۲۶- ثبات: حفظ و نگهداری ساختار، بخش‌های کارکردی سازمان و منابع مورد نیاز آنها در طی زمان.
۲۷- ارزش منابع انسانی: نوعی معیار ترکیبی است که به ارزش کلی اعضا سازمان اشاره دارد و در قالب ترازنامه یا حسابداری بیان می شود.
۲۸- مشارکت و نفوذ مشترک: میزان دخالت هر یک از اعضاء سازمان در تصمیماتی که مستقیماً بر کار و سرنوشت آنها تأثیر گذار است اشاره دارد.
۲۹- تأکید بر آموزش و توسعه: میزان تلاش و کوششی که سازمان جهت بهسازی و توسعه منابع انسانی خود بکار می گیرد.
۳۰- تأکید بر موفقیت: یک مقایسه است میان نیاز فردی برای دست‌یابی به موفقیت و تحقق اهداف جدید سازمان (رابینز، ۱۳۸۱، ص ۵۲-۴۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲-۵-عواملی که در اثر بخشی سازمان نقش دارند
۱- فرهنگ سازمانی: مفروضات و باورهای بنیادی که بین اعضای سازمان مشترک میباشند. یا معنا و مفاهیم مشترک در بین اعضا که شامل موارد زیر است:
– جو آکنده از اعتماد: در جهت حفظ سازمان ضرورت پیدا می کند زیرا کارکنان بایستی آزادانه و با صداقت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند دوائر سازمانی به همکاری بین واحدها نیاز دارد.
کارکنان باید به یکدیگر اعتماد کنند تا بتوانند جهت حل مشکلات همکاری نمایند.
– افزایش تولید از طریق کارکنان بدین معنی است که همه باید مشارکت کنند کارکنان باید منشأ کیفیت و بهره وری باشند افراد در سازمان باید ترغیب و تشویق شود و به آنها اختیارات لازم داده شود.
مورد بعدی اهمیت به دیدگاه بلندنگری در سازمان است شرکت‌های موفق در آموزش کارکنان خود سرمایه گذاری می کنند تا آنان را توانمند سازند. مسیرهای شغلی باید به گونه ای طرح ریزی شوند که آنان برای دوره های بلند مدت به سازمان وفادار بمانند و کارکنان دارای زمینه های کاری وسیع گردند.
۲- طراحی سازمان: سازمان‌های موفق و اثر بخش از نظر طرح سازمانی دارای ۳ ویژگی هستند.
– شکل ساده و کارکنان اندک: شکل و سیستم سازمان به صورت ظریف ساده و تعداد کارکنان در پست های ستادی اندک هستند.
شرکت‌های بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم تا ساده و انعطاف پذیر باشند. ساختار سازمانی را غیر متمرکز می کنند تا نوآوری و تغییر را تقویت نمایند. در واحدهای سازمانی کوچک افراد احساس تعلق پیدا می کنند و درباره حل مسأله به همدیگر کمک می کنند.
– کارآفرینی^[۲۸]: سازمان‌ها دریافته‌اند که موفقیت چیزی غیر از سود خالص می‌باشد موفقیت در گرو مجموعه ای از ارزش‌ها و شایستگی‌ها است ایجاد تعادل بین منابع مالی و غیر مالی تصویر بهتری از شرکت و عملکرد آن ارائه می دهد و مدیران را یاری می کند تا کارکنان و اعضای سازمان را به سوی هدف های استراتژیک سوق دهند.
– به صورت همزمان سخت گیری و سهل گیری: تحقیقات نشان می‌دهد که در بلند مدت سازمان‌هائی موفق هستند که از یک سو از شایستگی مناسب و از سوی دیگر از معیارهای عملکرد مالی و کارآیی عملیاتی استفاده می کنند.
۳- مدیریت عالی: بعد دیگر سازمان اثر بخش در فرایندها و روش های مدیریتی نهفته است ۳ عامل در این میان معیار حائز اهمیت است:
– رویای رهبری: جهت هدایت و رهبری سازمان نیازمند نوعی رویای ویژه رهبری در سازمان است رهبر باید به کارکنان یک رویا یا دیدگاه ارائه کند و به کارکنان احساس رهبری، هدف مشترک و مقصود یا مقصد القا کند.
– تعصب به عمل: در یک سازمان موفق مدیران و کارکنان به عمل و کار توجه می‌کنند شرکتهای موفق شعاری دارند که «آنرا انجام دهید آنرا بیازمائید، آن را درست کنید»
– تمرکز بر ارزش های اصلی: اصول اخلاقی در سازمان‌ها مهم می‌باشد مدیریت شرکت بایستی هدف‌ها و استراتژی های اصلی را مورد تأکید قرار دهند و به تصمیماتی ارج نهند که موجب رونق، تقویت و بقا شرکت شود.
۴- گرایش استراتژیک: سه ویژگی گرایش استراتژیک عبارتند از:
– تماس با مشتری: توجه به مشتری بایستی در کانون توجه شرکت قرار گیرد. مشتری مهم‌ترین عامل ذی نفع در سازمان به حساب می آید در چنین سازمانی راز موفقیت در گرو تأمین نیازهای بیشتر سازمان است.
– واکنش سریع: به این معنی است که سازمان‌های موفق تلاش می‌کنند تا در برابر مشکلات، مسائل و فرصت های پیش آمده به سرعت از خود واکنش نشان دهند. چنین سازمان‌هایی حالت پیشرو دارند و از هر فرصتی سود می جویند.
– کانون توجه و اهداف روش تجاری: سازمان‌های اثر بخش دارای کانون توجه بسیار روشن و مشخص هستند چنین شرکت‌هائی خوب می دانند که آیا آینده نگر هستند یا تدافعی خوب می دانند که چگونه عمل کنند و موفق شوند و بهترین عمل کدام است (سید عامری، ۱۳۸۱، ۱۲).
۲-۲-۶-نگرش‌های مربوط به سنجش اثر بخشی
در سنجش اثر بخشی سازمان، بخش‌های مختلف مورد توجه قرار می گیرد. این سنجش از طرق مختلف قابل بررسی است که به تشریح آنها می پردازیم:
۱- نگرشهای سنتی برای سنجش اثر بخشی
۱-۱- روش مبتنی بر هدف: سازمان منابع مورد نیاز خود را از محیط دریافت می کند آنها را به صورت محصول در می آورد و به محیط بر می گرداند. در روش مبتنی بر هدف بایستی هدف‌های تولیدی شناسایی گردد و سپس میزان اهداف محقق را اندازه گیری می کنند. میزان پیشرفت در جهت تأمین هدف ها اندازه‌گیری می شود (رابینز، ۱۳۸۱، ص ۵۴ ).
شاخص‌ها: بدلیل اینکه اهداف عملی نشان دهنده فعالیت‌های واقعی سازمان است اگر این اهداف اندازه‌گیری شوند نتایج دقیق‌تری را بدست می دهد.
کاربرد: روش مبتنی بر تأمین هدف در سازمان‌های تجاری کاربرد زیادی دارند زیرا هدف های تولیدی به آسانی اندازه گیری می شود بهترین روش اندازه گیری عملکرد بر حسب سودآوری – رشد، سهم بازار است ولی این روش نیز در برخورد با دو مساله چندان کارا نیست: الف) هدف‌های چندگانه ب) استفاده از شاخص‌های ذهنی ( نه عینی) در محاسبه هدف تأمین شده (دفت ،۱۳۸۷، ص ۱۰۶).
اثر بخشی اهداف چندگانه را تنها با یک شاخص نمی توان ارزیابی کرد. زیرا سازمان در تأمین یک هدف ممکن است بسیار موفق بوده است اما در مورد هدف بعدی بسیار ضعیف عمل کند. در ارزیابی کامل اثر بخشی سازمان باید چندین هدف را به صورت همزمان مورد ارزیابی قرار داد. مساله دیگر اینکه بسیاری از شاحص ها را نمی توان به صورت عینی اندازه گیری کرد برای شناسایی هدف های واقعی باید به سازمان مراجعه و آنها را تعیین کرد. از آنجا که هدف ها منعکس کننده ارزش های مدیریت عالی سازمان هستند بنابراین از ائتلاف مدیریت عالی سازمان می توان بهترین اطلاعات را به دست آورد این مدیران می توانند فرد را از اهداف واقعی سازمان آگاه سازند. برای سنجش هدف‌های (اگر شاخص های کمی نباشد) تأمین شده می توان از شاخص ذهنی استفاده کرد (دفت،۱۳۸۷، ص ۱۰۸).
نمودار شماره (۲-۱): نگرش های سنتی سنجش اثر بخشی
۱-۲- روش مبتنی بر تأمین منابع: اجرای این روش منوط به توجه به ورودی‌های سازمان است یعنی سازمان اقلامی را از محیط دریافت و وارد مرحله تبدیل می کند اساس این روش مبتنی بر تأمین منابع مورد نیاز و نیز حفظ و نگهداری موفقیت سیستم سازمانی است (رابینز، ۱۳۸۱، ص ۵۷).
از دیدگاه این نگرش، اثر بخشی سازمان یعنی قدرت و توان شرکت در بهره برداری از محیط خود از راه کسب منابع ارزشمند و کمیاب.
شاخص ها: اثر بخشی توسط شاخصی اندازه گیری می شود که سازمان می تواند بدان وسیله منابع مورد نیاز را تأمین و سیستم سازمانی را حفظ کند این شاخص ها عبارت هستند از:
۱- توان استفاده از منابع محیطی و تأمین منابع کمیاب و ارزشمند.
۲- توان سیستم تصمیم گیری سازمان در درک و تفسیر درست ویژگی های محیط خارج.
۳- نگهداری فعالیت های روزانه در داخل سازمان.
۴- توان سازمان در ارائه واکنش مساعد در برابر تغییرات محیطی. در صورت عدم وجود شاخص های دیگر این شاخص مورد استفاده قرار می گیرد (دفت،۱۳۸۷، ص ۱۱۰).
۱-۳- روش مبتنی بر فرایند درونی: در این نگرش اثربخشی یعنی میزان سلامت و کارایی سازمان. در این روش دو اثر سازمانی جهت ارتقاء بهره وری دست به دست هم می دهند در اجرای این روش به محیط توجهی نمی شود. اساس این روش بر پایه منابع موجود درون سازمان گذاشته می شود و این اقدام به صورت سلامت درون سازمان و کارآیی قابل سنجش است (دفت،۱۳۸۰، ص ۱۱۱).
شاخص: عمده ترین شاخص در این نگرش روابط انسانی در سازمان است. و تأکید بر روابط بین منابع اسنانی و اثر بخشی سازمانی است محاسبه کارآیی روش دیگری جهت اندازه گیری اثر بخشی فرایند درونی است. شناسائی هزینه های داده ها (I)، فرایند تبدیل (T) و ستاده ها (O) گامهای اساسی این روش است. موضوع بعدی ادغام این متغیرهاست. ـــــ مهم‌ترین شاخص نشان دهنده کارآیی است (دفت، ۱۳۸۰، ص ۱۱۲).
کاربرد: این نگرش برای سنجش اثر بخشی از منابع موجود به صورت کارا استفاده می کند و فعالیت‌های درون سازمان به صورتی موزون و هماهنگ صورت می‌گیرد. امروزه مهمترین ویژگی سازمان برخورداری از نیروی انسانی دانش محور است بیشتر مدیران امروزه بر این باور هستند که روش های مدیریت مشارکتی و فرهنگ مساعد سازمانی را اجزای اصلی و علم تشکیل دهنده اثر بخشی است. نمودار رویکرد سنتی برای سنجش اثر بخشی سازمانی را نشان می دهد (رابینز، ۱۳۸۱، ص ۷۱).
۲- نگرش های جدید برای سنجش اثر بخشی
هر کدام از روش های پیش گفت چیزهایی در خصوص اثر بخشی و شاخص های آن به ما ارائه می دهند ولی هیچ یک به طور کامل نشان دهنده ویژگی‌های آن نیستند به تازگی روش هایی جهت اندازه گیری اثر بخشی سازمانی استفاده می شود که بنام روش های ترکیبی معروفند که عبارتند از:
۲-۱- روش تأمین رضایت گروه‌های ذینفع
گروه‌های ذی نفع گروه‌هایی هستند که در داخل و خارج سازمان بر عملکرد آن نقش دارند از جمله: بستانکاران، صاحبان سهام، دولت، کارکنان، مالکین و … .
به روش گروه‌های ذی نفع روش شاخص های اساسی نیز اطلاق می‌شود. هر یک از گروه‌های ذی نفع شاخص‌های خاصی جهت ارزیابی اثر بخشی سازمان دارند.
شاخص‌ها: در این روش هفت گروه ذی ربط در سازمان شناسائی می شود و میزان اثر بخشی با توجه به دیدگاه خاص آنها تعیین می شود. این هفت گروه و شاخص اثر بخشی مورد نظرشان در جدول (۲-۳) نشان داده می شود.
جدول (۲-۴): گروه‌های ذینفع و شاخص اثر بخشی مورد نظر