.۰۰۰

۱٫۲۲۸۱۳

۱٫۰۵۷۶

۱٫۳۹۸۶

قیمت

۹٫۱۳۱

۶۳

.۰۰۰

.۹۶۰۹۴

.۷۵۰۶

۱٫۱۷۱۲

نام ونشان تجاری

۷٫۳۳۷

۶۳

.۰۰۰

.۸۳۸۵۴

.۶۱۰۲

۱٫۰۶۶۹

با توجه به سطح معنی داری که کوچکتر از۰۵/۰است میتوان بیان داشت اختلاف میانگینها در سطح ۹۵درصد معنیداراست یعنی کیفیت ،خدمات پس ازفروش،قیمت و نام و نشان تجاری بر رفتار خرید موثر است.
برای تحلیل پرسشنامه ی دوم که شامل ۴۹ سوال بود از روش ای اچ پی استفاده شد.در نمودارهای زیر جواب پاسخ دهنده ها به دو متغیر موجود در طیف پرسشنامه ی دوم به تصویر کشیده شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۴-۴ دو سر طیف خدمات پس از فروش و کیفیت را در پرسشنامه بیان میکند و ترجیح مشتریان بین این دو عامل را با اعداد ۱ تا ۹ نشان می دهد.کیفیت در سمت راست و خدمات در سمت چپ قرار دارد و عدد ۱ به معنی ترجیح یکسان است.

نمودار ۴-۴ مقایسه کیفیت و خدمات پس از فروش

نمودار ۴-۵ مقایسه ی دو عامل کیفیت و قیمت را در پرسشنامه نشان می دهد.در پرسشنامه کیفیت در سمت راست و قیمت در سمت چپ قرار دارد و میزان ارجحیت پاسخ دهندگان با اعداد ۱ تا ۹ سنجیده می شود و عدد یک به معنای ترجیح برابر است.

نمودار ۴-۵ مقایسه عامل کیفیت و قیمت

نمودار ۴-۶مقایسه ی دو عامل کیفیت و برند را در پرسشنامه نشان می دهد.در پرسشنامه کیفیت در سمت راست و برند در سمت چپ قرار دارد.میزان ارجحیت با اعداد یک تا ۹ سنجیده می شود.عدد یک ترجیح برابر را نشان می دهد.

نمودار ۴-۶ مقایسه عامل کیفیت و برند

نمودار ۴-۷ مقایسه ی دو عامل خدمات پس از فروش و قیمت را نشان میدهد.در پرسشنامه خدمات پس از فروش در سمت راست و قیمت در سمت چپ قرار دارد.میزان ارجحیت با اعداد ۱ تا ۹ سنجیده می شود و عدد ۱ ارجحیت برابر را نشان می دهد.

نمودار ۴-۷ مقایسه عامل خدمات پس از فروش و قیمت

نمودار ۴-۸ مقایسه ی دو عامل خدمات پس از فروش و برند را در پرسشنامه نشان می دهد.میزان ارجحیت پاسخ دهنده ها با اعداد ۱ تا ۹ سنجیده شده و عدد یک به معنای ترجیح برابر است.

نمودار ۴-۸ مقایسه عامل خدمات پس از فروش و برند

نمودار ۴-۹ مقایسه ی عامل قیمت و برند را در پرسشنامه نشان میدهد.میزان ارجحیت پاسخ دهنده ها با اعداد ۱ تا ۹ نشان داده شده و عدد ۱ به معنای ترجیح برابر است.

نمودار ۴-۹ مقایسه عامل قیمت و برند

در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده های ماتریس و اولویت بندی عوامل کیفیت، قیمت، خدمات پس از فروش و برند در تصمیم گیری خریداران از نرم افزار اکسپرت چویس استفاده شده است. این نرم افزار جهت تحلیل مسائل تصمیم گیری چندمعیاره با بهره گرفتن از تکنیک فرایند سلسله مراتبی طراحی شده است و مورد حمایت پروفسور ساعتی، بنیانگذار روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد.

جدول ۴-۴ ماتریس مقایسه زوجی عوامل موثر در تصمیم گیری خرید دستگاه گلوکومتر

ضریب تأثیر مجله

۱۷/۶

هشتم

دقت و درستی محتوای خود مقاله

۷۶/۱۰

دوم

معتبر بودن داده های به کار گرقته شده در مقاله

۹۰/۹

چهارم

منطقی بودن استدلال های نویسنده در مقاله

۳۸/۱۰

سوم

مناسب بودن گرافیک ها (تصاویر، جداول و نمودارها)

۱۶/۶

نهم

کای دو

سطح معناداری

درجه آزادی

سطح معناداری

۷۷۱/۵۹۶

۱۳

۰۰۱/۰

سؤال دوم: شناسایی شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
چون t محاسبه شده با درجه آزادی ۱۲۹ برای آزمونهای دودامنه در مؤلفه های اعتبار علمی نویسنده با مقدار ۱۷۴/۱۲، ارتباط موضوعی مقاله به حوزه کاری شما با مقدار ۱۰۵/۲۶، شهرت و اعتبار مجله با مقدار ۲۱۳/۱۱، تعداد استنادهای دریافتی ۰۰۴/۴، نمایه شدن مجله در نمایه های معتبر(ISI,Scopus,…) با مقدار ۱۳۹/۷، ضریب تأثیر مجله با مقدار ۶۴۳/۴، دقت و درستی محتوای خود مقاله با مقدار ۴۷۹/۳۳ ، معتبر بودن داده های به کار گرقته شده در مقاله با مقدار ۶۳۲/۲۲، شهرت و محبوبت ناشر مجله با مقدار ۱۰۲/۳ ، کامل و جامع بودن محتوای مقاله با مقدار ۴۱۸/۱۹ و نوشته ها و آثارگذشته نویسنده با مقدار ۵۴۶/۴، در سطح ۰۵/۰ بزرگتر از مقدار بحرانی t (96/1) می‌باشد، بنابراین فرض صفر در این آزمون مبنی بر عدم تفاوت بین میانگین نمونه و میانگین جامعه (نظری) رد میشود و با اطمینان ۹۵% میتوان گفت که میانگین نمونه بزرگتر از میانگین جامعه است. در نتیجه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی مؤلفه های یاد شده شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد قلمداد میگردد و بر اساس نتایج آزمون فریدمن و با توجه به اینکه مقدار این آزمون(۳۶۲/۵۹۸) در سطح ۰۵/۰ معنادار است. بنابراین شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در اولویتهای متفاوت قرار دارد و در این میان دقت و درستی محتوای خود مقاله با میانگین رتبه ۶۵/۱۱، ارتباط موضوعی مقاله به حوزه کاری شما با میانگین رتبه ۴۸/۱۱ و معتبر بودن داده های به کارگرقته شده در مقاله با میانگین رتبه ۷۲/۱۰ در اولویت اول تا سوم و شیوه دریافت مقاله (سایت کتابخانه،وب سایت ناشر، موتورهای جستجو و…) با میانگین رتبه ۱۸/۵ در اولویت آخر قرار دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول شماره ۴ -۹. شاخص های آمار توصیفی برای شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد

شاخص های اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد

تعداد

میانگین

انحراف استاندارد

جدول۴-۱۸. آزمون t تک نمونه‌ای برای مقایسه میانگین نمونه و میانگین نظری اهمیت کیفیت اطلاعات مقاله در زمینه استناد ۸۳

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فهرست تصاویر و نمودارها
عنوان صفحه
شکل۲-۱.کانالهای ارتباط علمی. ۲۰
شکل۲-۲.شیوه های ارتباط علمی یک دانشمند ۲۲
شکل۲-۳.مدل ۳Sتجدیدنظر شده از ارزیابی اعتبار ۳۵
نمودار۴-۱. نمودار عنکبوتی میانگین نهایی پاسخ افراد نمونه آماری به گویه های شاخص اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه ۶۹
نمودار۵-۱.اولویتهای اصلی در ارزیابی اعتبار اطلاعات ازدیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی ۹۴
فصل نخست: کلیات پژوهش
۱-۱.مقدمه
ارتباطات علمی^[۱] بخشی از کلیت علم است و نه آن چیزی است که بدان افزوده شده باشد. ارتباطات علمی عامل اصلی توسعه دانش و تسریعکننده استفاده از علم است. ارتباطات علمی را میتوان مشتمل بر انتقال اطلاعات و نتایج فعالیتهای علمی از طریق شبکه متخصصان و از سوی دیگر نظام بازیابی و ارزیابی این یافتهها و فعالیتهای پژوهشی پژوهشگران از سوی همکاران علمی دانست. این ارتباط از دو جنبه محتوایی و اجتماعی قابل بررسی است. ارتباط علمی دانش علمی را انتقال میدهد (جنبه محتوایی) و میان دانشمندان روی میدهد (جنبه اجتماعی) (زره ساز،۱۳۹۰).
از نیمه اول قرن بیستم ارتباط علمی به عنوان یکی از ساز وکارهای اصلی مؤثر بر نهاد علم در کانون مطالعات جامعه شناختی مورد توجه قرار گرفته و در این میان اهمیت آن در تولید دانش مورد بحث وگفت وگو بوده است. در دهه های اخیر با گسترش جامعه اطلاعاتی، توسعه ارتباطات الکترونیک و از بین رفتن محدودیتهای فضایی و مکانی در روابط مجازی، مقوله ارتباطات علمی با کاربرد مفاهیم تازه یک بار دیگر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است (محمدی،۱۳۸۶). انتشار محتوای مجلات علمی به صورت الکترونیکی و دسترسی آزاد علاوه بر این که باعث دسترسی عموم افراد به آنها میشود احتمال مورد استناد قرارگرفتن آنها را توسط نویسندگان دیگر نیز بالا برده و موجب افزایش تأثیر علمی و استناد آنها میگردد(هارناد^[۲] و همکاران،۲۰۰۴).
هر روزه افراد با اطلاعات زیادی مواجه میشوند که قابل استفاده هستند، مثل دوستان، دانشگاهها، کتابها، اخبار، مقالات، تلویزیون، وب سایتها و… به عبارت دیگر افراد اکثراً توسط اطلاعات محاصره شده اند اما تشخیص این مسئله که چه منبعی قابل اعتماد است آسان نیست. توانایی ارزیابی اطلاعات معتبر مهارت مهمی است که در مدرسه، کار و زندگی روزمره به کار گرفته میشود. همه اطلاعات ضرورتاً ارزش یکسانی ندارند. در بیشتر موارد اطلاعات مطمئنتر و موثقتر نسبت به اطلاعات نامعتبر بهتر نشان داده میشوند. این چالش که کدام منیع معتبرتر است باعث شده است که مفهوم اعتبار توجه قابل ملاحظه ای را از اواخر دهه ۱۹۹۰ به خود جلب کند.
در اواخر دهه ۱۹۹۰ اینترنت شروع به فراهم آوری اطلاعات در یک محیط تعاملی کرد که به کاربران اجازه میداد که برای نیازهای اطلاعاتی خود جستجو کنند و با دیگران به روشهایی که هرگز از قبل ممکن نبود ارتباط برقرار کنند (ریح و هیلگوس^[۳]، ۲۰۰۸). در نتیجه پژوهشگران و شاغلان در حوزه های مختلف مثل علوم اطلاعات، تجارت، نظامهای مدیریت اطلاعات، مطالعات ارتباطی، تعامل انسان-کامپیوتر (HCI) و روانشناسی از جنبه های مختلف به بررسی تعیین اعتبار پرداختند. در علوم اطلاعات، اعتبار یکی از معیارهای قضاوت ربط درنظرگرفته شده است زمانی که تصمیم گرفته میشود که اطلاعات بازیابی شده پذیرفته شود یا پذیرفته نشود (ریح و دنیلسون^[۴]، ۲۰۰۷).
پژوهشگران حوزه ارتباطات، اعتبار را همچون یک عامل پژوهشی برای تشخیص دادن اعتبار پیام، اعتبار منبع و اعتبار رسانه بررسی کردند. سلف^[۵] (۱۹۹۶) اعتبار را به عنوان قابل قبول بودن، اعتماد، قابلیت اطمینان، صحت و درستی، بیطرفی، عینی بودن و دهها مفهوم دیگر بیان میکند. همان طور که یک شخص به خاطر صداقت، دقت در انتخاب کلمات و بیمیل بودنش برای فریب دادن دیگران قابل اعتماد است اطلاعات زمانی قابل اعتماد است که که آن اطلاعات قابل اطمینان، بیغرض و بیطرفانه ظاهر شود (ریح و هیلگوس، ۲۰۰۸).
اعتبار منبع، مفهومی بنیادی در ارتباطات است که شاید بتوان قدمت آن را برابر عمر ارتباط دانست. معتبر بودن منبع در واقع پیش شرط لازم برای برقراری یک ارتباط کامل بین فرستنده پیام و مخاطب آن است و تخصص از عواملی دانسته شده است که باعث افزایش اعتماد به منبع میگردد، زیرا که بسیاری از افراد، اظهارنظرهای متخصصان را راحتتر میپذیرند به عبارت دیگر پیام منبع معتبر، راحتتر نفوذ میکند و کمتر مورد انتقاد قرار میگیرد (ادیب هاشمی،۱۳۷۲). فگ و تسنگ^[۶] (۱۹۹۹) اعتبار را قابلیت اطمینان اطلاعات توصیف کردهاند که عموماً به عنوان یک کیفیتی از اطلاعات درنظرگرفته میشود. هنگامی که افراد اعتبار را ارزیابی میکنند اشارات گوناگونی از اطلاعات یا نویسنده آن را درنظر میگیرند که فرض میکنند که به کیفیت اطلاعات مرتبط است. نتایج این چنین ارزیابی سطحی از اعتماد است. اعتماد یک فاکتور قطعی برای تصمیمگیری در استفاده از اطلاعات است (لوکیسن و اسچراگن^[۷]،۲۰۱۳).
هاولند و ویس^[۸] (۱۹۵۱) نشان دادند که اطلاعات از منابعی که اعتبار بالایی دارد مورد اعتمادتر از اطلاعاتی است که از منابعی با اعتبار پایین میآید. به هر حال، این تفاوت با زمان محو میشود و اطلاعات از هر دو نوع منبع بعد از هفته های اندکی به طور یکسانی مورد اعتماد قرار میگیرد. افراد به یک منبع اطلاعاتی اعتماد میکنند و آن را مورد مطالعه قرار میدهند و در صورت لزوم در کار پژوهشی خود استفاده میکنند و به آن استناد میدهند. استناد یکی از عناصر اصلی در نگارش علمی است و نقش بارزی در تولید و نشر اطلاعات دارد و از اصول اساسی تألیف پژوهش است و اثری در جامعه علمی با اقبال روبهرو میشود که در رعایت این اصل دقت و تلاش لازم در آن اثر شده باشد (عبدالمجید،۱۳۸۶).
هیچ مقالهای بدون استناد به دانش پیشین خود نمیتوانسته و نمیتواند به تنهایی روی پای خود بایستد. دانشمندان با تکیه بر سکوی دانش پیشینیان گام برمیدارند و پلکان دانش بشری را بنا میکنند و به حرکت صعودی خود ادامه میدهند. استنادها تنها مجموعهای از اطلاعات کتابشناختی موجود در پایان مقاله یا به صورت پانوشت یا داده های بدست آمده از نمایه های استنادی نیستند، استناد بیانگر تصمیم نویسندهای است که قصد دارد روابط بین مدرکی را که در دست تهیه دارد با متون دیگر نشان دهد (صابری، محمد اسماعیل و شاه شجاعی، ۱۳۸۷). دانشمندان هر رشته تخصصی، دانسته ها، نظریهها، مفاهیم و نتایج فعالیتهای علمی خویش را به اشتراک میگذارند و این نظریهها و مفاهیم و نتایج فعالیتها موجب شهرت و برتری آنان میشود. بنابراین پالایشی برای دستیابی و انتخاب به این اطلاعات باید انجام گیرد (داورپناه،۱۳۸۶). بنابراین اگر بتوانیم به اطلاعاتی که معتبرتر است و ارزش پژوهشی بیشتری دارد دست یابیم و بتوانیم منابع معتبرتر را انتخاب کنیم و از آن استفاده کنیم یا به آن استناد کنیم باعث میشود که نوشته علمی ما ارزش پژوهشی بیشتری داشته باشد و بیشتر مورد استفاده و استناد دیگر محققان قرار گیرد.
۱-۲. بیان مسئله
هر اثر علمی در واقع حاصل ارتباطات علمی و مشارکت علمی دانشمندان در یک حوزه علمی است. اعضای هیئت علمی به عنوان بارزترین عنصر تولید اطلاعات علمی مطرح هستند و انتظار میرود که سهم بیشتری در ارتباطات علمی داشته باشند. با ظهور اینترنت و وب جهان گستر تغییرات اساسی در ارتباطات علمی به وجود آمده است، به گونهای که نوشته های علمی فقط برای یک جامعه محدود قابل دسترس نیست بلکه مخاطبانی به وسعت جهان دارد و دسترسی آزاد شکل نوینی از ارتباطات علمی را به وجود آورده است. ظهور اینترنت مسئله اعتبار اطلاعات را افزایش داده است. زیرا که شمار اسناد و مدارک تولید شده روز به روز در حال افزایش است. بنابراین انتخاب کردن سندی که معتبر و قابل اطمینان باشد تلاشهای شناختی قابل ملاحظهای را طلب میکند. بنابراین با افزایش حجم اطلاعات مخصوصاً در حوزه های علمی و تخصصی شدن رشته های علمی از طرفی و کمبود زمان و سرمایه تلقی شدن اطلاعات از سوی دیگر، دستیابی به اطلاعات با کیفیت و معتبر در زمان کم و با سرعت بالا مورد نیاز است چرا که اطلاعات معتبر و ارزشمند عنصر اصلی پژوهش در تمامی حوزه های علمی است. از زمان پیدایش وب و استفاده روز افزون از آن در تمامی امور بشر همواره موضوع اعتبار، صحت و قابل اعتماد بودن اطلاعات آن، از مهمترین دغدغه های متخصصان به شمار آمده است. برای مثال فلنیگین و متزگر^[۹](۲۰۰۰) پژوهشی را برای ارزیابی اعتبار اطلاعات اینترنت توسط پرسشنامه انجام دادند. گزارش این تحقیق نشان داد که افراد اطلاعات اینترنت را به اندازه اطلاعات بدست آمده از تلویزیون، رادیو و مجلات معتبر میدانند و اطلاعات موجود در روزنامهها را از بقیه رسانه ها معتبرتر میدانند. لییو و هوآنگ^[۱۰](۲۰۰۵) نیز به بررسی این که چه طوری دانشمندان اطلاعات مبتنی بر وب را ارزیابی میکنند پرداختند و این که چه معیارهایی را هنگام ارزیابی اعتبار اطلاعات به کار میگیرند. لوکیسن و اسچراگن(۲۰۱۳) نیز پژوهشی را بر روی تأثیر نشانه های منبع و آشنایی با عنوان بر روی ارزیابی اعتبار اطلاعات انجام دادند.
با توجه به گسترش روز افزون اطلاعات و افزایش دسترسی آزاد به این اطلاعات، شناسایی شاخصها یا به عبارت دیگر ویژگیها و معیارهایی که اعضای هیئت علمی بر اساس آنها به ارزیابی اعتبار اطلاعات موجود در مقالات میپردازند و در کارپژوهشی خود از آن استفاده میکنند ضروری است و باعث شکلگیری این مسئله شده است. چرا که ارتباطات علمی شامل داد وستد اطلاعات علمی است و شامل مطالعه منابع اطلاعاتی و اشاعه آن میباشد و برای آن که فرد بتواند به نوعی اعتبار اثر خویش را افزایش دهد باید از میان منابع و مدارک موجود به اطلاعاتی مؤثق و قابل اعتماد تکیه کنند و به مطالعه آن بپردازند و از آن استفاده کنند. دلیل دیگری که باعث شکلگیری این پژوهش شده است خلأ پژوهشی است که در این زمینه وجود دارد زیرا که تا جایی که محقق جستجو نموده است اکثر پژوهشها در حوزه اعتماد و اعتبار در رشته های کامپیوتر، علوم ارتباطات و تجارت الکترونیک در ایران انجام شده است و پژوهشی در این زمینه در علوم اطلاعات موجود نیست در این پژوهش به شناسایی شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه و استناد و همچنین با توجه به هدف مجلات دسترسی آزاد که افزایش تاثیر تحقیق از طریق افزایش دسترسی به نتایج تحقیق میباشد به شاخصهای اعتبار در زمینه دسترسی آزاد پرداخته میشود.
۱-۳. اهداف پژوهش
۱-۳-۱. هدف اصلی
شناسایی شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در حین مطالعه و استناد از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
۱-۳-۲. اهداف فرعی
شناسایی شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه
شناسایی شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد
شناسایی شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه دسترسی آزاد
شناسایی اهمیت کیفیت اطلاعات در میزان اعتماد به آن مقاله در زمینه مطالعه
شناسایی اهمیت کیفیت اطلاعات در میزان اعتماد به آن مقاله در زمینه استناد
۱-۴. پرسش‌های پژوهش
این پژوهش درصدد است تا به پرسشهای اساسی زیر پاسخ دهد:

1. 1. شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی کدامند؟

۱-۱. شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه مطالعه از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی از چه اولویتی برخوردار هستند؟

1. 1. شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی کدامند؟

۲-۱. شاخصهای اعتبار در ارتباطات علمی در زمینه استناد از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی از چه اولویتی برخوردار هستند؟

1. 1. شاخصهای اعتبار در زمینه دسترسی آزاد به مقالات از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه خوارزمی کدامند؟

۳-۱.شاخصهای اعتبار در زمینه دسترسی آزاد به مقالات از دیدگاه اعضای هیئت علمی از چه اولویتی برخوردار هستند؟
۴.آیا اعضای هیئت علمی از کیفیت اطلاعات مقاله برای اعتماد به آن در زمینه مطالعه استفاده میکنند؟
۵.آیا اعضای هیئت علمی از کیفیت اطلاعات مقاله برای اعتماد به آن در زمینه استناد استفاده میکنند؟
۱-۵. اهمیت و ضرورت پژوهش
ارتباط لازمه حفظ حیات و پیشرفت جامعه بشری است. جامعه علمی به عنوان نبض حیات بشری و پیشرفت جوامع از این قاعده مستثنی نیست. ارتباط به طور کلی به معنای سهیم شدن در اندیشه دیگران، تفاهم و در نهایت اشتراک فکر است. وجود ارتباط در جوامع علمی شرط لازم برای دریافت نتایج و تفسیر تحقیقات و به تبع آن تولید اطلاعات علمی است (برهمند،۱۳۸۶). ارتباط علمی به عنوان درونداد پژوهشهای علمی عمل میکند و یکی از ز مینهها و شرایط توسعه علمی است، چرا که بدون وجود ارتباط علمی امکان انتقال دانسته ها و دستاوردهای علمی میسر نخواهدشد و سرانجامی جز رکود و سکون علمی نخواهد داشت. ارتباط علمی را می توان یکی از ارکان اساسی نهاد اجتماعی علم محسوب کرد که بدون وجود آن، امکان رشد و توسعه علوم منتفی خواهدبود (داورپناه،۱۳۸۶).
ارتباط میان محققان با اشتیاق آنها برای انتقال نتایج آثارشان به همکاران خود در جامعه علمی آغاز میشود. ارتباطات علمی را میتوان به عنوان عنصر اصلی توسعه دانش و تسریع کننده علم دانست. ارتباطات علمی در درون سازمانهای آموزشی و پژوهشی و نیز فراتر از مرز نهادهای مزبور، همواره یکی از عومل تأثیرگذار بر تولید دانش بوده است و این ارتباط مستلزم ایجاد انسجام و هماهنگی در جامعه علمی، تعامل دیدگاه ها، ترکیب ایدهها و ایجاد نظریههای جدید است و در کل تحول ساختاری نهاد علم و بازسازی مداوم سیستمهای بنیادی دانش را فراهم میآورند. پرداختن به موضوع اعتبار از چند جنبه حائز اهمیت است. اول، همانطور که اشاره شد روزبهروز بر مقدار اطلاعات تولید شده هم به صورت چاپی و هم به صورت الکترونیکی افزوده میشود و هم چنین با توجه به گسترش مجلات دسترسی آزاد و امکان انتشار اطلاعات بدون محدودیت، شناسایی منابع معتبر از منابع نامعتبر اهمیت بسیار ضروری و مهمی است. دوم، توجه به متون و تحقیقات نشان میدهد که علیرغم جدید بودن موضوع، توجه محققان تا حدی در غرب به آن جلب شده است و تحقیق و بررسی در این زمینه شروع شده است. در ایران هم مطالعات و پژوهشهایی انجام شده است ولی بیشتر در حوزه تجارت الکترونیک است و در حوزه علوم اطلاعات تا آنجایی که محقق جستجو نموده است تا کنون پژوهشی انجام نشده است با توجه به آن چه ذکر شد و با توجه به خلأ پژوهشی که در این زمینه وجوددارد ضرورت و اهمیت این تحقیق بیش از پیش آشکارتر است.

یکی از صاحب نظران جامعه ­شناسی تاریخی، این علم را این­گونه تعریف می­ کند: «یک پژوهش سنتی پیوسته و همواره نوین سازی شده که برای درک ساختارهای کلان و روندهای دگرگونی بکار می رود» ( ابراهیمی، ۲۳:۱۳۸۸). جامعه­شناسان «جامعه ­شناسی تاریخی» را شعبه­ای ازجامعه­شناسی می­دانند که با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی به عنوان مبنای تحقیق، می­توان به تدوین اصول علمی و تعمیم کلی پرداخت. بدین ترتیب به جای آنکه حوادث منحصر به فرد تاریخی یا توالی وقایع را یکایک مورد توجه قرار دهند، سعی می­نمایند که انگاره­های وقایع تاریخی را کشف نمایند (اکبری و اردشیریان، ۳:۱۳۹۲و۱۷).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۴- سطوح جامعه ­شناسی تاریخی:
موضوع جامعه ­شناسی تاریخی دارای سه سطح خرد، متوسط و کلان است. در جامعه ­شناسی خرد، از امور محسوس و پدیده ­های اجتماعی از جمله کنش­ها، نقش­ها و منزلت­ها، هنجارها، سخن به میان می ­آید و زمانی که ساختار یک جامعه مانند دولت، طبقه، نهاد، سازمان­ها و گروه­ ها بررسی می­ شود، جامعه ­شناسی سطح متوسط بوجود می ­آید و زمانی که در جامعه ­شناسی، بر تغییرات یک جامعه و دوره­هایی که بر آن گذشته، توجه می­ شود، جامعه ­شناسی تاریخی سطح کلان شکل می­گیرد.
۲-۴-۱- جامعه ­شناسی تاریخی خرد:
دراین تلقی تاریخ عبارت است از مجموعه روابط و مناسباتی که در ساختار اجتماعی یک جامعه خاص بین اجزا و عوامل متشکله آن وجود دارد. در این اصطلاح منظور از جامعه ­شناسی تاریخ، مطالعه­ نقش­ها و منزلت­ها، ارزش­ها، هنجارها، گروه­ ها، نهادهای اجتماعی در طول تاریخ یک ملت یا جامعه برای فهم اوضاع و احوال فعلی آن جامعه است. این اصطلاح به معنای پویایی شناسی است که کنت آن را برای نخستین بار مطرح کرد. پویایی­شناسی اجتماعی یا جامعه ­شناسی پویا عبارت است از: مطالعه این­که چگونه الگوها، نقش­ها، هنجارها، منزلت­های مختلف اجتماعی بوجودآمده، چگونه تغییر و تحول یافته و چگونه به این تغییر و تحولات ادامه داده است.
به عبارت دیگرجامعه­شناسی تاریخی، در این سطح، مطالعه تحولات و تغییرات اجتماعی ساختار اجزاء و عناصر تشکیل دهنده یک جامعه­ خاص در طول تاریخ است. در مرحله­ بعد با نگرش بر واقعیت­های تاریخی به شناخت معنا، مفهوم و اهمیت اجزاء و عناصرتشکیل دهنده ساختار جامعه معاصر و نقش هر یک در تحولات اجتماعی معاصرمی­پردازد. در این نوع مطالعه، اجزاء و پدیده ­های اجتماعی در حال حرکت و در طول زمان مطالعه می­شوند و از این راه قوانین عمومی رشد و پیشرفت اجتماعی آنها کشف می­گردد. به عنوان مثال بررسی سلسله ساسانی تا سقوط این سلسله و ورود اسلام به ایران یک بررسی تاریخی است، ولی تبیین ساخت حکومت و ویژگی سازمان­های سیاسی آن در ارتباط با سایراجزاء و عناصرجامعه ساسانی مانند خانواده، جمعیت، گروه­ ها و طبقات اجتماعی و نظام بسته و ارتباط آنها و امور مشابه دیگر و بالاخره کشف علل و آثار و نتایج سقوط این سلسله، از مطالعات جامعه ­شناسی تاریخی در سطح خرد است. در حقیقت جامعه ­شناسی تاریخی خرد خصیصه آثار دورکیم^[۱۶] و مطالعه تطبیقی ادیان ماکس وبر^[۱۷] و چند تن از جامعه­شناسان دیگر است که از او متأثرشده­اند (فخرایی و سلطانی، ۹:۱۳۸۳).
۲-۴-۲- جامعه ­شناسی تاریخی متوسط:
درسطح متوسط جامعه ­شناسی تاریخی، تاریخ عبارت است از مجموعه روابط و مناسباتی که در ساختار اجتماعی یک جامعه خاص و بین اجزا و عوامل تشکیل دهنده آن وجود دارد. این سطح از جامعه ­شناسی تاریخی به نحوی در مطالعات بنیانگذاران نخستین جامعه ­شناسی مضمر و مکنون بوده است.
۲-۴-۳ – جامعه ­شناسی تاریخی کلان:
جامعه ­شناسی تاریخی کلان به بررسی قانونمندی جامعه، تحولات یک جامعه، دوره­هایی که آن جامعه خاص پشت سر گذاشته و این که در چه وضعی به سر می­برد، می ­پردازد. جامعه ­شناسی تاریخی در این سطح درصدد بررسی فرآیندها و ساز و کارهای تغییرات اجتماعی است که سیمای جوامع را دگرگون یا باز تولید می­ کند. مطالعه­ گذشته جوامع، برای کشف اینکه آنهاچگونه عمل می­ کنند، چگونه تغییرمی­کنند و سرانجام جستجوی « تغییر متقابل گذشته و حال، رویدادها و فرآیندها، صورت گرفتن کنش­ها و ساختاربندی شدن آنها و در نهایت تلاش برای پیوند زدن، تنویر واضح مفهومی، تعمیم تطبیقی و کشف تجربی با یکدیگر». در این تلقی جامعه­شناس به بازسازی گذشته یک جامعه از طریق برقراری رابطه مجدد بین اجزاء ساختی آن جامعه می ­پردازد. منظور از برقراری رابطه صرفاً از دید یا تحلیل علّی یا تحلیلی بین واقعیت­های تاریخی نیست، بلکه به روابط متقابل بین اجزاء نیز توجه دارد تا در مجموع با گردآوردن این واقعیت­ها به یک الگو یا مدل نظری دسترسی یابد. از طریق مدل نظری است که جامعه­شناس قادرخواهد بود تا بین واقعیت­های از هم گسسته اولاً ارتباطی برقرار سازد و ثانیاً، معناداری این ارتباط را روشن کند. بنابراین در این سطح جامعه­شناس فقط جوابگوی «چرا» در گذشته یک جامعه نیست، بلکه به پرسش­های «چه» و «چطور» در تاریخ نیز می­پردازند، چرا که یک مدل نظری در جامعه ­شناسی نگرش سیستماتیک بوجود می ­آورد و باعث می­ شود که تمامی واقعیت­های تاریخی را در ارتباط منطقی امور با هم و تأثیر یکدیگر مشاهده کند. یکی از موضوعاتی که در سطح کلان جامعه ­شناسی تاریخی بررسی می­ شود، چگونگی و امکان تبیین علل و عوامل تحول و تغییر اجتماعی است. سوال اصلی برای جامعه شناسی در بررسی تاریخی تغییرات اجتماعی عبارت است از: آیا نظریه یا حداقل الگویی در باب تحول و تغییر تاریخی اجتماع وجود دارد؟ در این خصوص چهار رویکرد وجوددارد: تغییر اجتماعی در جامعه ­شناسی تاریخی به تغییرساختی یک دوره یا یک جامعه اطلاق می­ شود؛ یعنی تغییر در ترکیب توازن اجزای جامعه یا نوع سازمان یا همچنین هنری پدید آمده در زبان (نظریه گنسبرگ). گاهی هم تغییر به معنای تغییر در ارزش­ها و معانی موجود در یک دوره تاریخی یا در یک جامعه یا گروه ­های مهم در جامعه است (نظریه رز). انواع تغییر عبارتننداز: دوری، خزنده^[۱۸]، درون زاد^[۱۹]، خطی و ارتجاعی^[۲۰]. در مورد عوامل تغییرات اجتماعی نیز دو دیدگاه وجود دارد: دیدگاه مادی که تغییر عناصر مادی را عامل می­داند و دیدگاه غیرمادی که اندیشه را عامل تغییرات می­دانند. این دیدگاه اعتقاد دارد که زمانی که طرز تفکر انسان دگرگون گردید، رنگ و معنای جهان نیز در برابرش جلوه­ای دیگر خواهد یافت و به تبع آن جهانی دیگر تبلورمی­یابد (فخرایی و سلطانی : ۱۲، ۱۳۸۳ و ۱۳).
۲-۵- اهداف جامعه ­شناسی تاریخی:
اهداف جامعه ­شناسی تاریخی چه آن­ها که به صورت روشن در آثارجامعه­شناسان تاریخی بیان شده ­اند و چه آنها که پس از مطالعات جامعه­شناختی در تاریخ نمایان شده ­اند، متعدد و متنوع هستند که در ذیل به آنها اشاره می­ شود:
الف) کمک به تاریخ و تاریخ نگاری. جامعه ­شناسی تاریخی سبب شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعی یک جامعه در گذشته می­ شود که اعمال و کنش­های تاریخی در قالب آنها صورت گرفته­اند؛ شناختی ارائه می­ کند که شکاف­ها و کاستی­های موجود در مدارک و شواهد مورخان را برطرف می­سازد؛ موجب پالایش و پیشرفت نحوه تفکر و روش­های مورخان درباره جوامع گذشته می­گردد و ارزیابی­هایی درباره روند تاریخ بر حسب عناصر اساسی و نیروهای غیرشخصی ارائه می­ کند که علیه دیدگاه سنتی درباره تاریخ- تاریخ به مثابه سرگذشت اعمال و امیال مردان و زنان خاص- به چالش برخاسته است. البته این نتیجه­ منحصرجامعه­شناسی تاریخی نیست، بلکه تاریخ اجتماعی می تواند این نتیجه و پیامد را نیز به همراه داشته باشد.
ب) کشف قوانین اجتماعی. جامعه ­شناسی تاریخی شاهراهی است برای کشف قانونمندی­های اجتماعی، آزمایشگاه و بستری برای آزمون فرضیات مطرح شده و ماده خام و مطالعات اکتشافی اولیه­ای برای تدوین فرضیات نوین؛ این رشته، این جنبه­ها و خدمات کاربردی مهم را در اختیار جامعه علمی کشورقرار می­دهد.
ج) شناخت بهتر جامعه­ مدرن. شاید بتوان ادعا کرد که هدف اساسی جامعه ­شناسی تاریخی تبیین وضعیت دوره­ معاصر در هر جامعه­ای بر اساس داده ­ها و اطلاعات تاریخی است. به سخن دیگر، بهترین هدفی که جامعه ­شناسی تاریخی می ­تواند ایفا کند گسترش و ترویج معرفت نسبت به جامعه­ مدرن خواهد بود، ولو اینکه چنان­کاری به معنای نوعی انصراف نظر درباره فلسفه­ی تاریخ باشد. این نکته شایان توجه است؛ زیرا جاذبه­ی متقابل جامعه ­شناسی و فلسفه در حال حاضر به ویژه در نمونه­های جدید جامعه ­شناسی تاریخی کلان نگر بسیار قوی است.
د) ایجاد فرهنگ مدنی. جامعه ­شناسی تاریخی می ­تواند نقش عمده­ای در ایجاد نوعی فرهنگ مدنی آگاه تروباسعه صدروگشاده نظری بیشترایفاکند. جامعه شناسی تاریخی این ظرفیت راداردکه با دستاوردهای خود ارزش عملی تحقیق درباره گذشته را نشان دهد و به مقایسه­های سیستماتیک جوامع مختلف در سراسر زمان­ها و مکان­ها بپردازد، تشابه­ها و تفاوت­های آنها را بیان کند، فرآیندهای بلند مدت را دنبال کند و به جستجوی آثار و پیامدها بپردازد.
ه) شناخت ساختارها و سبک­های زندگی. همچنین جامعه ­شناسی تاریخی می ­تواند به شهروندان کمک کند تا دریابند که ساختارهای سبک و شیوه ­های زندگی چگونه شکل گرفته­اند و درک کنند که این ساختارها و شیوه ­ها دست کم از برخی جهات می­توانند تغییر یابند (کافی،۱۳۹۳: ۷۹ و ۸۰).
۲-۶- بینش و روش در جامعه ­شناسی تاریخی:
پژوهش­های جامعه ­شناسی تاریخی دارای دو بعدند: بعد تاریخی و بعد جامعه­شناختی. در مطالعه تاریخ تلاش بر این است که اصل و جوهره­ی پدیده، با بهره­ گیری از منابع و به همان شکل که رخ داده، روایت و بررسی شود. اما قصد مطالعات جامعه­شناختی این است که تأثیر نیروی جامعه را در کنش­های افراد مورد سنجش قرار دهد و سپس وقایع اجتماعی آینده را پیش ­بینی نماید.
به عبارتی،­جامعه ­شناسی به دنبال یافتن قاعده کلی رفتار انسانهاست تا به کمک آن توانایی پیش بینی و کنترل وقایع اجتماعی را بدست آورد. با در نظرگرفتن ماهیت بین رشته­ای جامعه ­شناسی تاریخی روش مورد استفاده در این رویکرد ترکیبی از روش­های تاریخی و جامعه ­شناسی خواهد بود. برخی از روش­های اساسی در تحقیقات جامعه ­شناسی تاریخی که در استفاده از آن­ها مورخان و جامعه­شناسان به تفاهم رسیده و پایه­ نوعی مطالعات ترکیبی را بیان کرده ­اند عبارتننداز: روش­های مقایسه^[۲۱]، مدل و انواع^[۲۲]، روش­های کمی^[۲۳]، روش­های جزیی نگراجتماعی^[۲۴].
داده ­های تاریخی که جزء روش­های شناخت­ورزی محققان و عوامل تولید نظریات مربوط به تغییرات اجتماعی­اند. در تقسیم ­بندی دیگری از روش­های پژوهشی در جامعه ­شناسی تاریخی، این رویکرد را شامل سه رهیافت می­دانند؛ رهیافت اول، الگوی عام^[۲۵] نامیده می­ شود. در این رهیافت، یک نظریه عام درباره جامعه و تاریخ برای اطلاق جهان شمول به مصادیق گوناگون تدوین می­ شود. نظریه­ های عام قایل به وجود قواعد عامی در بروز و ایجاد تغییر در جوامع، همیشه و همه جا هستند. کتاب تغییر اجتماعی در انقلاب صنعتی اثر نیل اسملسر از برجسته­ترین نمونه­های این رهیافت است.­رهیافت دوم قاعده­مندی­های علّی ^[۲۶] نام دارد و به وجود یک زنجیره علّی^[۲۷] معین در هر مورد معین تاریخی بین زمینه­ ها یا عوامل و تغییرات قایل است. کتاب ریشه ­های اجتماعی دموکراسی و دیکتاتوری اثر برینگتون مور^[۲۸]نمونه ­ای شاخص از این رهیافت است. رهیافت سوم الگوی تفسیری^[۲۹] نام دارد. جامعه ­شناسی تاریخی تفسیری به تعیین کنندگی تفسیر کنشگران اجتماعی از امور در بروز و ایجاد تغییر تأکید دارد. در این الگو از مفاهیم معینی برای ارائه تفسیر معنادار از جریان­های تاریخی استفاده می­ شود (اکبری، اردشیریان، ۱۳۹۳: ۱۸ و ۱۹ و ۲۰).
۲-۶-۱- الگوی مورد نظر در پژوهش:
یکی ازمهمترین موضوعات در مطالعه­ پدیده ­های اجتماعی و سیاسی و به طور اخص جنبش­ها، وجود نظریه و مدل­های تبیینی مناسبی است که بتواند درک هر چه بیشتر و مناسب­تری از این رویدادها به ما بدهد. با وجود این، الگوی مورد نظر در این پژوهش، جامعه ­شناسی تاریخی است. برای تجزیه و تحلیل طالبان در پاکستان، می­توان سه سطح تحلیل در نظر گرفت: داخلی (مهمترین سطح تحلیل می­باشد). منطقه­ای و بین ­المللی. از این منظر، در سطح تحلیل داخلی، آموزه­های رادیکالیسم در بسترهای ایدئولوژیک اندیشه دینی اهل سنت شکل گرفته است و هماهنگی کاملی میان آنها وجود دارد، به گونه ­ای که ایدئولوژی وهابیت و دیوبندی با ترویج دیدگاه افراطی از طریق مدارس مذهبی و رویکرد خشونت آمیز در قبال سایر مذاهب، نقشی شاخص در ایجاد طالبان ایفا کرده اند. وضعیت سیاسی مناطق قبایلی فدرال و ایالت سرحد شمالی و شیوه­ اداره آنها به همراه عامل قومیتی پشتون در رویکرد استقلال طلبی این مناطق و در نتیجه نضج بنیادگرایی سنی مؤثر افتاده است. اوضاع نابسامان اقتصادی و فقراقتصادی که ازسوء مدیریت نظام سیاسی داخلی نشأت می­گیرد. بررسی نقش کشورهای منطقه­ای چون افغانستان و عربستان در شکل­ گیری و رشد طالبان پاکستان در سطح تحلیل منطقه قرار می­گیرد، زیرا کشورهای واقع در یک حوزه جغرافیایی به حکم مؤلفه ­هایی چون جغرافیا، تاریخ، اقتصاد و فرهنگ بر همدیگر تأثیر می­گذارند و از هم تأثیرمی­پذیرند. در سطح تحلیل بین المللی نیز به تأثیر عوامل بین المللی و خارجی همانند نقش آمریکا در شکل­ گیری و گسترش طالبان پاکستانی اشاره می­ شود.
برای فهم بهتر عوامل مؤثر در شکل­ گیری و گسترش طالبان پاکستان ابتدا سه سطح تحلیل را به طور کلی و مفید در فصل­های بعدی مورد بررسی قرارمی­دهیم.
۲-۷- نظریه پردازان و مکاتب متفکران مدرن :
درطی سده­های هفدهم و هجدهم میلادی جامعه ­شناسی تاریخی بر آن بود که تکامل اجتماعی را موافق نظریه­ قرارداد اجتماعی تبیین کند. بنابراین، کاستی­های روانی و تاریخی نظریه­ قرارداد اجتماعی آماج یورش قرار گرفت. امروزه از اندیشمندانی که در راه اصلاح نظریه­ قرارداد اجتماعی گام برداشتند، با نام متفکران مدرنیسم یاد می­ شود. بیشتر این متفکران برای کشف و تبیین مسایل اجتماعی بر روش استقرایی و تاریخی تأکید می­کردند و اهمیت زبان و قانون را یادآور می­شدند. افزون بر این، آنان از راه مطالعاتی که درباره فلسفه تاریخ و تاریخ تمدن به عمل آوردند، توانستند تا اندازه­ زیادی در پیشرفت جامعه ­شناسی تاریخی مؤثر باشند. در این فصل به مورخان و جامعه شناسانی اشاره می­ شود که بینششان (کالینگ وود) یا روش­هایشان (اگوست کنت، آلفردوبر) یا هر دو، و (ماکس وبر) در شکل­ گیری تاریخ اجتماعی یا جامعه ­شناسی تاریخی مؤثر بوده ­اند.
۲-۷-۱- اوگوست کنت^[۳۰] (۱۷۹۸-۱۸۵۷)
تصوری که وی از جامعه ­شناسی در سر داشت، تصور یک علم اثباتی بود. او معتقد بود که جامعه ­شناسی برای مطالعه­ جامعه باید از همان روش­های علمی دقیقی استفاده کند که فیزیک یا شیمی برای مطالعه­ دنیای فیزیکی بکار گیرند ( چاوشیان، ۱۸:۱۳۹۰). با وجود این، کنت سهم مهمی درباره مراحل مختلف اجتماعی ارائه داد. وی به آوردن نظریه­ای صرفاً درباره سیر عقلی جامعه اکتفا نکرد، بلکه در مقابل مراحل لاهوتی و فلسفی و اثباتی که برای تکامل عقلی قایل شد، از دوره­ های تکامل اجتماعی مانند دوره­ دینی- نظامی و دوره­ فلسفی– حقوقی و دوره­ علمی ، صنعتی نیز یاد کرد. کنت در طرح جامعه ­شناسی خویش خردگرایی را با فلسفه رومانتیک می­آمیزد و به آن صبغه­ای فرانسوی می­زند و به خدمت جامعه ­شناسی تاریخی در می ­آورد و قوانین تکامل اجتماعی و ذهنی را استخراج می­ کند (فخرایی و سلطانی، ۱۳:۱۳۸۳). کنت با بیانی تحقیر آمیز در نقد تاریخ سنتی که یادآور نقد و ایرادهای تند ابن خلدون است، می­گوید: جزییاتی پیش افتاده که با کنجکاوی غیرعقلانی مؤلفانی کور، حکایت­های بی­خاصیت به گونه ­ای ناشیانه سرهم بندی شده ­اند. کنت بر این باور بود که تاریخ اجتماعی یا به تعبییر خود وی تاریخ بدون نام افراد یا حتی نام ملت­ها برای کارنظریه­ای که وی نخستین کسی بود که بر آن عنوان جامعه ­شناسی اطلاق نمود، ضروری و اجتناب­ناپذیر به شمارمی رود (کافی، ۲۱:۱۳۹۳).
۲-۷-۲- هربرت اسپنسر^[۳۱] (۱۹۰۳-۱۸۲۰)
اسپنسر در طرح تکاملی خویش اعلام می­ کند که جوامع از یک حالت همگن، بسیط و ساده به حالت ناهمگن و پیچیده می­رسند (ساعی، ۶۸:۱۳۹۲). یکی از کسانی که مدعی بود، قصد دارد جامعه ­شناسی را در مقابل تاریخ قرار دهد اسپنسر بود. به نظر او جامعه ­شناسی مثل ساختمان عظیمی است که در مقابل تاریخ مقاومت می­ کند. افزون بر این، بزرگ­ترین وظیفه ­ای که مورخ با توجه به فراهم آوردن داده ­ها و اطلاعات برای جامعه ­شناسی تطبیقی می ­تواند انجام دهد، نقل زندگی ملت­هاست. او مانند دیگر جامعه شناسان سده­ی نوزدهم، به تحولات و تغییرات گذشته و قوانین حاکم بر آن نیز عنایت داشته است (کافی، ۲۲۹:۱۳۹۳).
الگوی هربرت اسپنسر بر «تطوراجتماعی» تأکید می­ورزد. این الگو با مفهوم به یک تعبیر همان الگوی «تغییراجتماعی» است: پدیده ­های تدریجی و انباشتی که در مقابل حرکت­های دفعتی و ناگهانی یعنی انقلاب قرار دارد، فرایند درونی^[۳۲] یا درون­زا که غالباٌ با توجه به تفاوت­های ساختاری تعریف می­ شود و مبین حرکت از وضعیت ساده و غیرتخصصی و غیررسمی به سمت وضعیتی پیچیده، تخصصی و رسمی است (فخرایی و سلطانی، ۱۳:۱۳۸۳).
۲-۷-۳- امیل دورکیم^[۳۳] ) ۱۹۱۶-۱۸۵۸)
امیل دورکیم، بنیانگذارمکتب فرانسوی جامعه ­شناسی، جامعه راکلیتی تجزیه ناپذیر معرفی می­ کند که سیاست، اقتصاد و فرهنگ بازتابی ازآن کلیت است. در نگاه وی جامعه امری پیشینی، یک کل به هم پیوسته و تجزیه ناپذیر می­باشد و با تغییرشیوه همبستگی آدمیان در جامعه، ساختارجوامع نیز تغییر خواهد کرد. پیونددهنده­ی کلیت جامعه، وجدان جمعی است که به مثابه رشته پیوند و عنصر مشترک همه اعضای جامعه عمل می­ کند و آنچه در شکل­ گیری این وجدان نقش اساسی ایفا می­نماید، نظام نمادهای فرهنگی مثل ارزش­ها، باورها، ایدئولوژی­ها و امثال اینهاست (استوار، ۱۳۹۳: ۱۱و۱۲). وی کارخود را برنظریه­ی اجتماعی کنت استوار کرد. دورکیم نظریه کنت را مبنی بر به حساب آوردن انسانیت به عنوان موضوع جامعه ­شناسی و متغیر انگاشتن پدیده ­های اجتماعی به تبع تحولات معرفت بشری را رد می­ کند؛ زیرا این دو اندیشه در تضاد با استقلال پدیده ­های اجتماعی­اند. نظریه­ کلان دورکیم متضمن توجه به دگرگونی تاریخی از جوامع مکانیکی بدوی به جوامع ارگانیکی مدرن است. نگرش فردی دورکیم آن بود که پژوهشگر اجتماعی باید هنگامی وارد زمینه ­های پژوهش­های جامعه شناختی شود که هیچ یک درباره پدیده­هایی که خواهان پژوهش در مورد آنها است، نداند. از نظر او نمی­ توان تفسیر علمی و دقیقی از نهاد خانواده، دین، اخلاق، قانون و اقتصادارایه کرد، مگر این که پژوهشی دقیق در مورد این نهادها انجام شود که ما را به ریشه­ها و بنیادهای تاریخی آنها برساند (کافی، ۲۳۷:۱۳۹۳ و ۲۳۸). او نیز به ضرورت تلفیق جامعه ­شناسی و تاریخ اشاره نموده است. از نظر وی فهم پدیده ­های اجتماعی در حال حاضرشدیداً نیازمند توجه به سیر تاریخی آن­هااست؛ زیرا فهم کامل یک پدیده یا نهاد اجتماعی، بدون توجه به علل و ریشه ­های شکل­ گیری، عناصر اصلی و تغییرات تدریجی آن میسور نیست؛ دست­یابی به امور مذکور در گرو ارجاع به تاریخ است (مطهری، ۵۴:۱۳۹۰).
۲-۷-۴-کارل مارکس^[۳۴] (۱۸۸۳ – ۱۸۱۸)
در اندیشه­ی کارل مارکس نسبت به سایرجامعه شناسان کلاسیک توجه به گذارتاریخی یقیناً از قوت و اهمیت بیشتری برخوردار است (ساعی،۶۷:۱۳۹۲). فلسفه تاریخ مارکس نوعی جامعه ­شناسی تاریخی است. به نظر وی و طبق تفسیر مادی جامعه، فلسفه جوامع انسانی عبارت است از: گذر اجتناب­ناپذیرجوامع انسانی از درون دیالکتیک و تضاد و مبارزه­ی طبقاتی و حرکت به سوی تحقق هدفی آرمانی، یعنی برپایی جامعه­ بی­طبقه. رویکرد مارکس، پدیده ­های اجتماعی را چند خطی و چند عاملی تلقی می­ کند و در تحلیل این پدیده ­ها بر عوامل مختلف چون بحران، انقلاب و…تاًکید دارد. این الگویی است درباره روند استمرار و تداوم جوامع یا همان صورت­بندی اجتماعی که به گونه ­ای پشت سر هم سر برآورده­اند و هرکدام به نظام­های اقتصادی یا شیوه ­های تولید معین و خاص خود وابسته بوده و هر کدام نیز تضادها و تناقض­های درونی خاص خود را دارند که در نهایت به بروز بحران و وقوع انقلاب و تحول گسسته منجرشده است که در نهایت، صورت­بندی موجود و مستقر جای خود را به صورت­بندی بعدی می­دهد. مارکس روند کلی و عام تاریخ جامعه­ای خاص را باتوجه به روند تکامل نیروهای تولید تفسیر می­ کند: رشد و افول سازمان­های اجتماعی و اقتصادی جوامع مختلف (مناسبات تولیدی) را باید بر حسب ظرفیت و توانمدی تولیدی هر جامعه یا همان نیروهای تولیدی ارزیابی کرد (کافی، ۲۴۱:۱۳۹۳ و ۲۴۲).
وی بیان می­دارد: جامعه نیز مانند هر ارگانیسم دیگری دستخوش دگرگونی است. گاه نیروی تمثیل ارگانیکی را تنها برای بیان روابط انداموار میان اجزای مختلف حوزه­ زیربنای اقتصادی به کارمی­برد (بشیریه، ۳۴:۱۳۸۹ و ۳۵).
۲-۷-۵- ماکس وبر^[۳۵] (۱۹۲۰-۱۸۶۴)
وبر، استدلال می­ کند که تصور به اصطلاح مادی تاریخ (فلسفه نظری تاریخ و شناخت تاریخی در سطح کلان)، چه به عنوان یک نوع جهان­بینی و چه به عنوان فرمولی برای تبیین علّی واقعیت تاریخی، باید مردود شمرده شود. وبر، اینجا به جای تبیین علّی، از اصطلاح تفسیر (به عنوان روشی که فی نفسه کافی است) استفاده می­ کند و با ادعای مارکسیست­ها مبنی بر تبیین کل جریان تکامل اجتماعی و تاریخی، مخالف می­ورزد.­
نمونه­های تفسیر تاریخی خود او را می­توان به ویژه در مطالعاتی که پیرامون ریشه ­های سرمایه­­داری، توسعه دیوانسالاری جدید و نفوذ اقتصادی مذاهب جهان به انجام رسانده، مشاهده کرد. ویژگی­های اساسی مطالعات وی از نظر روش­شناسی جامعه ­شناسی تاریخی در سطح متوسط این است که در آنها تغییرات تاریخی خاص ساخت­های اجتماعی و انواع جامعه بررسی گردیده و از جهات خاصی با انواع دیگر جامعه و تغییرات آنها مقایسه شده و هم تبیین علّی و هم تعبیر تاریخی را به یاری گرفته است (کافی، ۱۳۹۳: ۹۸). یکی از عناصر مهم دیدگاه جامعه­شناختی وبر مفهوم تیپ ایده­آل ^[۳۶] است. تیپ­های ایده­آل مدل­های مفهومی یا تحلیلی هستند که می­توان ازآن­ها برای درک جهان استفاده کرد. تیپ­های ایده آل در جهان واقعی وجود ندارند و غالباً فقط برخی از خواص آن­ها قابل رویت است (گیدنز، ۲۸:۱۳۹۲). او با طرح الگویی امکان تبیین چگونگی گذار به دوران مدرن را در جوامع غربی به وجود آورده است. وی نیز جامعه شناسی تفهمی را بنیان نهاد و موضوع آن را « کنش معنادار » اجتماعی قرار داد (اکبری و اردشیریان، ۴:۱۳۹۲ و ۶).
۲-۷-۶-کنش جمعی چارلزتیلی^[۳۷]
تیلی کنش جمعی را بسیار کلی به مثابه «باهم عمل کردن در تعقیب علایق مشترک خود» تعریف می­ کند. او در کتاب از بسیج تا انقلاب کنش جمعی را مفهومی که دو نوع عمده تحلیل اجتماعی، یعنی تحلیل علّی و تحلیل غایی را در برمی­گیرد، توصیف می­ کند. تبیین علّی کنش یک فرد یا گروه را نتیجه­ نیروهای خارجی نسبت به فرد یاگروه تلقی می­ کند.
تبیین غایی فرد یا گروه را به عنوان کسانی که طبق مجموعه ­ای از قواعد ضمنی یا صریح انتخاب می­ کند در نظر می­گیرد. تنش­های ذاتی در کنش جمعی به مثابه یک مفهوم تحلیلی، به سان همان تنش­هایی است که در مجموع دستور کار تیلی وجود دارد. از یک سو می­خواهد محدودیت­ها و الزامات حاصل از شرایط ساختاری را تحلیل کند.­ از سوی دیگر می­خواهد انتخاب­هایی را که آدمیان ازمیان راه­های کنش موجود به عمل می­آورند بررسی کند (اسکاچپول، ۳۴۶:۱۳۹۲ و ۳۴۷). مهمترین جنبه­ اندیشه­ های تیلی پرداختن صریح او به موضوعی است که در دیگر مطالعات مبتنی برنظریه­ی بسیج منابع به طور ضمنی به آن پرداخته شده، و آن اهمیت دولت است. تیلی استدلال می­ کند که دولت به عنوان قدرتمندترین بازیگر سیاسی در جوامع صنعتی مدرن به طور گزینشی جنبش­های اجتماعی یا فعالیت­هایشان را بر اساس منافع نخبگان دولتی سرکوب یا تسهیل می­ کند. این که دولت جنبش­ها و سازمان­های مشخصی را سرکوب می­ کند امری آشکار است. برای مثال، سازمان­های تروریستی مسلماً باید سرکوب شوند؛ سازمان­هایی که به طور مستقیم به مخالفت با سیاست­های حکومت یا قدرت دولت بر می­خیزند معمولاً تحمل نمی­گردند. حتی سازمان­هایی که در محدوده­ قانون فعالیت می­ کنند در صورتی­که تغییر در خط مشی را امری مطلوب و عملی تلقی کنند ممکن است از دایره قانون خارج گردند. از سوی دیگر، بعضی از جنبش­های اجتماعی تحمل گردیده و حتی تشویق می­شوند، تا حدی که به بخشی ازدولت شهر^[۳۸] تبدیل می شوند؛ یعنی جایی که درآن به طور روزمره و عادی به حکومت دسترسی دارند.­ تیلی معتقد است که جنبش ها ازیکدیگر فرا می­گیرند: موفقیت یک تاکتیک از جانب یک جنبش احتمالاً به تقلید از آن از سوی جنبش­های دیگر منجر می­گردد. اندیشه­ های وی در چارچوب سنت نظریه­بسیج منابع جای می­گیرد، چرا که او قبل از هر چیز به این مسئله توجه دارد که چگونه منابع به وسیله ی جنبش­های اجتماعی برای حل نارضایتی­های جمعی بسیج می­گردد (کیت نش، ۱۵۰:۱۳۹۲ و ۱۵۱).
۲-۷-۷-آلفردوبر^[۳۹])۱۹۵۸-۱۸۶۸)
وی در زمینه­ تاریخ فرهنگ اطلاعات فراوانی به دست آورد. هدف فهم و تفسیر فرهنگ­های گوناگون کل تاریخ است. به بیان دیگر، هدف جامعه ­شناسی فرهنگ، مطالعه فرهنگ در سراسر تاریخ و به قصد فهم کارکردهای کلی وجوه یاتجلیات فرهنگی است که در دوره­ تاریخی معینی وجود داشته و دارند. فرهنگ را فقط با نگرشی تاریخی می­توان شناخت.
هر نمود فرهنگی را باید به تنهایی بررسی کرد؛ زیرا فرهنگ بر خلاف تمدن، با روش­های تعمیمی علم قابل شناخت نیست. او معتقد است هر فرهنگی واقعیتی منحصر به فرد است (کافی،۱۳۹۳: ۲۵۵ و ۲۵۸).
۲-۷-۸- نظریه­ نظام­جهانی ایمانوئل والرشتاین:
ایمانوئل والرشتاین^[۴۰] متولد۱۹۳۰م، در نیویورک، نظریه­ای تحت عنوان نظریه­ نظام­جهانی به جامعه­ علمی تقدیم کرده است. او با پیشینه­ی مارکسیستی و روش شناسی تاریخی، به معرفی و تحلیل جامع از وسیع­ترین نظام اجتماعی تاریخی، یعنی نظام­جهانی سرمایه­داری مبادرت کرده است. بر اساس نظریه­ نظام­جهانی، جوامع جهان، یک کل به هم پیوسته را تشکیل می­ دهند و به سخن دیگر، آنها همواره بخشی از شبکه دولت ­ها یا اقلیم ملی را به وجود می­آورند (کافی، ۱۳۹۳: ۲۶۲). در میان نظریه ­های مختلف ارائه شده در حوزه ­ی توسعه، نظریه نظام جهانی از تئوری ­هایی است که از دهه ­ی ۱۹۷۰ میلادی تا به امروز با فراز و فرودهای متعددی روبرو شده است. بر اساس این نظریه تمام رویدادهای اجتماعی باید در درون متن یک نظام جهانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. ضمناً کلیه مختصات درون یک نظام به هم مربوطند و هم چنین تمام تحولات درون نظام را می ­توان از طریق عوامل داخلی توضیح داد (ساعی، ۱۸۲:۱۳۹۲).
نفوذ و تاثیر والرشتاین بر جامعه شناسی کلان، جامعه شناسی تاریخی، و مطالعه تغییراجتماعی قابل توجه بوده است. او فهرست تقریباً بلندی از دانشجویانی را تربیت کرد که کتاب ­های کم حجم تر اما همچنان کلان در مورد بخش ­های گوناگون نظام جهانی نوشته اند. افراد دیگری نیز که هر چند دانشجوی او نبوده اند اما از الگوی او الهام گرفته اند (اسکاچپول، ۴۲۳:۱۳۹۲).
۲-۷-۹-تدااسکاچپول:^[۴۱]

کاربردهای سودمند برای کاغذ در بسته‌بندی غذا، درجائیکه مواد به عنوان یک مانع قوی عمل می‌کنند، مورد تقاضا است. لاینرهای متالی شدۀ آلومینیوم می‌توانند جایگزین پلی پروپیلن سنتی برای بسته‌بندی خارجی شوند. بازار برای بسته‌بندی غذای حیوانی، همچنین در حال افزایش است. برای این مواد، فیلم‌های کاغذی خیلی ظریف، موردنیاز‌اند که می‌توانند به وسیله یک لیزر برش داده شوند و با سایر مواد، ترکیب شوند]۱۶و۱[.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۴-۴- فیبرها
نساجی و صنعتی، دو طبقه مهم در تجارت فیبر ترکیبی هستند. تولید فیبرهای نساجی در اروپای غربی، به ویژه برای فیبرهای پلی آکرلیت، پلی استرونایلون، نمایان است. در مقابل، رشد بازار جهانی در کل، نسبت‌های رشد مثبت از حدود ۲ تا ۳ درصد را نشان می‌دهد. درحالیکه تولید در ژاپن و ایالات متحده آمریکا، نمایان است، در آسیا، ظرفیت‌های عظیم برای فیبرهای پلی استر در سالهای اخیر دنبال می‌شود]۱۵[. کارخانه‌های تایوانی، بیش از دو برابر فیبر آلمان را تولید می‌کنند. این ظرفیتهای هنگفت روی قیمت‌های جهانی، فشار می‌آورند و رقابت، یک درگیری برای سهم بازار با قیمتهای پایین می‌شود. بین سالهای ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ قیمت‌ها برای فیبرهای پلی استر تا ۳۰ درصد، کاهش یافت. این قابل درک است که شرکتهای غربی بزرگ، برای تلفیق نسبت‌ بدهی به دارائی‌شان تلاش می‌کنند و بعضی اعلام می‌کنند که تجارت فیبرشان برای فروش است. یک بازسازی اساسی از بازار فیبر، به وسیله سرمایه‌گذاری مشترک یا به وسیله ادغام کنندگان الزامی است. استراتژی‌ها، احتمالاً الگوی معمول از اتحادیه‌های استراتژیک را به منظور به دست آوردن رهبری هزینه از طریق اقتصادهای مقیاس به دست خواهند آورد. هوشت^[۲۴] در زمینه بازسازی کلی‌اش، سود را در تجارت فیبر از دست داد و فعالیتهای مبتنی بر فیبرش را ادغام کرد]۹و۷[.
تصویر برای فیبرهای صنعتی، متفاوت است که اساساً نمی‌تواند به عنوان کالاها درنظر گرفته شود. این فیبرها، مانند آرامید یا فیبرهای کربن یا رزین‌های فنولیک، عملکرد بالایی دارند. آنها معمولاً بازار رو به رشد دائمی دارند]۱۷و۱۰[.
۴-۴-۵- کودهای شیمیایی
یکی از مهمترین محصولات شیمیایی کودهای شیمیایی هستند. این محصولات براساس موارد زیر هستند:
فسفات‌ها – نیتروژن – نمک پتاسیم – سایر مواد معدنی
بعضی از ملاحظات اساسی، روندهای مشخصی را در بازارهای کود شیمیایی نشان می‌دهند. جمعیت جهان، هنوز به صورت توانی در حال رشد است و منطقه قابل استفاده برای کشاورزی در حال کاهش است. در گذشته، مصرف کودهای شیمیایی، سریع‌تر از تولید غذا، رشد کرد، اکنون یک شکاف قابل ملاحظه و در حال افزایش بین این دو فاکتور وجود دارد. چیز بدتر، این حقیقت است که علاوه بر این شکاف، کارآیی در تولید غذا باید در یک مقیاس بزرگتر از مقیاس رشد جمعیت جهان، افزایش یابد.
اما علی‌رغم نیاز فوری کودهای شیمیایی، به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته پرجمعیت، تقاضا در غرب است و قیمت‌ها، تحت فشار از واردات ارزان هستند. روسیه در کارخانه‌های قدیمی‌اش تولید می‌کند و می‌تواند کودهای شیمیایی، مثل نیترات آمونیوم، در قیمت‌های خیلی ارزانتر از کمپانی‌های غربی، ارائه دهد. شرکتهای غربی به وسیله همکاری با داخلی‌های روس به منظور تضمین یک ارائه دائمی، به خودشان کمک می‌کنند]۷و۲[.
برای مدتی در اواخر سال ۱۹۷۷، چین به صورت کامل، واردات اوره را متوقف کرد، با این تأثیر که قیمت‌ها در هر تن روی بازار جهانی از ۱۶۰ دلار آمریکا به ۶۰ دلار آمریکا، نزول کردند. چین و هند، مهمترین مشتری برای فسفات و پتاسیم باقی ماندند. این کشورها با هم ۷۰ درصد از فسفات‌ها را خریداری کردند و ۲۵ درصد از پتاسیم را به صورت جهانی تولید کردند]۸[.
رقابت قوی، ابتکاراتی را در زمینه کالاها، القاء می‌کند. یک عیب اصلی کودهای شیمیایی معمول، این است که کارآیی آنها به آب و هوا بستگی دارد. بعد از کاربرد کودهای شیمیایی ، کمیت باران تعیین می‌کند که به چه اندازه، کود شیمیایی شسته می‌شود و چه مقدار به وسیله گیاهان، جذب می‌شود. محققان بی.ای.اس.اف^[۲۵] ذرات کود شیمیایی آغشته به فیلم آلتراتین از پلی‌اتیلن، تولید کرده‌اند که آزادشدن کودشیمیایی را طبق مقیاس پراکندگی‌اش از طریق ماده آغشته محدود می‌کند که مستقل از مقدار باران است]۱۳و۹[.
۴-۴-۶- کلرین
عنصر سبز یا به عبارت دیگر سبزها، حدود ۵۰ درصد از همه فرایندهای شیمیایی را دربر می‌گیرد، که یک نقش قابل ملاحظه در بعضی از مراحل واکنش، ایفا می‌کند. بیش از ۸۵ درصد از همه داروسازی‌ها به وسیله واکنش‌هایی تولید می‌شوند که در آن، کلرین الزامی است و ۹۵ درصد از آب شرب ما با کلرین، پردازش می‌شود. در معده ما، هضم با شیمی کلرین متمایز و عالی، اتفاق می‌افتد]۱۷[.
بیش از ۹۵ درصد از کلرین، به وسیله الکترولیزیزکلرین – آلکالی از یک محلول از کلرید سدیم در آب، تولید می‌شود. تا حدود سال ۱۹۸۰، فرایند دیافراگم، غالب بود. درحالیکه امروزه، تکنولوژی غشاء به کار گرفته می‌شود. این غشاء‌ها، شامل فیبرهای تغییریافته می‌باشند. مزیت فرایند غشاء این است که هیچ جیوه‌ای موردنیاز نیست و انرژی کمتری، موردنیاز است. ظرفیت تولید کلی جهانی از کلرین، حدود ۵۰ میلیون تن در سال برآورد می‌شود، و تقاضا تقریباً ثابت است. اما این ممکن است که مصرف در واقع، افزایش یابد، چون موارد بازیافت در مصرف کلی، محاسبه نمی شوند. شکل ۱۷ ظرفیت‌های تولید را نشان می‌دهد. تقاضای اصلی برای کلرین از کلرید پلی وینیل و از حلال‌های آغشته به کلرین یا دی اکسید تیتانیوم برای رنگدانه‌های سفید، ناشی می‌شود. به عنوان یک واسطه مهم، کلرین در تولید پلی کربنات‌ها، و اپوکسیدها به کار می‌رود]۱۸[.
شکل۱۷:ظرفیت ها در تولید کلر در سال۱۹۹۸
نقاط اصلی انتقاد در مقابل استفاده از کلرین، آزادشدن جیوه سنگینی بود که ناشی از تولید در کارخانه‌های قدیمی‌تر و به ویژه پرتوهای حلال‌های کلرینی و شکل‌گیری دی اکسین‌ها بود، زمانیکه مواد کلرین‌دار، سوخته می‌شوند. اما در کارخانه‌های مدرن که از تکنولوژی دیافراگم استفاده می‌کنند جیوه دیگر موردنیاز نیست بسیاری از کارخانه‌هایی که از حلال‌های کلرین‌دار استفاده می‌کنند به سیستم‌های بازیافت مدرن، مجهز شده‌اند. اما هیچکدام از این تلاشها به درک عام از لزوم شیمی کلرین کمک نکرده‌اند]۱۱[.
در نهایت، یک مطالعه جامع به وسیله «انستیتوی تحقیق استاندفورد» (SRI) اثبات کرد که پی.وی.سی به صورت نمایان، در مفهوم رشد ماندنی جای می‌گیرد که در آن فرایندهای صنعتی باید در یک روشی، اجرا شوند که منابع طبیعی بتوانند در بلندمدت حفظ شوند. برای تولید پی.وی.سی نمکی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مقادیر نامحدود موجود است]۱۷و۱۳[. پی.وی.سی شامل ۵۷ درصد کلرین است که می‌تواند بازیافت شود. پلیمر، پیرولیزه می‌شود. مصرف انرژی برای این فرایند می‌تواند کاملاً به وسیله اکسیداسیون مؤلفه‌های هیدروکربن از پی.وی.سی پوشش داده شود. در مقایسه با سایر پلاستیک‌ها، پی.وی.سی با محیط سازگارتر است. با این وجود، دولت سوئیس، استفاده از پنجره‌های پی.وی.سی رادر ساختمانهای رسمی، ممنوع کرده است. چون در هر آتش‌سوزی، پی.وی.سی مسئول منشأ دی اکسین‌های اندازه‌گیری شده است]۱۵[.
این مباحث، گویای این مطلب هستند که صنعت شیمیایی، کاملاً یک عنصر اساسی از بازاریابی، یعنی ارتباط را از دست داده است. دانشمندان کم و بیش تلاش می‌کنند تا جمعیت را با زبان قابل هضم‌شان، آموزش دهند. مباحث آنها بر یک پایه منطقی است. آنها بعداً اموختند که مشکلات اصلی، در واقع مشکلات عاطفی هستند. روابط عمومی، نشان دهندۀ یک زندگی ساخته شده از پی.وی.سی است]۱۸و۱۷[.
یک اشتباه دیگر، این است که چانه‌زنی سیاسی، کاملاً ناکافی است. این روزها، یک مشکل مشابه در صنایع بیوتکنولوژی به وجود می‌آید. بازاریابی به محصول، محدود نمی‌شود، بلکه آن باید به گروه‌های ذی‌نفع خارجی توسعه یابد. صنعت شیمیایی باید اهداف محصولات‌اش را توضیح دهد و بگوید که آنها برای چه چیزی، خوب هستند]۹و۵[.
۴-۵- پلاستیک‌ها و لاستیک‌ها
عمر پلاستیک‌ها در دهه ۱۹۷۰، پیش‌بینی شده بود. و ده سال بعد، پلیمرهایی با عملکرد بالا به عنوان مهمترین مواد در صنعت خودکار، ملاحظه شدند. اما اکنون یک ایدۀ واقع‌گرایانه‌تر، غالب است. فقط کالاها، هنوز موفق آمیزانه و مقیاس‌های رشد قابل ملاحظه‌ای را در طول دهه ‌ها نشان می‌دهند. اگرچه گاهی اوقات به وسیله دوره‌های رکود، دچار وقفه می‌شوند]۱۷و۱۰[. مشکلات مربوط به مواد جدید، که باید جایگزین فولاد شوند، به صورت پایین برآورد شده‌اند. درحالیکه تولید و کنترل محصولات فولاد می‌تواند از تجربه دو قرن بهره ببرد، پردازش و انتقال مواد پلاستیک به ده‌ها آزمون و خطا نیاز دارد. مواد تقویت شده فیبری، رفتار آنیزوتروپیک قوی را نشان می‌دهند که نیاز به یک درک کامل از رئولوژی‌شان دارد. بررسی ضایعات پلاستیک هم، نیاز به تکنولوژی‌های جدید دارد]۱۵[.
