فهرست زیر از جمله مهمترین وظایف مدیریت منابع انسانی در سامزان است:

۱ ـ نظارت بر استخدام در سازمان به طوری که این امر در چهارچوب قانون و مطابق با قوانین و مقررات انجام گیرد و حق و حقوق قانونی متقاضیان مشاغل پایمال نگردد.

۲ ـ تجزیه و تحلیل مشاغل به طوری که ویژگی‌های هر یک مشخص و معین گردد.

۳ ـ برنامه ریزی برای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان.

۴ ـ کارمندیابی، یعنی شناسایی کسانی که شرایط کافی را برای استخدام در سازمان دارا هستند.

۵ ـ انتخاب و استخدام بهترین و شایسته ترین نیروهای ممکن برای تصدی مشاغل در سازمان.

۶ ـ طراحی و تنظیم برنامه هایی که ورود کارکنان جدید به سازمان را تسهیل می‌کند.

۷ ـ آموزش کارکنان.

۸ ـ تربیت مدیر.

۹ ـ طراحی سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان.

۱۰ ـ طراحی سیستم پاداش.

۱۱ ـ طراحی سیستم حقوق و دستمزد.

۱۲ ـ وساطت میان سازمان و سندیکاهای کارگری.

۱۳ ـ طراحی سیستم بهداشت و ایمنی محیط کار.

۱۴ ـ طراحی سیستم انضباط (صص ۳ ـ ۴).

به طور کلی منظور از وظایف مدیریت منابع انسانی، کارها و فعالیت‌هایی است که باید هم در سازمان‌های کوچک و هم در سازمان‌های بزرگ برای جذب، بالندگی و حفظ منابع انسانی انجام شود. از زمان پیدایش
اداره ای به نام اداره امور پرسنل یا مدیریت نیروی انسانی با وظایف تخصصی و با هویتی در سازمان، مدت نسبتاً کوتاه می‌گذرد، ولی این بدان معنی نیست که وظایف مذکور قبلاً در سازمان انجام نمی‌گرفته است. دیوید^[۱۳۹] و همکاران (۱۹۸۳) این وظایف و اثرگذاری متقابل آن ها را در شکل زیر نشان داده‌اند.

نتیجه عملکرد

مدیریت منابع انسانی

ـ تولید و کارایی بیشتر

ـ افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان

ـ ایجاد جوی مساعد و مطلوب در سازمان

آموزش

کارکنان و تربیت مدیران

شناخت توانایی ها و استعدادهای کارکنان

و تربیت و پرورش آن ها به طوری که

بتواننـد با شایستـگی از عهـده

وظایف فعلی و مسئولیت‌های

آتی برآیند.

روابط کارگری

ایجـاد روابـط حسنـه و سـازنـده

با اتحادیه ها یا سندیکاهای کارگری

طراحی سیستم بهداشت و ایمنی

ایجاد محیطی سالم و بی خطر

برای کار و فعالیت

تعیین حقوق و مزایا

پرداخت حقوق و مزایای مناسب و

عادلانه برای جبران زحمات کارکنان

طراحی سیستم

اطلاعات مدیریت

منابع انسانی

تحقیق و جمع‌ آوری اطلاعات درباره مسائل نیروی انسانی سازمان

انتخاب و استخدام

یافتـن، انتخـاب و استخـدام

کسانی که بیشترین شایستگی را

برای احراز مشاغل دارا هستند.

برنامه ریزی نیروی انسانی

برنامه ریزی برای تأمین نیروی انسانی

مورد نیاز سازمان

تجزیه و تحلیل و

طراحی مشاغل

شناسایی مشاغل و سازماندهی آن ها در

یک سیستم منسجم و منطقی

کمک

به رشد و توسعه سازمان

ایجاد هماهنگی میان واحدهای مختلف

سازمان و ارائه پیشنهادات مفید و

سازنده برای رشد و توسعه

بیشتر سازمان

شکل ۲ ـ ۱۲ : وظایف مدیریت نیروی انسانی

منبع : «دیوید» و همکاران، ۱۹۸۳، ص ۲۳٫

نتیجه اینکه هدف اصلی مدیریت منابع انسانی در هر سازمان کمک به عملکرد بهتر در سازمان برای نیل به اهداف سازمانی است و برای رسیدن ‌به این مقصود وظایف و فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد. این وظایف (دعائی، ۱۳۸۴) شامل یکسری وظایف عمومی‌و خصوصی می‌باشد، وظایف عمومی‌نظیر: برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و رهبری، کنترل و ارزیابی می‌باشد و وظایف خصوصی شامل: برنامه ریزی نیروی انسانی، آموزش و بالندگی، پاداش، ایمنی و بهداشت، روابط کار و تحقیقات در زمینه منابع انسانی می‌باشد.

شکل ۲ ـ ۱۳ : وظایف مدیریت منابع انسانی

منبع: «دعائی»، ۱۳۸۴، ص ۲۳٫

با پیچیدگی روزافزون سازمان‌ها، وظایف مدیریت منابع انسانی نیز پیچیده تر و خطیرتر گردیده است، البته مدل‌های متفاوت دیگری نیز برای دسته بندی وجود دارد. جزنی (۱۳۷۸) عمده ترین وظایف عمومی‌مدیریت منابع انسانی را به شرح زیر بیان ‌کرده‌است:

وظایف عمده مدیریت منابع انسانی عبارتند از:

۱) سازماندهی، که شامل طراحی سازمان، طراحی شغل، تجزیه و تحلیل شغل و طبقه بندی مشاغل می‌باشد.

۲) جذب منابع انسانی، که شامل برنامه ریزی، کارمندیابی، انتخاب و استخدام می‌باشد.

۳) توسعه منابع انسانی، که شامل مدیریت عملکرد و آموزش کارکنان می‌باشد.

۴) مدیریت پاداش، که شامل حقوق و دستمزد و ارزشیابی مشاغل، پاداش و مزایا می‌باشد.

۵) روابط کارکنان، که شامل مشاکرت و ارتباطات کارکنان می‌باشد.

۶) بهداشت، ایمنی و رفاه کارکنان.

۷) امور اداری و پرسنلی کارکنان که شامل چارچوب قانونی مقررات دولتی، رویه‌ها و اقدامات استخدام و سیستم اطلاعات منابع انسانی می‌باشد (صص ۲۹ ـ ۳۶).

‌بنابرین‏ مدیریت منابع جهت تحقق اهداف خود، باید وظایفی را با بهره گرفتن از ابزارها و فعالیت‌هایی انجام دهد که در قسمت زیر مهمترین این وظایف و فعالیت‌ها شرح داده شده است.

۲ـ۱۶ـ۳ـ سازماندهی

سازماندهی عبارت است از فرایند تقسیم کار میان افراد و گروه‌های کاری و هماهنگی میان آن ها به منظور رسیدن به اهداف. دعائی (۱۳۸۴) اظهار می‌دارد که “سازماندهی یکی از وظایف ‌مدیریتی منابع انسانی و یک فرایند مرحله ای است که عبارتند از: الف) طراحی کارها و فعالیت‌ها. ب) دسته بندی فعالیت‌ها در پست‌های سازمانی. ج) برقراری ارتباط میان پست‌ها به منظور رسیدن به اهداف مشترک” (ص ۲۳). ‌بنابرین‏ سازماندهی به عنوان یکی از وظایف مدیریت منابع انسانی عبارت است از طراحی مشاغل و تجزیه و تحلیل آن و طبقه بندی مشاغل سازمانی و مشخص نمودن چگونگی روابط بین مشاغل گوناگون در سازمان.

● طراحی شغل و تجزیه و تحلیل شغل^[۱۴۰]

فعالیت‌هایی که در هر سازمان انجام می‌شود باید بین بخش‌ها و واحدهای تابعه تا حدی تقسیم شود که بالاخره کارهای تجزیه شده به عهده شخص واحدی محول شود. هدف از طراحی شغل در واقع تعیین و مشخص نمودن ساده ترین حرکت‌های لازم برای انجام کار، تعیین وظایف جزئی و همچنین مسئولیت‌ها و شرایط و موقعیت یک شغل می‌باشد. به عبارت دیگر با طراحی شغل، مشخصات و ویژگی‌ها و مسئولیت‌ها و محتوای یک شغل خاص تعیین می‌شود. میرسپاسی (۱۳۸۵) عقیده دارد که “طراحی شغل عبارت است از تعیین و در کنار هم قرار دادن وظایفی که به مدت یک واحد کاری می‌تواند توسط فردی با مهارت‌های خاص انجام گیرد و پاسخگوی بخشی از نیازهای سازمان باشد” (ص ۱۲۴). اجزاء و عناصر فرایند طراحی شغل در شکل زیر نشان داده شده است.

چه کسی؟

مشخصات فکری و فیزیکی نیروی کار

چرا؟

فلسفه وجودی شغلی در سازمان

کی؟

زمان

انجام

کار

چگونه؟