچ اصلی پارازیتیک باند دوم (در آنتن دوبانده)، پچ اصلی باند اول (در آنتن تک بانده) نیز تشعشع می­ کند. در این حالت توزیع جریان برای پچ اصلی آنتن تک بانده، مد را دارد. که این مد دارای فرکانس رزنانسی دو برابر فرکانس رزنانسی باند اول می­باشد، که دقیقاً بر باند دوم آنتن مرکب منطبق است.
با توجه به این توضیحات، در این حالت پترن تشعشعی برای باند دوم، مجموع وزنی پترن ناشی از پچ اصلی و پچ پارازیتیک باند دوم آنتن دوبانده، و پترن ناخواسته مد پچ اصلی آنتن تک بانده می­باشد. اما با توجه به ایزولاسیون کمتر از ۲۰- بین دوباند اول و دوم در آنتن مرکب، تأثیر اصلی در پترن تشعشعی برای باند دوم، توسط پچ اصلی و پارازیتیک باند دوم ایجاد می­ شود.
۳- برای باند سوم ( ۷۷/۲))، پچ فعال باند اول در مد می­باشد. فرکانس رزنانس برای این مد برابر با ۷۷/۲ می­باشد. لذا در باند سوم، پترن تشعشعی تحت تأثیر مدهای تحریک باند دوم و سوم آنتن دوبانده و مد آنتن تک بانده می­باشد. در این حالت نیز بدلیل ایزولاسیون کمتر از ۲۵- بین دو آنتن تک بانده و آنتن دو بانده، تأثیر مد در پترن تشعشعی باند سوم بسیار ناچیز است.
براساس نتایج بیان شده فوق آنتن مرذکب دارای ویژگی­های زیر می­باشد.
آنتن تک بانده پایینی، اولین فرکانس کاری را مشخص می­ کند.
آنتن دوبانده که بر بالای آنتن تک بانده قرار دارد، فرکانس مدهای دوم و سوم را مشخص می­ کند.
المان پارازیتی برای آنتن تک بانده به عنوان صفحه زمین برای آنتن دوبانده می­باشد.
ابعاد پچ­های فعال و پارازیتی برای باندهای دوم و سوم باید کوچکتر از ابعاد پچ پارازیتی آنتن اول باشد. علت این انتخاب به منظور کاهش تشعشع به عقب است.
به عنوان یک قانون سرانگشتی، پچ اصلی و پارازیتیک برای باندهای دوم و سوم، کوچکتر از نصف پچ پارازیتیک باند اول انتخاب می­شوند. از نتایج جانبی این انتخاب ایجاد نسبت فرکانسی ۵/۰ برای فرکانس­های رزنانس باند اول و دوم می­باشد.
المان­های پارازیتیک استفاده شده در این ساختار به منظور افزایش پهنای هر باند فرکانسی می­باشد. به طور کلی فاصله بین المان اصلی و المان پارازیتیک برای هر باند مقدار پهنای باند آن باند را کنترل می­ کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص می­توان به مراجع [۲۱] و [۲۲] رجوع کرد. در ادامه به بررسی نتایج حاصل از اندازه ­گیری آنتن سه بانده مرکب، می­پردازیم.
ساختار کلی آنتن مرکب ساخته شده در شکل (۲-۴۳) نشان داده شده است. در این ساختار پچ اصلی باند اول با بهره گرفتن از یک کابل تغذیه می­ شود، در حالی که آنتن دوبانده در این ساختار با بهره گرفتن از کابل هم­محور تغذیه می­ شود.
شکل ۲-۴۳ : ساختار آنتن سه بانده مرکب ساخته شده [۶]
نتایج بدست آمده برای تلفات بازگشتی و ایزولاسیون بین باندهای مختلف در شکل­های (۲-۴۴) و (۲-۴۵) نشان داده شده است. در این حالت پهنای باندهای اندازه ­گیری شده برای سه باند به ترتیب برابر با ۸/۸% و ۲% و ۲/۷% (برای ۲) می­باشد. نسبت فرکانس­های رزنانس نیز برابر با ۶۹/۱= و۰۲/۲= می­باشد.
به منظور بررسی میزان افزایش پهنای باند به وسیله پچ­های پارازیتیک، پارامتر عدد شایستگی^[۲۳] را به صورت زیر تعریف می­کنیم.

۳-۲ تخلخل……………………………………………………………………………………………………………………………….۴۷
۳-۳ رسانندگی مؤثر………………………………………………………………………………………………………………….۴۹
۳-۳-۱ نحوه ی توزیع پتانسیل در سطوح بر اساس تغییر فرکانس………………………………………………..۵۰
۳-۳-۲ بررسی تحول زمانی رسانندگی بارهای آزاد در طی فرایند رشد سطوح…………………………….۵۰
۳-۳-۳ بررسی وابستگی رسانندگی مؤثر به اندازه ی ذرات…………………………………………………………..۵۵
۳-۳-۴ بررسی رابطه تخلخل و رسانندگی…………………………………………………………………………………۵۷
۳-۳-۵ رابطه رسانندگی مؤثر بارهای آزاد با فرکانس……………………………………………………………….۵۸
۶۱
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………….. ۶۲
مقالات ارائه شده……………………………………………………………………………………………………...۶۳
مراجع……………………………………………………………………………………………………………………..۶۴
فهرست شکل‌‌ها
عنوان صفحه
شکل ‏۱‑۱: نمودار زبری بر حسب زمان در حالت کلی. ۸
شکل ‏۱‑۲: نمودار لگاریتمی تحول زمانی پهنای فصل مشترک برای مدل BD، به ازای زیر لایه­ های مختلف با مقادیر L=100(○), ۲۰۰(□), ۴۰۰(◊),۸۰۰(∆) ۹

