۲-۱۲ نظریه یادگیری شناختی و اجتماعی
نظریۀ یادگیری اجتماعی^[۱۴۹] (SLT) در دهه ۱۹۶۰ توسط بندورا به عنوان پایه ای برای مفهوم سازی مدل مهارتهای مقابله ای به وجود آمد (بندورا ۱۹۶۹، ۱۹۷۷، ۱۹۸۶ به نقل از بوگدونوف ۲۰۰۲) مطابق با این مدل خانواده‌های دارای بیمار روان از فقدان مهارت‌های مقابله ای در مدیریت حالت‌های عاطفی مثبت و منفی و همچنین از فقدان مهارت‌های اجتماعی مناسب در اداره کردن تعاملات بین فردی در موقعیت‌های اجتماعی چون شغل، خانواده و یا روابط بین فردی نزدیک رنج می‌برند. هدف اصلی از مداخله از منظر نظریه یادگیری اجتماعی به عنوان یکی از مدل‌های نقص مهارت‌های مقابله ای شامل اهدافی چون بهبود مهارت‌های مقابله ای افراد و کاهش دادن نقایص مقابله ای در این افراد است. مدل نقص پاسخ‌های مقابله ای که در پژوهش‌های متعددی مورد بررسی قرار گرفته است ناشی از رشد راهبردهای متعدد در بهبود این مهارتها می‌باشد. آموزش مهارت‌های مقابله ای و اجتماعی بر رشد و گسترش مهارت‌های مقابله ای در حوزه وسیعی از ابعاد مختلف زندگی افراد با بیمار روان تاکید دارد. در مجموع می‌توان گفت هر برنامه مداخله ای که بر مهارت‌های مقابله ای و اصلاح آن کار کند موجب افزایش مهارت‌های مقابله ای خانواده شده و در غلبه بر فشار بار مراقبتی بیمار و کاهش آن موثر است. (بارکر، فیلیپ^[۱۵۰]، ۱۹۸۲ به نقل از پورجوادی)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱۳ نظریه مقابله
یکی از نظریات مرتبط با استرس نظریه لازاروس و فولکمن است. لازاروس با بهره مندی از دیدگاه الیس معتقد است که افراد به ندرت به محرک های بیرونی پاسخ می‌دهند بلکه، آن‌ها به بازنمود محرک‌ها (شناخت درونی) واکنش نشان می‌دهند (جان بزرگی و نوری، ۱۳۸۲). او بر این باور است این ایده که عواطف به قضاوت افراد بستگی دارد ایده جدیدی نیست. فیلسوفان قدیم و میانه هم بر این قضیه تأکید کرده اند و در عین حال متخصصان و درمانگران شناخت درمانی معاصر همچون بک^[۱۵۱]، الیس، مایکنباوم^[۱۵۲]نیز به نقش شناخت‌ها در بروز هیجان‌ها تأکید کرده اند. برای مثال الیس از حرف های اپیکتتوس^[۱۵۳] در رساله اش الهام گرفته است و بیان کرده است انسان‌ها از پدیده‌ها ناراحت نمی شوند بلکه، از نگرشی که نسبت به پدیده‌ها دارند ناراحت می‌شوند. شکسپیر ^[۱۵۴]هم در نمایشنامه هملت پرده دوم، صحنه دوم، می‌نویسد؛ « هیچ چیز خوب یا بد نیست، بلکه اندیشه آن را چنان می‌سازد» (لازاروس، ۱۹۹۳ به نقل از موسوی).
بر اساس الگوی ارزیابی لازاروس و فولکمن، تجربه استرس تنها زمانی روی می‌دهد که آن موقعیت به عنوان آسیب، از دست دادن، تهدید یا کشمکش ارزیابی شده باشد. آنچه در این میان اهمیت دارد، فرایند مقابله افراد با این استرس‌ها است به عبارت دقیق‌تر، استفاده از سبک‌های مقابله با استرس است که می‌تواند از تأثیر استرس‌ها بر سلامت روانی فرد بکاهد. در نتیجه، به سازگاری و انطباق هر چه بیشتر بیانجامد. فرایند مقابله، عمدتاً از فعالیت‌ها و اقدامات شناختی و رفتاری فرد برای مدیریت استرس تشکیل می‌شود. طبق تعریف لازاروس و فولکمن، مقابله مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و فرآیندهای رفتاری و شناختی برای ممانعت، مدیریت یا کاهش استرس است. در این مقابله، پاسخ‌های رفتاری آموخته شده از طریق محدود سازی اهمیت موقعیت خطرناک یا ناخوشایند، استرس را کاهش می‌‌دهد. لازاروس و فولکمن، از اولین پژوهشگرانی بودند که در یک چارچوب منسجم به موضوع مقابله پرداخته‌اند. ایشان بین مقابله مسئله‌مدار و هیجان مدار تمایز قایل شده‌اند. اندلر و پارکر^[۱۵۵] نیز سه نوع سبک مقابله را مطرح کردند که عبارتند از: سبک مقابله مسئله‌مدار، هیجان‌مدار و اجتنابی. در واقع، رویکردهای اولیه به فرایند مقابله، سه سبک اصلی را متمایز می‌کند: سبک مقابله مسئله‌مدار، که وجه مشخصه آن، عملکرد مستقیم برای کاهش فشارها یا افزایش مهارت‌های مدیریت استرس است. سبک مقابله هیجان محور، که مشخصه آن راهبردهای شناختی‌‌ای است کــه حلّ یا حذف عامل استرس را بــا دادن نــام و معنی جدید به تأخیر می‌اندازد و سبک مقابله اجتنابی، که ویژگی اصلی آن پرهیز از رویارویی با عوامل استرس است. افراد به کمک این سبک‌ها، در مقابل رویدادهای فشارزای روانی به سازگاری لازم دست می‌یابند. در واقع، پاسخ انسان به فشار روانی تحت تأثیر برداشت از رویداد فشارزای روانی قرار می‌گیرد. مقابله با فشار روانی، مستلزم این است که فرد از منابع سازش خود استفاده کند تا بتواند با خواسته‌های درونی و برونی انطباق یابد. به نظر می‌رسد، که افراد مذهبی و غیرمذهبی میزان فشار روانی مشابهی را تجربه می‌کنند. اما افراد مذهبی بهتر می‌توانند با رویدادهای منفی زندگی و عوامل فشارزای روانی مقابله کنند. باورهای مذهبی همچون یک «سپر» در برابر استرس‌های زندگی عمل می‌کنند و از این طریق به فرد در انتخاب راهبردهای مقابله‌ای مناسب و مؤثر یاری می‌رسانند. (کار ^[۱۵۶]۲۰۰۴به نقل از موسوی)
مفهوم سازی نهایی مقابله توسط لازاروس و فولکمن مطرح شده است که کنار آمدن را فرایند پویایی در نظر می‌گیرد. طبق نظر لازاروس و فولکمن مقابله فقط پاسخ فرد به تنش نیست بلکه، مقابله تحت تأثیر ارزیابی شناختی فرد از رویداد قرار می‌گیرد و ارزیابی شناختی فرد متعاقباً برانگیختگی هیجانی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لازاروس و فولکمن (۱۹۸۴)، (نقل ازمیچل^[۱۵۷]،۲۰۰۴)،استرس روان شناختی را به رابطه بین شخص و محیطی قلمداد می‌کند که فرد آن را تهدید کننده¬ی بهزیستی خودش قلمداد کرده است. دو فرایند مهم رابطه بین شخص و محیط را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
الف)ارزیابی شناختی :که یک فرایند ارزیابانه است و تعیین می‌کند به چه علت و تا چه میزان تعامل بین شخص و محیط استرس آمیز است. ب) مقابله: فرایندی است که از طریق آن افراد مطالبات روابط شخص- محیط را مدیریت می‌کنند و از پس هیجان هایی که این موقعیت‌ها ایجاد می‌کنند بر می‌آیند. (شوستر^[۱۵۸]، ۲۰۰۰به نقل از موسوی).
ارزیابی شناختی می‌تواند به عنوان عمل مقوله بندی یک برخورد نگریسته شود که نقش مهمی در بهزیستی فرد دارد. در این فرایند سه ارزیابی وجود دارد. ارزیابی نخستین برآورده کردن این موضوع است که طبق قضاوت فرد از برخوردهایش با محیط، آیا آنان نامرتبط، مثبت و خوشایند یا استرس آمیز و تهدید کننده هستند. ارزیابی اولیه از موقعیت های استرس آمیز می‌تواند به یکی از سه شکل: آسیب از دست دادن (برای مثال آسیبی که فرد تا کنون متحمل شده است)، تهدید (برای مثال پیش بینی آسیب یا از دست دادن یا چالش رویدادهایی که مانع غلبه بر چیزی یا کسب چیزی می‌گردند). ارزیابی ثانویه قضاوت درباره این است که چه اقداماتی باید صورت بگیرد و به عنوان یک ارزیابی از مزایا و پیامدهای راهبردهای ویژه کنار آمدن با در نظر گرفتن اهداف و الزامات است. سرانجام، ارزیابی مجدد۱۱یک ارزیابی مداوم بر اساس اطلاعات جدیدی است که از محیط یا فرد در طی موقعیت‌ها کسب می‌گردد (میچل، ۲۰۰۴ به نقل از خسروشاهی ).
لازاروس و فولکمن (۱۹۸۴،نقل از میچل، ۲۰۰۴به نقل از خسروشاهی)، مقابله را تلاش های در حال تغییر شناختی، هیجانی و رفتاری مستمر می‌داند که برای بر طرف کردن مطالبات خاص و بیرونی و درونی به کار می‌رود که فرد آن‌ها را فراتر از منابع و امکاناتش برآورده می‌کند. لازاروس تأکید کرده است که فرایندهای شناختی بین شرایط محیطی و واکنش پذیری رفتاری و فیزیولوژیکی افراد میانجی می‌شوند. به عبارتی در تجارب هیجانی اصولاً ارزیابی و نه موقعیت به خودی خود کیفیت تجربه هیجانی را تعیین می‌کند. یعنی هیجان‌ها از ارزیابی‌ها پیروی می‌کنند و اگر ارزیابی خود را تغییر دهیم هیحان ما نیز تغییر می‌کند و این فرایند همان ارزیابی مجدد است. هر چند تفاوت بین مقابله و مقاومت در قسمتی از ادبیات موضوع اشاره گردیده است ولی، همان طوری که در ادبیات مقاومت نیز مشخص است مقاومت، ارزیابی و نحوه رویارویی با عوامل استرس زا را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این مسئله با ادبیات حیطه‌ی استرس و مقابله نیز هماهنگ است. هر چند که لازاروس و فولکمن به طور صریح اشاره به پدیده مقاومت نکرده اند ولی به طور ضمنی می‌توان استنباط کرد که در مقاومت آنچه که رخ می‌دهد این است که فرد احساس می‌کند می‌تواند با موقعیت های دشوار مواجه شود و توانایی کنترل و اداره آن‌ها را دارد (ریو، ۱۹۹۱، ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۵).
