شاهنامه به نظم می کرد و همه ی امید او آن بود که از صله ی آن کتاب جهاز دختر بسازد . بیست و پنج سال در آن کتاب مشغول شد که آن کتاب تمام کرد . » (نظامی عروضی، ۱۳۴۶ : ۷۵ )
کدام انسان عاقل است که مختصر آشنایی با فردوسی و طبع بلند او داشته و عشق فراوان او را به زبان ، فرهنگ و قومیّت ایرانی درک کرده باشد ؛ خواهد پذیرفت که فردوسی سی سال و یا به قول نظامی بیست و پنج سال در آن کتاب مشغول شد به این امید که از صله ی آن جهاز دختر خود را تأمین کند .
حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده تنها با ذکر نام فردوسی به صورت « هو ابوالقاسم الحسن بن علی الطوسی » و بدون هیچ گونه توضیحی درباره ی شخصیت و زندگی پرفراز و نشیب شاعر تنها به آوردن چهار بیت به شرح زیر اکتفا می کند :
شبی در برت گر برآسودمی سر فخر بر آسمان سودمی
قلم در کف تیر بشکستمی کلاه از سر مهر برسودمی
به قدر از نهم چرخ بگذشتمی به پی ، فرق کیوان بفرسودمی
به بیچارگان رحمت آوردمی به درماندگان بر ، ببخشودمی
(ابوبکر حمد الله بن احمد مستوفی قزوینی ، ۱۳۲۸ :۸۲۴ )
هم در این کتاب در جای دیگر در مقام معرفی عنصری به برخورد افسانه آمیز ساختگی با فرّخی ، عسجدی و عنصری در حوالی غزنه اشاره می کند ، که به سرایش رباعی معروف توسط چهار شاعر می انجامد .
چون روی تو خورشید نباشد روشن
همرنگ رخت گل نبود در گلشن
مـﮊگانت گذر همی کند در جوشن
مانند سنان گیو در جنگ پشن(همان ص۸۲۲)
ذکر این نکته نیز جالب است که همین حکایت را قاضی نورالله شوشتری در مجالس المؤمنین آورده است و متذکّر گردیده که از چهار مقاله نقل می کند . در صورتی که این افسانه در چهارمقاله نیامده و این امر می رساند که این افراد در نقل حکایت و افسانه درباره ی فردوسی قایل به هیچ منبع و مأخذی نبوده اند .
قـاضی نـورالله داسـتان دیـگری نیز دربـاره ی فردوسی نقل می کند به این مضمون که : « پدر فردوسی در خواب می بیند که پسرش بر بام بلندی می رود به قبله نعره ای می زند و جوابی می شنود و همین عمل را در سمت چپ و راست تکرار می کند و وقتی موضوع را با شیخ نجیب الله معبر در میان می گذارد ؛ نامبرده اظهار نظر می کند که فرزندش سخن سرایی بزرگ خواهد شد که آوازه اش به چهار رکن عالم خواهد رسید . » (نورالله بن سید شریف الدین ، ۱۲۹۹ : ۴۹۸-۴۹۷ )
محمّد عوفی در لباب الالباب نیز آن جا که نوبت به فردوسی می رسد ، جز لفّاظی و سجع پراکنی ، حرف تازه ای ندارد بدین منوال که « فردوسی ، فردوس فصاحت را رضوان بود و دعوی بلاغت را برهان … » ( عوفی ، ۱۳۸۸ : ۲۷۵ ) در پایان بی مناسبت نیست که به مرگ افسانه آمیز فردوسی اشاره یی گردد که :«از دروازه ی رود ، بار اشتر در میشد و جنازه ی فردوسی به دروازه ی رزان بیرون همی بردند . » ( نظامی عروضی ،۱۳۴۶: ۸۳)
از این دست حکایات در زمینه های مختلف و اغلب در جهت بالابردن مقام شاعر بسیار ساخته و پرداخته اند و همین امر باعث گردیده زندگی واقعی فردوسی در هاله ای از ابهام پنهان بماند . هرجا نامی از فردوسی به میان آمده انبوهی از افسانه ، دور آن را فراگرفته است، با فراوان اشتباه های تاریخی و عقلی . باری شاید مستندترین ویـﮊگی حکیم فرزانه ی توس که همگان بر آن متفّق القول هستند خلق اثری ماندگار به نام شاهنامه است . از این که بگذریم سایر ابعاد حیات طولانی شاعر ، در انبوهی از افسانه و اوهام پنهان است با این تفاوت که در مورد سایرین با قدری تتبع در مأخذ کهن به سهولت می توان در میان شخصیت واقعی و شخصیت افسانه ای آنان ، خطی مشخص رسم کرد . اما متأسفانه در مورد فردوسی مسأله متفاوت است ، زیرا از قدیـمی تریـن مأخـذ گرفته تا متأخرترین ، آن چه گفتـه اند یا از نوشته های افسانه آمیز دیگران اقتباس گردیده و یا به درج معتقدات عوام در باب فردوسی اقدام کرده اند . (متینی،۱۳۶۹: ۱۲۳)
با این همه شناخت ابعاد مختلف شخصیت فردوسی از مواردی است که باید به بهترین وجه مورد بررسی قرار گیرد .
نام کنیه و تخلّص شاعر
از نام شاعر در دست نوشته های برجا مانده و چاپ های شاهنامه اثری دیده نمی شود . امّا مترجم این منظومه به عربی ( اندکی بیش از دویست سال پس از خاموشی شاعر ) بر بنیاد دست نوشتی از شاهنامه که تاریخ نگاشت آن ۳۷۸ ق ( در هنگام زندگی سراینده ) بوده ، این نام را منصور بن حسن نوشته است . ( بنداری اصفهانی ، الشاهنامه ، ۱۳۴۸ ) و دیگران در جاهای دیگر به گونه هایی متفاوت با این ، نوشته اند ، که برای تأیید درستی هیچ یک از آن ها سندی در دست نداریم و چندان ضرورت و فایده ای هم ندارد که در این زمینه پی جویی کنیم .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آن چه همگان بر سر آن همداستانند ، کنیه شاعر ، یعنی ابوالقاسم و عنوان تخلّص شاعری او فردوسـی اسـت که از دیـرباز بدان شناخته شـده است و امروز به جـای نـام شاعر به کار می رود . واﮊه ی فردوسی در خود شاهنامه نیز آمده است ( فردوسی ۱۳۶۶ ، ج ۵ ص ۷۵ / ج ۶ ص ۶۵ ) امّا خود شاعر هیچ گونه اشاره ای به سبب برگزیدن چنین تخلّصی برای خویش نمی کند و افسانه هایی که کسانی همچون دولتشاه سمرقندی و فصیح خوافی در این باره نقل کرده اند، در خور اعتنا نیست .
ترکیب مجموع تخلّص و کنیه ی شاعر را به مثابه ی نام و شهرت وی ، در کتاب هایی همچون چهار مقاله و تاریخ سیستان در زمان هایی نه چنان دور از روزگار فردوسی می بینیم. عنوان حکیم که در بیش تر جاها از کنیه و تخلّص شاعر آمده است در فرهنگ ایرانی پس از اسلام ، بیش تر معنای « فیلسوف » و نیز « پزشک » دارد ؛ اما این کاربرد و همانندهایِ آن ، مفهوم « فرزانه » و « فرهیخته » را می رساند که همانا برازنده ی کسی چون سراینده ی شاهنامه است . ( دوستخواه ، ۱۳۸۴ : ۱۲ – ۱۱ )
زاد روز و زاد سال
در تذکره ها و تاریخ نامه های قدیم ، هیچ اشاره ای به زادروز و زادسال شاعر نمی یابیم و تنها در دو سده ی اخیر است که فردوسی شناسان و شاهنامه پـﮊوهان به جستار در این باره پرداخته اند . از دانشوران غربی ، نخست ﮊول مُل فرانسوی ( درگذشته در ۱۸۷۶م ) با رویکرد به اشاره های چند گانه ی شاعر به سال های عمرش و سنجش آن ها با رویداد مشهور و تاریخ داری چون بر تخت نشستن محمود غزنوی ، بدین نتیجه رسید که فردوسی بایست در سال ۳۲۹ق( ۹۳۹-۹۴۰م) زاده شده باشد . ( فردوسی ، ۱۳۶۳ : ۸۰-۷۸ ) پس از او تئودور نولدکه ، دانشمند و شاهنامه شناس نامدار آلمانی باز هم با رویکرد به گفته های خود شاعر و مقایسه ی همه ی آن ها با بیت های آمده در آغاز مقدمه ی دوم افزوده بر چند دست نوشت شاهنامه، نتیجه گرفت که زادسال شاعر سال ۳۲۳ یا ۳۲۴ ق ( ۹۳۴-۹۳۵ م) بوده است. (نولدکه ،۱۳۲۷ :۵۵)
این برداشت دانشمند آلمانی با همداستانی یکی از پـﮊوهندگان ایرانی مقیم آلـمان روبرو شـد. ( تقی زاده ۱۹۲۰-۱۹۲۱م) محمّد علی فروغی نیز در مقام نخست وزیری ایران در سال های آغاز دهه ی دوم سده ی هجری شمسی کنونی به پیروی از تقی زاده با پذیرش نظر نولدکه و تأکید بر آن سال ۱۳۱۳ شمسی ( ۱۹۳۴م ) را برای زمان برگزاری جشن هزاره ی زادسال شاعر پیشنهاد کرد و حرف خود را به کرسی نشاند و آن جشن ، در آن سال در تهران و توس و همزمان در برخی از شهرهای دیگر جهان برگزار شد . تاریخ ۳۲۴ق به عنوان زادسال فردوسی، بر سنگ گور او در ساختمان نوساخته ی آرامگاهش در توس نیز نقش بسته است .