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ‏۱‑۳: نمایش شماتیکی از مراحل لازم برای باز مقیاس بندی نمودار های ناهمواری وابسته به زمان. نمودار آخر تابع مقیاس بندی نامیده می­ شود. ۱۰
شکل ‏۱‑۴: مکانیزم نشست در مدل انباشت تصادفی. ذره­ی A درA’ و ذره­ی B در B’ می­نشیند. ۱۳
شکل ‏۱‑۵: نمونه ­ای از سطح تولید شده توسط مدل. سایه ها سطح را در زمان­های متوالی با بازه­های زمانی یکسان نشان می دهند. ۱۵
شکل ‏۱‑۶: مدل نشست تصادفی با واهلش سطحی. ذره پس از نشست به مکانی با کمترین ارتفاع سقوط می­ کند. ۱۵
شکل ‏۱‑۷: سطح تولید شده توسط شبیه سازی مدل در زمان های متوالی ودر بازه های زمانی یکسان. ۱۶
شکل ‏۱‑۸: مدل BD با قاعده­ی چسبیدن به نزدیکترین همسایه ۱۷
شکل ‏۱‑۹: سطح تولید شده توسط شبیه سازی مدل . ۱۸
شکل ‏۱‑۱۰: نمایی از قاعده­ی نشست در مدل . ۱۹
شکل ‏۱‑۱۱: مثالی شماتیک از نشست بالستیک ذرات با اندازه های مختلف بر روی سطح. ۲۳
شکل ‏۱‑۱۲: سطح حاصل از نشست ذرات با اندازه های مختلف به ازای . ۲۳
=64 ۲۴
شکل ‏۲‑۱: رسانندگی متناوب بر حسب دما و فرکانس برای دو نوع رسانش الکترونی و یونی. الف) رسانندگی فیلم الماسی پلی کریستال [۳]. ب) رسانندگی در حالت مذاب با ویسکوزیته­ی بسیار بالا[۴]. در فرکانس های پایین رسانندگی ثابت است و در فرکانس­های بالا از یک قانون توانی، با نمای زیر یک، تبعیت می­ کند. ۲۸
شکل ‏۲‑۲: مدارRC معادل، حاصل از گسسته سازی معادله­ ۲-۱۲٫ همگی خازن­ها یکسان و متناسب با ثابت دی الکتریک بارهای مقید می­باشند. در حالیکه هر مقاومت، با معکوس رسانندگی موضعی بارهای آزاد، که وابسته به مکان است، متناسب می­باشد. ۳۲
شکل ‏۲‑۳: نمایی از گسسته سازی شبکه به بلوک­های مربعی و ارتباط هر بلوک با همسایه­های مجاورش. ۳۵
شکل ‏۲‑۴: ماتریس اسپارس (الف) قطری نواری، (ب) بلوک مثلثی و (ج) بلوک سه قطری. ۳۸
شکل ‏۲‑۵: نمایی از ماتریس اسپارس برای یک شبکه­ اولیه­ مستطیلی با ابعاد . ابعاد ماتریس اسپارس تولید شده برای چنین شبکه­ ای بصورت می­باشد. ۳۸
شکل ‏۲‑۶: نمایی از شبکه­ گسسته شده به همراه خانه های اضافه شده برای اعمال شرایط مرزی. ۳۹
شکل ‏۳‑۱: منحنی تغییرات پهنای زبری بر حسب زمان برای سطوح رشد یافته از انباشت ذرات خطی یکسان با طول ، بر روی زیر لایه ­هایی با اندازه­ های متفاوت. نتایج ارائه شده برای بر روی ۱۵۰۰ نمونه ، برای برروی۵۰۰ نمونه و برای بر روی ۲۰۰ نمونه میانگین گیری شده است. ۴۳
شکل ‏۳‑۲: برازش خطی مقادیر بدست آمده برای به ازای زیر لایه­ های مختلف. ۴۴
شکل ‏۳‑۳: منحنی تغییرات پهنای زبری در حالت اشباع برای زیرلایه های مختلف، شیب بدست آمده بیانگر نمای زبری می­باشد. ۴۵
شکل ‏۳‑۴: منحنی تغییرات لگاریتمی پهنای زبری بر حسب زمان برای سطوح رشد یافته ازنشست ذرات خطی با اندازه­ های مختلف: ، بر روی زیرلایه­های متفاوت . نتایج ارائه شده برای بر روی ۱۵۰۰ نمونه ، برای برروی۵۰۰ نمونه و برای بر روی ۲۰۰ نمونه میانگین گیری شده است. ۴۶
شکل ‏۳‑۵: منحنی تغییرات تخلخل بر حسب زمان برای سطح در حال رشد توسط نسشت ذرات با اندازه­ های متفاوت، ، بر روی زیرلایه ای به اندازه­ . ۴۸
شکل ‏۳‑۶ : تغییرات تخلخل بر حسب اندازه­ ذرات برای زیر لایه ای به اندازه­ . ۴۹
شکل ‏۳‑۷: توزیع پتانسیل الکتریکی برای سطح تولید شده توسط ذرات خطی با طول برای مقادیر مختلف s. (الف) ، (ب) ، (ج) ، (د) ، (ه) ، (و) ، (ز) ۵۱
برای های با مقادیر: (الف) ، (ب) ، (ج) ، (د) و (ه). طول زیر لایه می­باشد. ۵۳
شکل ‏۳‑۹: نمودار تغییرات رسانندگی بر حسب زمان به ازای فرکانس­های: ), ۰٫۰۰۲(►), ۰٫۰۲(■), ۰٫۲(♦), ۱(◄)●s = 0( برای سطوح در حال رشد توسط انباشت ذرات خطی یکسان با طول­های: (الف) ، (ب) ، (ج) و (د) . طول زیر لایه می­باشد. ۵۴
شکل ‏۳‑۱۰: مقادیر حسب برای سطوح رشد یافته از ذرات یکسان با طول­های . برای همه سطوح است. (■) بیانگر لگاریتم مقادیر برای هر سطح و )—( شیب حاصل از برازش داده ­ها می­باشد. ۵۵
), (▲), (●), (▼), (♦), (◄), (■), (►). ۵۶
شکل ‏۳‑۱۲: نمودار تغییرات بر حسب ، به ازای و برای فرکانس­های (+), (▲), (●), (▼), (♦), (◄), (■), (►). ۵۷
شکل ‏۳‑۱۳: مقادیر بر حسب تخلخل سطوح رشد یافته از نشست ذرات یکسان با طول­های: ، به ازای . ۵۸
),128(▼), ۶۴(♦), ۱۶(▲), ۱۲(*), ۸(◄), ۶(●), ۴(■), ۲(►) ۵۹
=16(▼),۱۲(●), ۸(*), ۶(■), ۴(◄), ۲(►). ۶۰
شکل ‏۳‑۱۶: تغییرات لگاریتمی شیب­های حاصل از نمودارهای شکل ۳-۱۵ بر حسب اندازه ذرات. (■) بیانگر مقدار شیب­ها است و (—) شیب حاصل از برازش خطی این داده ­ها می­باشد. ۶۰
فهرست جدول­ها

