• • 1. 1. چک­لیست­ها و ماتریس­های فعل و انفعالی:

به کارگیری چک­لیست­ها و ماتریس­های اندرکنشی از فنونی است که اغلب در پیش ­بینی آثار مورد استفاده قرار می­گیرد. چک­لیست­ها طیفی است که بیشتر متشکل از فهرست­های ساده مورد انتظار پروژه تا فهرست­هایی که دارای مجموعه ­ای از پرسش­های تفصیلی فراهم آورنده فعالیت پیش ­بینی آثار می­باشند. برخی از چک­لسیت­ها شامل مقیاس، درجه، اندازه آثار مورد انتظار گزینه­ ها و همچنین وزن و اهمیت نسبی عوامل منفرد محیط­زیستی است. چنین ماتریس­هایی را می­توان برای هم­افزایی و تجمع آثار پروژه برای دستیابی به شاخص یا نمره­ای نهایی به کار برد. از شاخص یا نمره پیش گفته می­توان جهت مقایسه انجام و یا عدم انجام پروژه استفاده کرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این روش از ماتریس­های ساده( محور x-y) برای تشخیص آثار و نیز به عنوان مبنایی برای ارزیابی بیشتر چنین آثاری بر حسب مقدار و اهمیت شروع شده و با ماتریس­های پله­ای برای مشخص کردن آثار اولیه و ثانویه ادامه می­یابد. در نهایت، ماتریس­های پیچیده­تری وجود دارد که عبارت است از شبکه­ ها و درخت آثار. در این ماتریس­ها برای ترسیم پیامدهای یک پروژه از روش­های سیستمی استفاده می­ شود.
۱-۷-۳- شاخص­ های محیط­زیستی:
این شاخص عبارت است از نمایش توصیفی و یا ریاضی اطلاعات درباره مجموعه عواملی که می ­تواند برای طبقه ­بندی کیفیت و حساسیت محیط­زیست و برای پیش ­بینی آثار یک پروژه پیشنهادی به کار رود.
مفهوم اساسی پیش ­بینی آثار عبارت است از پیش­نگری و ( در صورت امکان)کمی کردن تغییر در شاخص محیطی به عنوان پیامد پروژه و سپس ملاحظه تفاوت در شاخص به عنوان معیار آثار پروژه. برای کیفیت هوا، آب، سروصدا، دید و زندگی( شاخصی اقتصادی- اجتماعی که می تواند دربردارنده عوامل ویژه متعددی باشد) شاخص­ هایی تهیه شده است. از مزیت­های کلیدی شاخص­ های پیش ­بینی آثار ارائه رویکردهایی است که می ­تواند مرتبط با اطلاعات موجود باشد و به علاوه، مبنایی سیستمی برای ملاحظه پیامدهای یک پروژه عرضه کند.
۱-۷-۴- روش­های تجربی:
این روش­ها شامل تجربیات خاص آزمایشگاهی برای تهیه ضرایب مدل­های ریاضی و یا تجربه ­های میدانی گسترده برای اندازه ­گیری تغییرات ویژگی­های محیط­زیست در پی بروز اختلال­هایی در سیستم است. روش­های تجربی به طور عمده در رابطه با اجزای فیزیکی، شیمیایی و ویژگی­های بیولوژیک محیط­زیست به کار می­رود.

• 1. 1. مدل­های ریاضی:

پیشرفته­ترین و پیچیده­ترین فنون پیش ­بینی آثار مدل­های ریاضی برای توصیف و تبیین ویژگی­ها و کاربردهای بوم­سازگان است. درباره کیفیت هوا، بلندی دودکش­ها، بزرگ­راه ­ها، منابع آلودگی هوا و مانند آن نیز مثال­هایی در این مورد وجود دارد. مدل­های کیفیت و کمیت آب­های سطحی و زیرزمینی فراوان است. پیش ­بینی آثار محیط­های اقتصادی- اجتماعی اغلب با بهره گرفتن از مدل­های اقتصادسنجی و جمعیتی انجام می­گیرد.
عنصر مشترک فنون گوناگون پیش ­بینی آثار یک پروژه معین، تصمیم ­گیری درباره بهترین روش درباره مکان، اندازه و نوع پروژه و نیز بودجه مطالعه مربوطه است. مدل­های پیشرفته ممکن است به دلیل هزینه بالا و نیاز به داده ­های فراوان چندان مناسب نباشد. گاهی برای ارزیابی آثار یک پروژه معین ممکن است لازم باشد همزمان از چندین تکنیک استفاده شود(اقتصاد کشاورزی و توسعه، ۱۳۷۵).

• فرایند تصمیم ­گیری:

تصمیم ­گیری مطالعه­ ای است که به شناسایی و انتخاب گزینه­ ها بر پایه­ ارزش­ها و ارجحیت­های تصمیم­ گیران می ­پردازد. اخذ یک تصمیم ملزم به وجود گزینه ­هایی است که انتخاب از بین این گزینه­ ها صورت می­پذیرد. در چنین مواردی گزینه­ ها باید مورد شناسایی قرار گرفته و یکی از آن­ها نیز به عنوان بهترین گزینه­ انتخاب شود، گزینه­ انتخاب شده باید با اهداف، مطلوبیت­ها و ارزش­های مورد­نظر تحقیق تطابق داشته باشد( حاتمی- ماربینی و توانا، ۲۰۱۱).
کل فرایند تصمیم ­گیری را می­توان به هشت مرحله­ زیر تقسیم ­بندی کرد: ۱- تعریف مسئله ۲- تعریف نیازها ۳- تعیین اهداف ۴- شناسایی گزینه­ ها ۵- تعریف معیارها ۶- انتخاب یک ابزار تصمیم ­گیری ۷- ارزیابی گزینه­ ها در برابر معیارها ۸- ارزش دادن به راه­ حل­های موجود برای مسئله مورد مطالعه (کینی و ریفا، ۱۹۷۶).

• تعریف مسئله: