۴-۲- پیشینه پژوهش
عبدی و مقصودی(۱۳۹۲: ۵۱) در پژوهشی به همگرایی در آذربایجان پرداختند. آنها به این مهم اشاره داشتند که شناسایی بسترها و عوامل همگرایی و چالش های پیش روی آن یکی از ضرورت های مهم امر سیاستگذاری درباره همبمستگی ملی در هر کشوری است. در این خصوص با توجه به این که ایران به عنوان کشوری که دارای تنوع ناحیه ای و فرهنگی در درون خود می باشد و این امر هر از چندگاهی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک در دست بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای درآمده و برخی از نخبگان نیز در عرصه های مختلف رقابت به ویژه رقابت های سیاسی از آن سود می جویند. از جمله مناطق مهم ایران که تحت تأثیر تحولات تاریخی، دارای برخی تفاوت های فرهنگی در حوزه زبان با ملت ایران شده است، منطقه آذربایجان است. با توجه به وزن ژئوپلیتیک بالای آذربایجان در ایران همگرایی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به چنین امری است که این پژوهش با هدف بررسی عوامل همگرایی و واگرایی در آذربایجان آغاز شد. روش تحقیق در این مقاله از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای است. برای این منظور پرسشنامه ای در میان افراد صاحب نظر درباره آذربایجان پخش شد. داده های مورد نظر با بهره گرفتن از آزمون ناپارامتری مورد ارزیابی قرار گرفت؛ نتایج آزمون گویای تایید فرضیات تحقیق بود. به عبارت دیگر نتایج نشان داد، همگرایی ملی در آذربایجان امری ذاتی و کهن بوده که ریشه در پیوندهای متعدد این منطقه در ابعاد مختلف مذهبی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و موارد دیگر با ایران دارد، اما واگریی امری عارضی است که در قالب نظریه های مدرن و حوزه ژئوپلیتیک اقوام قابل تحلیل است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عزیزی و آذرکمند(۱۳۹۰: ۱۱۱-۹۵) در پژوهشی به بررسی عوامل واگرایی قوم بلوچ و تاثیر آن بر امنیت کشور پرداختند. آنها در این پژوهش بر این نکته توجه داشتند که ایران کشوری متنوع از نظر قومی است. ویژگی های متمایز کننده اقوام از یک دیگر در ایران بیش تر بر مولفه های زبانی و مذهبی متمرکز می شود. سکونت قومیت های ایرانی عمدتا در مناطق مرزی و هم جوار با کشور هم زبان خود، زمینه مناسبی را برای وقوع بحران های قومی و متاثر ساختن امنیت ملی کشور فراهم می آورد، از طرفی در مطالعات روابط بین الملل استفاده تاکتیکی از قومیت ها بسیار اهمیت یافته است. بر این اساس، نتایج پژوهش آنان که بر اساس مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام گرفته، بر این فرض مبتنی است که برخورد سخت افزارانه، امنیتی و سیاسی با گروه های قومی سبب افزایش احساس محرومیت سیاسی و اقتصادی در آن ها می شود. این مسأله احساس رضایت، حساسیت، اعتماد و مشارکت سیاسی قومیت ها، توان سیاست سازی دولت در زمینه حفظ یکپارچگی، انسجام و هویت ملی را کاهش داده، زمینه بهره برداری فرصت طلبانه کشورهای بیگانه را فراهم می آورد. آگاهی به شرایط و عواملی که سبب تنش در روابط قومی در ایران می شوند، می تواند به اتخاذ راه کارهای اجرایی بهتر و موثر مدد رساند و دولت مرکزی باید با اتخاذ سیاست های خاص قومیت ها را به سوی مشارکت ملی سوق دهد که در این صورت هویت ملی آنان تقویت خواهد شد. قوم بلوچ، قوم غالب منطقه شرق کشور می باشد که دنباله قومی آن به خارج از کشور کشیده شده و به جهت مولفه هایی نظیر قومیت، مذهب و دوری از مرکزکم تر در تحولات بزرگی که حداقل در سده اخیر کشور را متاثر ساخته نقش عمده ای ایفا کرده، این عدم مشارکت میزان همگرایی این قوم را با ملت ایران متأثر ساخته است.
