حُـــدُوث وَ قِــــدَم مِــهراَفــزُونِــیَ

وِیـنِه صُبْــحِ بَــرزَخ شُــوْ وُ رُوز نِــیَ

۱) ترجمه بیت: جدید و قدیم باعث افزایش مهر و محبت و شناخت خداوند است و این بحث حادث وقدیم همانند صبحگاهان که برزخ میان شب و روز است نمی باشد.
۲) نکات بلاغی: افزُونی با روُزنی: کلمه قافیه است، حدوث با قدم: تضاد است، شب و روز تضاد صبح، شب و روز: مرعات النظیر است، مهر: ایهام تناسب ۱- دوستی ۲- ماه و با شب و روز رابطه دارد.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: حدوث: در اصطلاح فلسفی: وجود بعد از عدم، شئی که در زمانی نبوده و بعد پیدا شده است. (ر. ک، امید، ۱۳۸۹: ۱۸۳)، «چون بنده مکلف بود به معرفت خداوند ـ عزّ وجلّ ـ معرفت خود را بباید تا به صحت حَدَثِ خود قِدَم خداوندـ عزّ وجلّ ـ بشناسد و به فنای خود بقای حقّ تعالی ـ وی را معلوم کردد. ونصّ‌ کتاب بدین ناطق است آیه (۱۳۰) سوره مبارکه البقره ( وَمَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّهِ إِبْرَاهِیمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ )». (هجویری، ۱۳۸۹: ۲۹۷)، قدیم: عالم حادث زیرا در حال تغییر و دگرگونی می باشد، اگر عالم حادث باشد نیاز به محدث دارد و حادث بودن جهان نیاز به آفریدگاری است که ازجنس جهان نباشد؛ یعنی عالم خود مجسَّم است و آفریدگار وی باید مجسِّم باشد. آن محدَث است که محل تغیّراست پس آفریدگارش باید قادر بر همه چیز باشد. وآفریدگارش نامتناهی وآن متناهی، وقادر است به همه چیزها و برهمه کارها، وعالم است وتصرَّفش جایزاست. (ر. ک، هجویری، ۱۳۸۹: ۵۷۲)مولوی در جواب دهری که منکر الوهیت است و عالم را قدیم می داند می گوید:

دی یـکی مـی گفت: عــالـم حــادث اسـت

فانی است این چرخ و حقش وارث است

فلسفییی گفت: چون دانــــــی حــــدوث؟

حادثّی ابر چـــون دانــــد غُیــــــوث؟

ذرّه یـی خــــود نیســتی از انقـــــــلاب

تـــو چه می دانی حــــدوثِ آفتـــاب؟

کِــرمکـی کــاندر حَــدَث بــاشـد دفــین

کـی بــدانـــد آخِـر و بَـــدوِ زمیــــن؟

(۴مثنوی/۲۸۳۴-۲۸۳۷)

