۴۷۶۴

۶۷/۱

بی خاک ورزی

۲۹۳۳

۴۱۸۸

۴۳/۱

کشت پشته ای

۲۲۸۱

۴۱۳۴

۸۱/۱

کشت مرسوم

۳۶۱۰

۳۹۶۸

۱/۱

منبع: هابز و گوپتا، ۲۰۰۳
گندم معمولاً در خطوطی با فاصلۀ ۱۱ تا ۴۰ سانتیمتر کاشته می شود. مطالعات انجام شده در کانادا توسط فنستر و پترسون[۱۰] (۱۹۹۶) نشان می دهد که فاصلۀ بین خطوط کشت، تأثیر کمی روی عملکرد دارد. آنها بیان کردند که فاصلۀ زیاد بین خطوط (۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر) دارای مزایای زیر است: چون عمق قرارگیری بذر می تواند بیشتر باشد می توان از فاروهای عمیق تر استفاده کرد و هزینه های اولیه کاهش می یابند. معایب زیر را نیز گزارش کردند: اگر عمق فاروها کم باشد، باعث فرسایش خاکی و عدم محافظت از مزرعه، رشد بیشتر علفهای هرز در بهار و کنترل مشکل آنها می شود (۳۳). فردریک و مارشال[۱۱] (۲۰۰۲) دریافتند که تعداد پنجه جزء مهمی در افزایش عملکرد دانۀ گندم در فاصلۀ خطوط باریک بوده (۳۶) عملکرد دانه با کاهش فاصلۀ خطوط کاشت افزایش یافته (۱۹ و ۸۹) و در فاصلۀ خطوط کاشت ۱۵ تا ۴۵ سانتیمتر عملکرد یکسان (۳۴) و استفاده از خطوط باریکتر نسبت به فاصلۀ خطوط رایج ۱۸ سانتیمتر، افزایش عملکردی بین ۵% تا ۷% به دنبال دارد (۵۱). افضلی نیا و همکاران (۱۳۷۷) در یک آزمایش چهار ساله، عملکرد گندم آبی را مورد ارزیابی قرار دادند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که کشت با خطی کار همراه با آبیاری کرتی، هم از نظر درآمد و هم از نظر عملکرد، وضعیت بهتری نسبت به سایر تیمارها داشته (۱) و تجمع مادۀ خشک و شاخص سطح برگ، با افزایش تراکم افزایش یافته و باعث بالا رفتن میزان محصول می گردد (۵۷). نروود[۱۲] (۱۹۹۴) به این نتیجه رسید که بین اجزاء عملکرد به ترتیب تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه، تأثیر بیشتری بر عملکرد گندم زمستانه و سورگوم دانه ای دارند (۷۰).
در مکزیک روش کشت بصورت فاروئی یا پشته ای با ۲۵-۱۵ سانتیمتر ارتفاع و ۹۰-۷۰ سانتیمتر عرض بین جوی و پشته ها (از وسط پشته تا وسط پشتۀ دیگر) با دو یا سه خط کشت روی هر پشته و فاصلۀ خطوط کشت ۳۰-۱۵ سانتیمتر همراه با آبیاری قبل از کشت (هیرم کاری) می باشد (۵۳) که این جوی و پشته های ایجاد شده، می توانند تا پنج سال مورد استفاده قرار بگیرند (۶۲). سیستم کاشت جوی و پشته ای عملکرد گندم را ۱۰% و راندمان آبیاری را ۳۰% افزایش داده، توانایی گیاه را برای جذب بهتر و بیشتر نیتروژن بالا برده، باعث گسترش بیشتر سیستم ریشۀ گیاه و کاهش برخی بیماریها می شود (۳۲ و ۶۲). دوکسبوری[۱۳] (۲۰۰۵) و بلوئت[۱۴] و همکاران (۲۰۰۲) در آزمایشات خود به این نتیجه رسیدند که کاشت گندم و برنج روی پشته، راندمان آبیاری و توانایی گیاه را برای جذب مواد غذایی افزایش داده که در نهایت منجر به افزایش عملکرد می شود و گزارش کردند در این روش راندمان کاری بالا می رود (۳۰ و ۲۸). کشت بدون