درصد حذف
شکل( ‏۵‑۲۹) تغییرات غلظت COD ورودی و خروجی و درصد حذف نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
همانند موارد گفته شده برای BOD در اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی فاضلاب بدست آمده خصوصیاتی شبیه به میانگین فاضلاب شهری و صنعتی را داشته باشد. COD بدست آمده برای فاضلاب ترکیبی بین mg/L1340-1290 متغییر بوده و به طور میانگین برابر mg/L 1300 بود. همچنین زمان ماند هیدرولیکی مورد نیاز از ۳ تا ۱۱ ساعت متغییر بود. با توجه به شکل ۵-۲۹ مشاهده می‌شود که در زمان ماند ۹ ساعت بهترین نتیجه بدست آمده که در آن غلظت COD ورودی برابر mg/L 1340 بوده و به mg/L 30/10 در پساب خروجی کاهش یافته است. کارایی حذف COD در زمان ماند ۹ ساعت برای اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی معادل ۲۳/۹۹ درصد می‌باشد که کارایی بیوراکتورهای غشایی را نشان می‌دهد. با توجه به شکل ۵-۲۹ مشاهده می‌گردد که در زمان ماند هیدرولیکی ۷ ساعت غلظت COD خروجی برابر mg/L 50 بوده که استانداردهای پساب خروجی را دارا می‌باشد. با توجه به مقایسه نتایج فاضلاب مختلط شده با فاضلاب شهری و صنعتی مشاهده می‌شود که با کاهش COD فاضلاب به مقداری پایین‌تر از حدود ۱۰۰۰ میلی گرم بر لیتر زمان ماند مورد نیاز در مقایسه با فاضلاب صنعتی به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش می‌یابد. از طرفی دیگر در اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی مانند فاضلاب شهری کارایی بیوراکتور غشایی SMBR در حذف COD بیشتر از حد مورد نیاز نیست. در فاضلاب شهری در عمل در زمان ماند ۲-۱ ساعت COD خروجی به مقدار مورد نیاز استاندارد پساب خروجی می‌رسد ولی به دلیل زمان ماند مورد نیاز برای نیتریفیکاسیون زمان ماند مورد نیاز افزایش می‌یابد و همین باعث کاهش اقتصاد SMBR برای تصفیه در فاضلاب شهری می‌شود. همچنین درصد حذف COD در زمان ماند ۱۱ ساعت کاهش یافته است که مربوط به کاهش توده بیولوژیکی می‌باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در شکل ۵-۳۰ و ۵-۳۱ منحنی‌های موناد به منظور تعیین ضرایب سینتیکی زیستی برای اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی بر حسب داده های COD معرفی گردیده‌اند.
شکل( ‏۵‑۳۰) منحنی تعیین ثابت‌های سینتیکی زیستی K و K_s بر حسب COD
با توجه به شکل ۵-۳۰ و ضرایب مربوط به خط ترسیم شده داریم:
d^-1
شکل( ‏۵‑۳۱) منحنی تعیین ثابت‌های سینتیکی زیستی Y و K_d بر حسب COD
با توجه به شکل ۵-۳۱ و ضرایب مربوط به خط ترسیم شده داریم:
d^-1
d^-1
نتایج آزمایشات NH₄
نتایج حاصل از تأثیر تغییرات زمان ماند هیدرولیکی بر غلظت NH₄ خروجی اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی در شکل ۵-۳۲ ارائه گردیده است. این نتایج شامل غلظت NH₄ ورودی، غلظت NH₄ خروجی و درصد حذف آن می‌باشد.
درصد حدف
شکل( ‏۵‑۳۲) تغییرات غلظت NH₄ ورودی و خروجی و درصد حذف نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
با توجه به شکل ۵-۳۲ مشاهده می‌شود که در زمان ماند ۱۱ ساعت بهترین نتیجه بدست آمده که در آن غلظت NH₄ ورودی برابر mg/L 24 بوده و به mg/L 3/0 در پساب خروجی کاهش یافته است. کارایی حذف NH₄ در زمان ماند ۱۱ ساعت معادل ۷۵/۹۸ درصد می‌باشد. همچنین مشاهده می‌گردد که در زمان ماند هیدرولیکی ۷ ساعت غلظت NH₄ خروجی به ۹/۰ میلی گرم در لیتر رسیده که استاندارد های پساب خروجی را تأمین می‌کند. بر خلاف فاضلاب شهری زمان ماند هیدرولیکی برای NH₄ برای اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی با زمان ماند مورد نیاز برای BOD و COD متناسب بوده و در این حالت سیستم بیوراکتور غشایی به صورت غیر اقتصادی عمل نمی‌کند. در این حالت زمان ماند مورد نیاز برای NH₄ و همچنین BOD و COD در یک محدوده بوده و از ۷ تا ۹ ساعت تغییر می‌کند. با افزایش زمان ماند بیش از ۷ ساعت به علت مرگ و میر و خودخوری توده زیستی راندمان حذف کاهش یافته ولی شدت این تغییرات در مقدار حذف آمونیاک چندان محسوس نمی‌باشد. اگرچه در زمان ماند ۱۱ ساعت بیشترین درصد حذف NH₄ بدست آمده است اما با توجه به اختلاف ناچیز راندمان آن با زمان ۷ تا ۹ ساعت و به لحاظ ملاحظات اقتصادی و نیز کاهش راندمان حذف BOD و COD، زمان ماند ۷ ساعت به عنوان زمان ماند بهینه انتخاب می‌گردد.
در شکل ۵-۳۳ منحنی مربوط به تغییرات نیترات ورودی و خروجی نسبت به تغییرات زمان ماند هیدرولیکی از ۳ تا ۱۱ ساعت ارائه گردیده است.
شکل( ‏۵‑۳۳) تغییرات غلظت NO₃ ورودی و خروجی نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
با توجه به شکل ۵-۳۳ مشخص می‌گردد که فرایند نیترات زدایی در زمان ماند ۷ ساعت بهینه بوده و با افزایش زمان ماند هیدرولیکی مقدار نیترات زدایی کم می‌شود. به دلیل این که فعالیت انوکسیک وابسته به مقدار BOD و COD موجود در حوض انوکسیک است با افزایش زمان ماند هیدرولیکی علاوه بر حذف مقداری از BOD و COD موجود در حوض بی هوازی درصد حذف BOD و COD در حوض هوازی نیز افزایش یافته و در نتیجه آن مواد آلی کمتری در حوض انوکسیک جهت پیش برد فرایند نیترات زدایی در دسترس خواهد بود. البته باید توجه کرد که فرایند نیترات زدایی در حالت فاضلاب صنعتی و اختلاط شهری و صنعتی نسبت به فاضلاب شهری دارای کارایی بالاتری است. از طرف دیگر به علت وجود تانک آنوکسیک فرایند نیترات زدایی رخ داده و مقدار زیادی قلیائیت به سیستم برمی‌گردد و PH خروجی در حدود ۴/۷ تا ۶/۷ باقی مانده است. با توجه به نمونه‌برداری در روزهای گوناگون، نوسان PH در زمان‌های ماند مختلف می‌تواند ناشی از PH ورودی هم باشد.
منحنی‌های مربوط به تغییرات PH برای اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی در شکل ۵-۳۴ ارائه شده است.
شکل( ‏۵‑۳۴) تغییرات غلظت PH ورودی و خروجی نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
نتایج آزمایشات TP
نتایج حاصل از تأثیر تغییرات زمان ماند هیدرولیکی بر غلظت TP خروجی در اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی در شکل ۵-۳۵ ارائه گردیده است. با توجه به شکل ۵-۳۵ مشاهده می‌شود که در زمان ماند ۹ ساعت به دلیل افزایش نسبت برای فاضلاب مختلط راندمان حذف افزایش یافته و غلظت TP ورودی از mg/L 15 به کمترین مقدار خود برابر mg/L 2/1 در پساب خروجی کاهش یافته است. همچنین در زمان ماند هیدرولیکی ۷ ساعت غلظت TP ورودی برابرmg/L 22/15 بوده که در جریان خروجی به mg/L 5/1 کاهش یافته که کارایی حذف معادل ۱۴/۹۰ درصد را نشان می‌دهد. با توجه به نتایج بدست آمده در زمان ماند ۱۱ ساعت و بیشتر از آن با تغییر شرایط موثر بر فعالیت بیولوژیکی حذف فسفر کاهش نسبی راندمان حذف فسفر را به دنبال داشته است.
درصد حذف
شکل( ‏۵‑۳۵) تغییرات غلظت TP ورودی و خروجی و درصد حذف نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
نتایج آزمایشات TSS
در شکل ۵-۳۶ منحنی مربوط به تغییرات TSS ورودی و خروجی نسبت به تغییرات زمان ماند هیدرولیکی از ۳ تا ۱۱ ساعت در حالت اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی ارائه گردیده است. همان گونه که قبلاً بیان شد حذف TSS یک فرایند فیزیکی است بنابراین زمان ماند هیدرولیکی تأثیری در مقدار خروجی آن نخواهد داشت و فقط مقدار خروجی از غشاء بدون توجه به زمان ماند هیدرولیکی مهم می‌باشد. بنابراین بررسی کارایی غشاء با زمان ماند صرفاً به دلیل یکسان بودن شرایط در تمام آزمایشات می‌باشد. با توجه به نتایج بدست آمده برای TSS در حالت اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی کل جامدات معلق ورودی که از ۱۹۸۰ تا ۲۲۰۰ میلی گرم در لیتر متغییر بوده و مقدار خروجی به کمتر از mg/L 2 کاهش یافته است. نتایج بدست آمده نشان داد که کارایی بیوراکتور غشایی مستغرق در حذف TSS بسیار بالا می‌باشد به طوری که می‌توان گفت درصد حذف TSS خروجی نزدیک به ۱۰۰ درصد می‌باشد. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید که کارایی بیوراکتور غشایی مستغرق به حدی بالاست که برای بررسی بیشتر آن را باید در فاضلاب‌هایی با TSS بیشتر از ۱۰۰۰۰ میلی گرم در لیتر مورد بررسی قرار داد.
درصد حذف
شکل( ‏۵‑۳۶) تغییرات غلظت TSS ورودی و خروجی و درصد حذف نسبت به زمان ماند هیدرولیکی
نتایج مدل سازی برای فاضلاب مختلط
نتایج مدل سازی انجام شده شامل مدل مربوط به BOD، COD، NH₄ و TP برای اختلاط فاضلاب شهری و صنعتی می‌باشد. متغییر های ورودی و خروجی در جدول ۵-۱ ارائه شده‌اند. برای مدل سازی تمامی متغییر های ورودی به عنوان لایه ورودی در شبکه عصبی منظور شده و هر بار یک متغییر(مثلاً غلظت BOD خروجی) به عنوان لایه خروجی در شبکه مد نظر قرار گرفته است.
جدول( ‏۵‑۱) مشخصات متغییر های ورودی و خروجی در شبکه عصبی مصنوعی