وجود مقاومت به برخی از ویژگی های فردی شخص مثلاً: ارزیابی های شناختی موقعیت (لازاروس، ۱۹۹۳) بستگی دارد. بنابراین ایجاد مقاومت تحت تأثیر روشی قرار می‌گیرد که افراد با موقعیت های ارزیابی شده کنار می‌آیند. مقابله پیش بینی کننده مقاومت است زیرا بر مبنای توانایی فرد برای ارزیابی عینی موقعیت است تا جایی که سازگاری می‌تواند رخ بدهد(هولادی و مک فریسون^[۱۵۹]، ۱۹۹۷،گیلسپی^[۱۶۰]، ۲۰۰۷)به نقل از خسروشاهی.
۲-۱۴ پیشینه تحقیق
پیشینه تحقیق در این زمینه یه شرح زیر می‌باشد:
۱- سارتوریوس، نورمن و دیگران (۱۳۸۰)؛ترجمه برجعلی، خانواده‌ها و اختلالات روانی از فشار تحمیل شده بر خانواده‌ها تا توانمند سازی آنها. تهران: کتاب ارجمند.
این کتاب شامل ۱۲ بخش می‌باشد که هر بخش یک مقاله ترجمه شده است، در دو فصل به صورت جداگانه در مورد فشار با مراقبتی در خانواده های بیمار اسکیزو فرن و دو قطبی صحبت شده است.
۲- تأثیر آموزش روانی خانواده (مدل اتکینسون و کویا) بر سلامت عمومی والدین دارای فرزند مبتلا به اسکیزوفرنیا (طرح پژوهشی ۱۳۹۲) مجری: سید امید ستوده ناوردی.
اسکیزوفرنیا اختلال پیچیده ای است که به طور اجتناب ناپذیری اثر ویران کننده ای بر زندگی فرد مبتلا و اعضای خانواده اش می‌گذارد و یکی از ناتوان کننده ترین اختلال‌های روانی است . تقریباً یک نفر از هر صد نفر در طول زندگیش به این اختلال مبتلا می‌شود و در تمام فرهنگ‌ها و طبقه‌های اجتماعی ـ اقتصادی نیز دیده می‌شود (سادوک و سادوک، ۲۰۰۰). در کشور ما نیز بر اساس مطالعه نور بالا و همکاران (۱۳۸۰) حدود ۶/۰ درصد افراد جامعه به این بیماری مبتلا هستند (نقل از قلعه بندی، ۱۳۸۶). پس از دهه ۱۹۵۰ میلادی و به دنبال کشف داروهای ضد روان پریشی و همگام با جنبش موسسه زدایی، بار مراقبت بیماران روانی مزمن به طور فزاینده ای روی خانواده‌ها قرار گرفته و والدین دارای بیماری اسکیزوفرنیا، به عنوان نخستین منبع مراقبتی از فرزندشان محسوب می‌شدند. بنابراین بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا با خانواده اصلی خود زندگی می‌کنند . به طوری که برخی پژوهش‌ها نشان داده است که بین یک سوم تا دو سوم افراد دارای ناتوانی‌های مزمن روان پزشکی با خانواده‌هایشان زندگی می‌کنند. پژوهش‌های انجام شده در زمینه تأثیر محیط خانواده بر بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا نشان می‌دهد که بین پیش آگهی بیماری و محیط خانوادگی به ویژه عود بیماری و نیاز به بستری شدن مجدد رابطه وجود دارد. فشار روانی در محیط زندگی بیمار، خبر از بهبودی کند یا ضعیف بیمار می‌دهد و به ویژه دو نوع فشار روانی جنبه آسیب زا دارند: رویدادهای تنش‌زای زندگی و نگرش‌های خانواده، که هردو تأثیر قابل توجهی در سیر بالینی اسکیزوفرنیا می‌گذارند (خزائیلی،۱۳۷۲).
۳- تعیین تاثیر آموزش روانی خانواده بر کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرنیک و خانواده آنان در شیراز ۱۳۸۸٫پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری – دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی – پژوهشکده علوم بهزیستی.استاد راهنما: مسعود فلاحی خشکناب؛ استاد مشاور: ابوالفضل رهگوی؛ دانشجو: نورمحمد رحیمی.
چکیده مقدمه: بیماری اسکیزوفرنیا میتواند بر روی تمام جنبه‌های زندگی فرد و خانواده او تاثیر گذارد ضروری است که به مسائل و مشکلات بیماران و خانواده آنان توجه ویژه ای صورت میگیرد.کیفیت زندگی از جمله شاخص‌هایی است که در بیمارای اسکیزوفرنیک و خانواده‌های آنان تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اهداف و روش‌ها: هدف از این مطالعه تجربی تعیین تاثیر برنامه آموزش روانی خانواده برمیزان کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرنیک و خانواده آنان در شیراز بود تعداد ۶۵ بیمار و خانواده‌هایشان مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل: پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک خانواده و بیماران، پرسشنامه ایوانزکوپ جهت بررسی کیفیت زندگی خانواده و پرسشنامه‌های نریچ جهت بررسی کیفیت زندگی بیماران. در ابتدا هر دو گروه آزمون و شاهد پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند. سپس برای گروه آزمون، آموزش روانی خانواده در طول دو ماه در درمانگاه شهد بهشتی شیراز ارائه شد. پس از پایان آموزش روانی و مجددا سه ماه بعد پرسشنامه‌ها توسط بیماران و خانواده‌ها تکمیل شد.
۴- فشار روانی مراقبان بیماران مزمن روانی و نیاز آنان به خدمات مراقبتی و درمانی. مقاله‌های مجله‌های علمی، حکیم، مجله پژوهشی، تابستان ۱۳۸۲، ۱ تا ۱۰٫نویسنده: کاظم ملکوتی.
مشارکت خانواده در مراقبت از بیمار مزمن و شدید روانی از اصول برنامه‌های بهداشت روانی است. در این راستا ارزیابی فشار و نیازهای خانواده به انواع خدمات مراقبتی – درمانی می‌تواند حایز اهمیت باشد. ۱۲۰۰ مراقب اصلی بیماران روانی (اسکیزوفرنیا، افسردگی شدید و بیماری دوقطبی) از ۶ مرکز روانپزشکی در سطح تهران انتخاب شدند. ابزارهای تعیین میزان فشار روانی^[۱۶۱]‏)‎‏ وضعیت روانی بیمار ‏ و پرسشنامه «تعیین نیاز مراقبان به خدمات مراقبتی و درمانی» برای گردآوری اطلاعات به کار گرفته شد. آزمونهای آماری کای دو، رگرسیون، همبستگی پیرسون برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بستری کوتاه مدت یک ماهه، خدمات توانبخشی و پیگیری درمان در منزل جزو نیازهای اولیه، و سپردن بیمار به موسسات نگهداری در رتبه آخر نیاز مراقبان قرار دارند. فشار روانی مراقبان بیماران اسکیزوفرنیک شدیدتر از دو گروه دیگر بود. اختلال در استراحت و اوقات فراغت خانواده، اختلال در روابط خانواده و رنج ناشی از داشتن بیمار روانی، شایع ترین عوامل فشارزا بودند. هر دو گروه علائم منفی و مثبت بیماری با شدت فشار و نیاز مراقبان به خدمات درمانی همبستگی معنی دار و مثبت داشتند. خانواده منبع مهم و قابل اعتمادی در مراقبت بیمار مزمن روانی است. تامین نیازهای مراقبان و توسعه خدمات توانبخشی- آموزشی و بستری کوتاه مدت، از نیازهای اولیه مراقبان بوده و تامین آنها در برنامه ریزی سیاستهای ملی بهداشت روانی می‌تواند از الویت اول برخوردار باشد.
۵- طراحی و روانسنجی ابزار بررسی وضعیت سلامت عضو خانواده مراقبت کننده از بیمار با اختلال دوقطبی. پایان‌نامه دکترای تخصصی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری – دانشگاه تربیت مدرس – دانشکده علوم پزشکی۱۳۹۰٫استاد راهنما: سیما محمد خان کرمانشاهی؛ استاد مشاور: ابراهیم حاجی زاده؛ دانشجو: فرشید شمسایی.
مقدمه: اختلال دوقطبی بیماری بسیاری شدیدی است که بر وضعیت سلامتی عضو خانواده مراقبت کننده از بیمار در همه ابعاد تاثیر می‌گذارد. بررسی وضعیت سلامتی این مراقبین نیازمند بکارگیری ابزاری معتبر است که بر اساس تجربه آنان درباره مفهوم سلامتی تدوین شده باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تبیین مفهوم سلامت براساس تجربه عضو خانواده مراقبت کننده از بیمار با اختلال دوقطبی، و طراحی و روانسنجی ابزار بررسی وضعیت سلامت برای آنان انجام گرفته است.
روش کار: این مطالعه یک تحقیق مختلط است که در دو مرحله انجام گرفت. ابتدا با روش پدیده شناسی تفسیری ون مانن، از طریق مصاحبه باز مفهوم سلامت بر اساس تجربه ۱۲عضو خانواده مراقبت کننده از بیمار دوقطبی در مرکز روانپزشکی فرشچیان شهر همدان تبیین شد و سپس پرسشنامه اولیه بر اساس نتایج آن طراحی شد. در مرحله بعد فرایند روانسنجی ابزار شامل روایی صوری و محتوا در دو بعد کمی و کیفی، روایی سازه و همسانی درونی و ثبات آن مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: در تحلیل داده‌ها ۶ مضمون اصلی، زندگی جهنمی، فرسودگی روحی-روانی، غفلت از خود، نیاز به حمایت، احساس شرمساری و محکوم به انزوا با ۱۴ مضمون فرعی حاصل شد. ابزار اولیه با ۱۷۴ گویه در مرحله ارزیابی روایی صوری و محتوا بر اساس جنبه‌های کیفی و کمی (CVR&CVI&IS) مورد تحلیل قرار گرفت و پس از حذف و ادغام گویه‌ها تعداد آنها به ۱۲۶ مورد کاهش یافت. با بهره گرفتن از تحلیل عاملی اکتشافی و حجم نمونه ۳۱۵ نفر روایی سازه بررسی شد که در نتیجه تعداد گویه‌ها به ۷۵ گویه کاهش یافت و در ۱۰ عامل شامل داشتن زندگی مطمئن توام با آرامش، حفظ سلامت جسمانی، احساسات دردناک، برخورداری از آستانه تحمل روانی، حفظ قوای جسمی-روانی، حمایت خانواده و وابستگان، حمایت سیستم خدمات سلامت، حمایت معنوی- مادی، حفظ روابط اجتماعی و نگرانی از برچسب خوردن قرار گرفتند. نتایج آلفای کرونباخ (۹۵/۰) و آزمون مجدد (۹۳/۰) نشانگر همسانی درونی بالا و ثبات ابزار بود. نتیجه گیری: ابزار بررسی وضعیت سلامت برای عضو خانواده مراقبت کننده از بیمار با اختلال دوقطبی با ۷۵ گویه، به بررسی وضعیت سلامتی مراقبین در خانواده در محیطهای مختلف مانند بالین، خانواده و در محیطهای پژوهشی به کارکنان حرفه سلامت کمک می‌کند.
۶- اثربخشی آموزش خانواده بر میزان بار روانی مراقبان خانگی بیماران روانی بستری
نویسندگان: سعید پهلوان زاده – علی نویدیان – محسن یزدانی.
مشخصات نشریه: فصلنامه روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار سابق) – دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران – علمی پژوهشی سال شانزدهم شماره ۲٫ تاریخ انتشار: تابستان ۱۳۸۹٫
۷- بررسی نیازهای خانواده‌های مراقبت کننده از بیماران با اختلال دوقطبی
نویسندگان: فرشید شمسائی، دکتر سیما محمدخان کرمانشاهی، دکتر زهره ونکی.
مقدمه و هدف: امروزه خانواده‌های بیماران با اختلالات دوقطبی نقش فعالی در مراقبت از بیمار خود دارند. اداره موفقیت آمیز این بیماران دوقطبی در جامعه بطور معنی داری به مراقبین خانوادگی بستگی دارد. اما مطالعات کمی در رابطه با نیازها و تجربیات مراقبین خانوادگی بیماران دوقطبی انجام گرفته است. هدف از این مطالعه شناسایی نیازهای خانواده‌های مراقبت کننده از بیماران با اختلال دوقطبی است.
روش کار: این مطالعه یک پژوهش کیفی است که به روش پدیده شناسی انجام شده است. اعضاء مراقب درخانواده بیماران با اختلال دوقطبی دربیمارستان روانپزشکی فرشجیان شهر همدان با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف مورد مطالعه قرار گرفتند. بمنظوراشباع اطلاعات، تعداد شرکت کنندگان درمطالعه به ۱۲ نفر رسید. جمع آوری اطلاعات با بهره گرفتن از مصاحبه نیم ساختار انجام گرفت و به روش کلایزی تجزیه و تحلیل شد.
نتایج: در تحلیل داده‌ها پنج گروه شناسایی شدند که شامل: اداره بیماری، مشاوره، نیازهای اقتصادی، مراقبت پیگیر و درک و توجه اجتماع بود.
نتیجه نهایی: شناسایی نیازهای اعضای خانواده مراقبت کننده از بیمار با اختلال دوقطبی به تیم بهداشت روان کمک میکند تا مداخلات مراقبتی مناسبی رابرای کمک به اعضای خانواده بکار بگیرند و آنان رادر انجام مراقبت مناسب کمک می‌کند.
۸- مقایسه فشار روانی در مراقبان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیای مزمن و مراقبان بیماران دوقطبی مزمن نویسندگان: مرتضی نوری خواجوی، منصوره اردشیرزاده، بهروز دولت شاهی، سوسن افقه.
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان متوسط فشار و منبع فشار (عینی یا ذهنی) مراقبان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیای مزمن و مراقبان بیماران دوقطبی مزمن، طراحی گردید.
روش: در یک پژوهش پس رویدادی ۵۰ مراقب بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و ۵۰ مراقب بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی که در مدت شش ماه به درمانگاه روانپزشکی و یا بیمارستان رازی مراجعه کرده بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به کمک پرسش نامه ویژگی‌های جمعیت شناختی و مقیاس فشار مراقب ارزیابی شدند. داده‌ها به کمک آزمون آماری t و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.
یافته‌ها: میزان فشار در مراقبان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیای مزمن، به طور معنی داری ( ۰۵/۰ > P ) بیشتر از فشار در مراقبان بیماران مزمن دوقطبی بود (۵/۳۵ در برابر ۹/۲۸). از سوی دیگر منبع مهم فشار در هر دو گروه مراقبان، عینی و در همه سطوح معنی دار بود ( ۰۵/۰ > P ).
نتیجه گیری: با توجه به میزان بالای فشار در مراقبان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیای مزمن، در مقایسه با مراقبان بیماران دو قطبی مزمن، حمایت، شناسایی و تامین نیازهای این مراقبان از اولویت بیشتری برخوردار است.
۹- اعتباریابی و تطبیق فرهنگی تست ارزیابی نیازهای مراقبان بیماران اسکیزوفرنی و نیازسنجی خانواده‌های بیماران خلقی دوقطبی و طیف اسکیزوفرنی مقاله ۴، دوره ۱۲، شماره ۴۸، زمستان ۱۳۸۹، صفحه ۹۱-۶۸۴٫ نویسنده: پگاه زینلیان.
چکیده: یکی از مفاهیم اساسی در بهداشت روان، ارزیابی نیازهای بیماران و مراقبان آن‌ها است. در این پژوهش به اعتباریابی و تطبیق فرهنگی تست ارزیابی نیازهای مراقبان بیماران اسکیزوفرنی^[۱۶۲] (CNA-S) و نیازسنجی خانوادۀ بیماران پرداخته شده است.
روش کار: پرسش نامۀ CNA-S شامل ۱۸ مورد از نیازهای خانوادۀ بیماران می‌باشد. پس از ترجمۀ تست، ۱۸ بخش آن بین دو گروه کانونی مجزا (متخصصان روان پزشکی و خانوادۀ بیماران) به بحث گذاشته شد. سپس مصاحبۀ نیمه ساختار یافته بر اساس پرسشنامۀ نهایی با ۵۰ نفر از مراقبین اصلی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و طیف اسکیزوفرنی که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، انجام شد. داده‌ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۷ و روش های آماری توصیفی، آلفای کرونباخ و تست کروسکال-والیس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: در دو گروه کانونی هیچ موردی حذف یا اضافه نشد. ۸۸/۷۹ درصد از بستگان بیماران تمام ۱۸ مورد را جدی و شدید تلقی کردند. ۸۴/۹۲ درصد از آنان حداقل یکی از راه حل های پیشنهادی را برای هر مشکل مفید دانستند. بین خانوادۀ بیماران مبتلا به اختلالات دوقطبی، اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو از نظر نوع نیازها به جز یک مورد، تفاوت معنی داری وجود نداشت (۰۵/۰> P).
نتیجه گیری: این وسیلۀ ارزیابی می‌تواند به عنوان یک ابزار مطابق با فرهنگ جهت سنجش نیازها و مداخلات راه گشا برای خانوادۀ بیماران مبتلا به بیماری روان پزشکی شدید توسط محققان و کسانی که در حوزۀ سلامت روان کار می‌کنند مورد استفاده قرار گیرد.
۱۰- مقایسه راهکارهای مقابله ای در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و اختلال دو قطبی I
مجله: تازه‌های علوم شناختی » زمستان ۱۳۸۲» – شماره ۲۰ – صفحه – از ۳۰ تا ۳۵
نویسندگان: صالحی،منصور؛ افخم ابراهیمی،عزیزه؛ ربیعی،محمد؛
هدف: پژوهش حاضر جهت مقایسه راهکارهای مقابله ای در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و اختلال دو قطبی I انجام شده است. روش کار: در این پژوهش مقطعی تحلیلی ۹۹ بیمار زن و مرد مبتلا به اسکیزوفرنیا و اختلال دو قطبی I که در وضعیت بهبود نسبی بودند، به عنوان نمونه پژوهش با روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند و پرسشنامه راهکارهای مقابله ای شامل پنج راهکار مقابله ای انکار، درونی کردن، بیرونی کردن، تخلیه هیجانی و خشم در مورد آنها اجرا شد. یافته‌ها: مقایسه میانگین راهکارهای مقابله ای نشان داد که دو گروه بیمار در کمیت و نوع راهکارهای مقابله ای تفاوت معنی داری ندارند، اما دو جنس صرف نظر از تشخیص محور I در آنها، در راهکارهای مقابله ای تفاوت معنی داری نشان دادند و در زنان گرایشی معنی دار به طرف استفاده بیشتر از راهکارهای مقابله ای دیده شد.نتیجه گیری: این پژوهش، ضرورت پرداختن به روش‌های مقابله ای خاص در گروه‌های تشخیصی مختلف و نیز اهمیت در نظر گرفتن راهکارهای مقابله ای را در فرمول بندی‌های بالینی مطرح می‌کند. در مطالعات مختلف، فرسودگی مراقب بیمار با نتایج روانشناختی ضعیفتر و کاهش کیفیت زندگی بیماران جسمی و روانی و عاقبت ضعیف جسمی و روان­شناختی برای مراقب همراه بوده است (۱۰-۵). پرلیک اثرات فشار روانی مراقب را بر نتیجۀ بالینی بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی ارزیابی کرد. ارتباط بین فشار روانی مراقب و پذیرش دارویی بیمار در پیگیری ۷ ماهه و نتیجۀ بالینی در پیگیری ۱۵ ماهه معنی دار نبود. نویدیان، سالار، ‌هاشمی نیا و کیخایی مطالعه ای با عنوان فرسودگی و خستگی روانی مراقبان خانوادگی بیماران روانی انجام دادند. نتایج این پژوهش نشان داد که از مجموع مراقبان، ۴/۲۶ درصد فرسودگی و خستگی روانی خفیف، ۸/۶۰ درصد فرسودگی و خستگی متوسط و ۸/۱۲ درصد فرسودگی و خستگی شدید دارند. مراقبان بیماران با طول مدت بیماری طولانی تر و دفعات متعدد بستری در بیمارستان، بیشتر از سایرین فرسودگی و خستگی روانی داشتند ولی این تفاوت از نظر آماری معنی­دار نبود.

(د)
شکل ‏۵‑۶: فنرهای اختصاص داده به المان سطح در محیط برنامه SAP:
(الف): پی گسترده برای ساختمان با پلان باریک (ب): پی نواری برای ساختمان با پلان باریک

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(ج): پی گسترده برای ساختمان با پلان عریض (د): پی نواری برای ساختمان با پلان عریض
پس از تخصیص کلیه فنرها در مکان صحیح خود در زیر المان سطح، مدل سازی خاک زیر پی به پایان می رسد.
یکپارچه سازی المان های روسازه، پی و خاک زیر پی
همان طور که اشاره شد، به منظور مدل سازی اندرکنش خاک و سازه نیاز به یک مدل یکپارچه سازه-پی-خاک می باشد، تا این لحظه پس از مدل سازی المان های روسازه به صورت متعارف، پی به صورت یک المان صفحه و خاک زیر پی با بهره گرفتن از مفاهیم فنر وینکلر مدل گردید. در گام نهایی مدل سازی می بایست روسازه، پی و خاک مدل شده را به یکدیگر متصل نموده تا سیستم یکپارچه مورد نیاز تکمیل گردد. به این منظور نقاط اتصال پای ستون های روسازه به المان صفحه (پی) را به صورت اتصالات خمشی تعریف می کنیم. سپس نقاط اتصال فنرها به المان صفحه را به صورت اتصال مفصلی تعریف نموده و پایین فنرها را به تکیه گاه های مفصلی متصل می نماییم. در نهایت به نقاط اطراف المان صفحه به فواصل یک متر به یک متر تکیه گاه هایی نسبت می دهیم به طوری که حرکت در جهت محور x و y برای این المان محدود گردد. اکنون سیستم یکپارچه سازه-پی-خاک تکمیل گردیده و آماده اجرای مراحل تحلیل می باشد.
روش تحلیل اندرکنش
روش بررسی اثرات اندرکنش، در ساختمان‌های با مشخصات ذکر شده در بخش(۲-۵)، طی سه مرحله انجام می‌گیرد، به این ترتیب که در مرحله اول با فرض شرایط متعارف مورد استفاده در تحلیل و طراحی ساختمان‌ها (یعنی فرض پای‌گیردار یا مفصل برای پای ستون‌های طبقه همکف ساختمان)، به تحلیل و طراحی المان های روسازه ساختمان مربوطه پرداخته می شود، در مرحله دوم همان ساختمان طبق مراحلی که در بخش(۴-۵) به آنها اشاره شد، به صورت یکپارچه همراه پی و خاک زیر آن مدل گردیده و سپس کل مجموعه با هم تحلیل می‌شود. در پایان نتایج حاصله از تحلیل ساختمان در دو حالت فوق با یکدیگر مقایسه شده و تاثیر اندرکنش بر ساختمان مذکور مورد بررسی قرار می گیرد.
ارائه و تفسیر نتایج
در ادامه در سه بخش کلی، شامل ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی، قاب مهاربندی شده و قاب مختلط، نمودارها و جداول حاصل از نتایج تحلیل مدل‌های ساختمانی با مشخصات ذکر شده در بخش(۵-۲) ارائه می‌شود. نمودارهایی ارائه شده شامل دو نوع نمودار می‌باشد که هر کدام از این نمودارها نشان دهنده نتایج یک نوع تحلیل است، که این تحلیل‌ها به ترتیب: تحلیل سازه بدون در نظر گرفتن اندرکنش خاک-سازه (تحلیل متعارف) و تحلیل سازه با در نظر گرفتن اثر اندرکنش خاک-سازه (تحلیل یکپارچه) می باشند.
در بخش تفسیر نتایج مشاهده خواهد شد که تاثیر اندرکنش در طبقات پایین ساختمان و به ویژه در المان های محیطی پلان محسوس تر می باشد. بنابراین منحنی‌های استخراج شده از نتایج تحلیلی شامل منحنی تغییرات نیروی محوری ستون‌های طبقه اول(به ویژه ستون های اطراف ساختمان)، نمودار تغییرات نیروی محوری ستون‌های روسازه در ارتفاع، منحنی تغییرات لنگر خمشی تیرهای طبقه اول سازه، و نمودار تغییرات لنگر خمشی منفی تیرها در ارتفاع سازه می‌باشد، لازم به ذکر است که مقادیر نمودارهای نیروی محوری و لنگر خمشی آورده شده در ادامه مربوط به نقطه میانی ستون ها و تیرها می باشد.
ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی
در این بخش به ارائه نمودارها و تفسیر نتایج حاصل از تحلیل ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی در حالت با و بدون اندرکنش می پردازیم.
ساختمان پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
در شکل (۵-۷) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۷۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۷: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر پی زیر آن
در شکل های (۵-۸) و (۵-۹) به ترتیب نمودار نیروی محوری ستون های محورA و محور۱ نمایش داده شده است. در بررسی محور ۱ در طبقه همکف این ساختمان در اثر اعمال اندرکنش در ستون A-1 %15 افزایش و در ستون B-1 %6 کاهش در میزان نیروی محوری مشاهده می شود. در محور A ستون ۳-A نیز تنها با کاهش %۶ مواجه است.
شکل ‏۵‑۸: نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
شکل ‏۵‑۹: نمودار نیروی محوری ستون های محور ۱ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
این طور به نظر می رسد که تاثیر اندرکنش در ستون های گوشه پلان ساختمان موجب اندکی افزایش در مقدار نیروی محوری شده است. این تاثیر هرچه از گوشه به سمت مرکز پلان حرکت می کنیم کاهش می یابد، تا جایی که در ستون های مرکزی باعث کاهش مقدار نیروی محوری می شود. همین طور به نظر می رسد تاثیر اندرکنش در محوری از پلان این ساختمان که طول بیشتری دارد بیشتر می باشد. اما به طور کلی بیشینه افزایش نیروی محوری به دلیل تاثیر اندرکنش در این ساختمان، در ستون های گوشه پلان اتفاق می افتد و مقدار آن از ۱۵% نیروی محوری اولیه (حالت بدون اندرکنش) بیشتر نمی باشد. بنابراین می توان گفت تاثیر اندرکنش در نیروی محوری المان های این ساختمان قابل توجه نبوده و می توان از آن چشم پوشی نمود.
همان طور که در شکل (۵-۱۰) مشخص است، لنگر تیرهای این ساختمان در اثر اعمال اندرکنش به مقدار ۵/۱ برابر حالت بدون اندرکنش افزایش پیدا می کنند.این در حالی است که از مقدار لنگر تیر های مرکزی ساختمان کاسته می شود تا جایی که در مرکز مقادیر لنگر به صفر نزدیک می شود. از طرف دیگر تاثیر اندرکنش در المان های طبقات بالاتر تقریبا از بین می رود.
شکل ‏۵‑۱۰: نمودار لنگر تیرهای محورA در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
به طور کلی در این ساختمان اثرات اندرکنش در مورد لنگر خمشی از نیروی محوری حساس تر می باشد، اما با توجه به مقدار لنگر در حالت بدون اندر کنش، که در حدود ۳ تن متر می باشد، مقدار تغییرات در حالت اعمال اندر کنش نیز ناچیز بوده و قابل چشم پوشی می باشد. بنابراین به طور کلی می توانیم بگوییم تاثیرات اندرکنش در این ساختمان قابل توجه نمی باشد.
ساختمان پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری
در شکل(۵-۱۱) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۷۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۱: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری به همراه پی و خاک زیر آن
همان طور که در شکل (۵-۱۲) مشخص است، به نظر می رسد در ساختمان های با پلان باریک، در سیستم قاب خمشی، الگوی اثرات اندرکنش در حالت پی گسترده و پی نواری مشابه باشد. مقدار این تاثیر، از نظر نیروی محوری، در ستون های گوشه ۳۰% افزایش و در ستون های مرکزی ۳۰% کاهش می باشد.
شکل ‏۵‑۱۲: نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری
افزایش تاثیر اندرکنش در ستون های گوشه پلان ساختمان نسبت به حالت پی گسترده به علت امکان نشست های مستقلانه تر قسمت های مختلف پی نواری نسبت به پی گسترده می باشد که این مسئله خود از صلبیت کمتر پی نواری نسبت به پی گسترده نشات می گیرد. البته حتی با وجود این افزایش، در این ساختمان باز هم تاثیر اندرکنش بر نیروی محوری ستون ها و لنگر تیرها قابل توجه نمی باشد.
ساختمان ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده
در شکل(۵-۱۳) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۱۲۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۳: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر آن
در بررسی ستون های محور A در طبقه همکف، همانطور که در شکل(۵-۱۴) مشخص است، ستون های کناری از نظر نیروی محوری به مقدار ۵/۱ برابر حالت بدون اندرکنش افزایش پیدا کرده اند(۵۰% افزایش) و در ستون میانی در حدود %۱۵ کاهش مشاهده می شود. این مقادیر در مقایسه با مقادیر بدست آمده در ساختمان پنج طبقه مشابه، نشان دهنده افزایش تاثیر اندرکنش در ساختمان های بلند مرتبه می باشد. به دلیل اینکه نیروی محوری ستون ها در دو طبقه آخر در حالت بدون اندرکنش نیز ناچیز است، افزایش مقدار آن در حالت اعمال اندرکنش نیر تفاوت چندانی ایجاد نکرده و از اثرات اندرکنش بر نیروی محوری در دو طبقه بالایی می توان صرف نظر کرد.
شکل ‏۵‑۱۴:نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده
از نظر لنگر خمشی نیز در این ساختمان الگویی مشابه ساختمان پنج طبقه مشابه، دیده می شود با این تفاوت که در این ساختمان تاثبر اندرکنش شدیدتر می باشد، به این صورت که در تیرهای اطراف پلان ساختمان مقدار لنگر تا دو برابر افزایش یافته و در تیرهای مرکزی به شدت کاهش می یابد به طوری که حتی تغییر علامت می دهد.
به طور کلی می توان گفت که تاثیرات اندرکنش در ستون های گوشه و تیرهای محیطی ساختمان به خصوص در پنج طبقه اول قابل توجه می باشد.
ساختمان پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
در شکل(۵-۱۵) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۹۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۵:نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر آن
در اثر اعمال اندرکنش در ستون های گوشه محورهای لبه ساختمان % ۷۰ افزایش و در ستون های مرکزی این محورها نزدیک به ۲۵% کاهش نیروی محوری مشاهده می شود. به طور کلی از نظر نیروی محوری، همانند ساختمان های با پلان باریک در این محورها هرچه از ستونهای کناری به ستون مرکزی نزدیک می شویم تأثیر اندرکنش کمتر می شود.
در مقایسه این ساختمان با ساختمان های با پلان باریک مشاهده می شود که تاثیر اندرکنش در این ساختمان از بیشینه تاثیری که در ساختمان های با پلان باریک مشاهده شد نیز بیشتر است، این نتیجه نشان دهنده اهمیت اثرات اندرکنش در این تیپ ساختمانی می باشد.
شکل ‏۵‑۱۶:نمودار نیروی محوری ستون های محور ۱ در طبقه اول ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
در شکل های (۵-۱۶) و (۵-۱۷) نمودار نیروی محوری ستون های محور های ۱ و ۴ نمایش داده شده است. الگوی ذکر شده برای ستونهای طبقه همکف این ساختمان در محور ۱ برای محور ۴ هم صادق می باشد. به طوری که در ستون های مرکزی پلان، همانند ستون-C4، تا ۴۰% کاهش نیروی محوری مشاهده می شود. از طرف دیگر اثرات اندرکنش در طبقات بالایی تقریبا از بین می رود.
در بررسی تیرهای محور ۱ در طبقه همکف در اثر اعمال اندرکنش تیرهای گوشه با ۳۰۰% و تیرهای مرکزی با %۵۰ افزایش در مقادیر لنگر مواجه هستند]شکل (۵-۱۸).[ از طرفی مقادیر کاهش لنگر در تیر های مرکزی پلان به حدی است که موجب تغییر علامت لنگر در این تیرها می شود]شکل (۵-۱۹).[ تاثیرات اندرکنش بر لنگر تیرهای ساختمان در طبقات بالایی نیز تقریبا از بین رفته است.
شکل ‏۵‑۱۷: نمودار نیروی محوری ستون های محور ۴ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
شکل ‏۵‑۱۸: نمودار لنگر تیرهای محور ۱ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده

مردم مهم تر از فناوری هستند

دولتی خوب است که حداقل دخالت را داشته باشد

دولت یک عنصر نامطلوب ولی ضروری است

دولت و بنگاه­های اقتصادی باید برای حل مشکلات اجتماعی با هم همکاری کنند

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

محیط سرنوشت مردم را کنترل می­ کند

مردم می­توانند محیط را کنترل کنند و تغییر دهند

ما باید محیط را حفظ کنیم تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشیم

۲-۲-۲-۲ مسئولیت اجتماعی و مدیریت سبز
مسئولیت اجتماعی و مدریت سبز دو مقوله عمده و مرتبط به هم هستند که مورد توجه اندیشمندان و دست اندرکاران مدیریت قرار گرفته­اند و دیدگاه­ های گوناگونی در رابطه با مسئولیت اجتماعی، پاسخگویی اجتماعی، تعهد اجتماعی و سبز شدن مدیریت (که یک نوع مسئولیت اجتماعی است)، ابراز شده است.
لذا نواندیشان مدیریت معتدند سازمان­ها باید به رفاه اجتماعی به معنای گسترده آن توجه داشته باشند و آثار تصمیمات مدیریت بر محیط و ذینفعان که در واقع به مدیریت سبز موسوم است، باید به حداقل تقلیل یابد(صالحی امیری، ۱۳۸۹: ۳۴-۳۳).
۲-۲-۲-۳ سبز شدن مدیریت
تا دهه ۱۹۶۰، تنها تعداد محدودی از افراد و سازمان­ها به نتایج تصمیمات و اقداماتشان و تأثیر سوء آنها بر جامعه و محیط توجه می­کردند. با وجود اینکه بعضی از گروه­ ها نظیر باشگاه سیرا و سایر گروه ­های فعال محیطی که به حفظ زمین و منابع طبیعی توجه داشتند، در همه جا برای حفظ محیط تلاش می­کردند؛ لکن اصولاً فعالیت­ها در این زمینه محدود بود. تعدادی از مسائل بسیار بد و بلایای طبیعی (نظیر حوادث انرژی هسته­ای تری میل (ایلند و چرنوبیل)، به روحیه حفظ طبیعی در میان افراد و گروه­ ها و سازمان­ها دامن زد. مدیران به طور روزافزون به پاسخگویی مسائلی درباره تأثیر سازمان بر محیط طبیعی پرداختند. این تشخیص ارتباط نزدیک بین تصمیمات و اقدامات سازمان و تأثیرش بر محیط طبیعی به مدیریت سبز موسوم است. حال باید ملاحظه کرد که مدیران ممکن است در جهت سبز شدن مدیریت با چه مسائل سبزی مواجه شوند(صالحی امیری، ۱۳۸۹: ۵۶-۵۷).
۲-۲-۲-۴ مسائل محیطی جهانی
همچنان که مدیران بیشتر و بیشتر در حفظ محیط طبیعی درگیر باید با مسئله سبز شدن محیط سر و کار داشته باشند و آن تشخیص مسائل اساسی محیطی و چگونگی بیشتر آنها است. فهرست مسائل محیطی جهانی طولانی است. بعضی از این مسائل که جدی­تر هستند، عبارتند از کمبود منابع طبیعی، گرم شدن کره زمین، آلودگی هوا، آب و خاک، حوادث صنعتی و فضولات سمی. چگونه این مسائل بوجود می­آیند؟ بسیاری از اتهامات طی نیم قرن گذشته می ­تواند بر فعالیت­های صنعتی کشورهای توسعه یافته منتسب باشد. گزارش­های متعددی نشان داده­اند که جوامع صنعتی، ۷۵ درصد از منابع انرژی جهان را مصرف می­ کنند و بسیاری از ضایعات مصرف کنندگان، سموم و اتلاف های صنعتی مربوط به آنها است.
تصویر آینده چنین است که هر چه جمعیت جهان افزایش یابد و کشورها گرایش به بازار داشته باشند و صنعتی شوند، انتظار می­رود که مسائل محیطی حادتر و حادتر شوند. اما بسیاری از سازمان­ها در اطراف جهان (کوچک یا بزرگ) مسئولیت اجتماعی خودشان را برای حفظ محیط زیست نشان داده­اند. به منظور بهبود مسائل جهانی محیطی، سازمان­ها چه نقشی می­توانند ایفا کنند؟ به عبارت دیگر به چه ترتیب مدیریت سبز می ­تواند تحقق یابد (صالحی امیری، ۱۳۸۹: ۵۷-۵۸).
۲-۲-۲-۵ چگونگی تبدیل شدن به مدیریت سبز و ایفای مسئولیت اجتماعی
بسیاری از وظایف وجود دارد که مدیران و سازمان­ها می­توانند برای ایفای تعهد خود و حمایت و حفظ محیط طبیعی انجام دهند. بعضی از سازمان­ها به کارهای فراتر از آنچه که مقرر کرده است، دست نمی­زنند؛ یعنی صرفاً تعهد اجتماعی خود را انجام می­ دهند. برخی دیگر در روش کسب و کار خود تغییرات اساسی به وجود آورده­اند و محصولات سالم تر عرضه می­ کنند و فرایند تولید را روشن­تر نموده ­اند. به عنوان مثال، شرکت ویرپول به خاطر ساخت یخچالی با بازدهی بالا که CFC^[59] تولید نمی­کنند برنده جایزه ۳۰ میلیون دلاری شد. علاوه بر این، شرکت­های دوپون^[۶۰]، زیراکس و ای. بی. ام^[۶۱] برنامه ­های محیطشان را بر جلوگیری از آلودگی و نه صرفاً بهتر کردن آن، متمرکز کرده ­اند. نمونه­های متعدد دیگری از اقدامات دوستدار محیط زیست بودن به وسیله سازمان­های جهانی وجود دارد. این مثال­ها نشانگر این هستند که سازمان­ها در جهت ایفای مسئولیت محیطی از اصطلاح حباب­های سبز استفاده می­ کنند تا روش­های مختلف سازمان­ها را نشان دهند.
شکل(۲-۱)، چهار روش مختلف سازمان­ها را با توجه به مسائل محیط منعکس می­سازد. اولین نگرش در واقع آنچه را که براساس قانون ضرورت دارد، انجام می­دهد(نگرش قانونی). بر اساس این دیدگاه، سازمان به محیط حساسیت کمی دارد. از قوانین و مقررات با تمایل و بدون چالش تبعیت می­ کند. به عنوان مثال، بسیاری از تولید کنندگان محصولات بادوام و پالایشگاه­های نفت از نگرش قانونی استفاده نموده ­اند تا با قوانین محیطی مربوط کنار بیایند، ولی فراتر از آن نمی­روند. این نگرش، مثال خوبی از تعهد اجتماعی است. یعنی این سازمان به سهولت، تعهدات قانونی برای جلوگیری از آلودگی و حفظ محیط زیست را انجام می­ دهند. همچنان که سازما
ن بیشتر از مسائل محیطی آگاه شود و نسبت به آن حساس گردد، ممکن است خود را با نگرش بازار انطباق دهد. بر اساس این نگرش، سازمان­ها به ارجحیت­های محیطی مشتریانشان پاسخ می­ دهند. به دیگر سخن، آنچه مشتریان بر حسب محصولات دوستدار محیط طلب می­ کنند، آن چیزی است که سازمان تأمین می­ کند. به عنوان مثال، شرکت دوپون، علف کش­های جدیدی تولید کرده است که به کشاورزان سراسر جهان کمک می­ کند استفاده از مواد شیمیایی سالانه را به بیش از ۲۰ میلیون کیلوگرم کاهش دهند. با تولید این محصول، دوپون به خواست مشتریانش (کشاورزان) که می­خواستند استفاده از مواد شیمیایی را در محصولاتشان به حداقل برسانند، پاسخ داده است. بر اساس نگرش بعدی، یعنی نگرش ذینفعان، سازمان­ها به تقاضای گوناگون پاسخ می­ دهند.
ذینفع، فرد یا گروهی است در محیط بیرونی سازمان که به وسیله تصمیمات و اقدامات سازمان تحت تأثیر قرار می­گیرد. بر اساس این نگرش، سازمان سبز تلاش می­ کند تا تقاضای محیطی گروه­هایی مانند کارکنان، عرضه کنندگان یا جامعه را تأمین کند. به عنوان مثال، شرکت کامپیوتری کامپک، برنامه­هایی را توسعه داد تا ضایعات را در بازیافت و کاهش ضایعات و مصرف انرژی به حداقل برساند و لذا به تقاضاهای مختلف ذینفعان پاسخ داد. سرانجام، اگر سازمان از نگرش فعال(سبز تیره) پیروی کند، شیوه­ هایی را دنبال می­ کند تا خاک و منابع را حفظ کند. به عنوان مثال، اکوور که یک شرکت بلژیکی است، محصولات پاک کننده از صابون­های طبیعی و مواد خام قابل جایگزین تولید می­ کند و در واقع کارخانه­ای است که ضایعاتش صفر است. نگرش فعال، بالاترین درجه محیطی حساسیت محیطی را نشان می­دهد و پیامد مثبتی از مسئولیت اجتماعی است(صالحی امیری، ۱۳۸۹: ۵۸-۶۰).
حساسیت به محیط
بالا پایین
نگرش فعال(سبزه تیره) نگرش ذینفعان نگرش بازار نگرش قانونی(سبز) رتقاضاهای زیست محیطی
وشن)
شکل(۲-۱) روش­های مدیریت سبز(صالحی امیری، ۱۳۸۹).
۲-۲-۳ بازاریابی سبز^[۶۲]
بازاریابی سبز نهضتی است که در سال­های اخیر به دنیای بازاریابی راه یافته و بیشترین تمرکز خود را بر روی تعادل اکولوژیکی زمین و بقا در آینده قرار داده است. بازاریابی سبز اکنون فراتر از یک پارادایم و نگرش ویژه، مزیت رقابتی برای شرکت­ها، سازمان­ها و موسسات می­آفریند. چنین پارادیمی اکنون به دستورالعمل­های وسیع شرکت­ها و موسسات انجامیده است تا بیش از پیش، مجموعه ­ای متنوعی از پیوندها را در این ارتباط لحاظ کند(صائمیان و زارع پور، ۱۳۸۹).
۲-۲-۳-۱ تاریخچه بازاریابی سبز
تاریخچه­ بازاریابی سبز به سال ۱۹۷۰ بر می­گردد. ریشه ­های آن را می­توان در موجی که در دهه ۷۰ بر سر مسایل محیطی به راه افتاد و منجر به معرفی مفهوم “بازاریابی زیست محیطی” شد جست و جو کرد(سعادت و همکاران، ۱۳۸۶). فارغ از توجهات دهه ۷۰، در اواخر دهه ۸۰ ایده­ای به نام بازاریابی سبز ظهور خودش را اعلام کرد. در این موقع، مرکز توجهات مشتریان به سمت محصولات سبز گرایش پیدا کرد و پس از آن موضوع بازاریابی سبز مطرح، و پژوهش­های زیادی خصوصاً در کشورهای توسعه یافته انجام شد(پاتی و کرانی^[۶۳]، ۲۰۰۵). تمرکز اصلی بازاریابی سبز در اواخر ۱۹۸۰و اوایل ۱۹۹۰ درباره اندازه­ بازار سبز و خصوصیات مصرف کنندگان بود(رکس و بامان^[۶۴]، ۲۰۰۷). از دهه۱۹۹۰ به بعد بود که همنوایی بیشتر دانشمندان، از پیامدهای وخیم فعالیت­های اقتصادی بشر روی تعادل اکولوژیکی زمین و بقا در آینده خبر داد. در واقع دهه ۹۰ را :”دهه­ محیط زیست” نامیده­اند؛ به طوری که نگرانی­های اجتماعی و زیست محیطی اهمیت و اولویت بیشتری را در تصمیمات انتخاب محصول از دیدگاه مصرف کنندگان و تأمین کنندگان هشیار پیدا کرده است(طالقانی و رحمتی، ۱۳۸۸). از سال ۲۰۰۰، بازاریابی سبز به مرحله سوم وارد شد. با پیاده سازی تکنولوژی پیشرفته­تر، بیانه اجرای سخت گیرانه­تر بروی ادعاهای فریبنده، قوانین دولت و انگیزه­ ها همچنین بررسی نزدیکتر از سازمان­های محیطی مختلف و رسانه، بسیاری از محصولات سبز بطور عمده بهبود یافته و مصرف کننده اعتمادش را در دهه­ ۲۰۰۰ دوباره بدست آورد. به علاوه، با تداوم افزایش نگرانی­های جهانی در رابطه با کیفیت محیطی، بازاریابی سبز بطور تدریجی شدت گرفت(لی^[۶۵]، ۲۰۰۸). میان اقدامات و نگرانی­های زیست محیطی دهه ۷۰ و نگرانی­های امروز، تفاوت­هایی وجود دارد که در جدول(۲-۲) خلاصه شده است.
جدول (۲-۲) : ارزیابی نگره های زیست محیطی (سعادت و همکاران، ۱۳۸۶).

عامل

محیط گرای دهه ۱۹۷۰

بازاریابی سبز در عصر حاضر

تاکید

روی مسایل زیست محیطی

روی شناخت مسایل مربوط به سیستم های اجتماعی، اقتصادی، فنی و قانونی

تمرکز جغرافیایی

روی مسایل محلی
(مانند آلودگی هوا)

شکل ۴-۱ بارهای عاملی مدل اندازه گیری برازش یافته………………………………………………………………………………………
شکل ۴-۲ مقادیر t برای بررسی معنی داری بارهای عاملی مدل اندازه گیری برازش یافته…………………………………………

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۴-۳ مقادیر استاندارد برای بررسی معنی داری ضرایب مسیر برآورد شده در مدل مسیر…………………………………….
شکل ۴-۴ مقادیر t-value برای بررسی معنی داری ضرایب مسیر برآورد شده در مدل مسیر……………………………………
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
در دنیای پُر چالش کنونی، سازمان­ها به منظور رقابت در صحنه جهانی، ارضای نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت در حال تغییر شغل، در تلاشند تا کارکنانی را به کار گیرند که فراتر از وظیفه و نقش تعیین شده در شرح شغلشان عمل کنند زیرا اعتقاد بر این است که این رفتارهای فراتر از نقش در ارزشیابی عملکرد انعکاس می­یابد، مشارکت کارکنان در برنامه­ ها را تحت تاثیر قرارخواهد دا د و می ­تواند عاملی موثر بر تعهد شغلی و عزت نفس باشد.این تلاش های فراتر از حد انتظار، داوطلبانه، سودمند و مفید، تحت عنوان رفتارهای افزون بر نقش یا رفتارهای شهروندی سازمانی یاد می­ شود. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی، تحولی در حوزه رفتار سازمانی ایجاد نموده است. این مفهوم مسلماً باعث شده است که سازمان­ها نوآور، منعطف، بهره­ور و در برابر بقایشان مسئول باشند. حال بروز چنین رفتاری چگونه امکان­ پذیر است؟ (ابیلی، ۱۳۸۷)
عدالت سازمانی عاملی است که در بروز چنین رفتاری بسیار نقش به سزایی ایفا می­ کند.عدالت سازمانی عبارت است از این که با چه شیوه­ای با کارکنان رفتار شود که احساس کنند به صورت عادلانه با آنها رفتار شده است که شامل ادراک منصفانه بودن پرداخت ها و برابر در رویه های سازمانی و عادلانه بودن رفتار های بین شخصی و کافی بودن اطلاعات و منابع در سازمان می باشد. به اعتقاد گرین برگ درک عدالت در سازمان یک اصل و الزام اساسی برای اثربخشی و کارکرد موثر سازمان­ها و همچنین رضایت شغلی افراد سازمان است. (دانایی فرد، ۱۳۸۷)
رفتار­های فراتر از وظیفه و فرانقشی براساس ادراک از واقعیت شکل می­گیرد نه خود واقعیت .در این راستا، چنانچه ادراک افراد از واقعیت بر مبنای انصاف و عدالت باشد و احساس کنند در سازمان هیچ تبعیضی وجود ندارد و عدالت به­طورکامل اجرا می­ شود در کارکنان موجب ایجاد یک تعهد شغلی می­گردد درواقع تعهد شغلی رفتارهای افراد را تحت تأثیر قرار می­دهد و تعهد بیانگر احساس هویت و وابستگی فرد به شغل و سازمان است وقتی که فرد احساس تعهد شغلی می­ کند رفتارهای فرانقشی یا درواقع همان رفتارهای شهروندی سازمانی بروز پیدا خواهد کرد که این امر درنهایت به بهره­وری سازمان و عملکرد مناسب آن منجر می­ شود. لذا دراین تحقیق تعهد شغلی به عنوان نقش تعدیل­گر قرار گرفته است که ازاین طریق رابطه عدالت سازمانی و رفتار شهروند سازمانی مورد بررسی گردد. (حسین زاده، ۱۳۹۰)
۱-۱- بیان مسئله تحقیق
ادراک عدالت سازمانی، برای اثربخشی عملکرد سازمان ها و رضایت افراد در سازمان ضرورتی اساسی است و سازمان باید در جهت تحقق این مهم، همه تلاش و کوشش خود را به کار گیرد. رعایت عدالت سازمانی توسط مدیران، موجب افزایش تعهد کارکنان به شغل و سازمان و به دنبال آن بروز رفتار شهروندی موثر، ابداع و نوآوری و ماندگاری آنان در سازمان و در نهایت موجب موفقیت و پیروزی سازمان می­ شود و جامعه را از منفعت سازمان و تلاش کارکنان بهره مند می­نماید. (علی اصغر فانی،حسن دانایی فرد، ۱۳۹۰)
با توجه به مشکلات کنونی در سیستم بانکی کشور و فسادهای مالی میلیاردی که هر چند وقت در رسانه ­ها به گوش می­رسد همواره این دغدغه را برای مدیران به وجود خواهد آورد که در هر برهه از زمان نگران بروز یک فساد مالی باشند. یکی از مسائلی که موجب چنین فسادهای مالی می­ شود می ­تواند منشا در عدالتی باشد که در سازمان­ها حاکم است. بانک به عنوان یک سیستم مالی بسیار حساس برای یک کشور همواره باید از دقیقترین و مناسب­ترین سیستم مدیریتی برخوردار باشد. (نعامی ۱۳۸۵)
وجود ناعدالتی و همچنین اثر آن بر تعهد کارکنان این بانک و همچنین عدم بروز رفتار شهروندی سازمانی توسط کارکنان همواره یکی از مشکلات مهم و تاثیرگذار در پیشرفت و رسیدن به چشم­انداز سازمانی این بانک می­باشد. لذا تاثیر عدالت سازمانی بر تعهد شغلی کارکنان بانک تجارت به دلیل ارتباط تنگاتنگ محقق با این بانک همواره از دغدغه­ها بوده و اینکه آیا این تعهد در یک گام بالاتر موجب رفتار شهروندی سازمانی می­ شود و در نتیجه آیا تخلفات بانکی کاهش پیدا می­ کند؟
بنابراین در این تحقیق تلاش خواهد شد تا میزان رابطه مؤلفه­ های عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با میانجی­گری تعهد شغلی بررسی شود و پاسخ پرسش­های زیر را بیابیم:
آیا تعهد شغلی کارکنان را به بروز رفتار شهروندی موثر ترغیب می­ کند ؟
آیا عدالت سازمانی موجب بهبود تعهد شغلی و افزایش رفتار شهروندی سازمانی می­گردد؟
کدام شکل از عدالت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی را ارتقا می­بخشد؟
چگونه مدیران می­توانند محیطی بر پایه عدالت ایجاد کنند؟
۱-۲- بیان اهمیت انجام تحقیق
امروزه شرط بقای هرسیستم سازمانی بذل توجه عمیق و کافی به نیروهای انسانی موجود و تلاش در جهت خلق ارزشی تحت عنوان کارمندان ما ارزشمندترین دارایی­ های ما هستند می­باشد. نیروی انسانی توانا و کارآمد می ­تواند سازمان را کارا، سودآور و مفید به حال جامعه بسازد و در کل کشور را شکوفا کند. سازمان سیستم اجتماعی است که حیات و پایداری آن وابسته به وجود پیوندی قوی میان اجزا و عناصر تشکیل­دهنده آن است. ادراک بی­ عدالتی اثرات مخربی بر روحیه کار جمعی دارد، زیرا اهتمام نیروی انسانی و انگیزش کارکنان را تحت­الشعاع خود قرار می­دهد. همچنین سازمان­ها به منظور رقابت در صحنه جهانی، ارضای نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت درحال تغییر شغل، تمایل دارند و در تلاشند تا کارکنانی انتخاب کنند که فراتر از وظیفه و نقش تعیین شده در شرح شغل­شان عمل کنند. (علی رضاییان، ۱۳۸۴)
ازسوی دیگر رفتار شهروندی سازمانی، بهره­وری کارکنان و گروه ­های کاری، ارتباطات، همکاری و کمک­های بین کارکنان را افزایش می­دهد؛ کار تیمی را تشویق می‌کند؛ نسبت اشتباهات را کاهش می­دهد و مشارکت و درگیر شدن کارکنان را در مسائل سازمان، افزایش می­دهد و به­ طور کلی جو سازمانی مناسبی را فراهم می ­آورد و اثربخشی سازمان را افزایش می­دهد.
۱-۳- بیان اهداف تحقیق
۱-۳-۱- هدف اصلی
تعیین اثر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی با اثر میانجی­گری تعهد شغلی
۱-۳-۲- اهداف فرعی
تعیین اثر عدالت توزیعی مشاهده شده توسط کارکنان بانک تجارت بر تعهد شغلی آن­ها
تعیین اثر عدالت رویه­ای مشاهده شده توسط کارکنان بانک تجارت بر تعهد شغلی آن­ها
تعیین اثر عدالت مراوده­ای مشاهده شده توسط کارکنان بانک تجارت بر تعهد شغلی آن­ها
تعیین اثر تعهد شغلی کارکنان بانک تجارت بر رفتار شهروندی سازمانی آن­ها
۱-۴- چهارچوب نظری
عدالت سازمانی:
در طول تاریخ یکی از آرزوهای اساسی انسان اجرای عدالت و تحقق آن در جامعه بوده است. دراین خصوص مکتب­ها و اندیشه­ های گوناگون بشری و الهی راه­ حل­های متفاوتی را برای تبین و استقرار آن پیشنهاد کرده ­اند و برخی از صاحب­نظران، نظریۀ برابری را نظریۀ گسترش عدالت نام نهاده­اند، زیرا بر توزیع عادلانه درآمدها در میان انسان­ها برای دستیابی به سطح بالایی از انگیزش تمرکز دارد. نظریۀ برابری تأکید می­ کند که افراد همواره خود را در متن جامعه و در مقایسه با دیگران ارزیابی می­ کنند، اگر افراد احساس کنند با آنها ناعادلانه برخورد شده است، برانگیخته می­شوند تا عدالت را در میان خودشان برقرار سازند(رضائیان، ۱۳۸۴). در نظریۀ برابری گفته می­ شود، کارکنان و اعضای سازمان خود را با دیگران مقایسه می­ کنند. کارکنان میزان داده (برون­داد) خود را با بازدهی نسبت به دیگران مقایسه می­ کنند. اگر آنان چنین بپندارند که نسبت متعلق به آنها با نسبت افراد مشابه خود برابر است در آن صورت می­گویند مساوات رعایت می­ شود و اگر این نسبت­ها نابرابر باشد درآن صورت در سازمان اجحاف می­ شود. به بیان دیگر عدل و انصاف رعایت نمی­ شود. (قربانی و چتر، ۱۳۸۶) گسترش نقش نظریه برابری در تشریح نگرش­ها و رفتارهای کارکنان در دهه منجر شد .(رضائیان، ۱۳۸۴) عدالت در سازمان » به قلمرویی از پژوهش به نام عدالت در سازمان بیانگر ادراک کارکنان از برخوردهای منصفانه در کار است که خود به شناسایی سه جزء متفاوت از عدالت در سازمان یعنی ۱عدالت توزیعی، ۲عدالت رویه­ای و ۳عدالت مراوده­ای منجر گردید.(رضائیان،۱۳۸۴) عدالت توزیعی که بر درجه انصاف درک شده درخصوص توزیع و تخصیص پیامدها و ستاده­های سازمان در تعداد زیادی از مقایسه با عملکرد و آورده­های کارکنان اشاره دارد. تحقیقات درمورد عدالت سازمانی به­ طور تاریخی بر توزیع پرداخت­ها یا پاداش­های مرتبط با کار تمرکز می­نماید که از نظریه برابری و مبادلۀ اجتماعی آدامز منتج شده است.
در ادبیات سازمان و مدیریت، واژه عدالت سازمانی ابتدا توسط گرین برگ (۱۹۸۷) به­کارگرفته شده است و به­نظر گرین برگ عدالت سازمانی با ادراک کارکنان از انصاف کاری در سازمان مرتبط است؛ وی این اصطلاح را برای تشریح و تفسیر نقش انصاف در محیط کاری به­کار می­برد. در تقسیم ­بندی انواع عدالت سازمانی، سه مفهوم عدالت توزیعی، عدالت رویه­ای و عدالت مراوده­ای مطرح شده است.
تعهد سازمانی:
تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که درطول سال‌های گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته­ های رفتار سازمانی و روان‌شناسی خصوصاً روان‌شناسی اجتماعی بوده است(رکنی­نژاد، ۱۳۸۶). این نگرش درطول سه دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است که شاید عمده­ترین این تغییر در قلمرو مربوط به نگرش چند بعدی به این مفهوم تا نگرش یک بعدی به آن بوده است. (رکنی­نژاد، ۱۳۸۶). همچنین با توجه به تحولات اخیر در حیطه کسب و کار از جمله کوچک­سازی‌ها و ادغام‌های شرکت‌ها دریکدیگر عده­ای از صاحب‌نظران را برآن داشته تا اظهار کنند که اثر تعهد سازمانی بر دیگر متغیرهای مهم در حوزه مدیریت از جمله ترک شغل، غیبت و عملکرد کاهش یافته است و به همین جهت بــررسی آن بی­مورد است.(ساقروانی ،۱۳۸۸) اما عده­ای دیگر از محققان این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند که تعهدسازمانی اهمیت خود را از دست نداده است و همچنان می ­تواند موردتوجه قرار گیرد.(فرهنگی ،۱۳۸۴) باتوجه به برخی اختلاف نظرها درباره میزان تاثیر تعهد سازمانی بر رفتار کارکنان در سازمان، بررسی موضوع میزان تعهد سازمانی کارکنان بانک تجارت برای مدیران این سازمان ضروری به نظر می­رسد. زیرا این بانک دارای شعبات متعددی در سطح استان وکشور می­باشد و درجهت کوچک­سازی و ادغام گام برمی‌دارد و نیز پیوند نزدیکی با شرکت‌های خصوصی دارد. لذا مدیران بانک تجارت علاقمند به دانستن میزان تاثیر عدالت سازمانی بر تعهد سازمانی و همچنین تاثیر آن بر رفتار کارکنان و عوامل مؤثر برآن در سازمان هستند.
درتحقیقات انجام شده درباره سازمان، سه نگرش عمده بیشترین توجه را ازسوی محققان به خود جلب کرده است. این سه نگرش عبارتند از: ۱- رضایت شغلی^[۱] ۲- وابستگی شغلی^[۲] ۳- تعهد سازمانی^[۳] (رکنی نژاد ، ۱۳۸۶). تعهدسازمانی مانند مفاهیم دیگررفتارسازمانی^[۴] به شیوه ­های متفاوت تعریف شده است. معمولی­ترین شیوه برخورد با تعهد سازمانی آن است که تعهد سازمانی را نوعی وابستگی عاطفی به سازمان درنظر می­گیرند. براساس این شیوه، فردی که به شدت متعهد است هویت خود را از سازمان می­گیرد، در سازمان مشارکت دارد و با آن در می­آمیزد و ازعضویت در آن لذت می­برد (ساروقی ، ۱۳۷۵). پورتر و همکارانش(۱۹۷۴) تعهدسازمانی را پذیرش ارزش‌های سازمان و درگیرشدن در سازمان تعریف می­ کنند.
رفتار شهروندی سازمانی
مفهوم رفتار شهروندی سازمانی اولین­بار توسط باتمان و ارگان در اویل دهه ۱۹۸۰ میلادی به دنیای علم ارائه شد. تحقیقات اولیه­ای که در زمینه رفتار شهروندی سازمانی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیت ­ها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند ولی اغلب نادیده گرفته می­شدند. باوجود آن­که این رفتارها در ارزیابی­های سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه ­گیری و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می­گرفتند­، در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند. (مستبصری و نجابی ،۱۳۸۷؛ رضایی کلید بری و باقر سلیمی ،۱۳۸۷؛ اسلامی،۱۳۸۷ ) این اعمال و رفتارها که در محل کار اتفاق می­افتند را این گونه تعریف می­ کنند:
« مجموعه ­ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما بااین وجود توسط وی انجام و باعث بهبود مؤثر وظایف و نقش­های سازمان می­شوند» (مستبصری و نجابی ،۱۳۸۷؛ رضایی کلید بری و باقر سلیمی ،۱۳۸۷؛ اسلامی، ۱۳۸۷)
به­عنوان مثال یک کارگر ممکن است نیازی به اضافه­کاری و تا دیر­وقت در محل کار ماندن نداشته باشد، اما بااین وجود او بیشتر از ساعت کاری رسمی خود در سازمان مانده و به دیگران کمک می­ کند و باعث بهبود امور جاری و تسهیل جریان کاری سازمان می­گردد (مستبصری و نجابی ،۱۳۸۷؛رضایی کلید بری و باقر سلیمی ،۱۳۸۷؛ اسلامی،۱۳۸۷)
” اورگان” رفتار شهروندی کارکنان را به عنوان اقدامات مثبت بخشی از کارکنان برای بهبود بهره­وری و همبستگی و انسجام محیط کاری می­داند که ورای الزامات سازمانی است. وی معتقد است رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری فردی و داوطلبانه است که مستقیماً مشمول سیستم­های رسمی پاداش در سازمان نمی­ شود، اما باعث ارتقای اثربخشی و کارایی عملکرد سازمان می­ شود.
تعریف فوق بر سه ویژگی اصلی رفتار شهروندی تأکید دارد­: ۱- رفتار باید داوطلبانه باشد( نه وظیفه مشخص). ۲- مزایای این رفتار جنبه سازمانی دارد. ۳- رفتار شهروندی سازمانی ماهیتی چند بعدی دارد.
۱-۵- مدل تحقیق
متغییر مستقل: عدالت سازمانی
متغبر میانجی­گر: تعهد شغلی
متغییر وابسته: رفتار شهروندی سازمانی
شکل ۱-۱ مدل تحقیق

قابل توجه است که کیفیات ذهنی مطرح شده در ساتی (آگاهی، توجه و یادآوری) نیز در ذهن آگاهی جای گرفته است اما این کیفیات به منظور کاهش مشکلات بالینی، تا حدی تعدیل شده اند. این کیفیات شامل غیرقضاوتی بودن، پذیرش و شفقت می باشد. در بیش تر ادبیات روان شناختی معاصر در خصوص ذهن آگاهی، می توان این سه مولفه را تشخیص داد (دیدونا، ۲۰۰۹).
هرچند به مولفه ی “پذیرش” در متون قدیمی بودیسم اشاره شده است اما با این حال، این مولفه برای کاربردهای بالینی نیز به کار برده شده است. از جمله واژه های مرتبطی که در خصوص ذهن آگاهی درمانی به کاربرده شده است، می توان به “آگاهی مهربانانه” ، “پذیرش آگاهانه” ، “شفقت آگاهانه” اشاره داشت.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ما برای آگاهی از تجربمان، نیاز داریم که این آگاهی، همراه با ویژگی پذیرش و شفقت باشد. هر چه درد و رنج ما بیش تر باشد، به نظر می رسد که بیش تر به پذیرش نیاز داریم تا قادر شویم که در خصوص آن چه که در زندگی مان رخ داده، ماهرانه تر عمل کنیم. در مقابل، شفقت بدون آگاهی، می تواند سرپوشی بر مشکلات زندگی باشد، مشکلاتی که توجه به آن ها ضروری است. به عبارتی دیگر پذیرش بدون آگاهی، می تواند شکلی از اجتناب دفاعی باشد (دیدونا، ۲۰۰۹).
در سال های اخیر نیز شاهد موجی از علاقه، به سمت ذهن آگاهی در میان متخصصان سلامت روان
بوده ایم. در یک بررسی بر روی روان درمانگران در ایالات متحده (سیمون^[۱۹۲]، ۲۰۰۷؛ به نقل از دیدونا، ۲۰۰۹) نشان داده شد که درصد درمان گرانی که حداقل یک بار از “درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی” استفاده کرده بودند، برابر با ۴/۴۱ درصد بود. چند سال پیش گرمر^[۱۹۳]و همکاران (۲۰۰۵؛ به نقل از دیدونا، ۲۰۰۹) بیان داشتند که ذهن آگاهی سرانجام می تواند در جای خود به عنوان یک مدل درمانی مطرح شود؛ این زمان، خیلی سریع به وقوع پیوست.
ذهن آگاهی می تواند فرایند ادراکی مهم در کلیه ی درمان های روان شناختی محسوب شود. تمام متخصصان، ذهن آگاهی را در کارهایشان به کار می برند – چه روان تحلیل گرانی که در درجه ی اول روی روابط کار می کنند، چه درمان گران شناختی رفتاری که مداخلات جدید، موثر و ساخت یافته تری را ایجاد می کنند و یا درمان گرایان انسان گرایی که بیماران خود را به لمس و درک عمیق تجربه ی خویش تشویق می کنند- . اما سوال درمانی مهم که در این جا مطرح می شود این است که “به چه نحو می توان به بیماران کمک کرد تا پذیرش را در خود افزایش داده و از تجربه ی لحظه ی حاضر آگاه شوند؟” (دیدونا، ۲۰۰۹).
در رویکردهای ذهن آگاهی و مبتنی بر پذیرش، درمان گران به جای این که با الگوهای ناسازگارانه ی افکار، احساسات و یا رفتار بیمار چالش کنند، به آن ها کمک می کنند تا روابط خود را با تجربه ی فردی تغییر دهند. هنگامی که بیماران برای درمان مراجعه می کنند، معمولا از آن چه که احساس می کنند و یا نحوه ی رفتار خود، ناراحت هستند – آن ها می خواهند که اضطراب یا افسردگی کم تری را تجربه کنند – درمان گران با ایجاد پذیرش کنجکاوانه و لحظه به لحظه ی تجربه ی ناخوشایند، در پی تغییر شکل روابط بیمار با مشکل وی هستند (دیدونا، ۲۰۰۹).
ذهن آگاهی مهارت هایی را هم در حوزه مشاهده گری (جنبه تمرکز زدایی تجربه) و هم درگیر شدن و تجربه مستقیم در واقعیت عینی تجربه، پرورش می دهد. تمرکز زدایی شامل پرورش قابلیت هایی برای مجزاسازی خود از تجربه در جریان تجربه کردن است – فرد به این درک می رسد که می تواند به جای در نظر گرفتن افکار به عنوان بازنمایی هایی از واقعیت، ماهیت آن ها را از جنس اموری فکری به حساب آورد. درگیری مستقیم با تجربه شامل به سر بردن با ماهیت حسی و کیفیت خاص آن است (کرین، ۲۰۰۹).
۲-۱-۱۲- تعریف ذهن آگاهی
همان گونه که قبلا اشاره شد، جان کابات زین اولین فردی است که ذهن آگاهی را در درمان روان شناختی به کار برد (دیدونا، ۲۰۰۹). به اعتقاد وی، ذهن آگاهی نوعی آگاهی است که از طریق توجه به تجربه به شیوه ای خاص به دست می آید: در این حالت توجه متمرکز بر هدف ، متمرکز بر لحظه حال و غیر قضاوتی است) کابات زین، ۱۹۹۴؛ به نقل از کرین، ۲۰۰۹). این حالت نوعی توجه آگاهانه نسبت به اموری است که جریان دارند (کرین، ۲۰۰۹).
این واژه بارها برای اشاره به شیوه ای از توجه به کار برده شده است، شیوه ای که حساس، پذیرنده و مستقل از هر گونه افکار و عقایدی است که ممکن است وجود داشته باشد (مک^[۱۹۴]، ۲۰۰۷). تاکنون تعاریف متعددی توسط متخصصان مختلف مطرح شده است که در ذیل به بعضی از این تعاریف اشاره می کنیم:
ذهن آگاهی مواجه شدن با جنبه های ناب تجربه است؛ مشاهده ی هر پدیده به نحوی که گویی برای نخستین بار است اتفاق می افتد (گلمن^[۱۹۵]، ۱۹۹۸؛ به نقل از مک، ۲۰۰۸).
مارلات^[۱۹۶] و کریستلر^[۱۹۷] (۱۹۹۹؛ دیدونا، ۲۰۰۹) ذهن آگاهی را به صورت “آوردن لحظه به لحظه و کامل توجه به تجربه ی کنونی” توصیف می کنند.
بائر (۲۰۰۳؛ به نقل از کاویانی و همکاران، ۱۳۸۷) ذهن آگاهی را به عنوان یک شیوه ی “بودن” یا یک شیوه ی “فهمیدن” توصیف می کند که مستلزم درک کردن احساسات شخصی است.
ذهن آگاهی به معنای آگاهی همراه با پذیرش نسبت به تجربه ی کنونی است (گرمر، ۲۰۰۵؛ به نقل از مک، ۲۰۰۷).
براساس نظر کانگ (۲۰۰۹؛ به نقل از کانگ، ۲۰۱۱)، می توان ذهن آگاهی را روشی برای بودن دانست تا انجام دادن. هدف ذهن آگاهی، آگاه شدن مستمر از افکار، احساسات، هیجانات و نحوه ی طبقه بندی آن ها است؛ و پذیرفتن آن ها همان گونه که هستند، بدون این که نیاز به تغییر یا تائید آن ها وجود داشته باشد (گاناراتانا^[۱۹۸]، ۱۹۹۱؛ به نقل از کانگ، ۲۰۱۱).
جدای از تفاوت های اندکی که در این تعاریف وجود دارد، مولفه های اصلی و مشترک ذهن آگاهی شامل “حضور در لحظه ی حاضر” و “مشاهده ی غیر قضاوتی” تجربه است (دیدونا، ۲۰۰۹).
در سال ۲۰۰۴، بی شاب و همکاران مقاله ای را در خصوص تعریفی توافقی از ذهن آگاهی ارائه کردند: ذهن آگاهی “خود تنظیمی توجه است، به گونه ای که این توجه بر تجربه ی کنونی متمرکز شده و بنابراین باعث افزایش آگاهی و شناخت از رویدادهای ذهنی در لحظه ی حاضر می شود” و “اقتباس جهت گیری خاص به سمت تجربه ی فردی که با خصایصی چون کنجکاوی، گشودگی و پذیرش نسبت به تجربه مشخص می شود” (بی شاب و همکاران، ۲۰۰۴؛ به نقل از دیدونا، ۲۰۰۹). به طور معمول دستورالعمل های به کار برده شده در آموزش ذهن آگاهی مطابق با این تعاریف و توصیفات است. افراد شرکت کننده در دوره های آموزشی ذهن آگاهی اغلب تشویق می شوند تا بر توجه بر انواع خاص محرک هایی که قابل مشاهده در لحظه ی حال هستند، مثل صداهایی که در محیط می شوند، حرکت و یا احساس نفس کشیدن، تمرکز کنند (دیدونا، ۲۰۰۹).
۲-۱-۱۲-۱- ویژگی های حالات ذهنی انجام دادن^[۱۹۹] و بودن^[۲۰۰]
ذهن برای پردازش توجه از دو شیوه اصلی استفاده می کند: حالت ذهنی انجام دادن (اجرایی) و حالت ذهنی بودن. یکی از بنیادی ترین اصول این دیدگاه این است که ذهن در حالت های مختلف عمل می کند. یکی از اهداف اصلی این رویکرد، توانا ساختن افراد برای شناسایی حالت ذهنی موقعیتی و ایجاد توانایی تغییر هدف مندانه از یک حالت ذهنی به حالت ذهنی دیگر است. ما برای داشتن زندگی سالم باید هر دو نوع حالت ذهنی انجامی و بودن را در خود شناخته و پرورش دهیم. از این طریق می توانیم انعطاف پذیر بوده و نسبت به مهم ترین خواست های یک موقعیت در هر لحظه پاسخ گو باشیم (کرین، ۲۰۰۹).
زمانی که ذهن تفاوت های بین واقعیت درک شده کنونی و وضعیت مطلوب یا وضعیتی که به آن تمایلی داریم را مقایسه می کند، حالت ذهنی انجامی فعال است (سگال و همکاران،۲۰۰۲ ؛ به نقل از کرین، ۲۰۰۹). ما در این وضعیت بیش تر از آن که با تجاربمان همراه باشیم، درباره آن به تفکر می نشینیم. در این جا توجه به میزان زیادی به گذشته یا آینده معطوف می شود و ما از حس کردن تجربه درونی و تجربه جهان اطراف خود محروم خواهیم شد. در واقع در این حالت به جای این که به خود تجربه در آن لحظه بپردازیم، درگیر بازنمایی های درونی و بیرونی آن تجربه یا پدیده می شویم. علاوه براین در این حالت، نوعی عدم پذیرش وجود دارد، ذهن به دلیل نوعی حس درک شده از چگونگی بایستگی امور، درگیر موشکافی تجربه می شود و بیش ترین تمرکز صرف تلاش برای تغییر شرایط فعلی می شود.
هرچند راهبردهای بسیار رشد یافته حالت ذهنی انجامی در بسیاری از قسمت های زندگی برایمان مفیدند اما می توانند عملاً زمانی که ما آن ها را در مورد مسائل مربوط به تجربه هیجان هایمان به کار می گیریم، موجب افزایش رنج و دشواری های ما شوند. در واقع جنبه های اصلی حالت ذهنی انجامی ( نشخوار فکری و اجتناب تجربه ای ) موجب ایجاد شیوه ای آسیب زا در پردازش هیجان ها می شوند (کرین، ۲۰۰۹).
در مقابل، ویژگی های اصلی حالت ذهنی بودن را می توان به صورت زیر خلاصه کرد: توجه به صورت هدفمندانه بر تجربه لحظه کنونی متمرکز می شود. تمام تجارب به صورت رویدادهایی در حیطه آگاهی درک می شوند. فرد مستقیماً از طریق درون دادهای حسی- دیدن، شنیدن، بوییدن، احساس کردن و چشیدن – با جهان تماس برقرار می کند. تجربه در چهارچوبی نگرشی با خصوصیات پذیرش، مهربانی، علاقه، محبت و عدم تقلا حفظ می شود. ابزار تجربه و پرورش حالت ذهنی بودن، ایجاد آگاهی و پذیرش از طریق مراقبه ذهن آگاهی است (کرین، ۲۰۰۹).
۲-۱-۱۲-۲- بنیان های نگرشی
جان کابات زین (۱۹۹۰؛ به نقل از کرین، ۲۰۰۹) هفت کیفیت نگرشی را بیان می دارد که زیر ساخت تمرین ذهن آگاهی هستند. این هفت مورد هم به عنوان نوعی جهت گیری که باید برای ورود به تمرین ها داشته باشیم مورد توجه قرار می گیرند و هم به عنوان نتیجه تمرین تلقی می شوند:
قضاوت نکردن: بررسی تجارب به همان گونه ای که هستند، بدون تعبیر یا قضاوت.
صبر: فرایند تفحص در تجربه به شکلی ساده، روبروشدن با امور به همان صورت که در فضای حال وجود دارند و ایجاد فرصتی برای درک تغییراتی که در لحظه حال در جریاند.
داشتن حالت ذهنی آغازگری: یکی از اهداف اصلی رویکرد، برانگیختن کنجکاوی درونی فرد برای مواجهه با تجربه خویش است. این فرایند در کم ترین سطح از درگیری با خود نوعی احساس تازگی و سرزندگی را به همراه می آورد .این حالت بیش تر نوعی کشف چگونگی و چیستی تجربه است تا تلاش برای درک چرایی آن. افراد در فرایند یادگیری به گونه ای حمایت می شوند که در لحظه حال باقی بمانند و به جای این که به وسیله از پیش ساخته ها به تجربه بنگرند تلاش کنند نوعی مشاهده گری توأم با شفافیت را توسعه دهند.
اعتماد: افراد ترغیب می شوند تا به حس های بدنی، احساسات، افکار و حس شهودی خود اعتماد کنند.
عدم تقلا: نگرش تمایل به پذیرش لحظه حال که در این فرایند آموزش داده می شود، تلاشی در جهت ثابت نگه داشتن مشکلات به حساب نمی آید؛ بلکه نوعی آگاهی یابی نسبت به واقعیت عملی تجربه و تمایل به پذیرفتن امور به همان گونه ای که ارائه می شوند، است.
پذیرش: باز بودن و تمایل به دیدن امور به همان گونه ای هست. یعنی بودن با واقعیت تجربه بدون تقلا برای تغییر آن.
بگذار تا بگذرد^[۲۰۱]: در طی این رویکرد، افراد می آموزند مستقیما تجربه را لمس کنند بدون آن که با محتوای آن درگیر شوند. در واقع آن ها می آموزند که بدون دلبستگی یا قضاوت گری درباره پدیده هایی که در آگاهی ظاهر می شوند (افکار عادتی، هیجان ها یا تکانه ها)، به آن ها اجازه دهند همچون ابری که از آسمان ذهن می گذرد، عبور کنند (کرین، ۲۰۰۹).
شاپیرو و همکارانش (۱۹۹۸؛ به نقل از آذرگون و همکاران، ۱۳۸۸) با افزودن پنج کیفیت به هفت کیفیت مطرح شده از سوی کابات زین، مجموع آن ها را به دوازده کیفیت رسانیدند: سخاوت، همدلی، سپاس گزاری، مهربانی عاشقانه و ملایمت.
۲-۱-۱۳- نحوه ی تاثیرگذاری مهارت های ذهن آگاهی
مؤلفینِ راهبردهای مختلف درمانی، مکانیسم هایی را درنظر می گیرند که به تبیین چگونگی تأثیر مهارت های ذهن آگاهی در کاهش نشانه ها و تغییرات رفتاری می پردازند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
مواجهه
اولین مطالعه ای که اثرات MBSR (کابات زین،۱۹۸۲ ؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) را مورد توصیف قرار داد، کاربرد آن در درمان بیماران مبتلا به درد مزمن بود. اعتقاد براین است که توانایی مشاهده ی بدون قضاوت، حس های پریشانی همراه با درد را کاهش می دهد. مواجهه طولانی با حس های درد، در غیاب پیامدهای فاجعه آمیز، می تواند منجر به حساسیت زدایی و کاهش پاسخ های هیجانی ناشی از درد گردد. بنابراین، تمرین مهارت های ذهن آگاهی می تواند منجر به ایجاد توانایی تجربه ی حس های درد بدون واکنش های هیجانی مفرط شود. نهایتاً در صورتی که حس های درد کاهش نیابند، پریشانی و رنج ناشی از آن ممکن است تسکین یابد (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
کابات زین (۱۹۹۲؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) مکانیسم مشابهی را برای اثرات بالقوه مهارت ذهن آگاهی بر اضطراب و هراس مطرح ساخته است. زیر نظر گرفتن دائم و بدون قضاوت حس های مربوط به اضطراب، بدون سعی در فرار یا اجتناب از آن ها، می تواند باعث کاهش واکنش های هیجانی گردد که معمولاً توسط نشانه های اضطراب برانگیخته می شوند. این رویکرد مشابه با راهبرد مواجهه ی احشایی^[۲۰۲] است که توسط بارلو و کراسک (۲۰۰۰؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) توصیف شده است.
در تمرین های ذهن آگاهی مشاهده ی بدون داوری حس ها که طبیعتاً بروز می یابند، مورد ترغیب قرار می گیرد. لینهان (۱۹۹۳؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) می گوید که مشاهده ی افکار و هیجانات فعلی، بدون سعی در اجتناب یا فرار از آن ها، می تواند به عنوان نمونه ای از مواجهه تلقی شود، که به نوبه خود باعث خاموشی پاسخ های ترس و رفتارهای اجتنابی گردد که توسط محرک هاى ترس انگیز، تقویت شده اند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). پژوهشی نشان داد که شرکت در مداخله ی MBSR، باعث افزایش معنادار میزان مواجهه نسبت به قبل از مداخله می شود (کارمدی^[۲۰۳]، بائر، لیکینز^[۲۰۴] و اولنزکی^[۲۰۵]، ۲۰۰۹؛ کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
تغییر شناختی
تمرین های ذهن آگاهی می تواند باعث ایجاد تغییراتی در الگوهای فکری، یا نگرش های فرد در مورد افکارش شود (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). به نظر می رسد که آموزش ذهن آگاهی، هوشیاری فراشناختی را افزایش می دهد – مولفه ای که بیان گر توانایی ادراک مجدد و یا تمرکز زدایی از افکار و هیجانات و دیدن آن ها به صورت رویدادهای ذهنی در حال عبور است، به جای شناسایی آن ها یا اعتقاد به این که افکار بازنمایی دقیقی از واقعیت هستند، (هایز و همکاران، ۱۹۹۹؛ سگال و همکاران، ۲۰۰۲؛ شاپیرو، کارلسون^[۲۰۶]، استین^[۲۰۷] و فریدمن^[۲۰۸]، ۲۰۰۶؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱). برای مثال کابات زین (۱۹۸۲، ۱۹۹۰؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) توصیه می کند که مشاهده ی بدون قضاوت درد و افکار مرتبط با اضطراب ممکن است منجر به فهم و درک این نکته گردد که این ها “فقط افکارند” و نمایان گر حقیقت یا واقعیت نیستند، و لزوماً نباید باعث فرار یا رفتار اجتنابی شوند.
لینهان (۱۹۹۳؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) نیز خاطرنشان می سازد که مشاهده ی افکار و احساسات و به کار گرفتن برچسب های توصیفی برای آنها، این درک و فهم را به وجود می آورد که آن ها همیشه نمایان گر صحیحی از واقعیت نیستند.
فرض براین است که هوشیاری فراشناختی افزایش یافته، منجر به کاهش نشخوار فکری می شود (تیزدل، ۱۹۹۹؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱) – فرایند منفی تکرار شونده ای که به عنوان عامل خطر در تعدادی از اختلالات روانی درنظر گرفته می شود (اهرینگ^[۲۰۹] و واتکین^[۲۱۰]، ۲۰۰۸؛ به نقل از کنگ وهمکاران، ۲۰۱۱).
شواهد اولیه نشان می دهند که آموزش ذهن آگاهی منجر به افزایش هوشیاری فراشناختی (هارگز^[۲۱۱] و همکاران، ۲۰۱۰؛ تیزدل و همکاران، ۲۰۰۲؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱) و کاهش نشخوار (رامل^[۲۱۲]، گلدین^[۲۱۳]، کارمونا^[۲۱۴] و مک کوید^[۲۱۵]، ۲۰۰۴؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱) می شود و هوشیاری فراشناختی افزایش یافته به نوبه ی خود ممکن است پیامدهای بالینی بهتری هم چون میزان عود کمتر افسردگی (فرسکو^[۲۱۶]، سگال، بویز^[۲۱۷] و کندی^[۲۱۸]، ۲۰۰۷؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱) را پیش بینی کند.
اداره- خود^[۲۱۹]