در این بخش با بررسی نمونه‌ عملی مدیریت بصری موجود ، سعی در شناخت چارچوب کلی آن شده است . تجربه شهر لندن به عنوان یکی از جامع‌ترین و شبیه‌ترین به آنچه برای شهر تهران مدنظر است و توسط مرکز مطالعات شهر تهران انتخاب و بررسی شده و جایگاه منظر در طرح شهر جده به عنوان یک الگوی آسیایی در این پژوهش، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. در چارچوب مدیریت بصری شهر لندن چشم اندازهای استراتژیک و مکان هایی که امکان رویت از آنجا مقدور باشد، پهنه های تاریخی و بناهایی که در ارتقای هویت تاریخی و سیاسی شهر مؤثر هستند، شناسایی و قوانین و مقررات جهت حفظ و نگهداری آن ها وضع شده است. تمامی این اقدامات در راستای تقویت تصویر و هویت تاریخی ، فرهنگی و سیاسی شهر لندن در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی است.

الف :چارچوب مدیریت بصری شهر لندن:

چارچوب مدیریت بصری لندن^[۲۰]، به توصیه مدیریت عمران شهری و به سفارش شهردار لندن ، توسط مهندسین مشاور^[۲۱] با هدف حفظ و مدیریت مناظر استراژیک و کیفیت های بصری شهر لندن در مقابل توسعه و ساخت و سازهای بلندمرتبه و همچنین حفظ مکان های عمومی که از آن ها دید به مناظر استراتژیک میسر است، تدوین شده و به عنوان راهنمای برنامه‌ای ضمیمه پلان لندن ^[۲۲]می‌باشد.این راهنما عملا یک چارچوب استراتژیک برای توسعه فضایی شهر محسوب می‌شود. این سند در ۵ بخش عمده آورده شده است که شامل ۱: معرفی ۲: انطباق با سیاست های محلی ، ۳:مرحله ارزیابی و مشاوره ، ۴: مدیریت منظر، ۵: راهنمای مدیریت بصری می‌باشد که در ادامه شرح مختصری از هر بخش ارائه شده است.

1. 1. معرفی: در این بخش شهرداری لندن « راهنمای برنامه ریزی تکمیلی»^[۲۳]را جهت مدیریت چشم اندازها تهیه ‌کرده‌است. مدیریت بصری شهر لندن به دنبال تعیین ، مدیریت و حمایت از چشم اندازهای شاخص این شهر عرصه های مرتبط با آن ها می‌باشد و هدف آن فراهم آوردن مدرکی جهت تدقیق سیاست‌هایی است که بتواند بخش‌های مختلف شهر لندن و همچنین متقاضیان ، شهروندان و مدیران قانونی را در راستای تطابق با «طرح جامع لندن» راهنمایی کند.

1. تطابق با سیاست های محلی :

بخش‌های مختلف مدیریت شهر لندن ، عاملان و ذینفعان قانونی، مانند میراث فرهنگی ، می‌بایست مفاد«راهنمای برنامه ریزی تکمیلی » را به صورت کامل در تهیه طرح ها و برنامه ها و سیاست‌های توسعه و همچنین ‌پاسخ‌گویی‌ به ارباب رجوع در زمینه طرح‌های توسعه شهری، رعایت کرده و در صورتی که برنامه های پیشنهادی توسعه شهری با خط مشی‌های این راهنما منطبق نباشد ، باید سیاست‌های راهنمای برنامه‌ریزی تکمیلی را در اولویت قرار دهند.

۳-وظایف شهرداری لندن:

شهرداری لندن به عنوان مرجع تهیه و تصویب«راهنمای برنامه ریزی تکمیلی» دارای وظایف مشخصی می‌باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. 1. در محدوده چشم‌اندازهای تعیین شده ، بناهای شاخصی که از لحاظ زمینه زیباشناسی‌، فرهنگی یا دیگر موارد ‌به این چشم اندازها کمک کرده و باعث لذت بردن ناظر از چشم انداز می‌شود ، توسط شهرداری باید شناسایی شوند.

1. 1. شهرداری همچنین باید بناهای مهم و شاخص در مسیر چشم اندازها ،که کمک به تصویر سازی از شهر لندن در سطح سیاسی و فرهنگی می‌کند ، شناسایی کند.

1. 1. همچنین ویژگی‌های از منظر که به توانایی ناظر در درک اهمیت ،یکپارچگی و ارزش مکان بافت‌های تاریخی کمک می‌کند را شناسایی کرده و مورد حمایت قرار دهد.

