از آنجایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اشرف مخلوقات و مصداق بارز انسان کامل است لذا کیفیت رفتار و منش و به عبارتی ادب او در محضر خداوند می تواند بهترین الگو برای مسلمانان بلکه برای بشریت باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

همچنان که خداوند می فرماید:
«ô‰s)©۹ tb%x. öNä۳s9 ’Îû ÉAqߙu‘ «!$# îouqó™é& ×puZ|¡ym »(احزاب/۲۱)
( قطعاً برای شما در[ اقتدا به] رسول خدا سرمشقی نیکوست برای آنکس که به خدا در روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد می کنند).
پیامبر اکرم(ص) نهایت ادب را در محضر خداوند داشتند با اینکه معصوم بوده و هیچ گناهی از آن حضرت صادر نشده ولی با این حال بسیار استغفار می نمودند همچنان که در احادیث نیز به آن اشاره گردیده است مثل:
« عن ابی عبدالله (ع) قال : کان رسول الله(ص) یتوبُ الی اللهِ فی کُلِّ یوْمٍ سبعینِ مَرَّطاً قُلْتُ اَکانَ یقول: استغفر الله و اتوب اِلی صَلّی اللهِ عَلیهِ و آله یتوبُ ولا یعود و نحن نتوب و نعود فقال«الله المستعان » (کلینی، ۴/۲۶۶؛ حلی، ۲۸۲)
امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا در هر روز هفتاد مرتبه توبه می فرمود راوی حدیث به امام صادق علیه السلام عرض کرد آیا رسول خدا(ص) استغفرالله و اتوب الیه می گفت امام فرمودند بلکه می گفت اتوبِ الی الله راوی می گوید: من گفتم: رسول خدا(ص) توبه می کرد و دوباره باز نمی گشت اما ما توبه می کنیم دوباره بعد از توبه به سوی گناه بازمی گردیم. امام فرمود از خداوند کمک می خواهیم.
حضرت رسول صلی الله علیه و آله در سفر معنوی ِ معراج، وقتی ایمانش مورد تصدیق قرار گرفت از طرف خود و اهل ایمان عرض کرد:
مؤمنان ایمان به خدا و پیامبران و کتابهای آسمانی و فرشتگان آوردند و بین پیامبران(موسی، عیسی،محمد) فرق نگذاشتند و به همه آنها ایمان آوردند( زیرا تمام آنها دارای یک هدف بودند و برای یک منظور برانگیخته شده اند) و از جان و دل گفتند پروردگارا ما دستورات تو را شنیدیم و اطاعت کردیم و از تو انتظار آمرزش داریم پروردگارا ما را به فراموشی و خطا مؤاخذه نکن، پیامبر اکرم(ص) هر چند از خطا و نسیان معصوم و محفوظ است ولی در مقام دعا خود را در ردیف مؤمنین قرار می دهد و از عقوبت غفلت و فراموشی به خدا پناه می برد. (مضمون آیات آخر سوره بقره)
و به قول طبرسی: این دو به طریق انقطاع الی الله است و در آن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ادب را رعایت نموده و درآن اظهار فقر و نیاز و استعانت از خداوند کرده ، هر چند خداوند هیچ کس را به خاطر غفلت و خطا عذاب نمی کند مگر اینکه علت خطا و اشتباه و فراموشی، سهل انگاری و کوتاهی خود انسان باشد (طبرسی،۲/۴۰۴).
یکی دیگر از دعاهای پیامبر اکرم(ص) به نمایندگی از مؤمنین در سفر معراج این بود که:
« $oY­/u‘ Ÿwur ö@ÏJóss? !$uZøŠn=tã #ô¹Î) »( بقره/۲۸۶)«پروردگارا ما را از تکالیف سنگین که گاهی
موجب تخلف افراد از اطاعت پروردگار می شود معاف بدار».البته این نکته قابل ذکر است که با توجه به سوره انعام/۱۴۶،نساء/۱۶۰ بعضی از تکالیف سنگینی بر امتهای پیشین جزو شریعت و در اصلِ آن نبوده بلکه پس از نافرمانیها به عنوان عقوبت و کیفر قرار داده شده است و پیامبر اکرم(ص) ادب را رعایت کرده و از خداوند تقاضا می کنند که آنها را ازآزمایش های طاقت فرسا و مجازاتهای غیرقابل تحمل برکنار دارد و در سوره بقره۲۸۶ «MRr& $uZ9s9öqtB $tRöÝÁR$$sù ’n?tã ÏQöqs)ø۹$# šúï͍Ïÿ»x6ø۹$# » حضرت خدا را به عنوان مولا و کسی که عهده دار سرپرستی و پرورش بندگان است می خواند و از او می خواهد آنها را در برابر دشمنان گوناگون پیروز گرداند.
دعای دیگر پیامبروقتی مردم را دعوت به حق نمود و آنان را روگرداندند و کار را بر پیامبر سخت گرفتند و از کارشکنی دست برنداشتند، به تضرع پرداخت و دست به دعا بلند کرد و عرض کرد:
«Ÿ@»s% Éb>u‘ /ä۳÷n$# Èd,ptø:$$Î/ ۳ $uZš/u‘ur ß`»oH÷q§۹$# ãb$yètGó¡ßJø۹$# ۴’n?tã $tB tbqàÿÅÁs? » (انبیاء/۱۱۲).
( گفت: پروردگارا؛[ خودت] به حق داوری کن، و به رغم آنچه وصف می کنید پروردگار ما همان بخشایشگر دستگیر است).
حکومت و داوری خداوند متعال همیشه بر اساس حق می باشد و نیازی نیست پیامبر بگوید خدا به حق داوری کن و لذا اهل تفسیر گفته اند این قید بالحق توضیحی است نه احترازی، چون حکم خدای تعالی جز حق نمی تواند باشد پس کانه ادب را رعایت کرده و گفته:
( خدایا به حکم خودت که حق است حکم کن یعنی حق را برای آنان که به نفعشان است و علیه آنان که به ضررشان است اظهار فرما)(طباطبایی،۱۴/۴۶۹).
و طبرسی از قول یکی از صحابه نقل می کند:
پیامبر اکرم (ص) وقتی به جنگ حاضر می شد عرض می کرد :«رَبِّ اَحْکُمْ بِالحقِّ»
(خدایا به حق حکم کن) یعنی بین من و مشرکین به چیزی که حق را با آن آشکار می کنی فیصله بده. روح این دعا کمال انقطاع و پیوند به پروردگار و بریدگی از غیر او را می رساند و حقیقت تفویض و واگذاری امور و حل مشکلات در آن نهفته است و حضرت(ص) بعد از این دعا خدا را می ستاید و عرض می کند:
«رَبُّنَا الرَّحْمُنُ الْمُسُتَعانُ علی ما تَصِفونَ»
(پروردگار ما به بندگانش رحم می کند خدایی که اهل توحید را در مقابل تکذیب اهل باطل و نسبت فرزند به خدا و توصیف های ناروا کمک می نماید) (طبرسی ، ۱۷۵،۱۶) .
در این دعا پیامبر (ص) میان دو صفت رحمت و یاری که از اصول نعمت ها هستند جمع کرده است و خداوند اسلام را به این دعای آن حضرت نصرت داد و آثار شرک را از مکه معظمه برطرف ساخت و حضرت را بر مشرکان غلبه داد .
در خاتمه شاید بتوان از مجموع آنچه گفته شد چنین استفاده کرد که عنایت انبیاء به دعا و اصرار بر آن در همه حال نمونه ای از ادب انبیاء در برابر خالق است انبیا در هنگام دعا هرگز خود را نمی بینند و عزم تماشای معشوق را دارند که خویش را در نهان و عیان بر دل و دیده ی انسان نمایانده است چنین است که دعا بیش از هر عامل و سبب دیگر در نیل به فلاح مؤثر می باشد و در واقع راهی کوتاه و مستقیم به سوی خداوند تلقی می شود و دعا به منزله برجسته ترین عبادت، آداب و احکام و اسراری دارد که قرآن در خلال بیان دعا و نیایش های انبیاء آداب دعا و احکام آن را مطرح کرده است که به طور مختصر به آنها اشاره گردید .
نتیجه مبحث:
از مضامین دعای انبیاء می توان به آداب زیر دست یافت :
انبیا قبل از هر چیز در دعا از اسم شریف رب ، ربنا ، ربی استفاده می کرده است چون ربوبیت ، واسطه ارتباط بنده با خدا می باشد و فتح باب هر دعایی است.
انبیاء از نعمتی که خدا به آنها ارزانی داشته یاد کرده و بعد از ذکر نعم الهی به ذکر حوائج پرداخته و حوائج معنوی را به طور صریح ذکر می کردند اما حوائج مادی را به طور غیر مستقیم بیان می نمودند و فراخواهی در دعا را فراموش نمی کردند.
ادب عبودیت اینگونه اقتضا می کند که بعد از ذکر نام رب شروع به ثنایی جمیل از پروردگار نمود.
پیامبر اکرم (ص) بالاترین و برترین ادب الگو در ادب نزد خداوند عزوجل است که معروف به امر حسنه می باشد.
انبیاء در انتهای دعا ، در ردیف هر حاجت ، اسمی را از اسماء حسنای الهی مناسب با حاجتشان را ذکر می کردند زیرا هر اسمی برای خود تجلی ویژه ای دارد و رابطه تجلی با آن اسم رابطه خاصی دارد. با تأمل در نیایش انبیا می توان به این دست یافت که رهروان حق به ما آموخته اند که به هنگام دعا و طلب ، ادب را رعایت کرده و هر چه زیبایی و خوبی است به خدا نسبت دهیم و هر چه نقص و بدی است به خود. و همچنین انبیاء به ما می آموزد که وقتی عبد به درگاه حضرت ربوبی می ایستد نباید کلامی که خلاف ادب مقام ربوبی می باشد از او سر زند.
انبیاء هدایت یافتگان به هدایت خدایند هرگز هوای نفس را پیروی نمی کنند و عواطف نفسانی و امیال باطنیشان را درراه خدا بکار برده و از آنها غرضی جز رضای خدا ندارند .
فصل چهارم
ادب دعا در محضر خداوند
مقدمه:
از جمله شئوون ادب در برابر خداوند، ادب در مقام دعا و نیایش است . دعا در دین ما جایگاه و ارزش بسیار بلندی دارد و از برترین اعمال بحساب می آید ارزش و اهمیت دعا در فرهنگ اسلامی از سفارش های قرآن کریم و معصومین(ع) معلوم می شود این تأکید بسیار زیاد،نشانگر جایگاه ویژه دعا در اسلام است تا جایی که رسول گرامی (ص) آن را مغز عبادت می دانند. یکی از مهمترین و اساسی ترین آرزوهای بشر ارتباط با خداست و آدمی فطرتاً دوست دارد از محبوبیت خداوند برخوردار گردد و همواره در تکاپو و تلاش است که برای وی فرصتی پیش آید که با تقّرب به خدا به مقصودش نائل آید و دعا بهترین وسیله ای است که در رسیدن به این امر مهم، او را یاری دهد.
اهمیت نیایش را می توان از آیاتی که خود بصورت دعا آمده است فهمید پروردگارا عطا فرما ما را در این سرای توفیق بندگی و در آن سرای جزای نیک نگه دارما را از عذاب دوزخ.(بقره/۱۹۷)
و همچنین قرآن کریم در مورد اهمیت دعا می فرماید:
«ö@è% $tB (#àst7÷ètƒ ö/ä۳Î/ ’În1u‘ Ÿwöqs9 öNà۲ät!$tãߊ ( ô‰s)sù óOçFö/¤‹x. t$öq|¡sù ãbqà۶tƒ $JB#t“Ï۹ »( بگو اگر دعا و عبادت شما نباشد، پروردگارم به شما بهائی نمی دهد ، شما(حق را) تکذیب کردید، پس به زودی (کیفر آن) دامن گیرو ملازم شما خواهد بود)(فرقان/۷۷). بر اساس این آیه آنچه به انسان ها ارزش در پیشگاه خداوند متعال می دهد همان ایمان و دعا و توجه به پروردگار و بندگی او است و خداوند در این آیه شریفه برای کسانی که دعا نمی کنند هیچ جایگاه و اهمیتی قرار نداده بنابراین از این کلام فهمیده می شود که جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند به اندازه ی دعا کردن او و ارزش او به قدر اهتمام و توجّه به مناجات و خواندن اوست.
و در آیه ی ۱۸۶ سوره بقره نیز اهمیت و جایگاه دعا در قرآن روشن می شود در این آیه خداوند سبحان با صراحت تمام، بندگان خود را دعوت به نیایش کرده و وعده ی اجابت داده و نزدیک بودن خود را بیان فرموده است.
«#sŒÎ)ur y7s9r’y™ “ÏŠ$t6Ïã ÓÍh_t㠒ÎoTÎ*sù ë=ƒÌs% ( Ü=‹Å_é& nouqôãyŠ Æí#¤$!$# #sŒÎ) Èb$tãyŠ ( (#qç۶‹ÉftGó¡uŠù=sù ’Í< (#qãZÏB÷sã‹ø۹ur ’Î۱ öNßg¯=yès9 šcr߉ä©ötƒ »
(و چون بندگان من از تو درباره ی من بپرسند،همانا من نزدیکم و دعاکننده را وقتی که مرا بخواند پاسخ می دهم،پس آنها نیز دعوت مرا اجابت کنند و به من ایمان بیاورند باشد که راه یابند).
در این آیه نیز دعا و نیایش به عنوان یکی از وسایل ارتباط با خدا یاد شده است و خداوند تصریح فرمودند که هرگاه بندگان از او درخواستی بنمایند دعای آنها را اجابت می کند.
خداوند متعال در آیات مختلف^[۴] دیگری از قرآن بطور مستقیم و غیرمستقیم به بیان فضیلت و اهمیت دعا سخن به میان آورده است و اهل بیت علیهم السلام نیز که مفسران حقیقی قرآن کریم هستند این مقوله بسیار مهم و مؤثر در زندگی ما را بسیار بیشتر بر ایمان توضیح و تبین کرده اند.
مرحوم طبرسی از پیامبر اکرم(ص) روایت کرده اند که:«الدّعاءُ هُوَ العِبادَهَ» دعا عبادت است(مجمع البیان،۲۱/۲۹۱).
دربحارالانوار آمده است که بگو خداوندمن،اگر دعای شما نبود به شما اعتنا نمی کرد (مجلسی،۹۳/۲۹۱) وهمچنین پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:

بر اساس ماده ۳۴ درصورتی که اظهارنامه دربردارنده ادعای حق تقدم به شرح مذکور در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی باشد که توسط متقاضی یا سلف او در هر کشور عضو کنوانسیون تقاضا شده است‌، طبق مفاد ماده (۹) این قانون رفتار می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گفتار دوم : در موافقت نامه تریپس
کنوانسیون پاریس در ماده ۴ (الف۱) در خصوص حق تقدم مقرر کرده است : هر شخصی که با رعایت مقررات معمول در یکی از کشورهای اتحادیه اظهار نامه مربوط به تقاضای ورقه اختراع یا ثبت مدل اشیاء مصرفی یا طرحها و نمونه‌های صنعتی یا علامت کارخانه و یا علامت تجاری را شخصاً یا توسط قائم مقام قانونی خویش تسلیم نموده باشد در مورد تسلیم اظهار نامه در سایر کشورهای اتحادیه در مهلت های مقرره از حق تقدم بر خوردار خواهد شد.
۲ ـ تسلیم درخواستی که بموجب قانون داخلی هر کشور عضو اتحادیه یا به موجب عهد نامه‌های دو جانبه یا چند جانبه منعقد بین کشورهای اتحادیه معتبر شناخته شده باشد موجد حق تقدم می‌گردد .
حقوق اکتسابی اشخاص ثالث قبل از اولین روز تقاضا که مبنای حق تقدم است به موجب قانون داخلی هریک از کشورهای عضو اتحادیه محفوظ است‌. مهلت های حق تقدم مذکور فوق برای ورقه‌های اختراع و مدلهای اشیاء مصرفی ۱۲ ماه و برای اشکال و طرحهای صنعتی و علائم کارخانه یا علائم بازرگانی ۶ ماه خواهد بود .
بر اساس بند ۵ ماده ۴ مکرر گواهی نامه‌های حق اختراعی که با بهره گرفتن از حق تقدم در کشورهای اتحادیه صادر شده است از لحاظ مدت به‌همان اندازه ای خواهد بود که ورقه‌های اختراع بدون استفاده از حق تقدم دارا می‌باشد .
مبحث هشتم : ضمانت اجرای مالکیت صنعتی
گفتار نخست : در قوانین ایران
در صورتی که اختراع مورد تعرض قرارگرفته و باعث خسارت به مخترع و یا صاحب حق گردد قانونگذار سه روش را برای پیشگیری و مقابله با متعرضان پیش بینی نموده است :
« اولین حق مخترعی که حقوق وی از رهگذر اعمال تجاوزکارانه مورد تعرض قرارگرفته ، جبران زیانهای وارد شده تحت شرایط عام مسئولیت مدنی است »^[۳۲۵] « چنانچه تجاوز به حقوق انحصاری صاحب ورقه اختراع ، منتهی به ایجاد خسارت به صاحب ورقه اختراع یا ذی نفع گردد آنها می توانند از محاکمه درخواست جبران خسارت وارده را بنمایند ».^[۳۲۶] در ماده ۴۸ ‌قانون ثبت علایم و اختراعات طرق تأمین دلیل موارد ترتیب توقیف محصولاتی که مخالف حق حاصل از ثبت علامات تجارتی یا حق اختراع باشد و همچنین ‌موعدی که اگر بعد از تأمین یا توقیف اقامه دعوی نشود تأمین یا توقیف باطل می‌گردد را به موجب نظام نامه‌هایی که از طرف وزارت دادگستری تنظیم می‌شود ‌مقررکرده که این نظام نامه اعم از انجام این امور نزد مقامات قضایی یا مأمورین کشوری از قبیل‌ مأمورین گمرک و غیر آنها باشد . در این قانون پیرامون اقدامات موقتی قبل از نقض مقرراتی وضع نشده است
ماده ۴۹ در این باره مقرر کرده است : در مورد خسارتی که خواه از مجرای حقوقی و خواه از مجرای جزایی در دعاوی مربوط به اختراعات و علایم تجارتی مطالبه می شود خسارات شامل ضررهای وارده و منافعی خواهد بود که طرف از آن محروم شده است . بنابراین ماده ، شخص زیان دیده می تواند خسارات وارده و منافع آن را جمعاٌ مطالبه نماید . گر چه تبصره ۲ ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر نموده است : خسارت نا شی از عدم ا لنفع قابل مطالبه نیست و خسارت تاخیر تادیه در موارد قانونی ، قابل مطالبه می باشد » ؛ بنظر می رسد تعارضی میان این دو قانون وجود دارد . اما از آنجا که قانون آیین دادرسی مدنی قانون عام و مؤخر بوده و علی الاصول قانون عام مؤخر نمی تواند قانون خاص مؤجل را نسخ نماید ، بنابر این عدم النفع مقرر شده در ماده ۴۹ جاری خواهد بود .
قانون ثبت اختراعات ۱۳۸۶ در ماده ۶۰ ابتدا به تعریفی از نقض حقوق پیش بینی شده در قانون پرداخته است و مقرر می کند : نقض عبارت است از معنای انجام هر گونه فعالیتی در ایران که توسط اشخاص غیر از مالک حقوق تحت حمایت این قانون و بدون موافقت او انجام می گیرد . علاوه بر مالک حقوق تحت حمایت این قانون ، هر گاه ثابت شود دارنده اجازه استفاده از مالک درخواست کرده است تا برای خواسته معینی به دادگاه دادخواست بدهد و مالک امتناع کرده یا نتوانسته آن را انجام دهد ، دادگاه می تواند علاوه بر صدور دستور جلوگیری از نقض حقوق یا نقض قریب الوقوع حقوق ، به جبران خسارت مربوط نیز حکم صادر کند و یا تصمیم دیگری جهت احقاق حق اتخاذ نماید . همچنین درماده۶۱همین قانون ابتداشخص مرتکب جرم که باعلم وعدم نسبت به حقوق پیش بینی شده درماده۱۵همین قانون اقدام نماید،عمل اولاٌ غیرقانونی تلقی نموده،وشخص خاصی علاوه برجبران محکومیت کنویی به جبران خسارت مدنی نیزمحکوم خواهدشد.چنانکه ملاحظه می شوددراین قانون به عدم النفع اشاره نشده ودراین باب باقانون۱۳۱۰مغایرت داشته وجا داردقانون گذارباتوجه به قوانین ازپیش ذکرشده دراین فصل،تجدید نظرهای دراین موارد بعمل آورند.
معترض می تواند در دعاوی حقوقی و جزایی در هر موقع از مراجع قضایی صدور قرار تامین دلیل یا توقیف محصولات تقلبی را درخواست نماید بند ب ماده ۱۵ قانون ۱۳۸۶ در این باره مقرر کرده است : مالک می‌تواند با رعایت بند (ج‌) این ماده و ماده (۱۷) علیه هر شخص که بدون اجازه او بهره‌برداریهای مندرج در بند (الف‌) را انجام دهد و به حق مخترع تعدی کند و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند.
ماده ۱۸۲ آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مقرر کرده است : مالک هر اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی برحسب مورد می‌تواند به موجب امر نزدیک‌ترین دادگاه عمومی محلی که کالاهای مورد ادعا در آن محل است صورت مشروحی از کالاهایی که به ادعای او با حق حاصل از اختراع یا طرح صنعتی و یا علامت تجاری او مخالف است بردارد. اجرای امر فوق در صورتی که کالاها هنوز در گمرک باشند، به وسیله مأمورین گمرک والا به وسیله مأمور اجرا به عمل خواهد آمد.
توقیف کالاهای مزبور وقتی ممکن است که امر دادگاه تصریح به آن داشته باشد. امر دادگاه در هریک از دو صورت فوق بنابه دادخواست مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی صادر می‌گردد. به دادخواست مزبور باید رونوشت مصدق گواهی ‌نامه اختراع، طرح صنعتی و علامت، حسب مورد، ضمیمه گردد. اگر مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری تقاضای توقیف کالاهای مذکور فوق را نماید باید تضمین کافی بدهد که عندالاقتضاء از محل مزبور کلیه خسارات وارده به طرف جبران گردد. عندالاقتضاء از محل مزبور کلیه خسارات وارده به طرف جبران گردد.
هم چنین در ماده ۱۸۳ آمده است : در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصله از ثبت اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری، معترض می‌تواند در هر مرحله از مراحل رسیدگی، از مراجع قضایی، اعم از دادگاه یا دادسرا که پرونده در آنجا مطرح است درخواست صدور قرار تامین دلیل و دستور توقیف محصولات ناقض حقوق ادعایی و تقاضای صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این محصولات را بنماید. مراجع قضایی موظفند نسبت به قبول تقاضای مذکور موافقت نمایند و می‌توانند قبل از صدور قرارهای مزبور از متقاضی تضمین کافی بخواهند. اجرای دستور فوق در صورتی که محصولات درگمرک باشند توسط مامورین گمرک والا توسط ضابطین خواهد بود.
بر اساس تبصره ذیل این ماده دادسرا می‌تواند رأساً دستور توقیف کالاهای دارای علامت تقلبی، اعم از اینکه وارد چرخه تجاری شده یا نشده باشند، را صادر نماید.
در ماده ۶۱ این قانون هر شخصی که با علم و عمد مرتکب عملی شود که طبق مواد(۱۵)، (۲۸) و (۴۰) نقض حقوق به شمار آید یا طبق ماده (۴۷) عمل غیرقانونی تلقی شود، مجرم شناخته‌شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از ده میلیون (۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا پنجاه میلیون (۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰)ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه یا هر دوی آنها محکوم می‌شود. در دعوای مدنی راجع به نقض حقوق مالک اختراع در مواقعی که اختراع‌، فرایند دستیابی به یک فرآورده باشد، درصورت وجود شرایط زیر، مسؤولیت اثبات این که فرآورده از طریق آن فرایند ساخته نشده است‌، به عهده خوانده دعوی نقض حق خواهد بود. در این صورت دادگاه درصورت ارائه اسناد و مدارک‌، منافع مشروع خوانده دعوی نقض حق را از جهت عدم افشاء اسرار تولیدی و تجاری وی در نظر خواهد گرفت ‌:
۱- فرآورده جدید باشد.
۲- احتمال قوی وجود داشته باشد که فرآورده با بهره گرفتن از فرایند مزبور ساخته شده و مالک حقوق ثبت‌شده علی‌رغم تلاشهای معقول نتوانسته ‌است فرآیندی را که واقعاً استفاده شده ‌، تعیین نماید.
‌ماده ۷۵ قانون تجارت الکترونیکی مقرر کرده است : متخلفین از ماده (۶۴) این قانون و هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی‌به منظور رقابت، منفعت و یا ورود خسارت به بنگاه‌های تجاری، صنعتی، اقتصادی و‌خدماتی، با نقض حقوق قراردادهای استخدام مبنی بر عدم افشای اسرار شغلی و یا‌دستیابی غیرمجاز، اسرار تجاری آنان را برای خود تحصیل نموده و یا برای اشخاص ثالث‌افشا نماید به حبس از شش ماه تا دو سال و نیم، و جزای نقدی معادل پنجاه میلیون (۰۰۰ ۰۰۰ ۵۰) ریال محکوم خواهد شد .
‌ماده ۷۶ قانون تجارت الکترونیکی در نقض علایم تجاری مقرر کرده است : متخلفان از ماده (۶۶) این قانون به یک تا سه سال حبس و جزای نقدی از‌بیست میلیون (۰۰۰ ۰۰۰ ۲۰) ریال تا یکصد میلیون (۰۰۰ ۰۰۰ ۱۰۰) ریال محکوم‌خواهند شد.
در ماده ۶۲ پیش بینی نموده است که در صورتی که قانون ثبت اختراعات ، علایم تجاری و طرحهای صنعتی با مقررات مندرج در معاهدات بین المللی در حوزه مالکیت صنعتی که ایران به آنها ملحق شده یا ملحق خواهد شد در تعارض باشد ، مقررات معاهدات بین المللی را مقدم دانسته است .
گفتار دوم : در موافقت نامه تریپس
الف ) وظیفه اثبات در ثبت فرایند
در موافقت نامه تریپس ماده ۳۴ به اثبات نقض فرایند حق اختراع پرداخته و این اختیار مقامات قضایی را به کشورها تفویض نموده است که از مدعی علیه بخواهند تا ثابت نمایند که فرایند بدست آوردن محصول تولید شده توسط آنها با فرایند ثبت شده توسط ثالث متفاوت است . بنابراین اعضا حداقل در یکی از شرایط زیر مقرر خواهند داشت که هر گونه محصول همانندی که بدون کسب موافقت مالک اختراع ثبت شده تولید شود ، در صورت عدم وجود دلیل خلاف ، به دست آمده از فرایند ثبت شده تلقی می گردد .
الف ) هنگامی که محصول بدست آمده توسط فرایند ثبت شده ، جدید باشد ؛
ب) وقتی که احتمال قوی وجود داشته باشد که کالای همانند از فرایند مزبور ساخته شده و مالک اختراع ثبت شده نتوانسته است با تلاشی معقول فرایند را که واقعا مورد استفاده قرار گرفته است . « مورد نخست در موارد محدودی اعمال می شود زیرا فقط به محصولات جدید محدود می گردد حال آنکه دومین مورد شامل همه محصولاتی می شوند که دارای مشابهت های ماهوی هستند . ^[۳۲۷]
ب ) اقدامات موقتی در موافقت نامه تریپس
بخش ۳ موافقت نامه تریپس به اقدامات موقتی (تامینی) در ماده ۵۰ مقرراتی را وضع نموده است .
۱ ) مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که دستوراتی در مورد اقدامات موقتی فوری و موثر به منظور های زیر صادر نمایند :
الف ) جلوگیری از وقوع نقض هر گونه حق مالکیت فکری بالخصوص جلوگیری از ورورد کالاهای وارداتی پس از ترخیص از گمرک
ب ) حفظ ادله و مدارک مربوط به تخلف صورت پذیرفته
۲ ) مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که در مواردی که تاخیر احتمالاً منجر به ضرر قابل جبران به مالک حق می گردد و در جایی که خطر از بین رفتن سند مسلم است اقدامات موقتی را بدون استماع طرف دیگر ، اتخاذ نمایند .
۳ ) مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که از مدعی بخواهند مدارک موجود معقولی را ارائه نماید تا آنان را با اطمینان کافی قانع نماید مبنی بر این که وی مالک حق است و حق وی در حال نقض یا چنین نقضی قریب الوقوع است و همچنین به مدعی دستور می دهند تا وثیقه یا تضمینی معادل و هم ارزش و کافی جهت حمایت از خوانده و جلوگیری از سوء استفاده ارائه نماید .
۴ ) در مواردی که اقدامات موقتی بدون استماع طرف دیگر اتخاذ می شود ، حداکثر پس از اجرای سریع اقدامات مزبور ، مراتب بدون تاخیر به طرف های متاثر از این اقدامات اطلاع داده خواهد شد
۵ ) ممکن است مقامی که اقدامات موقتی را به موقع اجرا می گذارد از مدعی بخواعد سایر اطلاعات لازم برای تشخیص کالاهای مربوط را ارائه نماید .
۶ ) برای مدعی علیه حق درخواست لغو اقدام موقتی یا فاقد اثر شدن پابرجا خواهد بود . چنانچه رسیدگی های منتهی به تصمیم در خصوص حقوق قانونی طرف ها طی مدت معقولی که از سوی مقام قضایی صادر کننده اقدام موقتی تعیین شود ، به جریان انداخته نشود . این مدت نباید بیش از بیست روز کاری یا سی و یک روز تقویمی ، هر کدام که طولانی تر باشد ، نخواهد بود .
۷ ) در مواردی که اقدامات موقتی لغو و یا به دلیل ترک فعل مدعی از درجه اعتبار ساقط شوند یا در مواردی که بعداً معلوم گردد که حق مالکیت فکری نقض نشده یا خطر وقوع چنین نقضی وجود نداشته است ، مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که بنا به درخواست مدعی علیه ، به مدعی دستور دهند که از بابت لطمه وارده بر اثر این اقدامات به مدعی علیه غرامت مقتضی پرداخت نماید . « اقدامات موقتی برای حفظ وضعیت موجود و جلوگیری از نقض بیشتر و یا حفظ مدارک و ادله ارتکاب جرم ، جزء اجتناب ناپذیر مکانیزم موثر اجرای حقوق است . این اقدامات یا به دستور مقامات قضایی صورت می گیرد یا توسط مقامات اداری و غیر قضایی ، این اقدامات هم در مرحله اقدامات مقدماتی ناقض جهت انجام نقض و هم در حین نقض حق و هم بعد از آن اعمال می شود ».^[۳۲۸]
ج ) ضمانت اجرای مدنی
موافقت نامه تریپس در ماده ۴۵ به جبران خسارت پرداخته و جبران خسارت وارده به شخص زیان دیده را مورد تاکید قرار داده است . در این ماده آمده است : مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که به نقض کننده یک حق مالکیت فکری دستور دهند که به دارنده این حق خسارت کافی برای جبران زیان وارده به او در نتیجه نقض این حق توسط شخص نقض کننده ای که می دانسته یا دلایل معقولی در اختیار داشته که بدانددر فعالیتی متضمن یک حق مالکیت فکری درگیر است بپردازد . همچنین مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که به نقض کننده یک حق مالکیت فکری دستور دهند که هزینه های دارنده این حق از جمله حق الوکاله را بپردازد . در موارد مقتضی به مقامات قضایی اجازه دهند امر به جبران منافع یا پرداخت خسارت از پیش تعیین شده حتی در مواردی نمایند که نقض کننده نمی دانسته یا دلایل معقولی در اختیار نداشته که بداند در فعالیتی متضمن یک حق مالکیت فکری درگیر است .
د ) ضمانت اجرای کیفری
موافقت نامه تریپس در ماده ۶۱ در دو مورد مجازات های کیفری را پیش بینی نموده که یکی از آنها جعل علامت تجاری است . این ماده مقرر کرده است : اعضاحداقل در مورد جعل عمدی علامت تجاری در مقیاس تجاری ، آیین های دادرسی و مجازات های کیفری مقرر خواهند داشت
چنانکه در این ماده بیان شده است ، مجازات های کیفری تنها شامل علامت های تجاری می شود که شامل موارد ذیل باشد :
۱ – نقض علامت تجاری بطور عمدی صورت پذیرفته باشد .
۲ – این نقض در مقیاس تجاری انجام گرفته باشد .
بدیهی است چنانکه نقضی صورت پذیرفته اما به صورت سهو یا بدون علم و آگاهی باشد و همچنین نقضی که به صورت تجاری نباشد شامل مجازات های کیفری پیش بینی شده در قوانین نخواهد بود .

همان طور که مشاهده شد نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه با مقایسه میزان تغییرات ضربان قلب ریکاوری در سه گروه تمرینات اینتروال، تمرینات دایره­ای و کنترل نشان داد که بین تغییرات ضربان قلب ریکاوری در بین این سه گروه تفاوت معنی­داری وجود دارد.
جدول ۴-۲۶٫ مقایسه تأثیر تمرینات اینتروال و دایره­ای بر ضربان قلب ریکاوری فوتسالیست­های مبتدی

مقایسه گروه­ ها
اختلاف میانگین
سطح معنی­داری
گروه تمرینات اینتروال
گروه تمرینات دایره­ای
۴۰/۱
۵۱/۰
گروه کنترل
۴۰/۷-
^*۰۱/۰
گروه تمرینات دایره­ای
گروه کنترل
۸۰/۸-
^*۰۱/۰

۰۵/۰P≤
نتایج آزمون تعقیبی توکی با مقایسه زوجی گروه­ ها نشان داد که میزان کاهش ضربان قلب ریکاوری در گروه کنترل به طور معنی­داری از دو گروه دیگر کمتر بود، و همچنین میزان کاهش ضربان قلب ریکاوری در گروه تمرینات دایره­ای نیز نسبت به گروه تمرینات اینتروال تفاوت معنی­داری نداشت.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱ مقدمه
برنامه تمرینی اینتروال و دایره ای با شدت بالا به منظور دستیابی به چند هدف و به طور همزمان اجرا می شوند و اثر این نوع تمرینات بر عملکرد فوتسالیست های مبتدی مرد مورد مقایسه و مطالعه قرار گرفت . یافته های پژوهش با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد و نتایج آن ها در فصل چهارم به صورت جداول و شکل ارائه گردید.
۵-۲ خلاصه پژوهش
مقایسه اثر تمرینات اینتروال و دایره ای با شدت بالا بر عملکرد فوتسالیست های مرد هدف این پژوهش بود. بدین منظور ۳۰ ورزشکار دانشجوی فوتسالیست مبتدی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت به ترتیب با میانگین( قد ۱۷۵٫۹۶ سانتی متر ، وزن ۷۲٫۲۲ کیلوگرم) به صورت نمونه در دسترس و داوطلبانه در پژوهش انتخاب شدند .آزمودنی ها شرکت کننده در برنامه های تمرینی فوتسال تحت برنامه های تمرینی اینتروال و دایره ای با شدت بالا قرار گرفتند. برنامه تمرینی شامل ۱۲ جلسه(هفته ای ۲روز) شامل۱۰ دقیقه گرم کردن و همین مدت سرد کردن بود ، تمرینات اینتروال با شدت و سرعت بالا در ۱۰ ایستگاه و تمرینات دایره ای با شدت بالا در ۸ ایستگاه به طور همزمان انجام گرفت.
اطلاعات بوسیله نرم افزار SPSS مورد بررسی آماری قرار گرفت .
در تجزیه وتحلیل از آزمون گلمورف –اسمیرنوف برای نرمال بودن توزیع داده ها و آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه با آزمون تعقیبی توکی استفاده شد . نتایج حاضر نشان داد که بین میزان توان بی هوازی ، چابکی ، کاهش ضربان قلب ، کاهش ضربان قلب ریکاوری در گروه کنترل به طور معناداری از دو گروه دیگر کمتر است و در گروه اینتروال و دایره ای تفاوت معناداری وجود ندارد ، همچنین یافته های پزوهش نشان داد میزان افزایش توان هوازی در گروه تمرینات اینتروال به طور معناداری از دو گروه دیگر بیشتر است ، از طرفی میزان افزایش توان هوازی گروه تمرینات دایره ای نیز به طور معناداری از گروه کنترل بیشتر بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت انجام تمرینات اینتروال و دایره ای تاثیرات معناداری در توان هوازی ، توان بی هوازی ، چابکی ، ضربان قلب استراحت ، ضربان قلب ریکاوری داشته است .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-۳ بحث ونتیجه گیری
استراتژی تمرینات اینتروال بر پایه آموزش مدت هاست که توسط مربیان ورزشی برای رسیدن به اهداف جسمانی ، فیزیولوژیکی و فنی بازیکنان مورد استفاده قرار گرفته است ، با این حال مبنای علمی تاثیرات چنین تمرینات در اجرای جسمانی بازیکنان مشخص نشده است (۱۰۲). تغییر در رویکرد ورزش های تیمی مانند فوتبال به عرصه سرمایه گذاری باعث شده که تیم ها به دنبال روش های مختلف آموزش به منظور توسعه ظرفیت های رقابتی خود باشند. سطح تناسب هر بازیکن به توانایی هر فرد در برآورده کردن نیاز ها جسمانی یک رقابت ورزشی و در نهایت تعیین پتانسیل هر فرد در مشارکت تیمی در رشته ورزشی بستگی دارد .تجزیه و تحلیل زمان حرکت در بازی به هدایت الگوهای خاص فعالیتی در برآورده کردن نیازهای جسمانی ورزشکاران در سطوح پایین ، متوسط و بالای رشته های ورزشی کمک می کند ، این عوامل نشان داده که سطح یک تیم با انجام توانایی بازیکنان به انجام مکرر ورزش با شدت بالا دارای همبستگی مثبت است (۲۶).
از سوی دیگر نوع شدت تمرینات ورزشی در بهبود عملکرد بازیکنان فوتسال موثر است ، مطالعات نشان داده بازیکنان در طول بازی حرفه ای نیازمند ۷۶ درصد توان هوازی می باشند و شواهد گویایی این موضوع است که در هر ۷۹ ثانیه از شروع بازی مصرف اکسیژن در طیف وسیعی از ۴۵ تا ۵۵ میلی لیتر بر کیلوگرم در دقیقه در تلاش های با حداکثر سرعت دویدن مشاهده شده است (۳۸). شدت فعالیت فوتبالیست های حرفه ای در مقادیر ضربان قلب و اکیسژن مصرفی به طور متوسط حدود ۶ درصد بالاتر از آستانه هوازی بوده است (۱۱۷). از سوی دیگر فعالیت های اینتروال به عنوان تکنیک های با شدت های بالا در حرکات کوتاه مدت دارای دوره های بهبود کوتاه می باشد(۱۱۰). از مزایایی اصلی تمرینات اینتروال این است که به ورزشکاران اجازه می دهد برای آموزش سریع و شدیدتر ، بدون خستگی و تمرین زدگی به بهبود عملکردهای فیزیولوژیکی خود از قبیل : سرعت ، قدرت دست یابند و با توانایی استفاده از چربی بدن به عنوان سوخت در این برنامه آموزشی باعث بالا رفتن و بهبود ویژگی های افراد شود (۱۲۶). از طرفی آموزش دایره ای شامل فرم های متعددی از تمرینات مقاومتی در یک توالی از پیش تعیین شده است (۷۱). تمرینات مقاومتی در توسعه ظرفیت جسمانی افراد موثر است به طوری که این تمرینات باعث افزایش برون ده قلبی در فشار خون سیستولیک و حفظ و یا اندک کاهش در فشار خون دیاستولیک و افزایش فشار نبض می شود . بنابر این با بالا بردن حجم عضله قلب باعث بالابردن ظرفیت هوازی ورزشکاران شده است (۹۲).لذا در این پژوهش مقایسه اثرات دو نوع تمرینات اینتروال و دایره ای بر توان هوازی ، توان بی هوازی ، چابکی ، ضربان قلب استراحت و ضربان قلب ریکاوری فوتسالیست های مبتدی مرد مورد بررسی قرار گرفت .
۵-۳-۱ تاثیر یک دوره تمرینات اینتروال و دایره ای بر توان هوازی فوتسالیست های مبتدی مرد
نتایج این پژوهش نشان داد میزان افزایش توان هوازی در گروه تمرینات اینتروال به طور معناداری از تمرینات دایره ای بیشتر بوده است.