پلیمرهایی با عملکرد بالا، بعضی از ویژگی های فیزیکی متمایز ، مثل مقاومت گرمایی یا قدرت مکانیکی را نشان می‌دهند. اما در بیشتر موارد، هزینه بیشتر آنها نمی‌تواند ارزش افزوده را در مقایسه با فلزات سنتی، مطلوب کند. علاوه بر این، رشد پلیمرهای جدید، نیاز به یک سرمایه‌گذاری بی‌نهایت در تحقیق، رشد فزاینده و بازاریابی دارد. بنابراین، فقط شرکت‌های بزرگ می‌توانند اینگونه ریسک‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را بپذیرند و حتی آنها برای ورود به اینگونه ریسک، بی‌میل‌اند و نسبتاً توسعه خطوط محصول سنتی‌شان را از طریق تغییرات ترجیح می‌دهند. موانع ورود به این بازار برای تازه واردها، بسیار بالا است. در قسمت کاربرد، شرکتها، نیاز به تجهیزات کاملاً جدید برای پردازش این مواد دارند]۹و۱[. ماشین‌های تزریق، قادر به کار تحت دماهای بالای موردنیاز برای پردازش پلیمیدها یا پلی ترکتون‌ها نبودند. علاوه بر این، طبقه جدید از پلیمرهای کریستالین مایع، یک رفتار ذوب کاملاً متفاوتی را نشان دادند. روش های این پلیمرها، گاهی اوقات، تجربه ناکافی با کاربردهای این مواد جدید داشت و نمی‌توانست پارامترهای پردازش دقیق را به مشتریان‌اش، ارائه دهد. این ممکن است دلیل دیگری باشد که چرا این پلیمرها، هنوز در بازار موفق آمیز نیستند. با این وجود، بازار کلی برای پلاستیک، در حال افزایش است. به ویژه در آسیا، مصرف جهانی برای سال ۲۰۰۰، حدود ۱۶ میلیون تن با یک نرخ رشد از ۴ درصد در هر سال به طور میانگین، برآورد شد. این داده‌ها شامل پلاستیک، برآورد شد. این داده‌ها شامل پلاستیک های مهندسی می‌باشد که برای حدود ۱۱ میلیون تن مطالبه می‌شود]۱۳[.
در این میان، بسیاری از تولیدکنندگان پلاستیک، تلاش هایشان را کمتر روی رشد مواد جدید و بیشتر روی تغییر و ترکیب مواد موجود، متمرکز کردند. همراه با تقاضای رو به افزایش برای موادی که در آنها، ویژگیهای فیزیکی‌شان، دقیقاً برای کاربردشان طراحی می‌شود. این ، روند را برای تجارت پلیمر، تنظیم می‌کند]۱۷[.
در دهه‌ های گذشته، فقط یک رنج محدود شده از انواع استاندارد از پلیمرهای مشخص، موجود بودند و بنابراین محصولات، ویژگیهای فیزیکی داشتند، که اغلب به دلایل امنیتی، به صورت صعودی طراحی می‌شدند. بعد از یک مطالبه از طول عمر میانگین اینگونه مواد، تولیدکنندگان، کشف کردند که یک نوع ویژه از پلی اتیلن^[۲۶] مناسب بود. با یک درک بهتر از چگونگی اجرای فرایندهای پلیمرسازی به ویژه چگونگی تأثیرگذاری وزن مولکولی، تولیدکنندگان می‌توانند راه حل‌های مشتری محور بیشتری ارائه دهند. یک پلی اتیلن دو مدله، یکی از این راه حل‌ها بود. این پلی‌اتیلن، دو نقطه اوج را در توزیع وزن ملکولی‌اش نشان می‌دهد، یکی در رنج وزن پایین و دیگری در رنج وزن بالاتر، که جمعیت اولی به عنوان یک سازنده داخلی به کار می‌رود. ترکیبات پلیمر، یک رنج گسترده از مواد صرفه‌جویی کنندۀ هزینه را برای اهداف مهندسی ارائه می‌دهند. این بخش از علم پلیمر، یک درک بهتر از مشکلات قابلیت سازگاری ایجاد کرده است و ترکیب جدید، به ساخت موادی با ویژگیهای بسیار جالب منتفی شده است]۱۶و۵[.
در دهه‌ های گذشته، بیشتر شرکتهای شیمیایی بزرگتر، استراتژی پردازش یک وجود کلی را در پلاستیک‌ها، دنبال می‌کردند تا شاید ترس از دست دادن یک بازار مهم را محدود کنند. اما خیلی زود، آنها فهمیدند که این متغیرسازی بی‌کفایت، غیرقابل سودمند بود. و بعد از آن فقط روی چند نوع از پلیمرها، تمرکز کردند. چون همه آنها تولیدکنندۀ مواد شیمیایی اساسی بودند و اتیلن و پروپیلن موجود بود، پلی الفین‌ها ساخته شدند. علاوه بر مشکلات بیان شده در مورد پلیمرهای باارزش، هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌تواند اقتصادهای اصلی از مقیاس را با این کالاها به دست آورد. در نتیجه یک گروه‌بندی مجدد کلی در ساختار بازار در اواخر دهه ۱۹۹۰ آغاز شد. استراتژی‌های جدید در شاخه پلاستیک، به وسیله اتحادیه‌ها شناسایی می‌شوند. اگر محصولات جدید راه‌اندازی شوند، درجه‌های جهانی معرفی می‌شوند. موضوع دوم، ادغام افقی است که واحد یکسانی از رهبری هزینه را مشخص می‌کند]۲۱[.
۴-۵-۱- پلی الفین‌ها
پلی الفین، یک اصطلاح پوششی است که خلاصه کنندۀ پنج نوع پلی‌اتیلن اساسی است. کم چگال ال.دی.پی.ای^[۲۷] کم چگال خطی ال.ال.دی.پی.ای^[۲۸] بسیار کم چگال وی.ال.دی.پی.ای^[۲۹] پرچگال اچ.دی.پی.ای^[۳۰] و پلی اتیلن با وزن ملکولی بسیار بالا کاربردهای ال.دی.پی.ای زمینه‌های ساخت ورقه و فیلم، تلفیق کابل و سیم، لوله‌ها و پروفیل را پوشش می‌دهد. اچ.دی.پی.ای برای اهداف یکسانی، با اضافه کردن فیبرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یو.ال.تی.ام.دبلیو.پی.ای^[۳۱] به عنوان ماده ماده کم اصطکاک و یک پلیمر مقاوم در مقابل فرسودگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی.ال.دی.پی.ای در آغاز به عنوان یک تغییردهنده برای سایر پلیمرها مثل ال.ال.دی.پی.ای و پ.پ^[۳۲] طراحی شد، اما در بعضی از موارد آن می‌تواند جایگزین (EUA) در فیلم‌های چند لایه شود. شکل ۱۸ ظرفیت‌های جهانی از پلی الفین‌ها را نشان می‌دهد و شکل ۱۹ زمینه‌های کاربرد را در اروپای غربی نشان می‌دهد]۲۰و۶[.
شکل۱۸:ظرفیت های تولید کننده های عمده پلی الفین ها در سال۱۹۹۹٫ستون چپPP ؛ستون راستPE
شکل۱۹:مصرف پلی الفین در اروپاب غربی؛دایره داخلیHDPE,خارجی LDPE
بی.ای.اس.اف و شل ^[۳۳] تجارت‌های پلی پروپیلن را در سال ۱۹۹۸ برای آغازکردن یک سرمایه‌گذاری مشترک ۵۰:۵۰ بزرگترین تولیدکنندۀ پلی الفین جهانی بود که اولین جایگاه در پلی پروپیلن و چهارمین جایگاه در پلی اتیلن را داشت. برای هر دو طرف، آن یک ترکیب ایده‌آل به نظر می‌رسید که بی.ای.اس.اف را برای قدرتمند کردن موقعیت‌اش و شل را برای ادغام مؤلفه‌های بیشتر در تجارت شیمیایی، مجاز می‌کند. مقیاس‌های رشد بازار در ۳ درصد برای پلی اتیلن ۶۹ درصد برای پلی پروپیلن برآورد می شود. بی.ای.اس.اف مشخصاً استراتژی سرمایه‌گذاری مشترک را دنبال می‌کند و با شل برای پلی استیرن، همکاری دارد. شکل ۱۸ سرمایه‌گذاری مشترک مهم را در بازار پلی الفین نشان می‌دهد]۱۹[.
در سالهای اخیر، بازار پلی الفین، بعضی از مواد جدی و جالب را ارائه کرده است. در نتیجه یک تولی جدید از کاتالیست‌ها، پلی الفین‌ها، با قدرت انتخاب بسیار بالا، توسعه یافته‌اند و در مقادیر بزرگ، تولید شده‌اند. این مواد، قدرت مکانیکی بالایی را نشان می‌دهند که آنها را برای صنعت بسته‌بندی غذا به طور ویژه جذاب می‌کند.
بسته بندی مهمترین خروجی برای پلی‌اتیلن است. ال.ال.دی.پی.ای مقیاس‌های رشد بالایی را همراه با پ.پ و پی.ای.تی ^[۳۴] برای شیشه‌ها نشان می‌دهد. شکل ۲۰ بسته‌بندی پلاستیک را در اروپا نشان می‌دهد. بیش از نیمی از ماده در بسته‌بندی برای تولید فیلم‌های شامل پنج لایه به ضخامت ۲۰ میلی متر می‌توانند تولید شوند]۲۰[.
آنها برای بسته‌بندی غذا به کار می‌روند که شامل پی.وی.ای ^[۳۵] به عنوان یک ماده مانع هستند. این فیلم‌های فوق ظریف، به پلیمرهایی با یک توزیع ویژه در وزن ملکولی و البته یک تکنولوژی تولید پیچیده نیاز دارند. روند دیگر در تولید فیلم‌ها، شامل کاربردهای ماده چند لایه بخش‌بندی شده می‌باشد. فیلم‌های تک محوری و دو محوری هم تولید می‌شوند که به فیلم‌های با قدرت‌های مکانیکی افزایش یافته و ویژگیهای مانع بهتر منجر می‌شوند. ال.ال.پی.دی.ای بیشتر بازار را برای ذوب چرخشی در اروپای غربی تسخیر کرده‌اند که اساساً برای تانک‌ها و کانتینرهای بزرگ به کار می‌روند.
شکل۲۰:گزارش و طرح ریزی شده بسته بندی پلاستیک برحسب مبلغ فروش(بیلیون یورو) در اروپا
تغییرات ویژه و رشدهای جدید در زمینه پلی الفین‌ها، باید ذکر شود. اولاً سی.او.سی^[۳۶] و یو.اچ.ام.دبلیو.پی.ای ^[۳۷] مثالهای خوبی هستند. سی.او.سی تولید شده به وسیله پلیمرسازی اتیلن، ویژگی های رسانایی و نوری و مقاومت گرمایی برجسته‌ای دارد. هر دو پلیمر، قابلیت سازگاری زیستی خوبی را نشان می‌دهند. ویژگیهای پوششی متمایز یو.اچ.ام.دبلیو.پی.ای به کاربردش در مفاصل استخوان مصنوعی منجر شده است و آن می‌تواند جایگزین پی.تی.اف.ای ^[۳۸] گران شود. ثانیاً بسیاری از فیلم‌های متالیزه شده یا آغشته بازارهایشان را پیدا کرده‌اند. در نهایت، صنعت غذا تلاش می‌کند تا یک منوکسید سیلیکون ویژه^[۳۹] برای محافظت آروماس ^[۴۰] پیدا کند]۲۰[.
پلی اتیلن، بازارش را به عنوان یک پلاستیک مهندسی، به ویژه در بخش خودکار پیدا کرده است. همراه با ترکیبات، پ.پ یک رنج گسترده از کاربردها را به عنوان یک ماده کم هزینه و با مقیاسهای رشد سریع‌تر از سایر پلیمرها، پوشش می‌دهد. مقاومت دمایی بالایی آن، آن را برای تجهیزات خانگی، مناسب‌تر کرده است و کاربردهای جدید ترش، شامل تولید یو.ام.تی می‌شود]۱۹-۱۷[.
۴-۵-۲- پلی استایرن‌ها
حدود ۱۷ میلیون تن از استیرن مونومریک، سالانه به صورت جهانی تولید می‌شود و شامل سه کاربرد می‌شود:
-پلی استایرن (PS – ۱۱)
– فوم پلی استیرن توسعه یافته (EPS , 3)
– کوپلیمرها
بازار اروپائی برای حدود ۲ بیلیون یورو محاسبه می‌شود که پنجمین بازار جهان است مشابه با سایر بازارهای مواد شیمیایی، یک تلاش متمرکز می‌تواند در این بخش مشاهده شود که انتظار می‌رود، ادامه یابد.
جدول۱:سهم بازار(%)تولید کنده های PS و EPS در اروپا
ای پی اس پی اس
۲۰ باسف ۲۰ باسف
۱۷ شل ۱۷ الف-آتو
۱۰ انی ۱۶ بی پی
۱۰ هانتسمن ۱۶ دو
۹ بی پی ۱۵ انی