1. 1. برنامه های توسعه چناچه در پیش زمینه ، زمینه میانی و پس زمینه چشم اندازهای تعیین شده قرارگرفته باشند، توسط شهرداری با هدف بررسی میزان تاثیر آن ها بر روی چشم اندازهای تعیین شده، مورد ارزیابی قرار می گیرند

1. 1. مرحله ارزیابی و مشاوره :

1. روند انجام پروژه های عمرانی ‌به این صورت است که پیشنهاد پروژه توسط یک کارشناس شهرداری مطابق با سه مرحله زیر مورد بررسی قرار گیرد:

• • مرحله ۱: بررسی دامنه طرح: مشخص می‌شود که آیا این طرح بر روی منظر و یا چشم اندازهای مشخص شده تاثیر می‌گذارد؟

• • مرحله ۲:توضیح منظر: چنانچه دامنه طرح پیشنهادی در یکی از مناظر مشخص شده قرار گیرد باید اطلاعات آن منظر شامل مشخصات وجوه تمایز و نقاط مهم از لحاظ زیبایی شناسی و ابعاد فرهنگی به تفصیل آورده شود. همچنین الزامات و قوانین موجود درباره منظر مورد نظر جمع‌ آوری شود.

• • مرحله ۳: توضیح طرح پیشنهادی و تأثیرات آن بر روی منظر: اطلاعات مورد نیاز به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:

• • مقیاس ، بافت و توده طرح

• • نما، مصالح(شامل جنس، رنگ،مقیاس و میزان باز تابندگی مصالح)

• • تاثیرات خط آسمان

• • ایجاد مانع در منظر های موجود و یا سد راه شاخص‌های مهم دید

• • رابطه طرح با محیط و زمینه اطراف

• • تاثیر طرح مورد نظر در شب شامل نورپردازی

• • تغییرات فصلی شرایط آب و هوایی و جوی

• • سایه هایی که دیگر ساختمان‌ها بر روی طرح پیشنهادی می‌اندازند

• تاثیر فاصله بین ناظر و موارد شاخص منظر با طرح مورد نظر

1. مدیریت منظر:

برنامه های مدیریت منظر لندن که شامل راهنماهای مدیریت بصری هستند، جهت مدیریت طرح‌های توسعه در پیش زمینه ،زمینه میانی و پس زمینه چشم اندازها است. این راهنماها باید هنگام طراحی و جانمایی هر طرح توسعه ای قابل دسترس باشد. این برنامه های مدیریتی شامل توضیح شرایط ، مشخصه‌ ها ،ترکیب بندی و چیدمان، ویژگی‌ها . نمادهای هر یک از چشم اندازها، می‌باشد. طرح‌های توسعه‌ای که با هر یک از راهنماهای مدیریت بصری منتج شده از این سند مطابقت نداشته باشد باید رد صلاحیت شود.

درنهایت می‌توان گفت طرح لندن و سند مدیریت بصری آن ، نحوه برخورد با مسئله طراحی فضای شهر در مقیاس کلان را به خوبی نشان می‌دهد، ‌در مورد چارچوب مدیریت منظر شهر لندن دو ارتباط مهم و اساسی و قانونی وجود دارد، ارتباط اول : ارتباط سند با سیاست های مرتبط طرح جامع لندن بوده و ارتباط دوم، ارتباط سند با سیاست های محلی است ،یعنی ساختار و پایه تحلیل ها و طرح های مدیریت بصری بر اساس دیدهای پیشنهادی و سیاست های ذکر شده در طرح جامع لندن است . همین موضوع باعث ایجاد پشتوانه قانونی و تحقق پذیری سند چارچوب مدیریت بصری شهر لندن می‌شود و با توجه به پیچیدگی مبحث منظر شهری امکان مدیریت آن در سطح ‌کلان‌شهری فراهم ساخته است. در اینصورت با توسعه شهر منظر شهری نیز ارزش‌های خود را حفظ می‌کند. تدوین برنامه های مدیریتی که تمام ویژگی های منظر را در خود جای داده و با فرایند توسعه ارتقایی هماهنگ باشد باعث می‌شود تغییرات کوچک مقیاس در توسعه کالبدی شهر در خدمت دستیابی به کلیتی یکپارچه قرار گیرد. (سلیمه خداوردی،۱۳۹۳ :۱۷)

ب) ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﻈﺮ در طرح جده:

ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻨﺪ ﻃﺮح راﻫﺒﺮدی ﺟﺪه ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح در دو ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﺳﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ :