۱۲) کمروئی
۱۳) عدم انعطاف پذیری
۲_ موانع اجتماعی خلاقیت:
موانع اجتماعی آندسته از موانع است که بطور مستقیم متاثر از محیط اجتماعی است و فرد خود به تنهایی نمی تواند به رفع آنان اقدام کند. این موانع بیشتر در محیط های خانوادگی وآموزش تجلی پیدا می کنند.
الف) خانواده: دوران کودکی نقش بسیار مهمی در شگفتی وباور شدن استعدادهای مختلف کودکان ایفا می کند بعضی عقاید تربیتی غلط وعدم آگاهی لازم شرایط نامساعد, بی توجهی به پرسش های کودکان و به عقاید اصیل غیر عادی آنان, انتقاد وسرزنش کردن نابجا از کارهای آنان وقضاوت نادرست در درون خانواده, بعضی از مواردی است که مانع رشد وشکوفا شدن خلاقیت کودکان می گردد.
ب ) محیط آموزشی: ازآنجایی که نظام های آموزشی نقش اساسی در شکوفایی استعدادهای بالقوه فراگیران دارند ونا کار آمد بودن این نظام ها خود بزرگترین مانع بروز خلاقییت ونوآوری است برای جلوگیری ازخاموشی خلاقییت بزرگان تعلیم وتربیت اصولی را پیشنهاد کرده اند که رعایت آنان درمحیط های آموزشی بطور مرتب مداوم وهماهنگ کمک خواهد کرد تا به جای خاموشی ,خلاقیت رشد وتوسعه پیدا کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برای جلوگیری ازخاموشی خلاقیت رعایت اصول زیر توصیه می شود:
برای پرسشهای دانش آموزان, باید اهمیت قایل شد وآنان را راهنمایی کرد تاخودشان جواب پرسشها رابیابند عقاید اصیل غیر عادی باید مورد احترام قرارگیرد وارزش آنان برای دانش آموزان روشن گردد. _باید به دانش آموزان نشان داد که عقایدشان دارای ارزش ا ست وعقایدی راکه پذیرش آنان در کلاس ممکن باشند پذیرفتنی هستند.
گاهی اوقات بدون اینکه تهدیدی از جهت نمره ارزشیابی ویا انتقاد در کار باشد, باید کودکان را آزاد گذاشت, تا کارهایی راکه خودشان می خواهند انجام دهند.
هرگز نباید قضاوتی درموردرفتار دانش آموزان بدون اینکه عدل ونتایج آن تشریح گردد به آن عمل آورد, همچنین جورج اف نلر می گوید:
قبل ازهر چیز می توانیم دانش آموزان را به داشتن اندیشه های بکر تشویق کنیم:اندیشه هایی که کم و بیش برای خود آنان بکر است.بسیاری ازجوانان, بطور طبیعی مستعد پذیرش اندیشه های تازه هستند, نوجوانان هوسها ومدها را با اشتیاق وآغوش باز می پذیرند. نظام آموزشی باید تلاش کند تا میل افراد رابه ابداع تقویت کند ونگرش های محافظه کارانه و قراردادی را در آنان اعتدال بخشند.
اگر بخواهیم خلاقیت را پرورش دهیم باید بیان خود جوش را مخصوصاً در کودکان کوچکتر, تشویق کنیم, همچنین باید دانش آموزان را تشویق کنیم تا در ابراز نظرهای خود راحت و روان باشند.
در شرایط مساوی هرچه نظرات بیشتری ارائه دهند, مسائل بیشتری را می توانند حل کنند.
بنابراین علمای تعلیم وتربیت بر این نکته صحه گذاشته اند که آموزش مبتنی بر خلاقیت پر بارتر از اموزش بوسیله اعمال قدرت است, شاگردی که بکار بستن حداکثر ظرفیت خود انگیزش درونی برای کار کردن پیدا می کند دیگر نیازی به پاداش و تنبیه ندارد, پس سودمندترآن است که نظام های آموزشی موفقیتی فراهم آورند تا با عبارت اصول, خود مانع خلاقیت نشوند.
۳_ موانع سازمانی خلاقیت:
موانع سازمانی خلاقیت و نوآوری در ابعاد مدیریت, ساختار سازمانی فرهنگ سازمانی وآموزش قابل بررسی وتامل ا ست زیرا چنانچه این ابعاد با اهداف و رسالتی که ساز مانها ی آ موزش دارند هما هنگ نبا شند سازمان, خودمانعی دررا ه خلاقیت ونوآوری خواهد بود موانع سازمانی خلاقیت در مقوله های زیر قرار می گیرند.
الف مدیریت : درا ین زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱) شیوه های رهبری
۲ )بکارگیر ی روشها ی تشویق و تنبیه نادرست
) نگرش منفی نسبت به تو ان زیردستا ن
۴)عدم تحمل ا نتقا د
۵ )عدم تحمل شکست
۶ )ضرر و زیان محسوب نمودن هزینه های نا شی از خلا قیت ونوآوری
ب ساختار سا زما نی: در این حوزه موارد زیر می تواند به عنوان مانع خلاقیت مطرح شوند.
۱) ارتبا طا ت محدود سا زما نی
۲) ارزیا بی نادر ست عملکرد
۳ ) پیروی از طبقه بندی مشاغل وشرح شغل ثابت
۴)ساختار مکا نیکی وانعطاف پذیر.
ج فرهنگ سازمانی : بعنوان بستر وزمنیه اصلی سازمان, نقش بسیار مهمی دربروز خلاقیت ونوآوری برعهده دارد, برخی موانع که دراین زمینه می توانند مطرح شوند عبارتست از :
عدم احساس مسئولیت اجتماعی.
۲) تلاش در جهت حفظ وضع موجود .
۳) عدم وجود فضای حمایت از نوآوری و نوآوران.
۴) تاکید بر اهداف سازمانی بدون توجه به کارکنان.
د)آموزش: نیروی انسانی مقدمه ای مهم وتعیین کننده در اثر بخشی و کارآیی سازمانها است, در این زمینه می توان به موارد زیر به عنوان مانع خلاقیت و نوآوری عمل می کنند اشاره کرد.
۱)ضعیف بودن آموزشهای پایه ای
۲)عدم آموزشهای مستمر در زمینه مسائل کاری ویا در صورت وجود, خلاق نبودن آن
روش پژوهش:
روش پژوهش در این بررسی توصیفی است, تحقیق توصیفی یعنی((تحقیق توصیفی به تجزیه و تحلیل روابط میان متغیرهای دست کاری نشده و تصمیم نتایج بدست آمده را به مواردی خارج از نمونه های مشاهده شده گسترش می دهد.
(تحقیق توصیفی در پی آن با تحلیل روابط میان متغییرها پاسخ سوال خود را پیدا کند.)
جامعه و نمونه آماری پژوهش :
جامعه آماری و منبع گردآوری اطلاعات در این پژوهش تعداد ۱۰ مدرسه راهنمایی ناحیه ۳ آموزش و پرورش شهرستان کرج است . جهت انجام پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده گردیده است . برای نمونه نیز در هر مدرسه تعداد ۶ پرشسنامه توزیع شده است که در کل تعداد ۶۰ پرسشنامه از ۱۰ مدرسه جمع آوری گردید .
توصیف وسایل و ابزار گردآوری اطلاعات:
جهت گردآوری اطلاعات از پرشسنامه حاوی ۲۰ سوال پاسخ بسته استفاده شده است که هر سوال دارای ۵ طیف (خیلی کم ، کم ، متوسط ، زیاد و خیلی زیاد ) می باشد . در پرسشنامه برای هر سوال تحقیق سوالات مخصوص به آنها تهیه و تنظیم گردیده است و براساس مقیاس افراد می توانند با گذاشتن علامت پاسخ مورد نظر را مشخص نمایند
مقدمه:
اطلاعات و مطالب بیان شده در هر تحقیق با توجه به تجزیه و تحلیل داده های همان تحقیق خیلی از ابهامات را از بین برده و جویندگان و طالبان علم را آگاه نماید اگر چه تجزیه اطلاعات داده شده از طریق آمار درصد و نمودار مشخص گردیده افراد به راحتی می توانند آن را درک نموده و در جهت پاسخگویی به سوالات تحقیق به کار ببرند .
مجموع ۲۰ سوال در پرسشنامه با یکدیگر ارتباط دارند در اینجا سوالات در رابطه با راه های پرورش خلاقیت دانش آموزان مطرح شده و داده های مربوط به هر سوال ارائه می شود و سپس با توجه به این داده ها اقدام به مقایسه و تفسیر و نتیجه گیری می شود .
روش آماری :
روش تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با توجه به ماهیت مساله که توصیفی است روش جدول فراوانی و درصد فراوانی می باشد ،‌همچنین نمودار ستونی هر جدول ارائه گردیده تا پاسخ هر یک از سوالات در هر ۵ طیف (خیلی کم ، کم ، متوسط ، زیاد و خیلی زیاد ) مشخص گردد .

قراردادن ثبات قیمت‌ها به عنوان هدف اصلی سیاست‌های پولی.
ممانعت از قرض‌دهی بانک مرکزی به دولت.
اطمینان از اینکه بانک مرکزی استقلال کاملی در تدوین سیاست‌ها و ابزارهای پولی برای دستیابی به اهداف تعیین شده توسط دولت و مجلس را دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اطمینان از اینکه دولت‌ها در تدوین و فرموله کردن سیاست‌های پولی مداخله نمی‌کنند.
اطمینان از اینکه «پاسخگویی» بانک مرکزی با سطح «استقلال» آن مطابقت داشته باشد.
اطمینان از اینکه «شفافیت» با سطح «پاسخگویی» و عمق بازار مالی کشور مطابقت داشته باشد.
بانک مرکزی برای نیل به اهداف اقتصادی خود، که طبق قانون به او محول شده، باید بتواند به‌طور مستقل تصمیمات پولی مد نظر خود را اتخاذ و اجرا کند. این بانک در انجام وظایف خود، نه تنها به استقلال، بلکه به یک استراتژی پولی نیاز دارد؛ تا بتواند در قالب آن، از ابزارهای پولی خویش جهت کنترل بهتر و مناسب‌تر تورم استفاده کند.
۲-۱۱-۱-۲-بازار ارز
بازار ارز یکی از بازارهای مهم اقتصاد هر کشوری به حساب می‌آید و تغییرات نرخ ارز به شکلی ارزش پول ملی هر کشوری را تعیین می‌کند و نرخ برابری پول ملی و با ارزهای مختلف، ملاک تشخیص در بازار‌های مالی است. همچنین اگر این معاملات شفاف، واقعی و نرخ برابری آن درست باشد نشانه کارایی اقتصادی آن کشور است.
از یک طرف، پیچیدگی سیاست‌های ارزی و تاثیرات همه سویه آن بر سیاست‌های تجاری و پولی می‌تواند مشکلاتی برای اقتصاد ایجاد کند و از طرف دیگر تثبیت نرخ ارز و مداخلات بی‌حد دولت در سیاست‌های ارزی به بر هم زدن تعادل اقتصادی و ناکارآمد کردن بازارهای سرمایه، کالا و پول منجر می‌شود.
امروزه نرخ ارز یکی از معیارهای مهم اقتصادی به شمار می‌رود، بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع نباید نرخ ارز شیوه انتزاعی تعیین گردد. بلکه باید با توجه به اقتضائات اقتصادی هر کشوری و ضریب تاثیر نحوه تعیین نرخ ارز در فعالیت‌های اقتصادی مشخص شود.
۲-۱۱-۱-۳-بازار کالا
تولیدکنندگان کالا همواره برای برنامه­ ریزی حجم و نوع محصولات خود، از یک طرف با چالش‌هایی نظیر عدم شفافیت بازار، نامعلوم بودن روند آتی قیمت محصولات و ناکارآمدی نظام تعیین قیمت و توزیع محصولات روبرو هستند و از طرف دیگر همیشه نگران وضع قواعد و مقرراتی که ممکن است هر زمان توسط مسؤولان تدوین و یا تغییر کنند. به عبارت دیگر قوانین و مقرراتی که دارای ابهام است و یا سیاست‌گذاری‌هایی که از شفافیت و ثبات لازم برخوردار نیست باعث از بین رفتن امنیت داد و ستد و مالکیت غیر پایدار می‌شود. از این رو، صنایع نیز برای برنامه‌ریزی تولید خود، تمایل دارند از خطرات ناشی از نوسان قیمت‌ها ایمن شوند و با برآوردی مطمئن از قیمت تمام شده و ثبات سیاست‌های دولت در این بازار، به تولیدی اقتصادی بپردازند.
سازمان تجارت جهانی، شفافیت در نظام تجاری را در قالب دو تعهد اصلی زیر بیان می‌کند:
تجویز حمایت از صنایع و بنگاه‌های داخلی اما تنها با تعرفه که شفاف‌ترین ابزار حمایتی است.
شفافیت در کلیه قوانین و مقررات تجاری و احکام قضائی و دستورات اداری مرتبط با تجارت از جمله در نظام مالیاتی، از طریق انتشار آن‌ ها.
در این راستا افزایش شفافیت در قوانین و مقررات این بازار از جمله قوانین مربوط به بخش تولید، توزیع و قوانین تعرفه‌ای و … می‌تواند منجر به توسعه و کارایی بیش‌تر این بازار شود.
۲-۱۱-۱-۴-بازار سرمایه
بازار سرمایه یکی از رکن‏های بازار مالی است و نقش به‏سزایی در بسیج امکانات مالی و سرمایه‏ای به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشورها داشته و در بسیاری از کشورهای جهان نقش تامین مالی اعتبارات مورد نیاز بنگاه‏های اقتصادی را برعهده دارند. (اکبری و جلیلیان، ۱۳۸۹)
بازار سرمایه که همان بازار عرضه و تقاضای منابع مالی است، زمانی می‌تواند نقش حیاتی خود را به خوبی ایفا نماید که فرایند عرضه و تقاضای منابع مالی از تخصیص بهینه برخوردار باشد. پیش شرط اصلی تخصیص بهینه منابع در بازار سرمایه، وجود کارایی در عملکرد آن است. تفاوت بازارهای مؤثر و کارآمد سرمایه با بازارهای ناکارآمد، ناشی از پدیده اطلاعات و میزان دسترسی به آن است. هر چه اطلاعات‌ مرتبط با بازار سرمایه به صورت جامع، منسجم و تاثیرگذار بر فعالیت بازار، بیشتر باشد؛ تاثیرگذاری بازار سرمایه بر رشد و توسعه اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد.
شفافیت در بازار سرمایه به معنای شفاف بودن اطلاعات در مورد شرکت‌هایی است که سهام آن‌ ها مورد معامله قرار می‌گیرد. اطلاعات جزء جدایی‌ناپذیر فرایند تصمیم‌گیری است و هر چه شفاف‌تر و قابل دسترس‌تر باشد می‌تواند به اتخاذ تصمیمات صحیح‌تری در زمینه تخصیص بهینه منابع منجر شود. این امر در نهایت، دستیابی به کارآیی تخصیصی (هدف نهایی بازار سرمایه است) را به‌دنبال دارد. از این رو، وجود اطلاعات شفاف در بازار سرمایه نقشی موثر در کاهش هزینه اطلاعات و مبادلات و بهبود فرایند تصمیم‌گیری دارد. (تجویدی،۱۳۸۷) در صورت شفافیت بازار، هیچ فردی نباید بتواند به علت دسترسی به اطلاعاتی خاص، معامله‌ای انجام دهد که دیگران به دلیل نداشتن آن اطلاعات، قادر به انجام آن نیستند. هر چه اطلاعات شفاف‌تر باشد، امکان رقابت سالم و مساوی برای کسب بیش‌ترین سود نیز برای همه فراهم‌تر می‌گردد. نقصان اطلاعات باعث افزایش هزینه مبادلات و ناتوانی بازار در تخصیص بهینه منابع و بروز بحران‌ها و نوسانات شدید در بازار سهام می‌شود.
۲-۱۱-۲-شفافیت در سیاست‌های دولت
صندوق بین‌المللی پول، برای افزایش رشد اقتصادی، دولت را مورد تاکید ویژه‌ای قرار می‌دهد. این اصطلاح به معنای تقویت شفافیت اعمال دولت در جهت جلب اعتماد صاحبان پس‌انداز و سرمایه‌گذاران و روان‌سازی عملکرد اقتصادی شامل خدمات عمومی مطمئن، محیط‌های نظارتی شفاف، نظام قضایی مستقل و ضوابط قابل اعمال حقوق مالکیت است. این صندوق سه عامل اساسی ضد رشد را گستردگی فعالیت‌های دولت در امور اقتصادی، شفافیت اندک یا عدم شفافیت و به تبع آن عدم پاسخگویی مدیریت دولتی و تضعیف ثبات قانون‌مندی و رقابت‌پذیری محیط فعالیت‌های اقتصادی بر می‌شمارد.
صندوق بین المللی پول رهنمودهایی برای افزایش شفافیت دولت بیان می‌کند که این اصول عبارتند از:
الف- وضوح کامل نقش‌ها و مسولیت‌های دولت،
ب- دسترسی عام به اطلاعات مربوط به فعالیت‌های دولت،
ج- آشکاربودن تهیه واجرای بودجه و اطلاع‌رسانی،
د- تایید جامعیت اطلاعات مالی به نحوی مستقل. (صالح‌خو، ۱۳۸۲)
به طور کلی، سیاست‌های مالی و پولی دو ابزار مورد استفاده دولت و بانک مرکزی برای اداره نظام اقتصادی است.
۲-۱۱-۲-۱-سیاست پولی
سیاست پولی مجموعه تدابیری است که بانک مرکزی برای تغییر در حجم پول و نقدینگی در راستای تثبیت اوضاع اقتصادی اعمال می‌کند. یکی از مهم‌ترین وظایف نظام بانکی کنترل و هدایت متغیرهای اساسی اقتصاد کلان از طریق اجرای خردمندانه سیاست‌های پولی و تنظیم عرضه پول است. بانک‌های مرکزی برای اجرای سیاست‌های پولی و رسیدن به اهدافی نظیر دستیابی به رشد، اشتغال، تثبیت سطح عمومی قیمت‌ها و بهبود بخشیدن به موازنه پرداخت‌های خارجی، از ابزارهای متفاوتی چون عملیات بازار باز، تغییر نرخ ذخیره قانونی، تغییر نرخ تنزیل مجدد و نیز تغییر نرخ بهره استفاده می‌کنند.
اصولا زمانی که سیاست‌گذاران در اعلام و اجرای سیاست‌های مختلف خود اصل شفافیت و صداقت را رعایت می‌کنند، جدا از نوع سیاست‌های آن‌ ها، به دلیل ایجاد حس امنیت و اعتماد بلند‌مدت در افراد جامعه نسبت به خود، در اجرای اهداف برنامه‌ریزی شده موفق‌تر خواهند بود؛ چرا که از همراهی آحاد جامعه بر خوردارند. در رابطه با سیاست‌های پولی چنانچه بانک مرکزی اهداف بلندمدت خود در رابطه با بیکاری و تورم را به درستی و با شفافیت کامل در قالب برنامه‌های مدون بیان دارد؛ تک تک افراد جامعه و نیز نهادهای فعال در بازار پول و سرمایه به درستی خواهند توانست نسبت به هزینه‌ها و بطور کلی ریسک‌های پیش روی خود پیش‌بینی‌های لازم را داشته و به نحو مناسبی آن‌ ها را پوشش دهند. این امر در بلندمدت موجب تداوم در رشد اقتصادی جامعه می‌شود.
از دیگر ابزارهایی که بانک مرکزی به عنوان یک ابزار کنترلی در اختیار دارد، نرخ ارز است. نکته مهم در رابطه با سیاست‌گذاری نرخ ارز، شفافیت سیاست‌های بانک مرکزی در این حوزه است. زیرا تصمیم‌گیری‌های فعالان اقتصادی از نحوه برخورد بانک مرکزی با متغیر نرخ ارز، به خصوص در افق بلند‌مدت، تاثیر می‌پذیرد. آگاهی آنان از این امر می‌تواند منجر به تصمیمات بهتر، کاهش هدر رفتن منابع مادی و انسانی و حضور کاراتر در عرصه بین‌المللی شود.
آنچه که باید توجه داشت این است که جدا از شفافیت و صداقت در اعلام و اجرای سیاست‌ها، سیاست‌های پولی نباید به گونه‌ای باشد که مانع از علامت‌دهی درست متغیرهای قیمتی به عوامل اقتصادی شود. به عنوان مثال پایین نگه‌داشتن دستوری نرخ بهره می‌تواند علامت منفی به پس‌انداز‌کنندگان جامعه داده و در نهایت منجر به کاهش منابع برای تولید می‌شود.
۲-۱۱-۲-۲-سیاست مالی
سیاست مالی اصطلاحا تغییر مخارج دولتی یا مالیات‌ها و پرداخت‌های انتقالی به‌منظور تحت تأثیر قرار دادن تولید و درآمد ملی است. ابزارهای سیاست مالی در دست دولت، هزینه‌های دولت و مالیات است. هرچه دولتها در این دو امر شفاف‌تر عمل کنند، تاثیر و پذیرش عمومی این سیاست‌ها بیش‌تر است.
منظور از شفافیت بودجه کیفیت اطلا‌عات بودجه‌ای و قابلیت آن در پاسخگویی بهتر به مردم است. شفافیت بودجه‌ای پاسخگویی را تقویت می‌کند و ریسک سیاسی متناظر با اصرار بر سیاست‌های خلا‌ف منافع ملی را کاهش می‌دهد و بدین ترتیب بر میزان اعتبار بودجه می‌افزاید. همچنین شفافیت بیش‌تر حمایت عمومی از سیاست‌های کلا‌ن اقتصادی را باعث می‌شود. در نقطه مقابل، مدیریت غیرشفاف بودجه ممکن است به بی‌ثباتی ناکارایی یا تشدید نابرابری منجر شود. (صبوری، ۱۳۸۶)
نظام مالیاتی نیز از جمله بخش‌هایی است که مردم به طور مستقیم با آن ارتباط دارند. از این رو انتظار شفافیت در قوانین مالیاتی برای آغاز به کار سرمایه‌گذاران امری بدیهی است. کارکردهای اصلی ابزار مالیات را می‌توان به طور اصولی در تأمین درآمدهای عمومی کشور، گسترش عدالت (باز توزیع ثروت)، تخصیص مجدد منابع، ثبات اقتصادی و تجهیز منابع مالی و تشکیل سرمایه برشمرد.
بهبود نظام مالیاتی می‌تواند، در چارچوب شفاف اقتصادی، انصاف در اخذ مالیات و قابلیت سیستم در شناسایی تمام درآمد های شهروندان و اخذ مالیات منصفانه از آن ها، گام مؤثری در جهت جلب و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و افزایش توان اقتصادی بخش خصوصی است.
۲-۱۲-نقش قوانین و مقررات
وجود قوانین مشخص و نافذ، نیاز اساسی زندگی اجتماعی است و از آغاز ایجاد مدنیت و آشکار شدن جوامع بشری، همواره قوانین و مقررات خاصی در بخش‌های مختلف زندگی انسان وجود داشته و او را از موجودی سرکش و آزاد به سوی موجودی تابع و پایبند سوق داده است. (فیاض، ۱۳۸۹)
امروزه، الزام شرکت‌ها به پاسخگویی و ارائه اطلاعات درباره عملکرد خود، پیش از هر چیز مستلزم وجود قوانین جامع و لازم الاجرا است. از این رو، شفافیت قوانین و مقررات داخل هر کشور نیز از جمله مسائلی است که باید به صراحت حیطه‌های فعالیت‌های اقتصادی را بیان کند. ضامن شفافیت عملکرد در بخش دولتی و خصوصی و پشتیبانی از طرف قوانین و مقررات شفاف است. قانون سازی لازمه توسعه و پیشرفت هر جامعه ای می باشد.
در میان مجموعه‌ مقررات مؤثر بر حوزه اقتصاد، قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴، قانون تجارت، قانون بازار اوراق بهادار و قوانین مالیاتی نقش مهمی در روند تولید و سرمایه‌گذاری و رونق یا رکود آن دارند.‌ شفافیت این قوانین و مناسب بودن آن‌ ها با نیازهای جامعه و از همه مهمتر اجرای درست آن‌ ها، نقش به سزایی در کارایی بازارها بازی می‌کند. صراحت قانونی در موارد اقتصادی، امکان انجام سرمایه‌گذاری‌های موفق و سودآور را بیش‌تر و فساد را کمتر می‌کند. لازم به ذکر است که جامعیت قوانین و مقررات و در نظر گرفتن منافع همه مشارکت‌کنندگان بازار و ممانعت از هرگونه سوگیری کاری بسیار سخت است و همچنین صرف اجرای قوانین و مقررات، دستیابی به شفافیت را تضمین نمی‌کند، بلکه جامعیت این قوانین از جهت در نظر گرفتن همه‌ی لایه‌های مشارکت‌کنندگان بازار بسیار مهم است.
در میان موانع متعدد تولید و سرمایه‌گذاری، عاملی که رفع آن از دیگر موانع مهم‌تر و در عین حال، امکان‌پذیرتر است، تغییر و اصلاح قوانین و مقررات است. با توجه به سرعت تغییرات و فرایند جهانی‌سازی، لازم است قوانین متناسب با نیاز جامعه تغییر یابد. در غیر این صورت شرکت‌ها کارایی خود را از دست می‌دهند و از چرخه تجارت خارج می‌شوند. ضعف و عدم شفافیت در ساختار قانونی منجر به بروز مشکلات ناشی از کسب و کار شده و اقتصاد زیر‌زمینی را تقویت می‌کند. اقتصاد زیرزمینی موجب می‌شود که آمار و اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی نارسا، کُند و ناقص باشند و تصمیمات و سیاست‌ها دقیق، روشن و سازنده‌ نباشند.
۲-۱۳- رقابت بین بازارها و شفافیت در اقتصاد
۲-۱۳-۱ جهانی شدن، رقابت‌پذیری
اکنون بازارهای مالی یکپارچه‌تر از گذشته شده‌اند و آزادسازی حساب سرمایه و مقررات‌زدایی بازار‌های مالی بطور قابل توجهی به این پدیده در کشورهای صنعتی کمک کرده است. در این میان شفافیت اطلاعات نقش، بسزایی ایفا می کند. سرعت و حجم انتقال اطلاعات مالی به طرز شگرفی بالا رفته و دسترسی به حجم قابل توجهی از اطلاعات در هر زمان و همه جا مقدور است. این انتقال اطلاعات، رقابت در عرصه ارائه خدمات مالی را افزایش می‌دهد، به این صورت که مشارکت رقبای خارجی در بازارهای محلی با سهولت بیش‌تری انجام و فرایند قیمت‌گذاری شفاف‌تر می‌شود. در کنار این امر، با وجود گسترش رابطه متقابل و بالا رفتن شفافیت بازارهای مالی، قیمت دارایی‌ها و جریان‌های مالی سریع تر تعدیل می شوند، زیرا فعالان بازار در چنین شرایطی قادرند بلافاصله نسبت به هرگونه اطلاعات و اخبار تازه واکنش نشان دهند.
به طور کلی دولت‌های ملی می‌بایست مشارکت کشورهایشان را در اقتصاد جهانی مدیریت و رهبری کنند، شرایط و ظرفیت بهره‌برداری مطلوب از فرصت‌های جهانی شدن را فراهم آورند و با پیگیری سیاست‌های مناسب و شفاف، از تاثیرات مثبت این پروسه بر اقتصادهای ملی‌شان بهره‌مند شوند.
۲-۱۳-۲-ارتباط بازارهای مختلف با یکدیگر
در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین موضوعات در شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، ارتباط بازارهای مختلف و اثر متقابل آن‌ ها بر یکدیگر بوده است. در کنار بحث جهانی شدن، به صورت آزمون‌های تجربی اثبات شده که همه بازارها (چه مالی و چه غیرمالی، داخلی و بین المللی) با یکدیگر مرتبط هستند و از هم تاثیر می‌پذیرند. این ارتباط به این صورت است که بورس‌های سهام در سطح جهانی با یکدیگر مرتبط هستند و به طور قابل توجهی از بازار کالا و اوراق قرضه تاثیر می‌پذیرند. قیمت اوراق قرضه و سهام به میزان زیادی تحت تاثیر مستقیم بازارهای کالا است و همچنین قیمت کالاها از جمله نفت و طلا به نوبه خود به روند تغییرات ارزها بستگی دارد و تغییرات نرخ ارز بازدهی سهام، بازار اوراق قرضه و بازار سهام تحت تاثیر تغییرات بازار پول است.

اگرچه رابطه والدین اعم از آموزشی یا غیر آموزشی با فرزندان، رابطه ای یکسان و بر طبق یک الگو و مدل خاصی نیست وبه گفته کاستلان “یک مدل فرزند پروری در همه خانواده ها وجود ندارد. بلکه به تعداد خانواده ها, تعداد روش های فرزند پروری وجود دارد.” ولی در هر حال وجود شخصیت سالم روانی و فرهنگی فرزندان در گروِ یک نکته اساسی است که در اکثر خانواده ، مشترک به نظر می رسد و آن مسئله حضور والدین در جمع خانواده است. به عبارت دیگر، مدت زمانی که والدین در خانه می باشند, و یا شکل فضایی که در خانه حاکم است دارای اهمیت است. البته، وجود زمان و یا فضا به تنهایی کافی نبوده، بلکه در این مدت زمانِ حضورِ فیزیکی، داشتن رابطه آموزشی و مسئله وجود ارتباطات کلامی, یعنی گفتگو در بین اعضاء خانواده لازم و مطرح است.( اکرمی نژاد،۱۳۸۸)
نظام آموزشی : پیترز در تعریف آموزش و پرورش می گوید:«آموزش و پرورش به طور ضمنی دلالت دارد بر اینکه چیزی ارزشمند، با قصد و نیت و به شیوه ای متعارف و قابل قبول در حال انتقال است و یا انتقال یافته است» (رابین بارو-رونالدوودز، ترجمه زیباکلام، ۱۳۷۶، ص۲۴). حالا برای عملی کردن این گفته پیترز، باید یک سازمان رسمی به این امر بپردازد. کارکردهای اصلی این سازمان رسمی ارتقای سطح سواد جامعه، ایجاد و توسعه مهارت‌ها، دستیابی به اهداف عالی آموزش و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز جامعه، است. صرف نظر از اینکه نظام آموزشی، خود زیرمجموعه ‌نظام کلا‌ن اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور است، در حیطه آموزش _ به معنای عام_ خود مجموعه‌ای است که از زیرمجموعه‌ها یا زیرنظام‌های دیگری تشکیل یافته است.

در این رویکرد سیستمی دانش‌آموزان، معلمان، کتاب‌های درسی، ساختمان مدارس، فضاها و تغییرات آموزشی، هزینه‌ها و غیره بخشی از عوامل ورودی (درون‌داد) نظام آموزشی محسوب می‌شوند. فرایند آموزشی شامل روش‌های تدریس، تعامل دانش‌آموز و معلم، برنامه‌های درسی و آزمایشگاهی و غیره است. طی فرایند آموزش، دانش‌آموختگان یا برون‌داد نظام آموزشی در عین تأثیرپذیری از محیط، تغییراتی می‌پذیرد که این تغییرات در سه حیطه دانش، توانش و نگرش (اهداف آموزشی) قابل مشاهده و اندازه‌گیری است. از این‌رو، کارکرد ی مطلوب شناخته می‌شود که برون‌داد آن بیشترین هدف‌های آموزشی نظام را برآورده باشد (مشایخ، ۱۳۸۲).
وسایل ارتباط جمعی :وسیله ارتباطی ممکن است یک صدا یا یک حرکت باشد و نیز ممکن است یک وسیلۀ طبیعی باشد که انسان با بهره گرفتن از آن عملا قدرت یک فرستنده را پیدا کند . در حقیقت وسایل ارتباطی متوجه حواس گوناگون است ؛صدا متوجه شنوایی است و متن نوشته شده از طریق دیدن باز شناسی می شود . اینکه آگاهی موجود در پیام به وسیله کدام یک از حواس ما ادراک شود تفاوت شرایط زیادی به وجود می آید ( کازنوو،۱۳۸۱،۲۱۴)ارتباط ، فرایندی است که از طریق آن »پیام ها « صرف نظر از ماهیت آن و وسیله ای که به کار گرفته می شود از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا میکند و به این ترتیب کنش متقابل اجتماعی امکان پذیر می گردد (براوون ،۱۹۹۶،۲۲)
بازی: بازی، عبارت است از فعالیتی که بدون وجود نیروی خارجی(زور و اجبار) و کاملا اختیاری و بدون هدف و منظور خاص انجام می‌شود، به‌طوری که انجام آن سبب لذت و آرامش گردد. تفاوت بازی با کار در انگیزه انجام فعالیت می‌باشد. اگر فعالیتی به منظور رسیدن به هدف خاص و مشخص دنبال شود، آن را کار می‌نامند و اگر هدف، صرفا لذت و خوشی باشد آن فعالیت را بازی می‌نامند. (سید محمد مهدی طباطبائی نیا، ۱۳۶۶ ، ۱۴-۱۶)
اگر به فرهنگ لغت دربارۀ بازی مراجعه شود ، با معادل هایی مانند ، سرگرمی ، مشغولیت ، تفریح ، لعب مواجه می شویم . تداعی این معانی ابتدایی از همان آغاز نشان می دهدکه بازی در فرهنگ گذشته همچنان که امروز مرسوم است ، دارای کارکردهای فرهنگی ، ورزشی ، اجتماعی ، آموزشی و.. بوده است . چه بسا ابداع بعضی دیگر با کارکردهای سیاسی قرین است . به عنوان نمونه می توان به بازی شطرنج اشاره کرد. (عباس یکرنگی ،۱۳۹۰)
۱-۹ ) تعاریف عملیاتی:
هویت ایرانی : در این تحقیق هویت ایرانی در پرسشنامه الف (۱۱ سوال ۵ گویه ای ) با بهره گرفتن از مولفه های اساطیر و تاریخ کشور ایران ، مهربانی و صلح دوستی ،علاقه به علم و دانش ، آشنایی با زبان و ادبیات فارسی و داشتن غرور ایرانی تعریف شده است
آشنایی با اساطیر و تاریخ ایران : با توجه به دوره سنی دانش آموزان مورد مطالعه منظور از آشنایی با اساطیر و تاریخ کشور ایران شنیدن نام و یا داستانهایی از نام آوران ایرانی در صحنه های مختلف و سر آمدن بودن کشور ایران در میان سایر کشورهای هم عصر خود ، پیروزی ها و شکستها ایرانیان در طول تاریخ حتی در حد شنیدن نامی و عنوانی.عوامل تاثیر گذار در این شاخص ازهویت ایرانی در ردیف ۱ هرسوال در پرسشنامه الف مورد سنجش قرار گرفته است.
مهربانی وصلح دوستی : آشنایی با این مطلب که ایرانیان مهربان و دیگردوست هستند و همواره دیگری را برخود ترجیح داده و همه ی انسانها را دوست دارند از جنگ بیزارند و آرامش طلب هستندزیرکی را در حل مشکلاتشان بدون استفاده از ظلم و مرافعه با دیگران می دانند .عوامل تاثیر گذار دراین شاخص از هویت ایرانی در ردیف ۲ هر سوال از پرسشنامه الف مورد سنجش قرار گرفته است .
علاقه به علم و دانش : آشنایی با سرآمدان ایران که در صحنه علم اندوزی جزو پیشروان بوده اند نظیر انوشیروان ، دکتر حسابی ،بوعلی و غیره .ایرانیان در کلیه زمانها برای عالمان احترام ویژه برخوردار بوده اند و توانمند بودن کسی را در قوت تفکر و اندیشه او می دانسته اند . عوامل تاثیر گذار دراین شاخص از هویت ایرانی در ردیف ۳ هر سوال از پرسشنامه الف مورد سنجش قرار گرفته است .
آشنایی با زبان و ادبیات فارسی : دانش آموز این دوره باید با اساطیر ادبی ایران آشنا بوده و حتی داستانهایی را از سعدی ، ناصر خسرو ، نظامی و فردوسی بداند یا حداقل شنیده باشد. عوامل تاثیر گذار دراین شاخص از هویت ایرانی در ردیف ۴ هر سوال از پرسشنامه الف مورد سنجش قرار گرفته است .
داشتن غرور ایرانی : ایرانی همواره به اینکه در کشور ایران زندگی می کند به خود می بالد و باعث افتخار و مباهات اوست که یک ایرانی است. عوامل تاثیر گذار دراین شاخص از هویت ایرانی در ردیف ۵ هر سوال از پرسشنامه الف مورد سنجش قرار گرفته است .
هویت اسلامی : در این تحقیق هویت اسلامی در پرسشنامه ب (۱۱سوال ۵ گویه ای ) تحت تاثیر مولفه های آشنایی با اساطیر و تاریخ اسلام ، اصول دین ، فروع دین ، دوری از محرمات و عمل به سفارشات اسلام تعریف شده است .
آشنایی با اساطیر و تاریخ اسلام : آشنایی با پیامبر اکرم ، ائمه اطهار و اهل بیت پیامبر همچنین بزرگانی چون ابوذر ، مالک و…در حد شنیدن داستانهایی و یا حتی آشنا بودن با اسامی آنها همچنین آشنایی با تاریخ اسلام ، مشقات پیامبر برای فراگیر شدن اسلام و سایر وقایع مهم اتفاق افتاده در تاریخ اسلام . این شاخص از هویت اسلامی در ردیف ۱هرسوال در پرسشنامه ب سنجیده می شود . این شاخص از هویت اسلامی در ردیف ۵ هرسوال از پرسشنامه ب قرار دارد .
اصول دین : اصول دین در مذهب شیعه پنج و شامل توحید ، عدل ، معاد ، نبوت و امامت می باشد و همچنین در مذهب تسنن سه مورد نخست می باشد که پاسخ دهندگان طبق شیعه یا سنی بودن بدان پاسخ می دهند ، شایان به ذکر است با توجه به اینکه اکثریت پاسخ دهندگان را شیعیان تشکیل می دهند اصول دین پنج موردی ملاک قرار گرفته است
فروع دین : فروع دین در مذهب شیعه ده مورد می باشد شامل نماز ، روزه ، خمس ، زکات ، جهاد ، حج ، امر بمعروف ، نهی ازمنکر ، تولی و تبری که در مذهب تسنن هشت موردی است و شامل هشت مورد نخست البته در این دوره برای دختران که مکلف می شوند اجرای برخی واجب می شود و بالطبع بیشتر با آن آشنا می شوند ( به علت برگزاری جشن تکلیف ) و مسئله آشنا کردن بیشتر در مورد پسران معنا پیدا می کند پس به طور کل فروع دین شامل آندسته از اموری است که دارای وجوب برای هر مسلمان هستند این شاخص از هویت اسلامی در ردیف ۲ هرسوال در پرسشنامه ب سنجیده می شود .
دوری از محرمات اسلام : دانش آموز این دوره باید حرام بودن دزدی، غیبت ، تهمت ، دروغ و … را بداند و از انجام این اعمال بیزار گردد زشتی و بدی آنهار ابداند و از آنها دوری کند. این شاخص از هویت اسلامی در ردیف ۳ هرسوال در پرسشنامه ب سنجیده می شود .
عمل به سفارشات اسلام : دانش اموز این دوره باید با سفارشات فردی و اجتماعی اسلام آشنا شود نظافت فردی و عمومی ، مهربانی با انسانها ، حیوانات و حتی درختان ، اسراف نکردن ،روحیه کار وفعالیت و آبادانی و غیره که هر فرد مسلمان با عمل کردن به این دستورات و سفارشات خودر ا بیشتر از قبل مقبول خداوند بداند و احساس نزدیکی بیشتری به خداوند و اقربای او کند. این شاخص از هویت اسلامی در ردیف ۴ هرسوال در پرسشنامه ب سنجیده می شود .
خانواده: که در این تحقیق منظور از خانواده مشترک میان همه خانواده ها یعنی پدر و مادر است که بیشترین تاثیر را قبل و بعد از تولد کودک بر او دارند .طبیعی است در خانواده های خاصی که سرپرست خانواده یکی از والدین و یا حتی شخص دیگری به جز والدین است شخصی که در نقش پدر و مادر قرار دارد مورد نظر می باشد که در هردو پرسشنامه” الف” و” ب” سوالات ۱و ۲ هرکدام با ۵ گویه به بررسی این عامل پرداخته شده است .با این توضیح که سوال ۱ در هر دو پرسشنامه تاثیر تحصیلات والدین و سوال۲ در پرسشنامه الف تاثیر عرق ملی والدین و در پرسشنامه ب تاثیر اعتقادات شخصی والدین را مورد سنجش قرار می دهد.
نظام آموزشی : با توجه به گستره بودن معنا و مفهوم این مقوله مورد نظر این تحقیق صلاحیت حرفه ای معلم ، برنامه درسی و وضعیت ظاهری و فیزیک مدرسه می باشد و در هردو پرسشنامه” الف” و “ب ” با سوالات۳ ،۴ و ۵ و هرکدام با ۵ گویه به بررسی این عامل پرداخته شده است.بدین ترتیب که سوال ۳ تاثیر صلاحیت حرفه ای معلمان ، سوال ۴ تاثیر برنامه درسی و سوال ۵ تاثیر وضعیت ظاهری و فیزیک مدرسه را سنجیده اند .
رسانه : از آنجائی که معنای رسانه بسیار وسیع می باشد به جهت سهولت بررسی صرفا به موارد برنامه های خاص کودکان در تلویزیون ، مجلات و کتابهای خاص کودکان و اینترنت و رایانه پرداخته شده است و در هردو پرسشنامه” الف” و “ب “با سوالات ۶، ۷و ۸ ، هرکدام با ۵ گویه به این عوامل پرداخته شده است . بدین ترتیب که برنامه خاص کودکان در تلویزیون در سوال ۶ ، تاثیر استفاده از اینترنت و رایانه در سوال ۷ و تاثیر مجلات و کتابهای خاص کودکان در سوال ۷مورد بررسی قرار گرفته اند .
گروه همسالان : منظور رابطه های دوستانه ای است که دانش آموز با دوستان خود برقرار می کند که ممکن است در محیط مدرسه و یا خارج از مدرسه باشد و در هردو پرسشنامه” الف” و “ب “سوال۹ با ۵ گویه به بررسی این عامل پرداخته است.
بازیها : که تحت عنوان بازیهای سنتی و بازیهای رایانه ای می باشد . و در هردو پرسشنامه” الف” و “ب “سوالات ۱۰ و ۱۱ هر یک با ۵ گویه به بررسی این عامل پرداخته اند . در سوال ۱۰ به بازیهای سنتی و در سوال ۱۱ به بازیهای رایانه ای پرداخته شده است .
فصل دوم :
ادبیات و مبانی نظری تحقیق
( سابقه موضوع تحقیق )
۲-۱) مقدمه
در این فصل با توجه به تحقیقات و نظریات موجود به بیان تعاریف و مفاهیم و نظریات مرتبط با موضوع تحقیق پرداخته شده است . این فصل شامل سه بخش اصلی ادبیات ، بخش دوم پیشینه تحقیق و در بخش پایانی نیز جمع بندی و تدوین چهارچوب تحقیق می باشد .در ادبیات به تعاریف ، سیر تکوین مفهوم پردازی و نظریات گوناگون در زمینه موضوع تحقیق پرداخته شده است در بخش دوم به جهت مقایسه یافته های تحقیق با تحقیقات مشابه به پیشینه تحقیقات پرداخته می شود با و در بخش پایانی نیز با بهره گرفتن از مبانی نظری آورده شده به انتخاب چهارچوب نظری مناسب و جمع بندی پرداخته شده است .
بخش اول : ادبیات تحقیق
۲-۲) مفهوم لغوی هویت ^[۱]
در لغت نامه دهخدا ، هویت «تشخص » معنا شده که میان حکما و متکلمان مشهور است و در فرهنگ معین ، ذات باری تعالی ، هستی وجود ، آنچه موجب شناسایی شخص باشد و حقیقت جزئیه – یعنی گاه ماهیت با تشخص است و گاه بالذات یا بالعرض است – تعریف شده است .بدین معنی که هویت اصطلاحا مجموعه ای از شاخص ها و علائم در حوزه های مولفه های مادی ، زیستی ، فرهنگی و روانی است که موجب شناسایی فرد از فرد دیگر ،گروه از گروه یا اهلیتی از اهلیت دیگر و فرهنگی از فرهنگ دیگر می شود . هویت یعنی وجه اختصاصی هر فرد یا گروه .
فرهنگ آکسفورد ، از هویت به عنوان چیستی و کیستی فرد، از هویت یاد می کند. فرهنگ وبستر نیز ، هویت را وضعیت یا حالتی می داند که اجازه می دهد یک شخص یا یک چیز متمایز باشد .
واژه نامه اندیشه اجتماعی بلا کول ^[۲] می نویسد : «هویت مشتق از ریشه لاتینIdem است به معنای تشابه و تداوم». یعنی هم در آن یک اشتراک وجود دارد و هم یک استمرار و پایایی . به عبارتی آنچه در طول تاریخ ثابت و مشترک مانده و تحول و دگرگونی تاریخی روی آن اثر نگذاشته است . به لحاظ عرضی نیز می تواند به معنای وحدت ( تشابه ) در عین کثرت باشد.(عماد افروغ،۱۳۸۷، ۲۲)
فرهنگ فرانسوی روبرت هویت را ویژگی یک واحد می داند که برای آن واحد به صورت متمایز کننده باقی می ماند و بازشناسی یک شخص را از دیگران ممکن می سازد . آنچنانکه ملاحظه می شود فرهنگ روبرت ویژگی هویت دهنده را وسیله ای می داند که امکان بازشناسی یک واحد را از دیگران متمایز می سازد . اما از اینکه مرجع و منشأ این بازشناسی خود است یا دیگری بحث نمی کند . (کیومرث اشتریون ،۱۳۸۵ ،۵)
صاحب کشاف اصطلاحات الفنون ، هویت را تشخص معنی کرده و آن را اصطلاحی رایج بین حکما و متکلمان می داند که با “ماهیت برابر است و به “حقیقت جزئیه “نیز اطلاق می شود و از نظر عارفان “مرتبه ذات بحت”است و مرتبه احدیت و لاهوت خوانده می شود (مولوی محم اعلی بن علی تهانوی ۱۸۶۲،۱۵۳۹)
۲-۳) هویت در علوم مختلف
هویت واژه چتر گونه ای است که در تمامی رشته های علوم اجتماعی و علوم انسانی برای درک فرد از خود به عنوان یک موجود مشخص و مجزا کاربرد پیدا می کند . گرچه بیشتر رشته های علوم انسانی و اجتماعی بحث هویت را در تحولات نظری خود بکار گرفته اند ، اما در واقع چند رشته متمایز توانسته اند پیرامون آن مطالعات جدی به عمل آورند که از آن جمله می توان به جامعه شناسی ، روان شناسی ، روان شناسی اجتماعی و روان شناسی اشاره کرد (حمید احمدی ، ۱۳۸۸،۴۰)
عالمان علوم سیاسی و علوم تربیتی ، جغرافی دانان و عالمان مدیریت و اقتصاد ؛ هویت ( به ویژه هویت جمعی ) را ابزار سودمند برای تحلیل مسائل خود یافته اند .عالمان سیاست به حسب تمرکزشان بر واحدهای مستقل سیاسی ، نظیر دولت – ملت ها ، به هویت جمعی پرداخته اند و علمای تربیتی نه تنها بنا بر نقش بنیادین هویت در فرایند یادگیری ، بلکه نظر به وضعیت بحرانی آن در جوامع معاصر ، برنامه های آموزشی ویژ ه را ضروری دانسته اند هر هویت لاجرم در حدود جغرافیایی گروهی شکل می گیرد و با پس و پیش شدن این حدود ، دچار قبض و بسط ، ویا تکثیر می شود یا وحدت می یابد و البته به همین ترتیب در قلمرو تاریخ نیز قرار می گیرد . هویت ، متضمن تعلق و تعهدی است که عالمان مدیریت برای اداره سازمان بدان محتاجند . علمای اقتصاد و بازار نیز دریافته اند که فروش کالا در واقع فروش یک هویت است (Reed II)
زبان شناسی و ادبیات ، چشم اندازی انتزاعی تر دارند که به رویکرد فلسفی بسیار نزدیک است ، با این تفاوت که هویت در اینجا ، به مثابه چیزی سیال که از طریق روایت ها و (و روایت های بازتابی ) پیوسته ساخته و باز ساخته می شود ، تامل پذیر است و نه چیزی ثابت و مستمر ، آن چنان که موضوع بحث فلسفه بوده است (Gergon forthcoming ) به نقل از بهزاد دوران ،۱۳۸۶، ۲۷
رویکرد فلاسفه به هویت ، از بن مایه های فلسفه نشات می گیرد . چرا که به ظاهر همه اتفاق نظر دارند که خود شناسی ، عالی ترین مقصد و منظور تحقیق فلسفی است . شاید به همین دلیل در نهایت تاملات فلسفی ، ویلیام جیمز^[۳] در خود ، سرچشمه شکل گیری روان شناسی علمی در آمریکا گردید^[۴] ( بهزاد دوران و منوچهر محسنی ،۱۳۸۶،۸۲ (
درفلسفه یونان باستان،هویت به معنی هماتستی وهمانی تعریف شده است. مطابق این تعبیر ، هرگاه چیزی مثل(سنگ ) در شرایط واحوال گوناگون ،همان چیز(سنگ) بماند ، بطوریکه همواره به عنوان سنگ قابل تشخیص باشد آنگاه دارای (هویت سنگ) است،این اصل راهمانستی میگویند. این اصل به آن معناست که تمام موجودات دارای اندازه ای از تداوم وپایداری وجودی هستند که میتوان آنها راشناسایی کرد وتجربه انسانی،تنها به دلیل همین اصل همانستی تحقیق پذیروشدنی است زیرااگر دنیای وجود بدون قانون وثبات نسبی بود امکان دسترسی به هیچ دانشی برا ما نبود ( محمد حسین ایراندوست ۱۳۸۷، ۱۲)
درفلسفه اسلامی این نکته اثبات شده که برای هر “هویت” دو موطن وجوددارد یکی در ذهن ودیگری درخارج آنچه در ذهن تحقق پیدا میکند تصوری از ماهیت خارجی است.درواقع همان ماهیت درمرحله ذهن وجود دیگری پیدا کرده است .هرگاه سنگ ،عدد یاخط و … را تصور کنیم واقعا در ذهن سنگ ،عدد،خط و… وجود پیدا میکند ولی نحوه وجودسنگ ذهنی بانحوه وجودسنگ خارجی تفاوت دارد.بی تردید،وجود ذهنی وجود جداگانه ای داردوغیر از وجود خارجی است.زیرا قطعا وجود خارجی به ذهن منتقل نمیشودواگرهمچنان که وجود مغایر وجود ذهنی است ،”هویت”در خارج نیزمغایر”هویت”در ذهن باشد وذهن با خارج نه وجود تطابق داشته باشدونه از لحاظ ماهیت وذات ،آنگاه فرقی میان علم وجهان مرکب نخواهد بود وادراکات بشری ارزشی نخواهد داشت”. به عبارت دیگر به هیچ وجه علوم وادراکات بشری کشف واقعیات نخواهد بود (همان ص۲۰)
روان شناسی اجتماعی را باید به لحاظ طرح نظریات مستقل در این باره ، و ملاحظه آن از خلال بررسی جریانهای گروهی و بین گروهی مهد هویت دانست . البته توجه به جریانهای بین گروهی طی سه دهه اخیر اسباب شکل گیری نظریات هویت را نیز فراهم آورد (بهزاد دوران و منوچهر محسنی ،۱۳۸۶،۸۳)
یکی ازموضوعات مهم درحوزه روانشناسی اجتماعی ورابطه آن با هویت ، موضوع” استراتژی شکل گیری هویت” ^[۵] است .شکل گیری هویت فرایند ساختن شخصیت متمایز یک فرد به عنوان یک وجود مداوم (معروف به تداوم شخصی) در مرحله خاصی از زندگی است که درآن ویژگیهای فردی شخص که به وسیله آنها شناخته می شود شکل می گیرد . این فرایند فرد را برای دیگران وخودش تعریف می کند .احساس تداوم ،احساس تک بودن از دیگران واحساس وابستگی ،از اجزاءهویت واقعی فرد هستند فرایند شکل گیری هویت به بروزبرخی موضوعات مربوط به هویت شخصی واجتماعی منجرمیشود که فرد بر اساس آنها نوعی درک از خود به عنوان یک وجود مشخص وجداگانه ای پیدا می کند.(حمید احمدی ،۱۳۸۸ ،۴۰)
در روان شناسی از واژه هویت اولین بار فروید ^[۶] استفاده نمود . سپس آن را با معنای ذهنی – روانی – اجتماعی در آمیخت.( شکوه نوابی نژاد ، ۱۳۸۶،۲۲۵) روان‏شناسی ایجاد هویت را مهم‏ترین عامل پیشرفت شخصی در دوره نوجوانی دانسته و آن را گامی حیاتی در جهت نیل به حیاتی شادمانه و مولد معرفی کرده است. از نظر اریکسون موفقیت در زندگی و دستیابی به اهداف و آرمان‏های انسانی در دوران بزرگسالی به نحوه ی شکل‏گیری هویت وابسته است که بیشتر در دوران نوجوانی و جوانی روی می‏دهد. فرد در دوران نوجوانی و جوانی، ‏ ارزش‏ها، باورها، داوری‏ها و هنجارهای مورد قبول خانواده و جامعه را زیر سوال می‏برد و در جست‏وجوی راه‏حل و پاسخ های مناسب به کندوکاو می‏پردازد. نتایج موفقیت‏آمیز فرایند رشد روانی و اجتماعی در دوران کودکی، امکان حل تعارضات روانی و اجتماعی را در مراحل بعدی زندگی به فرد می‏دهد. لذا در مقابل آشفتگی و بحران هویت، فرایند «شکل‏گیری هویت» و انسجام هویتی قرار دارد (لطف‏آبادی، ۱۳۷۹: ۷۴). از نظر روان شناسان روندهای روانی شخص ، نقش ضروری در ساخت و پرداخت هویت ایفا می کنند.این نظریه ها عمدتا با دیدگاه شناخت اجتماعی^[۷] همپوشی دارد دیدگاه شناخت اجتماعی ، اصولا در این باره است که ما چگونه اطلاعات را پردازش^[۸] و ذخیره^[۹] می کنیم . (بهزاد دوران ،۱۳۸۶)
شناخت اجتماعی : یعنی ظرفیت درک روابط اجتماعی ، در کودکان ، این اصطلاح به معنی توانایی درک دیگران است ، شناخت اجتماعی در تمامی تعاملات انسانی جنبه بنیادی دارد. .(مهشیدفروغان ،۱۳۸۷، ۲۷۲)
هویت ، در زمره مفاهیمی است که از اوان پیدایش جامعه شناسی تا به امروز به یک مفهوم نظری اصلی در نظریه اجتماعی مبدل گشته است .(امید قادر زاده ، ۱۳۸۷،۳ )مفهوم هویت در این علوم به اقدام افراد در عنوان دادن به خود به عنوان اعضاءگروههای خاص (ملت ،طبقه اجتماعی )مربوط می شود ..فرایند کنش فردی با سایرین برای آفرینش یک هویت ،بر اساس نظریه جرج هربرت مید ^[۱۰]۱۹۳۴ وشلدون استایکر^[۱۱] ۱۹۶۸ چانه زنی هویت ^[۱۲]نام دارد هدف چانه زنی هویت ، ایجاد مجموعه منسجمی از رفتارهاست که هویت شخصی را تقویت می کند. بطوریکه هر شخص بر اساس نوع هویتی که در سطح اجتماعی ایجاد می کند ناچار است جداگانه ای با دیگرانی که همان نقش هویتی رادارند وارد ،چانه زنی شود بحث های هویت در جامعه شناسی اهمیت برجسته ای دارد و ادبیات بسیار گسترده ای از جمله بسیاری نمایشنامه ها وداستان ها را بوجود آورده است که در آن جستجوبرای هویت ،موضوع محوری بحث است.
نمودار ۲-۱- مدل شماتیک رشته های علاقمند به موضوع هویت (دوران ۱۳۸۶،۲۷)
۲-۴) مراتب هویت
در مرتبه نخست هویت را به دو سطح فردی و جمعی (اجتماعی ) تقسیم می کنند زیرا انسان دارای دو گونه “خود ” است . خود فردی و خود اجتماعی .
۲-۴-۱ ) هویت فردی
هویت فردی به این سوال پاسخ می دهد که من کیستم ؟ و به کجای این جهان تعلق دارم ؟) Mitchel ,2003:44)

مبانی نظری وپیشینه تحقیق

۲ـ۱ـ مرور برادبیات تحقیق

۲ـ۲ـ پیشینه تحقیق

بررسی نتایج پژوهش­های مرتبط داخلی و خارجی در هر پژوهشی مقدم بر اجرای آن است. بررسی­های پژوهشی در مورد موضوع «بی­رمقی اجتماعی»و«بی ­تفاوتی اجتماعی»درایران ورویکردهای مرتبط با آن، نشان می­دهد که پژوهشی که به طور دقیق منطبق با موضوع این پژوهش انجام گرفته باشد انجام نشده، اما با توجه به بررسی­ها و پژوهش­های که در زمینه ­های مشابه صورت گرفته است می­توان نوعی پیشینه پژوهشی را ملحوظ نظر داشت که عمدتاً در برخی از مطالعات به گونه کلی و یا صرفاً به جنبه­ های خاصی از آن پرداخته شده است.

۲-۲-۱- تحقیقات خارجی

۱ـ ساروس(۱۹۸۸) تحلیل رفتگی(بی رمقی)شغلی مدیران آموزش را در کانادا بررسی کرد. یافته­های تحقیق او نشان داد که بی رمقی(تحلیل رفتگی) شغلی در بین مدیران آموزشی کمتر از حد متوسطه بود. میزان مسخ شخصیت در مدیران آموزشی مرد بیش از مدیران زن بود.همچنین میزان بی رمقی(تحلیل ر فتگی) در مدیرانی که سابقه مدیریت آنان بیش از شانزده سال بود بیش از مدیرانی بود که سابقه مدیریت آنان کمتر از ده سال بوده است.
۲ـ مارتین (۱۹۸۹) در پژوهشی سطوح بی رمقی”تحلیل رفتگی” شغلی مدیران آموزشی مدارس دولتی ایالت نیوهمشایر” را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که مدیران آموزش بی رمقی(تحلیل رفتگی) کم و متوسطی را در سه بعد تحلیل عاطفی، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فرد داشتند. در این پژوهش شغل مدیریت مدارس، شغلی توأم با ابهام شناخته شده بود و متغیرهای جنس، سابقه مدیریت، رضایت شغلی و عوامل سازمانی در تحلیل رفتگی(بی رمقی)شغلی مدیران تأثیر داشت.
۳-گنس^[۱۰] (۱۹۹۲) در پژوهشی با عنوان«بررسی رابطه میان مشارکتسیاسی و بی ­تفاوتی در ایالات متحده» پرداخته و با توجه به کاهش علاقه افراد به پیگیری مسائل جامعه خود، بی ­تفاوتی را به عنوان مسأله­ای مهم در این کشور معرفی کرده است. وی مسائل بی ­تفاوتی را در ارتباط با متغیرهای مهمی مانند احساس ناتوانی، بیگانگی اجتماعی، نارضایتی از نظام اجتماعی، تقلیل تعلق اجتماعی و انگیزه­ های فردی و مواردی از این قبیل قرار داده و معتقد است بی ­تفاوتی اجتماعی زمانی بروز و شیوع بیشتری می­یابد که متغیرهای یاد شده، فراوانی کمی و کیفی بیشتری داشته باشد.
۴ـ ون اسنینبیرگ وشیپرر^[۱۱](۱۹۹۱) درپژوهشی با عنوان«طبقه اجتماعی و رفتار سیاسی در خلال یک دوره رکود اقتصادی: بی تفاوتی و رادیکالیسم»نیز افزایش بی ­تفاوتی اجتماعی در هلند سال ۱۹۸۵ را به ازای اعتراض سیاسی عظیم طبقاتی دانسته ­اند که به شدت از رکود اقتصادی ضربه خورده اند، به همین دلیل، الگوی را برای تبیین بی ­تفاوتی سیاسی در میان افراد طبقات پایین در اواسط دهۀ(۱۹۸۰) دارند طراحی کردند. در عین حال به طراحی یک الگوی تبینی برای انگیزه های آنها که در خلال این دوره رکود هنوز به رفتار سیاسی متمایل بودند اقدام نموده ­اند. در این مطالعه، نتایج تحلیل شاخصی که نشانگر یک طبقه محروم بوده احتمال آنومی بیشتری را افزایش می­داد. همچنین، آنومی موجب بی ­تفاوتی سیاسی بالاتری شده و از سوی دیگر این پژوهش نشان می­دهد که آموزش باعث کاهش بی تفاوتی سیاسی شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵ـ المیز حاجی(۲۰۰۱) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی رابطه میان بوروکراسی در کشور عربستان سعودی» انجام شد، محقق مسأله بی ­تفاوتی عمومی را به عنوان مانعی در جهت برنامه ­های توسعه این کشور مورد تحلیل و تبیین قرارداد.نمونه این پژوهش ۴۶۶ نفر به صورت تصادفی بوده که از آن، اطلاعات لازم جمع آوری شده و به طور توصیفی و تحلیلی آزمون شده و در نتیجه نهایی فرضیه وجود بی ­تفاوتی عمومی در شهروندان این کشور تأیید شد. محقق در پایان سعی کرده از پیشنهادهای پژوهش را به عنوان ثروتمندترین کشور در جهان سوم، انواع خدمات عمومی در سطوح فردی و اجتماعی را به شهروندان عرضه کند (بیمارستان رایگان، مدارس، دانشگاهها، بزرگراهها و …) بسنجد؛ ولی بی تفاوتی شهروندان به طورکلی، واقعیتی است که به عنوان مانعی در راه تمام تلاش­ های عرضه شده بوسیله نظام اداری و دولتی برای توسعه در این کشور عمل کرده است. زمینه اصلی این پژوهش این بود که شهروندان عربستان سعودی نسبت به خدمات عمومی بوروکراتیک دولتی بی تفاوت نیستند که در پایان، خلاف این فرضیه استنتاج شده است.
۶ـ چن و زانگ^[۱۲](۱۹۹۹) در پژوهش با عنوان «سنجش بی ­تفاوتی سیاسی مردم شهر پکن عوامل مؤثر بر آن»نتایج حاصله نشانگر آن بود که رابطه معنی­داری میان متغیرهای مستقل با وابسته برقرار بوده است. بی ­تفاوتی سیاسی با بهره­ گیری از شاخص­ هایی همچون میزان علاقه به مباحث سیاسی، توجه کردن به مسائل ملی و تمرکز و توجه به مسائل شهری سنجیده شد. و اثر متغیرهای گوناگون زمینه­ای مستقل مانند رضایت اجتماعی، احساس اثر بخشی، موقعیت اجتماعی ـ شغلی ـ وابستگی حزبی ـ سیاسی بر روی بی تفاوتی سیاسی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله حاکی از وجود رابطۀ معنی­دار میان این متغیرها بوده است
۷- گانز(۱۳۵۲) در پژوهشی تحت عنوان «تحلیل رابطه بین مشارکت سیاسی و بی ­تفاوتی» انجام شده است. در این پژوهش با اشاره به اهمییت بی ­تفاوتی، وجود آن را در جامعه آمریکا به عنوان یکی از مسایل مهم ارزیابی قرار داده و کاهش علاقه افراد را نسبت به موضوعات سیاسی با اهمیت عنوان کرده است. نتایج تحقیق مذکور حکایت از آن دارد که نمود بی تفاوتی در بین افراد جامعه در نتیجه ظهور و بروز احساس ناتوانی و نهایتاً و بیگانگی افراد، فقدان انگیزه وعلاقه لازم، نبود رضایت کافی از نظام اجتماعی حاکم، فاصله اجتماعی موجود در بین افراد و نبود کارکرد مناسب و مشخص این افراد در جامعه عنوان شده (,۱۹۵۲: ۱۸۷-۱۹۰)^[۱۳].
۸- دوایت دین(۱۹۶۰) در پژوهشی تحت عنوان”بررسی رابطه بین بیگانگی و بی ­تفاوتی سیاسی”به اهمیت پدیده­ بیگانگی در جامعه و توجه اندیشمندان علوم سیاسی واجتماعی به رابطه این پدیده و بی ­تفاوتی در جامعه، به بررسی ارتباط بین بیگانگی و بی ­تفاوتی سیاسی پرداخته است. نتایج حاصله حکایت دارد که ارتباط معنی­داری بین بی تفاوتی در رأی گیری و متغیر مستقل بیگانگی احساس بی­قدرتی و بی هنجاری در سطح قابل قبولی می­باشد (۱۹۶۰:۱۸۵-۱۸۹)^[۱۴].
۹-سیلان وکایناک(۲۰۱۰)در پژوهشی تحت عنوان”بیگانگی شغلی به عنوان یک واسطه و ارتباطی بین بی­ عدالتی سازمانی و تعهد سازمانی”را بررسی کرد.به این نتیجه دست یافتند که بی عدالتی توزیعی و رویه ای با احساس بیگانگی شغلی رابطه مثبت با تعهد سازمانی رابطه معکوس دارد.

۲-۲-۲- تحقیقات داخلی

۱ـ مستغاثی(۱۳۷۷) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی بی­رمقی(تحلیل رفتگی) ناشی از کار در کارکنان بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان» با توجه به متغیرهای شخصی پرداخت. نتایج پژوهش حاکی از این بود که اکثر پاسخ گویان درجه­ های بالایی از تحلیل عاطفی، فقدان موفقیت شخصی و منع شخصیت را دارا بودند. تحلیل رفتگی شغلی در بین کارکنان این بیمارستان در حدی بود که مداخله درمانی را می طلبید.
۲-بختیاری(۱۳۷۸) در پژوهشی تحت عنوان”بررسی ارتباط عوامل انگیزشی – بهداشتی و تحلیل رفتگی(بی رمقی) شغلی کارشناسان تربیت بدنی مرد و زن”پرداخت که نتایج زیر به دست آمد.بررسی تفاوت بین میزان تحلیل رفتگی زنان ومردان مورد مطالعه نشان داد که بین فرسودگی عاطفی زنان و مردان مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود نداشت.بین مسخ شخصیت در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود نداشت.این پژوهش نشان داد که بین عامل انگیزشی و فرسودگی عاطفی آزمودنیها ارتباط معناداروجود داشت.همچنین، بین عامل انگیزشی و فقدان موفقیت فردی ارتباط معنادار وجود داشت.این پژوهش نشان داد، عامل بهداشتی فقط با بعد فقدان موفقیت فردی آزمونی­ها ارتباط معنادار داشت.
۳-کلانتری و همکاران(۱۳۸۶) در پژوهش با عنوان «بررسی بی تفاوتی و نوع دوستی در جامعه شهری ایران و عوامل مؤثر بر آن» هدف کار خود را در پژوهش علی- مقایسه ای، بررسی ارتباط بی تفاوتی اجتماعی با متغیرهای همدلی، مسئولیت پذیری هزینه– پاداش عادی قرار دادند.
نتایج حاصله نشان داد در مواجه با حالت­های اضطراری۳/۷۵ درصد از شهروندان، نوعدوست و ۷/۲۴ درصد بی­تفاوت دارای همدلی بیشتر، مسئولیت پذیری بیشتر، و تحلیل هزینه پاداش کمتر است.
۴- حبیب زاده(۱۳۸۴) نتایج یک پژوهش اسنادی- میدانی با عنوان”بی تفاوتی سیاسی کارگران و تأثیر آن در کاهش مشارکت سیاسی آنان در جمهوری اسلامی”، نشان داد که این بی ­تفاوتی در سطحی نبوده که نا امیدی کامل آنان را در پی داشته باشد و یا خود را فاقد تأثیر در حوزه ­های سیاسی و اجتماعی بیابند اما باعث بی ­تفاوتی آنان در حیات سیاسی شده است. بررسی پیشینه پژوهش یاد شده دامنه وسیعی از آراء و دیدگاه­ های را در بر می­گیرد که از منظرهای گوناگون به مسأله بی ­تفاوتی پرداخته اند. از این رو، در مقیاس سازی و شاخص­ های عملیاتی متغیرها، نکته های مفیدی را در اختیار این مطالعه قرارداد تا به اتکای آنها با دقت بیشتری عمل نمود.
۵ـ مسعودنیا(۱۳۸۰: ۱۶۵ـ۱۵۲) در پژوهش اسنادی با عنوان«تبیین جامعه شناختی بی ­تفاوتی شهروندان در حیات اجتماعی و سیاسی»، به کاوشی نظری در مطالعه این مفهوم پرداخته و با تعریف مفهومی بی تفاوتی اجتماعی، و به عوامل مؤثر بر این پدیده اجتماعی و آراء و نظریه­ های مرتبط با آن پرداخته و از تکثیر چند ملیتی آن سخن رانده است. وی بی ­تفاوتی اجتماعی را به عنوان عدم مشارکت فعال و بی­مشارکت در فعالیتهای اجتماعی ـ سیاسی تعریف کرده و بیان داشته است که بی ­تفاوتی اجتماعی اگرچه پدیده­ای جدید تلقی نمی­ شود ولی به نظر می­رسد که با تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در عصر نو، به طور چشمگیری افزایش یافته است. وی با بررسی آراء و نظریه­ های مرتبط، تبیین خاص هر یک از نظریه­پردازان را در مورد موضوع بی ­تفاوتی اجتماعی مطرح کرده است که هر کدام اشاره به متغیر ویژه در رویکرد خود داشته اند.
۶ـ محسن تبریزی(۱۳۸۱) در مقاله­ای با عنوان «بیگانگی؛ مانعی برای مشارکت و توسعه ملی:بررسی رابطه میان بیگانگی و مشارکت اجتماعی ـ سیاسی»،«مفهوم بیگانگی اجتماعی ـ سیاسی» را برای توضیح انفعال و بی علاقگی اجتماعی به منزله جدایی از واقعیت­های پیرامونی و عدم پیوند«ذهنی ـ شناختی» و«عینی ـ کنشی» با برخی صور واقعیت­های اجتماعی و فرهنگی مدنظر قرار داده و در آراء جامعه ­شناسی که در این معنا به مطالعه بیگانگی اجتماعی پرداخته­اند، نمود کرده است.
۷ـ مجتبی صداقتی فرد و محسن تبریزی(۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان«پژوهش درباره بی ­تفاوتی اجتماعی در ایران»(مورد پژوهش: شهروندان تهرانی) پرداخت. نتایج نهایی استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داده حدود۴۰% تغییرات در بی ­تفاوتی اجتماعی به وسیله مجموع متغیرهای مستقل قابل تبیین است. نتایج آزمون تحلیل واریانس فرض وجود رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته را در سطح معنی داری بیش از ۹۹% اطمینان تأیید می­ کند.
۸-علی حسن توفیقیان فر)۱۳۹۰(در پژوهشی تحت عنوان “بررسی میزان بیگانگی اجتماعی جوانان و عوامل مرتبط با آن “( مطالعه موردی: شهر یاسوج) که روش آن پژوهش از لحاظ نوع، پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، آمار استنباطی(همبستگی پیرسون،آزمونtمستقل، آزمون تحلیل واریانس)وتحلیل رگرسیون استفاده شده است، به این نتایج دست یافته است: بین متغیرهای مسقل(اعتماد اجتماعی، گرایشات مذهبی جمعی، میزان همنوایی اجتماعی و میزان رضایت از زندگی) و متغیر وابسته یعنی بیگانگی اجتماعی رابطه معناداری وجوددارد و قویترین رابطه(همبستگی)، مربوط به متغیر اعتماد اجتماعی بوده است. همچنین از یافته های تحقیق ملاحظه گردید که بین جوانان مجرد، متأهل، مطلقه و همسر فوتی در زمینه میزان بیگانگی اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد.
۹- نعامی و شکرکن(۱۳۸۳) در پژوهشی تحت عنوان”روابط ساده وچند گانه عدالت سازمانی با خشنودی شغلی”را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این تحقیق نشان داد،عدالت سازمانی کلی با خشنودی شغلی رابطه دارد.علاوه بر آن عدالت سازمانی کلی و حیطه های آن با حیطه های مختلف خشنودی، حقوق، کار و سرپرستی، همکاران و خشنودی از ترفیع همبستگی مثبت و معنادار داشتند، همچنین بین سه نوع عدالت سازمانی با خشنودی شغلی کلی و حیطه های آن همبستگی چند گانه معنادارمشاهده شد.
۱۰- دهقان، عمرانی فر، حسینی وفتحی(۱۳۹۱) در تحقیقی تحت “عنوان بررسی رابطه بین رعایت عدالت سازمانی و رضایت شغلی کارکنان(مورد مطالعه یک سازمان نظامی)” به روش توصیفی– همبستگی پرداختند. که یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین عدالت سازمانی(توزیعی، رویه ای، تعاملی) و رضایت شغلی رابطه معنادار و قوی وجود دارد.

۲ـ۲ـ۳ـ جمع بندی پایه­ های تجربی

واضح است پژوهشگران یاد شده سعی کرده ­اند به یک یا چند بعد خاص از مسائل مربوط به بی رمقی و بی ­تفاوتی اجتماعی توجه کنند. از بین پژوهش­های خارجی؛ نتایج جی چن و زانگ(۱۹۹۹) گویایی آن است متغیرهای سن، سطح درآمد، احساس اثربخشی، رضایت اجتماعی و وضعیت محل سکونت بر بی ­تفاوتی سیاسی اثرگذاراست. یافته­های پژوهش هربرت گانز(۱۹۵۲) بیانگر این است که احساس بی قدرتی و نارضایتی تأثیرگذار بر بی ­تفاوتی است. مهمترین تحقیق دوایت دین(۱۹۶۰) این است که متغیرهای بی قدرتی، بی­هنجاری، انزوای اجتماعی، بر بی ­تفاوتی سیاسی تأثیرگذار است.
نتایج پژوهش حبیب­زاده(۱۳۸۴)بیانگر آن است که بی ­تفاوتی کارگران باعث کاهش میزان مشارکت سیاسی آنان شده است.
پژوهش کلانتری و همکاران(۱۳۸۶)، با زمینه­ای از روانشناسی اجتماعی به عنوان مصداقی از بی تفاوتی اجتماعی بیشترین هّم خود را برعدم کمک رسانی و نوع دوستی به دیگران نهاده است. به همین صورت، پژوهش­هایی هم اجرا شده ­اند که صرفاً به بعد مشارکت اجتماعی/سیاسی توجه تام و تمام نشان داده­اند و از بررسی جنبه مالی که مربوط به ارتباط افراد با همنوعان است غافل شده ­اند(مانند پژوهش­هایی که بر مقوله بیگانگی در جامعه بیشتر متمرکز شده اند).
نکات فایده­مند پیشینه مذکور آن است تا با تلفیق و در کنار هم نهادن نظریه­ های مرتبط بتوان الگویی نظری/ تحلیلی را طراحی نمود. ضمن آنکه نتایج آماری و روش­های متنوع پژوهشی بکار رفته در این پژوهش­ها می ­تواند در تحلیل مفاهیم این پژوهش راهگشا باشد و زوایای ارزنده ای را در بررسی مسأله بی رمقی و بی تفاوتی اجتماعی پیشرو بگذارد.
از نکات قوت پژوهش­های داخلی و خارجی مذکور، جمع آوری اطلاعات موضوعات و مقیاس­های اندازه ­گیری آنها می­باشد که بسترهای مناسب و مفیدی را برای اجرای بهتر تحقیق را آشکار می سازد، بنابراین پیشینه­ های مطرح شده، هم از نظر موضوعی هم از نظر محتوایی زمینه­ ها و زاویه­ های دید مناسب را برای اجرای بهتر تحقیق فراهم می­ کنند. اما از نکات ضعف پیشینه­ های تجربی این است که اکثر پژوهش­ها بی رمقی از بعد فردی و بی ­تفاوتی را فقط از بعد سیاسی مورد توجه قرار داده­اند. اما به طورکلی در مورد مطالعات مطرح شده در این بخش می­توان گفت که هیچ یک از این مطالعات چه داخلی و خارجی به طور مستقیم به بحث بی ­تفاوتی و تحلیل رفتگی(بی­رمقی) و رابطه آن به عوامل اجتماعینپرداخته­اند و این خلأ در پژوهش­های داخلی بیشتر به چشم می­خورد به همین جهت تحقیق حاضر قصد دارد این خلأ پژوهش را در داخل کشور پر کند.

۲ـ۳ـ بی تفاوتی

اصطلاح بی ­تفاوتی معادل کلمه«Apathy» انگلیسی است که از ریشه apathia یونانی گرفته شده است. این عبارت که هم­زمان با فلسفه رم در زمان مارکوس ارولیوس^[۱۵] توسعه پیدا کرده است بعدها توسط سنکا^[۱۶] عمومی و سپس این عبارت از زبان فرانسه با عنوان apathie، به زبان انگلیسی وارد شد.
در حوزه علوم سیاسی بی ­تفاوتی را معادل بی­میلی^[۱۷] در رابطه با مشارکت و درگیری^[۱۸] فعال در فرآیندهای سیاسی به کار برده­اند که در نظام­های دموکرات لیبرال، این بی­میلی می ­تواند به اشکال مختلف ظاهر شود که از اشکال رایج آن می­توان به بی­تمایلی شهروندان جهت شرکت در انتخابات و رأی دادن به کاندیداها اشاره کرد. همچنین این اصطلاح در دمکراسی آتنی^[۱۹] متضاد و برخلاف مفهوم دمکراسی و شهروند دمکراتیک به کار رفته است. مشارکت در فرآیندهای اجتماعی به اندازه­ای اهمیت دارد که آن را نقطه مقابل دمکراسی توصیف می­ کنند و همواره اندیشمندان علوم سیاسی سلامت جامعه و سلامت اجتماعی را در رابطه با میزان بی ­تفاوتی و عدم درگیری شهروندان مورد ارزیابی قرار می­ دهند(لغت نامه، ۲۰۰۱: ۱۲ـ۱۰).
هربرت گانز بی ­تفاوتی را به عنوان یک مفهوم اخلاقی تعریف می­ کند که در درون خود وی واقعیتی است که کمی علاقه و یا نبود آن را به عنوان یک پدیده مهم جامعه شناختی که بخشی از زندگی ما وجود دارد، نشان می دهد(گانز، ۱۹۵۲: ۱۸۵).
بی ­تفاوتی در نظر دوایت دین و ابعاد آن شامل بی تفاوتی در علاقمندی^[۲۰]، بی تفاوتی در رفتار^[۲۱]، بی تفاوتی در رأی گیری^[۲۲](دین، ۱۹۶۰: ۱۸۸).
بی ­تفاوتی ترجمه های گوناگونی را در حوزه ­های مختلف علمی زبان فارسی یافته است.
بی­علاقگی و خونسردی(ابراهیم زاده،۱۳۵۱)بی­دردی(فاطمی،۱۳۶۴)بی ­تفاوتی (مسعودنیا،۱۳۸۰: ۱۵۳) دلمردگی، بی­علاقگی(بریجانیان،۱۳۸۰: ۴۸) از جمله این گونه مفهوم سازی­ها در برگردان این واژه به فارسی هستند. هارولد کاپلان^[۲۳] و بنیامین سادوک^[۲۴] آن را «حالتی از نبود احساس درونی و عاطفه، عدم علاقه و درگیری هیجانی نسبت به محیط خود» تعریف نموده ­اند که به گفته آنان در انواع خاصی از اسکیزوفرنی و افسردگی مشاهده می­ شود(کاپلان و دیگران، ۱۳۷۵: ۲۹).
افزودن پسوند«اجتماعی» به واژه«بی تفاوتی»، اصطلاحی مهم در ادبیات علوم اجتماعی را با عنوان بی ­تفاوتی اجتماعی می­سازد که ترجمه فارسی اصطلاح انگلیسی«social apathy» است. البته به لحاظ واژگانی در زبان علمی کشورمان، ترجمه­های گوناگونی از این اصطلاح شده است، چنان که دادگران این اصطلاح را«بی قیدی اجتماعی» ترجمه کرده است.(روشبلاو و بورونیون، ۱۳۷۱؛ نقل از صداقتی فرد، ۱۳۹۲).
فیروز بخت و بیگی(۱۳۸۹، ۴۳) این واژه را«بی احساسی»، «بی هیجانی»، «بی­علاقگی» ترجمه کرده و در روانشناختی آن گنجانده­اند. ساروخانی(۱۳۷۰: ۳۹) نیز در ترجمه این اصطلاح، آن را معادل«بی­حالی» یا«بی­عاطفگی اجتماعی» بیان کرده و به عنوان یکی از مظاهر و مسائل خاص جامعه جدید شهری شناخته است.
در تعریف جامعه­شناختی«بی ­تفاوتی»،برخی نویسندگان از مفاهیم مقابل آن مانند یعنی «مشارکت»^[۲۵] و درگیری^[۲۶] استفاده کرده ­اند. از این رو بی ­تفاوتی یعنی عزلت گزیدن و فقدان مشارکت در حد انتظار، مشارکت ممکن است از صرف داشتن یک انگیزه سیاسی و شرکت در انتخابات و رأی دادن، مناصب حزبی را شامل می­ شود(مسعودنیا، ۱۳۸۰: ۱۵۲).

۲ـ۳ـ۱ـ تاریخچه

در اوایل ظهور آئین مسیح، مسیحیان اصطلاح بی تفاوتی را انتخاب کردند تا بی اعتنایی خود به همه نگرانی های دنیوی، حالت ریاضت، را ابراز کنند، همانطور که در دین مسیحیت توصیه شده است.
بنابراین، این واژه از آن زمان در میان نویسندگان مذهبی تری مورد استفاده بوده است. به ویژه کلمنس الکساندرینوس، این اصطلاح را همانطور که باب شده بود در حد بسیار گسترده ای به کار می برد، فکر می کرد از این طریق می تواند فلاسفه را به سوی گرایش به مسیحیت سوق دهد، که سودای رسیدن به حد متعالی پرهیزگاری را در سر داشتند.

۲ـ۳ـ۲ـ بی تفاوتی در اصطلاحات مذهبی و رایج

برخلاف عقیده رایج، تشخیص بالینی” بی تفاوتی” اثری از کاهلی نشان نمی­دهد ولی در استفاده متداول همبستگی تقریبا مطلق است.

۴۱) ” اما پالوده ایی که از شیره ی سیب و به سیمین تهیه شده باشد ، هیچ حلوایی برابری نتواند کرد …”(عریان،۱۳۸۲ :۵۷) . Vafrēnak – : نوعی شیرینی سرد است و به نظر می رسد واژه ی فارسی نو barf – از آن مشتق شده باشد .معین به آن رو یخی می گوید(معین ،۹۲:۱۳۶۸) . علم اشتقاق fāludaj – را اینگونه بیان می دارد : واژه ی فالودج عربی است و خود مشتق از <mp:pāludag- <fāluda- است وی فالوده را ترکیب عسل و شکر می داند )علم،۲:۲۰۰۴) . احتمال دارد مراداز آن همان یخ در بهشت باشد . tavarzat- : کارگر تبرزد را نوعی قند سوخته می داند ( کارگر ،۴۸:۱۳۹۰) .یک گونه نبات است برشهای آن هموار است و گویی با تبر بریده شده است ؛ واژه ی تبرزد در فارسی و عربی به معنی حالتی به کار می رفته که امروزه برای فهماندن آن واژه ی کریستال را رایج کرده اند (امام شوشتری ،۴۹:۱۳۴۶) . šiftēnag- : منشی زاده معتقد است : Np: šaft – ālū < * šift – ālū – šift – به معنی آبکی است و šift – ālū- در واقع میوه ایی آبدار است ، پس وی نتیجه می گیرد شفتینه نیز نوعی حلوای آبدار است ( منشی زاده،۱۹۸۲ :۷۲) . مکنزی تنها معادل شرینی را پیشنهاده داده است (مکنزی ،۲۷۱:۱۹۷۱) . gišnīz – āčārak – : گشنیز گلاب ،معین این کلمه را نخوانده است ، اما منشی زاده این واژه را چنین تجزیه می کند: gišnīz – āčārak – <ā +čāra- <Av ; raēǝa – که معادل واژه ی raēčār – پهلوی است به čāra -< afčār – / Np:ab/fzār – ؛ منشی زاده می گوید معادل واژه ی فارسی نو آجیل هم یکی از مشتقات r-āčā به معنی مخلوط میوه جات خشک است (منشی زاده،۱۹۸۲ : ۷۲) . در بند ۴۱ خسرو قبادان و ریدگ : Pālūdag – : منشی زاده آن را همان پالوده فارسی نو می داند که از عربی fāludaj/q – از مصدر pāludan – به معنی تمیز کردن ، جدا کردن است ، مشتق شده است(منشی زاده ،۷۲:۱۹۸۲) . “sēb ud bēh ī sēmēn” اونوالا این عبارت را به صورت (شیره) سبب و به سیمین(اونوالا ،۲۱،۱۹۲۱) . و عریان ( شیرینی که با پرورده آب سیب تهیه شود ، ترجمه می کند (عریان،۱۳۸۲ :۵۷) . ۲-۴-۲-۵ نوشیدنی ها :هوم

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هوم هندو ایرانی ، نام گیاه مقدسی بوده که در آیین های مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته است . در هند معادل هوم سومه است که یکی از شخصیت های اصلی در مناسک ودایی به شمار می رود . شیره ی گرفته از گیاه کوبیده شده را از صافی پشمینه ایی می گذرانند و به خم هایی که درآن ها نیز شیر و آب است ، می ریزند( هینلز،۱۳۸۱ ،۵۰ ) . در توصیف آیین هوم در هادخت نسک ، قطعه ۲۲ فرگرد ۲ بند ۱۳چنین آمده است: yat̰. tum. ainim.1 auuaēnōiš.۲
saocaiiaca. kərənauuantəm. baosauuasca.
varaxəδrā^̊sca.3 varō.žintəm.
uruuarō.straiią̇sca. kərənauuantəm.*
āat̰.۱ [tą̇m.*] tum. nišhiδōiš.†
gāϑā^̊sca. srāuuaiiō.۲
apasca. vaŋuhīš.
” … آنگاه که تو دیگر را می دیدی که [هوم ها] را بدون آمیختن با شیر می ساخت و … شاخه های [آن را] می گستراند و گستردنی های گیاهی می ساخت … “( میر فخرایی ،۶۳:۱۳۸۶) . آیین هوم بخشی از مراسم یسنه است برای نثار هوم موبد چهارزانو می نشیند ، گیاه هوم را می ساید و شیر ، آن را با آب مقدس می آمیزد اما در ایران ، این گیاه زردرنگ با ساقه ی طلایی ، دارای گره هایی نزدیک به هم بوده است و به موجب یسنا ، هات ۹ – ۱۱ ،در بلندای کوهها ی بلند روئبده است . آریائیهای قدیم هوم را می جوشاندندتا قوام آید و رنگ بگیرد و برآن بودندکه نوشیدن آن باعث شادمانی و فرح و تندرستی می شود (رضی،۱۳۸۱ :۲۳۹۵) . در منابع پهلوی ، از هوم بسیار یاد شده است.هوم ، رد وسرور گیاهان است و به هنگام فرشگرد و رستاخیز ، جاودانی و انوشگی از وی پدید آید. در مینوی خرد بخش ۶۱، بند ۷ : ” ۲۸ و۹۹۹۹۹ فروهر پارسایان به نگاهبانی آن گماشته اند و کر ماهی پیوسته پیرامونش می گردد و حیوانات و زیانکار و موذی را از آن می داند”( تفضلی ،۱۳۰:۱۳۵۴). منظور از این هوم ، همان هوم سپید است. هوم سپید که آن را گوکرنه gokarana- هم خوانند در عمق دریای فراخکرت = وئوروکشه رسته است وهمه ی مردمان اکسیر جاودانگی را در هنگام باز سازی جهان از آن دریافقت می دارند (هینلز،۳۰:۱۳۸۱). به موجب گزیده های زادسپرم بخش ۶ : kū-š frawahr andar hōm . u-š andar pēm ī gāw be dahīhist. pad frāz– xwarišnīh (ī) pidarān , mādarān , any be ō hambawišn mad … ” که فروهراو در هوم (بود ، سپس ) در شیر گاو داده شد . با خوردن پدر و مادر( از آن شیر) بار دیگر در وجود آمد “(راشد محصل،۱۳۶۶ ،۵۵) . و در فصل ۱۹، زرتشت به نزد گروهی از فرزانگان رسیده و می پرسد driyōšān parwardan ud wāstar ō gōspandān dādan . ēzm ō ātaxš burdan ud hōm ō āb rēxtan … “چیست روان را فریادرس تر . و در پاسخ گفتند: درویشان را دستگیری کردن . گوسفندان را علف دادن . آتش را هیزم دادن . هوم به آب ریختن … “(همان ،۶۵ ) . در یسنای نهم ، بامدادان زرتشت مشغول آماده کردن هوم است. اشاره ای در “گزیده های زادسپرم، بخش ۲۱ ، بند ۱ هست که : uzīdan ī-š panj rōz ī jašnzār , māh ī ardwahišt rōz day- pad- mihr , bāmdād , zarduxšt hōm hunīdan rāy , frāz ō bār ī dātī āb šud … “(پس از ) سپری شدن ۵ روز جشنزار ، ماه اریبهشت روز دی به مهر ( = روز پانزدهم ) ، بامداد زرتشت برای کوبیدن هوم به کرانه ی آب دائیتی فراز رفت ..(راشد محصل ،۱۳۶۶ :۶۶) . زرتشت قربانی کردن حیوان و نوشیدن شراب سکرآور هوم را که نزد مردم هند و ایرانیان‏ بی‏اندازه اهمیت داشت،حذف کرد.زرتشت معتقد بود که مشروب سکرآور چطور ممکن است به نیکی مدد کند و در مورد حیوانات میگفت آیا بهتر بیست که‏ گاو دهقان شهرنشین بجای قربانی برای خداوندی که جسم ندارد و محتاج به غذا نیست بکارهای مفید مزارع گماشته شود. در یسنا ، هات ۳۲ ، بند۷:
aēṣ̌ąm. aēnaŋhąm. naēcīt̰.۱ vīduuā̊. aojōi.2 hādrōiiā.۳yā. jōiiā.۴ sə̄ṇghaitē.۵ yāiš. srāuuī.۶ xvaēnā. aiiaŋhā.۷yaēṣ̌ąm. tū.۸ ahurā.۹ irixtəm.10 mazdā.۹ vaēdištō.۱۱ ahī ” پس اهورامزدا داننده ی قانون ها را با خود گفت با حکمت ، یافت نمی شود ، سرورزی ، نه داوری ، بنا بر قانون مقدس ، چون تو آفریننده ایی ، برای چوپان و کشاورز آفریده است . این مهر (سرود ، گفته دینی ) از چربی (درباره ی چربی ) را اهورامزدا یک اندیشه (متحد ، به طور هم فکر ) ساخته است ، برای گاو ( ظهارپای مفید ) و شیر برای خواهنده ی خوراک ؛ آن مطابق با دستور و فرمان”( زنر ،۴۰۰:۱۳۸۴). دراین عبارات زنر ایده ی جایگزینی شیر و چربی را به جای گوشت و هوم در مراسم قربانی مطرح می سازد ،هرچند ایرانیان باستان این تحول را مقطعی پنداشته و به عادات سابق خویش برمی گردند ، : ” زرتشت مانند هر نوآوری، مورد بی‌مهری سنت‌پرستان قرار گرفت و به دلیل ناتوانی اجتماعی و اقتصادی قادر به ایجاد تحولی اساسی در جامعه خود نبود …. او با شهریاران و پیشوایان بزرگ آریایی در افتاد و جهان‌بینی سیاسی خود را_ که دگرگونی در نظام اجتماعی، مذهبی و سنتی زمان بود ـ نظم داد” (بویس، ۱۳۷۴: ۲۷۶( .دلیل این دگرگونی ، گرایشی است که پس از زرتشت به آیینهای باستانی پدید آمدبه طوری که بسیاری از آنها را وارد دین زرتشتی کردند ، به گونه ایی که هات ۹ تا ۱۱ یسنا در یاد کرد نیک گیاه هوم و نوشابه ی هوم است . هوم جایگاه مهمی در آیین نیایش پیدا می‌کند و پرستش هوم را نشانه تلفیق آیین زردشت با دین دیرینه ایرانیان پس از مرگ زردشت می‌دانند.ولی، چنان که اشاره شد، زردشت پرستش هوم را می‌پذیرفت و افراط در آن را می‌نکوهید.لذا، آنچه در میان است افزایش ارزش و اعتبار”دین کیهانی” هند و ایرانی است نه تلفیق آیین زردشت با این دین.یشت‌ها سرودهایی است برای خدایان متعدّد.زرتشت از برخی از این خدایان، مثلا مهر، بی‌خبر است.در یشت‌ها، برخی از شخصیت‌های ایزدی یا تشخّص و تجسّم واقعیات دینی نیز نیایش می‌شوند(مثلا در هوم یشت، یشت بیستم). درباره هوم افسانه‌ای پرداخته می‌شود: به هنگامی که زرتشت آتش را تقدیس می‌کرد و گاهان را می‌خواند، هوم به او نزدیک شد و از او خواستار گشت که او را بچیند و بفشرد.زردشت، در پرسشهایی که از هوم می‌کند، در می‌یابد که ویونگهان نخستین کسی بود که هوم را فشرد و به پاداش اینکار فرزندی یافت” که دیندارترین کسان است” (یشت ۲۰:۴۵).قربانی‌های خونین(یشت ۱۱:۴-۷)همراه جم و مناسک هوم ستایش می‌شود و این به معنای ترفیع مقام میراث هند و ایرانی است که مخالفت‌های شدیدی برانگیخته است.در حقیقت، قربانی‌های خونین بعدا به کلّی از میان رفت و هوم، به عنوان نوشابه مسکر، جای خود را به آمیزه‌ای از شیره گیاهان و آب و شیر داد (الیاده ،۵۶:۱۳۷۹). از زبان زرتشت در یسنا چنین ستایشی از هوم آمده است : ” آنگاه زرتشت گفت : درود برهوم ، هوم نیک هوم خوب آفریده … ” و یا در بندهش آمده است که در روز رستاخیز ، سوشیانس گاوی می کشد و از آمیختن چربی آن با هوم نوشیدنی می سازد که هرکه از آن بنوشد عمر جاودانه خواهد یافت ؛ و یا در گزیده های زادسپرم آمده است : ” آنکه او را فروهر اندر هوم دوردارنده ی مرگ است بر زمین پیدا شود ، او که نامش زرتشت ، پسر اسپیتمه است ” (آیدنلو ،۶۷:۱۳۸۷) . نجاری درباره ی مفهوم “مستی” و ارتباطش با هوم می گوید: یکی از انتظارات و پاداش های مورد اشاره در بند ١٧ از یسنه ی نهم، پاداش “مستی” است maδǝm)) . بنا به نظر شوارتس می توان چنین گفت که، مستی برآمده از هوم، سرچشمه ی “فهم و درکی و هیانی و الهی” است و باعث ادراک مفا هیم مذهبی و آیین دین بهی، بدون نیاز به تفسیر و تو ضیح می شو د. چنانکه در یسنه نهم و در بند ٢٢ : “……هوم نیز به آن ها که ]خواهان] و نسک پرسان بنشینند، افزونی و فرزانگی می بخشد”. و یا بند ٢۵: “….خوشا به تو که در می یابی سخنان بسیار درست گفته شده را! خوشا به تو که نمی پر سی سخن درست گفته شده را با پرسش درباره ی آن “. همچنین در بند پایانی می خوانیم که سخن از manah)) منش و اندیشه است و اینکه هوم به دفاع از اندیشه و منش باورندگا ن دین بهی فراخوانده می شود ( نجاری ،۵:۱۳۸۸) . به نظر نگارنده فرای دیدگاه عرفانی به هوم ، از تاثیر هوم و ایجاد حالت رخوت و مستی برجسم نمی توان چشم پوشی کرد .دلیل حذف نوشیدنی هوم در دیدگاه زرتشت سکر آور بودن آن است و به نظر می آیداین پیامبرایرانی برآثار سوء مصرف آنچه که سبب رخوت و سستی در انسان می گردد، آگاهی کاملی داشته است ، و به نظر نگارنده بهتر است یکی از ویژگی های این شخصیت تاریخی و دینی ایرانی ، را علم به خواص خوراکها و نوشبدنی ها را برشمرد .
maδu- / hura-
در وندیداد ، فرگرد ۵ بند ۵۲ ، زنی که بچه اش سقط شده است ، بعد از انجام درمانهای ویژه ایی ، وی را تحت رژیم غذایی خاصی قرار می دادند ، که نوشیدنی ویژه ایام نقاهت وی بنا براین بند :” anāpa – ” است یعنی “می بی آب [که آب اندر آن نبود ](رضی،۱۳۷۶،۳۲۱) .مراد از این شراب نوعی می خالص است. به نظر نگارنده دلیل استفاده از می بی آب ، شاید کاهش درجه ی درد و حالت تسکین در بدن مادری بوده که طفلش سقط شده است . در فرگرد ۸ بند ۲۲ وندیداد
۸٫۲۲٫e barəsma. vā. aṣ̌aiia. frastarətəm:
۸٫۲۲٫f vasō. pascaēta. mazdaiiasna. ahe. nmānahe. miiazdəm. daiϑiiārəš.
۸٫۲۲٫g gaoməṇtəm. maδumaṇtəm.
۸٫۲۲٫h yaoždaiiąn. anāstərətəm.
۸٫۲۲٫i hamaϑa. yaϑa. paracit̰.
” … به کام پس از آن ، مزدیسنان اندر آن خانه میزد( =خوراک نذری با مراسم دینی ) بدهند[ در روز چهارم پیش از وقوع مرگ ]با گوشت همراه می ” (رضی ،۱۳۷۶:۴۵۳ ) ، تاکید برآن است که می از نوشیدنیهای لازم برای شخص درگذشته می باشد . مایر هوفر maδu- رامشتق از mādhu – سانسکریت و به معنای شراب می داند که در وندیداد از آن یاد شده است (مایر هوفر،۱۹۷۷ :۳۰۲) . در وندیداد ، فرگرد ۱۴ بند ۱۷ :
۱۴٫۱۷٫a duiiē. nauuaiti. astanąm. aδāitiiō. aŋharəϑranąm.
۱۴٫۱۷٫b dāitīm. ahmāicit̰. harəϑrəm. kərənuiiāt̰.
۱۴٫۱۷٫c duiiē. nauuaiti. gaδβąm. paiti. yaoždaiϑīta.
۱۴٫۱۷٫d stiptibiiasca. anāiritibiiasca.
۱۴٫۱۷٫e viiaŋuraēibiiasca. vīspaēibiiasca. pairi. acištaēibiiō.
۱۴٫۱۷٫f yōi. gaδβąm. pairi. bauuaiti:
۱۴٫۱۷٫g duiiē. nauuaiti. narąm. aṣ̌aonąm. vāstriiaēta.
۱۴٫۱۷٫h gə̄uš. vā. xvarəϑahe. vā.
۱۴٫۱۷٫i huraiiā̊. vā. maδuš. vā
” دو – تا نه تا [هجده ] از چراگاههای ( آغل ها ) نه به آیین را ، از بی پرورشی ها به آیین داد ، برای پرورش آن [ چارپایان ] بکند ( =هیجده آغل دام ها را که خراب شده و یا مطابق قانون نیست را باسازی کند ) (رضی،۱۳۷۶ :۷۹۴) . دوان hurā- را مشتق از واژه ی سانسکریت surā – می داند و معتقد است hu – پیشوند و به معنای خوب نیست (دوان،۲۰۰۳ :۲۸۵) . بارتولومه hurā – را از ریشه ی hu – به معنای ” فشردن ” می داند و این واژه را درکل به معنی شیر کش کردن هوم است (بارتولومه،۱۹۰۴ : ۱۸۳۷) . در ، فرگرد ۱۴ بند ۱۷، از مجازاتهایی که برای شخصی که سگ آبی را کشته باشد ، تاوان آن غرامت پرداخت هورا است . duiiē. nauuaiti. astanąm. aδāitiiō. aŋharəϑranąm.
dāitīm. ahmāicit̰. harəϑrəm. kərənuiiāt̰.
duiiē. nauuaiti. gaδβąm. paiti. yaoždaiϑīta.
stiptibiiasca. anāiritibiiasca.
viiaŋuraēibiiasca. vīspaēibiiasca. pairi. acištaēibiiō.
yōi. gaδβąm. pairi. bauuaiti:
duiiē. nauuaiti. narąm. aṣ̌aonąm. vāstriiaēta.
gə̄uš. vā. xvarəϑahe. vā.
huraiiā̊. vā. maδuš. vā.
بنابراین می توان گفت maδu – نوعی شراب معمولی است در حالیکه هورا شرابی غلیظ و خالص است و بنابر نظر رضی هورا نوعی شراب خالص است که در مراسم مذهبی نوشیده می شده است (رضی،۱۳۸۱ : ۲۴۴۷) . baŋha-
در دین یشت بند ۱۵: ahī . yąm. yazata. huuōuui.1 aṣ̌aoni. vīϑuṣ̌i.2vohu. baγəm.3 isəmna.4aṣ̌auuanəm. zaraϑuštrəm.anumatə̄e. daēnaiiāi.5anuxtə̄e. daēnaiiāi.anuuarštə̄e. daēnaiiāi.:ahe. raiia. xvarənaŋhaca.tąm. yazāi. surunuuata. yasna.tąm. yazāi. huiiašta. yasna.razištąm. cistąm. mazdaδātąm. aṣ̌aonīm.zaoϑrābiiō:razištąm. cistąm. mazdaδātąm. aṣ̌aonīm. ” او را بستود هووی پاک و دانا که زرتشت پاک را خواستار بود،تا اینکه از او خوش بخت گشته بر طبق دین بیندیشیدو برطبق دین سخن گوید و برطبق دین رفتار کند ” (پورداود، ۱۳۴۷ ،۱۷۷) . در وندیداد فرگرد ۱۵ بند ۱۴: aētaδa. aēṣ̌a. yā. kaine.
hanąm. aētaēṣ̌ąm. jījiṣ̌āiti.
pərəsāiti.
aēṣ̌a. hana. frabaraiti.
baŋhəm. vā. ṣ̌aētəm. vā.
γnānəm. vā. fraspātəm. vā.
kąmcit̰. vā. vītācinanąm. uruuaranąm:
” … آن پیرزن فراز آورد بنگ را … یا هر کدام از شیره های گیاهان[ دیگر ] ، از آنکه جنین را تباه می کند …” ( رضی،۱۳۷۶ :۸۱۶) .
در فرگرد ۱۹ بند ۲۰: ۱۹٫۲۰٫a pərəsat̰. zaraϑuštrō. ahurəm. mazdąm:
۱۹٫۲۰٫b vīspō.vīδuuā̊. ahura. mazda.