چکیده: در فصل اول، تعریف مسؤولیت در لغت و اصطلاح بیان گردیده و نتیجه‌گیری شده که مسؤولیت در اصطلاح، یعنی پذیرفتن انجام دادن کاری با همه‌ی خطرهای احتمالی آن و آمادگی برای بازخواست شدن در برابر کسی که انجام دادن کار یا کارها را واگذار نموده و تحمل پیامدهای درست انجام ندادن وظیفه. همچنین، منشأ مسؤولیت بررسی و گفته شده که یا افراد است یا قرارداد و یا پروردگار. در باره‌ی مسؤولیت و اهلیت، با استناد به آیه‌های قرآن، ویژگی‌های کسی که باید از سوی خداوند مسؤولیت بپذیرد، چنین ارزیابی شد: سختگیر بودن با کافران و مهربان بودن با مؤمنان، تنها برای خشنودی پروردگارش انجام وظیفه نمودن، راستگو و راست‌کردار بودن، ابلاغ آنچه ایزد دانا به او وحی می‌کند به مردم بی‌‌کم و افزایش و داشتن سعه‌ی صدر و نرمخویی حتی در هنگام سخن گفتن با بدکاران.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سپس به مسؤولیت‌ سیاسی پیامبر در قرآن پرداخته شد و در این رابطه، آیه‌هایی که به اطاعت از پیامبر فرمان داده، آورده شد و معنی اطاعت بیان گردید. آنگاه، محدوده‌ی اطاعت از پیامبر مشخص و به شبهات این موضوع نیز پاسخ داده شد.
در فصل دوم که بحث از مسؤولیت‌ سیاسی پیامبر در قرآن است، رویکرد قرآن به جایگاه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل در حکومت نبوی، اهداف سیاست خارجی پیامبر، دیپلماسی وی با قبایل و دولت‌های همسایه در زمینه‌های اعزام سفیر و بستن پیمان و پذیرش هیأت‌های خارجی، بررسی گردید.
همچنین، استراتژی‌های سیاست خارجی پیامبر که عبارت بود از: استراتژی دعوت، یعنی تقدم دعوت بر جنگ، قاطعیت، انعطاف، استفاده از نقاط مشترک با دیگر جوامع، گفتگو، استفاده از حمایت‌های قومی، بهره‌گیری از ابزارهای اقتصادی و در نهایت اقدام به جنگ، تشریح شد. از دیپلماسی در حین جنگ نیز غفلت نگردید و گفته شده که پیامبر، چگونه برای خنثی کردن نیروهای مخالف، از این ابزار استفاده می‌نموده است. استراتژی صلح پیامبر نیز به میان آورده شد تا همه‌جانبه‌نگری پیامبر، روشن‌تر شود. سپس، اصول سیاست خارجی اسلام به طور کلی در روابط با دولت‌ها توضیح داده شد که عبارت است از: توحید، ولاء، دعوت و جهاد، عدالت، ظلم ستیزی و نفی سلطه‌ی کافران، عزت اسلامی و سیادت دینی و پای‏بندی به پیمان‌های سیاسی. پس از آن، اصول سیاست خارجی با جوامع مطرح گردید که عبارت است از: عدالت، تعادل در روابط و حفظ احترام متقابل و حفظ سیادت اسلام.
سپس به اصول برقراری ارتباط بین الملل از منظر قرآن پرداخته شد که عبارت است از برقراری ارتباط با گفتار پسندیده و نرم. سپس بحث تقیه و موضوعات مربوطه و جایگاه آن در روابط بین‌الملی موشکافی گردید. آنگاه، دیدگاه قرآن در باره‌ی رفتار با اهل کتاب بیان شد و پس از آن، رابطه با‌ کافران‌ و مشرکان از دیدگاه قرآن بیان گردید.
در فصل سوم که موضوع آن، اصول قرآنی در حوزه‌‌ی اجرائیات و شئونات سیاست خارجی است، مبانی قرآنی گزینش سفیران یا دولتمردان سیاست خارجی با بهره گرفتن از آیه‌های قرآن بررسی و بیست‌و پنج ویژگی برای سفیر، از قرآن استخراج شد. همچنین، مبانی قرآنی مربوط به موارد خاص در سیاست خارجی مطرح شد که عبارت است از: نقض پیمان از سوی دولت مقابل، خیانت و یا سوء استفاده او از روابط خوب و شکستن پیمان از سوی دولت اسلامی با آشکار شدن زیان‌آور بودن آن.