نتایج پژوهش حاضر با پژوهش وارن و بردی^[۱۹۶] (۲۰۰۷) ناهمسو می­باشد که نشان دادند پاسخگویی مادر توسط طیف وسیعی از متغیّرها از جمله میزان توانایی کودک، می ­تواند مانع رشد مطلوب کودکان شود. به این صورت که وقتی تمام توجه مادر به کودک باشد و تمام نیازهای ابتدایی که کودک از عهده آن برمی­آید را پاسخ دهد؛ مانع از رشد و بلوغ فکری، اجتماعی و فرهنگی می­ شود و فردی به بار می ­آید که همیشه وابسته به دیگران خواهد بود و از عهده حل مسایل برنخواهد آمد و از لحاظ روحی و جسمی آسیب فراوان خواهند دید، به این شکل که دوستان و اطرافیان او را طرد خواهند کرد و دچار افسردگی­، اضطراب و ناکامی خواهد شد.
رانی و همکاران (۲۰۱۴) در پژوهش خود نشان دادند سبک غیرپاسخگوی مادر با سطوح پایین­تر رشد کودک و افزایش مشکلات رفتاری­عاطفی و اجتماعی همراه است. نتایج این مطالعه نشان داد که نتایج رشدی، عاطفی و اجتماعی که کودکان در طول زندگی بدست می‌‌‌آورند به طور قابل توجهی تحت تاثیر سبک تعامل مادران یا مراقبانشان با آنها قرار دارد.
در تبیین این یافته می­توان گفت سبک غیر پاسخگوی مادر اغلب با استرس و افسردگی مادر مرتبط است. وضعیت روانی مادران و مراقبان اولیه، باید برای رشد اولیه کودکان با کم‌توانی ذهنی درنظر گرفته شود؛ زیرا عاملی هست که بر تعامل مادر با کودکان­شان تاثیر می‌گذارد. مادران کودکان مبتلا به کم­توانی ذهنی به ویژه کودکان فلج مغزی نسبت به مادران کودکان عادی اغلب سطوح بالاتری از استرس را تجربه می­ کنند و ارتباط موثر کمتری با کودکشان دارند. به این صورت که نسبت به رفتار کودکشان کمتر پاسخگو هستند، گرمی کمتری بروز می­ دهند و کمتر کودکانشان را تایید و تحسین می­ کنند. در طول تعامل با آنها کمتر لذت می­برند و کودک­شان را بیشتر کنترل می­ کنند، پاسخگویی مشروط کمتر و بیشتر تندخو و خشن هستند، عاطفه منفی بیشتری دارند و به احتمال بیشتری از انضباط خشن استفاده می­ کنند. نول و همکاران^[۱۹۷] (۲۰۰۸) و لندری و همکاران (۲۰۰۱) بیان کردند والدینی که سطوح بالایی از استرس را تجربه می­ کنند در طول تعاملشان عاطفه کمتری نشان می­ دهند، رفتارهای امری بیشتر و انعطاف­پذیری کمتری دارند، رفتار کودکشان را در طول تعامل کمتر می­پذیرند و قادر نیستند در کیفیت و فراوانی یک به یک تعاملاتی که برای پرورش کودکشان نیاز هست، درگیر شوند که نتیجه آن کاهش رشد و افزایش مشکلات عاطفی رفتاری و قرارگرفتن در معرض خطر بسیار بالایی برای شکست تحصیلی و فرار از مدرسه می­باشد (هاستینگز و همکاران، ۲۰۰۴).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همسو با نتایج این پژوهش بادر و همکاران^[۱۹۸] (۲۰۱۵) نتیجه گرفتند که هیجانات ابراز شده مادر، پیش ­بینی­کننده مشکلات رفتاری در کودکان مبتلا به کم ­توان ذهنی و اتیسم است. هیجان ابرازشده، یک ساختاری از کیفیت و مقدار هیجانات بیان شده در محیط خانواده است که پیش‌بینی کننده قوی برای برگشت علایم اختلالات روان­شناختی گوناگون، با رفتارهای برون نمود در کودکان مبتلا به اتیسم می­باشد.
در تبیین این یافته می­توان گفت که فرزندپروری یک کودک کم ­توان ذهنی با مشکلات رفتاری اغلب با پریشانی و استرس والدینی قابل توجهی همراه است. چنین استرسی می ­تواند به احساس ناکارامدی و عدم شایستگی فرزندپروری و در نتیجه استفاده از شیوه ­های فرزندپروری ناسالم شود (گودمن، ۲۰۱۱). هیجانات ابراز شده مادر مثل خشونت، انتقاد و درگیری هیجانی بیش از اندازه (برای مثال محافظت بیش از حد از فردی که قابلیت فوق­العاده­ای برای رشد فردی دارد)، ممکن است از منابع ظهور استرس مادران از مشکلات رفتاری کودکشان باشد که منجر به تداوم این مشکلات می­ شود. هاستینگز و لوید (۲۰۰۷) بیان کردند مادران کودکان مبتلا به کم­توانی ذهنی و رشدی سطوح بالاتری از ابراز هیجان، درگیری عاطفی و هیجانی بیش از اندازه، نشان می­ دهند. درگیری هیجانی بالا میتواند مانع از رشد کودک شود، چون مادر توانایی­های بالقوه کودک را نادیده می­گیرد، مسئولیت همه کارهای کودک را برعهده می­گیرد. همچنین قدرت تصمیم ­گیری را از کودک می­گیرد و احساس ناتوانی و ضعیف بودن و عدم مهارت را به کودک انتقال می­دهد که خود باعث سرخوردگی، افسردگی، اضطراب و رفتارهای پرخاشگرانه می­ شود.
در پژوهشی دیگر لانکاستر و همکاران^[۱۹۹] (۲۰۱۴)، بیکر و همکاران^[۲۰۰] (۲۰۱۱) و هاستینگز و همکاران (۲۰۰۶) نشان دادند هیجانات ابراز شده یا اسنادهای مادر با مشکلات رفتاری در کودکان با کم­توانی ذهنی مرتبط است. همان­طور که گفته شد، هیجان ابراز شده شامل تفسیرها و نظرهای انتقادی، نشان دادن علائمی از خصومت ( برای مثال خشم و آزار و اذیت) یا نشان دادن شواهد بارزی از درگیری هیجانی بیش از اندازه می­باشد. هاستینگز و همکاران (۲۰۰۶) به این نتیجه رسیدند فرزندان مادرانی که انتقاد بیشتری ابراز می­ کنند، در طول زمان مشکلات بیشتری نشان می­ دهند. انتقاد بالای مادر منجر به اسنادهای قابل کنترل و به طور کلی مسئول بودن کودک در قبال مشکلات رفتاری می­ شود. مادران منتقد همچنین سطوح بالاتری از رفتارهای چالش­انگیز را گزارش می­ کنند. مادران کودکان با کم­توانی ذهنی با انتقاد بالا و گرمی کم، معمولا اسنادهایی درونی، پایدار و قابل کنترل برای مشکلات رفتاری کودکان‌شان می­سازند. به این صورت که مشکلات رفتاری را به خود کودک نسبت می­ دهند، کودک را مسئول می­دانند و به طور کلی کودک را سرزنش می­ کنند (هاستینگز و لوید^[۲۰۱]، ۲۰۰۷). بنابراین پاسخ­های عاطفی منفی و فرزندپروری خشن و پرخاشگرانه بیشتری نشان می‌دهند که منجر به افزایش مشکلات رفتاری می­ شود و چون مشکلات کودک را پایدار و قابل کنترل توسط خود کودک می­دانند و خود را در قبال مشکلات کودک مسئول نمی­دانند، تلاشی در جهت بهبود این مشکلات انجام نمی­دهند. مادران منتقد اغلب به عنوان یک گروه در معرض خطر سلامت روان در نظر گرفته می­شوند، به ویژه هنگامی که با یک کودک با کم­توانی ذهنی زندگی می‌کنندکه منجر به افزایش مشکلات رفتاری می­ شود.
همسو با یافته­های پژوهش اسچلینگر و همکاران^[۲۰۲] (۲۰۱۱)، جاسر و همکاران^[۲۰۳] (۲۰۰۸)، برینان و همکاران^[۲۰۴] (۲۰۰۳) و هالمبک و دوین^[۲۰۵] (۲۰۰۲) در پژوهش­های خود رابطه بین رفتارهای فرزندپروری و علائم افسردگی در جوانان مبتلا به اسپینابیفیدا را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که رفتارهای فرزندپروری مادر مثل پذیرش پایین، کنترل رفتاری و کنترل روان­شناسی بالا، عوامل خطر برای افسردگی کودک در چند نقطه از زمان بودند. در مقابل هالمبک (۲۰۱۰) بیان کرد که کارکرد خانواده تاثیر قوی بر رشد روانی-اجتماعی کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدا دارد. آپلیتون و همکاران^[۲۰۶] (۱۹۹۷) نیز نشان دادند که پذیرش بالای مادری با سطوح پایین­تر علائم افسردگی، در مقابل سطوح بالای کنترل روانی با افزایش علائم افسردگی مرتبط است. پذیرش مادر شامل دوست داشتن، تایید، گرمی و حمایت عاطفی (رفتارهایی که سازگاری روانی مثبت در کودکان را تسهیل می­ کند (برینان و همکاران،^[۲۰۷] ۲۰۰۳).
در تبیین این یافته­ ها می­توان گفت به طور کلی، رفتار فرزندپروری مادر در طول دوران کودکی و نوجوانی برجسته است و اثر چشمگیری بر کودک دارد. بیماری اسپینابیفیدا یکی از شایع­ترین معلولیت­های کودکان می­باشد که اغلب با عقب­ماندگی ذهنی همراه است و منجر به کم­هوشی کودکان می­ شود (هالاهان و کافمن، ۱۳۶۸). با توجه به این واقعیت که کودکان مبتلا به اسپینابیفیدا، دوستان نزدیک کمتری دارند، آنها تمایل دارند که بیشتر وقت خود را با خانواده بگذرانند و نسبت به همسن و سالان عادی­شان خیلی زیاد تحت تاثیر خانواده قرار می‌گیرند. از طرفی دیگر، نتایج مطالعات نشان می­دهد در حالی که بسیاری از مادران با چالش‌های مرتبط با افزایش بیماری کودک­شان سازگار می­شوند، مادران این کودکان در معرض خطر افزایش تجربه سطوح بالایی از استرس، پریشانی عاطفی و رفتارهای فرزندپروری کم­تر سازگارانه ( برای مثال دخالت بیش از اندازه و کنترل روانشناسانه بالا) هستند. بنابراین جوانان مبتلا به اسپینابیفیدا در معرض رفتارهای کمتر سازگارانه مادر قرار دارند و در مقایسه با همسن وسالان عادی­شان، بیشتر در معرض خطر افسردگی هستند (آپلیتون و همکاران، ۱۹۹۷). کنترل روانشناسانه اشاره دارد به روش های روانشناسانه مخفی کنترل رفتارها و فعالیتهای کودک که اجازه نخواهد داد کودک به عنوان یک فرد مستقل رشد کند و با رفتارهای ناسازگارانه کودک از جمله خودکم­بینی و مشکلات درون­نمود همراه است. (هالمبک و همکاران، ۲۰۰۲). در این پژوهش نتایج ماتریس همبستگی نیز نشان داد که بین دو بعد همدلی که شامل شناختی و عاطفی می­باشد، رابطه­ای مشاهده نشد. به این صورت که افزایش یا کاهش همدلی شناختی باعث افزایش یا کاهش همدلی عاطفی نمی­ شود و بالعکس. این یافته همسو با پژوهش­های اسکوینک و همکاران^[۲۰۸] (۲۰۱۲)، اسمیت (۲۰۰۶)، سیلانی و همکاران^[۲۰۹] (۲۰۰۸)، جونز و همکاران^[۲۱۰](۲۰۱۰)، بلیر و همکاران(۲۰۰۸)، فریک و وایت^[۲۱۱] (۲۰۰۸)، برودی و هال^[۲۱۲](۲۰۰۰)، دیویس (۱۹۹۶) همسو و با یافته­های پژوهش­های آیزنبرگ (۲۰۰۰)، هافمن(۱۹۸۷) و استرایر (۱۹۸۷) ناهمسو است.
اگرچه برخی مطالعات، همدلی را به عنوان یک سازه واحد در نظر می­گیرند، پیشینه ­ها اغلب اهمیت تمایز بین جزء عاطفی و شناختی همدلی را نشان داده­اند. همسو با نتایج این پژوهش اسکوینک و همکاران (۲۰۱۲)، بلیر (۲۰۰۸)، دیوید و همکاران^[۲۱۳] (۲۰۰۵) عدم تعادل بین همدلی عاطفی و همدلی شناختی را نشان دادند و بیان کردند که افراد به صورت متفاوتی از همدلی در ارتباطات خود استفاده می­ کنند. با توجه به نظریه عدم تعادل همدلی می­توان گفت، در افراد کم ­توان ذهنی و به طور ویژه افراد مبتلا به اختلال سلوک و اختلال طیف اتیسم به دلیل آسیب قسمت­ های خاصی از مغز، یکی از ابعاد همدلی بر بعد دیگر غلبه می­ کند. افراد مبتلا به اتیسم نقص در همدلی شناختی از جمله توانایی دیدگاه­گیری و بازشناسی هیجانی و مهارت­ های همدلانه عاطفی سالم و بی عیب را نشان می­ دهند، در حالی که افراد مبتلا به اختلال سلوک نقص در همدلی عاطفی دارند و هیچ آسیبی در همدلی شناختی اعم از بازشناسی هیجانی و دیدگاه­گیری نشان نمی­دهند. این نتایج در پژوهش­های جونز و همکاران (۲۰۱۰) تکرار شد و نتایج از مطالعاتی که بر یک بعد همدلی تمرکز کرده ­اند، حمایت می­ کند. همچنین با افزایش سن، مهارت­ های همدلی شناختی کودکان مبتلا به اتیسم بهبود نخواهد یافت و این نشان­دهنده عدم ارتباط دو بعد همدلی شناختی و عاطفی است.
اسمیت (۲۰۰۶،۲۰۰۸) و دیویس (۱۹۹۶)، در پژوهش­های خود با استدلال­های متفاوتی عدم ارتباط دو بعد همدلی شناختی و همدلی عاطفی را نشان دادند؛ به این صورت که افراد در موقعیت­های مختلف از دو بعد همدلی به طور مجزا استفاده می­ کنند. برای مثال اگر همدلی عاطفی به طور قابل توجهی همیشه همیشه با همدلی شناختی رخ دهد، می ­تواند اثر خسته‌کننده ­ای داشته باشد و این ممکن است ما را از اهداف رفتاری­مان منحرف کند. به اشتراک­گذاری هیجانات منفی دیگران می ­تواند ذاتا پرهزینه باشد. تخصص­­های اجتماعی نیاز به توانایی درک ذهن دیگران و پیش ­بینی رفتار آشکارشان بدون سهیم شدن در هیجانات­شان دارد. رفتارهای مجادله­ای موفقیت­آمیز اغلب ممکن است نیاز به همدلی شناختی در غیاب مهار پرخاشگری مبتنی بر همدلی عاطفی داشته باشد. برنامه­ ریزی برای جنگ احتمالا توسط همدلی شناختی بدون همدلی عاطفی افزایش یافته است. افرادی که می­توانند از همدلی شناختی بدون همدلی عاطفی استفاده کنند، نسبت به افرادی که از هر دو همدلی استفاده می­ کنند یا از هیچ کدام استفاده نمی­کنند، بیشتر زنده می­مانند و تولیدمثل موفقیت­آمیزتری دارند (اسمیت، ۲۰۰۸، بارون­ـ­کوهن^[۲۱۴]، ۲۰۰۲) یا اینکه اگر همدلی عاطفی مستقل از پردازش همدلی شناختی رخ دهد، احساسات همدلانه قادر خواهد بود بر رفتار فردی به شیوه خودبه­خودی و فوری تاثیر بگذارد. همچنین ممکن است که همدلی عاطفی یک مکانیزم موثرتر مهار پرخاشگری باشد. همدلی عاطفی که بر همدلی شناختی مقدم می­ شود، والدین را به پاسخ­های فوری و بلافاصله به صداهای عاطفی فرزندان خارج از دید، مجهز می­ کند. در شرایط گروهی همدلی عاطفی بدون همدلی شناختی می ­تواند به سرعت هیجان عمومی را توزیع کند و هماهنگ­ سازی رفتاری و انسجام گروهی را تسهیل کند. همچنین توانایی برای همدلی عاطفی بدون همدلی شناختی سازگاری فراگیر را افزایش خواهد داد (اسمیت، ۲۰۰۶).
برودی و هال(۲۰۰۰) نیز بیان کردند رفتارهای جنسیتی در مردان و زنان که به صورت متفاوتی بروز می­ کند، نشان از عدم ارتباط این دو بعد همدلی است. برای مثال در طول تکامل انسان زنان نسبت به مردان در مراقبت کودک درگیرند و مشارکت می­ کنند و مردان بیشتر به رفتارهای رقابتی گرایش دارند، پس میزان جدایی این دو مولفه همدلی ممکن است به جنسیت ربط داشته باشد. زنان و مردان از ابعاد همدلی به صورت متفاوتی استفاده می­ کنند و در همدلی کردن متفاوت هستند. زنان از همدلی شناختی و همدلی عاطفی به صورت ترکیبی استفاده می­ کنند و مردان از همدلی شناختی و همدلی عاطفی به صورت مجزا استفاده می­ کنند. و این تفاوت در دو جنس نشان دهنده مجزا بودن دو مولفه همدلی می­باشد (کروک^[۲۱۵]، ۱۹۷۱). همچنین فرضیه مجزا بودن مولفه همدلی شناختی و همدلی عاطفی توسط آزمایش­های زیادی آزمون شده است از جمله شواهد تصویربرداری عصبی نشان می­دهد هنگامی که زنان و مردان را برای تکلیفی که نیاز به همدلی شناختی بدون همدلی عاطفی دارد، آموزش می­ دهند؛ به این صورت که افراد از لحاظ هیجانی تحریک خواهند شد و برای دیدگاه­گیری آموزش خواهند دید اما از سهیم شدن در هیجان خودداری می­ شود، شواهد بیشتری از همدلی عاطفی در زنان نسبت به مردان در برابر عملکرد شناختی یافت شد. به طور مشابه هنگامی که از افراد خواسته شد تکلیفی که به همدلی عاطفی نیاز دارد را بدون همدلی شناختی انجام دهند، شواهد بیشتری از همدلی شناختی در زنان نسبت به مردان در برابر حساسیت فیزیولوژیکی همدلی عاطفی یافت شد (اسمیت، ۲۰۰۶).
همان­طور که نتایج پژوهش ما نشان داد فقط بعد عاطفی همدلی مادران مشکلات رفتاری کودکان کم ­توان ذهنی را پیش ­بینی کرد. شاید یکی از دلایل اصلی عدم ارتباط دو بعد همدلی شناختی و عاطفی در این پژوهش این باشد که تولد یک کودک کم ­توان ذهنی، بیشتر باعث آسیب­پذیری عاطفی مادران می­ شود؛ یعنی مادر در ابتدا احساس تقصیر و گناه شدید دارد، بنابراین حس دلسوزی و ترحم نسبت به کودک خود، در او شکل می­گیرد. بیشتر از اینکه با شناخت و تفکر به مشکل کودک نگاه کند، جنبه عاطفی قضیه را در نظر می­گیرد. از طرفی به دلیل نقایص شناختی،کودکان کم ­توان ذهنی معمولا نمی ­توانند در دیدگاه­گیری شرکت کنند و متقابلا واکنش نشان دهند، بنابراین مادران در درک هیجانات و عواطف آن­ها با مشکل روبه­رو می­شوند و بعد عاطفی همدلی مادر بر بعد شناختی آن غلبه می­ کند.
ناهمسو با یافته­های این پژوهش استرایر(۱۹۸۷) بیان کرد که همدلی واقعی ترکیبی از دو جز همدلی شناختی و همدلی عاطفی می­باشد و همدلی شناختی یک پیش شرط لازم برای همدلی عاطفی می­باشد. این مسلم است که همدلی شناختی بر همدلی عاطفی تاثیر می­ گذارد یا اینکه همدلی عاطفی گاهی اوقات ممکن است صرفا نتیجه همدلی شناختی باشد. هافمن (۱۹۸۷) نیز رشد تعامل همدلی عاطفی و همدلی شناختی را مورد بحث قرار داده است.
در تبیین این یافته­ ها می­توان گفت که توانایی استفاده از همدلی شناختی و همدلی عاطفی به شیوه یکپارچه در بعضی شرایط مهم به نظر می­رسد. هر دو توانایی همدلانه در کارکردن با هم، یکدیگر را تکمیل و تخصص­های اجتماعی(جامعه­پسند) را تسهیل خواهند کرد. برای مثال همدلی عاطفی می ­تواند انگیزش­های جامعه­پسند را تسهیل کند و همدلی شناختی می ­تواند بینش جامعه­پسند را فراهم کند. همدلی شناختی ممکن است به مدیریت پاسخ­های همدلی عاطفی کمک کند و همدلی عاطفی ممکن است استفاده از همدلی شناختی را هدایت و تنظیم کند. همدلی عاطفی می ­تواند احساساتی مانند کمک کردن به دیگران را برای ما ایجاد کند و همدلی شناختی نوع کمکی را که مناسب هست، روشن می­ کند. همدلی عاطفی ممکن است باورهای ماکیاولی یا استفاده­های خشونت­آمیز از همدلی شناختی را محدود کند. ترکیب همدلی عاطفی و همدلی شناختی به نظر می­رسد خصوصا هنگام تعامل با اعضای خانواده و دوستان نزدیک مهم باشد. نگرانی همدلانه ممکن است از ترکیب همدلی شناختی و همدلی عاطفی به وجود آید. به طور کلی اگر۱) تغییر ارثی در ارتباط ذهنی بین همدلی شناختی و همدلی عاطفی در طول تکامل انسان وجود داشته باشد۲) تغییر ذهنی منجر به گرایش­های رفتاری و سازگاری فراگیر می­ شود. پس انتخاب طبیعی بر تغییر در ارتباط بین همدلی شناختی و عاطفی عمل کرده است. منطق تکاملی به طور بالقوه می ­تواند رابطه بین همدلی شناختی و عاطفی در انسان معاصر را پیش ­بینی کند.
۵-۱-۲- بحث و تبیین سوال دوم: آیا میزان اضطراب در دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی
بر اساس همدلی مادران­شان قابل پیش ­بینی است؟
برای پاسخگویی به این سوال از روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می­دهد که همدلی مادران پیش ­بینی کننده معناداری برای اضطراب در کودکان کم ­توان ذهنی می­باشد. یافته­های پژوهش حاضر با یافته­های نیکولز و فلدمن (۲۰۰۶)، وارن و همکاران (۲۰۰۳)، بیکر و همکاران (۲۰۰۳)، وودراف-­بوردن و همکاران^[۲۱۶] (۲۰۰۲)، هادسون و راپ^[۲۱۷] (۲۰۰۴)، مرته ساکر و همکاران^[۲۱۸] (۲۰۰۴)، وارن و سیمنز^[۲۱۹] (۲۰۰۵)، دیگنان و همکاران^[۲۲۰] (۲۰۱۰)، مور و همکاران^[۲۲۱] (۲۰۰۴) همسو است که بیان می­ کنند که سطوح بالایی از حساسیت مادران به عنوان یک سپر در برابر نتایج کودکی منفی عمل خواهد کرد، به این صورت که حساسیت مادرانه، علایم و نشانه­ های اضطراب و افسردگی را در کودکان کم ­توان ذهنی کاهش می­ دهند و در مقابل سطوح پایین حساسیت مادر با افزایش خطر اختلال اضطرابی، همراه است.
وارن و سیمینز (۲۰۰۵) در پژوهش­ خود نشان دادند که سطوح بالاتر حساسیت مادر در کودکی به کاهش علائم اضطراب و افسردگی در کودکانی که ذاتا و سرشتی آسیب­پذیرند کمک می­ کند. نیکولز و فلدمن (۲۰۰۶) نیز بیان کردند که روابط معکوس بین حساسیت مادر و مشکلات رفتاری در زمال حال و بعد وجود دارد. دیگنان و همکاران (۲۰۱۰) نشان دادند که گرمی و پذیرش مادری کم و خصومت و کنترل بالا با علائم اضطراب در کودکان با کم ­توان ذهنی، به ویژه کودکان مبتلا به سندرم ایکس شکننده مرتبط شده ­اند، احتمالا به این دلیل که آنها ادراک کودکان از تهدید را، افزایش می­ دهند و احساس­شان از داشتن مهارت و تسلط بر خودشان را، کاهش می­ دهند.
در تبیین این یافته­ ها می­توان چنین بیان کرد که مادران کودکان کم ­توان ذهنی به دلیل اضطراب ناشی از کم­توانی ذهنی کودک­شان حساسیت کمتری در تعامل با کودکان­شان نشان می­ دهند. حساسیت مادر شامل درک دقیق و پاسخگویی به نیازها و رفتارهای کودک می­باشد. حساسیت کمتر با مهارت­ های فرزندپروری ضعیف­تر(کنترل بالا و گرمی پایین مادر) و سطوح پایین­تر روابط مادرـ­کودک و متعاقباً نتایج منفی کودکی از جمله اضطراب و افسردگی همراه شده است (وارن و همکاران، ۲۰۰۳). مادران کودکان کم ­توان ذهنی نسبت به مادران کودکان عادی در تعامل با کودکان­شان بیشتر رفتارهای دخالتی و فضولانه داشتند و سطوح بالاتری از رفتارهای کنترل کننده در تعامل با فرزندشان نشان دادند که منجر به کاهش استقلال کودکشان می­ شود. رفتار بیش از حد کنترل­ کننده مادر به کودک نشان می­دهد که دنیا یک مکان خطرناک است و او برای پیشرفت و حرکت­های موفقیت­آمیز بدون والدین ناتوان است، در نتیجه کودک احساس ناامنی می­ کند و اضطراب در او شکل می­گیرد (کورپیتا و بارلو^[۲۲۲]، ۱۹۹۸). همچنین در طول تعامل با کودک­شان گرمی و حالت­های مثبت کمتری نشان می­ دهند، بیشتر انتقادکننده و فاجعه­انگیز کننده هستند، استقلال کمتری به کودک­شان می­ دهند و در تعاملات­شان به نشانه­ های ارتباطی چهره، صدا و لمس کمتر توجه نشان می­ دهند؛ یعنی نسبت به رفتارها و علایم و اشاره­های کودک­شان بی قید هستند و آنها را به حال خود رها می­ کنند و متقابلا کودک­شان را به اینکه به رفتارهای غیرکلامی توجه نشان دهند و از این رفتارها در ارتباطاتشان با دیگران استفاده کنند، متعهد نمی­کردند (وودراف و همکاران، ۲۰۰۲). علاوه بر این، مادران ممکن است کودکان را از قرار گرفتن در موقعیت­های جدید و چالش­انگیز محدود کنند، بنابراین فرصت­هایشان برای یادگیری محدود می­ شود (هادسون و راپ، ۲۰۰۴). همچنین گرمی پایین مادر به کودک نشان می­دهد که او در موقعیت­های چالش­انگیز حمایت نخواهد شد. در نهایت ممکن است که مادران کودکان کم ­توان ذهنی یک سبک شناختی ترس‌آور را الگو قرار دهند که توسط کودک تقلید خواهد شد (مور و همکاران، ۲۰۰۴).
امرسون (۲۰۰۳) نیز بیان کردند که شرایط اجتماعی-اقتصادی و وضعیت سلامت روان مادر با مشکلات رفتاری کودک مرتبط است. خانواده­­­های دارای کودک کم ­توان ذهنی نسبت به خانواده­های بدون کودک کم ­توان ذهنی محرومیت­های اجتماعی قابل توجهی دارند؛ به ویژه برای مادرانی که تنها و بدون تکیه­گاه هستند. مشکلات کودک کم ­توان ذهنی اثرات روان‌شناختی و اجتماعی بزرگتری را برای خانواده به همراه دارد. محرومیت اجتماعی با نتایج روان‌شناختی ضعیف­تر همراه است و باعث ایجاد مشکلات سلامت روان در میان مادران به طورکلی و مادران کودکان کم ­توان ذهنی به طور ویژه و شروع مشکلات رفتاری کودک می­ شود. ارتباط بین مشکلات رفتاری-عاطفی و تنیدگی مادر می ­تواند توسط شرایط اجتماعی-اقتصادی تعدیل شود (گوردن و همکاران^[۲۲۳]، ۲۰۰۰). در واقع محرومیت اجتماعی-اقتصادی منجر به افزایش تنیدگی و پریشانی مادر و آسیب در روابط اجتماعی و همچنین آسیب ارتباطی و حمایت عاطفی از کودک­شان، عدم انگیزش برای رشد و پیشرفت کودک، نقص در پرورش کودک و توجه به نقاط مثبت کودک می­ شود که خود منجر به افزایش مشکلات رفتاری از جمله اضطراب، افسردگی، نقص در تعاملات اجتماعی، عدم مشارکت در کار گروهی، عدم فعالیت در جامعه، عدم احترام به حقوق هم­نوع و سوء مصرف مواد می­ شود (هاستینگز، ۲۰۰۳).
۵-۱-۳- بحث و تبیین سوال سوم: آیا میزان رفتارضداجتماعی در دانش ­آموزان
کم‌توان ذهنی بر اساس همدلی مادران آنها قابل پیش ­بینی است؟
برای پاسخگویی به سوال سوم پژوهش مبنی بر اینکه سهم همدلی مادران در پیش ­بینی بعد درخودماندگی در دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی چقدر است، از تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش همزمان استفاده گردید.
نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می­دهد که در این پژوهش همدلی پیش ­بینی کننده معناداری برای رفتار ضداجتماعی نیست. یافته­­ای همسو با یافته پژوهش حاضر یافت نشد. ولی یافته­های پژوهش حاضر با یافته­های توتسیکا و همکاران (۲۰۱۴)، بلسکی و دیهان^[۲۲۴] (۲۰۱۱)، ترینتاتسوکا^[۲۲۵](۲۰۱۱)، امرسون و همکاران (۲۰۱۱)، بلاچر و همکاران^[۲۲۶] (۲۰۱۳)، نیولند و کرنیک^[۲۲۷] (۲۰۱۱)، دوماس و همکاران^[۲۲۸] (۲۰۰۵)، سالت (۲۰۱۳) ناهمسو است که بیان می­ کنند حساسیت مادر و کیفیت روابط مادر و کودک در دوران نوزادی باعث کاهش مشکلات رفتاری از جمله رفتارهای پرخاشگرانه، ناسازگاری با دیگران و رفتار ضداجتماعی می­ شود.
در تبیین این یافته­ ها می­توان گفت کیفیت روابط مادر و کودک به عنوان مهم­ترین بعد فرزندپروری تاثیر مهمی بر نتایج رشدی کودکان کم ­توان ذهنی اعمال می­ کند. طیف گسترده­ای از نتایج از جمله رشد رفتاری، شناختی، رشد حرکتی، رشد مغزی و رشد اجتماعی-عاطفی، سازگاری با مدرسه، آسیب روان­شناختی و بزهکاری در آینده می ­تواند تحت تاثیر قرار گیرد (بلسکی و دیهان، ۲۰۱۱). پدر و مادر نقش اساسی و بنیادی­تری در ناتوانی­ های رشدی، به دلیل دوره طولانی مدت ارتباط و وابستگی فرزندان به آنها، دارند. اگر چه تعامل والدین کودکان مبتلا به کم­توانی ذهنی با کودکان­شان، گاهی اوقات شبیه تعامل والدین بدون کودکان کم­توانی ذهنی است، حضور تاخیر رشدی؛ بیشتر از شرایط دیگر مانند ناتوانی جسمی با فرزندپروری منفی­تر والدین مرتبط است، به موازات آن کودکان مبتلا به کم­توانی ذهنی نسبت به کودکان بدون کم­توانی ذهنی به احتمال بیشتری سطوح بالاتری از مشکلات رفتاری را نشان می­ دهند (برون و همکاران^[۲۲۹]، ۲۰۱۱). جنبه­ های خاصی از فرزندپروری والدین با مشکلات رفتاری در زمان حال و آینده در کودکان با کم­توانی ذهنی مرتبط است. انتقاد مادر با سطوح بالاتری از مشکلات رفتاری و روابط مثبت مادر و کودک با سطوح پایین­تر مشکلات رفتاری در زمان بعد مرتبط است. امرسون و همکاران (۲۰۱۱) بیان می­ کنند که خشونت و عصبانیت والدین، مهم­ترین عامل پیش ­بینی کننده مشکلات رفتاری در زمان حال و آینده، حتی فراتر از ویژگی­­های والدین و کودک می­باشد. همچنین روابط مادر و کودک و به طور ویژه ابعاد تعارض و نزدیکی والدین پیش ­بینی­کننده رفتار ضداجتماعی است. والدین کودکان با کم­توانی ذهنی نسبت به والدین بدون کم­توانی ذهنی، اغلب ارتباط­شان با کودک­شان با نزدیکی کم­تر و درگیری بیشتر، همراه است. در میان کودکان با کم­توانی ذهنی نزدیکی کم­تر والدین و تعارض و درگیری بیشتر آنها با شکل­ گیری رفتار ضداجتماعی در کودک مرتبط بود. روابط نزدیک­تر والد­ـ­کودک با سطوح پایین­تر مشکلات رفتاری در زمان حال مرتبط است و به عنوان یک عامل حفاظتی برای مشکلات رفتاری در آینده، در نظر گرفته می­ شود.
نیولند و کرنیک (۲۰۱۱) بیان می­ کنند که عاطفه مثبت مادری با مشکلات رفتاری کمتر، مرتبط است، در حالی که عاطفه منفی تاثیر قابل توجهی بر شکل­ گیری مشکلات برون نمود کودکان دارد. مادران کودکان کم ­توان ذهنی نسبت به مادران کودکان عادی در فرزندپروری بیشتر منفی و کمتر مثبت درگیر می­شوند و رفتارهایشان با کودک، بیشتر منفی است که به نوبه خود باعث تشدید مشکلات رفتاری می­ شود.
کریمر و همکاران^[۲۳۰] (۲۰۱۱) شیوه ­های انضباطی نامناسب از قبیل سرزنش کردن و نادیده گرفتن منجر به رفتارهای مخرب کودک و معمولا عدم تبعیت کودک می­ شود. عدم تبعیت در نوزادی با سطوح بالاتری از مشکلات رفتاری در کودکی و رفتارهای بزهکاری و ضداجتماعی در نوجوانی مرتبط است. دوماس و همکاران (۲۰۰۵) نیز نشان دادند که هرج و مرج در محیط خانه با شیوه ­های انضباطی بی اثر، که می ­تواند با نتایج رشدی نامطلوب از جمله مشکلات رفتاری و به طور ویژه خشم و پرخاشگری منجر شود، مرتبط است. هرج و مرج خانه، ساختاری است که سردرگمی محیطی و عدم سازماندهی در خانواده را توصیف می­ کند و محیطی پر از آشوب و تنش میان اعضای خانواده به ویژه والدین می­باشد که خود منجر به سردرگمی کودکان در نوع تعاملات و روابط­شان می­ شود.
سالت^[۲۳۱](۲۰۱۳) در مطالعه خود نشان داد که دلبستگی ایمن در اوایل کودکی می ­تواند از رشد رفتارهای ضداجتماعی نوجوان محافظت کند و منجر به رشد رفتارهای جامعه­پسند مثل تنظیم هیجانات و همدلی می­ شود. یکی از شاخص­ های دلبستگی اولیه، حساسیت مادر می­باشد. دلبستگی ایمن اولیه باعث کاهش رفتارهای بزهکارانه، سازگاری بهتر، اضطراب، پرخاشگری و رفتارهای مقابله­ای کمتر می­ شود. یک دلبستگی ایمن به توانایی مادر وابسته است، نه فقط به دادن پاسخ­های مداوم به نیازهای جسمی و فیزیولوژیکی نوزاد بلکه به پاسخ­های حساسانه مادر به نیازهای عاطفی و روانی در منطقه تقریبی رشد مربوط است. حساسیت مادری مرکز تشکیل یک دلبستگی ایمن است. برای کسب حساسیت مادری، مادر باید قادر به تفسیرذهن و پاسخ به ذهن و فکر کودک باشد. مطالعات نشان می­ دهند که حساسیت مادری نتایج کودکی بهتر را پیش ­بینی می­ کند و باعث کاهش رفتارهای برون نمود ­می­ شود. رفتار ضداجتماعی نیز به نتایج طولانی مدت کم­تر مطلوب از جمله شایستگی ضعیف همسالان، فرار از مدرسه وکسب تحصیلات پایین، جرم و جنایت در بزرگسالی و خطر بیشتر مشکلات سلامت روان در بزرگسالی­ منجر می­ شود.
دیتر­ـ­­دیکارد و پتریل^[۲۳۲] (۲۰۰۴) نشان دادند که مادرانی که حساس­تر بودند، کودکانی با رفتارهای جامعه­پسند بیشتری از جمله سازگاری و تعاملات اجتماعی و سطوح پایین­تر مشکلات برون نمود داشتند. در مقابل مادرانی که در تعاملات­شان کمتر حساس بودند، کودکان­شان در دو سالگی در رفتارهای جامعه­پسند کمتری درگیر می­شدند و در سن سه سالگی رفتارهای برون نمود بیشتری گزارش کردند.
همان­طور که نتایج پژوهش­های بالا نشان می­دهد، اگرچه رفتار ضداجتماعی در کودکی پایه‌ریزی می­ شود، اما شروع آن به دوران نوجوانی برمی­گردد. با توجه به اینکه پژوهش ما بر روی کودکان صورت گرفته، ارتباطی بین همدلی مادر و رفتار ضداجتماعی در کودک پیدا نشد و مطالعاتی در این زمینه نیز صورت نگرفته است. مشکلات رفتاری در افراد کم ­توان ذهنی اغلب به دلیل نقص شناختی و ذهنی است. هر چه سن بالاتر می­رود، نقایص شناختی و در نتیجه مشکلات رفتاری بیشتر می­ شود. رفتار ضداجتماعی همان­طور که گفته شد، در سنین نوجوانی که خیلی از افراد کم ­توان ذهنی ترک تحصیل می­ کنند و نقایص شناختی­شان به دلیل عدم دریافت آموزش‌های مناسب بیشتر است، شروع می­ شود، اما در دوران کودکی به دلیل نقایص ذهنی کمتر و همچنین دریافت آموزش در مدرسه که منجر به بهبود نقایص ذهنی و شناختی می­ شود، رفتار ضداجتماعی بروز پیدا نمی­کند. از طرفی دیگر در مدارس ویژه کشور ما به دلیل امکانات آموزشی ضعیف از جمله عدم برگزاری کارگاههای آموزشی برای خانواده­ها و همکاری ضعیف والدین با سیستم آموزشی، معمولاً مادران در زمینه ویژگی­های رفتاری کودکشان آموزشی دریافت نمی‌کنند و نسبت به رشد رفتاری فرزند خود آگاهی پیدا نمی­کنند. با توجه به دلایل گفته شده ارتباطی بین همدلی مادر و رفتار ضداجتماعی مشاهده نکردیم.
۵-۱-۴- بحث و تبیین سوال چهام: آیا میزان درخودماندگی در دانش ­آموزان کم ­توان
ذهنی بر اساس همدلی مادران آنها قابل پیش ­بینی است؟
نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون در این پژوهش نشان می­دهد که همدلی مادران به طور معناداری رفتارهای درخودماندگی را در دانش ­آموزان با کم­توانی ذهنی پیش ­بینی نمی­کند. رفتارهای درخودماندگی شامل رفتارهای خودآزاری، رفتارهای کلیشه­ای و تکراری و نقص در تعاملات اجتماعی و نقایص ارتباطی می­باشد. یافته­ای همسو با پژوهش حاضر یافت نشد. یافته‌های پژوهش حاضر با یافته­های اسمیت و همکاران (۲۰۰۸)، گرینبرگ و همکاران^[۲۳۳] (۲۰۰۶)، هاستینگز و همکاران (۲۰۰۶)، تالی و همکاران^[۲۳۴] (۲۰۰۴)، لاندز و همکاران^[۲۳۵] (۲۰۰۷)، بورکویسکی و همکاران^[۲۳۶] (۲۰۰۲) ناهمسو است که بیان می­ کنند محیط خانواده و به طور ویژه ابراز عاطفه و کیفیت روابط مادر و کودک می ­تواند درکاهش و افزایش مسیر اختلالات رفتاری و علایم درخودماندگی نقش داشته باشد. اسمیت و همکاران (۲۰۰۸) بیان کردند که سطح بالایی از گرمی مادر و تشویق وی و کیفیت روابط با کاهش مشکلات رفتاری بعد از آن و جلوگیری از رفتارهای درخودماندگی از جمله رفتارهای تکراری و روابط متقابل اجتماعی، مرتبط است.
بورکویسکی و همکاران (۲۰۰۲) نیز بیان کردند در پیشینه رشدی کودک، گرمی مادر و کیفیت روابط مادر و کودک به مدت طولانی سازگاری و عملکرد رفتاری کودک را پیش ­بینی ‌می­ کند. گرینبرگ و همکاران (۲۰۰۶) در پژوهش خود نشان دادند بیانات و عبارات گرم مادر و تشویق وی نسبت به کودکان کم ­توان ذهنی، به­علاوه کیفیت رابطه مادر و کودک با رضایت از زندگی بیشتری در میان بزرگسالان مبتلا به کم­توانی ذهنی مرتبط شده است. در این جمعیت در معرض خطر برای مشکلات رفتاری (کودکان با کم­توانی ذهنی) فرایندهای خانوادگی از جمله ابراز عاطفه مثبت مادری، به عنوان مکانیزم بالقوه رشد رفتاری فرض شده است. برای مثال در یک مطالعه نوزادان با تولد وزن کم، گرمی مادر اثر وزن تولد بر مشکلات رفتاری را تعدیل می­ کند. وقتی خطر بالاست، گرمای بالاتر با مشکلات رشدی کم­تر همراه است. تالی و همکاران (۲۰۰۴). اثرات اصلی محیط خانواده بر نتایج رفتاری به همین ترتیب نشان داده شده است. کار با دوقلوهای یک تخمکی نشان می­دهد که گرمای بیشتر و عاطفه منفی کمتر مادر مشکلات رفتاری ضداجتماعی، خودآزاری و نقایص ارتباطی کمتر را در کودکان در معرض خطر پیش ­بینی می­ کند (کاسپی و همکاران^[۲۳۷] ۲۰۰۴) و عاطفه منفی و مثبت مادری به ترتیب با رفتارهای برون نمود و شایستگی اجتماعی مرتبط شده است. این یافته­ ها نشان می­ دهند که ابعاد مثبت خانوادگی ممکن است یک عامل حفاظتی برای بروز علایم مشکلات رفتاری در کودکی و نوجوانی باشد. ارسموند و همکاران^[۲۳۸] (۲۰۰۶) اگر چه ادراک مادر از کیفیت ارتباط، با مشکلات رفتاری و علایم درخودماندگی مرتبط بود، تشویق و گرمی مادر تنها پیش ­بینی کننده رفتارهای تکراری بود. سطح بالایی از کیفیت روابط مادر و کودک نیز بهبود در اختلالات روابط متقابل اجتماعی را پیش ­بینی می­ کند. نکته مهم این­که، در این پژوهش­ها اندازه اثر گرمی مادر (d=./49) متوسط بود و این نشان می­دهد که رفتار گرم و صمیمیت مادر تا حدودی می ­تواند به کاهش رفتارهای درخودماندگی کند، به این دلیل که رفتارهای درخودماندگی علت ژنتیکی نیز دارد.
در تبیین این یافته می­توان گفت که بیانات گرم مادر ممکن است یک محیط با استرس و پرخاشگری کمتر برای کودک ایجاد کند که خود منجر به کاهش رفتارهای تکراری می­ شود. همچنین فضای مناسب و امن برای کودک فراهم می­ شود تا بتواند نیازهای عاطفی و روانی­اش را به بهترین شکل پاسخ دهد. گرما شامل محبت، آسایش، نگرانی، پرورش، حمایت و عشق پایدار می­باشد که در مقابل آن طرد و عدم پذیرش قرار دارد. یک سبک فرزندپروری مشخص شده به وسیله گرمی و پاسخگویی اعتماد و روابط متقابل مادر کودک را افزایش می­دهد که این اعتماد به نوبه خود رفتارهای مناسب کودکان با والدینشان را ارتقا می­دهد. در واقع گرمی مادر با رفتارهای مقابله­ای کم­تر، مرتبط شده است. سطوح پایین­تر گرمای مادر خودتنظیمی هیجانی کمتر کودک و پس از آن مشکلات رفتاری از جمله پرخاشگری، نقایص ارتباطی و نقص در تعاملات اجتماعی را پیش ­بینی می­ کند. خودتنظیمی به نوبه خود به رشد خودکنترلی و ارتباطات بین فردی از طریق رشد مهارت­ های ارتباطی کمک می­ کند. گرمای والدین روابط مثبت بین والد و کودک را ایجاد می­ کند که خود کودکان را برانگیخته می­ کند تا ارزش­ها و رفتارهای تاییدشده توسط والدین را دریافت کنند و رفتارهای مثبت خود را با رفتارهای مثبت والدین مقابله به مثل کنند و هنجارها و رفتارهای جامعه پسند را درونی کنند. از آنجا که ممکن است گرمی و رفتارهای خشن یا کنترل کننده با هم در خانواده­ها اتفاق بیفتد، گرمای والدین می ­تواند به عنوان یک سپر و مانع در برابر اثرات منفی شیوه ­های انظباطی خشن یا کنترل­ کننده عمل کند (دیترـ­دیکارد و همکاران، ۲۰۱۱). مادرانی که از تنبیه فیزیکی هنگامی که در بافت روابط گرم و دوستی­های مادر و کودک قرار دارند، استفاده می­ کنند، نتایج مثبتی برای کودکان را پیش ­بینی می­ کنند. مادران گرم فرزندان خود را در مواقع شکست تحصیلی سرزنش نمی­کنند و به آنها دلگرمی و اعتماد به نفس می­ دهند که مانع بروز رفتارهای مخرب، خودآزاری، رفتارهای مقابله­ای و پرخاشگری می­ شود و احتمال موفقیت در مراحل بالاتر تحصیلی و عدم ترک تحصیل را افزایش می­ دهند (لی و همکاران^[۲۳۹]، ۲۰۱۳). جالب است بدانید اگرچه اعضای خانواده مبتلا به کم ­توان ذهنی در معرض خطر بیولوژیکی بالاتری برای مشکلات عاطفی هستند، اکثر مادران ابراز عاطفی مثبت در اشاره به فرزند خود نشان میدهند. به طور خاص اختلالات در روابط متقابل اجتماعی با تشویق کم مادر همراه است. این یافته­ ها همسو است با یافته­های ارسموند و همکاران (۲۰۰۶) که نشان دادند ویژگی­های کودک، به طور ویژه رفتارهای ناسازگارانه و اختلالات رفتاری کمتر شدید، سطوح بالاتری از کیفیت ارتباطات را پیش ­بینی می­ کنند. بنابراین رفتارهای والدین در خلا رخ نمی­دهد_.
گلاسر و همکاران^[۲۴۰] (۲۰۰۳) در بررسی اثر کیفیت محیط خانواده در خانواده­های پسران مبتلا به سندرم ایکس شکننده نشان دادند کیفیت محیط خانواده با علایم درخودماندگی کم­تر، نتایج شناختی بهتر و رفتار سازگارانه بیشتر مرتبط بود.
هاستینگز و همکاران (۲۰۰۶) نتیجه گرفتند که یک عامل محیط خانواده که با عود مشکلات رفتاری در کودکان کم ­توان ذهنی مرتبط است هیجانات ابراز شده مادر می­باشد که شامل سطوح بالایی از انتقاد و درگیری بیش از حد عاطفی مادر نسبت به معلولیت کودک کم‌توان ذهنی می­باشد. سطح بالایی از انتقاد با افزایش رفتار ناسازگارانه و رفتارهای خودآزاری همراه شده است.
همسو با یافته­های پژوهش حاضر بیکر و همکاران^[۲۴۱] (۲۰۱۱) و هاستینگز و همکاران (۲۰۰۶) در مطالعات خود نشان دادند انتقاد مادر در طول زمان، تغییر در مشکلات رفتاری در کودکان کم توان ذهنی را پیش ­بینی نمی­کند. بررسی محیط­های فرزندپروری منفی عمدتا بر روی هیجان ابراز شده، متمرکز است. شاخص انتقاد که یکی از ابعاد هیجانات ابراز شده می‌باشد، به عنوان میزانی که مراقبت کننده عدم تایید نسبت به افراد نشان می­دهد و مسئولیت مشکلات رفتاری را به کودک نسبت می‌دهد، در نظر گرفته شده است. والدین کودکان با کم‌تو

• وابستگی^[۳۲]: هر عنصر سلسله ­مراتبی می ­تواند به عنصر سطح بالاتر خود وابسته باشد و این وابستگی می ­تواند به صورت خطی تا بالاترین سطح ادامه داشته باشد.

• انتظارات^[۳۳] : هرگاه تغییری در ساختمان سلسله ­مراتبی رخ دهد، پروسه ارزیابی باید مجدداً انجام شود (قدسی­پور، ۱۳۸۶).

مراحل کار در AHP به صورت کامل در فصل چهارم توضیح داده خواهد شد.
۲-۵-۱- ویژگی­های فرایند تحلیل سلسله مراتبی
تصمیم ­گیری سلسله مراتبی به دلیل امکانات و ویژگی­های متعدد، یکی از پرکاربردترین روش­های حل مسائل تصمیم ­گیری چند شاخصه(MCDM)^[34]است. برخی از این ویژگی­ها عبارتند از:

• تجزیه مسائل بزرگ و پیچیده به سطوح و عناصر مختلف از طریق ساختار رده­ای

• سادگی مدل و در واقع عدم نیاز به دانش مهندسی پیشرفته

• عدم نیاز به تهیه و تشکیل ماتریس تصمیم ­گیری(اندازه ­گیری شاخص ­ها)

• مدل کردن توأمان معیار­های کیفی و کمی

• به کارگیری احساسات و افکار تصمیم­گیرنده(DM)^[35]و …

۲-۵-۲- فرایند تحلیل سلسله مراتبی گروهی
ممکن است در یک تصمیم ­گیری به جای یک تصمیم­گیرنده، چندین تصمیم­گیرنده باشند که نظر­های همگی آن­ها باید در ماتریس مقایسه لحاظ شود، در این موارد برای تصمیم ­گیری گروهی می­توان از میانگین هندسی برای عناصر ماتریس مقایسه استفاده کرد; که روش کامل آن را در فصل سوم توضیح خواهیم داد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۶- مفهوم خوشه­بندی
جین، مورتی و فیلین(۱۹۹۹)، در خصوص کاربرد خوشه­بندی بیان می­ کنند که خوشه­بندی برای انواع الگو­های تحلیل اکتشافی، گروه­بندی و تصمیم ­گیری، و موقعیت­های فراگیری ماشینی، شامل: داده ­کاوی، بازیابی مدارک، بخش­بندی تصاویر، و طرح رده­بندی سودمند است. نویل و همکاران(۲۰۰۳)، خوشه­بندی را یک فعالیت توصیفی می­دانند که شناسایی گروه­بندی طبیعی داده ­ها را مورد کاوش قرار می­دهد. جیونیز(۲۰۰۴)، خوشه­بندی را یک مرحله مهم از فرایند پردازش تحلیل داده ­ها، همرا با کاربردهای آن در حوزه ­های متعدد، معرفی می­ کند و اظهار می­دارد که براساس تعریفی ساده و اولیه، خوشه­بندی به عنوان مقوله بخش­بندی داده ­ها درون گروه­ ها یا خوشه ­ها تعریف شده، که این داده ­های موضوعی در همان گروه مشابه مرتبط هستند; در صورتی که، این عناصر، در گروه ­های مختلف دارای مشابهت نیستند. کراسکف و دیگران(۲۰۰۵)، اظهار می­دارند که مقصود از خوشه­بندی، جداسازی عناصر درون دسته­هایی است که صرفاً در بردار مشخصه- مجموعه ­ای از اجزا و ویژگی­ها – به کار می رود. روسل(۲۰۰۶)، هدف خوشه­بندی را بخش­بندی یک مجموعه ساختار نیافته از عناصر، درون خوشه ­ها یا گروه ­های مشخص معرفی می­ کند و شرح می­دهد که شخص اغلب می­خواهد اجزای خرد را به عنوان عوامل مشترک در همان خوشه-ای قرار دهد که دارای صفات یکسان هستند; و عناصر غیر مشترک را، تا حد ممکن، در خوشه­ای جای دهد که به آن تعلق دارد. وی همچنین بیان می­ کند که خوشه­بندی در بسیاری از حوزه ­های موضوعی به کار گرفته شده و انواع زیادی از الگوریتم­های خوشه­بندی برای مقاصد و موقعیت­های متفاوت وجود دارد.
کوالکی(۱۹۹۷)، با طرح کاربرد خوشه­بندی در کتابخانه ­ها و مراکز اطلاع رسانی، هدف اصلی فرایند خوشه­بندی را یاری رساندن به کاربرد در تشخیص محل دقیق اطلاعات می­داند. در مجموع، با بیان نظر متخصصان درباره مفهوم خوشه­بندی می­توان اظهار کرد که خوشه­بندی عبارت است از: مرتب کردن واژه ­ها یا مدارک شبیه به هم در یک رده با عنوان کلی. از لحاظ کاربردی، خوشه­بندی سبب بهینه­سازی فعالیت جستجوی اطلاعات شده و زمان جستجوی کاربر را کاهش می­دهد. در یک کاوش نظام­مند و برمبنای استفاده از پرس و جوهای مبتنی بر راهبردهای کاوش، خوشه­بندی سبب ایجاد ارتباط میان خوشه­های مختلف شده و در مجموع به نتایج سودمندی منجر می­ شود. از سوی دیگر خوشه­بندی سبب شده تا گروهی از موضوعات مشابه در زیر یک رده، با عنوان کلی سازماندهی شوند. این فعالیت، در دستیابی به اطلاعات مرتبط با موضوع خواسته شده تاثیر بسزایی دارد و باعث دسترسی مطلوب به اطلاعات هم موضوع می­ شود.
۲-۶-۱- روش تحلیل خوشه­ای
تجزیه و تحلیل خوشه­ای، یک روش آماری برای گروه­بندی داده ­ها یا مشاهدات، با توجه به شباهت یا درجه نزدیکی آن­ها است. از طریق تجزیه و تحلیل خوشه­ای داده ­ها یا مشاهدات به دسته­های همگن و متمایز از هم تقسیم می­شوند. از این روش برای بخش­بندی کردن مشتریان بر مبنای شباهت­هایشان استفاده می-شود. غالباً در تحلیل خوشه­ای، تصمیم-گیری درباره تعداد خوشه ­ها بر مبنای ملاک بیزی و ملاک آکائیکه گرفته می­ شود. جوابی در سطح حد اقل ملاک بیزی و ملاک آکائیکه به دست می ­آید، می ­تواند معرف بهترین تعادل موجود بین دقت و پیچیدگی باشد که مهم­ترین تاثیرات را در نظر بگیرد و اهمیت آن-ها را کم نشان ندهد. همچنین، راه دیگر برای تصمیم-گیری در زمینه تعداد خوشه ­ها، استفاده از نسبت فاصله می-باشد. بهینه­ترین تعداد خوشه ­ها هنگامی است که تغییری بزرگ در نسبت فاصله مشاهده می-گردد.
اصطلاح تحلیل خوشه­ای اولین بار توسط Tryon در سال ۱۹۳۹ برای روش­های گروه­بندی اشیائی که شبیه بودند مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه خوشه­ای ابزار میانبر تحلیل داده ­ها­ست که هدف آن نظم دادن به اشیا مختلف به گروه­هایی که درجه ارتباط بین دو شی اگر آن­ها به یک گروه تعلق داشته باشند حداکثر و در غیر این صورت حداقل است. به عبارت دیگر تحلیل خوشه­ای ساختار داده ­ها را بدون توضیح اینکه چه وجود دارد را نشان می­دهد.
تحلیل خوشه­ای یک ابزار اکتشاف است و نتایج آن ممکن است:

• در تعریف یک طرح طبقه ­بندی مانند رده­بندی حیوانات، حشرات یا گیاهان مفید باشد.

• قواعدی برای اختصاص موارد جدید به طبقه­ها به منظور شناسایی و تشخیص به دست دهد.

• حدود تعریف، اندازه و تنوغ و تعریف برای آنچه قبلا به شکل مفاهیم وسیعی بوده است، فراهم آورد.

• نمونه­هایی برای معرفی طبقه­ها بیاید.

• مدل آماری برای توصیف جامعه ارائه دهد.

مفاهیم فاصله و تشابه از مفاهیم اساسی تحلیل خوشه­ای است. فاصله اندازه‌ای است که نشان می­دهد دو مشاهده تا چه حد جدا از یکدیگرند. در حالی­که تشابه شاخص نزدیکی آن­ها با یکدیگر است. پژوهشگر قبل از تحلیل، نخست باید یک مقیاس کمی را که بر پایه همخوانی(تشابه) بین مشاهده­‌ها اندازه گرفته می­ شود را انتخاب کند. این شاخص ­ها با توجه به الگوریتم تشکیل خوشه، ماهیت متغیر ها(پیوسته، گسسته یا دو ارزشی) و مقیاس اندازه ­گیری انتخاب می­شوند. در این پژوهش طبقه ­بندی شرکت­های بورس اوراق بهادار تهران از لحاظ شاخص-های دهگانه پژوهش مورد تحلیل قرار می­گیرد. خوشه‌بندی را می‌توان به عنوان مهم­ترین مسئله در یادگیری بدون نظارت در نظر گرفت. خوشه‌بندی با یافتن یک ساختار درون یک مجموعه از داده‌­های بدون برچسب درگیر است. خوشه‌ به مجموعه‌ای از داده‌ها گفته می‌شود که به هم شباهت داشته باشند. در خوشه­‌بندی سعی می‌شود تا داده ­ها به خوشه‌هایی تقسیم شوند که شباهت بین داده ­های درون هر خوشه حداکثر و شباهت بین داده‌های درون خوشه‌های متفاوت حداقل شود. درون خوشه­بندی هیچ دسته­ای از قبل وجود ندارد و در واقع متغیرها به صورت مستقل و وابسته تقسیم نمی­شوند. بلکه ما در اینجا بدنبال گروه­هایی از داده ­ها هستیم که به هم شباهت دارند و با کشف این شباهت­ها می توان رفتارها را بهتر شناسایی کرد و بر مبنای آن­ها طوری عمل کرد که نتیجه بهتری حاصل شود.

شکل ۲-۱: نمونه ­ای از اعمال خوشه­بندی روی مجموعه ­ای از داده ­ها
۲-۶-۲- هدف تجزیه و تحلیل خوشه­ای
به طور کلی هدف از تجزیه و تحلیل خوشه­ای را می­توان به صورت زیر خلاصه کرد:

• گروه­بندی آزمودنی­ها از لحاظ p صفت صورت می­گیرد، به طوری که افراد هم گروه از لحاظ P صفت بسیار شبیه هم و افراد غیر هم گروه بسیار به هم ناشبیه هستند.

• هدف، قرار دادن افراد در گروه ­های مختلف است.

• هدف، رسیدن به گروه ­های واقعی است.

• کاهش حجم داده ­ها

۲-۶-۳- انواع روش­های خوشه­بندی
روش­های خوش­بندی را به طور کلی به دو گروه روش­های طبقه ­بندی ذهنی(Subjective) و عینی (Objective) تقسیم می­ کنند. در طبقه ­بندی زیر انواع روش­های خوشه­بندی به صورت مشخص نمایش داده شده است.
شکل ۲-۲:انواع روش­های خوشه­بندی
روش­های ذهنی خوشه­بندی
روش­های ذهنی از جمله روش­هایی هستند که تنها برای داده ­های اکولوژیکی(اجتماع گیاهی) قابل کاربرد هستند. ولی روش­های عینی بسیار متنوع بوده و در بسیاری از علوم به کار می-روند و استفاده از آن­ها در علوم محیطی نتایج قابل تفسیرتری و عینی­تری را نسبت به روش­های ذهنی ارائه می­ دهند(گودال، ۱۹۵۴). در این پژوهش به دلیل عدم کاربرد روش­های ذهنی از توضیح بیشتر آن اجتناب می­کنیم.