در آیه ۱۵۷سوره اعراف، به یکی از ابعاد فلسفه بعثت انبیاء اشاره شده و آن نجات انسانها از چنگال اسارت و استبداد است، می فرماید: «الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبىِ‏َّ الْأُمِّىَّ الَّذِى یجَِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِندَهُمْ فىِ التَّوْرَئهِ وَ الْانجِیلِ یَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ وَ یحُِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَ یحَُرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَئثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلَالَ الَّتىِ کاَنَتْ عَلَیْهِمْ؛ آنها از فرستاده خدا، پیامبر امی پیروی می کنند، همان کسی که صفاتش را در تورات و انجیلی که نزدشان استمی یابند، او آنها را به ونیکی ها دستور می دهد و از زشتی ها باز می دارد، پاکیزه ها را برای آنها حلال، و ناپاکی ها را حرام یم شمرد، و بارهای سنگین و زنجیرهایی را که بر آنها بود بر می دارد.»

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در واقع با ذکر این اوصاف، چند دلیل بر حقانیت پیامبر(ص) اقامه شده است. نخست امی بودن او است، آیا امکان دارد از طریق طبیعی فردی درس نخوانده چنین کتاب و معارفی را عرضه کند.
و دیگر گواهی انبیای پیشین بر حقانیت او است.
و سوم هماهنگی تعلیماتش با فرمان عقل. (زیرا در محیطی که مملو از خرافات و جهل و جاهلیت و خشونت است، این گونه هماهنگی با فرمان عقل و دعوت به نیکی ها و نهی از بدی ها حرکت یه سوی پاکی ها و مبارزه با ناپاکی ها امکان پذیر نیست).
و چهارمین نشانه همان آزاد کردن انسان ها از چنگال اسارت ها است، زیر اهمیشه زمامداران مادی برای تثبیت موقعیت خود، انسانها را به غل و زنجیرکشیده اند، انواع تحمیل ها بر او روا داشته، حتی به نام آزادی آزادیش را سلب کرده اند، تنها مکتب انبیاء است که به انسان آزادی می بخشد و از زیرفشار بار تحمیلهای طاغوتیان ، رهایی می دهد.
۳-۱-۳-۳-۱٫ معنای «إصر» و «أغلال»
راغب در مفردات گفته است: «اصر» به معناى گره زدن و حبس کردن به قهر است، گفته مى‏شود: «أصرته فهو ماصور» یعنى زندانى کردم او را و او فعلا زندانى است، در قرآن هم که مى‏فرماید: «وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ» معنایش این است که خداوند چیزهایى را که مانع ایشان از خیرات و رسیدن به صواب مى‏شود از آنان بردارد.^[۴۳۴]
«اغلال» جمع «غل» دراصل از ماده «غَلَل» به معنی نفوذ تدریجی اشیا گرفته شده، همانند نفوذ آب جاری در میان درختان و از آنجا که «غل» طوقه ای بود که گردن را در میان خود قرار می داده، یا دست و پا را به گردن می بسته به آن«غل» گفته اند و گاهی از آن تعبیر به «جامعه» می شود و به خاطر بستن دست و پا به گردن.
«اغلال» نیز جمع «غل» و به معناى طوق و بندى است که به دست و پاى اشخاص مى‏اندازند.
به هر حال دراینجا به معنی کنایی آن است که از تعبیر به زنجیرهای اسارت می توان کرد، مانند:
زنجیر بت پرستی و خرافات و عادات و رسوم غلط؛
زنجیر جهل و نادانی؛
زنجیر انواع تعصبات و زندگی طبقاتی؛
زنجیر قوانین نادرست؛
تفسیر احسن الحدیث اولاً مراد از اغلال و تکلیف سنگین را تکالیف شاقى می داند که در اثر ظلم و طغیان به بنى اسرائیل وضع شد چنان که فرموده: «فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ^[۴۳۵]» و نیز فرموده: «وَ عَلَى الَّذِینَ هادُوا حَرَّمْنا کُلَّ ذِی ظُفُرٍ … ذلِکَ جَزَیْنهُمْ بِبَغْیِهِمْ …^[۴۳۶]» و در دعاى مسلمانان است که:
«رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَیْنا إِصْراً کَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنا^[۴۳۷]…» و ثانیا بدعتهایى می داند که به وسیله علماء دنیا پرست یهود جعل و در دین داخل شده و زندگى را بر مردم تنگ کرده و به حکم زنجیرهایى در گردن و بارهاى سنگینى بر دوش بنى اسرائیل بود، آنها در تورات و انجیل مى‏یافتند که رسول خدا این حرامها و بدعتها را از بین خواهد برد.^[۴۳۸]
۳-۱-۳-۳-۲٫ خرافه ها و بدعت ها
درواقع انبیاء با دو گونه غل و زنجیر روبرو بودند. یکی درونی و دیگری بیرونی. زنجیرهای درونی، عبارت است از هوا و هوسها و تمایلات سرکش و منفی انسانها که بزرگترین سدّ راه تکامل آنها به شمار می‏رود. زنجیرهای برونی نیز عبارت است از ارزشها و قوانین ضدالهی حاکم بر جوامع گوناگون نظیر خرافات، آداب و رسوم بیهوده و قوانین غلط.
منظور از خرافات، آداب و سنن خاصی بود که آنها بدون دلیل دینی یا برهان عقلی، بدان باور داشتند و سخت به آنها پایبند بودند و منظور از بدعتها کارهایی بود که به عنوان حکم الهی (فرمان خدای خدایان) انجام می دادند؛ درحالیکه خدا به آن فرمان نداده بود و آنها برهانی بر آن نداشتند.
مبارزه فرهنگی پیامبران با خرافات و تطیر
تطیر از ماده” طیر” به معنى پرنده است، و چون عرب فال بد را غالبا بوسیله پرندگان مى‏زد، به هر گونه فال بد «طَیَره» مى‏گویند.‏. در قرآن کرارا این معنى مطرح شده است که مشرکان خرافى در برابر پیامبران الهى به این حربه متوسل مى‏شدند، چنان که در مورد حضرت موسى(ع) و یارانش مى‏خوانیم:وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَهٌ یَطَّیَّرُوا بِمُوسى‏ وَ مَنْ مَعَهُ^[۴۳۹]؛ هر گاه ناراحتى به فرعونیان مى‏رسید آن را از شوم بودن موسى و همراهانش مى‏دانستند.
نمونه ای دیگر از این خرافه در زمان حضرت صالح(ع) بوده است. به همین دلیل یکی از برجسته ترین مبارزه های فرهنگی حضرت صالح (ع) خرافات زدایی و نبرد با پندار «طِیره» و بافته های تشاُّم بوده است. «گروهی که از پریدن طائر نحوست را استشمام می کردند (و از این جهت فال بد به تطیر معروف شده است)، هرگونه حوادث ناگوار مادی را به حضرت صالح(ع) نسبت می دادند و همراهان با ایمان وی را در این استناد ناروا شریک می دانستند و می گفتند: ما به تو و به کسانی که با تو هستند فال بد می زنیم، چنانکه خرافیون معاصر حضرت موسای کلیم براساس توحید افعالی همه رخدادهای گوارا و ناگوارا را با قضا و قدر منسجم حل کرده، چنین فرمود:«قَالَ طَئرُِکُمْ عِندَ اللَّهِ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُون»^[۴۴۰]؛ بخت و طالع و پیروزى و شکست و موفقیت و ناکامى شما همه نزد خداوند حکیم تنظیم شده است و شما مورد آزمایش قرارمی گیرید و برخی از حوادث جنبه امتحان و بعضی از آنها جنبه کیفر و تنبیه دارد و به هر تقدیر هرگز وجود یک پیامبر و همراهان با ایمان وی تأثیر بدی در زندگی شما نخواهد داشت.^[۴۴۱]»
بنابراین در نظامى که علم و ادب و منطق و وحى، حاکم نباشد، چهره‏هایى که مایه‏ى برکت هستند مایه‏ى بدبختى معرّفى مى‏شوند.
مبارزه با بدعت ها درباره حیوانات
عربهای جاهلی درباره چارپایان احکام ویژه ای اجرا می کردند و آن را حکم الهی درباره حیوانات می دانستند؛ مانند اینکه برخی از حیوانات را نام گذاری میکردند و برای آنها حکمی درنظر می گرفتند. آنها «بحیره» را شتری می نامیدند که پنج شکم زاییده بود و پنجمی نر بود. «سائبه» شتری بود که صاحب آن نذر می کرد که اگر حاجتش روا شود او را آزاد کند. «وصیله» گوسفندی بود که هفت شکم زاییده بود. «حامیه» شتر نری بود که از آن ده بار در تلقیح شتر استفاده شده بود.
عرب جاهلی حیوانات یاد شده را رها کرده،از آنها استفاده نمی کردند، آنها آزادانه از هر چراگاه و آبی استفاده می کردند. این کار یکی به منظور تقرب به بتها و دیگری برای قدردانی از آن حیوانات انجام می گرفت. آنان این حکم را به خدا نسبت می دادند؛ درحالیکه این کار اسراف بود و باعث می شد که ازنعمتهای خدا استفاده نشود و حیوان نیز از حمایت بندگان محروم بماند.
قرآن کریم در ردّ این حکم و افترا به خدا می فرماید:
«مَا جَعَلَ اللَّهُ مِن بحَِیرَهٍ وَ لَا سَائبَهٍ وَ لَا وَصِیلَهٍ وَ لَا حَامٍ وَ لَکِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ یَفْترَُونَ عَلىَ اللَّهِ الْکَذِبَ وَ أَکْثرَُهُمْ لَا یَعْقِلُون»^[۴۴۲]
حکم دیگر درباره حیوانات و گاه کشتزارها این بود که گاهی خوردن از گوشت حیوانی و یا از محصول کشتزاری را مخصوص افراد ویژه ای می شمردند و استفاده از آن را برای دیگران ممنوع می دانستند و این را به خدا نسبت می دادند و حکم الهی یاد می کردند.
«وَ قَالُواْ هَذِهِ أَنْعَمٌ وَ حَرْثٌ حِجْرٌ لَّا یَطْعَمُهَا إِلَّا مَن نَّشَاءُ بِزَعْمِهِمْ وَ أَنْعَمٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَ أَنْعَمٌ لَّا یَذْکُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهَا افْترَِاءً عَلَیْهِ سَیَجْزِیهِم بِمَا کَانُواْ یَفْترَُون^[۴۴۳] »
آنها از حیوانات و کشتزارها سهمی را برای خدا و سهمی را برای بتها قرار می دادند.
«وَ جَعَلُواْ لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَ الْأَنْعَمِ نَصِیبًا فَقَالُواْ هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَ هَاذَا لِشرَُکاَئنَا فَمَا کَانَ لِشرَُکَائهِمْ فَلَا یَصِلُ إِلىَ اللَّهِ وَ مَا کَانَ لِلَّهِ فَهُوَ یَصِلُ إِلىَ‏ شرَُکَائهِمْ سَاءَ مَا یَحْکُمُون ^[۴۴۴]»
«وَ یجَْعَلُونَ لِمَا لَا یَعْلَمُونَ نَصِیبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُم ^[۴۴۵]»
حکم دیگر اینکه معتقد بودند که اگر نوزاد حیوان زنده به دنیا آید مخصوص مردان است و زنان نباید از آن بخورند و اگر مرده به دنیا آید آنها هم می توانند بخورند:
«وَ قَالُواْ مَا فىِ بُطُونِ هَذِهِ الْأَنْعَامِ خَالِصَهٌ لِّذُکُورِنَا وَ محَُرَّمٌ عَلىَ أَزْوَاجِنَا وَ إِن یَکُن مَّیْتَهً فَهُمْ فِیهِ شرَُکَاءُ سَیَجْزِیهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حَکِیمٌ عَلِیم ^[۴۴۶]».
آنان از طرفی خوردن گوشت برخی از حیوانات حلال گوشت را بر خود حرام می کردند و لی خون و مردار برخی از حیوانات حرام را می خوردند و خوردن آن را حلال می دانستند. قرآن کریم نیز باصراحت در ردّ این حکم می فرماید:
«حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهُ وَ الدَّمُ وَ لحَْمُ الخِْنزِیرِ وَ مَا أُهِلَّ لِغَیرِْ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَهُ وَ الْمَوْقُوذَهُ وَ الْمُترََدِّیَهُ وَ النَّطِیحَهُ وَ مَا أَکلَ‏َ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیْتُمْ وَ مَا ذُبِحَ عَلىَ النُّصُبِ وَ أَن تَسْتَقْسِمُواْ بِالْأَزْلَامِ ذَالِکُمْ فِسْقٌ ^[۴۴۷] »
بنابراین عادات و رسوم غلط، زنجیرى بر افکار مردم است و انسان بدون حجت های الهی، وابسته و اسیر است.
نتیجه
حجت های الهی با برداشتن این بارها و گشودن آن غل و زنجیرها آزادی واقعی را به انسان برگرداندند، زیرا او را به آزاد اندیشیدن، آزادی از چنگال هوا و هوس، آزادی از چنگال حکام ستمگر، آزادی از دست شیاطین و طاغوت ها، و آزادی از چنگال خرافات و موهومات و پرستش ما سوی الله دعوت کردند.
مسلما هیچ انسان هواپرستی مایل نیست دیگران آزاد باشند، بلکه می خواهد همه را درمسیر منافع خویش به اسارت کشد.
آری یکی از حکمت های اصیل بعثت نجات و رهایی انسان ها از غل و زنجیرها است.
بخش دوم
تقسیم بندی وظایف و نقشها به مقطعی و دائمی
نقش هایی را که حجت های الهی در زندگی انسان دارا هستند، بعضی از آنها کلی است؛ وظایفی کلی می باشد که در همه زمانها و مکانها و در هر شرایطی مورد نیاز باشد.

شکل۲- ۴: ساختار یک SSFCL
زمانی که خطایی رخ می­دهد سوئیچ یا تریستوری که به صورت موازی با خازن قرار گرفته بانک خازنی را از خط خارج کرده و راکتور جریان اتصال کوتاه را محدود می­ کند.
ساختار دیگری از محدودکننده­ی SSFCL در شکل زیر نشان داده شده است.
شکل۲- ۵: ساختار دیگری از SSFCL
همانطور که در شکل(۲-۵) مشاهده می­ شود راکتور L1 با خازن C1 برای حالت تشدید طراحی شده است و مجموع آنها امپدانس تقریباً صفر از خود نشان می­دهد. با وقوع خطا، تریستورها آتش شده و راکتور L2 وارد مدار می­ شود. در این حالت خازن C1 و راکتور L2 با تشکیل یک مدار LC رزونانسی به صورت سری با خط باعث افزایش امپدانس خط و در نتیجه محدود شدن جریان اتصال کوتاه می­شوند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ایده­ دیگر برای SSFCLها در شکل(۲-۶) نشان داده شده است. این مدار از دو شاخه­ رزونانسی و یک شیر تریستوری تشکیل شده است.
شکل۲- ۶: ساختار یک SSFCL با شاخه میانی
در کار عادی سیستم قدرت تریستورها آتش نمی­شوند. در نتیجه شاخه­ های رزونانسی (C1 با L1) و (C2 با L2) اتصال کوتاه می­باشند. در این شرایط هیچگونه افت ولتاژی در دو سر محدودکننده وجود نخواهد داشت. بعد از زمان کوتاهی پس از اتصال کوتاه (کمتر از نیم سیکل) مدار کنترل، تریستورها را آتش کرده و در نتیجه مدار معادل محدودکننده به شکل زیر تبدیل می­ شود.
شکل۲- ۷: مدار معادل محدودکننده رزونانسی در زمان اتصال کوتاه
در این حالت امپدانس سری شده با خط باعث محدود شدن جریان اتصال کوتاه می­گردد. از مزایای این محدودکننده­ها می­توان به عملکرد بسیار سریع و عدم تولید قوس و نویز در زمان عمل کردن اشاره نمود. از معایب آن می­توان به هزینه­ ساخت بالا، قابلیت اطمینان پایین و مدار جانبی پیچیده اشاره کرد. همچنین قرار گرفتن خازن سری با خط نیز ممکن است باعث بروز مشکلاتی در سیستم قدرت شود.
محدودکننده جریان خطا از نوع فوق هادی(SFCL^[25])
ابررساناها تنها موادی هستند که مقاومت آنها از صفر تا یک مقدار بسیار بالا قابل تغییر می­باشد. زمانی که چگالی جریان از مقدار بحرانی آن بالاتر رود به سرعت مقاومت ابررسانا تغییر کرده و به یک آلیاژ با مقاومت بالا تبدیل می­ شود. سیم­پیچ ابررسانا در دمای ۱۸۰- درجه سانتیگراد دارای خاصیت ابررسانایی بوده و مقاومت و افت ولتاژ بسیار کمی دارد. به محض وقوع اتصال کوتاه و افزایش جریان از یک حد معینی که جریان بحرانی نامیده می­ شود، سیم پیچ گرم شده و مقاومت بالایی از خود نشان می­دهد. به همین دلیل جریان خطا کاهش می­یابد. محدودکننده­های ابررسانا هرچند از سرعت خوبی برخوردارند اما برای بازیابی حالت ابررسانایی و وصل مجدد به زمان نسبتاً زیادی نیازمندند. با ارائه محدودسازهای نوع عبور شار^[۲۶] که به جای جریان بحرانی با افزایش عبور شار مغناطیسی، به شرایط محدودسازی می­رسند مشکل سرعت بازیابی تا حدود زیادی مرتفع می­ شود.
SFCL از نوع مقاومتی^[۲۷]
همانطور که در شکل (۲-۸) دیده می­ شود می­توان این محدودکننده­ها را با یک مقاومت متغیر مدل کرد.
شکل۲- ۸: مدل یک سیم ابررسانا
با وقوع عیب در سیستم قدرت، چگالی جریان عبوری از ابررسانا افزایش یافته و با افزایش چگالی جریان مقاومت آن افزایش پیدا می­ کند که نتیجه آن محدود شدن جریان اتصال کوتاه می­باشد.
SFCL از نوع القایی^[۲۸]
همانطور که در شکل(۲-۹) نشان داده شده این نوع از محدودکننده­ها از یک ترانسفورماتور تشکیل شده ­اند که اولیه آن با خط سری بوده و ثانویه آن توسط ابررسانا اتصال کوتاه شده است.
شکل۲- ۹: مدل مداری یک SFCL از نوع القایی
وقوع عیب و افزایش دانسیته جریان در ثانویه ترانسفورماتور باعث افزایش مقاومت ابررسانا شده و یک امپدانس معادل سلفی-مقاومتی به صورت سری با خط تولید می­ شود که باعث محدود شدن جریان اتصال کوتاه می­گردد.
قیمت یک محدود کننده جریان خطا از نوع راکتور سری در سال ۱۳۸۹ در پست ۶۳ کیلوولت اصفهان تقریباً برابر با ۸۰۰ میلیون تومان بوده است. برای یافتن قیمت FCL برای ولتاژهای مختلف باید به شرکت­های سازنده سفارش داده شود تا قیمت آن را برآورد نمایند.
SFCL از نوع راکتور DC^[29]
همانگونه که در شکل (۲-۱۰) مشاهده می­ شود به طور معمول این نوع از محدودکننده­ها از چهار دیود و یک راکتور ابررسانا در حالت تکفاز تشکیل شده ­اند که به صورت سری باخط قرار می­گیرند. راکتور DC به خاطر عبور دادن جریان DC در کار عادی شبکه هیچ­گونه افت ولتاژی در دو سر خود نخواهد داشت.

شکل۲- ۱۰: مدل مداری یک SFCL از نوع راکتور DC
در بعضی از موارد به جای دیود از تریستور استفاده می­ شود تا بتوان جریان اتصال کوتاه را قطع کرده و همچنین انرژی جذب شده در زمان اتصال کوتاه را به شبکه برگرداند.
نوع سه­فاز راکتور DC در شکل (۲-۱۱) نشان داده شده است.

شکل۲- ۱۱: مدار سه فاز SFCL از نوع راکتور DC
در این بخش ساختارهای مختلف محدودکننده­های جریان اتصال کوتاه ابررسانا معرفی شدند. در حالت کلی مزایای زیر را می­توان برای همه آنها قائل شد:
بدون تأثیر در حالت کار عادی شبکه (افت توان و افت ولتاژ)
خاصیت غیرخطی فوق هادی در جریان­ها و دماهای مختلف
حجم کوچک
از معایب این محدودکننده­ها می­توان به موارد زیر اشاره کرد:
هزینه بالای فوق­هادی
هزینه بالای خنک کردن
محدودکننده غیر فوق­هادی نوع راکتور DC
شکل زیر مدار تکفاز محدودکننده غیر فوق هادی نوع راکتور DC را نشان می­دهد. همانطور که در این شکل مشاهده می­ شود راکتور غیر فوق هادی با یک سلف ایده­ال و یک مقاومت سری مدل شده است. همچنین یک منبع ولتاژ DC جهت جبران تلفات اهمی سلف و دیودها با راکتور سری شده است.

شکل۲- ۱۲: مدار تکفاز محدودکننده غیر فوق هادی نوع راکتور DC
مدار سه­فاز این محدودکننده نیز به صورت شکل زیر می­باشد.

شکل۲- ۱۳: مدار سه فاز محدودکننده غیر فوق هادی نوع راکتور DC
استفاده از محدودکننده جریان خطا پس از ورود تولیدپراکنده:
در شبکه ­های توزیع، که عموماً به صورت شعاعی می­باشند، سیستم حفاظتی بدون در نظر گرفتن منابع تولیدپراکنده طراحی و هماهنگ می­ شود. با نصب منابع تولید پراکنده ماهیت شعاعی شبکه از بین می­رود و اندازه و جهت جریان اتصال کوتاه تغییر می­ کند. در نتیجه هماهنگی حفاظت قبلی برقرار نمی­ماند. در اثر عملکرد نادرست و نابجای تجهیزات حفاظتی، میزان قابلیت اطمینان سیستم به شدت کاهش خواهد یافت. مشکلات مطرح شده تحت عنوان ناهماهنگی­های حفاظتی شناخته می­شوند [۳۱, ۳۲]. قوانین حفاظتی در نظر گرفته شده برای سیستم­های حفاظتی باید به نحوی باشند که اولاً خطاهای ایجاد شده در کمترین زمان برطرف گردند و ثانیاً محدوده­ای که در اثرعملکرد تجهیزات حفاظتی بی­برق می­گردد، تا حد امکان کوچک باشد. تنظیمات رله­ها و ریکلوزرها و انتخاب فیوزها برای یک شبکه توزیع باید به صورتی انجام شوند که هماهنگی بین تمام جفت تجهیزات حفاظتی اصلی-پشتیبان به ازای تمامی شرایط اتصال کوتاه برقرار باشد. شکل زیر یک منبع تولیدپراکنده متصل به شبکه قدرت را نشان می­دهد که خطایی درجلوی فیدر آن رخ داده است.

شکل۲- ۱۴: وقوع خطا در جلوی فیدر متصل به منبع تغذیه
I_DG و I_Net به ترتیب سهم منبع و شبکه­ اصلی در تأمین جریان خطا می­باشند. با توجه به این شکل، قبل از نصب FCL جریان­ها به صورت زیر محاسبه می شوند.

دارد

ندارد

برداشت دوم

دارد

دارد

دارد

ندارد

برداشت سوم

دارد

دارد

دارد

دارد

سیاست‌ داخلی و ماموریت‌های اطلاعات
منظور از سیاست‌داخلی، شیوه حکومت‌داری و تدبیر امور در موضوعات داخلی کشور است که متاثر از نوع نظام سیاسی، شیوه سازماندهی حکومت و روش‌های مدیریت مسائل عمومی می‌باشد. سیاست‌داخلی هر کشور به طور خاص در سیاست‌گذاری داخلی منعکس می‌شود. منظور از سیاست‌گذاری نیز فرایند هدف‌گذاری و تعیین ابزارها و شیوه‌های رسیدن به اهداف، شامل گزینش‌ مسائل و موضوعات مهم، شناسایی و طراحی راه‌ حل ‌های مختلف برای برطرف کردن مسائل و دست‌ آخر تجویز و انتخاب یک راه‌حل از میان گزینه‌های موجود می‌باشد(آقابخشی و افشاری‌راد، ۱۳۸۳، ۵۱۵ ؛ Satyendra, 2003: 582).