خاک ورزی هنگامیکه بقایای گیاهی به مقدار مناسب و کافی در سطح مزرعه وجود نداشته باشد، باعث کاهش عملکرد می شود. در سیستم جوی و پشته ای هر دو مزیت کم خاک ورزی شدن و باقی گذاردن بقایای گیاهی به میزان مناسب، در اختیار کشاورز قرار می گیرد (۳۹) اما شارات[۱۵] و همکاران (۲۰۰۶) توصیه کردند در مناطقی که میانگین دمای سالانه کمتر از صفر درجۀ سانتیگراد باشد، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی انجام نشود (۸۴). فریمن[۱۶] و همکاران (۲۰۰۲) بیان کردند سیستم کاشت روی پشته نسبت به کشت سنتی افزایش عملکردی از ۱۳۳ تا ۴۶۷ کیلوگرم در هکتار داشته (۳۷) افزایش راندمان آبیاری و زهکشی بهتر نیز گزارش شده است (۳۷ و ۴۷) در صورتیکه سایر و راموس[۱۷] (۲۰۰۰) عملکرد روش مسطح را ۲% بیشتر از روش پشته ای گزارش کردند (۸۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هابز[۱۸] و همکاران (۱۹۹۸) گزارش کردند جوی و پشته های ۷۵ سانتیمتری و سه خط کشت روی پشته نسبت به جوی و پشته های ۷۵ سانتیمتری و دو خط کشت روی پشته، جوی و پشته های ۹۰ سانتیمتری و سه خط کشت روی پشته، جوی و پشته های ۹۰ سانتیمتری و چهار خط کشت روی پشته و کشت مسطح به ترتیب ۷/۱۰%، ۵/۵%، ۴/۴% و ۵/۵% افزایش عملکرد دارد (۴۴). ایلیاس[۱۹] و همکاران (۲۰۰۴) بیان کردند روش های خاک ورزی و مقدار نیتروژن در روش کاشت روی پشته بر عملکرد گندم تأثیر زیادی دارد و گزارش نمودند سیستم جوی وپشته ای نسبت به مسطح ۱۸% در عملکرد و ۳۲% در راندمان آبیاری افزایش نشان می دهد (۴۷) و ماکادو[۲۰] و همکاران (۲۰۰۶) به این نتیجه رسیدند در مزارعی که کود دهی انجام نشود، در سالهای اولیۀ کشت عملکرد روش مسطح بیشتر است (۶۴) و در مناطق پر باران کشت مسطح بر کشت جوی و پشته ای ترجیح داده شده است (۹۳). لیمون[۲۱] و همکاران (۲۰۰۰) بیان کردند در سیستم جوی و پشته ای نسبت به مسطح، راندمان آبیاری افزایش و ورس کاهش یافت (۶۱)، کنترل مکانیکی علفهای هرز بهتر انجام شد (۸۴) و میزان علفهای هرز دو لپه در روش بی خاک ورزی افزایش یافته ولی علفهای هرز تک لپه در روش خاک ورزی مرسوم رشد بیشتری داشتند (۸۳). مطالعات پنج ساله روی گندم نشان داد که عملکرد در روش کاشت جوی و پشته ای و دو خط کشت روی پشته ۵/۲% بیشتر از کشت سه خط روی پشته است (۷۷) و نسبت به کشت مرسوم ۵/۳% افزایش عملکرد گزارش شد (۴۳). فلاح هروی و همکاران (۱۳۸۲) سه روش کشت جوی و پشته های ۴۵ سانتیمتری، جوی و پشته های ۱۲۰ سانتیمتری و مسطح با فاصلۀ خطوط کاشت ۱۵ سانتیمتر در تمام روشها، را روی گندم مورد ارزیابی قرار دادند. بیشترین میزان عملکرد در روش جوی و پشته های ۴۵ سانتیمتری گزارش شد بطوریکه با روش مسطح ۳/۱۱% و با روش جوی و پشته های ۱۲۰ سانتیمتری ۴۳/۱۳% اختلاف داشت (۱۱).
مفید بودن و سازگاری یک ژنوتیپ گندم و تعیین روش کشت در سیستم جوی و پشته ای نیاز به بررسیهای دقیق دارد. برای مثال گندم رقم TNMU/TUIبرای سیستم جوی و پشته ای بسیار ضعیف است (۷۹). روش کشت جوی وپشته ای باعث کاهش رفت و آمد و کنترل ترافیک در مزرعه و محدود شدن حرکت ماشینها و ادوات به ردیفهای خاص (۴۱ و ۹۰) و کاهش فشردگی خاک، افزایش عملکرد زراعی و بازدۀ آبی شده (۵۰)، کود دهی بهتر و راحت تر انجام می شود (۶۰) و چنانچه از شیار بازکن استفاده نشود، بر عملکرد زراعی و بیولوژیک تأثیر منفی می گذارد (۲۳). بی خاک ورزی و سیستم کشت جوی و پشته ای در کنترل علف هرز موفقیت بیشتری داشتند (۸۴) و در شمال غربی هند که علف هرز و موریانه ها مهمترین عامل در کاهش عملکرد گندم هستند (۸۳) تناوب زراعی، هیرم کاری و روش مناسب کاشت به مقابله با علفهای هرز کمک می کند (۹۱). تورلی[۲۲] و همکاران (۲۰۰۳) گزارش کردند در نقاطی که بقایای گیاهی سوزانده می شوند، برای کنترل علف هرز، گاوآهن زدن قبل از کشت و استفاده از کولتیواتور هنگام کشت، بهترین نتیجه را دارد (۹۲) گرچه ایتو[۲۳] و همکاران (۲۰۰۷) بعد از نابود کردن علفهای هرز، آنها را به عنوان پوشش مالچی در مزرعه بکار بردند و افزایش عملکرد را گزارش کردند (۴۹). هنگامیکه در مزرعه بقایای گیاهی زیادی وجود داشته باشد، حرکت آب در فاروهای ایجاد شده ممکن است با مشکل جدی مواجه شود (۷۸) بنابراین در روش کشت جوی و پشته ای عملیات بی خاک ورزی توصیه نمی شود (۶۰) ضمن اینکه بحرانی و همکاران (۲۰۰۶) اعلام کردند برای افزایش عملکرد، از جمع آوری کل بقایای گیاهی یا سوزاندن آنها پرهیز گردد (۲۵). عملکرد زراعی در زمینهای خاک ورزی شده نسبت به زمینهای خاک ورزی نشده و دارای بقایای گیاهی خیلی زیاد، به دلیل اثر بیشتر شخم مناسب بر خاک زراعی، بیشتر گزارش شده است (۲۷) هرچند امروزه سعی در بکارگیری روش های مناسب کاشت یعنی روش کم خاک ورزی و کشت جوی و پشته ای و بازگشت مواد غذایی به سطح خاک می شود (۷۸).
در سیستم کشت روی پشته، سطح مزرعه در جاهاییکه جوی درست می شود زیر و رو یا دست خورده شده در مقایسه با کشت سنتی اجازۀ مدیریت بیشتری به کشاورزان داده (۴۴) و باعث بهبودی وضعیت شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی و پایداری بیشتر خاک می شود (۸۰). چون در سیستم جوی و پشته ای در جاهاییکه جوی درست می شود سطح زمین زیر و رو می شود، بنابراین از آن می توان به عنوان یک سیستم کم خاک ورزی نام برد. سو[۲۴] و همکاران (۲۰۰۷) بیان کردند عملکرد زراعی در این روش بیشتر از کشت مرسوم و سنتی بوده (۸۵)، جین[۲۵] و همکاران (۲۰۰۶) این افزایش عملکرد را ۹/۱۲% گزارش کردند (۵۰). لی[۲۶] و همکاران (۲۰۰۶) افزایش عملکرد روش جوی و پشته ای نسبت به مرسوم را بین ۲% تا ۸% اعلام کردند (۵۹) در حالیکه تریپاثی[۲۷] و همکاران (۲۰۰۷) تفاوتی در عملکرد این روش های کشت گزارش نکردند (۸۸) ضمن اینکه اقبال[۲۸] و همکاران (۲۰۰۵) طی سه سال آزمایش به این نتیجه رسیدند که در سال اول و دوم آزمایش، عملکرد کشت مسطح بیشتر از روش جوی و پشته ای بود اما در سال سوم عملکرد کشت مسطح کمتر از روش جوی و پشته ای گزارش شد (۴۸). در بسیاری از مطالعات انجام شده، کشت جوی و پشته ای و بی خاک ورزی نسبت به کشت مرسوم و سنتی، عملکرد بیشتری نشان داده (۵۸، ۷۲، ۳۵، ۸۲ و ۲۴) که البته تفاوت معنی دار در عملکرد نیز گزارش نشده (۳۱ و ۲۶) و حتی ساماراجیوا[۲۹] و همکاران (۲۰۰۵) گزارش کردند که کشت مرسوم در مقایسه با کم خاک ورزی، عملکرد بیشتری دارد (۷۴).
۲-۲- آبیاری
امروزه کمبود آب مهمترین مسأله و بزرگترین محدودیت در کشاورزی است (۴۵، ۴۳، ۵۸، ۵۲ و ۴۶). سو و همکاران (۲۰۰۷) بیان کردند روش خاک ورزی و کاشت بر میزان آبیاری و بازدۀ آبی[۳۰] اثر معنی داری دارد (۸۵). بکارگیری سیستمهای نوین کشت که باعث افزایش راندمان آبی و صرفه جویی در مصرف آب می شود، لازم به نظر می رسد. یکی از این روشها، کشت جوی و پشته ای می باشد که کم خاک ورزی و تبخیر کمتر و ذخیرۀ بیشتر رطوبت در زمین را به دنبال دارد (۹۳) و طبق گزارش جین و همکاران (۲۰۰۶) در این سیستم، بازدۀ آبی ۵/۱۰% افزایش یافت (۵۰). در روش جوی و پشته ای، حرکت آب به فاروهای ایجاد شده محدود و از تبخیر اضافی آب جلوگیری شده (۸۶)، باعث افزایش راندمان آبیاری و نگهداری بیشتر رطوبت در مزرعه می شود (۵۸ و ۴۹) که این افزایش نفوذ پذیری و توانایی بهتر جذب آب، عملکرد را ۵/۱۴% افزایش داد (۵۹). مناسب ترین راندمان آبیاری در جوی و پشته های ۱۵۰ سانتیمتری گزارش شد (۶۵). کاهلوون[۳۱] و همکاران (۲۰۰۷) راندمان آبیاری را در روش مرسوم ۳/۱ و در روش قطره ای ۳۱/۵ تن محصول بر متر مکعب آب گزارش کردند (۵۲). هوانگ[۳۲] و همکاران (۲۰۰۵) در یک آزمایش ۱۳ ساله به این نتیجه رسیدند که با افزایش میزان آب آبیاری الزاماً عملکرد زراعی و در نتیجه راندمان آبیاری افزایش نمی یابد؛ در برخی سالها کاهش بازدۀ آبی و در برخی دیگر افزایش بازدۀ آبی گزارش شده است (۴۶).
سمیعی (۱۳۷۵) با بررسی اثرات آبیاری تکمیلی بر عملکرد زراعی گندم به این نتیجه رسید عملکرد زراعی هنگامیکه آبیاری تکمیلی انجام شود، بطور معنی داری افزایش پیدا می کند (۶) و در ناحیۀ ایندو گانجتیک[۳۳] که تهیۀ آب آبیاری یکی از محدودیتها برای کشاورزان ناحیه به حساب می آید، روش کشت برنج گندم راه حل خوبی می تواند برای حل این مشکل باشد (۲۲). کار[۳۴] و همکاران (۲۰۰۶) به این نتیجه رسیدند هنگامیکه گندم پس از برنج به عنوان کشت دوم کاشته می شود، چنانچه بقایای گیاهی کافی باشد به این دلیل افزایش توانایی خاک در جذب و نگهداری رطوبت، راندمان زراعی و آبی افزایش یافته و میزان نیاز به آبیاری نیز کاهش می یابد (۵۴) و گزارش شد که رژیمهای متفاوت آبیاری روی تعداد خوشه در واحد سطح و وزن هزار دانۀ گندم تأثیر معنی داری ندارد (۸۲) هرچند که آبیاری منظم و کافی یکی از مهمترین عوامل افزایش عملکرد زراعی گندم بیان شده است (۱۲).
مونتویا[۳۵] و همکاران (۲۰۰۶) در بررسی روش های خاک ورزی دریافتند که اندازۀ ذرات خاک به نوع و روش خاک ورزی بستگی دارد که این موضوع در نگهداری و حفظ رطوبت در خاک اثر بسیار مهمی دارد (۶۸). بطور کلی راندمان آبیاری در سیستم کشت جوی و پشته ای بسیار بالاتر از کشت مرسوم و مسطح است (۳۰، ۳۷، ۴۵، ۶۰، ۶۱ و ۶۲).
با توجه به گستردگی روش های کشت و فراگیر شدن روش کشت جوی و پشته ای گندم در بیشتر نقاط جهان، به دلیل مزایای فراوانی که نسبت به کشت سنتی و مرسوم دارد لازم است این سیستم کشت در ایران نیز گسترش یابد و این روش با کشت مرسوم مقایسه شود تا مناسب ترین سیستم کشت مشخص شود. بنابراین برای مشخص شدن روش مناسب کاشت گندم در منطقۀ مشهد، ضروری است آزمایشی با توجه به یافته های جهانی در امر تغییرات جدید در سیستم های کاشت در آبیاری، طراحی و اجرا گردد.
مواد و روشها
مواد و روشها
فصل سوم: مواد و روشها
جهت مقایسۀ روش های کاشت گندم در منطقۀ مشهد و تعیین مناسب ترین روش کشت و نیز مقایسۀ روش جوی و پشته ای با مرسوم در عملکرد زراعی و بازدۀ آبی در سال زراعی ۸۵-۸۴ آزمایشی در مزرعۀ تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان واقع در حاشیۀ شهر مشهد، با عرض جغرافیایی ۳۵ درجۀ شمالی و طول جغرافیایی ۵۱ شرقی و با ارتفاع ۹۸۰ متر از سطح دریا انجام شد. حداکثر، حداقل و متوسط بارندگی روزانۀ ماه های مهر تا خرداد بر اساس آمار اخذ شده از ایستگاه سینوپتیک مشهد، در ضمیمه آورده شده است. بر اساس نتایج آزمایشات خاک شناسی، بافت خاک لومی تشخیص داده شد. پس از انجام شخم در اوایل آبان، دو نوبت دیسک زده شد و پس از آن اقدام به تسطیح مزرعه گردید. مقدار کود مصرفی ۱۰۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم و ۲۰۰ کیلوگرم اوره بود که تمامی کود فسفات آمونیوم و کود اوره قبل از کشت و کود اوره در ابتدای به ساقه رفتن استفاده گردید. بذر مورد استفاده رقم فلات (که یکی از ارقام غالب منطقه است) از طبقۀ گواهی شده بود. بذرها با قارچ کش کربوکسین تیرام دو در هزار، ضد عفونی شده بودند.
آزمایش شامل چهار روش کشت در شرایط خشکه کاری و هیرم کاری بود. روش های کاشت عبارت بودند از کشت جوی و پشته ای با فواصل ۶۰ سانتیمتر و سه خط کشت روی پشته، کشت جوی و پشته ای با فواصل ۷۵ سانتیمتر و چهار خط کشت روی پشته، کشت مسطح توسط بذرکار و روش بذرپاشی و احداث جوی و پشته (شاهد). هر کدام از روش های کشت در شرایط هیرم کاری و خشکه کاری اجرا گردیدند. فاصلۀ خطوط کشت در تمام روشها (غیر از شاهد) ۱۵ سانتیمتر و میزان بذر ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار بود. این تحقیق بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار اجرا گردید. شرایط کشت (خشکه کاری و هیرم کاری) به عنوان فاکتور اصلی و روش های کشت به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. هر بلوک شامل ۸ کرت بود. ابعاد هر کرت ۲۰×۹ متر، فاصلۀ هر کرت از کرت مجاور ۱ متر، فاصلۀ بین بلوکها ۳ متر و فاصلۀ بین سطوح خشکه کاری و هیرم کاری ۶ متر در نظر گرفته شد. نقشۀ کامل طرح در ضمیمه آورده شده است. جهت اجرای طرح، ابتدا سطوح فاکتور اصلی بطور تصادفی تعیین محل شدند و سپس سطوح فاکتور فرعی بطور تصادفی در داخل هر کدام از سطوح فاکتور اصلی قرار گرفتند. برای اجرا، ابتدا قسمتهای هیرم کاری در تاریخ ۱۴/۸/۸۴ آبیاری شدند و پس از گذشت دو هفته هنگامیکه رطوبت خاک به حد مناسب (در حدود ۱۴%) رسید، در تاریخ ۳۰/۸/۸۴ کشت طبق نقشه در تمامی تیمارها انجام شد.
میزان بارندگی و پراکنش آن در سال زراعی ۸۵-۸۴ در خراسان رضوی، از شرایط بسیار نامطلوبی برخوردار بود، بطوریکه متوسط میزان بارندگی استان خراسان رضوی از ابتدای سال زراعی (مهر ماه) ۵/۱۳۷ میلیمتر بود که این میزان نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته (۸۴-۸۳) ۳۸% و نسبت به مدت مشابه دورۀ آماری ۳۲% کاهش نشان می دهد. متوسط میزان بارندگی شهرستان مشهد ۱۶۵ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۲۷۳ میلیمتر) ۴۰% کاهش و نسبت به مدت مشابه دورۀ آماری (۲۵۰ میلیمتر) ۸/۳۳% کاهش نشان می دهد. از طرفی، افزایش زود هنگام، شدید و ناگهانی دما در بهار که با کاهش میزان بارندگی و افت رطوبت هوا نیز همراه بود، موجب بروز تنش هایی بر مزارع شد. در خصوص پراکنش بارندگی، ۸/۲۸ میلیمتر بارش ها در پاییز، ۹۲ میلیمتر در زمستان و ۷/۴۴ در بهار نازل شد؛ که در مقایسه با دورۀ آماری این ارقام به ترتیب ۳۸ ، ۱۱۵ و ۹۷ میلیمتر بوده است. با توجه به اهمیت درجۀ حرارت بهاره و مراحل رشدی محصول که در مراحل گل دهی و دانه بندی می باشد، بالا بودن دما در طی سال زراعی و بخصوص این دوره، اثرات منفی بر عملکرد داشت. میانگین درجۀ حرارت مشهد در فروردین ۹/۱۴ درجۀ سانتیگراد بود، در حالیکه این عدد در دورۀ آماری ۹/۱۲ درجۀ سانتیگراد بوده است. همچنین میانگین درجۀ حرارت در اردیبهشت ماه ۷/۲۲ درجۀ سانتیگراد بود که نسبت به دورۀ آماری مشابه که ۳/۱۸ درجۀ سانتیگراد بوده است، افزایش قابل توجهی نشان می دهد. آمار ماهیانۀ هواشناسی در ضمیمه آورده شده است.
کشت در روش های جوی و پشته ای و روش مسطح توسط دستگاه بذرکار ساخت کارخانه جیران صنعت با عرض کار ۳ متر صورت گرفت و جهت کشت در تیمار شاهد (سانتریفوژ)، بذور در سطح زمین پاشیده و پس از دیسک زدن، جویچه ها توسط فاروئر احداث گردید. کنترل علف هرز در اواخر اسفند ماه و ابتدای به ساقه رفتن به صورت مکانیکی توسط کارگر انجام شد. با توجه به وضعیت رطوبت خاک و شرایط آب و هوایی، بطور متوسط هر ۱۵ روز یکبار نسبت به آبیاری مزرعه اقدام گردید. البته در اواخر دورۀ رشد (رشد زایشی) به علت افزایش دمای هوا و کاهش بارندگی مدار آبیاری به ۱۰ روز تقلیل یافت. در طول فصل رشد پارامترهای زیر تعیین شدند:
تراکم علفهای هرز که شامل سلمه، شاتره و اویارسلام بودند، در دو مرحله، پس از کاشت (حدود ۲ ماه پس از سبز شدن) و در ابتدای به ساقه رفتن (قبل از کنترل مکانیکی) اندازه گیری شد. جهت اندازه گیری درصد سبز شدن (تعداد بوتۀ جوانه زده) در مزرعه، بصورت روزانه تعداد بذور سبز شدۀ هر کرت شمارش گردید و هنگامیکه تعداد بذور سبز شده به عدد ثابتی رسید، ثبت و اندازه گیری متوقف شد. جهت اندازه گیری آب مصرفی در زمان آبیاری از پارشال فلوم و سیفون استفاده شد. پس از اینکه آب داخل جوی اصلی قرار گرفت، کرتهایی که در آنها کشت مسطح صورت گرفته بود بصورت غرقابی و بقیۀ کرتها بصورت جوی و پشته ای (نشتی) آبیاری شدند. جهت آبیاری تیمارهای کشت مسطح، چندین دهانۀ ورودی آب از جوی اصلی به سمت این کرتها در نظر گرفته شده بود و برای اندازه گیری میزان آب آبیاری در دهانۀ هر ورودی، یک پارشال فلوم متناسب با دبی ورودی به کرت، قرار داده شد. بعد از محکم کردن و تراز کردن پارشال فلوم در دهانۀ ورودی آب به کرت، ارتفاع آب قرار گرفته در فلوم را اندازه گیری کرده و سپس به کمک جداول مخصوص پارشال فلوم ها، دبی آب عبوری از فلوم بدست آمد و با توجه به مدت زمان آبیاری، میزان آب مصرف شده برای آبیاری کرت از حاصل ضرب زمان آبیاری در دبی فلوم ها محاسبه گردید. آبیاری کرتهایی که بصورت جوی و پشته ای آبیاری شدند، توسط سیفون انجام پذیرفت. جهت اندازه گیری میزان آب مصرفی در این کرتها، ابتدا دبی هر سیفون توسط بشر مدرج معین شد (حجم بشر مدرج تقسیم بر زمان پر شدن آن). پس از آن برای هر کرت تعداد سیفونها در دبی هر سیفون و زمان آبیاری شدن کرت ضرب شد تا میزان آب مصرفی جهت آبیاری آن کرت بدست آید.
در انتهای فصل و پس از رسیدگی کامل، جهت تعیین اجزاء عملکرد (تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه) پس از حذف اثر حاشیه، یک متر مربع بطور تصادفی، برداشت گردید. سایر بوته های کرت با رعایت اثر حاشیه جهت تعیین عملکرد دانه برداشت شدند. جهت اندازه گیری شاخص برداشت، وزن خشک کاه و دانه در متر مربع (عملکرد بیولوژیک) در هر تیمار محاسبه شد و از تقسیم عملکرد دانه بر عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت مشخص گردید. برای اندازه گیری بازدۀ آبی، عملکرد زراعی بر میزان آب مصرف شده برای آبیاری، تقسیم شد.
محاسبات آماری با بهره گرفتن از نرم افزار MSTAT-C و مقایسۀ میانگین ها با بهره گرفتن از آزمون چند دامنه ای دانکن انجام گرفت و برای رسم نمودارها و جداول از نرم افزار Excel استفاده شد.
نتایج و بحث
۱-۴- تراکم علف هرز در متر مربع
۲-۴- تعداد بوتۀ سبز شده در واحد سطح
۳-۴- تعداد سنبله در متر مربع
۴-۴- تعداد دانه در سنبله
۵-۴- وزن هزار دانه
۶-۴- عملکرد دانۀ گندم
۷-۴- شاخص برداشت
۸-۴- راندمان آبیاری

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...