شماره متغییر ورودی

متغییر ورودی

متغییر خروجی

۱

غلظت ورودی(برای هر پارامتر)

غلظت خروجی(برای هر پارامتر)

۲

زمان ماند هیدرولیکی(HRT)

۴/۶۹۵۲ (حدود ۷ میلیون هکتار)

کل

کیفیت کم آب آبیاری:
کیفیت آب آبیاری بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت بسزایی برخوردار است. رسوب نمک از آب مصرفی، در پروفیل خاک انباشته میشود. در نتیجه‌ی فقر کیفیت آب مشکلات زیر پدیدار خواهد شد:
– چنانچه زهکشی خوب نبوده و آبیاری کافی نباشد، مشکل شوری یعنی تجمع و تراکم نمک در خاک پدیدار میشود.
– مشکل قلیاییت و سدیمی شدن خاک یعنی افزایش جذب سدیم و شرایط نامطلوب
– مشکل بور که به دلیل غلظت زیاد بور بوده و میتواند برای رشد گیاه مسمومیت‌‌ایجاد کند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

– رسوب یونی آب یعنی افزایش غلظت HCO₃ ، یونهای Co₃، سدیم و کلر
طبیعت مشکل شوری در اراضی خشک و نیمه خشک:
در خاک‌هایی که تحت تأثیر شوری قرار دارند غلظت مواد زیر بالا است:
– نمک‌های محلول (شوری) یا
– سدیم جذب شده (قلیاییت)
– هر دو (شوری و قلیاییت)
نمک‌های محلول در آب آبیاری شامل:
۱) کاتیون‌ها: سدیم (Na⁺)، کلسیم (Ca²⁺)، منیزیم (Mg²⁺)، پتاسیم (K⁺)
۲) آنیون‌ها: کلرید (Cl^–)، سولفات ) (، بیکربنات ) (، کربنات ) ( ، برات) ( ، نیترات ( ) میباشد.
اگر pH از ۳/۸ تجاوز کند، ممکن است غلظت Co₃ به طور قابل توجهی بالا باشد. غلظت بالای عناصر فرعی ماند مس (Cu) و روی (Zn) میتواند مشکلی در هرزآب‌ها باشد.
آبشویی و زهکشی به عنوان بخش‌های تکمیلی آبیاری میباشند به ‌‌این جهت که ترازهای شوری با کشت مدام حفظ شوند. در نتیجه بدون مدیریت علمی مناسب آب آبیاری نامرغوب، کاربرد طولانی چنین آب‌هایی امکان پذیر است.
الگوی توزیع نمک:
به طور تجربی کشف شده است که با روش آبیاری قطره‌‌ای، نمک‌ها از طریق قطرهچکان‌ها هم در سطح خاک و هم درون خاک در لبه‌های خارجی زمین خیس شده، انباشته میشوند.
شکل ۱-۱۴- الگوی توزیع نمک (Ece) بعد از آبیاری قطره‌‌ای منبع : یارون^[۷۱] و همکاران (۱۹۷۳)
تأثیر نمک بر روی خاک:
در نتیجه‌ی آبیاری، آب درون خاک تراوش کرده و بخشی از طریق تبخیر–تعرق و نفوذ به اعماق خاک هدر میرود. الکترولیت‌ها در پروفیل خاک بالا و پایین میروند و به دلیل آبشویی خواص شیمیایی آب به طور قابل توجهی تغییر میکند.
نمک‌های محلول در خاک‌های شور:
سدیم میتواند دو خطر عمده‌‌ایجاد کند: یکی تغییر شرایط فیزیکی خاک و دیگری تأثیر در رشد گیاه.
خاک‌های شور مقدار زیادی نمک محلول دارند که در پروفیل خاک توزیع شده و رشد بیشتر گیاهان را کاهش میهد.‌‌این خاک‌ها به صورت زیر شناسایی میشوند:
– وجود سله‌های سفید سطحی
– عاری بودن از پوشش گیاهی
– کم شدن رشد گیاهان و تغییر قابل توجه در اندازه آنها، سوختگی سر گیاه و آتش گرفتن لبه‌های برگ
در گزارش، کمیته‌ی ملی کشاورزی در سال ۱۹۷۶، برآورد شد که از یک زمین ۱۶/۷ میلیون هکتاری که در معرض خطر شوری و قلیاییت قرار دارد ۶۶/۴ میلیون هکتار تحت شوری و ۵/۲ میلیون هکتار تحت پوشش خاک‌های قلیایی قرار دارد.
کل اراضی راجستان و گوجرات و آن دسته از اراضی که در نواحی خشک قرار دارند تحت تأثیر شوری هستند. کمیته‌ی ملی کشاورزی در سال ۱۹۵۶ منتشر کرد که‌‌این مشکل در‌‌ایالتهای بنگال غربی، تامیل نادو، اوریسا، کارناتاکا، کرالا، ماهاراشترا، گوجرات، آندراپرادش و گوا به علاوه‌ی قلمروهای پاندی چری، دامان و دیو به طور جدی به کشاورزی آسیب وارد کرده و بسیاری از اراضی حاصلخیز را به زمینهای لم‌یزرع تبدیل کرده و آب‌های زیرزمینی به سمت شور شدن پیش میروند. کمیته‌ی ملی کشاورزی برآورد کرد که‌‌این اراضی در حدود ۵ تا ۸ میلیون هکتار میباشند.
نمک‌های محلول در خاک‌های قلیایی:
خاک‌های قلیایی یا سدیمی شامل مقدار زیادی سدیم هستند که در رشد گیاهان خلل وارد میکند.
خطرات قلیاییت از SAR محلول خاک برآورد میشود.
برخی از‌‌ایالتها مانند ماهاراشترا، کارناتاکا و … شامل خاک‌های قلیایی هستند. علاوه بر ‌‌این‌‌ایالتها، ‌‌ایالتهای پنجاب،‌ هاریانا و اوتارپرادش یک شیب صعودی را در قلیایی شدن اراضی‌شان طی میکنند. میزان اراضی‌‌این‌‌ایالت‌ها در حدود ۸۸/۳ هکتار میباشد (آنون^[۷۲]،۱۹۸۴(. میزان کل اراضی قلیایی هندوستان ۵۸/۳ میلیون هکتار است.
خاک‌های شور- قلیا:
خاک‌های شور- قلیا شامل مقدار زیادی نمک‌های محلول (>4 میلی موس) و سدیم جذب شده (>15%)بوده و همچنین قلیاییت بالایی دارند(۵/۸ (pH >. چنانچه نمک‌های محلول اضافی آبشویی شوند ‌‌این خاک تبدیل به خاک قلیا میشود.
ارزیابی شوری:
بدون آبشویی، نمک با آبیاری متوالی در خاک انباشته میشود. از ‌‌این رو، ارزیابی شوری با توجه به تحمل شوری گیاه میتواند آشکار شود.
ارزیابی قلیاییت:
افزایش سدیم در خاک زمانی به مشکل تبدیل میشود که شدت نفوذ تا جایی کاهش مییابد که آبرسانی کافی به گیاه صورت نمیگیرد. SAR به نوع کانی‌های رس موجود در خاک بستگی دارد.
فاکتورهای مؤثر در تحمل شوری:
واکنش گیاهان به شوری به عوامل زیر بستگی دارد:
۱) فاکتورهای گیاهی- مانند مراحل رشد، واریته و سیستم ریشه
۲) فاکتورهای خاک- مانند حاصلخیزی، مقدار آب، تهویه‌ی خاک
۳) فاکتورهای اقلیمی- مانند دما، رطوبت و …
۱) فاکتورهای گیاهی:
شوری خاک در محیط ریشه با توجه به عمق و زمان، و همچنین فواصل آبیاری و یا بارندگی به دلیل تبخیر-تعرق تغییر میکند. تحمل شوری غلات و علوفه با توجه به مراحل رشد تغییر میکند چرا که دوران جوانهزنی حساسترین مرحله‌ی رشد گیاه است.
الف) حساسیت نمک در پایه ریشه:
بیشتر پایه ها بر تحمل شوری درختان میوه و درختان مو اثر میگذارند. آنها می توانند در درجات مختلف تحمل شوری کلر را انتقال دهند. به خصوص درختان میوه و درختان چوبی چندساله به کلری که توسط آب شور بالا میرود بسیار حساس هستند. ‌‌این کلر با جریان انتقالی حرکت کرده و در برگ‌ها انباشته میشود.

فقر را می‌توان به غده‌ای سرطانی تشبیه کرد که اگر درمان نشود، تمام پیکره جامعه را در برمی‌گیرد و از پای درمی‌آورد. اگر چه تا کنون کتاب‌ها، مقالات و راه‌کارهای زیادی برای مبارزه با فقر ارائه شده، اما کماکان محرومیت‌زدایی از اهداف همه نظام‌ها و مکتب‌ها شمرده می‌شود؛ هر چند درباره رسیدن به آن اختلاف وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اسلام، چون دیگر ادیان و مکاتب، به این مسأله اهمیت داده و بر ریشه‌کن کردن فقر و تأمین رفاه عمومی به عنوان یک هدف اقتصادی تأکید کرده است. مطالعه زندگانی اهل‌بیت (ع) که الگوهای تمام عیار و عینی عمل به دستورات دین اسلام هستند می‌تواند ما را با عکس‌العمل صحیح در برابر مشکلات اجتماعی و اقتصادی آشنا کند. و از آنجایی که در بین ائمه معصومین (ع) تنها برای وجود مبارک امیرالمؤمنین (ع) امکان حاکمیت حکومت اسلامی فراهم شد، شایسته است در سیره ایشان بیشتر تأمل کنیم تا نکات و راه‌کارهای مناسب‌تری در زمینه حل مشکلات اقتصادی به دست آوریم. اگرچه دوران حکومت ایشان کوتاه و توأم با حوادث زیادی چون جنگ‌های داخلی بود، اما اوضاع اجتماعی و اقتصادی جامعه همواره تحت‌نظر حضرت (ع) بود و با تدابیر و سیاست‌های سنجیده سعی در رشد و شکوفایی کشور داشتند.
از طرفی بنا بر فرمایشات مقام معظم رهبری (دام ظله) الگوهای توسعه امروز جهان غرب، برگرفته از مبانی غربی خودشان است و پیروی از آن الگوها بسیار خطرناک بوده و ضررهای جبران‌ناپذیری برای ما به دنبال خواهد داشت. (مقام معظم رهبری، ۱۳۸۶) لذا باید درصدد طراحی یک الگوی اسلامی برای توسعه کشورمان باشیم.
۱-۲- اهداف تحقیق
اصولاً اهداف تحقیق در روند تعریف مسأله و بیان موضوع تحقیق نهفته است. تعیین اهداف تحقیق در حقیقت پاسخ‌گویی به سؤالات مطرح‌شده در طرح مسأله است. بیان اهداف تحقیق ابعاد کاربردی آن را روشن‌تر می‌سازد. هدف اصلی این تحقیق دستیابی به راه‌کارهای مناسب برای فقرزدایی از جامعه امروز با بهره جستن از سخنان امیرالمؤمنین (ع) و راه‌کارهای عملی ایشان در مدت خلافتشان می‌باشد.
اما اهداف فرعی تحقیق حاضر که در مسیر انجام تحقیق قابل دستیابی است، به شکل زیر بیان می‌گردد:

• • شناسایی تعاریف مختلفی که تا کنون در اقتصاد اسلامی و اقتصاد غربی در زمینه‌ی فقر ارائه شده است.

• • شناسایی علل و پیامدهای فقر از نگاه امیرالمؤمنین (ع)

• • استخراج راه‌کارهای مبارزه با فقر از سخن و سیره عملی حضرت علی (ع)

• • تطبیق راه‌کارهای حضرت (ع) در جامعه امروز جهت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

۱-۳- ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق
در یک دیدگاه کلی پژوهشگر اهمیت تحقیق خود را با نوع مسأله‌ای که انتخاب کرده بیان می‌کند، اما باید مشخص کند این تحقیق در چه زمینه‌ای از اهمیت بیشتری برخوردار است. همین امر می‌تواند در ارائه طرح تحقیق بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق نقش اساسی ایفا کند (خاکی، ۱۳۸۶).
در طول تاریخ، فقر و تهیدستی از بنیادی‌ترین مشکلات و از ناهنجارترین دردها در زندگی انسان‌ها بوده است، و امروزه نیز این پدیده همچنان مسأله روز و مشکل ملموس جامعه‌های انسانی است و با همه طرح‌ها و ادعاها از میزان آن کاسته نشده؛ بلکه طبق آمارهای دقیق هر روز در حال افزایش است، و فرسایش جسمی و عوارض ناشی از گرسنگی و سوءتغذیه، هر روزه هزاران نفر را به کام مرگ و نابودی می‌کشاند. این پدیده در همه ادوار تاریخ مورد نکوهش بوده است و همه اندیشمندان و زمامداران‌ جامعه‌های انسانی، از آن به عنوان جریان ناگوار، تلخ و نگران کننده یاد کرده‌اند. کمتر مکتبی در تاریخ یافت می‌شود که فقر و تهیدستی را ستوده باشد.
از این رو می‌نگریم که همواره مبارزه با فقر و زدایش آن از دامن انسان‌ها و اجتماعات، از اهداف و آرمان‌های نوع زمامداران و رهبران تاریخ بوده است، و در همه دوران مسئولان و مدیران جوامع، نوید زدایش فقر و محرومیت را داده و می‌دهند، و برای آن طرح‌هایی نیز ارائه کرده و می‌کنند.
بی‌گمان برای نابودی هر نابسامانی و ناهنجاری در گام‌های نخست، باید آن نابسامانی و ناهنجاری نیک شناخته شود و علل و عوامل آن کشف گردد و ره‌آوردهای شوم آن در اندام فرد و جامعه بررسی شود، و همچنین راه‌ها و شیوه‌های اصولی و علمی مبارزه با آن مشخص گردد. اگر این شناخت نسبت به این پدیده شوم عمیق نباشد، علل و عوامل، و راه‌های رویارویی با آن نیز شناخته نمی‌شود و نفی و طرد آن نیز امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین چاره‌جویی درست و مؤثر این بیماری، به ضرورت شناخت و بررسی واقعیت و حد و حدود آن، فرا می‌خواند.
هم‌اکنون که کشورمان در اوج تحریم‌های اقتصادی قرار گرفته است، فقر که یک معضل اقتصادی است، عوارض گوناگونی بر ابعاد مختلف جامعه از جمله اقتصاد وارد کرده است. از آنجایی که دین اسلام دینی کامل است و علاوه بر سعادت اخروی، سعادت دنیوی را نیز تأمین می‌کند شایسته است این پدیده را در کلام و سیره اهل‌بیت (ع) بررسی کرده و شیوه‌ی نگاه درست به این پدیده آسیب‌زا را از زندگی یک انسان کامل برداشت کنیم؛ هیچ یک از کتاب‌ها و مقالاتی که در زمینه فقرزدایی نوشته شده است، به طور تخصصی سیره عملی یک امام معصوم (ع) در منصب حاکمیت را در مواجهه با فقر مورد بررسی قرار نداده است، و ما در این پایان‌نامه بر آنیم که سیره امام علی (ع) را با توجه به این که حدود پنج سال حاکم جامعه اسلامی بودند و در جهت مبارزه با فقر اقداماتی انجام داده‌اند مورد مطالعه قرار دهیم.
از طرفی مقام معظم رهبری (دام ظله) در بیاناتشان تأکید داشته‌اند که رشد و بالندگی انسان‌ها بر مدار حق و عدالت و دستیابی به جامعه‌ای متکی بر ارزش‌های اسلامی و انقلابی است و تحقق شاخص‌های عدالت اجتماعی و اقتصادی در گرو الگوی توسعه اسلامی ایرانی است. (مقام معظم رهبری، ۱۳۷۸)
ایشان در ضرورت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت این‌طور می‌فرمایند: « آنچه که موجب می‌شود ما الگوى غربى را براى پیشرفت جامعه‏ى خودمان ناکافى بدانیم،در درجه‏ى اول این است که نگاه جامعه‏ى غربى و فلسفه‏هاى غربى به انسان-البته فلسفه‏هاى غربى مختلفند؛ اما برآیند همه‏ آنها این است-با نگاه اسلام به انسان،به کلى متفاوت است؛ یک تفاوت بنیانى و ریشه‏اى دارد. لذا پیشرفت که براى انسان و به وسیله‏ى انسان است، در منطق فلسفه‏ى غرب معناى دیگرى پیدا می‌کند، تا در منطق اسلام. پیشرفت از نظر غرب، پیشرفت مادى است؛ محور، سود مادى است؛ هرچه سود مادى بیشتر شد، پیشرفت بیشتر شده است؛ افزایش ثروت و قدرت. این، معناى پیشرفتى است که غرب به دنبال اوست؛ منطق غربى و مدل غربى به دنبال اوست و همین را به همه توصیه می‌کنند. پیشرفت وقتى مادى شد، معنایش این است که اخلاق و معنویت را می‌شود در راه چنین پیشرفتى قربانى کرد. یک ملت به پیشرفت دست پیدا کند؛ ولى اخلاق و معنویت در او وجود نداشته باشد. اما از نظر اسلام، پیشرفت این نیست. البته پیشرفت مادى مطلوب است، اما به عنوان وسیله. هدف، رشد و تعالى انسان است.» (مقام معظم رهبری، ۱۳۸۶)
لذا در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) در صدد آنیم که راه‌کارهایی برای فقرزدایی از کشورمان- جهت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت- بر اساس حکمت‌های علوی ارائه دهیم، إن شاء الله.
۱-۴- سؤالات تحقیق
با توجه به آن چه ذکر شد سؤالات اصلی تحقیق عبارت‌اند از:

1. 1. مفهوم و علل فقر از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) چیست؟

1. 1. پیامدها و راه‌کارهای مبارزه با فقر از نظر امیرالمؤمنین (ع) چیست؟

1. 1. راه‌کارهای فقرزدایی از جامعه امروز ایران با توجه به سیره و کلام امیرالمؤمنین (ع) کدام است؟

