ب) در مواقع ایجاد تفرقه و تهاجم سیاسی، جامعه اسلامی با ازخودگذشتگی و عبور از خواسته ها و منافع سیاسی گروه خود و بر اساس وحدت کلمه اسلامی و وحدت ملی در برابر این بحران نیز مستحکم تر از پیش خواهد ایستاد.
ج) زمانی که دشمن از طریق تهاجم فرهنگی و با بهره گرفتن از ادبیاتی نظیر تساهل و تسامح، آزادی و جامعه مدنی (به معنای غربی آن) قصد تخریب بنیادهای فکری و ارزشی جامعه را دارد، جامعه اسلامی برای حفظ ارزش ها و فرهنگ اصیل و غنی خود که بر گرفته از دین اسلام است، از تمام تلاش و عزت و آبروی خود مایه می گذارد و با احیای دستور «امر به معروف و نهی از منکر» جامعه را به یک میدان نظارت عمومی بدل می سازد، تا این تهاجم نیز خنثی گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

د) اما در عالی ترین نوع، در برابر تهاجم نظامی دشمن، که به قصد براندازی کامل و دفعی نظام اسلامی صورت می گیرد. جامعه اسلامی بر اساس توصیه و فرمایش خداوند به جهاد فی سبیل الله، بالاترین ایثارگری را از طریق شهادت طلبی و از جان گذشتگی به نمایش می گذارد و دشمن خود را مقهور و ناکام می سازد (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۶۲ ـ ۵۶۱).
۲-۵-۵٫ موج آفرینی و بصیرت بخشی
در طول تاریخ، حوادث و اتفاقات بسیاری و حرکت ها و جریانات متعددی رخ داده است و هر کدام بر اساس نسبتی که با حقیقت و فطرت انسانی داشته، به مردم بصیرت بخشیده و موج آفرینی نموده است. بعضی از این جریان ها پیش از آن که موج و بصیرتی ایجاد کنند، زایل شده اند و برخی نیز اگرچه موج و بصیرتی تولید کرده اند، اما به سرعت رو به افول گذاشته اند.
در این میان، ایثار و شهادت به عنوان دو مقوله کاملاً اسلامی که ریشه در فطرت انسانی دارد، بیشترین سهم در تولید بصیرت و هوشیاری و ایجاد موج و حرکت انقلابی را داشته و دارد. به علاوه دوام و ماندگاری که بر ایثار و شهادت سایه افکنده، عامل دیگری برای دارا بودن شاخصه بصیرت بخشی و موج آفرینی در بین جوامع به حساب می آید. از جمله نمونه هایی که جلوه ایثار و شهادت در آن، بالاترین تأثیر را در همه جوامع بعد از خود گذاشته، حرکت تاریخی و قیام بی نظیر امام حسین (ع) و یاران با وفای اوست. آن چه در نهضت عاشورا از همه حوادث و اتفاقات آن برجسته تر است، روح ایثارگری و شهادت طلبی حاکم بر قافله اباعبدالله الحسین (ع) است. از این رو، تاریخِ بعد از قیام عاشورا به خوبی گواهی می دهد، عمده موج ها و حرکت هایی که به صورت پراکنده با عنوان خون خواهی شهدای کربلا، مخالفت با ظلم و ستم حاکمان، تغییر نظام حکومتی و انقلاب های مردمی شکل گرفته، در حد بسیار زیادی متأثر از میراث ایثار و شهادت شهیدان کربلا بوده است.
تأثیری که ایثار و شهادت بر بصیرت بخشی و حرکت دادن مردم در مسیر رضای خدای متعال و دفاع از ارزش ها و فضیلت های الهی دارد، قابل مقایسه با هیچ اثر دیگر نیست، زیرا آن دو امر تأیید شده از سوی خدا هستند و هر چیزی که نورانیت و حقیقت خود را از تنها مؤثر در عالم هستی گرفته باشد، نه تنها به خاموشی نخواهد گرایید، بلکه برای انسان ها و جوامع، حکم روشنی بخشی و هدایت گری را دارد و چراغ هدایتی خواهد بود تا مردم به مدد آن بصیرت یافته و در مسیر روشنایی و هدایت حرکت کنند (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۶۶).
۲-۵-۶٫ عزت طلبی
طبیعت انسان به مقتضای فطرت پاک الهی که در آن نهاده شده، میل شدیدی به گرایش های عالی دارد که سرچشمه همه این فضائل عالی و والا ذات مقدس حضرت حق است. لذا انسان ذاتاً موجودی عزت طلب است. در واقع همه انسان ها به دنبال عزتند هر چند برخی راه درست را پیش گرفته و به عزت الهی می رسند و فریاد “هیهات منّا الذّله” را سر می دهند و بعضی به بیراهه رفته و سر از عزت فرعونی در می آورند که خداوند عزیز در قرآن کریم این عزت های بی پایه و اساس را مورد نکوهش قرار می دهد. عزت شاخصه های مختلفی دارد که عبارتند از عبودیت و تقرب به خدا، حذر کردن از کافرین، نفی هرگونه سلطه کافرین، حذر کردن از دوستی با کافرین، شدت و غلظت نسبت به کافرین. با این همه وجود می توان نتیجه گرفت که شهدا و ایثارگران همواره به عنوان انسان های عزت طلب، در صدد کسب عزت الهی بودند، لذا در راستای تحقق این هدف همواره سعی می کردند تا با کافرین و دشمنان دین خدا وارد جهاد شوند و با پاسداری از دین خدا به این عزت الهی دست یابند (دژگیر، ۱۳۹۱: ۲۹).
۲-۵-۷٫ انسانی بودن
بین ایثار و شهادت ارتباطی وثیق و تنگاتنگ وجود دارد، عالی ترین مرتبه ایثار انتخاب آگاهانه و آزادانه راه حق و حقیقت و فدا کردن خالصانه جان و قبول شهادت، در مسیر احیاء و حفظ اعتقادات، ارزش ها و اصول دین است. و از سویی نیز ایثار و شهادت در راه خدا محقق نمی شود، مگر این که انسان با شناخت و بصیرت دینی و از خود گذشتگی پاک و خالص خویش، فداکاری در راه دین خدا را بپذیرد.
ایثار و شهادت پیش از آن که به عنوان آموزه های دینی و آسمانی باشند، در فطرت و عقل انسانی ریشه دارند. انسان از آن جایی که بر اساس فطرت پاک انسانی اش تمایل به جاودانگی و بقا دارد، دائماً در تکاپوی دستیابی به سعادت واقعی و شناخت راه های ماندگاری ابدی است و اگر حقیقتاً به راهی که وی را به این سرانجام برساند، شناخت یابد برای رسیدن به آن از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد و هر هزینه ای را می پذیرد، حتی اگر به قیمت اهدای جانش تمام شود.
از طرفی نیز، عقل انسانی با توجه به روح محاسبه گری و کسب منفعت احتمالی و یا دفع ضرر محتمل، عبور از ده ها خواسته و منفعت پایین تر، به دست آوردن منفعت عالی تر را حداقل در امور مادی، تجربی و دنیوی، امری منطقی می داند؛ حتی در این مسیر، ریسک و خطر را به عنوان یک حقیقت پذیرفته است.
اما در امور معنوی و آسمانی، کلید مفقوده برای انسان، ایمان به مبدأ و معاد و شناخت حقیقی فلسفه آفرینش است؛ که اگر حاصل شود، روحیه ایثار و از خودگذشتگی و شهادت طلبی و جاودانگی انسان از درونش بروز و ظهور خواهد کرد و انسانِ گمشده در عالم هستی، به حقیقت واقعی و ابدی خود که همانا استقرار و آرامش در نزد خدای متعال و کسب حیات ابدی و بهره مندی از نعمت های اوست، دست خواهد یافت^[۲۶]. از طرفی نیز تجسم عالی ترین روحیه های انسانی نظیر؛ عدالت خواهی، عزت طلبی، کرامت جویی، محبت به خدا و خدمت به خلق، شکرگزاری، عبادت و بندگی خدا و مقابله با ظلم و طواغیت … را می توان در انسان هایی به آشکارا یافت که از طریق ایمان و اعتقاد به مبدأ و معاد، روحیه ایثارگری و جوهره شهادت طلبی را در خویش یافته و وجودشان را برای رسیدن به این حلاوت ابدی خرج و هزینه می کنند (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۵۳).
۲-۵-۸ . دین محوری
از دیگر کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت، دین محوری است، و آن از یک سو، عبارت از آزاد و رها بودن از همه قیود و تعلقات زمینی و مادی و ترک بندگی و اطاعت طواغیت و از سوی دیگر، عشق و دلبستگی شدید به خالق هستی بخش و به همه آموزه ها و تعالیم الهی و آسمانی است^[۲۷].
آن هایی که در پرتو دین مداری و عمل به احکام الهی و در راه صیانت از اعتقاد و ارزش های والای دین، حاضرند از همه چیز خود، از مال و جان و ناموس و از همه دارایی شان، خالصانه بگذرند، هم اینان به امر الهی و در سایه دین محوری، در برابر ظلم و ستم طاغوت ها می ایستند و از حق خود حتی به قدر یک وجب از خاک میهن اسلامی و خون به ناحق ریخته مسلمانی نمی گذرند و جانفشانی و ایثارگری در این راه را نیز فوز عظیم می دانند.
رفتار و گفتار و منش ایثارگران و شهادت طلبان سراسر عبودیت و بندگی خداوند و عمل به دستورات و تعالیم نورانی دین است. آن هایی که ایثارگری را معامله با خدا و شهادت طلبی را پرواز بربال ملائک و فرصت دیدار معبود خویش می دانند، به راحتی، سخت ترین و دشوارترین شرایط را در راه هدف مقدس و الهی شان می پذیرند و البته جهادگران میدان ایثار و شهادت از تأیید و هدایت خاص الهی نیز برخوردارند^[۲۸](فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۵۴).
۲-۵-۹٫ اخلاص و ماندگاری
یکی دیگر از کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت، اخلاص است. اخلاص در لغت یعنی پاک کردن چیزی از هر چیزی که غیر آن باشد و با آن درآمیخته باشد (مصطفوی، ۱۳۷۱، ج۳ :۱۰۲). اخلاص در بیان اندیشمندان اسلامی عبارت است از پاک و خالص ساختن قصد و نیت از غیر خدا. به عبارت دیگر حقیقت اخلاص آن است که نیت انسان از هرگونه شرک خفی و جلی پاک باشد (فیض کاشانی،۱۴۱۷، ج۸ : ۱۲۸). پس هرکسی که طاعتی را به جا آورد و قصد قربت داشته باشد ولی با آن غرضی دنیوی بیامیزد عملش خالص نمی باشد (مجتبوی،۱۳۷۷، ج۳ :۵۳۰). اخلاص نشانه های مختلفی دارد که عبارتند از یکسان بودن ظاهر و باطن و کردار و گفتار، دوری از گناهان، زهد، ناامیدی از غیر خدا و از چیزی غیر از گناهش نترسیدن (مهدوی کنی، ۱۳۷۵ :۴۲۰) و از غیر خدا در مورد اعمالش انتظار تعریف نداشتن (کلینی، ۱۳۷۵، ج۲ : ۱۶).
بین اخلاص و ماندگاری ارتباطی عمیق و آسمانی هست. اساساً در فرهنگ قرآنی همه چیز فانی و زوال پذیر است، مگر ذات ابدی و ازلی و صاحب جلال و بزرگوار خداوند و البته هر آنچه وجهه الهی داشته و مقبول خداوند باشد نیز باقی و فنا ناپذیر است^[۲۹]. از این رو، عملی که توأم با اخلاص و پاکی نیت و لوجه الله باشد، از خصوصیت جاودانگی و ماندگاری برخوردار است. ایثار و شهادت، از آن جا که ریشه در وحی و کلام حقه الهی دارد و از روی آگاهی و بصیرت و اخلاص و در راه رضای خدا تحقق می یابد برای همیشه ماندگار و جاویدان است.
امام خمینی “رضوان الله تعالی علیه” در باره جاودانگی و بقای ایثار و شهادت چنین می گوید: «در آینده ممکن است افرادی آگاهانه و یا از سر ناآگاهی بپرسند که ثمره خون ها و شهادت ها و ایثارها چه شد؟ این ها یقیناً از عوالم غیب و فلسفه شهادت بی خبرند و نمی دانند کسی که فقط برای رضای خدا به جبهه ها رفته است و سر در طبق اخلاص و بندگی نهاده است، حوادث زمان به جاودانگی و بقا و جایگاه رفیع آن لطمه ای وارد نمی سازد…» (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۷۵: ۹۲).
نه تنها حقیقت ایثار و شهادت، جاودانه و ماندگار است، بلکه هر انسانی که به این دو افتخار نائل شود، چون با خدا معامله نموده و خداوند شخصاً جنس آن ها را خریدار است، به سود و منفعت ابدی و لایزال خواهند رسید؛ چنان که در باره شهدا وارد شده است که «شهید نظر می کند به وجه الله»؛ یعنی تمام حجاب های حایل بین شهید و خداوند برداشته می شود و کسی که به این مقام برسد، به جاودانگی و ماندگاری ابدی رسیده و همیشه در محضر خداوند متنعم خواهد بود (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۷۵: ۲۸).
۲-۵-۱۰٫ عدالت طلبی
یکی دیگر از کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت، عدالت خواهی است. عدالت به معنای قرار دادن هر امری در جایگاه و موضع خودش است. بدین معنا که عدل در درون فرد و درون جامعه ایجاد اعتدال و تعادل، نظم و سامان می نماید و انسان هارا از افراط و تفریط بر حذر می دارد. مسأله عدالت و تحقق آن در جامعه بشری از ضروریات اولیه حیات اجتماعی است. به علاوه عدالت خواهی شأنی از شؤون فطری انسان است که بدون آن انسانیت معنا نمی یابد و آدمی که دارای عقل سلیم و پیراسته از هوا و هوس نفسانی است با جذبه ای خاص به سوی عدل و داد در حرکت است. عدل و داد نه نتها عامل رشد، توسعه، رفاه و امنیت در جامعه بلکه عامل وحدت و یکپارچگی جامعه نیز هست. عدل و داد در وجود انسان، استقامت و اعتدال می آفریند و در جامعه بشری نیز استقامت، اعتدال، استحقاق، فضیلت و استقلال را به بار می آورد. در نتیجه یکی از خواسته های شهیدان و ایثارگران از دوران صدر اسلام تا کنون رعایت عدالت در جامعه بوده تا از طریق آن در جامعه اعتدال ایجاد شود و به هیچ یک از اقشار جامعه ظلم و ستم نگردد (جمشیدی،۱۳۸۰: ۱۰۸).
۲-۵-۱۱٫ گذشت و فداکاری
گذشت و فداکاری از جمله کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت است. که می تواند ناشی از دین و یا غیر دین باشد. آن چه فداکاری برای دین و غیر دین را از هم جدا می کند، عامل تقوا، اخلاص و توجه به خداست. فداکاری و گذشت در دین ابتدا از یک چیز شروع می شود مثلاً گذشت از ثروت، شهرت و … سپس در مرتبه آخر به گذشت از جان می رسد. زمانی که یک انسان نتواند در مراحل اولیه گذشت یعنی گذشت از لذایذ زندگی، موفق باشد نمی تواند به مراتب بالاتر از گذشت یعنی گذشت از جان برسد. یکی از آثار و پیامدهای گذشت و فداکاری در دین، نجات بشریت از جهل و گمراهی است. نمونه بارز این فداکاری و گذشت، فداکاری امام حسین (ع) در واقعه عاشوراست. ایشان برای نجات دین خداوند از انحراف و به تبع آن نجات بشریت از گمراهی حاضر شدند از جان و مال و فرزندان و خانواده خویش در راه خداوند بگذرند (دژگیر، ۱۳۹۱ : ۲۷).
۲-۵-۱۲٫ آزادی خواهی
از جمله معانی لغوی واژه آزادی، رها، خلاص شده، بی قید، مستقل، رهایی از قید و بند می باشد. آزادی همواره رهایی از چیزی است و از اساسی ترین بحث های زندگی سیاسی و اجتماعی است و از دیرگاه مورد توجه انسان بوده است. زیرا آزادی خواسته همه انسان ها بوده است و همه دوست دارند آزاد زندگی کنند و در زندگی خود دست به انتخاب بزنند. شاید کمتر انسانی را می توان یافت که بدون هیچ اجبار و کرامتی تن به قید و بند ناخواسته بسپارد و آزادی فطری خویش را در بند کند.
این از امتیازات آدمی در مقایسه با سایر مخلوقات است. آزادی، همزاد و گوهر آدمی است. او آزاد متولد می شود و باید زندگی کند و راه و رسم حیات خویش را برگزیند. چنان که حضرت علی (ع) می فرمایند : بنده دیگری نباش که خداوند تو را آزاد آفریده است (نهج البلاغه، نامه۳۱). در اندیشه شهید مطهری، آزادی از بزرگ ترین و عالی ترین ارزش های انسانی و مافوق ارزش های مادی است. انسان هایی که بویی از انسانیت برده اند حاضراند با شکم گرسنه و تن برهنه در سخت ترین شرایط زندگی کنند ولی در اسارت دیگران نباشند.
نمونه بارز این انسان ها شهدا و ایثارگران هستند که حاضرند از راحتی زندگی و لذات دنیوی خویش بگذرند و در مقابل یک ملت را به آزادی فطری خود برسانند و کشور اسلامی را از چنگال بیگانگان نجات دهند. نمونه بارز این سلب آزادی در دوران منحوس پهلوی قابل مشاهده بود. آن ها ملت را از انواع مختلف آزادی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی سلب نمودند و ملت حق هیچ گونه اعتراضی نداشت، لذا اگر روحیه ایثار و شهادت در میان ملت رواج نداشت هیچ انسانی جرأت اعتراض پیدا نمی کرد. وجود چنین روحیه ای سبب شد تا ملت برای کسب آزادی فطری دست به قیام بزند و کشور را از چنگال بیگانگان نجات دهد (دژگیر، ۱۳۹۱: ۳۰ ـ ۲۹).
۲-۵-۱۳٫ تقوا و پرهیزکاری
شهید مطهری در معنی واژه تقوا می نویسد که این کلمه از ماده وقی است که به معنای حفظ و صیانت و نگهداری است. که لازمه صیانت از خود، ترک و پرهیز گناهان است. انسان ها به طور فردی و اجتماعی پیوسته به دنبال ارزش ها هستند و تلاش دارند که دررسیدن به آنها از یکدیگر پیشی گیرند و هر یک امتیاز افزون تری را کسب کنند. در اسلام بیش از هر چیز به تقوا توجه شده است و آن میزانی است که بهای ارزش ها به وسیله آن سنجیده می شود، به طوری که هر ارزشی بدون ارتباط با تقوا بی ارزش خواهد بود. از این رو لازمه ایثار و شهادت در راه خداوند داشتن تقوا است، زیرا شهادت نصیب انسان های پاک می گردد و تا زمانی که انسان نتواند خود را از آفات و رذایل درونی پاک گرداند نمی تواند به مرحله ای برسد که در آن حاضر شود به خاطر خداوند جان خویش را فدا نماید.
روح ایثار و شهادت، ضمن تولید تقوا و پرهیزکاری، آن را در جامعه نهادینه می کند و جامعه ای که به لباس تقوا و پرهیزکاری آراسته شود، گَرد ناپاکی و مخالفت با ارزش های الهی و انسانی را از خود می زداید، زیرا لباس تقوا زیبنده ترین لباس برای تعالی بخشی به جامعه و فرد است^[۳۰]. علاوه بر این، کرامت حقیقی انسان^[۳۱]، راه خروج از بن بست ها^[۳۲] و تشخیص حق از باطل^[۳۳] در گرو تقوای الهی است (دژگیر، ۱۳۹۱: ۲۸).
۲-۵-۱۴٫ مقاومت و سخت کوشی
یکی از کارکردهای دیگر فرهنگ ایثار و شهادت، داشتن روحیه مقاومت و سخت کوشی است. اگر انسان چنین روحیه ای را در خود پرورش دهد می تواند با سخت کوشی و تلاش در مقابل دشمنان بایستد و اجازه تجاوز به حریم مسلمانان را ندهد. تا زمانی که یک انسان روحیه مقاومت و ایستادگی نداشته باشد، نمی تواند وارد میدان جهاد گردد. روحیه مقاومت دارای دو بعد درونی و بیرونی است. تا زمانی که یک انسان نتواند در مقابل بارزترین دشمن درونی یعنی نفس اماره بایستد، نمی تواند در مقابل دشمن بیرونی مقاومت نماید. شهدا و ایثارگران، انسان های مقاوم و سخت کوشی بودند که توانستند در وهله اول در مقابل نفس اماره که عبارتند از شهوات، خودخواهی ها، خودپرستی ها، دنیا طلبی و غرور و حسد بایستند و مقاومت نمایند در نتیجه به تبع آن به قوایی دست یافتند که توانستند با تمام وجود در مقابل دشمنان بیرونی یعنی دشمنان دین اسلام و راه خداوند، مقاومت نمایند (دژگیر، ۱۳۹۱: ۳۰).
۲-۵-۱۵٫ زمان شناسی
کارکرد دیگر فرهنگ ایثار و شهادت، زمان شناسی است. زمان شناسی بدین معناست که انسان به موقع بتواند نیاز زمان را بشناسد و در لحظه مناسب اقدامات لازم را انجام دهد. گاهی کاری از سوی انسان انجام می شود ولی چون زمان آن گذشته و یا زمان آن فرا نرسیده آن کار هیچ فایده ندارد و یا حداقل فایده را دارد. لذا انسان ها باید بتوانند با شناخت نیاز زمان، در صحنه عمل حاضر شوند. شاخصه زمان شناسی از این رو به عنوان یکی از کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت مطرح می گردد که اگر انسان متناسب با اقتضای زمان وارد میدان جهاد و ایثار و شهادت نشود جهاد او چندان فایده ای ندارد.
در این میان می توان به واقعه عاشورای حسینی اشاره نمود. قبل از وقوع حادثه عاشورا بسیاری از بزرگان دین نتوانستند نیاز زمان را بشناسند و متناسب با آن عمل کنند. لذا در واقعه عاشورا و حرکت در جهاد، کنار حضرت اباعبدالله الحسین (ع) جا ماندند، اما بعد از وقوع حادثه عاشورا و به شهادت رسیدن امام حسین (ع) و یاران فداکارش، متوجه اشتباه خود شدند و دست به قیام زدند. اگر چه قیام آن ها توانست یزیدیان را به درک واصل کند ولی اگر همین انسان ها در زمانی که امام حسین (ع) ندای هل من ناصر ینصرنی را سر داد وارد میدان جهاد می شدند، هم ارزش شهادت آن ها در نزد خداوند بیشتر می شد و هم نتیجه کار آن ها جاودانه تر می گردید و از همه مهم تر، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در آن غربت کربلا به تنهایی و مظلومانه به شهادت نمی رسیدند (دژگیر، ۱۳۹۱: ۲۸).
۲-۵-۱۶٫ جامعیت
لازمه فهم جامعیت فرهنگ ایثار و شهادت، بررسی ارتباط عمیق و تنگاتنگ موجود بین آن ها با اصول اعتقادی و فضایل اخلاقی است، که به برخی از آن ها اشاره می کنیم :
۲-۵-۱۶-۱٫ رابطه ایثار و شهادت و ایمان: حاکمیت روح ایثار و شهادت در خانه دل انسان، مستلزم ایمان داشتن به مبدأ و معاد و به عبارتی مبادی و مبانی و اصول دین است. آن ها که نه حقیقتی مطلق و بی نیاز، برای مبدأ عالم و نه غایت و هدف و نهایتی حکیمانه برای عالم قایلند و به عالم غیب و شهادت ایمان نیاورده اند، چگونه می توانند هدفی متعالی در زندگی شان برگزینند، هدفی که آن ها را به سر منزل مقصود و بی نهایت هستی برساند. پس ایثار و شهادت در راه خدا محقق نمی شود، مگر در پرتو ایمان به خدای هستی بخش و هر آن چه پیامبران بر آن مأموریت یافته اند.
۲-۵-۱۶-۲٫ رابطه ایثار و شهادت و صبر: ایثار و شهادت عالی ترین و دشوارترین مرحله از آزمایش و امتحان الهی است. این مرحله همواره با از خودگذشتگی، از جان گذشتگی، ایثار مال، جاه، آبرو و جان همراه است. در این راه که سختی ها و دشواری های آن وصف ناشدنی است صبری ایوب وار می طلبد. انسانی که از فضیلت صبر خالصانه برای خدا برخوردار نباشد، در برابر امتحان های سخت الهی که بر او وارد می شود، به راحتی روحیه خویش را باخته و میدان را ترک می کند.
۲-۵-۱۶-۳٫ رابطه ایثار و شهادت و تسلیم و رضا: ویژگی دیگری که ایثار و شهادت در طالب خویش ایجاد می کند تسلیم بودن و رضا به قضای الهی است، زیرا آن ها که ایثار و شهادت را بر می گزینند، بر این امر واقفند که خداوند حکیم و خیر محض است و جز به صلاح بندگان خود عمل نمی کند، از این رو در برابر همه اوامر و نواهی خدا بدون چون و چرا سر تعظیم فرود می آورند و هر چه برایشان مقدر کند، خیر محض می دانند. ایثارگران و شهیدان نیز از سختی ها و مشکلاتی که در راه عقیده شان به آنها می رسد، با جان و دل استقبال می کنند و در این صورت است که به مقام تسلیم و رضا راه می یابند.
علاوه بر این ها ایثار و شهادت با مقولات دیگری نظیر عشق و محبت به خدا، توکل و توسل، بندگی و عبادت، ولایت مداری، تواضع و فروتنی، عزت نفس، شجاعت، سرسختی با دشمنان، مهربانی با دوستان، نشاط دینی، غیرت و حیاء و حق پذیری و … مرتبط است، از این رو از جامعیتی مثال زدنی و غیر قابل توصیف برخوردار است (فهیمی، ۱۳۸۷: ۵۶۵ ـ ۵۶۴).
جدول شماره ۲- ۱٫ کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت