گزارش شده است که برههای متولد شده از میشهای جوانتر (یک ساله) دارای وزن تولد کمتر، توان کمتر و مرگومیر بالاتری هستند [Smtih, 1977]. بحری بیناباج و همکاران [بحری بینا باج و همکاران، ۱۳۹۱] در تحقیقی روی زندهمانی برههای قره گل نشان دادند متغیر کمکی وزن تولد برهها به صورت خطی و درجه دوم بر طول عمر و زندهمانی آنها در تمام مقاطع سنی مورد بررسی، تاثیر معنی دار آماری داشت (۰۵/۰<P). ضرایب تابعیت خطی برای طول عمر و میزان زندهمانی برهها در همه سنین مثبت و ضرایب تابعیت درجه دوم آنها منفی به دست آمد. این ضرایب نشان میدهند که در وزن تولد پایین و بالا برهها طول عمر و زندهمانی کمتری دارند ولی وزن تولد در حد میانگین مطلوب میباشد. ضرایب خطی و درجه دوم نسبت خطر از وزن تولد برهها حاصل از تابع ویبول نیز برآورد شد. ضرایب خطی در همه سنین کمتر از ۱ و بین ۰۶/۰ تا ۴۱/۰ ولی ضرایب درجه دوم بزرگتر از ۱ و بین ۰۱۱/۱ تا ۱۹/۱ بود. ضرایب بزرگتر از ۱ نشان میدهند که نسبت خطر مرگ برای برههای دارای ضرایب بزرگتر از ۱، افزایش مییابد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این روند تغییرات میزان تلفات با تغییرات وزن تولد برهها و مطلوب بودن وزنهای حد واسط، در برخی از نژادها نیز گزارش شده است [Morris, et al., 2000: Sawalha, et al., 2007]. بر این اساس یکی از راه های بهبود طول عمر و زندهمانی برهها، انتخاب برای وزن تولد حد واسط میباشد. اسلمی نژاد و همکاران [اسلمی نژاد و همکاران، ۱۳۹۰] در بررسی زندهمانی در برههای بلوچی نشان دادند وزن تولد برههای تک قلو نسبت به برههای چند قلو بیشتر و دارای تفاوت معنی دار است، و بیشترین میزان زندهمانی در برههایی با وزن تولد ۵ کیلوگرم تخمین زده شد در حالی که میانگین وزن تولد در گله ۲۸/۴ کیلوگرم بود.
۱-۷-۱-۶- جنس بره
وطن خواه [وطن خواه، ۱۳۹۱] در مطالعهای بر روی برههای لری بختیاری نشان داد، برای اثر جنس برهها بر طول عمر و زندهمانی آنها، میتوان دریافت که طول عمر برههای ماده در همه سنین از تولد تا یکسالگی به طور معنی داری بیشتر از برههای نر میباشد، در حالی که میزان زندهمانی و نسبت خطر تا سن ۷ ماهگی به ترتیب بیشتر و کمتر از برههای نر بوده و از سن ۸ تا ۱۲ ماهگی این روند معکوس شده است، اگرچه از نظر آماری اختلاف معنیداری بین آنها مشاهده نشد. سایر پژوهشگران در مطالعه طول عمر برهها به عنوان یک متغیر پیوسته روی نژادهای مختلف گوسفند نتیجهای همانند گزارش وطن خواه داشتند که میزان مرگ و میر در برههای نر بیشتر از برههای ماده بوده است . عنوان شده است که شاید بتوان بالاتر بودن میزان تلفات در برههای نر در مقایسه با برههای ماده را به وجود ژنهای وابسته به جنس مؤثر بر مرگ و میر برهها نسبت داد که هنوز به درستی شناسایی نشده اند .
در پژوهش دیگری که بحری بینا باج و همکاران [بحری بینا باج و همکاران، ۱۳۹۱] بر روی برههای قره گل انجام دادند نشان داده شد، میانگین حداقل مربعات طول عمر و زندهمانی برههای ماده برای تمام مقاطع سنی تحت مطالعه بیشتر از طول عمر برههای نر بود، گرچه اختلاف بین آنها برای طول عمر و زندهمانی به ترتیب تنها در مقطع ۳ و ۱ ماهگی معنی دار بود. برآورد نسبت خطر در تمامی مقاطع سنی در نرها بیشتر از ماده ها به دست آمد.
نمودار ۱-۱ توزیع مرگ و میر برهها در خلال ماه های مختلف از تولد تا سن یک سالگی و نمودار ۴ تابع توزیع زندهمانی برهها از تولد تا سن یک سالگی در مطالعه وطن خواه [وطن خواه، ۱۳۹۱] بر روی گوسفندان لری بختیاری را نشان میدهد. نمودار ۱-۱ نشان میدهد بیشترین میزان مرگ و میر در برههای لری بختیاری مربوط به ماه اول زندگی است (۶۶/۳ درصد)، در ماه های دوم و سوم به علت سازگاری بیشتر برهها با محیط و همچنین مساعدتر شدن شرایط پرورشی از نظر میزان غذای قابل دسترس (شیر مادر) و شرایط آب و هوائی (فروردین و اردیبهشت)، میزان مرگ و میر به مقدار بیش از ۱ درصد در هر ماه کاهش یافته است. در ماه چهارم زندگی که مصادف با قطع شیر خوارگی برهها و سازگاری مجدد آنها با شرایط جدید پرورشی بعد از شیر گیری میباشد، میزان مرگ و میر افزایش یافته، در سن ۵ ماهگی به حداکثر رسیده (۰۷/۳ درصد) و دوباره تا سن ۸ ماهگی کاهش یکنواختی را دارد. در سن ۹ ماهگی که تقریبا مصادف با ماه های آبان و آذر میباشد به علت کاهش شدید پوشش گیاهی مزارع، مراتع و علفزارها دوباره میزان مرگ و میر افزایش نشان داده است ولی در ماه های ۱۰ تا ۱۲ به دلیل تغذیه دستی و کم شدن تنشهای تغذیه ای میزان مرگ و میر به طور چشم گیری کاهش یافته است. به عبارتی دیگر ۳ پیک مرگ و میر در ماه های اول، پنجم و نهم مشاهده شده است که به ترتیب مربوط به سازگاری برهها با محیط جدید بعد از تولد، تغییر شرایط تغذیه ای بعد از شیرگیری و کاهش علوفه در ماه های مرداد و شهریور و نهایتا کاهش شدید کمیت و کیفیت تغذیه در ماه نهم زندگی میباشد. به طور کلی میزان مرگ و میر برههای لری بختیاری از تولد تا سن یک سالگی برابر با ۳۲/۲۱ درصد میباشد، که ۸۴/۵ درصد مربوط به سه ماه اول، ۴۳/۸ درصد مربوط به سه ماه دوم، ۲۳/۶ درصد مربوط به سه ماهه سوم و ۸۲/۰ درصد مربوط به سه ماه چهارم زندگی برهها اتفاق افتاده است.
نمودار۱-۲ نشان میدهد، یک خط راست میتواند برای زندهمانی برهها از تولد تا سن یک سالگی برازش گردد. منحنی زندهمانی تجمعی در ماه اول زندگی برههای لری بختیاری زیر خط راست برازش شده قرار دارد، از سن ۱ ماهگی تا حدود سن ۴ ماهگی این منحنی بالای خط راست، از ۴ تا پایا
ن سن ۹ ماهگی روی خط راست و در برخی مواقع به طور جزئی متمایل به زیر خط و نهایتا از ۱۰ تا ۱۲ ماهگی بالای خط قرار دارد. این نمودار نشان میدهد در مواقعی که منحنی زیر خط راست قرار دارد، میزان زندهمانی کاهش بیشتری از میانگین دارد. به عبارتی دیگر کاهش در میزان زندهمانی در ماه های اول و چهارم تا نهم، بیشتر از میانگین و در ماه های دوم، سوم و دهم تا دوازدهم کمتر از میانگین میباشد. بر این اساس تا قبل از سن ۳ ماهگی بیشترین کاهش در میزان زندهمانی مربوط به ماه اول زندگی برهها است. در ماه های دوم و سوم میزان کاهش در زندهمانی تجمعی کمتر از ماه اول و یکنواخت است، در ماه های چهارم تا ششم که مصادف با دوران بعد از شیر گیری برهها میباشد، میزان کاهش در زندهمانی بیشتر از ماه سوم است و بیشترین کاهش در زندهمانی بعد از ماه اول در ماه پنجم مشاهده میگردد، این کاهش با شدت کمتری تا ماه هشتم زندگی ادامه داشته، دوباره در ماه نهم میزان کاهش در زندهمانی افزایش یافته و بعد از آن تا سن یک سالگی با سرعت یکنواخت و کمتری ادامه یافته است. که این نتایج در مغایرت با نتایج تحقیق حاضر میباشد.
نمودار۱- ۱- توزیع مرگومیر برههای لری بختیاری در خلال ماه های مختلف عمر برهها تا یک سالگی [وطن خواه، ۱۳۹۱]
نمودار۱- ۲- تابع توزیع زندهمانی برهها از تولد تا سن یک سالگی سالگی [وطن خواه، ۱۳۹۱]
به طور کلی اثر عوامل جنس، نوع تولد، سن مادر، سال تولد، فصل تولد و وزن تولد بر صفات زندهمانی در برخی نژادهای داخلی و خارجی در جدول ۱-۱ نشان داده شده است [نوری، ۱۳۹۲].
جدول ۱-۱– اثر عوامل جنس، نوع تولد، سن مادر، سال تولد، فصل تولد و وزن تولد بر صفات زندهمانی برخی نژادهای داخلی و خارجی [نوری، ۱۳۹۲]

نژاد

جنس

نوع تولد

سن مادر

سال تولد

فصل تولد

وزن تولد (kg)

منبع

بلوچی

*

*

*

–

–

*

اسلمی نژاد و همکاران، ۱۳۹۰

قره گل

**

**

Ns

**

**

**

بحری و همکاران، ۱۳۹۲

کرمانی

**

**

Ns

**

**

**

برازنده و همکاران، ۱۳۸۶