۱-۵- روش تحقیق
روش انجام پژوهش یکی از عوامل عمده‌ای است که بر تحقیق و نتایج آن اثر می‌گذارد و به هدف پژوهش، ماهیت موضوع و فرضیه‌های تدوین شده بستگی دارد (خاکی، ۱۳۸۶).
روش تحقیق این پایان‌نامه به لحاظ ماهیت و روش از نوع کتابخانه‌ای و تحلیل متن است که ابتدا منابع موجود در حوزه فقر، در دو بخش متون دینی – خصوصاً احادیث و سیره امیرالمؤمنین (ع) – و متون اقتصادی مطالعه شده، و پس از بررسی مفاهیم و دیدگاه‌ها، راه‌کارهای مبارزه با فقر را جهت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت استخراج می‌کنیم.
۱-۶- پیشینه مطالعاتی تحقیق
هدف از گنجاندن تاریخچه تحقیق عبارت است از:

• • برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهش قبلی با مسأله تحقیق

• • دستیابی به چارچوب نظری و یا تجربی برای مسأله تحقیق

• • آشنایی به روش‌های تحقیق مورد استفاده در پژوهش‌های گذشته (خاکی، ۱۳۸۶)

محسن زاده (۱۳۶۱) در کتاب خود با عنوان «اسلام راستین: نابودی فقر» راه‌کارهایی برای رفع فقر ارائه می‌کند از جمله اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف، جلوگیری از راکد نگهداشتن سرمایه‌ها و کار کردن همه اقشار جامعه. اما در آخر بحث بهترین راه جهت مبارزه با فقر را سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی بیان می‌کند. از نظر او سرمایه‌گذاری روزبه‌روز سود بیشتری به دنبال دارد و اگر این سود از آن یک مسلمان شود او کمک زیادی به قشر محروم جامعه خواهد کرد.
طوسی (۱۳۷۰) در پایان‌نامه خود با موضوع «بررسی پدیده فقر از دیدگاه مکاتب سرمایه‌داری و اسلام» پس از تعریف فقر از نگاه مکاتب سرمایه‌داری، می‌نویسد الغاء مالکیت ابزار تولید و تأمین حداقل معیشت برای همه، از راه‌های اصلی رفع فقر است که یک جناح سوسیالیست آن را ارائه داده و مارکس^[۴] آن را کامل کرده است. ایشان وضع خمس و زکات، برقراری عدالت و اهمیت دادن به کار را هم از راه‌کارهای اسلامی در جهت از بین بردن فقر معرفی می‌کند.
بالیساکان^[۵] (۱۹۹۱ م) در مقاله خود تحت عنوان «راه‌کارهای کاهش فقر^[۶]» رسیدگی به فقر روستایی را از پرداختن به وضعیت شهرها مهم‌تر می‌داند و می‌نویسد: «اولویت نهایی باید به توسعه‌ی زیرساخت‌های روستایی و انتقال تکنولوژی و تحقیقات کشاورزی در مناطق روستایی تعلق گیرد.»
بنائیان (۱۳۷۵) در مقاله خود با عنوان «چارچوب نظری شیوه‌های فقرزدایی در ایران اسلامی» برنامه‌ریزی جهت از بین بردن فقر را یک برنامه بلند مدت مطرح می‌کند و با مثال‌های مشخص سعی می‌کند روشن کند که در کنار مراجعه به روش‌های تجربه شده در کشورهای توسعه یافته باید چارچوب ارزش‌های اسلامی بر راه‌ حل ‌های انتخابی محاط بوده و آن‌ها را اصلاح نماید.
فراهانی فرد (۱۳۷۸) در کتاب «نگاهی به فقر و فقرزدایی از دیدگاه اسلام» پس از بررسی عوامل پیدایش فقر، علل عقب‌ماندگی را در سه بخش اسلام، مسلمانان و عوامل بیگانه مورد بررسی قرار می‌دهد و در بخش اسلام اعتقاد غلط و برداشت‌های انحرافی از مفاهیمی چون قضا و قدر، تحقیر دنیا و توکل و … را علت اصلی عقب‌ماندگی مسلمانان می‌داند.
او با بهره‌گیری از منابع دینی راهبردهایی چون ایجاد فرصت‌های شغلی، بهره‌برداری صحیح از ثروت‌های ملی و سپردن مسئولیت‌ها به افراد کاردان را برای مبارزه با فقر پیشنهاد کرده و می‌نویسد: «مهم‌ترین گام جهت درمان فقر در بلندمدت شناسایی فقرا، طبقه بندی شدت فقر آن‌ها و در نهایت رسیدگی به آن‌ها به ترتیب اولویت است.»
یاسین و طهیر (۱۹۹۹ م) در مقاله‌ای با عنوان «فقرزدایی از منظر اسلامی؛ رهیافت عملی تعادل عمومی^[۷]» می‌کوشند تا در بخش‌های مربوط به سیاست عمومی انگیزه‌هایی اقتصادی کشف کنند که وابسته به اجرای حداقل خواسته‌های شریعت از یک مسلمان است. او به آثار زکات اشاره کرده و می‌گوید: «زکات در جامعه مصرف کوتاه‌مدت را بالا برده و از طریق اثر مضاعف باعث بالا رفتن تقاضای کل، سرمایه‌گذاری و اشتغال در بلندمدت می‌شود.» آن‌ها در مطالعه خودشان ثابت می‌کنند که تأمین مالی اسلامی و توزیع عادلانه^[۸] در گرو کارآمدی و تساوی حقوق^[۹] است و در صورتی امکان‌پذیر است که به صورت منطقی در قالب یک طرح قوی برای اسلامی سازی دنبال شود.
سیراگلدین^[۱۰] (۲۰۰۰ م) در مقاله خود با عنوان «فقرزدایی؛ چالش‌ها و راه‌کارهای اسلامی» فقر را یکی از پیامدهای فقدان رشد و نابرابری می‌داند. او بر روی عامل رشد متمرکز شده زیرا او معتقد است که رشد فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند برای مبارزه با فقر ضروری است. همچنین از نظر او تساوی حقوق امری لازم برای رفع فقر است که البته باید در متن یک دوره بلند مدت توسعه متوازن قابلیت‌ها و کسب فرصت‌ها دیده‌شود و استدلال او این است که بنا بر نظام اخلاقی اسلامی، شأن انسانیت بر اساس وابستگی نیست. او می‌نویسد: «اعانه‌دادن به کاهش فقر، جزو تعهدات شخصی هر فرد است که باید از طریق پرداخت زکات انجام شود.» به طور خلاصه راه‌کار پیشنهادی او بر اساس اصل ترقی رشد اقتصادی همراه با توزیع منصفانه تولید پایه‌گذاری شده است.
