۹-۴-۲- کمبود خاک مرغوب، بیابان­زایی و جنگل­زایی
طبق نظرکارشناسان اکولوژی طبیعی ایران، میزان تخریب سطح جنگل­ها و مراتع کشور را به میزان ۳۶۰ متر مربع در ثانیه براورد می­ کنند. مقدار فرسایش آبی سالانه بیشتر از ۲ میلیارد تن و میانگین آن ۳۳ تن خاک در هکتار است. سالانه یک میلیون هکتار به وسعت بیابان­های ایران افزوده می­ شود. میزان رسوبات ورودی به سه سد مهم کشور( کارون، دز و سفید رود) بیش از ۵۰ میلیون متر مکعب در سال است. این در کشوری اتفاق می­افتد که ۵۲ درصد آن کمتر از ۲۰۰ میلی متر در سال بارندگی دارد و ۷۰ درصد وسعت آن فاقد رودخانه دائمی است. این در حالی است که در کشوری مانند آمریکا سالانه ۱۷ تن در هکتار فرسایش خاک وجود دارد( مخدوم،۱۳۸۷). سرعت رشد و شتاب گسترش فرسایش خاک در ایران ۶ برابر استاندارد جهانی است که سالانه معادل یک میلیون هکتار تخریب زمین­های کشاورزی است. پژوهش­ها نشان داده­اند بیشتر خاک­های کشور از نظر مواد نیتروژنی فقیر و دچار کمبود فسفر هستند. نتیجه اولیه فرسایش خاک در قالب افزایش رسوب­گذاری در مخازن سدهای مناطق سیل­خیز است، به طوری که سالانه یک درصد از حجم مخازن رسوب­گذاری در مخازن سدهای کشورهای به دلیل فرسایش خاک کاسته می­ شود( کاویانی­ راد،۱۳۸۹).
۵-۲- بخش پنجم
۱-۵-۲- آمادگی و مقابله با پدیده گرد و غبار و کاهش خسارات
– روش­ها و سیستم­های پیش بینی، هشدار و پایش پدیده گرد و غبار در داخل و خارج از مرزها؛
– حفاظت خاک وتثبیت شن­های روان: راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت؛
– بیابان زدایی، تقویت پوشش گیاهی و ایجاد کمربند سبز؛
– هماهنگ سازی و سازگاری طرح­های عمرانی و توسعه منابع آب با شرایط زیست­محیطی و اکوسیستم مناطق،
– حفاظت و احیای منابع آبی مؤثر در کنترل و کاهش گرد و غبار بویژه تالاب­ها و دریاچه­های واقع در مناطق تحت نفوذ گرد و غبار؛
– آماده ­سازی بخش پزشکی و سلامت­(توسعه و تجهیز مراکز پزشکی، تحقیق و شناسایی عوارض و بیماری­های ناشی از گرد و غبار،…)؛
– ارائه آموزش­های فراگیر به منظور ارتقای آگاهی عموم( در شهرها و روستاها) در جهت حفظ سلامتی وکاهش آسیب­ها و بیماری­های ناشی از گرد و غبار؛
– آماده سازی زیرساخت­های مورد نیاز در مناطق شهری و روستایی به منظور مقابله و کاهش خسارات گرد و غبار.
۲-۵-۲- ابعاد حقوقی و بین المللی گرد و غبار
– همکاری چند جانبه کشورهای منطقه و نهادهای بین المللی(تفاهم نامه­ های بین المللی)؛
– جنبه­ های حقوقی جبران خسارات ناشی از گرد و غبار؛
– جنبه­ های قانونی پیشگیری، حفاظت و تحدید عوامل ایجاد یا تشدید گرد و غبار و کاهش خسارات حاصل از این پدیده؛
– حمایت­های بین المللی از آسیب دیدگان حقیقی و حقوقی پدیده گرد و غبار( امیر حداد پور، ۱۳۹۰).
۳-۵-۲- آیین نامه آمادگی و مقابله با آثار زیان بار پدیده گرد و غبار در کشور
۱-۳-۵-۲- فصل اول ـ کلیات
ماده١ـ به منظور ایجاد آمادگی ملی، مدیریت و مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار در کشور و ایجاد زمینه همکاری­های منطقه­ای، کارگروهی با مسئولیت معاون اول رییس­جمهور و عضویت رؤسای سازمان­های حفاظت محیط­زیست، مدیریت بحران کشور، هواشناسی کشور و جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور و معاونین وزارتخانه­های نیرو، نفت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی(معاون سلامت)، کشور(معاون امور عمرانی)، امور خارجه(معاون امور بین­الملل) و معاونت برنامه­ ریزی و نظارت راهبردی رییس­جمهور تشکیل می­ شود و در اولین جلسه، آئین­نامه داخلی خود را تصویب می­نماید.
ماده٢ـ تصمیم ­گیری در خصوص امور اجرایی موضوع­های یاد شده به کلیه اعضای کارگروه به عنوان نمایندگان ویژه رئیس­جمهور و اختیارات هیئت وزیران در قوانین و مقررات مربوط، به وزیران دستگاه­های عضو کارگروه تفویض می­ شود. همچنین اختیار اصلاح این تصویب­نامه به وزیران عضو کار گروه تفویض می­ شود.
ماده٣ـ تصمیمات و مصوبات اکثریت اعضا یا وزیران عضو کارگروه(حسب مورد) در حکم تصمیمات رئیس جمهور و هیئت وزیران می­باشد و با رعایت ماده(١٩) آیین نامه داخلی دولت قابل ابلاغ است.
۲-۳-۵-۲- فصل دوم ـ برنامه­ ها
۱-۲ -۳-۵-۲- برنامه ­های کوتاه مدت^[۵۸]
ماده۴ـ در راستای تعیین کم و کیف پدیده گرد و غبار در استان­های جنوب و غرب کشور و شناسایی کانون­های شکل گیری اولیه آنها و به منظور پیش بینی و اطلاع رسانی وقوع این پدیده، سازمان­های حفاظت محیط­زیست و هواشناسی کشور مکلفند با همکاری سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور ظرف سه ماه طرح توسعه و تجهیز ایستگاه­های پایش وضعیت جوی، سیسمتم­های پیش آگاهی و کنترل هوای منطقه را به صورت مشترک تهیه و برای تصویب به کارگروه ارائه نمایند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ماده۵ ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با هماهنگی سازمان هواشناسی کشور و استانداری­های مربوط مطابق زمانبندی­هایی که کار گروه تعیین می­نماید، نسبت به مالچ­پاشی و سایر اقدامات مناسب در مناطق با پتانسیل فرسایش بادی بالا بر اساس نتایج طرح شناسایی کانون­های بحرانی بیابان­زا اقدام نماید.
تبصره ـ وزارت نفت مکلف است ضمن تأمین و تحویل رایگان مالچ مورد نیاز اجرای این ماده، برنامه­ ریزی لازم­ برای تولید و نگهداری این ماده در پالایشگاه منطقه را به­عمل آورد. اعتبار مورد نیاز از محل اعتبارات مصوب مربوط با پیشنهاد معاونت برنامه­ ریزی و نظارت راهبردی رییس­جمهور تأمین خواهد شد.
ماده۶ ـ استانداری­های مناطق تحت تأثیر به ویژه منطقه جنوب و غرب کشور موظفند در راستای اطلاع­رسانی و آموزش همگانی برای کسب آمادگی مواجهه با پدیده گرد و غبار، برنامه ­های آموزشی لازم را با همکاری ادارات هواشناسی، آموزش و پرورش، حفاظت محیط­زیست، سازمان آب منطقه­ای، دانشگاه­ های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهیه و با همکاری مؤثر صدا و سیمای استان مربوط اجراء نمایند.
ماده٧ـ سازمان جنگل­ها، و مراتع و آبخیزداری کشور جهت احداث فضای سبز مشجر در کانون­های بحران، طرح لازم را تهیه و با همکاری سازمان بسیج سازندگی نیروی مقاومت بسیج با توجه به مواد(١) و (٢) قانون اصلاح اختیارات سازمان بسیج سازندگی نیروی مقاومت بسیج از محل اعتبارات مصوب مربوط و نیز اعتباراتی که از محل ماده (١٠) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت با پیشنهاد وزارت کشور تصویب می­ شود اجرا نماید.
ماده٨ ـ کارگروه وزیران موضوع ماده (٢) با پیشنهاد وزارت کشور(سازمان مدیریت بحران کشور) اعتبار مورد نیاز برای مقابله با پدیده گرد و غبار را از محل اعتبارات ماده(١٠) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی(دانشگاه­ های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ـ درمانی استان­های جنوب و غرب کشور شامل استان­های بوشهر، خوزستان، هرمزگان، ایلام و کرمانشاه) قرار خواهد داد تا مراکز درمانی مربوط حداکثر تا پایان سال ١٣٨٨ درموارد زیر هزینه نموده و گزارش عملکرد خود را از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هر سه ماه یکبار به کارگروه­ ارائه نمایند.
الف ـ توسعه و تجهیز مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش به وسایل مراقبت­های پزشکی لازم جهت پیشگیری و درمان افراد آسیب دیده در مناطق تحت تأثیر پدیده گرد و غبار؛
ب ـ توسعه و تجهیز مراکز اورژانس در مناطق بحرانی گرد و غبار؛
ماده٩ـ وزارت نیرو موظف است حقابه تالاب­های جنوب و غرب کشور که توسط کار گروه مشترک سازمان حفاظت محیط­زیست و وزارت یادشده تعیین شده است را حفظ و همکاری لازم جهت حفاظت و احیای تالاب­های یاد شده را به عمل آورد و نتایج آن را به­ طور منظم به کار گروه ارائه نماید.
۲-۲ -۳-۵-۲- برنامه ­های میان­مدت^[۵۹]
ماده١٠ـ شهرداری­ های شهرهای واقع در استان­های جنوب و غرب کشور، موظفند برای اجرای طرح کمربند فضای سبز شهرهای مربوط ضمن رعایت ضوابط طرح جامع، نظر سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور را از جهت اولویت مکانی و نوع کاشت رعایت نمایند.
تبصره ـ حق استفاده از اراضی ملی و دولتی و منابع طبیعی واقع در کمربند سبز مزبور(به استثنای مناطق (۴)گانه موضوع ماده (٣) قانون حفاظت و بهسازی محیط­زیست و اراضی موضوع ماده (٢) آیین­ نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ١٣۵٩ ـ شورای انقلاب) با توجه به تبصره (۵) ماده (۶٩) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به شهرداری­ های مجری کمربند سبز موضوع این ماده بر اساس نقش­های که به تأیید کمیسیون مستندسازی و تعیین بهره­بردار اموال غیرمنقول دستگاه­های اجرایی می­رسد، واگذار می­ شود.
ماده١١ـ وزارت نیرو موظف است به منظور کاهش صدمات وارده بر تاسیسات تصفیه آب شرب شهری ناشی از پدیده گرد و غبار در منطقه، کمربند سبز با اشکوب بندی مناسب با اهداف بادشکن را پیرامون تاأسیسات مربوط احداث نماید.
ماده١٢ـ سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور موظف است در راستای برنامه اقدام ملی مقابله با بیابان­زایی و کاهش اثرات خشکسالی در کشور با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان هواشناسی کشور و سازمان بسیج سازندگی نیروی مقاومت بسیج ظرف پنج سال، سالانه نسبت به احداث حداقل (۶٠٠) کیلومتر مربع نهال­کاری به صورت اشکوب­بندی شده و با بهره گرفتن از گونه­ های بومی سازگار به کم آبی را با اولویت مناطق آسیب­پذیر از نظر زیست محیطی به شرح زیر در جنوب و غرب کشور به مورد اجرا گذارد:
١ـ کمربند فضای سبز کلیه فرودگاه­های منطقه با رعایت حریم فرودگاه­ها؛
٢ـ حریم ایمنی (١۵٠) متری راه­آهن و جاده­های بین شهری؛
٣ـ حوضه­های آبخیز سدهای مورد بهره ­برداری؛
۴ـ کمربند سبز در نوار مرزی جنوب غربی،
۵ ـ کانون­های بحرانی فرسایش بادی.
بصره ـ استان­داران موظفند پروژه­ های استانی موضوع این ماده را به عنوان پروژه­ های اولویت­دار در کمیته برنامه­ ریزی استان جهت تصمیم ­گیری برای تأمین اعتبار از محل اعتبارات طرح­های استانی مطرح نمایند. تأمین اعتبار برای پروژه­ های ملی با رعایت قوانین مربوط و به ترتیب مقرر در ماده (١٧) این آیین­ نامه در لوایح بودجه سالانه برای سیر مراحل تصویب منظور خواهد شد.
ماده١٣ـ معاونت برنامه­ ریزی و نظارت راهبردی رئیس­جمهور موظف است یک ردیف بودجه­ای مستقل را در لوایح بودجه کل کشور به منظور مطالعات مرتبط با گرد و غبار در کشور و منطقه توسط پژوهشکده اقلیم­شناسی با هماهنگی سازمان حفاظت محیط­زیست پیشنهاد نماید.
۳-۲ -۳-۵-۲- برنامه ­های بلندمدت
ماده١۴ـ وزارت جهاد کشاورزی مکلف است به منظور حفاظت از منابع خاک در معرض فرسایش بادی، طرح جامع مدیریت و احیاء مراتع استان­های جنوب و غرب کشور را ظرف یک سال تهیه و جهت اجرا و تامین بودجه لازم در برنامه پنجم توسعه به دولت ارائه نماید.
ماده١۵ـ وزارت جهاد کشاورزی مکلف است طرح جامع مقابله با شن­های روان و فرسایش بادی در پهنه جنوب و غرب کشور را با همکاری سازمان حفاظت محیطزیست و با اولویت روش­های بیولوژیکی تهیه و در طول برنامه پنجم توسعه اجرا نماید.
ماده١۶ـ وزارت راه و ترابری مکلف است برنامه توسعه و تجهیز فرودگاه­های جنوب و جنوب غرب کشور به تجهیزات و تأسیسات ناوبری و هواشناسی پیشرفته را جهت هدایت هر چه بهتر پروازهای مربوط در شرایط وقوع بحران گرد و غبار تهیه و اجرا نماید.
ماده١٧ـ معاونت برنامه­ ریزی و نظارت راهبردی رئیس­جمهور مکلف است براساس گزارش­های توجیه فنی، اقتصادی و زیست­محیطی دستگاه­های اجرایی، اعتبارات لازم برای تحقق برنامه ­های موضوع این آیین­ نامه را در لایحه بودجه سنواتی دستگاه­های ذیربط پیش ­بینی نماید.