طبق نظریه نمایندگی ، هزینه های نمایندگی به دنبال جدایی مالکیت ومدیریت شرکت ایجاد شده است. در واقع، سهام‌داران اداره امور شرکت را به مدیریت واگذار می‌کنند و اگر مدیریت برخلاف هدف اصلی شرکت، یعنی حداکثر کردن ثروت سهام‌داران، تصمیم گیری و عمل کند، سهام‌داران متحمل هزینه های نمایندگی خواهند شد.این در حالی است که شرکت‌ها با هدف حداکثرسازی ثروت سهام‌داران، تأسیس می‌شوند.به عقیده جنسن (۱۹۸۶) ، مدیر به دنبال تأمین منافع شخصی خود می‌باشد. از این رو، اتلاف منابع سازمانی را به دنبال دارد و در نتیجه، منجر به هزینه های نمایندگی می شود. از آنجایی که ، نگرش مدیران و مالکان همسو نبوده ، بین این گروه ها تضاد منافع به وجود می‌آید .طبق این نظریه ، به منظور کاهش تعارضات نمایندگی ، باید روش های کنترلی مناسبی در سازمان ایجاد گردد .

حاکمیت شرکتی(نظام راهبری)از عوامل اصلی بهبود کارایی اقتصادی است که دربرگیرنده مجموعه ای از روابط میان مدیریت شرکت، هیات مدیره، سهام‌داران و سایرگروه های ذینفع است (دارابی و علی فرحی ،۱۳۸۹ ). نظام راهبری بنگاه ساختاری را فراهم می‌کند که از طریق آن ‌هدف‌های‌ بنگاه تنظیم و وسایل دستیابی به هدفها ونظارت بر عملکرد تعیین می شود. این نظام، انگیزه لازم برای تحقق اهداف بنگاه را در مدیریت ایجاد کرده و زمینه نظارت مؤثر را فراهم می‌کند. ‌به این ترتیب شرکت‌ها منابع را با اثر بخشی بیشتری به کار می گیرند(حساس یگانه و رئیسی، ۱۳۸۸).یکی از عناصرساختار حاکمیت شرکتی ، هیئت مدیره است. هیات مدیره شرکت ها که همواره در جایگاه نمایندگان صاحبان سهام به عنوان رکن ارتباطی میان آن ها و مدیران ایفای نقش کرده و در برابر آنان مسئولیت حساب دهی و پاسخ خواهی دارند ، به عنوان عنصر کلیدی یک سازمان نقش اساسی در عملکرد شرکت‌ها عهده دار می‌باشند.

‌بنابرین‏ عملکرد سازمان و ریسک متعاقب از آن بر تصمیمات سهامدار در خصوص مدت تصدی هیات مدیره و مدیران شرکت ها در جهت رسیدن به بیشترین بازده، موضوعی قابل پویش خواهد بود.همچنین در تحقیقات صورت گرفته قبلی توسط جنتر و کاپلان ^[۱](۲۰۰۶) نتایج حاکی از آن است که مدت تصدی هیات مدیره نسبت به هر دو جنبه عملکرد (سیستماتیک^[۲] و فوق العاده ^[۳])حساس می‌باشد.

عنصر اساسی در تصمیم گیری برای حفظ یا خلع هیات مدیره ،ارزیابی توانایی‌های نهفته اعضای هیات مدیره با توجه به عملکرد سازمان و ریسک متواتراز آن می‌باشد. با توجه به عملکرد سازمان تصمیم گیری ‌در مورد مدت تصدی هیات مدیره شدیداًً به منابع ریسک بستگی دارد.

ایده اصلی این است که اگر ریسک عملکردعمدتاً ناشی از توانایی‌های نهفته هیات مدیره باشد، متعاقبا”بازده سهام شرکت نشان دهنده توانایی‌های هیات مدیره خواهد بود و اگر ریسک بازده سهام شرکت ناشی از عواملی غیر از توانایی‌های هیات مدیره در زمینه افزایش بازدهی و سهم بازار باشد عواملی همچون تغییر نرخ بهره، نرخ برابری پول ملی ،نرخ تورم ،سیاست های پولی و مالی و شرایط سیاسی و به طور کلی متغییرهای کلان اقتصادی تاثیر گذار می‌باشند. در نتیجه دو منبع ریسک به دست می‌آید: ریسک ناشی از عدم اطمینان ‌در مورد سطح توانایی‌های هیات مدیره که ریسک فوق العاده^[۴] نامیده می شود و دیگری ریسک ناشی از منابع خارج از اختیار هیات مدیره است که ریسک سیستماتیک^[۵] است.

