منابع علمی پایان نامه : طرح های پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه ها در مورد :حکمت مساجد اسلامی … – منابع مورد نیاز برای مقاله و پایان نامه : دانلود پژوهش های پیشین |
حال اگر هر کدام از ستارگان چهار پر را با ستارگان پنج پر جمع کنیم، مجددأ به عدد ۹ میرسیم.
۴-۱۳ کتیبهها
تعداد کتیبههای داخلی مسجد شیخ لطف الله، ۱۸ عدد است، به این صورت که ۸ عدد در ۸ دیوار مسجد و ۸ عدد در لوزیهای گنبد به خط بنایی و ۲ عدد در دو ردیف گنبد، که به این صورت به عدد ۱۸ میرسیم. همانطور که میبینیم، با جمع کردن ارقام عدد ۱۸ عدد ۹ به دست میآید.
۴-۱۴چرخش مسجد به سمت قبله
همانطور که میدانیم مسجد شیخ لطف الله برای حل مشکل قبله، یک چرخش ۴۵ درجه به سمت قبله دارد. که اگر باز هم اگر جمع ارقام عدد ۴۵ را ملاحظه کنیم باز به عدد ۹ خواهیم رسید.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
فصل پنجم
نتیجه گیری
اسلام، نخستین دین آسمانی است که نظر انسان را به گستره زیبایی در آفریدهها جلب میکند و به او کمک میکند، که بُعد انسانی و روحانی فطرت خویش را ارج نهاده تا به فراسوی زندگی حیوانی رهنمون شود. هنر اسلامی، هنری است که بر اساس دین اسلام شکل گرفت و بازتابی از زیبایی و زینت دین اسلام است. همانطوری که پیشتر گفته شد تمام نظم تجریدی موجود در هنر متعالی اسلامی، از محتوای عارفانهای است که بر پایه ایدئولوژی اسلام بنا شده است. بیشک نمی توان، مسائل روحانی را از این هنر جدا دانست، زیرا تا این احساس برانگیخته نشود و وجدان و فطرت انسانی احیا نگردد، ایمانی ریشه نمیدواند. از این حیث میتوان ادعا کرد که دین با هنر اسلامی نقاط اشتراک متعددی دارد. و اینجاست که مفهوم حکمت هنر اسلامی آشکار میشود. در واقع، مفهوم حکمت هنر اسلامی به هیچ عنوان دور از مفهوم عرفانی اسلام نیست. هدف هنر اسلامی، نمایاندن زینت و زیبایی دین اسلام است وهدف حکمت در هنر اسلامی، این است که به بیان این محتوای عارفانه در بطن این هنر میپردازد.
حال باید به این نکته پرداخت که چه حکمتی در تزیینات و ساختار مساجد اسلامی، به خصوص مسجد شیخ لطف الله وجود دارد؟ مساجد، همواره نقطه به اوج رسیدن هنر اسلامی و معماری اسلامی بوده است.مسجد، محل تجلی مجموعهای از هنرهایی است که مصداق مُسلم هنر خدایی و آسمانی است. به عبارت دیگر، در مساجد هنر با دین ملاقات میکند. مجموعه ای از جلوههای هنری را میتوان در ساختار و تزیینات مساجد مشاهده نمود، این جلوههای هنری در گنبد، محراب،گچبری،آجرکاری، کاشیکاری، مقرنس کاری، خوشنویسی، فضاآرایی و…در طول نسلها و قرون متماد، پاکترین و امنترین مکان برای هنر اسلامی، مساجد بوده است.
از آنجا که هنر اسلامی با نماد آمیخته است و نمادها ماهیت و جوهر هنر اسلامی را تشکیل میدهند، لذا ساختار و تزییناتی که از هنر اسلامی در خدمت مسجد شیخ لطف الله نیز قرار گرفته، فراوان بوده و دارای پیامی معنادار میباشد.
در بنای این مسجد، هنرهای گوناگون با هم در آمیخته شده است. معماری در توازن اجزا کوشیده، به الوان کاشیها و نقوش توجه شده و خوشنویسی الواح و کتیبهها را جلوه و جلا بخشیده شده است. زیبایی معناداری که در معماری اجزاء و عناصر این مسجد، نظیر کتیبهها و یا مقرنسها موج میزنند نه تنها انسان را از یاد خداوند غافل نمیسازد بلکه او را متوجه وزن اشکال و صور روحانی آن میکند. چرا که معمار به واسطه هنر و با بهره گرفتن از مصالح و ملزومات کار هنری، همزمان با خلق یک بنای زیبا به مفهوم سازی نیز میپردازد. در واقع، تزریق نوعی روح و حس درونی جدید به بنای مسجد است که معمار، با به کارگیری یکسری مفاهیم اسلامی همچون بازگشت به اصل کثرت به وحدت و به کارگیری آرایه های نمادین، چنین فضایی را خلق کرده است. به جرأت میتوان گفت که معمار مسلمان در هنگام خلق بنایی زیبا نظیر مسجد شیخ لطف الله ، همواره حقیقتی با عنوان مبداء آفرینش را با خود به همراه داشته است.
اساساًچیزی که در این مسجد را از دیگر مساجد اسلامی متمایز میکند، جنبه سمبلیک زیبای اجزای آن است ، زیرا در همه جای این مسجد، سایه ای از حقیقت و مرتبتی متعالی وجود دارد.به همین جهت، هر سمبلی، حقیقتی ماورای این جهان پیدا میکند. بنابراین سمبلها در مقام دیداری قرار میگیرند که از مرتبه خویش نزول کرده تا معنای متعالی را بیان نمایند، و این معانی جز با این سمبلها و تشبیهات به میان نمیآیند. نمادگرایی موجود در این مسجد، چه به صورت فرم ها و چه به صورت نقشها در واقع ارزش ذاتی بنا محسوب می شوند. در حقیقت اهداف چنین تزئیناتی، بیان واقعیات غیر ملموس است.
هنگامی که انسان وارد بنای مسجد شیخ لطف الله میشود میان درون و برون، تفاوتی آشکار مشاهده میکند و به این معنی که آدمی با گردش در داخل و خارج مسجد، در واقع میان وحدت و کثرت سیر میکند.
معماری این مسجد به دنبال الهام از مفاهیم کلام الهی و روایی است، تا فضایی ایجاد بکند که عالم ملکوت(عالم معنا) و عالم ناسوت(عالم صورت،ملک و طبیعت) را به هم قرین سازد و فضای روحانی واحدی را خلق کند، همه اجزای مسجد، به یک محور و نهایت منتهی به یک نقطه میشوند. نقوش، اشکال و نور در معماری مسجد شیخ لطف الله، نشانه بارزی برای القای معانی پنهان هستند و مخاطب از طریق حضور در فضای معماری به درک شهودی آن معانی نایل می شود.
حال در اینجا این سوال مطرح است که بین تزیینات مسجد شیخ لطف الله با حروف ابجد ارتباطی وجود دارد؟
تزیینات مسجد ارتباط زیبایی با حروف ابجد دارند و در تزییناتی مانند نقوش گنبد، شمسه، نقوش دیوارها، رنگ و عنصر نور این ارتباط دنبال شده است و در تمامی این عناصر عدد ۹ با محاسبه عدد ابجد آنها به شیوه شگفتانگیزی به دست میآید.
اینچنین ساختاری دقیق در این مسجد، جز با وجود دست ذات مقدس او امکانپذیر نیست.
منابع کُتب
-
- بختیار، رضا نور، ۱۳۷۴، اصفهان موزه همیشه زنده، تهران، نشر رضا نور بختیار
-
- بلخاری قهی، حسن، ۱۳۸۸، سرگذشت هنر در تمدن اسلامی(موسیقی و معماری)، تهران، انتشارات سوره مهر
-
- بلخاری قهی، حسن، ۱۳۹۰، مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، تهران، انتشارات سوره مهر
-
- بورکهارت، تیتوس، ۱۳۷۰، جاودانگی و هنر، ترجمه سید محمد آوینی، تهران، انتشارات برگ
-
- بورکهارت، تیتوس، ۱۳۸۹، هنر مقدس، ترجمه جلال ستاری، تهران، انتشارات سروش
-
- به کوشش ستاد عالی هماهنگی و نظارت بر کانون فرهنگی- هنری مساجد، ۱۳۸۷، مجموعه مقالات هنر و معماری مساجد، تهران، انتشارات رسانش
-
- پوپ، آپهام آرتور، ۱۳۶۶، معماری ایران، ترجمه غلامحسین صدریافشاری، بیجا، انتشارات ارومیه
-
- پیرنیا، محمدکریم، ۱۳۷۴، معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین معماریان، تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت
-
- جمعی از نویسندگان،۱۳۷۰، دومین یادنامه علامه طباطبائى، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعاتى و تحقیقات فرهنگى
-
- حسن زاده آملی، حسن، ۱۳۷۸، دروس هیئت، قم، انتشارات بوستان کتاب
-
- حسن زاده آملی، حسن، ۱۳۸۵، عیون مسائل النفس و سرح العیون فی شرح العیون، تهران، انتشارات امیرکبیر
-
- خزایی، محمد،۱۳۸۱، مجموعه مقالات اولین همایش هنر اسلامی، تهران، موسسه مطالعات هنر اسلامی
-
- دهخدا، ۱۳۷۴، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
-
- رهنورد، زهرا،۱۳۸۸، حکمت هنر اسلامی، تهران، انتشارات سمت
-
- سجادی، سید جعفر، ۱۳۷۳، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
-
- سهروردی، شهابالدین، ۱۳۷۷، حکمهالاشراق، ترجمه و شرح جعفر سجادی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
-
- سینا، بوعلی حسین بن عبدالله، بیتا، رسایل، تهران، انتشارات بیدار
-
- شایستهفر، مهناز- حمید سفادی، یاسین، ۱۳۸۲،خوشنویسی اسلامی، تهران، انتشارات هنر اسلامی
-
- شریف تهرانی، رضا، ۱۳۸۴، انسان- فضا- طراحی، تهران، چاپ و نشر کتابهای درسی ایران
-
- شهبازیشیران، حبیب، ۱۳۸۹، مصادیق مهم ابنیه مذهبی و برجستگیهای معماری و تزیینی تمدن اسلامی ایران در دوره صفویان، اردبیل، انتشارات دانشگاه محقق اردبیل
-
- شیرازی، صدرالدین،۱۳۶۲، مبدأ و معاد، ترجمه احمدبن محمدالحسینی اردکانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی
-
- ضیمران، محمد، ۱۳۸۳، درآمدی بر نشانه شناسی هنر، تهران، نشر قصه، چاپ دوم
-
- طالبیان، سید محمد، ۱۳۸۷، مجموعه مقالات برگزیده همایش اعتصام به قرآن و عترت رمز انسجام و وحدت، تهران، نشر سخنور
-
- طباطبایی، محمدحسین، ۱۳۶۶، تفسیرالمیزان، قم، انتشارات برگ
-
- عربی، محیی الدین، ۱۹۶۹، البلغه فی الحله، استامبول، بی نا
-
- عمید، حسن، ۱۳۷۴، لغت نامه، تهران، انتشارات امیرکبیر
- کربن، هانری،۱۳۶۹، فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی، ترجمه سید جواد طباطبایی،تهران، انتشارات طوس
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1401-04-14] [ 02:49:00 ق.ظ ]
|