در فصل چهارم که موضوع آن، مبانی قرآن در سیاست خارجی جنگ و صلح می‌باشد، صلح و ویژگی‌های آن از دیدگاه قرآن طرح و بررسی شد. پس از آن، مبانی قرآن در جنگ مطرح و گفته شد که حتی در نبرد با کافران و مشرکان، مسلمانان حق ندارند اصول اخلاقی را نادیده بگیرند؛ ولی می‌توانند از ابزارهایی چون جنگ‌روانی که مهم‌ترین نمود آن، پخش شایعه در عقبه و اردوی دشمن است، برای متزلزل کردن روحیه دشمن بهره برد.
کلید واژگان: مسؤولیت، سیاست خارجی، پیامبر.

کلیات

پیشگفتار…………………………………………………………………………………………………………………………….۱
پیشینه‌ تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………۳
پرسش‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..۳
فرضیه‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………..۳
اهداف این پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..۳
فواید علمی و کاربردی…………………………………………………………………………………………………………۴
فصل اول
تعریف مسئولیت در لغت و اصطلاح……………………………………………………………………………………… ۶
منشاء مسئولیت…………………………………………………………………………………………………………………….۶
رابطه‌ی مسئولیت با اهلیت یا قابلیت و توانمندی فرد………………………………………………………………….۶
مسئولیت‌های پیامبر در قرآن…………………………………………………………………………..۷
مسئولیت‏ سیاسی پیامبر………………………………………………………………………………………………..۷
۱ـ آیه‌هایی که به مساله‌ی اطاعت از پیامبر می‏پردازند……………………………………………۷
معنای اطاعت از پیامبر…………………………………………………………………………………………………۸
تفویض کارها به پیامبر………………………………………………………………………………………………..۹
محدوده‌ی اطاعت از پیامبر…………………………………………………………………………………………..۹
شبهات درباره‌ی اطاعت از پیامبر………………………………………………………………………………….۱۰
نفی کارها از پیامبر در قرآن کریم……………………………………………………………………………….۱۰
حافظ، وکیل، مسلط، جبار نبودن پیامبر………………………………………………………………………..۱۱
انحصار وظیفه‌ی پیامبر در بشارت و هشدار دادن……………………………………………………………۱۳
۲ ـ آیه‌هایی که ولایت پیامبر و اولویت ایشان نسبت‏ به مؤمنان را مطرح می‏کنند………۱۵
۳ ـ آیه‌هایی که در زمینه‌ی حکم پیامبر سخن می‏گویند……………………………………… ۱۶
معنای حکمیت پیامبر………………………………………………………………………………………………..۱۸
۴ ـ آیه‌هایی که پیامبر را محور امور اجتماعی معرفی می‏کنند…………………………….. ۱۸
محور بودن انبیا در ایجاد قسط در جامعه………………………………………………………………………۱۸
اجازه گرفتن از پیامبر هنگام شرکت در امور اجتماعی…………………………………………………..۱۹
محور بودن پیامبر در امور مالی جامعه…………………………………………………………………………..۲۰
۵ ـ آیه‌هایی که مؤمنان را به ایمان به پیامبر فرا می‏خوانند……………………………………. ۲۱
فصل دوم
مسئولیت‌ سیاسی پیامبر در قرآن
رویکرد قرآن به جایگاه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل در حکومت نبوی…………………………….۲۴
اهداف سیاست خارجی پیامبر……………………………………………………………………………………۲۴
دیپلماسی عصر پیامبر……………………………………………………………………………………………….۲۵
دیپلماسی با قبایل عرب و یهود………………………………………………………………………………….۲۵
قبیله‌های شبه جزیره عربستان…………………………………………………………………………………….۲۵
روابط با مسیحیان نجران……………………………………………………………………………………………۲۹
روابط با دولت‏های همجوار………………………………………………………………………………………۳۰
دولت‌های منطقه……………………………………………………………………………………………………..۳۰
۱ـ دولت یمن………………………………………………………………………………………………………….۳۰
۲ـ دولت حیره…………………………………………………………………………………………………………۳۰
۳ـ دولت غسان………………………………………………………………………………………………………..۳۱
۴ـ دولت حبشه………………………………………………………………………………………………………..۳۱
۵ـ دولت مصر…………………………………………………………………………………………………………۳۱
دیپلماسی با قدرت‏های بزرگ ایران و روم……………………………………………………………………………۳۲