وقتی عدم اطمینان ‌در مورد توانایی‌های هیات مدیره نسبت به منشا ریسک^[۶] افزایش می‌یابد عملکرد سازمان عامل تشخیصی نسبتا بهتر توانایی‌های هیات مدیره خواهد بود و توانایی هیات مدیره در شناسایی مدیران کم استعداد و استفاده از گزینه خلع در موارد لازم را افزایش می‌دهد.‌بنابرین‏ از بازدهی سهام به عنوان عامل سنجش تجربی عملکرد سازمان استفاده می شود و تغییرات در این بازده را می توان به اجزا سیستماتیک و فوق العاده تجزیه نمود و از طریق برقراری ارتباط‌ اساسی بین ریسک سیستماتیک و فوق العاده و مدت تصدی هیات مدیره بر ادبیات موجود در این زمینه افزود و میتوان اینگونه بیان نمود که تمرکز اصلی، بررسی تاثیرگذاری ریسک و بازده بر مدت تصدی هیات مدیره می‌باشد.

۱-۳ پرسش های تحقیق

۱- آیا ریسک سیستماتیک و فوق العاده سهام بر مدت تصدی هیات مدیره شرکت‌ها مؤثر است؟

۲- آیا بازده سیستماتیک ^[۷]و فوق العاده ^[۸]سهام بر مدت تصدی هیات مدیره شرکت‌ها مؤثر است؟

۱-۴ اهداف و ضرورت انجام تحقیق

این تحقیق ‌بر اساس هدف ازنوع کاربردی است و شناسایی و ارزیابی توانایی‌های هیات مدیره در کسب بیشترین بازده سهام شرکت ‌و کم‌ترین ریسک فوق العاده که در نهایت منجر به تاثیرگذاری بر مدت تصدی اعضا می‌گردد،هدف غایی این تحقیق می‌باشد.

ضرورت این پژوهش از این دیدگاه مطرح می شود که با توجه به اینکه هدف بررسی ریسک و بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر مدت تصدی هیات مدیره می‌باشد ، نتایج به دست آمده ، به تصمیم گیرندگان حوزه اقتصادی نشان می‌دهد که عملکرد شرکت‌ها، ارزش بازار سهام و میزان حداکثرشدن ثروت سهام‌داران به عنوان برایند نهایی شرکت بر منافع و مدت تصدی هیات مدیره تاثیر گذار است .

۱-۵ فرضیه های تحقیق

فرضیه ۱ :بین ریسک سیستماتیک بازده سهام با مدت تصدی هیات مدیره رابطه منفی و معناداری وجود دارد .

فرضیه ۲ :بین ریسک فوق العاده بازده سهام با مدت تصدی هیات مدیره رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .

فرضیه ۳ :بین بازده سیستماتیک سهام شرکت‌ها با مدت تصدی هیات مدیره رابطه منفی و معناداری وجود دارد .

فرضیه ۴ : بین بازده فوق العاده سهام شرکت‌ها با مدت تصدی هیات مدیره رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .

۱-۶ روش شناسی تحقیق

داده های این تحقیق با استفاده ازرویکرد پس رویدادی )ازطریق اطلاعات گذشته( بوده ‌و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای صورت می‌گیرد. بدین ترتیب که تحقیقات انجام گرفته در زمینه موضوع تحقیق ازکتب، مقالات معتبر و مجلات علمی و پژوهشی، پایان نامه های دانشجویی و سایت‌های اینترنتی معتبرگردآوری و مورد مطالعه قرار می‌گیرد و برای جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز جهت انجام تحقیق، ‌از سایت های رسمی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، امیدنامه های پذیرش در بورس ، صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت‌های نمونه تحقیق، بانک‌های اطلاعاتی از قبیل نرم افزار ره آورد نوین، تدبیرپرداز، پایگاه اطلاعاتی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی استفاده می شود.

جامعه آماری تحقیق، کلیه شرکت‌های غیرمالی )تولیدی ( پذیرفته شده درسازمان بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۸۶ هجری شمسی تا پایان سال ۱۳۹۱ هجری شمسی می‌باشد. نمونه های مورد مطالعه در این تحقیق با بهره گرفتن از روش غربالگری و با توجه به معیارهای زیر انتخاب می‌گردد:

۱- اطلاعات کامل هریک از شرکت‌های مورد مطالعه طی قلمرو زمانی تحقیق موجود باشد.

۲- شرکت‌ها در طول دوره ی تحقیق تغییر سال مالی نداده باشند.