بهمن (۱۳۸۹: ۱۳-۴۲) در پژوهشی با عنوان ” فضا، جامعه و امنیت اجتماعی در حاشیه جنوبی کلان شهر تهران (شهرستان اسلامشهر)” به این مهم پرداختند که سکونت قریب به ۸ میلیون نفر در سکونتگاه های غیررسمی یا محلات فرو دست شهری، یکی از چالشهای اساسی در نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری ایران محسوب می شود که خاستگاه و علل گسترش آن را می توان در مولفه های مختلفی از سطوح کلان، میانه و خرد در رابطه با شرایط اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، قانون گذاری، جمعیتی، تبیین و تحلیل کرد که در چارچوب نظریات مختلفی مورد بحث و بررسی و کالبد شکافی علمی قرار گرفته اند که از آن جمله می توان به نظریات مهاجرت و عدم تعادل های فضایی اشاره کرد. در میان معضلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی، مساله امنیت اجتماعی یکی از اساسی ترین چالش ها به شمار می رود. هدف اصلی این پژوهش تبیین ابعاد فضا – جامعه و امنیت اجتماعی در محدوده سکونتگاه های غیررسمی بود که برای این منظور حاشیه جنوبی کلانشهر تهران (مطالعه موردی شهرستان اسلامشهر) انتخاب شد. نوع تحقیق کاربردی – توسعه ای بوده و از ابزارهای اسنادی، تحلیلی، بازدیدهای میدانی، مصاحبه، تکمیل و تحلیل پرسشنامه برای آزمون فرضیاتی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که امنیت اجتماعی در سکونتگاه های غیررسمی تابعی از مؤلفه های فضا – جامعه و ساختارهای اقتصادی – اجتماعی و مدیریتی می باشد و ارتقا سطح آن منوط به پیگیری و پیاده سازی مجموعه یکپارچه ای از راهبردهای کلان، میانه و خرد می باشد که پیاده سازی رویکرد امنیت و پلیس جامعه محور و حذف تدریجی رسم حاشیه نشینی و تلاش در برقراری توازن های ملی – منطقه ای و تقلیل عوامل اثرگذار در چرخه جدایی گزینی اکولوژیکی از مهمترین آنها به شمار می رود.
احمدی پور، حیدری موصلو وحیدری موصلو (۱۳۸۹: ۶۲-۳۵) در پژوهشی به تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران؛ جهت امنیت پایدار، انتظام اجتماعی پرداختند. هدف پژوهش آنان بررسی اختلاف و اشتراک الگویی قومیت های ایران از یک سو و بیان عوامل تهدیدکننده اقوام علیه امنیت ملی از سوی دیگر بود. در این پژوهش سعی شد بر اساس روش اسنادی و کتابخانه ای و مطالعه منابع و اسناد مکتوب و موجود با تکیه بر منابع مکتوب در حوزه قومیت و هویت قومی، نقش قومیت ها و هویت آنها در تولید و حفظ امنیت به صورت پایدار بررسی شود. یافته های این مطالعه نشان داد که از مهم ترین عواملی که در صورت غفلت حکومت مرکزی می تواند از طرف اقوام مختلف باعث تهدید و آسیب پذیری امنیت ملی کشور مطرح شود، وجود اقوام هم آیین در کشورهای همسایه و رابطه آن ها با یکدیگر، دخالت عوامل بیگانه، موقعیت مرزی اقوام و … است.
افضلی و ضرغامی (۱۳۸۸ : ۹۰-۷۷) در پژوهشی به تحلیل بنیاد های یایدار همگرایی و متغیرهای اعتباری تهدید قومی پرداختند. آنها در این پژوهش به این مهم اشاره کردند که تعدد گروه‌های قومی دارای گرایش سیاسی در جوامع معاصر،‏ به علت تفاوت‌های ماهیتی با نظام‌های سیاسی حاکم،‏ منشأ بالقوه‌ای برای تضعیف وفاق و تهدیدی برای انسجام ملی کشورها به‌شمار می‌آید. وجود فرضیه قومیت و به تبع آن تصور تضعیف امنیت ملی،‏ به فرضیه‌ای تعمیم‌پذیر در تحلیل مناسبات قومیت و حاکمیت سیاسی تبدیل شده است،‏ اما نمی‌توان این فرضیه را به تمامی کشورها که دارای اقوام متعدد هستند،‏ تعمیم داد. هدف پژوهش آنان این بود که نشان دهد آیا وجود فرضیه قومیت و واگرایی با شرایط قومی ایران مطابقت دارد. داده‌های به‌کارگرفته شده برای تحلیل فرضیه فوق،‏ شامل عناصر پایدار همگرایی قومی (سرزمین بنیادهای جغرافیایی و پایداری سرزمین،‏ حاکمیت و ساختار سیاسی،‏ تداوم تاریخی،‏ و بنیادهای فرهنگی) و منابع اعتباری تهدید قومی)دولت مدرن،‏ محرومیت نسبی،‏ نخبگان قومی و غیرقومی،‏ تهدیدات منطقه‌ای،‏ و فرامنطقه‌ای)بود. نتایج پژوهش افضلی و ضرغامی (۱۳۸۸ : ۹۰-۷۷) نشان داد که تعدد قومی در ایران،‏ نه تنها تضعیف‌کننده امنیت ملی نبوده،‏ بلکه با تکیه بر عناصر پایدار همگرایی قومی،‏ قوام‌بخش و تداوم‌دهنده هویت کشور ایران بوده است و گروه‌های قومی با تکیه بر تاریخ طولانی و استقرار در فضای ایران،‏ جزئی از هویت و شاکله ایران به‌شمار می‌آیند. از این رو تهدیدات مطرح شده در خصوص گروه‌های قومی،‏ ریشه‌ای و اصولی نبوده‌اند و بیشتر از تحولات و چالش‌های جدید به‌شمار می‌آیند،‏ که با مدیریت مناسب و صحیح می‌توان این تهدیدات را برطرف ساخت. پژوهش آنان با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی،‏ با این فرض که بنیادهای پایدار در همگرایی و هویت‌بخشی به‌منظور تقویت کشور با حضور اقوام (در ساختار سنتی در قالب ایلات و قبایل و در ساختار جدید در قالب گروه‌های قومی) شکل گرفته‌اند،‏ سعی در کالبد‌شکافی نقش اقوام در ساختار سیاسی ایران داشت.
وجود همفکری، همدلی و همگرایی فرهنگی و پذیرش اجتماعی در بین اقوام، یکی از مطمئن‌ترین راه‌های نیل به همبستگی و وفاق اجتماعی در جامعه‌ی چند قومی ایران به‌شمار می‌آید. قادرزاده و عبداله زاده (۱۳۸۸) در پژوهشی به حساسیت بین فرهنگی در اجتماعات قومی( مطالعه پیمایشی اقوام ترک و کرد پرداختند. در این پژوهش با اتخاذ رویکردی جامعه‌شناختی، به بررسی میزان حساسیت‌های بین فرهنگی در نزد ساکنان کُرد و تُرک شهر قروه و عوامل مرتبط با آن پرداختند. در بخش نظری، بر مبنای مدل نظری ششگانه‌ی حساسیت‌های بین فرهنگی میلتون جی بنت، یک چارچوب مفهومی تنظیم گردید و در قالب آن فرضیه‌های اصلی مطرح شد. تحقیق به روش پیمایش و با بهره گرفتن از پرسشنامه در مورد ۴۰۰ نفر نمونه از کُردها و تُرک‌های ساکن در شهر قروه انجام گرفت. نتایج تحقیق بر وجود حساسیت بین فرهنگی در میان اقوام یادشده دلالت داشت؛ با این وصف، حساسیت بین فرهنگی در میان کُردها شدت بیش‌تری دارد. یافته ها نشان داد که با گسترش پهنه ی ارتباطات واقعی بین قومی و ارتباطات مجازی و بالا رفتن آگاهی و شناخت بین قومی، حساسیت‌های بین فرهنگی تعدیل و کاهش می‌یابد. عوامل یاد شده در کنار عوامل زمینه ای میزان درآمد و مذهب، در مجموع ۴۸ درصد تغییرات حساسیت بین فرهنگی را در نزد گروه‌های مورد بررسی تبیین می کند.
اخباری و ذوالفقاری ( ۱۳۸۸ : ۶۹-۴۵ ) در پژوهشی به تحلیل ژئوپلیتیکی قومیت در ایران با تأکید بر فرصت آفرینی یا چالش زایی پرداختند. مسأله قومیت و قوم گرایی یکی از مسایل مهم در سطح بین الملل است چرا که ۱۷۹ کشور در جهان از قومیتها و جمعیت متکثر تشکیل شده اند. اولین رتبه در اختیار کشور هند است و ایران از نظر قومی جزو کشورهای کثیرالقوم است. مسأله قومیت در ایران بعد از مشروطه مطرح شد. جامعه مشترک ایرانیان متشکل از اقوام و فرهنگهای محلی متنوعی است، هر کدام از این فرهنگ ها و اقوام، علاوه بر هویت مشترک ایرانی – اسلامی، دارای خرده فرهنگ ها و هویت های م