از آنجایی که سیاست‌گذاری‌ در کشورهای مختلف وابسته به بستر سیاسی-اجتماعی، تجربیات تاریخی و نوع نظام سیاسی کشور است، نقش‌ها و ماموریت‌های اطلاعات، برخلاف کارکردهای آن، در نظام‌های سیاسی و سیاست‌های مختلف، متفاوت است. نوع‌نظام سیاسی و سیاست‌‌های آن در ابعاد داخلی، نقش‌ها و ماموریت‌های متفاوتی برای سازمانهای اطلاعاتی ایجاد می‌کند. در کشورهای غیرمردم سالار(مانند رژیم‌های استبدادی، اقتدارگرا و تمامیت‌خواه) دستگاه اطلاعاتی بازوی اجرایی رژیم جهت کنترل شهروندان است. به همین دلیل در چنین‌ نظام‌هایی، سازمانهای اطلاعاتی نقشی فراگیر و گسترده برعهده دارند. اما در کشورهای مردم‌سالار(نظام‌های سیاسی مبتنی بر انتخابات آزاد)، دستگاه های اطلاعاتی اساسا برای کنترل شهروندان تشکیل نشده‌اند و فعالیت‌های این نهادها تحت کنترل شدید پارلمان، افکارعمومی ودیگر نهادهای نظارتی قرار دارد. البته سنت‌های مردم‌سالاری مختلف، ماموریت‌ها و نقش متفاوتی برای اطلاعات تعیین می‌کنند. در مردم‌ سالاریهای سکولار، نهادهای اطلاعاتی هیچ‌نقشی در رابطه با حفظ ارزش‌های دینی و مذهبی ندارند یا نقش کمتری دارند و تحت تاثیر سیاست‌حاکم بر کشور، توجهی به این امور نشان نمی‌دهند. بالعکس در مردم سالاری‌های دینی(مانند ج.ا.‌ایران) حفظ، استمرار و جلوگیری از تضعیف ارزش‌های دینی و مذهبی، احتمالاً، یکی از ماموریت‌های سازمانهای اطلاعاتی است.
مسئله بعدی درخصوص تاثیر سیاست‌داخلی بر ماموریت‌های اطلاعات، به تغییر و دگرگونی در سیاست‌داخلی مربوط می‌شود. سیاست‌داخلی در هر کشوری(به ویژه در کشورهای مردم‌سالار) متناسب با احزاب و جریان‌های پیروز در انتخابات تغییر می‌کند. تفکر، سلایق و جهت‌گیری‌های سیاسی و شیوه‌های مدیریتی مختلف احزاب‌ و جریان‌های گوناگون عامل مهمی در تغییر ماموریت‌ها و نقش‌های سازمان‌اطلاعاتی به شمار می‌رود. به عنوان مثال پس از آنکه بیل‌کلینتون در سال ۱۹۹۲ به ریاست‌جمهوری آمریکا دست‌یافت، به علت جهت‌گیری اقتصادی سیاست‌های حزب دموکرات در دهه ۱۹۹۰، نیازمندیهای اطلاعاتی اقتصادی به یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاران آمریکایی تبدیل شد. به همین‌دلیل جمع‌ آوری اطلاعات اقتصادی از رقبای آمریکا نیز به عنوان یکی از ماموریت‌های جامعه اطلاعاتی آمریکا در دهه ۱۹۹۰ تعیین شد. به گونه‌ای که طبق اظهارات رابرت گیتس، رئیس وقت سازمان سیا، حدود ۴۰% نیازمندیهای سیاست‌گذاران در آغاز دهه ۱۹۹۰ از سیا، اقتصادی بوده است(Kober, 1992).
رویکرد مختلف رهبران کشور نسبت به اطلاعات نیز در ماموریت‌ها و نقش اطلاعات موثراست. به عنوان نمونه در رژیم صهیونیستی، دیوید‌بن‌گوریون، اسحاق‌رابین و موشه‌دایان به عنوان نخست‌وزیرانی با سوابق نظامی، علی رغم استقبال از محصولات سازما‌ن‌های اطلاعاتی، به نظرات شخصی‌شان بیشتر از تحلیل‌های سازمان‌های اطلاعاتی اعتماد می‌کردند. بالعکس نخست‌وزیران غیرنظامی مانند لوی‌ اشکول، گلدامایر و شیمون پرز، به طور کلی به گزارش‌های اطلاعاتی اهمیت‌بیشتری می‌دادند(Laqueur,1985: 223).
سیاست‌خارجی و ‌ نقش و ماموریت‌های اطلاعات
اطلاعات در خلاء عمل نمی‌کند بلکه بخشی از فرایند بزرگتر تصمیم‌سازی است. مرور ادبیات اطلاعاتی نشان می‌دهد که نیازمندیها و اولویت‌های تصمیم‌گیران مبنای جمع‌ آوری و تحلیل سازمان‌های اطلاعاتی قرار می‌گیرد. به قول مایکل ترنر « عقل سلیم می‌گوید که اولویتهای تحلیلی در سازمانهای اطلاعاتی آمریکا توسط سیاست‌گذاران مشخص می‌شود و کار اطلاعات تبدیل نیازهای سیاست‌ (نیازهایی که به زبان سیاست‌گفته شده است) به پرسش‌های اطلاعاتی مناسب(در واژگان اطلاعاتی) است» (Turner, 1996).
در این بخش برای ارائه یک نظریه اطلاعاتی که بتواند نقش‌های اطلاعات و ماموریت‌های آن را تبیین‌کند از نظریه‌های سیاست‌خارجی به عنوان هدایت‌کننده نیازمندیهای اطلاعاتی استفاده می‌کنیم. هر فرد یا سازمانی از طریق انواع مختلفی از روابط به دیگر افراد یا سازمانها مرتبط است. بدین ترتیب فرایند تصمیم‌سازی شامل رصد روابط داخلی و خارجی و مقایسه وضعیت جاری این روابط با هنجارها و معیارهای درنظرگرفته شده برای روابط است. اگر نتیجه رصد روابط نشان دهنده ناسازگاری میان هنجارها با وضعیت موجود باشد، آنگاه اقداماتی برای برطرف کردن این تفاوت در دستور کار قرار می‌گیرد. در این تصویر پیچیده از روابط افراد یا سازمانها، هر توصیفی از روابط تنها یک تصویر مقطعی از روابط پویای دنیای واقعی است که دائما در حال دگرگونی دراثر نیروهای داخلی و خارجی هستند. سازمانهای اطلاعاتی شناخت لازم برای فهم و تغییر این روابط را برای کنش‌گران فراهم می‌کنند. سیاست‌خارجی یک کشور در واقع ترکیبی از صدها و یا حتی هزاران سیاست‌کوچک دریک حوزه تخصصی و خاص است که به صورت ترکیبی به سمت کنشگران بین‌المللی مرتبط جهت‌گیری شده است. در واقع هر سیاست‌خارجی‌ شبکه‌ای از روابط است و مانند سیاست‌‌های نظامی، قراردادهای تجاری و مذاکره سیاسی، نیازمند نوع خاصی از اخبار و اطلاعات برای تامین نیازهای شناختی تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران حوزه‌مربوطه برای کمک به تامین منافع کشور است.
درخصوص سیاست خارجی، سازمانهای اطلاعاتی روابط خارجی‌ کشور را رصد می‌کنند و شناخت بدست آمده از آنها را در اختیار سیاست‌گذاران قرار می دهند و درصورت تفاوت و تعارض روابط خارجی با هنجارها و معیارهای ملی، هشدارهای لازم را برای تغییر در وضعیت روابط دراختیار سیاست‌گذاران قرار می دهند. ویکرز معتقد است سازمانهای اطلاعاتی در این فرایند همانند «سگ‌های نگهبان در زنجیری هستند که فقط می‌توانند پارس کنند و به صاحب‌خانه هشدار دهند، اما توانایی گازگرفتن مهاجم را ندارند» (Vickers, 1995: 225-226). به عبارت دیگر تحلیل‌گران اطلاعاتی تنها قادرند درباره تهدیدات به سیاست‌گذاران هشدار دهند، اما این سیاست‌گذاران هستند که برای برخورد با تهدیدات شناسایی شده توسط سازمانهای اطلاعاتی تصمیم‌می‌گیرند. بدین ترتیب تصمیم‌گیری کارآمد و موثر نیازمند هماهنگی و ارتباط موثر میان تحلیل‌گران اطلاعاتی که وقایع را تفسیر می‌کنند و تصمیم‌گیران که درباره اهمیت این وقایع تصمیم‌می‌گیرند، است.
بنابراین نقش اطلاعات برآوردن نیازهای فرایند سیاست‌گذاری خارجی است. البته میزان نیازمندی اطلاعاتی سیاست‌گذاران در کشورهای مختلف متناسب با میزان درگیری بین‌المللی آنها(راهبردهای سیاست‌خارجی)، متفاوت است. سیاست‌خارجی انزواگرایانه نیازمند اخبار و اطلاعات کمتری است، درحالی که سیاست‌‌خارجی‌مداخله‌گرایانه نیازمندی اطلاعاتی بیشتری دارد. نوع اطلاعات مورد نیاز نیز بر حسب نوع سیاست‌خارجی مورد پیگیری متفاوت است. سیاست‌خارجی نظامی‌گرایانه یا در دوران جنگ، نیازمند اطلاعات نظامی است(مانند نیازمندی آمریکا در زمان جنگ‌جهانی دوم و جنگ با عراق و نیازمندی‌اطلاعاتی ایران در زمان جنگ ۸ ساله)، نیازمندی اطلاعاتی سیاست‌خارجی تجاری، اخبار و داده‌های اقتصادی است(مانند نیازمندیهای چین برای تسخیر بازارهای جهانی). سیاست‌حفظ وضع موجود نیز برای جلوگیری از تغییر در الگوهای نظم‌بین‌المللی و حفظ سلطه گفتمان مسلط نیازمند اخبار و اطلاعات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی است. سیاست‌خارجی انقلابی هم به عنوان وضعیت برعکس حفظ وضع موجود، نیازمند اطلاعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از گفتمان مسلط برای به چالش کشیدن آن است.
بنابراین می‌توان گفت که ماموریت‌ها و نقش‌های سازمانهای اطلاعاتی به طور مستقیم تحت تاثیر سیاست‌خارجی هر کشور هستند و نوع سیاست‌خارجی کشور است که در تعیین نقش وماموریت سازمانهای اطلاعاتی موثر است. سیاست‌خارجی متغیر مستقلی است که نیازمندیهای اطلاعاتی را تعیین و تعریف و پیش‌بینی می‌کند. بدین‌ترتیب با شناخت راهبردهای سیاست‌خارجی و امنیتی هر کشور می‌توان نیازمندیهای اطلاعاتی آن را بازشناخت.
نظریه‌‌ نقش و ماموریت‌ اطلاعات
همانطور که در سطور پیشین گفته شد نقش ‌و ماموریت سازمان‌های اطلاعاتی وابسته به نیازمندیهای فرایند سیاست‌گذاری در سطوح داخلی و خارجی است که چیستی و چگونگی این نیازمندیها نیز به نوبه خود بستگی به نوع‌ نگاه کشورداران به امنیت‌ و استراتژی امنیت‌ملی آنان دارد. مایکل ترنر معتقد است که دو بْردار تصمیم‌گیری درباره تعیین اولویت‌های کاری سازمان اطلاعاتی وجود دارد. یک بْردار از بالا به پایین است و در شکل راهبردها، بیانیه‌های‌سیاسی، راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های کاری از مقامات بالاترحکومتی صادر می‌شود. بْردار دوم از پایین به بالا است و از تحلیل‌های کارشناسی در شکل محصولات روزانه اطلاعاتی به دست مقامات بالاتر می‌رسد و بدین ترتیب در شکل‌گیری اولویت‌های کاری در نزد مقامات اطلاعاتی تاثیر می‌گذارد(Turner, 1996). بدین‌ترتیب نظریه‌ نقش و ماموریت اطلاعات را می‌توان به شکل زیر به تصویر کشید:
علاوه بر تأمین ‌نیازمندیهای سیاست‌گذاری، نظریه نقش و ماموریت‌ اطلاعات بر این فرض استوار است که اخبار یا اطلاعات می‌توانند استفاده از قدرت (به عنوان هدف اصلی سیاست‌گذاری در عرصه داخلی و خارجی) را کارآمدتر و موثرتر نمایند. نقش اطلاعات جمع‌ آوری اخبار و تحلیل‌ آن برای تولید شناخت درباره رقیب یا دشمن است. مزیت اصلی اطلاعات این است که سیاست‌مداران را قادر به کاربست دقیق‌تر قدرت می‌کند و در عین حال امکان پیش‌بینی و کنترل عوارض جانبی توسل به قدرت را فراهم می‌آورد. به قول دیوید کان(Kahn, 2001) کارکرد اطلاعات فراهم آوردن امکان استفاده بهینه از منابع است. علی‌رغم ساده‌بودن حرف کان، این عبارت منطق تداوم موجودیت سازمانهای اطلاعاتی در دوران صلح بوده است. برخلاف این گفته فرانسیس بیکن که شناخت ، یا اطلاعات، قدرت است. شناخت به تنهایی فاقد قدرت است. بلکه قدرت مستلزم توانایی تغییر رفتار دیگران با هدف انجام کاری است که در غیراین صورت (نبود قدرت) انجام نمی‌دادند.
این نوع از قدرت را می‌توان از طریق تهدید یا استفاده از زور، از طریق تشویق یا از طریق فشارهای سیاسی و اجتماعی (یا همان کاربست قدرت) اعمال کرد. قدرت به دو شیوه به کار بسته می‌شود: تهاجمی و تدافعی. کاربست تدافعی مستلزم تلاش برای جلوگیری از آسیب رسانی رقیب یا عوامل دیگر به منافع، یا ایجاد مانع برسر راه رقیب برای رسیدن به اهداف‌اش است. از طرف دیگر، کاربست تهاجمی مستلزم تلاش کنش‌گر برای شکل‌دادن به محیط اطراف در راستای منافع‌اش می‌باشد. شناختی که توسط سازمان‌های اطلاعاتی از توانمندیها و نیات رقیب و زمینه‌ای که رقیب در آن قرار دارد به دست می‌آید، می‌تواند کاربست قدرت را دقیق‌تر و کارآمدتر نموده و کشور را در مقایسه با رقبا در موقعیت برتری قرار دهد. بنابراین دو عامل در موجودیت اطلاعات موثرند: قدرت و رقابت. توانمندیهای اطلاعاتی درهر زمینه‌ای که به کار روند، مانند بازی فوتبال، امنیت ملی، سیاست خارجی یا تجارت، کارکرد یکسانی دارند. برای مثال تصاویر ماهواره‌ای، اطلاعات و اخبار دقیقی در مورد موقعیت جغرافیایی تاسیسات نظامی دشمن یا مراکز آموزشی تروریست‌ها در اختیار طراحان نظامی قرارمی‌دهند. بدین ترتیب با بهره گرفتن از این اطلاعات نیروی نظامی موثرتر مورد استفاده قرار می‌گیرد(این اطلاعات در هدفگیری دقیق و موثر موشکهای کروز یا بمب‌افکن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند).^[۲۲]
**********
مطالب این فصل نشان می‌د‌هند که «اطلاعات» متغیری وابسته به سیاست و مدیریت کلان کشوری است. از سوی‌ دیگر کارکردهای چهارگانه اطلاعات نیز بیانگر آن است که اطلاعات اساسا بخشی از فرایند سیاست‌گذاری است و به عنوان ابزار تصمیم‌گیری و استفاده بهینه از منابع‌ موجود به شمار می‌رود. فصل بعد تلاش می‌کند با تشریح سیاست‌گذاری خارجی، جایگاه و نوع تاثیرگذاری این ابزار در فرایند سیاست‌گذاری خارجی را معرفی کند.
فصل دوم: سیاست‌گذاری خارجی و سازمان‌های اطلاعاتی
با توجه به آنکه هدف پژوهش حاضر، معرفی نقش سازمانهای اطلاعاتی در سیاست‌خارجی است، این فصل تلاش می‌کند با تعریف سیاست ‌خارجی و سیاست‌گذاری خارجی، و مشخص کردن چگونگی ارتباط اطلاعات و سیاست‌خارجی، نقش و تاثیرگذاری سازمان‌های اطلاعاتی در فرایند سیاست‌گذاری خارجی را بازنمایی کند. تصمیم‌ و تصمیم‌گیری عنصر محوری سیاست‌گذاری خارجی‌ به شمار می‌آیند، و تنها متغیرهایی می‌توانند در سیاست‌خارجی موثر باشند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در شکل‌گیری تصمیم‌های سیاست‌ خارجی نقش داشته باشند. این فصل تلاش می‌کند با الهام از چارچوب نظری رهیافت‌های تصمیم‌گیری و شناختی در مطالعه سیاست خارجی نقش نهادهای اطلاعاتی در سیاست‌گذاری خارجی را واکاوی نماید.
سیاست خارجی: محصول سیاست‌گذاری خارجی
ورود به مباحث اصلی این فصل مستلزم ارائه تعریف واضح و شفافی از سیاست‌خارجی است. چارلز هرمان اصطلاح سیاست خارجی را مفهومی معرفی می‌کند که مورد غفلت نظریه‌پردازان قرارگرفته و همین غفلت یکی از مهمترین موانع در ارائه تبیین جامع از سیاست‌خارجی است(Neack, 2008: 9). روی‌جونز(Jones, 1970: 1) بر این باور بود که “تلاش برای ارائه تعریفی مورد پذیرش و کوتاه از سیاست‌خارجی موضوع خنده‌داری خواهد بود. چرا که هنوز هیچ توافقی بر سر ماهیت سیاست‌خارجی وجود ندارد و به نظر می‌رسد که گروه های سیاسی هیچگاه به چنین توافقی نخواهند رسید”. با این حال به نظر می‌رسد که هر تعریفی از سیاست‌خارجی ویژگی‌های زیر را خواهد داشت.
نخست، مطالعه سیاست‌خارجی تنها به آندسته از کنش‌هایی اختصاص دارد که از طرف دولت یا توسط نهادها و افرادی که نمایندگی دولت را برعهده دارند، انجام می‌شوند. البته بخش‌های دیگر جامعه نیز ممکن است منافعی در خارج از کشور داشته و به همین‌دلیل دست به اقداماتی درخارج از مرزها بزنند، اما این اقدامات تنها زمانی در محدوده تحلیل‌سیاست خارجی قرار می‌گیرند که بر سیاست‌گذاری دولتی تاثیر بگذارند.
نکته دوم که در تعریف سیاست خارجی باید به آن توجه کرد، این است که نمی‌توان سیاست خارجی را فقط محدود به یک یا چند حوزه ‌موضوعی خاص (مانند امنیت) نمود، بلکه حوزه‌های موضوعی متفاوتی می‌تواند و ممکن است موضوع سیاست‌گذاری خارجی قرار بگیرد. در واقع به طور بالقوه هر حوزه‌ای از سیاست‌گذاری عمومی در صورتی که بتواند بر روندهای خارج‌ از کشور تاثیر بگذارد یا تحت تاثیر آنها قرار بگیرد، قابلیت و ظرفیت تبدیل شدن به یک موضوع سیاست‌خارجی را دارد.
سومین نکته در تعریف سیاست‌خارجی به واژه «سیاست‌گذاری» برمی‌گردد. منظور از سیاست‌گذاری عبارت است از تمام مراحل مربوط به فرایند سیاست‌گذاری شامل شناسایی مساله و موضوع سیاست‌گذاری، طراحی سیاست ‌مناسب برای موضوع براساس منافع‌ملی، اجرای سیاست‌ طراحی شده و ارزیابی آن^[۲۳](Gyngell and Wesley, 2003: 21, Russet, Starr and Kinsella, 2000: 117, Kingdon, 1984: 29; Zelikow, 1994). در اکثر مواقع این مراحل متمایز و مستقل از یکدیگر اتفاق می‌افتند اما به طور مستمر و متقابل با یکدیگر در تعامل هستند.
بدین ترتیب سیاست‌خارجی به عنوان سیاست‌های کشور و تعاملات آن با محیط‌ بیرون از مرزهای ملی تعریف می‌شود(Breuning, 2007: 5; Gerner,1995) و مطالعه سیاست‌خارجی نیز در واقع تلاش برای فهم و درک کنش‌ کشورها و رفتار آنها در قبال کشورهای دیگر و محیط‌بین‌المللی است. از نظر کارلزنیس سیاست‌های خارجی آندسته از کنش‌ها هستند که در قالب دستورالعمل‌های صریح بیان شده و توسط نمایندگان‌حکومتی به نمایندگی از دولت ‌متبوعه اجرا می‌شوند. این دستورالعمل‌ها مستقیما در رابطه با اهداف، شرایط و کنشگران- دولتی و غیردولتی- خارج از حوزه سرزمینی تحت حاکمیت دولت هستند(Carlsnaes, 1987: 70). چارلز هرمان سیاست‌خارجی را کنش‌های هدفمندی تعریف می‌کند که ناشی ازتصمیم‌های سیاسی افراد یا گروهی از افراد است. از نظر او سیاست‌خارجی محصول ملموس تصمیم‌های سیاسی است و خود تصمیمات، سیاست‌خارجی به شمار نمی آیند (Neack, 2008: 9). ورنر لوی سیاست‌خارجی را تعریف حکومت از اهداف بین‌المللی‌ دولت به همراه یک طرح اقدام برای دستیابی به اهداف تعریف شده می‌داند و معتقد است که سیاست‌خارجی نیازها و خواسته‌های دولت را منعکس می‌کند (Levi,1970).
پژوهشگران عرصه تحلیل سیاست خارجی غالباً در تعریف سیاست خارجی به تعریف ارائه شده از سوی کوهن و هریس (Cohen& Harris, 1975)، به عنوان یک تعریف مورد اجماع ، ارجاع می‌دهند. بر این اساس سیاست خارجی اینگونه تعریف می شود: «مجموعه ای از اهداف ، دستورالعمل ها یا نیات، که توسط مقامات رسمی یا نهادهای حاکمیتی در رابطه با کنش گران یا شرایط محیطی خارج از حاکمیت دولت-ملت طراحی شده و هدف آن تأثیرگذاری بر هدف به شیوه‌ مورد نظر سیاست‌گذارن است».
از نظر این نوشتار نیز سیاست‌خارجی کلیه کنش‌های گفتاری، نوشتاری و کرداری است که درخصوص موضوعات مختلف‌ مربوط به پدیده‌ها و کنش‌گران خارجی، از سوی نهادها و افرادی که دارای حق‌ نمایندگی از دولت هستند و کنش‌های آنان در نظر جامعه بین‌المللی شاخص سیاست‌ها، برداشت‌ها و راهبردهای دولت ‌متبوع‌شان به شمار می‌آید، صادر می‌شوند. این کنش‌ها معمولا محصول فرایند‌ سیاست‌گذاری خارجی بوده و ممکن است در تصمیم‌ها، بخشنامه‌ها، موضع‌گیری ‌مقامات، اقدامات عملی دولت و یا قوانین‌ متبلور شوند.
تصمیم‌گیری: پلی میان اطلاعات و سیاست‌گذاری خارجی
تحلیل‌گران سیاست‌خارجی معمولا از واژه‌های «انتخاب»^[۲۴]، «گزینه‌ها»^[۲۵]، «تصمیم»^[۲۶]، «رفتار» ^[۲۷]و «پیامد یا نتیجه»^[۲۸] برای صحبت از سیاست‌خارجی استفاده می‌کنند. منظور از گزینه، اشاره به انتخاب‌های ممکن متعددی است که احتمالاً دربرخورد با یک موضوع یا پدیده‌ خاص می‌توان از آنها استفاده کرد. واژه تصمیم نیز به گزینه‌ انتخاب شده، یعنی همان انتخاب، دلالت می‌کند. رفتار سیاست‌خارجی، کنش‌هایی هستند که یک کشور به دنبال تصمیم‌ اتخاذ شده انجام می‌دهد. رفتار سیاست خارجی شامل کنش‌هایی است که به منظور تاثیرگذاری بر رفتار یک کنش‌گر خارجی یا تامین منافع کشور خودی انجام می‌شود. بدین‌ترتیب مشخص است که تمام واژگان تخصصی مورد استفاده در ادبیات سیاست‌خارجی به گونه‌ای مرتبط با تصمیم هستند و تصمیم واژه‌ محوری ادبیات سیاست خارجی است. در عرصه عملی سیاست خارجی نیز به گفته هیلزمن(Hilsman, 1952) تمام‌ فعالیت‌های مربوط به سیاست خارجی را می‌توان به اتخاذ تصمیم توسط افراد تقلیل داد.
یکی از موضوعات پربسامد در ادبیات تحلیل سیاست‌خارجی «متغیرها و یا عوامل موثر بر ساخته شدن سیاست خارجی» است. تحلیل‌سیاست‌خارجی، سیاست خارجی را متغیر وابسته‌ای (معلول) فرض می‌کند که ساخته شدن و تغییر آن ناشی از متغیرهای مستقل(علت‌) است. علت‌ها، عواملی هستند که منجر به ایجاد گزینه‌های مختلف سیاست‌خارجی در فرایند تصمیم‌گیری شده و تصمیم‌گیر را مجبور به انتخاب یکی از آنها به عنوان بهترین گزینه برای دستیابی به نتیجه مطلوب، می‌نمایند.

رابطه بین استقرار سیستم های اطلاعاتی مدیریت و بهبود نظام بانکی

بین استقرار سیستمهای اطلاعاتی مدیریت و بهبود نظام مدیریت بانکی رابطه معناداری وجود دارد وبا استقرارسیتم هایاطلاعاتی مدیریت کنونی بهبود نیافته است. بین استقرار سیستم اطلاعاتی مدیریت و بهبود نظاممدیریت اداری و مالی رابطه مستقیم وجود دارد که در اینجا بهبود حاصل نشده است. به طور کلی استقرا سیستم های اطلاعاتی مؤثر واقع نشده است.

۳

۱۳۸۳

عبد النبی شریفی پور

بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و رشد بانک های اطلاعاتی در جهت حمایت از تصمیم گیری ها در شرکت های بیمه

سطح فناوری اطلاعات در شرکت های بیمه در حد متوسط و تأثیر آنها در مدیریت و تصمیم گیری نیز در حد متوسط است و همچنین فناوری مذکور در دریافت اطلاعات دقیق، مرتبط و به هنگام برای تصمیم گیری نیز در حد متوسط است. ضمناً رشد بانک های اطلاعاتی موجود در شرکت های بیمه به صورت قوی (متوسط به بالا) باعث ارتقاء سطح تصمیم گیری خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۳-۳)جدول تحقیقات خارج از کشور:
جدول شماره۲-۳: تحقیقات خارج از کشور

ردیف

سال تحقیق

محقق

عنوان تحقیق

نتایج تحقیق

۱

۱۳۸۷

جان پیک

مرکز ملّی اطلاعات جنایی

سوابق نگهداری شده در سیستم، با طبقه بندی کاربران و اهداف کاربردی آن ها مثل: اطلاعات در فایل های مرکز ملّی اطلاعات جنایی با اجازه رسمی مقامات رسمی مجاز دولت فدرال، نهاد های قضایی جنایی در۵۰ ایالت دیگر، منطقه نظامی کلمبیا^[۲۲]، پورتوریکو^[۲۳]، سرزمین های تحت مالکیت آمریکا مبادله می شود. به علاوه داده های محتوای فایل های^[۲۴] مورد نیاز مختلفی هستند، مثل: فایل خودرو های مسروقه، اسلحه مسروقه، کالاهای مسروقه، قایق های مسروقه، افراد تحت پیگرد(فراریان)، سوء پیشینه، گروه جنایتکاران، اعضای سازمان های تروریستی، افراد گمشده(فقدانی)، اجساد مجهول الهویه و فایل اوراق بهادار. این اطلاعات ممکن است در دسترس پلیس سوار سلطنتی کانادا نیز باشد.

۲

۱۳۸۴

هولگرسون

عملکرد فناوری سامانه های اطلاعاتی در پلیس سوئد

وی نتیجه گرفته است، که از نظر تصمیم گیرندگان سطوح بالا سامانه های اطلاعاتی عامل مهمی در موفقیت به شمار می رود. اما با وجود این نقش مهمی که در محیط های کاری مختلف ایفا می کنند، هنوز از قابلیت ها و امکانات آن به طور کامل بهره برداری نمی شود. وی عوامل متعددی را در حوزه کار پلیس شناسایی کرده است، که بر سامانه های اطلاعاتی استفاده شده در محیط کار تأثیر منفی می گذاشتند. و بعضی می توانند مانع توسعه و بکارگیری سامانه های اطلاعاتی در محیط کار شوند. هولگرسون به وجود شش عامل اشاره می کند که بر استفاده کامل از امکانات فناوری اطلاعات تأثیر گذار هستند.

۲-۳-۴)نتیجه گیری از پیشینه تحقیقات انجام شده:
با بررسی های انجام شده از پیشینه های تحقیقات مذکور محقّق به این نتیجه رسید که هر یک از تحقیقات درون و برون سازمانی به بررسی و ارزیابی گوشه ای از چگونگی دسترسی به اطلاعات با بهره گرفتن از فنآوری های اطلاعات و ارتباطات، مدیریت سامانه های اطلاعاتی، نرم افزارها، سیستم های اطلاعاتی و ابر اطلاعاتی پرداخته شده است.که برخی از آنها پس از ارزیابی موئلفه ها، ابعاد و شاخص های مختلف به چگونگی تاثیر هر یک از آنها بر مأموریت های مختلف ناجا یا خارج از آن پرداخته و برخی عوامل مختلف تأثیرگذار بر روی موضوعات تحقیقشان را بررسی نموده اند.
به نظر می رسدکلیه تحقیقات در جهت دستیابی به اطلاعات، برای پیشبرد اهداف مختلف بوده که این مهم جز با تبادل صحیح اطلاعات و مدیریت بر آن غیر ممکن به نظر می رسد به همین منظور هر یک از تحقیقات یاد شده به بررسی بخشی از آن پرداخته اند. از طرفی از آنجائیکه یکی از مهمترین شاخص های احساس امنیت درکشورها، کشف جرایم انجام شده می باشد محقّق بر آن شد تا به بررسی همه جانبه مدیریت تبادل اطلاعات در جهت دسترسی وتبادل مناسب به اطلاعات درون و برون سازمانی در ناجا پرداخته و تاثیر آن را بر یکی از مهمترین مأموریت های ناجا یعنی کشف جرم بسنجد.
۲-۴) مبانی نظری:
۲-۴-۲)فرایند کشف جرم:
فرایند کشف، جمع آوری، آماده سازی، شناسایی و ارائه شواهد و مدارک برای تشخیص اینکه چه اقداماتی رخ داده و مسئول کیست، می باشد. این فرایند معمولا با مشاهدات شخص و یا اطلاعات شهروندی آغاز می شود. ممکن است افسران گشت عمل یا فرد مشکوکی را مشاهده کنند و یا اینکه شهروندی اعمال و یا افراد مشکوکی را گزارش نماید. چنین اطلاعاتی در اداره پلیس از طریق تلفن، تله تایپ، بی سیم یا گزارش مستقیم از جانب فردی که به دفتر رسیدگی به شکایات پلیس مراجعه می کند دریافت می شود.مسئول مخابرات پلیس، اطلاعات را به وسیله بی سیم یا دورنویس به یک مأمور گشت ابلاغ کرده و افسر مذکور اقدام می کند (ام.هس و بنت،۱۳۸۵: ۲۳).
از آنجاییکه هر جرمی با جرم دیگر متفاوت است، حتی اگر یک فرد آنها را مرتکب شده باشد، فرایند هر پی جویی منحصر به همان مورد خواهد بود. وسعت دامنه متغیرها در جرائم فردی، وضع قوانینی ثابت برای انجام یک تحقیق را غیر ممکن می سازد. با این وجود، برخی از راهکارهای کلی کمک می کنند. تا از کامل و موثر بودن تحقیقات اطمینان حاصل شود. مأموران تحقیق راهکارهای مذکور را جهت استفاده در مورد هر جرم، تغییر و تطبیق می دهند.
مأموران تحقیق نیازی به داشتن قدرت استدلال فوق بشری ندارند. اما آنها باید با شیوه ای منظّم عمل نموده و اطلاعات را جهت تحلیل و ارزیابی جمع آوری کنند (ام.هس و بنت^[۲۵]،۱۳۸۵: ۲۴).
اوّلین تشخیص در کشف جرایم این است که آیا حقیقتا جرمی صورت گرفته است یا خیر؟ آیا مدارک، وقوع تخلف خاصی را تأیید می کند؟ گرچه هر فردی از معنای جرم برداشت خاصّی دارد، اما مأموران تحقیق باید درک بسیار دقیقی از معنای آن داشته باشند. تعاریف خاص از اصطلاحاتی مانند جرم^[۲۶]، جنایت^[۲۷]، جنحه^[۲۸]، قانون جزا^[۲۹]، و مقررات شهری در قانون عرفی یافت می شوند.
جرم^[۳۰]:عملی بر خلاف قانون کیفری و تخلفی علیه کشور است کاربرد وسیع تر این اصطلاح جنایت و جنحه را نیز در بر می گیرد.یک جرم تخطی از حقوق یا قوانین عمومی است: عمل یا قصوری که از سوی قانون منع گشته و مجازات آن پرداخت جریمه،حبس ویا حتی مرگ می باشد. جرم یا شبه جرم ویا خسارات شخصی فرق می کند.
جنایت: جرمی جدّی و شدید تر از یک بزه است. به طور کلی مجازات آن مرگ یا حبس بیش از یک سال در ندامتگاه می باشد.
جنحه: جرم یا تخلفی است که شدت آن از جنایت کمتر بوده وو مجازات آن پرداخت جریمه یا حبس تا یک سال در نهادی غیر از یک ندامتگاه باشد.
قانون جزا: مصوبه ای قانونی مربوط به جرم و مجازات آن است.
مقررات شهری: مصوبه از قوانین شهرداری یا ناحیه ای است که به تمامی قوانین حاکم بر شهرداری یا ناحیه از جمله، جرایم بزه مربوط می شود. .( همان:۲۶)
۲-۴-۲-۱)اهداف مراحل کشف جرم:
۱-تشخیص اینکه آیا جرمی صورت گرفته است.
۲-کسب قانونی اطلاعات و مدارک برای شناسایی فرد مسئول.

گر چه از چگونگی شغل شریف‏اش اطلاعی در دست نیست ولی می‌توان این حدس را زد که وی این کار را برای اینکه در بیت المال تصرفی نداشته باشد انتخاب کرد تا با امکانات بیشتر و دست بازتری به نیازمندیهای شیعیان و دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت (ع) اهتمام ورزد. ابن بابویه معاصر با شیخ کلینی بوده ولی با این حال از همدیگر روایتی ندارند.شاید این بخاطر فاصله مکانی آنها از همدیگر بوده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ابن بابویه قمی‌را در زمره پرکارترین محدثان در فرهنگ تشیع شمرده‏اند و فقهای بزرگ برای نظریات اجتهادی و فقهی او ارزش زیادی قائلند. او در فقه، حدیث و دیگر علوم اسلامی‌آثار بسیاری از خویش به یادگار گذارد که ابن ندیم چنین اعتراف می‏کند: من به خط ابو جعفر محمد بن علی( شیخ صدوق) پسر ابن بابویه قمی، بر پشت کتابی خواندم که نوشته بود: به فلانی اجازه کتابهای پدرم علی بن حسین را که دویست کتاب و نیز کتابهای خود را که هیجده اثر است، دادم. (ابن ندیم، محمد بن اسحاق، ۱۳۴۶ش: ۳۶۳).
با این حال شیخ طوسی ونجاشی تنها بیست کتاب از وی نام می‌برند.( النجاشی،احمدبن علی،۱۴۰۸ ق:۲۶۱.)؛ (ابن ندیم، محمد بن اسحاق، ۱۳۴۶ش: ۳۶۳). با این تفاسیر ما به بسیاری از این کتب دسترسی نداریم و فقط چند مورد اندک مورد شناسایی قرار گرفته است.
یکی از آثار ارزشمندش « الشرائع» همان رساله معروفی است که برای فرزندش نوشته و شیخ صدوق در کتابهایش از آن بهره زیادی برده است. دانشمدان و فقهای بزرگ هر وقت به حدیث و روایتی از امامان معصوم (ع) دسترسی پیدا نمی‏کردند به فتاوی و نظریاتی که در این رساله ارائه شده مراجعه می‏کردند و آراء مطرح شده در آن را به مثابه متن حدیث می‏دانستند و این به سبب سخن نویسنده در آغاز کتاب است که فرموده: آنچه در این کتاب موجود است از ائمه طاهرین (ع) گرفته شده است. (آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن،۱۳۵۵ق،ج ۱۳: ۵۷). دانشمندان و فرهیختگان حوزه علوم اسلامی، شیوه ابن بابویه قمی‌را در رساله الشرائع ستوده‏اند چرا که وی اولین شخصیتی است که در این رساله مبتکر جمع روایات شبیه به هم بود و اصل حدیث را با قرائن آن یادآور گردید.(موسوی خراسانی،محمدباقر،۱۳۵۶ج۴ :۲۷۴).
از دیگر آثار وی کتاب الکر والفر است. که متن آن مناظره با محمد بن مقاتل رازی است.این مناظره در مورد اثبات حقانیت امامت امیر المومنین (ع) میباشد.(افندی،عبدالله بن عیسی۱۳۶۶ ش:۶۰). (موسوی خراسانی،محمدباقر،۱۳۵۶ ش:۲۷۵).
از آثار او می‏توان از الامامه والتبصره من الحیره، الاملاء و النطق، الأخوان، التسلیم، التوحید، التفسیر، الجنائز، الصلاه، الطّب، قرب الاسناد، المعراج، مناسک الحج، المنطق، المواریث، النکاح، النساء و الولدان، الوضوء، الحج که کامل نیست و النوادر نام برد.( نجاشی،احمدبن علی،۱۴۰۸ق: ۸۹و۹۰)و ؛ (طوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۲ق : ۹۳)؛ (ابن شهر آشوب، محمد بن علی،۱۳۸۰: ۶۵).
از آنجایی که این عالم جلیل القدر به درجه ای از ارشاد و استادی در زمینه های علمی‌و فقهی رسیده بوده، طبیعی است که هم خود دارای اساتیدی بوده که از محضر آنها به مقام نقل حدیث وراویگری رسیده باشد وهم از نواحی گوناگون، طالبان علم وحدیث از وی حدیث نقل ودر حضورش شاگردی کرده باشند.جمعی از محدثان و دانشمندانی که از ابن بابویه نقل حدیث کردند و یا شاگردی وی را نمودتد،از این قرارند:
۱-قرزندش ابو جعفر محمد ( شیخ صدوق، متوفی ۳۸۱ق) که بیشترین روایت را در کتابهایش از پدرش دارد.
۲ -فرزند دیگرش ابو عبداللّه حسین( متوفی ۳۸۱به بعد).
۳ -ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی‌( متوفی ۳۶۸ق) که در کامل الزیارات این محدث بزرگوار احادیث زیادی را از این استادش نقل کرده است. (جعفر بن محمد بن قولویه. قولویه، جعفر بن محمد،۱۴۲۸ق :۱۱).
۴ -احمد بن داوود بن علی قمی.
۵ -فرزند خواهرش ابو عبداللّه حسین بن حسن بن محمد.
۶ -هارون بن موسی تلعکبری
۷ -محمد بن حسن بن بندار قمی(طوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۲ق :۲۲۲).
۸ -ابوالحسن عباس بن عمر بن عباس کلوذاتی که خود می‏گوید: زمانی که علی بن حسین ( ابن بابویه قمی) وارد بغداد شد به من اجازه تمام کتابهایش را داد.( النجاشی،احمدبن علی،۱۴۰۸ق:۹۰).وی بیشترین حدیث را از این محدثان و راویان شیعی نقل می‌کرده که عبارتند از:
ابوالقاسم سعد بن عبداللّه اشعری قمی( متوفی ۳۰۱ق) ؛ ابوالعباس عبداللّه بن جعفر حمیری؛ علی بن ابراهیم بن هاشم قمی‌( متوفی۳۰۷ق )احمد بن ادریس قمی؛ محمد بن یحیی العطار؛ محمد بن حسن صفّار قمی( متوفی ۲۹۰ق) محمد بن ابی القاسم ما جیلویه؛ علی بن موسی بن جعفر کمندانی؛ حسین بن احمد مالکی؛ عبداللّه بن حسن مؤدب؛ حسین بن محمد بن عامر؛ علی بن محمد بن قتیبه؛ علی بن حسن بن علی کوفی؛ علی بن حسین سعد آبادی.(در التوحید،معانی الاخبار،من لایحضره الفقیه در صفحات متعدد به این موارد اشاره شده است).
ابن بابویه همچنین هم عصر منصور حلاج بوده،همزمانی که منصور حلاج وارد قم شده،وادعای نیابت امام زمان را کرده ابن بابویه در برابر عفاید او مخالفت کرده است.شرح ماوقع این اتفاق در کتاب الغیبه شیخ طوسی اززبان ابوعبدالله حسین،پسر ابن بابویه بدین شرح ذکر شده: حسین بن منصور حلاج به قم آمد و نامه‏ای به پدرم نوشت و درآن ادعا کرد: من فرستاده امام زمان ( عج) وکیل او هستم از من پیروی کنید! نامه رسان نوشته او را به دست پدرم داد و به محض اینکه از مضمون نامه آگاه شد،آن را پاره کرد و به نامه‏رسان گفت: چه می‏پنداری درباره انسانهای نادان؟ قاصد مطالبی بر زبان جاری کرد و به پاره کردن نامه اعتراض کرد که حاضران بر سخنان او خندیدند و به مسخره گرفتند. سپس پدرم برخاست و با جمعی از یاران و دست اندرکارانش به مکان تجارت خود رفت؛ وقتی از در وارد شد کسانی که در آنجا نشسته بودند به احترام پدرم برخاستند، جز مرد ناشناسی که از جای خود بلند نشد و شیوه ادب را رعایت نکرد، البته پدرم نیز او را نمی‏شناخت. پدرم نشست و دفتر حساب و قلم و دواتش را چنانکه معمول بازرگانان است درآورد و از یکی از افراد پرسید این مرد ناشناس کیست؟ آن شخص پاسخ پدرم را داد ولی آن مرد ناشناس وقتی متوجه شد درباره او جستجو می‏شود برخاست و نزدیک آمد و به حالت اعتراض گفت: با اینکه حاضرم چرا از دیگری درباره من می‏پرسی؟! پدرم گفت: ای مرد! احترام تو را نگه داشتم و تو را بزرگ شمردم که از خودت نپرسیدم. آن مرد گفت: نامه مرا پاره می‏کنی!:من خودم دیدم که شما نامه مرا پاره کردی! پدرم گفت: تو همان شخص یعنی حسین بن منصور حلاج هستی! پدرم ناراحت شد و بلافاصله به شاگردش دستور داد: دشمن خدا و رسولش را از اینجا بیرون کن! و خطاب به حسین بن منصور حلاج گفت: اتّدعی المعجزات؟ علیک لعنه اللّه! ادعای معجزه‏ای داری؟ لعنت خدا بر تو باد!
همانطور که فرمان داده بود از پشت گردن حسین بن منصور حلاج گرفتند و او را از آنجا بیرون انداختند که پس از این جریان دیگر ما او را در قم ندیدیم.(طوسی،محمدبن حسن، ۱۳۸۰ ش: ۲۴۸)ابن بابویه قمی، از زمان ولادتش تا پایان دوره نیابت ابو جعفر محمد بن عثمان عمری، دومین سفیر امام زمان ( عج)، در شهر قم ماند و به جایی مسافرت نکرد. در آغاز عصر نیابت ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی یعنی سال ۳۰۴یا ۳۰۵ق، به منظور زیارت قبور امامان معصوم(ع) و دیدار سومین نایب خاص صاحب الزمان ( عج) وارد عراق شد.او پس از زیارت چهار امام معصوم (ع) و بهره روحی و معنوی از آستان مقدس آنان به بغداد رفت و به دیدار ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی( سومین نایب خاص امام زمان « عج» مشرف شدوبه بسیاری از سوالات فقهی اش پاسخ داده شد.
نجاشی می‏نویسد:( علی بن حسین) به عراق مسافرت کرد و به محضر ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی (رضوان خدا بر او باد) رسید.از مسائلی پرسید و پس از این دیدار به وسیله نامه با او در ارتباط بود. (النجاشی،احمدبن علی، ۱۴۰۸ق:۸۹.).
علامه حلّی نیز نظیر گفته نجاشی را نقل می‏کند.(حلی،حسن بن یوسف، ۱۴۱۷ق :۱۷۸).
این طور از سخنان این دو رجال سرشناس شیعی استفاده می‏شود که این سفر اولین مسافرت این محدث به عراق و بغداد بوده است زیرا اگر در عصر نیابت دومین نایب امام (ع)مسافرت داشت قطعا” چنین دیداری را با او انجام می‏داد و چنین چیزی نقل نشده است و نیز نامه هایی که ابن بابویه قمی‌از قم به جناب حسین بن روح نوشت پس از این ملاقات حضوری بوده است.
بیش از ۶۰سال از عمر پربار ابن بابویه قمی‌گذشت ولی هنوز از همسرش که دختر عمویش بود دارای فرزند نشد.از آنجایی که با سومین نایب امام زمان درارتباط بود(عج) از اینرو نامه‏ای به جناب حسین بن روح نوبختی نوشت و از نایب خاص امام (ع)استدعا کرد که از صاحب الزمان ( عج) تقاضا نماید دعا بفرماید خداوند فرزندانی فقیه و آگاه به احکام شرع به او عنایت کند.پس از مدتی در جواب نامه او چنین آمد:« انّک لا ترزق من هذه و ستملک جاریه دیلمیه و ترزق منها ولدین فقیهین». (طوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۳ق :۱۸۸)؛(ابن بابویه،محمدبن علی، ۱۳۷۴ش، :۵۰۲ ).
از همسر فعلی خود فرزندی نخواهی داشت ولی به زودی کنیزی دیلمی‌را مالک می‏شوی و دو پسر فقیه و دین شناس از او نصیب تو خواهد شد. دعای حجت خدا در روی زمین در حق ابن بابویه قمی‌به اجابت رسید و خداوند متعال به او کنیز دیلمی‌که به همسری برگزید دو پسر عنایت کرد. ابو جعفر محمد معروف به شیخ صدوق ( متوفی ۳۸۱ق) ؛از اندیشمندان و فقهای بزرگ شیعی و دارای تألیفات و آثار بسیار ارزشمند که از گنجینه‏های غنی فرهنگ تشیع و اسلام است. ابو عبداللّه حسین بن علی؛ فرزند دوم او که از فقهای بزرگ امامیه و از محدثان مورد اعتمادی که روایت بسیاری از راویان شیعی و نیز از پدر و برادرش شیخ صدوق نقل کرده است. شیخ صدوق و ابو عبداللّه حسین، همان دو فقیهی‏اند که به دعای صاحب الزمان ( عج) نصیب ابن بابویه قمی‌شدند. دو فقیه ماهر و خوش حافظه و مطالبی را در ذهن با استعداد خود داشتند که هیچ کس از اهل قم آن را حفظ نبود تا جایی که دانشمندان از حافظه قوی این دو فرزند در نقل روایات و احادیث تعجب می‏کردند و می‏گفتند: این مقام و جایگاه رفیع به دعای امام زمان (ع)نصیب شما شده است و این کرامت و سرچشمه جوشان معنوی بر اهل قم پیوسته سرازیر است. علی بن حسین، پدر شیخ صدوق، مؤسس و سلسله جنبان خاندان ابن بابویه قمی‌است که از نسل پاک او مردان دانشور و پارسایی تا اواخر قرن ششم هجری قمری، یکی پس از دیگری قامت برافراشتند. علی ابن بابویه قمی‌در سن حدود هفتاد سالگی درمورد فرزند دارشدنش حاجت روا گردید،و دعای دو امام معصوم امام حسن عسکری و امام زمان (ع) در حقش مستجاب گشت ومی‌بایست نذری که در پیشگاه خداوند متعال کرده بود به انجام می‌رساند. او منتظر زمان مناسبی بود که شکر این همه لطف و کرم از جانب پروردگار را انجام دهد لذا با خود عهد بسته بود که حق سپاس و شکررا در خانه خدا انجام دهد. از این رو مقدمات سفر معنوی و روحانی بیت اللّه الحرام را فراهم کرد. علی بن حسین، گر چه مقام بزرگ مرجعیت شیعیان را در قم داشت و در فقه، حدیث، تفسیر و دیگر معارف و تهذیب نفس و اخلاق سرآمد بود ولی با تیز بینی و بصیرت به خوبی واقف بود که در روزگاری دارد نفس می‏کشد که عصر غیبت صغرای امام زمان (ع)است و نایبان خاص آن حضرت در اوج دانشها و فضیلتهای اخلاقی و انسانی حضور دارند و احدی با مقام بلند آنان قابل قیاس نیست چرا که این چهار ستاره واسطه فیض و سرچشمه آب حیات از ناحیه صاحب الزمان ( عج) به جهان آفرینش‏اند و اعمال و رفتار دیگران با اجازه و رضایت آنها که خشنودی و اذن مقام ولایت است مشروعیت دارد. لذا پیش از قصد زیارت خانه خداوقبوراهل بیت عصمت و طهارت (ع) از نائبان خاص امام (ع) اذن دخول به حرم امن الهی را تقاضا کرد. فرزندش ابو عبداللّه حسین می‏فرماید: جمعی از محدثان شیعی قم که در بغداد ساکن بودند برایم نقل کردند در سالی که قرامطه به زائران خانه خدا حمله کردند، یعنی همان سالی که شهابهای آسمانی فرو ریختند، پدرم – رضوان خدا بر او باد – به محضر ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی قدس سرّه نامه نوشت و از او اجازه خواست که به مکّه مکرّمه مشرف شود.
در پاسخ آمد: امسال به زیارت خانه خدا حرکت نکن!
نامه دیگری نوشت و عرض کرد: نذر واجبی داشتم که همین امسال به مکه روم آیا چنین اجازه می‏دهید از زیارت صرف نظر کنم و تشریف نبرم؟
در پاسخ آمد: چنانچه از رفتن به زیارت خانه خدا ناگزیر هستی، پس لازم است هنگام حرکت همراه آخرین کاروان باشی!
همانطور که آن حضرت دستور داده بود پدرم در آن سال با آخرین کاروان حرکت کرد و به سلامتی برگشت ولی زائرانی که با کاروانهای پیش از آن حرکت کرده بودند جانشان را در حمله قرامطه از دست دادند.( طوسی،محمدبن حسن، ۱۴۲۳ق :۳۲۲).
دو حادثه کشتار زائران خانه خدا توسط قرامطه و سقوط شهابهای آسمانی که به « تناثر نجوم» معروف است و ابن اثیرو مسعودی دو مورخ شهیر وقوع این دو حادثه را در سال۳۲۹ق ذکر کردند. (ابن اثیر،علی بن محمد، ۱۳۴۴ ش:۱۷۶و ۱۷۷).
بنابراین مسافرت ابن بابویه قمی‌به زیارت خانه خدا در سال ۳۲۹ق بود که در همین سال برای بار دوم به بغداد وارد شد و مطابق نقل شیخ طوسی، هارون بن موسی تلعبکری از او حدیث نقل کرد و فرمود: در سالی که ستارگان فرو ریخت از وی ( ابن بابویه قمی) احادیثی را شنیدم که در همان سال وارد بغداد شد و تمام کتابها و احادیثی را که روایت می‏کرد به من اجازه داد.
صدوق اول، ابن بابویه قمی، در دانش و کرامتها و صداقت و راستیها مورد احترام و اطمینان نایبان خاص صاحب الزمان ( عج) بود. ابوالحسن علی بن محمد سمری – چهارمین نایب امام زمان ( عج) – پیوسته از فقها و راویانی که به دیدارش می‏رفتند از سلامتی او می‏پرسید و آنها از تندرستی و زندگی پربارش خبر می‏دادند و از اینکه می‏شنیدند صدوق اول مرد راستیها حیات دارد و همچنان نور افشانی می‏کنند، خوشحالی در سیمای مبارکش آشکار می‏گشت. در سال ۳۲۹ق، پیش از آنکه علی بن محمد سمری از زندگانی دنیا رخت بربندد و عصر غیبت صغری به پایان رسد، جمعی از استادان بزرگ وعالمان حدیث در محضرش بودند که ناگاه فرمود:
رحم اللّه علی بن الحسین بن بابویه القمّی! خدای تبارک و تعالی علی بن حسین بن بابویه قمی‌را بیامرزد! به نقلی چنین فرمود: آجرکم اللّه فی علی بن الحسین فقد قبض فی هذه الساعه. خداوند به شما مصیبت علی بن حسین ( ابن بابویه قمی) اجر عنایت فرماید، او در این ساعت از دنیا رفت. حاضران با شگفتی تاریخ آن روز را یادداشت کردند که پس از ۱۷یا ۱۸روز، از قم خبر آمد که علی بن حسین، صدوق اول در همان ساعت و روزی که علی بن محمد سمری آن جملات را فرمود چشم از این جهان فرو بست.(ابن بابویه،محمدبن علی، ۱۳۷۴ ش: ۵۰۳)؛( النجاشی،احمدبن علی، ۱۴۰۸ق،: ۲۶۲). فقها و شیعیان قم پیکر مطهرش را تشییع کردند و در جوار بارگاه ملکوتی فاطمه معصومه (س) به خاک سپردند، هم اکنون آرامگاه این ستاره آسمان معرفت، زیارتگاهی است و مردم ودانشمندان و شیعیان به زیارتش می‏روند.

۲-۳ حسین بن علی ابن بابویه قمی

از تاریخ تولّد حسین بن علی در کتب رجالی سخنی به میان نیامده است، امّا از قرائن روشن است، تولّد وی در اوائل قرن چهارم هجری بوده است؛ زیرا پدر بزرگوارش در سال ۳۰۴ یا ۳۰۵ ق برای زیارت قبور ائمه طاهرین(ع) و سومین نایب خاص حضرت بقیه اللّه – عجل اللّه تعالی فرجه الشریف – به بغداد می‏رود. نامه‏هایی را که او برای حسین بن روح نو بختی نوشته، بعد از این تاریخ بوده است. در جواب نامه وی، حضرت حجه ابن الحسن (ع) تعبیرهایی چون «ستملک»، «سترزق» یا «سیولد» را به کار برده‏اند. از این تعابیر (با حروف «س») معلوم می‏شود که پس از سال‏های ۳۰۵، خیلی طول نمی‏کشد که علی بن الحسین؛ صاحب اولاد می‏گردد.
با توجه به این که علی بن الحسین در سال ۳۲۹ ق از دنیا رفته است، سال تولد محمد و حسین را باید بین سال‏های ۳۰۵ تا ۳۲۹ق دانست. پدر وی همان طور که بیان کردیم از عالمان ودانشمندان معروف زمان خویش بود و این خواست خداوند بود که این دو برادر از محضر پدر به مقام و مرتبه علمی‌برسند. او بیش از یک دهه تحت تعلیم پدر بزرگوارش، قرار داشت. وی با استعدادی سرشار و شوق زیادی که درراه تحصیل علم داشت، درجات بلند علوم اسلامی‌را به سرعت پیمود. وی گرچه در علم فقه و حفظ حدیث، به مرتبه برادرش شیخ صدوق؛ نمی‏رسید، لکن او هم از فقها و محدّثین برجسته‏ای به شمار می‏آمد که بر سر زبان اهالی قم قرار داشت. او با مسافرت هایی که به بعضی از شهرها نمود، آوازه شهرتش به بسیاری از نقاط اسلامی‌را رسید.
ابو عبداللّه، حسین بن علی با استعداد سرشار و جدّیت و شوق زیادی که به تحصیل علم و حفظ احادیث اهل بیت (ع) داشت، به سرعت توانست مدارج عالی فقه و حدیث را بپیماید و بر کرسی تدریس قرار گیرد. ایشان می‏گوید: وقتی مجلس درس تشکیل دادم، کمتر از بیست سال داشتم. گاهی ابوجعفر، محمد بن علی اسود در مجلس درس من حاضر می‏شد. او وقتی می‏دید من در این سن جوانی با سرعت به سؤال‏های شاگردان در رابطه با مسائل حلال و حرام شرعی جواب می‏دهم، بسیار شگفت زده می‏شد و بعد می‏گفت: تعجبی نیست، چون که تو به دعای حضرت امام زمان – عجل اللّه تعالی فرجه الشریف – به دنیا آمده‏ای.( نوری، میرزا حسین،۱۳۱۸ق:۵۲۴).
از مطالعه تاریخ و حدیث چنین به دست می‏آید که همواره رجال شیعه دارای مناصب مهمی‌در مرکز خلافت و سایر شهرها بوده‏اند، و حکّام وقت به نظرات آنها توجّه می‏کردند.
قدرت و عظمت علمای شیعه در بغداد و قم و به طور کلّی در عراق و ایران، در دوره «دیالمه» به اوج خود رسیده بود. حوزه ‏های درس و بحث و مجالس مناظره آنان با ارباب مذاهب در بغداد، علنی بود. دانشمندان شیعه در همه جا با سلاطین دیالمه و وزرای آنان مرتبط و منظور نظر ایشان بودند. رابطه شیخ صدوق؛ و برادرش حسین بن علی بن بابویه، با صاحب بن عبّاد، وزیر دانشمند و ادب پرور «دیالمه»، از نمونه این ارتباطها است.
شیخ صدوق؛ کتاب عیون اخبار الرّضا را به نام صاحب بن عبّاد، تألیف کرد. حسین بن علی بن بابویه؛ نیز کتابی را برای صاحب بن عبّاد به رشته تحریر در آورد. (دوانی،علی، ۱۳۸۶ ش:۴۶-۴۰). به نظر نمی‌رسد که این نفوذ و ارتیاط با حاکمان و فرمانروایان جهت کسب مقامهای دنیوی بوده باشد،بلکه بیشتر به خاطر ارشاد وراهنمایی این حاکمان و به تبع آن ارشاد مردم به سمت حق و عدالت بوده است.
حسین بن علی بن بابویه قمی‌از استادان بزرگی بهره برد، بعضی از آنها که در کتب رجال به نامشان تصریح شده است، عبارتند از:
۱- پدر بزرگوارش علی بن حسین بن بابویه قمی: وی بیش از یک دهه تحت تعلیم آن عالم فرزانه قرار داشت. او از پدرگرامیش برای نقل روایاتش اجازه داشت.(الطوسی،محمدبن حسن،۱۴۲۳ق :۴۶۷ )؛(النجاشی،احمدبن علی، ۱۴۰۸ ق: ۵۰).
۲ – برادرش ابوجعفر، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی‌معروف به شیخ صدوق (همان:۵۰)
در همتایی حافظه نیرومندش جز برادرش، ابو عبداللّه حسین بن علی، مانند دیگری نداشت. تنها برادر و شاگرد او حسین بن علی بود، که قدرت حافظه اش چون شیخ صدوق زبانزد خاص و عام بود.
۳ – شیخ ابی جعفر محمد بن حسین نحوی.( افندی اصفهانی، میرزا عبداللّه، ۱۳۶۶ ش: ۱۴۹).
۴ – علی بن احمد بن عمران الصّفّار.
۵ – ابوجعفر محمد بن علی الاسود.
۶ – حسین بن احمد بن ادریس. (ابن بابویه،محمدبن علی، ۱۳۸۳ ق: ۳۸ ).
حسین بن علی که در سن جوانی به تدریس علوم فقهی پرداخت، شاگردان زیادی راپرورش داد، و معارف وعلوم متعالی اهل بیت (ع) را به شاگردانش منتقل نمود. متأسفانه در کتب رجال نام تعداد کمی‌ از آنها آمده است. اینان عبارتند از:
ابوالقاسم علی بن حسین، معروف به سید مرتضی.( افندی اصفهانی، میرزا عبداللّه،۱۳۶۶ش: ۱۴۹).دانشمندی بزرگ و نابغه‏ای کم نظیر بود. وی در ماه رجب سال ۳۵۵ ق، در شهر بغداد دیده به جهان گشود. از همان دوران کودکی به یادگیری دانش‏های متداول آن روز پرداخت. او در سنین جوانی در بسیاری از علوم اسلامی‌به مقام والایی رسید. وی از شاگردان ممتاز مرحوم شیخ مفید(متوفای ۴۱۲ ق) نیز به حساب می‏آید. (حر حاملی،محمدبن حسن،۱۳۸۵ق :۱۸۳).
سید مرتضی علاوه بر مسؤولیت‏های مهم اجتماعی و تربیت شاگردان ممتازی همچون شیخ طوسی و ابن برّاج، آثار مهمی‌نیز از خود به یادگار گذاشت.علامه امینی در الغدیر نام ۸۶ اثر او را ذکر کرده است. (امینی،عبدالحسین، ۱۴۱۶ ق: ۲۷۰).
ابو عبداللّه، حسین بن عبیداللّه بن ابراهیم معروف به غضائری، دانشمندی برجسته و محدّث و رجالی نامداری است که روایات زیادی نقل نموده است. وی از مشایخ حدیث و اعیان جامعه اسلامی‌است. او با شیخ مفید؛ هم عصر بود. مرحوم نجاشی؛ و شیخ طوسی؛ و سایر بزرگان نیز از وی حدیث نقل کرده‏اند. (مدرس،محمد علی ۱۳۴۶ ش: ۲۴۶ و ۲۴۷ و ج ۷ :۴۰۰) ؛(افندی،عبدالله ابن عیسی،۱۳۶۶ ش :۱۴۹).
حسن بن علی بن حسن قمی: صاحب قدیمی‏ترین تاریخ قم، که ترجمه بخشی از آن در دست است و مورد استفاده علما می‏باشد.همان