باز هم همان فریاد سوزناک و شِکوِه آمیز «قرچه» را ادامه می دهد و متناسب با مفهوم احساس و عاطفی بیت، با تلفظ زیبا و مؤکدِ تمام واژه ها و ترکیبات، تأثیر آواز را چند برابر کرده است، گاهی ابیات دارای واژه هایی می باشند که هیچکدام از آن ها را نمی توان ساده و بی اثر پنداشت. در واقع یکی از ویژگی های آوازی استاد شجریان همین است که همه ی واژه ها و عناصر بیت قابل اهمیت و احترام می باشند. همین ویژگی هاست که تأثیر آوازش را از دیگران متمایز کرده است. این دال بر شناختی است که نسبت به شعر و متعلقات آن دارد. در ضمن فریاد و تحریری که در پایان شعر می آورد، بعد از کش و قوس و پیچش های زیبا، از اَدای «های» و واژه ی «خدا» بگونه ای استفاده می کند که ترکیب کمکی و زیبای «های خدا» را می سازد و سوز تحریر را صدچندان می کند. این خود آموزشی است برای آوازخوانانی که تحریرهای بی مورد و بی معنا می زنند و نمی دانند که تحریر نغمه ای است بی کلام ولی دارای معنا و مفهوم و باید در جهت معنای شعر و لحن گوشه حرکت کند. تحریر در نزد بعضی از کسانی که آگاهی ندارند جنبه ی نمایشی دارد وبرای نشان دادن قدرت حنجره است که مطلبی است بسیار بی ربط.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۹- مرا مگوی سعدی طریق عشق رها کن د ردیف های آوازی: گوشه رضوی فرود در ماهور

سخن چه فایده گفتن، چو پند می ننیوشم .

این بیت هم با همان حس و حال و سوز درون در گوشه «رضوی» که به نوعی یار غار و جدا نشدنی گوشه «قرچه» است ادامه پیدا می کند و با همان احساس می خواهد که او را توصیه به ترک عشق نکند. هشدار می دهد که سخن در او اثری نمی کند و پند هیچ کس را گوش نمی دهد. این مفهوم و مضمون هم چنان مرتبط است با لحن زیبای «رضوی» که شنونده را شدیداً تحت تأثیر قرار می دهد. باز همان شیوه ی تأکیدی که تمامی واژه ها در نزد استاد شجریان قابل احترامند و هر کدام شخصیت خاص خود را دارند.

۱۰- به راه بادیه رفتن، به از نشستن باطل د ردیف های آوازی: گوشه فرود ماهور

که گر مراد نیابم، به قدر وسع بکوشم .

باز هم فرازی دیگر به پایان می رسد و منطبق بر مفهوم این بیت که تلاش را هر چند که بی نتیجه باشد بر باطل نشستن ترجیح می دهد و به اندازه توان کوشیدن را توصیه می کند. این مطلب را به عنوان یک نتیجه، پند داده و توصیه می نماید. در نهایت آواز غزل را به پایان می رساند و مجدداً به متن اصلی دستگاه ماهور فرود می آید. این یکی از غزلیات بسیار نفیس سعدی است که تخلص در بیت ماقبل مقطع آورده شده است. به نظر می رسد این بیت برای بیت پایانی و نتیجه ی غزل بهتر و مناسب تر باشد.

۱۱- بود درد مو و درمونم از دوست اگر قصابم از تن واکره پوست ردیف های آوازی: گوشه نیریز

بود وصل مو و هجرونم از دوست جدا هرگز نگرده جونم از دوست .

فراز دیگری از ماهور آغاز می شود. گوشه «نیریز» گوشه ای است که لحنی ملایم، آرام و فرحبخش و عاشقانه دارد، انتخاب دوبیتی های محزون باباطاهر تناسب زیبایی بالحن گوشه ی نیریز دارد. به لحاظ وزن، دوبیتی وزن مناسبی است برای نیریز. اجرای گوشه نیریز اگر بر روی قالب های دیگری هم باشد مانند غزل، مثنوی و قطعه و غیره، بهتر است که همان وزن دوبیتی را داشته باشند (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) زیرا، سیلاب ها و کشش های نیریز، کاملاً منطبق است با وزن دو بیتی.

۱۲- خوشا آنان که سودای تو دیرن به دل دیرم تمنای کسانی ردیف های آوازی: گوشه بوسلیک

که سر پیوسته در پای تو دیرن که اندر دل تمنای تو دیرن .

فراز دوم «نیریز» با همان حس و حال و فضای عاشقانه اجرا می شود. البته در بعضی روایت ها گوشه ی« نیریز» با دو عنوان« صغیر» و« کبیر» اجرا می شود. معمولاً فراز اول را صغیر و فراز دوم را کبیر می خوانند. لازم به ذکر است که دوبیتی های باباطاهر و یا هر شعر فولکلور و محلی بهتر است که با همان لهجه خاص آن منطقه تلفظ شود. در اینجا به نظر می رسد که واژه ی «تو» چندان مناسب نیست. در واقع باید بصورت «ته» تلفظ شود چرا که با واژه ی «دیرن» که همان «دارند» می باشد مناسب تر است. این مورد هم قطعاً با بداهه خواندن استاد شجریان بی ارتباط نیست اگر چه تسلط و پختگی استاد شجریان چنین موارد کوچکی را کاملاً می پوشاند.