با این حال گفتمان زادسال حماسه سرای بزرگ به همین جا پایان نیافت . بهار برداشت مل را نزدیک تر به واقعیت دانست و به دلیل هایی که بر شمرد ، با یک سال تفاوت سال ۳۳۰ – ۳۳۱ ق ( ۹۴۰م ) را زاد سال شاعر شناخت . پـﮊوهشگران دیگری چون ماسه و ریپکا به پیروی از نولدکه یکی از سال های ۳۲۰ تا ۳۲۴ را زمان این رویداد قلمداد شمردند . محیط طباطبایی سالی در میـان ۳۱۸ تا ۳۲۰ را پـذیـرفت . تنـی چند از استـادان و پـﮊوهندگان نامدار(فروزانفر ، نفیسی ، مینوی ، صفا) در جستارهاشان یکی از سال های ۳۲۳ تا ۳۲۹ را زادسال فردوسی دانستند .
امّا در یکی از تازه ترین جستارها در این راستا ،جلیل دوستخواه نه تنها پس از سنجش تمام یادکردهای شاعر از سال های زندگانی اش با یکدیگر و بررسی و تحلیل انتقادی همه ی برداشت های پیش نهاده در دو سده ی اخیر ، سرانجام با احتمال نزدیک به یقین همان سال ۳۲۹ ق ( ۹۳۹-۹۴۰م )راکه مل زادسال فردوسی شمرده است ، درسـت می داند و تـأیید می کند؛ بلکه فراتر از آن با تحلیل چند مورد از گفته های شاعر ، زادروز وی را نیز سوم ﮊانویه سال ۹۴۰ ( سوم دی ماه سال ۳۰۸ یزدگردی ) می شمارد . ولی همین پـﮊوهش گر در جای دیگری از کتاب خود زادسال شاعر را ۳۲۹ ق ( ۹۳۹ م )می انگارد.(دوستخواه،۱۳۸۴ : ۱۴-۱۲ )
زادگـاه
باآن که خودفردوسی درباره کجایی زادگاهش سخن نگفته است،درهمه ی خاستگاه های نزدیک به زمان او و سپس در پـﮊوهش های دیگر ، روستای پاز یا پاﮊ از بخش یا شهـر تابران ( طابران ) شهرستان کهن توس ( طوس ) در خراسان ( در بیست کیلومتری مشهد کنونی ) زادگاه شاعر شمرده شده و کسی در انتساب وی بدان جا تردیدی روا نداشته است .
اصطخری (درگذشته ۳۴۶ ) گوید : « شهرهای خراسان که بر اعمال جمع کنند و آن را نام برند و بازگویند ، چهار شهر است : نیشابور و مرو و هرات و بلخ . و دیگر کوره ها (معرب خره ی پهلوی : ناحیه و شهرستان ) هست چون : قوهستان و طوس و نسا و باورد و سرخس و اسفراین و بوشنگ و بادغیس و کنج رستاق و مرورود و گوزگانان و غرجستان و بامیان و تخارستان و زم و آمل » ( اصطخری ، ۱۳۴۰ : ۲۰۳ )
همان مؤلف ،‌ وقتی شهرهای خراسان را یک به یک شرح می دهد ، ناحیه ی توس را به طور مستقل نمی آورد و فقط در شرح نیشابور از آن نام می برد .
ابن حوقل هم که در عصر فردوسی می زیسته ، و کتاب خود را در حدود ۳۶۷ نوشته و بیشتر مطالب آن را از اصطخری گرفته است ، شهرهای بزرگ خراسان را همان چهار شهر نشابور ، مرو ، بلخ ، هرات مـی شـمارد و تـوس را جـزو نواحی کم اهمّیـّت تر نام می برد.(ابن حوقل ، ۱۳۴۵: ۱۶۶)
در حدود العالم می خوانیم : « طوس ناحیتی است و اندر وی شهرکهاست ، چون طوران (=طابران) ، نوقان ، بروغون ، رایگان ، بنواده . و اندر میان کوههاست . و اندر کوههای وی معدن پیروزه است و معدن مس است و سرب و سرمه و شبه ،‌ و دیگ سنگین و سنگ فسان و شلوار بند و جورب خیزد . » (ستوده ، ۱۳۴۰ : ۵۰ )
در بررسی نخستین دوره ی شعر فارسی هم می بینیم که بیشتر شاعران فارسی گوی از پایتخت سامانیان و دیگر شهرهای بزرگ آن عصر برخاسته اند از سمرقند ، بخارا ، مرو ، بلخ ، نیشابور و … اما توس شهر کوچکی بود . پیش از فردوسی (یا درست همسن او) فقط دقیقی و بعد از او در آن عصر فقط اسدی از آن شهر برخاسته اند و خیلی معنی دار است که هر سه ، داستان های ملّی ایران را موضوع سخن خود قرار داده اند و اسدی علاوه بر گرشاسبنامه قصیده ی مناظره ای هم در تفضیل عجم بر عرب سروده است .
در سال های جوانی فردوسی ، وقتی که او شانزده ، هفده ساله بود ، به سال ۳۴۶ حاکم نیمه مستقل توس ، ابومنصور محمّد بن عبدالرزاق دستور جمع آوری شاهنامه را داد . او تبارش را به منوچهر پیشدادی می رسانید و پیشکارش ابومنصور معمری که مباشر گردآوری شاهنامه بود خود را از فرزندان کنارنگ سردار خسروپرویـز و از سـوی مادر از نسل تـوس می شناسانید و اگر هم این نسبها معتبر نباشد ، همین قدر روحیه ی آن دو آزاد مرد افکار و عمومی مردم توس را می رساند که انتساب به بزرگان گذشته ی ایران را مایه ی اعتبار و افتخار می شمردند .
مردمی با آن دلبستگی های ملّی ، طبعاً از چیرگی خلافت عربی عباسی خشمگین بودند و خون جگر می خوردند . عمّال خلافت از یک سو به نام جزیه و خراج هست و نیست مردم را غارت می کردند ، از دگر سو تعصبات نژاد پرستی تازیـان کـه خـود را بـرتـر از ایـرانیان می شمردند نفرت ایرانیان را برمی انگیخت . کسانی که تا دیروز اتباع حقیر ایران بودند ، حالا ایرانیان را موالی می نامیـدنـد . مـوالی در صـف نمـاز بایـد در ردیـف های بـعد از تازیان می ایستادند . حدیثهایی در خوار داشت ایرانیان و زبان های ایرانی جعل می کردند و بر سر زبان ها می انداختند .
شهر توس آتشکده ی عشق به ایران و فرهنگ ایرانی بود و این از بخت بلند ایران و ایرانیان است که حکیم و شاعر بزرگ در چنین شهری بزاد و بزیست و تنها در چنان فضایی بود که می توانست شاهکار جاودانی خویش را بیافریند .
اگر فردوسی پرورده و باشنده ی یکی از پایتخهای پرجلال و شکوه اما خلافت زده یی چون بخارا و غزنه بود ، نبوغ شگرف او در چه راهی به کار می افتاد و چه می شد ؟ شاید هم شاعری می شد در شمار عنصری و فرّخی و عسجدی ( البته به مراتب بزرگتر ) و به جای شاهنامه قصایدی می سرود در مدح پادشاهان و امیران و وزیران ، و گزارش لشکرکشی ها و خونریزی ها و ویرانکاری های آنان و غنائم به دست آمده از سرزمین های غصبی ، و وصف کاخ ها و بـاغ هـا و شکارها و شادخواریها و تـبریـک اعیاد و جز این ها . یا منظومـه هایی می سرود چون کلیله و دمنه ی رودکی و مثنویهای وامق و عذرا و شادبهر و عین الحیات و خنگ بت و سرخ بت عنصری و ورقه و گلشاه عیّوقی(البته لطیف تر و هنرمندانه تر و ارزنده تر)
در محیط کوچک و آرام و دور افتاده ی توس ، دور از جنجالهای شهرهای بزرگ و پایتخت ها ، نظر ها تمام به گذشته ی ایران بود . از اینجاست که حوادث سیاسی و نظامی و تاریخی آن سالها ، بدانسان که در دیوان های شاعران درباری می بینیم در شعر او هیچ انعکاسی ندارد. اندیشه ی فردوسی در جهان رویایی باستان سیر می کرد و به زحمت می توان از حوادثی که دردوره ی سی وچند ساله ی نظم کتاب اتفاق افتاد اثری در شاهنامه یافت.(ریاحی،۱۳۷۲ : ۱۹-۱۵ )
خانواده ، پایگاه اجتماعی ، باورهای دینی
بر پایه اشاره های ضمنی فردوسی و یادکردهای دیگران در فاصله های زمانی نزدیک به روزگار شاعر ( نظامی عروضی ، ۱۳۳۳ : ۴۷ ) می دانیم که سراینده ی شاهنامه در یک خانواده ی «دهقان» زاده شد . «دهقان» ساخت عربی واﮊه ی پهـلوی «دهیـکان» به معـنی کشاورز است . ( مکنزی ، ۱۳۷۹ : ۶۰ ) و امروز نیز به همان معنی به کار می رود . امّا این واﮊه از روزگار ساسانیان تا زمان فردوسی ( و شاید تا چندی پس از او ) عنوان یکی از گروه های اجتماعی بود . دهقانان از دیدگاه اقتصادی ، زمین داران میانه حال بودند هریک از آنان سرپرست موروثی مردم ناحیه ی خود به شمار می آمد . این گروه یا طبقه از چشم انداز فرهنگی ، نگاهبانان سنت های کهن ایرانی و کتاب ها و سندها و یادگارهای دیرینه ی نیاکان بودند و از همین رو بـود که واﮊه ی دهـقان بـه گـونه ی مجـازی به جـای ایـرانی ( در برابر ترک و تازی ) بـه کار می رفت . ( دوستخواه ، ۱۳۸۴ : ۲۱ )
در مقدمه ی شاهنامه ی ابومنصوری ، اشاره های روشنی به این مفهوم مجازی واﮊه ی دهقان و خویشکاری مهم فرهنگی دهقانان در گردآوری روایت های پهلوانی و یادگارهای اندیشه و فرزانگی ایرانیان باستان وجود دارد که نشانگر تصویری از سیمای فرهنگی خانواده و پایگاه اجتماعی فردوسی است :
«دستور خویش ابومنصور المعمری را بفرموذ ( ابومنصور عبدالرزاق ) تا خداوندان کتب را از دهقانان و فرزانگان و جهان دیذگان از شهرها بیاورند و چاکر او ابومنصور المعمری به فرمان او نامه کرد و کس فرستاذ به شهرهای خراسان و هشیاران از آن جا بیاورد و از هر جای…» ( مقدمه صفا ۱۳۳۳: ۱۰۱ )
و در جای دیگر از همان مقدمه آمده است :
« … و این نامه را هرچه گزارش کنیم ، از گفتار دهقانان بایذ آورد که این پادشاهی به دست ایشان بوذ و از کار و از نیک و بذ و از کم و بیش ، ایشان دانند . پس ما را به گفتار ایشان باید رفت . پس آن چه از ایشان یافتیم ، از نامه های ایشان گرد کردیم … » ( همان : ۱۰۲ )
گذشته از این اشاره ها و دیگر یادکردها از دهقانان در خاستگاه های کهن در روزگار ما نیز پـﮊوهش های رهنمون و روشنگری در راستای شناخت این گروه مهم و تأثیر گذار اجتماعی در عصر ساسانی و – دست کم – چهار سده ی آغاز دوران اسلامی نشر یافته است که کار شناختن خانواده و پایگاه اجتماعی فردوسی را برای دوستداران شاعر و پـﮊوهندگان حماسه ی او آسان تر از گذشته می کند . ( تفضّلی ، ۱۳۷۶ : ۵۹۰ )
به هر روی همین که می دانیم فردوسی در یک خانواده دهقان زاده و پرورده شده است ، یعنی کلید اصلی برای راه یابی به زندگی نامه ی او را در دست داریم . امّا درباره ی دوران کودکی و جوانی شاعر ، نه خود او سخنی روشنگر جزء به جزء رویداد ها گفته است و نه در کتاب هایی که اشاره هایی به زندگـی او دارنـد ، جـز افسـانه و خـیال بـافی چیزی به چشـم می خورد . فردوسی در روزگار جوانی و کامرانی دهقان زاده ای آزاده و سرافراز و سخت پای بند و دل بسته به ارزش های والای انسانی در فرهنگ کهن ایرانی و به ویـﮊه چهره های غرورانگیز پهلوانی بوده و در همان حال ، مهرورزی شادخوار و پرشور و همنشین همایش ها و بزم های هنرمندان و فرهیختگان روزگار خود به شمار می آمده است . این همه را با ﮊرف نگری در لایه های زیرین و نانوشته های بسیاری از بیت ها و بخش های منظومه ی او به روشنی می تـوان دریافـت . سـرآغـاز رنـگین و شـیوا و دل پذیـر داسـتان ( episod ) غنـایی – پهـلوانی( romance ) بیـﮊن و منیـﮊه یکی از نمونه های درخشان در نمایش چهره ی شاعر در جوانی و روحیه ی سرشار از شور و سرور اوست .
به هر روی آشکار است که در چنان موقعیتی مردی اندک مایه و نافرهیخته نمی توانست پای در چنین میدانی بگذارد و کاری بدین سان خطیر و شگرف را بر عهده بگیرد.(دوستخواه ، ۱۳۸۴: ۲۳-۲۰)
در بررسی و باور شناخت دینی و گرایش مذهبی شاعر ، باید گفت که او باورمند به دین اسلام و پیرو مذهب شیعه است و این امر را خود در دیباچه ی شاهنامه آشکارا به سادگی و با تأکید هر چه تمام تر بیان می دارد .
اما رویکرد او به دین ومذهب ، یکـسره جـنبه ی شخصی و خصوصی دارد و هیچ گاه به آوازه گریِ تعصب آمیز برای دین و مذهب خویش نمی پردازد و هرگز در برخورد با نام و یاد پیروان دیگر دین ها و مذهب ها ، سخنی دشمنانه و نکوهش آمیز بر قلم نمی راند و آنان را «جزخودی» و «گمراه» و خود را «راست راه» و «رستگار» نمی شمارد . او در کنار ستایش خرد و فرزانگی و آزادگی و مردمی ، همواره با نگاهی آرمان خواهانه ، آفرین گویِ «ایزد»،«یزدان»و«خداوند» به مفهوم کلی آن است و در واقع ، چون ﮊرف بنگریم ، این آفرین گویی ها را در کوششی در راه شناخت وجدان بشری و اندیشه ی نیک ، گفتار نیک ، و کردار نیک می شمارد و هر جا که رویکردی به جهانی فراسوی این جهان و دین باوری دارد ، بیش از هرچیز بر خرد پذیری این آموزه تأکید می ورزد و همواره از پیروی چشم و گوش بسته و جزم باوری می پرهیزد . (کویاجی،۱۳۸۰ : ۳۴۵-۳۰۷ )
فردوسی در مرز باریک میان اعتقاد شخصی به بنیادهای دین اسلام و تقابل شدید و آشتی ناپذیر با تازش و چیرگی تازیان بر ایران حرکت می کند و در واپسین تحلیل می توان گفت که ایرانی بودن و ایرانی زیستن و ایران دوستی فردوسی از هر سویه ی دیگر در منش و کنش او چشم گیر ترست . (دوستخواه ۱۳۸۴ : ۲۶ )
« پیشینه و سابقه ی فردوسی در سرتاسر حماسه ی عظیم ملّی اش در امر دین ، همچنان که در نمایش عظیم تاریخی – افسانه ای که عرضه می دارد ، تمام و یکسره ایرانی است . » (زنر،۱۳۷۵ : ۳۶۹)
زبان فردوسی
«زبان فردوسی در بیان افکار مختلف ساده و روشن و قابل فهم و در نهایت اختصار ، کوتاه، متین و استوار است . دارای وسعت فکر ، قوّت زبان ، سادگی بیان ، قدرت تعبیر ، وسعت خیال می باشد . قدرت بیان ، شیوایی و روانی درکلام او به حدّ اعلی است . فردوسی در عین سادگی و روانی کلام در گزینش لفظ های شیوا و زیبا بی مانند است . به همین دلیل سخنش هم روان است و هم حساب شده و دقیق . چنانکه هیچ کس روان تر و گزیده تر و موجز تر از آن سخن نگفتـه اسـت . پـس چـنین سخنی است که صفت سـهل ممتنع به آن می دهند.»(صفا ، ۱۳۷۱ : ۱۲۳)
زبان فردوسی مانند دل او روشن و پاک است . او با همین زبان صاف و زلال و عفاف آمیز صحنه های بزم و رزم را توصیف می کند و ما ، در پس کارزار و شمشیر و گرز و نیزه صدای رسای انسانی – اخلاقی شاعر را می شنویم .
فردوسی با پدید آوردن اثری که عواطف ملّی و آرمان های انسانی به زیباترین و پرشکوهترین صورت در آن انعکاس یافته ، در دل ها و جان های پاک طی قرون و اعصار زنده خواهد ماند.
فردوسی در زمانی ظهور می کند که تهاجم فرهنگی ترک و عرب بر ایران مستولی شده و در جامعه ی ایرانی آن روزگار صدای ایرانی در نطفه خاموش شده بود و کسی از گذشته ی باشکوه ایران یاد نمی کرد و جامعه آن چنان عرب زده شده بود که صاحب بن عبّاد وزیر ایرانی نمی خواست صبح تصویر خود را در آیینه بنگرد مبادا چهره یک ایرانی را ببیند . در زمانیکه اعراب مهاجم به واسطه ی این که قرآن در میان آن ها نازل شده بود به غیر عرب ها فخر می فروختند و به هر غیر ایرانی به دیده ی حقارت می نگریستند تا جایی که اصل « یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر او انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم انّ الله خیرٌ علیم (سوره ی حجرات آیه ی ۱۳) را فراموش کرده بودند.(ماحوزی،۱۳۷۹: ۲)

FLR

۹۱/۰

۰۱/۰

t-test=58/7**

MLR

۶۹/۰

۱۲/۰

**: در سطح ۰۱/۰ معنی­دار شده است.
مدل رگرسیون چندمتغیره قادر به پیش ­بینی کلی تغییرات فرسایش پاشمانی خاک نیست، این امر احتمالا به این دلیل است که اثرات عوامل پیش ­بینی کننده (متغیرهای مستقل) بر متغیرهای وابسته در طبیعت مبهم می­باشند. در مقایسه توابع رگرسیون خطی فازی با توابع انتقالی رگرسیون چندمتغیره، ترن و همکاران (۲۰۰۲) نیز گزارش دادند که در مجموع، نتایج رگرسیون خطی فازی بهتر از رگرسیون خطی چندگانه می­باشد. مبارکی و همکاران (۱۳۹۲) در مدل­سازی بار رسوب زیرحوضه دو حوضه آبخیز زاینده رود علیا با بهره گرفتن از روش رگرسیون کمترین مربعات فازی، بر کارایی بالای این مدل در حوضه مورد نظر و حوضه­های مشابه تاکید دارند. آمیسی و همکاران (۲۰۱۰) در مقایسه روش­های رگرسیون فازی و قطعی در اراضی جنگلی، نتیجه گرفتند که رگرسیون فازی نسبت به روش بولی ارزیابی دقیق­تر و مطلوب­تری را ارائه می­دهد. محمدی و طاهری (۱۳۸۴) در برازش توابع انتقالی با بهره گرفتن از رگرسیون فازی نشان داد که روش رگرسیون فازی در شرایط روابط ابهامی بین متغیرها و به طور کلی در مواردی که با خطاهای ناشی از ابهام در ساختار معادلات رگرسیونی روبه رو هستیم می ­تواند مکمل و یا جایگزین مناسبی برای روش رگرسیون آماری تلقی شود. همچنین، سادات­نژاد و همکاران (۲۰۰۹) گزارش دادند که روش رگرسیون خطی فازی روش چندان مناسبی برای بازسازی داده ­های تخلیه ماهانه در حوضه مورد مطالعه نمی ­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مهم­ترین پارامترهای خاک و توپوگرافی، که روابط خطی بین این متغیرها و فرسایش پاشمانی خاک به دست آمده، در جدول ۶-۴ آورده شده است.
مقایسه­ اثر ویژگی­های مختلف خاک و توپوگرافی بر فرسایش پاشمانی نشان داد که میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی از دیگر پارامترها برای پایش رفتار فرسایش پاشمانی خاک مناسب­تر می­باشند. آنگولاماتینز (۲۰۱۲) گزارش داد که میانگین وزنی قطر مناسب­ترین پیش ­بینی کننده برای توده­ی پاشمان شده می­باشد. رابطه بین جدایش ذرات و مقاومت برشی سطحی توسط محققان زیادی گزارش شده است (کروز و لارسون،۱۹۷۷؛ الدوره و برادفورد،۱۹۸۱؛ پویسن،۱۹۸۱؛ الدوره و برادفورد،a1982؛ الدوره و برادفورد،b1982). زاویه اصطکاک خاک (نیرینگ و برادفورد، ۱۹۸۵) و توزیع اندازه ذرات پایدار خاکدانه (توری، ۱۹۸۷؛ توری و همکاران ۱۹۸۷) نیز در این رابطه نقش دارند. مائوزی و بوهادف (۲۰۱۱) با ایجاد یک معادله چند­جمله­ای بین فاصله شعاعی میانگین وزنی جرم (به عنوان متغیر وابسته) و مقاومت برشی سطحی (به عنوان متغیر مستقل)، گزارش کردند که رابطه بین نرخ جدا شدن ذرات و مقاومت برشی سطحی (نشان­دهنده درجه­ تراکم)، با یک رگرسیون خطی درجه دوم به­خوبی توصیف می­ شود.
شکل۱-۴ مقایسه عملکرد مدل رگرسیون خطی فازی و رگرسیون خطی چندمتغیره در پیش بینی فرسایش پاشمانی خاک(SSE)
۴-۲-۴ روش سامانه استنتاج فازی
برای مدل­سازی فرسایش پاشمانی بر اساس روش سامانه استنتاج فازی، نیاز به انجام چهار مرحله می­باشد:
۱-۴-۲-۴ مرحله اول: تعیین متغیرهای موثر
متغیرهای مورد استفاده در سامانه استنتاج فازی عواملی می­باشند که در مدل­سازی به روش رگرسیون خطی چند متغیره و رگرسیون خطی فازی به عنوان مهم­ترین عوامل تاثیرگذار بر فرسایش پاشمانی معرفی شده ­اند. براساس نتایج قسمت­ های قبل مشخص شد که فرسایش پاشمانی منطقه بدون توجه به نوع کاربری اراضی به شدت تحت تاثیر پارامترهای میانگین وزنی قطر و مقاومت برشی سطحی می­باشد. همچنین توزیع اندازه ذرات خاک­دانه نیز بر فرسایش پاشمانی تاثیر گذار می­باشند، لذا در این بخش از پارامترهای میانگین وزنی قطر، مقاومت برشی سطحی شن ریز و سیلت درشت(به عنوان حساس­ترین ذرات به فرسایش پاشمانی) برای برآورد فرسایش پاشمانی در ۴ حالت از شیب و شدت بارندگی و بدون توجه به نوع کاربری آن­ها استفاده می­ شود. (به عبارتی در این قسمت هدف این است که فرسایش پاشمانی در چهار حالت (چهار حالت از شیب- شدت بارندگی) با بهره گرفتن از پارامترهای میانگین وزنی قطر، مقاومت برشی سطحی، شن ریز و سیلت درشت برآورد شود. یعنی در هر حالت فقط یک حالت از شیب- شدت بارندگی آورده شود، و تاثیر شیب- شدت بارندگی بر فرسایش پاشمانی از طریق مقایسه چهار حالت نشان داده شود). همچنین در قسمت­ های قبل مشخص شد که در این منطقه رابطه­ بین فرسایش پاشمانی و متغیرهای مستقل به صورت روابط توانی می­باشد. بنابراین و با توجه به اینکه اکثر مشاهدات هر حالت نیز از رابطه توانی ۱/۰ تبعیت می­ کنند لذا در این بخش نیز به­جای مقدار فرسایش پاشمانی اندازه ­گیری شده از مقدار تبدیل شده آن استفاده می­ شود.
۲-۴-۲-۴ مرحله دوم: تعیین مقادیر زبانی هر متغیر و تابع عضویت آن­ها
بعد از تعیین دامنه تغییرات، لازم می­باشد تا توابع عضویت و مقادیر زبانی هر متغیر نیز تعریف گردد. توابع عضویت متغیرها بر اساس نظر افراد خبره و متخصص، تعیین گردیدند. سپس متغیرهای زبانی به صورت کیفی تعریف، و با واژه­ های کم، متوسط و زیاد نام­گذاری شدند. تعیین دامنه تغییرات و متغیرهای زبانی هر متغیر بر اساس پژوهش­های مختلف انجام شده توسط متخصصین مختلفی که بر روی فرسایش پاشمانی تحقیق نموده ­اند استخراج شده ­اند. دامنه تغییرات و متغیرهای زبانی هر متغیر در جدول زیر آورده شده ­اند.

جدول ۱۰-۴ دامنه متغیرهای مستقل و مقادیر زبانی آن­ها

زیاد

متوسط

کم

نام متغیر

۵۰-۱۵۰(۴۰;۶۰;۱۵۰;۱۵۰)

۱۵-۵۰(۱۰;۲۰;۴۰;۶۰)

۰-۱۵(۰;۰;۱۰;۲۰)

فرسایش پاشمانی

۴۸/۱-۶۵/۱(۴۵/۱;۵۱/۱;۶۵/۱;۶۵/۱)

۴۸/۱-۳۱/۱(۲۶/۱;۳۵/۱;۴۵/۱;۵۱/۱)

۳۱/۱-۰(۰;۰;۲۶/۱;۳۵/۱)

)Spفرسایش پاشمانی(^۱/۰

———–

۱۰-۱۵(۵;۱۰;۲۰;۲۰)

۵-۰(۰; ۰;۴;۶)

شیب

وکشته شدند .
یا اسطوره خضر وآب حیات واسکندر مقدونی که او نیز بدنبال آب حیات بود یا افسانه ماه پیشونی که در اروپا به سندرلا تغییر نام داد ویا افسانه بز بز قندی که در اروپا نیز به شکلهای مختلف روایت می شود که از مشترکات حسی وفرهنگی تمام ملل است .
در یک سرزمین که تمام آداب وسنن مشترک است زیر مجموعه هایی وجود دارد که منحصر قومیتهای خاص است وبه خرده سنتها معنی می شود ورعایت آنها به اندازه قانون وعرف ومذهب ضرورت می یابد بطوریکه در جامعه شناسی انسان هنجار به انسانی گفته می شود که قانون عرف – مذهب وآداب وسنن را رعایت کند وانسان ناهنجار انسانی است که از رعایت یکی از این چهار مورد سرباز زنده حال به بررسی یکی از زیر مجموعه های سنتی ایران می پردازیم که محدوده شهرستان قلعه گنج تا حدود کهنوج را در سیطره خود دارد .
شهرستان قلع گنج بعلت شرایط خاص اقلیمی وجغرافیایی وهجوم قومیتها تأثیر پذیری فرهنگ خودی ویا مهاجم در تشکیل تمدن های اولیه بشری دارای آداب ورسوم منحصر به خود است که در بعضی موارد بعلت نزدیکی مسافت ، حکومت مشترک ، زبان مشترک وادیان مشترک با بقیه مردم جنوب اشتراکاتی دارد که در بررسی آن می بینیم زیر مجموعه ها ی این فرهنگ که آداب ورسوم آن هستند تحت شرایط اجتماعی ومحیطی سخت ادبیاتی خشن را بنا نهاده که تا حدودی زیاد زبان آن جنگ ومبارزه وبازتاب آن غم واندوه
اهمیت وضرورت تحقیق :
تعیین تاریخ وقدمت امور شهرستان کاری دشوار وشگرف است . تاریخ آن به قبل از اسلام ومیلاد مسیح می رسد که در حال حاضر درجای جای تاریخ شواهدی از اقدام ساکن دراین شهرستان بدست می آید . این شهرستان را می توان از نظر تاریخی جز نواحی غربی کران دانست وعلاوه براین از قرون قدیم تا امروز قلع گنج جز بلوکات رودبار محسوب می شود از آن جایی که ساکنان این شهرستان کوچ وقفض هستند دربسیاری از کتاب تاریخی این شهرستان به جبال قفص معروف بوده است .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کوتاه سخن این است که درگذشته مردم این سرزمین صاحب قلعه ها ، گنج ها وآبادانی ها ، عتیقه ها قنات ها ودام های فراوان بوده اند که می توان گفت این منطقه به این دلایل به قلعه گنج (کلات گنج ) معروف شده است واز آن پس به قلعه گنج نامگذاری شده است (تغییرنام یافته است از دلایل استقرار مرکز شهر در موقعیت کنونی می توان به چند مورد اشاره کرد یکی کوچ ، مهاجرت واستقرار عشایر لر احمدی به این محدوده ودیگر این که به علت پایین بوده شیب زمین آب قنات ها دراین محدوده بر سطح زمین جاری می شد وآب این قنات ها طبیعت سر سبزی را برای آبادی های اطراف فراهم ساخته بود . علاوه براین محل بیرون آمدن آب این قنات ها برای کاروان های مال رو ومسافرانی که از رمشک ، رز، کوه شهری وبشاگرد به کهنوج می رفتند منزلگاهی بود متعاقب این موقعیت در دوره اخیر چون این محدوده سر راه ورودی کهنوج به قلعه گنج واقع شد درحوالی سالهای ۱۳۳۷ دراین محدوده چندین مغازه خشت وگلی ساخته شد که در امتداد این جایگاه مرکز کنونی شهر واقع شده است .
اهداف تحقیق :
این تحقیق از نظر علمی می تواند به تجزیه وتحلیل واژگان لغات وکهنگی آن بپردازد که می تواند ارتباط وتغییر یافتن آنها را با واژگان جدید امروزی بیان کرد . شناخت بیشتر مردم این منطقه وآشنایی با ادبیات عامه آن به صورت سینه به سینه از نسل های قبل منقول است وشناساندن آن به محققین ویا علاقه مندان به این موضوع اشاره شده است . که این تحقیق پیشینه علمی داشته باشد . از نحوه اجرای مراسمات مذهبی وشادی مردم این منطقه در واژگان قدیم به گونه ای که می توان تبلور آن اندیشه ها هنوز هم دراین دوران دید ومقایسه کرد .
هدف کلی :
فهمیدن این مطلب که فرهنگ مردم قلعه گنج در زمینه های مختلف از غنای فرهنگی برخوردار هستند یا نه .
۲.بیان این نکته که فرهنگ هر قومی متأثر از سایر فرهنگ ها می باشد .
۳.در ادبیات عامه منطقه قلعه گنج چه قالبهای ادبی مشهور به چشم می خورد .
اهداف جزئی :
۱.اثبات اینکه آیا ادبیات دراین منطقه در قالب خاصی منحصر بوده یا خیر .
۲.بیان غنای ادبی مردم منطقه از دیگر اهداف می باشد .
۳.حفظ آداب ورسوم مردمان قلعه گنج تا دست نامه ای برای آیندگان به یادگار بماند ومجالی باشد برای پژوهش گران .
فرضیه های تحقیق :
۱.به نظر می رسد مردم قلعه گنج از فرهنگ وادبیات والایی برخوردار است .
۲.مردم این منطقه خود را اصالتاً بلوچ می دانند .
۳.ضرب المثل درفرهنگ عامیانه مردم قلعه گنج از گذشته تا حال جایگاه بسیار والایی داشته است .
۴.اصطلاحات محلی موجود در منطقه قلعه گنج بر خصوصیات گفتاری مردم تأثیر دارد .
موقعیت جغرافیایی :
شهرستان قلع گنج از شمال به شهرستان رودبار ، شمال شرق به شهرستان کهنوج از جنوب به بندرجاسک ازجنوب شرق به استان سیستان وبلوچستان (شهرستانهای نیک شهروایرانشهر) از شرق به شهرستان رودبار از غرب به شهرستان منوجان محدود می شود مساحت این شهرستان ۱۴۲۰۰کیلومتر مربع معادل ۳/۳درصد از کل مساحت استان کرمان می باشد .
وفاصله تا مرکز استان ۴۲۰کیلومتر می باشد . شهرستان قلع گنج دارای ۲بخش مرکزی وچاه دادخدا و۵دهستان به نامهای مارز – رمشک – چاه دادخدا قلعه گنج – سرخ قلعه می باشد . جمعیت آن ۷۶۳۷۶نفر می باشد .
آمارجمعیت با تفکیک جنسیت وخانواردر سال ۱۳۹۰شهرستان قلعه گنج
مرد ۳۷۶۰۴ زن ۳۸۷۷۲ خانوار ۱۸۵۹۳
آب وهوای شهرستان قلع گنج گرم ونیمه مرطوب وبیابانی می باشد ودر سالهای اخیر به علت کاهش بارندگی شاهد خشکسالی بوده ایم حداکثر وحداقل دما ۵۲و۲درجه می باشد .
وضعیت دامپروری :
از فعالیت های مهم اقتصادی شهرستان قلع گنج دامداری ودامپروری است این فعالیت در منطقه به همه روش دامداری متحرک متکی به مراتع طبیعی – دامداری نیمه متحرک متکی به مراتع طبیعی ومانده محصولات زراعی وعلوفه ونیز دامداری ساکن با بهره گرفتن از علوفه تولیدی انجام می گردد .
عمده ترین نژاد دام منطقه بلوچی وکرمانی ونوع بز آن از دو نژاد کرکی ، راینی ومولی تالی است.مقدار دام شهرستان قلعه گنج در سال ۱۳۸۳ معادل ۲۲۷۸۲۷ راس برآورد گردیده است.که ۳/۷ ازمجموع تعداد دام های استان را دربرمی گیرد. از این تعداد دام ۲۰۸۲۰۰راس گوسفند وبز و۱۹۶۲۷ راس گاو وگوساله است. شهرستان قلعه گنج به تفکیک دارای ۱۱۱۰راس گاو ودورگ ۱۸۵۰۰راس گاو بومی ، ۱۷راس گاو اصیل می باشد . اکثر گاوهایی که پرورش آنها دراین منطقه رایج است از نژاد حد واسط محلی ودشتیاری می باشند . شتر حیوانی مقاوم در برابر گرمی آب وهوا وکم آبی وقانع به خوراک کم می باشد . شهرستان قلع گنج درجنوبی ترین منطقه استان دارای آب وهوای گرم تر از سایر مناطق استان است . از تولیدات اصلی شهرستان قلعه گنج می توان به گوشت قرمز ، مرغ وشیر خام اشاره نمود .
وضعیت کشاورزی :
شهرستان قلعه گنج به لحاظ شرایط آب وهوای نیمه گرمسیری وداشتن خاک مناسب ومنابع آب زیر زمینی غنی یکی از مهم ترین قطب های کشاورزی مملکت است وبدلیل اینکه امکان تولید نوبرانه جالیز را دارا است می تواند در توسعه اقتصادی منطقه نقش مهمی داشته باشد درصورت فراهم شدن امکانات حمل ونقل ونزدیکی این منطقه به بندرعباس امکان صدور جالیز وسایر محصولات به خارج از کشور با سهولت بیشتری فراهم می گردد واین منطقه به منطقه ارزآور مناسبی تبدیل شود .از بین محصولات جالیزی خیار وهندوانه بیشترین سطح را به خود اختصاص داده اند . قابل ذکر است که محصول هندوانه به بیشترین نقاط کشور وحتی کشورهای خلیج فارس وآسیای مدیترانه صادر می گردد. خیار سبز وگوجه فرنگی تولیدی منطقه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردارند . از ویژگی های خاص این محصولات خارج از فصل بودن آنهاست که به لحاظ اقلیم مناسب در طول سال امکان کشت محصولات متفاوت را فراهم ساخته است . سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان قلعه گنج ۷۵۰۰هکتار بوده است که ۷۴۶هکتار از این باغ ها جوان می باشد . میزان تولید محصولات باغی در سال ۱۳۸۳ معادل ۵۲۰۳۳تن است .
هنرهای دستی:
در گذشته رونق بسیاری داشته و امروز به دلیل تحولات اجتماعی اقتصاید نوین کم رنگ شده بیشتر صنایع پیرامون نخل رایج هستند.
حصیربافی:
در صنایع حصیربافی از نوعی نخل زینتی و بی بر به نام محلی داز ـــ استفاده می کنند. این ردخت بیشتر در صحرا بصورت خودرو می روید.
صنایع حصیری عبارتند از:
کپاش ـــ : حصیر معمولی
پریگ ــــ: ظرف بزرگی که خرما را پس از چیدن در داخل آن می کنند.
سندـــــ: ظرف بزرگی که خوشه خرما را داخل آن می کنند.
چلیک ــــ: بندهای بافته شده بلند که از برگ های درختی شبیه نخل به نام محلی داز^[۱]ـــ می باشد.
سواس ـــ: کفشی که از بندهای نازک نخل و داز بافته شده است.
کپرهایی که با برگ نخل و یا داز می سازند به نام توپ ـــ یا دوار پی وری ـــ معروف هستند.
شک بافی(سیم دوزی)، گلابتون دوزی، خوس دوزی ـــــ، لحاف دوزی، خورجین و قالی از هنرهای دستی این مناطق هستند.
پوشش گیاهی منطقه قلعه گنج :
عرصه های طبیعی استان کرمان شامل اراضی جنگلی ، مرتعی وبیابانی هستند که قریب به ۸۷درصد سطح استان را شامل می شوند. اراضی جنگلی استان در سال ۱۳۸۹برابر ۵/۱میلیون هکتار برآورد شده که شهرستان کرمان ۳۳۰۸۱هکتار از این عرصه ها را به خود اختصاص داده است . پارک های جنگلی استان ۳۹۸هکتار هستند که ۲۸هکتار از این پارک های جنگلی درشهرستان قلع گنج واقع شده اند. همچنین وسعت جنگل های متنوع شهرستان ۵۶۰۰۰هکتار برآورد شده است .
مناطق بیابانی تحت تاثیرفرسایش بادی قرار دارند . براین اساس ۲۸۲۵۱ هکتار از این مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی با شدت زیاد وکم قرار می گیرد ودرختانی از قبیل گز، کهور، گز روغنی ، وبوته ها از قبیل اسکمبل ، حیشورک وغیره .
میراث فرهنگی قلعه گنج :
میراث فرهنگی بقایای آبادی هاوقلعه های کوچک وبزرگ درمنطقه قلعه گنج نشان ازان داردکه این سرزمین تنها یکی ازکانون های اولیه تجملات انسانی بوده بلکه از مراکز مهم مدنیت وقلمروهای حکومتی درسراغازتمدن بشری نیزبه شمار می رفته است از جمله بقایای تاریخی به جای مانده دراین منطقه می توان تپه های کلات مالک دردهستان چاه دادخدا رمشک مربوط به دوره ای اشکانی درحوزه جازموریان شرقی چیل اباد وگلان زردرحوزه شهری قلعه گنج نام برد علاوه براین اثار ذکرشده بقایای به جای مانده ازاماکن قدیمی مربوط به قبل از اسلام درحاشیه رودخانه کم سفید وقبرستان متروکه وقدیمی کهن علی واقع درروستای متروکه کهن علی نیز نشان از قدمت طولانی این شهرستان دارداز مهم ترین زیارتگاه های این شهرستان می توان به زیارت بچه قدمگاه دیوانمراد و قدمگاه شیت اشاره کردباتوجه به وجوداثار باستانی وتاریخی بسیارمهم دراین شهرستان انچه درحال حاضربیش ازپیش می بایست موردتوجه قرارگیرد احیا، حفظ ومرمت این آثاربا ارزش می باشد همچنین ایجادزیرساخت ها وامکانات مناسب گردشگری وجهانگردی هم بایدموردتوجه قرارگیرد.

فرضیه ۲-الف: امید به تلاش تأثیر مثبت بر تمایل رفتاری استفاده از رایانه خواهد داشت.
فرضیه ۲-ب: جنسیت فاکتور واسطه ای ارتباط بین امید به تلاش و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۲-ج: سن فاکتور واسطه ای ارتباط بین امید به تلاش و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۲-د: تجربه فاکتور واسطه ای ارتباط بین امید به تلاش و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۳-الف: هنجار ذهنی تأثیر مثبت بر تمایل رفتاری استفاده از رایانه خواهد داشت.
فرضیه ۳-ب: جنسیت فاکتور واسطه ای ارتباط بین هنجار ذهنی و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۳-ج: سن فاکتور واسطه ای ارتباط بین هنجار ذهنی و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۳-د: تجربه فاکتور واسطه ای ارتباط بین هنجار ذهنی و تمایل رفتاری استفاده از رایانه است.
فرضیه ۴-الف: تسهیل شرایط تأثیر مثبت بر تمایل رفتاری استفاده از رایانه خواهد داشت.
فرضیه ۴-ب: سن فاکتور واسطه ای ارتباط بین تسهیل شرایط و استفاده از رایانه است.
فرضیه ۴-ج: تجربه فاکتور واسطه ای ارتباط بین تسهیل شرایط و استفاده از رایانه است.
۷-۱- مدل تحقیق:
امید به عملکرد
استفاده از رفتار
تمایل به رفتار
امید به تلاش
هنجار ذهنی
تسهیل شرایط
جنسیت
سن
تجربه
۸-۱- متغیرهای تحقیق
موضوعات تحقیق دارای مفاهیمی مجرد و ذهنی هستند. برای اینکه عملاً تحقیق را انجام دهیم. مفاهیم باید به متغیر تبدیل شوند. مفاهیم وقتی به متغیر تبدیل می شوند که بتوانیم به آنها مقدار و درجات آنها را تعیین کنیم. هم چنین باید بین متغیر های وابسته، مستقل و کنترل و بین متغیر های گسسته و پیوسته تفاوت قائل شد( ایران نژاد، ۱۳۸۲، ص ۴۷) این تحقیق با عنایت به فرضیه ها و نوع پرسشنامه طراحی شده متغیر های مستقل و متغیر های وابسته ای را دارا می باشد که هر کدام متناظر با یکی از فرضیه ها هستند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۸-۱- متغیر مستقل
متغیر مستقل، متغیری است که انتظار می رود تغییر در متغیر وابسته را توضیح دهد به عبارت دیگر متغیر مستقل، متغیر روشنگر است. فرض می شود که این متغیر علت تغییر در متغیر وابسته است. (ایران نژاد، ۱۳۸۲، ص ۴۸)
در این تحقیق، متغیرهای مستقل عبارتند از: امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط.
۲-۸-۱- متغیر وابسته
می توان گفت متغیر وابسته نتیجه متغیر مستقل است. متغیر وابسته متغیر معیار نیز نامیده می­ شود (منبع قبلی)
در این تحقیق استفاده از رفتار متغیر وابسته می باشد که توسط متغیر تعدیلگر نیت رفتاری تحت تأثیر متغیرهای مستقل قرار می­گیرد و این متغیر متناظر با فرضیات تحقیق است.
۹-۱- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش
۱-۹-۱- فرهنگ سازمانی
تعریف نظری:
به گفته استانلی دیویس، فرهنگ سازمانی الگویی از ارزشها و باورهای مشترک است که به اعضای یک نهاد معنی و مفهوم می بخشد و برای رفتار آنان در سازمان دستورهای فراهم می­‌آورد. (آقاجانی، ۱۳۸۳، ص ۱۵۳).
فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است که اعضا نسبت به سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می شود. (رابینز، ترجمه اعرابی، ۱۳۸۲، ص ۳۷۲).
تعریف عملیاتی:
منظور از فرهنگ سازمانی در این پژوهش نمره به دست آمده از طریق پرسشنامه است که در قالب چهار مؤلفه اصلی (امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط) تنظیم و جمع آوری گردید.
امید به عملکرد: میزانی که یک فرد معتقد است که استفاده از این سیستم به او در رسیدن به سود در عملکرد شغلیش کمک خواهد کرد.
امید به تلاش: درجه سهولت در ارتباط با بهره گرفتن از سیستم.
هنجار ذهنی: درجه ای که یک فرد درک می کند که افراد مهم بر این باورند که او باید از این سیستم جدید استفاده کند.
تسهیل شرایط: میزانی که یک فرد معتقد است که در صورت استفاده از یک سیستم، زیرساخت های سازمانی و فنی برای حمایت از استفاده او وجود دارد.
۲-۹-۱- فناوری اطلاعات
تعریف نظری:
واژه فناوری اطلاعات اولین بار توسعه لویت و وایزس در سال ۱۹۸۵ به منظور بیان نقش رایانه و پشتیبانی از تصمیم ­گیری­ها و پردازش اطلاعات در سازمان به کار گرفته شده از فناوری اطلاعات برداشت­های مختلفی وجود دارد و همین برداشت ها موجب گردیده تا تصاویر متفاوتی از آن در مجامع مختلف ارائه شود (صرافی زاده، ۱۳۸۳، ص ۱۶).
فناوری اطلاعات ابزارهای رایانه محوری که افراد به منظور کار با مطالعات و پشتیبانی اطلاعات و پردازش اطلاعات مورد نیاز از آن استفاده می کنند.
تعریف عملیاتی:
منظور از به کارگیری فناوری اطلاعات (رایانه) در بیمارستانهای آموزشی و درمانی نمره به دست آمده از پرسشنامه می­باشد که بر حسب دو مؤلفه (قصد رفتاری و پذیرش استفاده از رفتار) منظور شده و بررسی می­گردد.
قصد رفتاری: پیش بینی فرد از میزان استفاده از کامپیوتر در آینده کاری خود
استفاده از رفتار: کمیت و کیفیت استفاده از رایانه در کار و پذیرش آن توسط فرد
۹-۱- قلمرو تحقیق
۱-۱۰-۱-قلمرو موضوعی تحقیق:
از آنجائیکه این پژوهش به بررسی اثر مؤلفه های فرهنگ سازمانی موجود در مراکز آموزشی و درمانی بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات می پردازد، قلمرو های موضوعی تحقیق فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعاتی می باشند.

۱-۶ سؤال تحقیق
پرسش اصلی این تحقیق این است که
«چه عواملی (تحت کنترل) بر سودآوری عملکرد مالی مدیریت شعب بانک نمونه تأثیر دارد؟»
۱-۷ متغیرهای تحقیق
متغیر وابسته: در این تحقیق متغیر وابسته ROA^[5] (بازده داراییها) است.
متغیر مستقل: مدیریت تسهیلات، حجم سپرده‌ها، مدیریت نقدینگی، مدیریت هزینه، ریسک اعتباری و تعادل بین منابع و مصارف به مدیریت شعب
۱-۸ فرضیه های تحقیق
بین حجم سپرده‌ها و سودآوری مدیریت شعب رابطه معنی داری وجود دارد.
بین مدیریت تسهیلات و سودآوری مدیریت شعب رابطه معنی‌داری وجود دارد.
بین مدیریت نقدینگی و سودآوری مدیریت شعب رابطه معنی داری وجود دارد.
بین ریسک اعتباری و سودآوری مدیریت شعب رابطه معنی داری وجود دارد.
بین مدیریت هزینه و سودآوری مدیریت شعب رابطه معنی داری وجود دارد.
رعایت تعادل بین منابع و مصارف مدیریت شعب و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
۱-۹ روش تحقیق
تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نوع تحقیق توصیفی- همبستگی می باشد. برای مقاصد تجزیه و تحلیل‌های لازم برای آزمون فرضیه‌های این تحقیق، از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده می‌گردد. برای محاسبه متغیرهای وابسته و مستقل تحقیق از اطلاعات و صورتهای مالی بانک‌ها محاسبه می گردد. داده ها و اطلاعات تحقیق عموماً از صورتهای مالی قابل کسب می باشد. بعد از جمع‌ آوری داده ها در نرم افزار اکسل طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل اولیه صورت خواهد گرفت و بعد از آماده شدن داده ها برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزار SPSS 20 استفاده می شود. روش های آماری مورد استفاده برای تحقیق آزمون فرضیه‌ها، آزمون دوربین واتسون، آماره کولموگروف- اسمیرنف(K-S)، آزمون فیشر، همبستگی پیرسون، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون می باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۱۰ جامعه آماری و روش نمونه گیری
شرط لازم برای انجام هر تحقیقی وجود اطلاعات در دسترس می باشد. در این مطالعه تمام مدیریت شعب استانهای بانک نمونه که متشکل از ۳۳ مدیریت شعب می باشد، برای سالهای ۱۳۸۷-۱۳۹۱ مورد بررسی قرار می گیرد.
که برای کاهش تورش و نتیجه نااُریب بودن در داده‌ها از فرمول کوکران در نمونه گیری استفاده شده است که در مجموع از ۳۱ مدیریت شعب بانک نمونه استفاده شده است؛ در تحلیل آماری به دلیل پرت بودن یکی از استان‌ها، آن داده حذف گردید در نهایت از ۳۰ مدیریت شعب جهت نمونه گیری استفاده شده است.
۱-۱۱ قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی: بررسی و میزان تاثیر اهم عوامل مالی موثر تحت کنترل مدیریت(مدیریت تسهیلات، حجم سپرده‌ها، مدیریت دارایی، مدیریت نقدینگی، مدیریت هزینه، ریسک اعتباری و تعادل بین منابع و مصارف) بر سودآوری (بازده داراییها) مدیریت شعب (سرپرستی شعب استان‌های کشور) یکی از بانک‌های کشور
قلمرو زمانی: این پژوهش بر اساس داده‌های جمع آوری شده از صورتهای مالی پایان سال هر یک از مدیریت شعب بانک نمونه در بین سالهای ۱۳۹۱-۱۳۸۷ به اجرا درآمده است.
قلمرو مکانی: این پژوهش ۳۰ مدیریت شعب بانک نمونه را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.
۱-۱۲ روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات
برای محاسبات مربوط به متغیر های تحقیق حاضر که روش گردآوری آنها به صورت کتابخانه و مصاحبه می باشد که از اطلاعات و صورتهای مالی بانک نمونه استفاده شده است. بنابراین در این تحقیق روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است.
۱-۱۳ استفاده کنندگان از نتایج تحقیق
عمده ترین بهره برداران نتایج این تحقیق عبارتند از :
استفاده بانک نمونه از نتایج بدست آمده در این مطالعه
استفاده سایر بانک‌های کشور در جهت ارزیابی عملکرد مالی استانها
کلیه دانشجویان و محققین در حوزه های حسابداری، مالی و بانکداری
۱-۱۴ تعریف عملیاتی مفاهیم و واژه های کلیدی تحقیق
سودآوری^[۶]: توان شرکت یا موسسه در ایجاد درآمد کافی به گونه ای که پس از پرداخت هزینه‌های جاری، مبلغی اضافی به نام سود برای شرکت باقی بماند (رستمی،۱۳۹۰، ص۴۵).
عملکرد مالی^[۷]: حاصل سیستم اطلاعات حسابداری، گزارشهای مالی است که سود گزارش شده در آنها از اهمیت زیادی برای استفاده کنندگان برخوردار است. سرمایه گذاران با اتکا به سود حسابداری، عملکرد شرکت را ارزیابی کرده و پیش بینی های خود را بر آن اساس انجام می دهند(مهدوی، حسینی، ۱۳۸۷، ص۳).
بانک: موسسه‌ای خدماتی که به جمع آوری یا تجهیز سپرده های مردم و تخصیص منابع و مصرف بهینه آن در جهت سیاست‌های کلی اقتصاد کشور با ابزارهای پولی و اعتباری اقدام و همچنین موجبات تسهیل در پرداخت‌ها و انجام سایر خدمات بانکی را در چارچوب قوانین و مقررات فراهم می‌سازد(جمشیدی، ۱۳۷۹، ص۴).
تسهیلات اعطایی: وظیفه اصلی بانک‌ها واسطه‌گری وجوه است، به این معنی که از یک‌سو وجوه را از سپرده‌گذاران دریافت کرده و از سوی دیگر، این وجوه را در قالب تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌کنند. دارندگان وجوه مازاد، با سپرده‏گذاری در بانک عملاً وجوه خویش را به بانک قرض داده و نرخ سود معینی دریافت می‏کنند. متقاضیان تسهیلات نیز در ازای پرداخت سود معینی از بانک‌ها قرض می‏گیرند. طبیعی است که مابه‏التفاوت بهره پرداختی به سپرده‏گذاران و سود دریافتی از گیرندگان تسهیلات، سود بانک را تشکیل می‏دهد(یزدانی و دهنوی،۱۳۸۴).
۱-۱۵ساختار تحقیق
این تحقیق از ۵ فصل تشکیل شده است:
فصل اول – کلیات تحقیق
فصل دوم – ادبیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق
فصل سوم – روش شناسی تحقیق
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده‌ها
فصل پنجم – خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیق
۱-۱۶خلاصه فصل
حوزه فعالیت بانک‌ها در سه بخش تجهیز منابع، تخصیص منابع و ارائه خدمات می باشد لذا شناسایی و بررسی سودآوری عملکرد مالی در اجرای هریک از وظایف می تواند طیفی از نقاط قوت و ضعف موجود در بانک‌ها را ارائه می کند. عوامل تعیین کننده سودآوری بانک‌ها به دو گروه عوامل داخلی قابل کنترل مدیریت و عوامل بیرونی فراتر از مدیریت بانک تفکیک شده است(باقری، ۱۳۸۵، ص۱).
در این تحقیق به اهم عوامل مالی قابل کنترل مدیریت که بر سودآوری بانک‌ها نقش دارند، پرداخته خواهد شد. مورد مطالعه این تحقیق ۳۰ مدیریت شعب بانک نمونه بوده که برای سالهای ۱۳۹۱- ۱۳۸۷ مورد آزمون قرار گرفته است. در این تحقیق ارتباط و میزان تاثیر گذاری شش عامل(حجم سپرده، مدیریت تسهیلات، نقدینگی، ریسک اعتباری، مدیریت هزینه، تعادل بین منابع و مصارف) را بر سودآوری که با بازده داراییها(ROA) نشان داده شده با روش های آماری آزمون فرضیه‌ها، آزمون دوربین واتسون، آماره کولموگروف- اسمیرنف(K-S)، آزمون فیشر، همبستگی پیرسون، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون از طریق نرم افزار SPSS 20 مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فصل دوم
ادبیات،
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱ مقدمه
افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، از مهمترین اهداف مدیران سازمان‌ها و موسسات اقتصادی محسوب می شود. در حقیقت، تلاش آنها بر آن است که به مطالعه اطلاعات و آمار و ارقام موجود در صورتهای مالی (که با صرف انرژی و هزینه فراوان به دست می‌آیند)، شمایی از عملکرد سازمان خویش به دست آورند و بتوانند با بررسی وضعیت حاضر و در نظر گرفتن اهداف استراتژیک و بلندمدت سازمان و همچنین با آگاهی از نقاط قوت و ضعف خویش و اتخاذ راهبردهای شایسته، موجبات بهینه سازی فعالیت‌ها و بهره‌جویی قابل قبول از سرمایه‎‌گذاری‌های انجام شده را فراهم آورند(رستمی، ۱۳۹۰، ص۴۳).
در هر بازار که بانک‌های متعددی در آن فعالیت می کنند، ممکن است بعضی از بانک‌ها سریع‌تر به این اهداف دست یابند. یک بانک باید برای رقابت کارآتر، خدمات بانکی را با هزینه پایین ارائه دهد. اگر بانک نتواند در مورد کنترل هزینه و کیفیت خدمات رقابت نماید، بعید است که بتواند برای مدت طولانی در یک محیط رقابتی به بقای خود ادامه دهد. بنابراین، شناخت عملکرد یک بانک از طریق مقایسه با عملکرد بازار در طی دوره‎های متوالی، از بررسی مجدد گزارش‌های مالی مفیدتر است(جی.بارلتروپ، مک نافتن، ۱۳۸۰، ص۲).
برای درک بهتر موضوع این فصل به دو بخش مبانی نظری تحقیق و پیشینه‌ تحقیق تقسیم بندی شده است که در بخش اول به مبانی نظری تحقیق می‌پردازیم و در بخش دوم به پیشینه‌ تحقیق پرداخته می شود
بخش اول