اصغری (۱۳۸۱) نویسنده فصل دهم کتاب «پدیده شناسی فقر و توسعه» علل فرهنگی فقر را مورد بررسی قرار می‌دهد. او معتقد است فقدان آینده نگری، برداشت‌های نادرست، خودباختگی و وابستگی فرهنگی و فرهنگ مصرفی از علت‌های فرهنگی فقر هستند و از نظر او مردم کشورهای فقیر تحت تأثیر شدید تبلیغات وسایل ارتباط جمعی غرب هستند. او می‌نویسد: «فرهنگی پویا و هدایتگر، جای خود را به بی‌هویتی فرهنگی داده است؛ فرهنگی که نمی‌تواند در تفکر، احساسات و اعمال مردم تأثیر بگذارد و نظرات آن‌ها را درباره زندگی و کار تغییر دهد. جهان سومی‌ها نیاز به اصلاح فرهنگ کار، مصرف، انضباط و آینده‌نگری دارند.»
محمدی ری شهری (۱۳۸۲) در جلد چهارم کتاب «دانشنامه امیرالمؤمنین (ع)» نحوه حکومت داری حضرت را مورد بررسی قرار داده و پس از بیان سیاست‌های اجتماعی و امنیتی ایشان، سیاست‌های اقتصادی امیرالمؤمنین (ع) را اجمالاً مورد بررسی قرار می‌دهد، که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: توسعه تجارت، توسعه صنعت، اخذ منصفانه مالیات، عدم تأخیر در توزیع اموال عمومی و صرفه‌جویی در اموال عمومی.
بانک جهانی^[۱۱] در سال ۱۳۸۸ طی گزارشی با عنوان «یادداشتی از سیاست‌های کشاورزی جمهوری اسلامی ایران» چگونگی پراکندگی فقر را در ایران به نمایش گذاشته و می‌نویسد: «آمار نشان می‌دهد که در ۷۰ سال اخیر مجموع میزان فقر روستایی در مناطق مختلف کشور ایران، ۵/۱ برابر فقر شهری بوده است و برای کاهش آن باید به سیاست‌های کشاورزی و توسعه آن بیشتر اهمیت داده شود.» این گزارش علت اصلی بیشتر بودن فقر روستایی را نظام ارباب و رعیتی حاکم بر روستاها در سالیان قبل از انقلاب و مهاجرت روستاییان به شهرها می‌داند که البته پس از انقلاب از میزان آن کاسته شد ولی هنوز هم آثار آن باقی است.
آکوم^[۱۲] (۲۰۰۸ م) در مقاله خود تحت عنوان «جهانی شدن، توسعه و فقر» می‌کوشد بین توسعه و فقر رابطه‌ای منطقی برقرار کند، و معتقد است که روش‌هایی که باعث توسعه و رشد یک کشور می‌شود نه تنها فقر را کاهش نمی‌دهد، بلکه بر میزان فقر نیز می‌افزاید.
میسمی (۱۳۸۸) در کتاب «فقر، نابرابری درآمدی و مؤلفه‌های سرمایه انسانی از دیدگاه اسلام» می‌نویسد: «اگر کشورهای اسلامی به نیروی انسانی توجه خاص کنند می‌توانند بسیاری از مشکلاتی که در زمینه فقر و نابرابری دارند را حل کنند و علم آموزی، رفع سوء تغذیه و رسیدگی به سلامت نیروی کار را در اولویت راه‌کارهای پیشنهادی خود مطرح می‌کنند.»
زریباف (۱۳۸۸) در طرح الگوی جامع نهضت ملی مبارزه با فقر می‌نویسد: «در تفکر اسلامی مهم‌ترین ابزار رفع فقر، تحقق نظام عادلانه توزیعی، با سه معیار نیاز، شایستگی و اشتراک در کالاهای مشترک است و کاربرد عدالت توزیعی در تخصیص منابع، کالاها و خدمات است.» همچنین با تأکید بر این که عمده تعاریف فقر عدم امکان رشد متوازن را منتشر می‌کند، سعی می‌کند الگویی برای مبارزه با فقر طراحی کند که محوریت آن عدالت است و موضوع برقراری توازن نسبی بین الگوی مصرف و نظام تولید که از مسیر مبادله اتفاق می‌افتد را مورد توجه خاص قرار دهد.
دوگراوا^[۱۳] (۲۰۰۹ م) در مقاله‌ای با عنوان «کاهش فقر از طریق نهادهای زکات و وقف» می‌گوید: «مسلمانان باید تلاش کنند تا با تأسیس نهادهای چالاک زکات و اوقاف در جوامعشان، فعالیت دولت‌هایشان در مبارزه با فقر و دیگر مشکلات اجتماعی را تقویت کنند.» او به‌کارگیری رسانه‌های جمعی مثل روزنامه‌ها و مجلات را برای گسترش فرهنگ وقف و زکات ابزاری مفید معرفی می‌کند.
هاسیبوان^[۱۴] (۲۰۱۰ م) در مقاله خود با عنوان «فقرزدایی؛ راه‌کار اسلامی» علت فقر در اندونزی را بررسی کرده و یک راه‌کار اسلامی برای از بین بردن آن معرفی می‌کند. او می‌گوید: «علت فقیر ماندن ۳۴ میلیون نفر از ساکنان اندونزی بعد از ۶۴ سال برنامه‌های متعدد فقرزدایی دولت، فقدان غذا نیست، زیرا کشور اندونزی در سال ۲۰۰۹، ۱۰۰.۰۰۰ تن صادرات برنج داشته است.» او علت اصلی فقر را ضعف برنامه‌های فقرزدایی دولت در تدبیر و اجرا می‌داند و به نظر او بد عمل کردن سیستم ناشی از یک خطای سیستمی است. او این خطا را نتیجه گسترش تفکر سرمایه‌داری در اندونزی که منافی اعتقاد به خدا و پایبندی به ارزش‌های انسانی است، می‌داند و راه اصلی مقابله با فقر را تغییر سیستمی نظام اقتصادی پیشنهاد می‌کند.
غفور زاده (۱۳۹۱) در پایان‌نامه خود با عنوان «تحلیل مقایسه‌ای مؤلفه‌های الگوی اندازه گیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف» مؤلفه‌های خط فقر از دیدگاه اسلام و اقتصاد متعارف با یکدیگر مقایسه کرده و می‌نویسد: «در مقایسه خط فقر در اسلام و اقتصاد متعارف این نتیجه حاصل شد که معیارهای خط فقر اسلامی بیشتر به جنبه فقر نسبی^[۱۵] توجه دارد تا فقر مطلق^[۱۶]، و به دنبال این است که فقرا را به سمت سطح میانگین جامعه و حتی سطح غنی و بی‌نیازی برساند». او در پایان‌نامه خود به این نتیجه می‌رسد که: گرچه مواردی را که اقتصاد متعارف به عنوان اجزای سبد کالایی در نظر گرفته مورد تأیید اسلام نیز هست. ولی منظور از هزینه‌های متعارف در نزد فقها، هزینه‌های مطابق شأن و منزلت خانواده است. بنابراین نگاه اسلام به مسأله فقر بسیار جامع‌تر، عمقی‌تر و دارای یک دید وسیع‌تر است.
۱-۷- مشکلات و محدودیت‌های تحقیق