بَـــرْزَخِـین وَ بیـــن حـــدوث و قـِدَم

اَوْسَطَــها خَــیْرَ الْاُمُور کِیـْفُ وْ کَـــم

۱) ترجمه بیت: میان این دنیا و آخرت عالم برزخی وجود دارد و بهترین کارها رعایت حد وسط است. عصبانی هستی در بین قدیم و جدید گرفتار شدهای اما بهترین کارها انتخاب حد وسط است که کمیت و کیفیت را در بر دارد.
۲) نکات بلاغی: حادث و قدیم: تضاد، اقتباس: «از حدیث پیامبر: «خیرُالاُمُورِأَوْسَطُها». بهترین کارها معتدل ترین آن هاست».(ر. ک. نهج الفصاحه، ۱۳۸۳: ۲۸۵)، بَرزَخِین: عصبانی هستی.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: مولوی در مورد قدم وحدوث عالم به بحث دهری،که قایل به قدیم بودن عالم است با مومنی که عالم را حدوث می داند، وکاریک مومن تقلیدی بیش نیست مقایسه می کند. هرگاه هریک برای اثبات نظرخود حاضرند به درون آتش بروند تا آتش بین آنان داوری کند. وآن را که قلب است بسوزاند و در صورتی که دهری حادث را انکار کند، پس نتیجه گرفته می شود که هرچیزی علتی دارد و حدوث بدون علت وجود ندارد. سلسله علت ها پیدامی شود که هرعلتی، علتی دیگر را بدنبال خود میآورد که این ذات قدیم که علت علت هاست را وصف می کند. درنتیجه نه تنها به حدوث عالم اعتقاد دارد، بلکه علل واسباب مقهورحکم محدث قدیم میداند، با توجه به این مسئله عقیده دهری را به کل منکر نیست بلکه ادعای مومن را اثبات می نماید. (ر.ک، زرین کوب،۱۳۹۰: ۲۸۶ – ۲۸۷)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مسئله قدم وحادث همان گونه که نزد مباحثه کننده و مفلسف بیان شده است عارفان را درک نمیکند، همان طوری که اگر از عارف عاشق حق سؤال می شود، که جهان حادث یا قدیم است آن را بیان میکند. از روزی که چشم باز کرده است چشمش برجهان نیفتاد، مگر بر وجود که بحث حادث و قدیم را مورد توجه قرار داده است. آنچه باحث دلیل شناخت خدا میداند عارف پرده و حجابی برای رسیدن به خدا میداند و مانع سیر و سلوک وی است، نمیتواند دلیلی بر وجود علت و معلول باشد امکان دارد. در نزد باحث علت واجب معلول باشد؛ درنتیجه در نظر عارف مصنوع دلیل صانع نیست، در نظرعارف برهان وقیاسی که باحث خود بدان راضی کرده و مانع رسیدن او به هدف است، آنچه قاعده امکان نام دارد آن صورتی شهودی و تجربه ای است روحانی که وجودش درمرتبه ی امکان و بی نیاز از علت است. در بحث الهیات حکما مسئله حدوث و قدم را مطرح و حادث و هالک با ذات قدیم که بقا وحیات به او بستگی دارد، دنیا ازحرکت وسکون خالی نیست. چون عالم مرکز حادثات است؛ درنتیجه حادث است، و چون حادث است مستلزم وجود علت است. (ر. ک، همان،۱۳۹۰: ۷۳۳ و۵۵۲)ف مولوی گوید:

مُبدِع آمد حقّ و مُبدع آن بود

که بـرآرد فـرع بــی اصـل وسنـد

آموزه‌ها و پیام های آیه فوق این گونه است که : فرعون به دلیل مغرور بودن به سرکشی برخاست و به حضرت موسی(ع) گفت : من پروردگار بزرگتر هستم، غافل از اینکه نمی‌دانست خدای موسی برترین و بیشترین قدرت را دارد، در حالی که فرعون خودخواه بود و ادعای خدایی کرده در واقع هیچ حد و حدودی نمی‌شناخت به گونه ای که خودش را خدای والاتر و بلکه خدای خدایان می‌نامید.
و در نهایت مزه همه اعمال خود را چشید و به هلاکت دنیا و آخرت رسید و به فرجامی عذاب آلود مبتلا شد و لهذا انسان‌ها باید از این داستان پند گیرند که مبادا به عاقبت سرکشانی مانند فرعون دچار شوند.
« اِنَّ اللهَ یأمُرُ بِالعَدلِ وَ الإحسانِ و إیتاءِ ذی اَلقُربی وَ ینهی عَنِ الفَحشاءِ وَ اَلمُنکَرِ وَ اَلبَغی یعِظکُم لَعَلَّکُم تَذَکَّرونَ، در حقیقت خدا به دادگری و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان می‌دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم باز می‌دارد، به شما اندرز می‌دهد باشد که پند گیرید»(قرآن کریم، ترجمه بحرانی، النحل/ ۹۰)
ابن بابویه در معانی الاخبار ذیل آیه آورده است که :
« عمرو بن عثمان تیمی گوید : جمعی از یاران امیرالمؤمنین در موضوع مروت (مردانگی، جوانمردی، نرم دلی) با هم به گفتگو پرداخته بودند که حضرت تشریف آورد: فرمود : چرا آن را از قرآن فرانگرفته اید؟ عرضه داشتند یا امیرالمؤمنین در کجاست؟ فرمود: در قول خدای عزوجل (ان الله یَأمُرْ بِالْعَدلِ وَ الإِحْسان، خداوند به شما دستور می‌دهد عدل و احسان را شیوه خود سازید، پس عدل همان انصاف و رعایت حق و احسان بخشش و تفضل از حق خویش می‌باشد» (ابن بابویه، ۱۳۷۷: ۱۲۶)
«اعتقاد ما درباب عدل آن است که حق تعالی ما را به عدل مأمور فرموده و خود معامله با ما، به ما فوق عدل یعنی تفضل نموده.» (ابن بابویه، ۱۳۷۱: ۸۲)
با دقت در مفهوم این آیه آگاه می‌شویم که پایه های دین مقدس اسلام بر اساس دادگری، عدالت، احسان، و نیکوکاری بنا شده است. صفات زشتی همچون ستمگری، و زشت کاری را طرد و نامقبول دانسته و عبرتی است برای انسان که از کارهای زشت و حرام دوری گزیند زیرا اجرای عدالت در همه شئون حکومت، به عنوان یک وظیفه اخلاقی و دینی مورد توجه بوده و نیکوکاری، عدالت، و کمک به بینوایان در کنار هم زیبا و پسندیده و ستوده بوده و سبب پاک شدن اعضا و جوارح انسان از گناهان پنهانی و آشکار می‌شود، مانند « ذی القربی» که در آیه فوق به آن اشاره شده نزدیکان فقیر پیامبر بوده، که برای تهیه معیشت و غذای خود در سختی بودند ولی پیامبر آن‌ ها را مورد لطف و محبت خود قرار داد و در بیشتر اوقات به آن‌ ها خمس پرداخت می‌کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

احادیث مورد استناد هجویری به شرح زیر بیان می‌شود که :
هجویری با اشاره به این که شرط آداب اکل آن است که تنها نخورند و به یکدیگر بخشش کنند به این حدیث استناد کرده است.
لقوله علیه السلام : شَرُالناسِ مَن أکَلَ وَحدَهُ و ضَرَب عَبدَهُ وَ مَنَعَ رِفدَهُ، بدترین مردم کسی است که به تنهایی می‌خورد بنده خود را می‌آزارد و از بخشش به مسلمانان باز می‌ایستد. تحلیل نگارنده این گونه است که: شایسته نیست انسانی ادعای مسلمانی کند، ولی از حال درویشان و تهیدستان بی خبر باشد ما در سیره ائمه و بزرگان دیده ایم آن‌ ها حاضر بودند خودشان گرسنه بمانند تا ضعیف تر از خود با شکم سیر بخوابند، آری انسان باید به گونه ای هدفمند از نعمت های دنیایی استفاده کند، تا بتواند بخشی از آن را برای روزی دیگر هم نوعان خود قرار داده و این گونه نباشد که فقط به فکر خود و خانواده خود باشد، زیرا پر کردن شکم فقرا از عبادات هم برتر است و کسانی که به فکر فقرا بوده و در حق آن‌ ها ایثار می‌کنند در واقع مددکارانی هستند که به دین خدا کمک می‌کنند.
۳-۳۴- راه رفتن
هجویری ابتدای سخن خود پیرامون راه رفتن را با آیه قرآنی شروع کرده است و بعد پیرامون این موضوع (راه رفتن) سخن رانده است. « سپس درویش باید که به مراقبت و بیداری رود و سر افکنده و به هیج سو ننگرد جز اندر برابر روی خود و راه، و باید که طالب حق پیوسته بر روش خود می‌رود و بداند که هر قدمی که می‌نهد بر چه می‌نهد، آن بروی است یا از آن وی است؟ اگر بروی است استغفار کند و اگر از آن وی است در آن جد کند تا زیادت شود» (هجویری، ۱۳۸۷: ۵۱۵)
هر رفتار و عملی که از انسان سر می‌زند دارای ویژگی‌ها و آداب خاصی است راه رفتن هم از آن مستثنی نبوده و آداب خاص خودش را دارد یکی از نشانه های ادب این است، وقتی که جماعتی همراه انسان راه می‌روند جلوتر از آن‌ ها قدم ننهند بلکه در راه رفتن فروتنی و تواضع تمام داشته و با تکبر و غرور بر روی زمین با دوستان راه نروند تا توجه دیگران را به خود جلب کند.
« و از داودطایی، رضی الله عنه می‌آید که : روزی دارو خورده بود وی را گفتند : زمانی بدین صحن سرای اندرشو تا فایده دارو ظاهر شود گفت : من شرم دارم که به قیامت خدای- عزوجل – مرا سوال کند: چرا قدمی چند بر نصیب هوای خود نهادی» (همان : ۵۱۵)
وقتی بحث از راه رفتن می‌شود تنها راه رفتن عادی و معمولی نیست بلکه قدم گذاشتن در مسیر قرب به خدای تعالی را هم شامل می‌شود، و مهم تر این که وقتی انسان به نیازمندان احسان، و نیکوکاری می‌کند، در واقع قدم در راه خدا برداشته است به عنوان مثال وقتی کارها و اعمال عبادی خود را به موقع انجام دهد و امر به معروف و نهی از منکر
کند در مسیر حق قدم گذاشته است، زیرا قدم گذاشتن زمانی مفید و باارزش است که در راه خدا برای اقدام به کار خیر و نیکویی بوده و با انگیزه الهی باشد، و همچنین در جهت خدمت به خلق خدا، دین خدا و به طور کلی سعادت حقیقی وواقعی بشر باشد، اگر قدم گذاشتن در مسیر توسعه معنویت و رشد اخلاق جهت گیری شود نیکوست، در مقابل عدم رعایت این موارد از سوی افراد یک جامعه، اگر به صورت فراگیر درآید، موجبات فروپاشی نظام اجتماعی خواهد شد.
آیات قرآنی مورد استناد هجویری به شرح زیر بیان می‌شود که :
« وعبادُ الرَحمنَ اَلّذینَ یمشُونَ عَلی اَلأَرضِ و إذا خَاطَبَهُم الجاهِلونَ قالوا سَلاماً، بندگان خدای رحمان کسانی اند که بر روی زمین با نرمی گام بر می‌دارند و چون نادانان ایشان را طرف خطاب قرار دهند به ملایمت پاسخ می‌دهند»(قرآن کریم، ترجمه بحرانی، الفرقان/۶۳)
هجویری با اشاره به اینکه انسان طالب حق پیوسته بر روش خود می‌رود و نسبت به هر قدمی که می‌نهد آگاه است به این آیه استناد کرده است.
ابن بابویه در ترجمه توحید الصدوق ذیل آیه آورده است که:
« چون خطاب کنند بندگان خداوند رحمان را جاهلان و نادانان و سخنی بی ادبانه باایشان گویند در جواب گویند سلام یعنی قولی سلامت و سخنی که بدان سالم مانند از ضرر ایشان، و یا مراد از سلام ترک است در وداع یعنی ما شما را به شما گذاشتیم و در معرض خطاب شما در نمی‌آییم یا مراد سلام علیکم است یعنی چون جاهلان را ببینند بر ایشان سلام کنند تا از شر ایشان ایمن گردد و مؤلف در بیان سلام گفته یعنی سداد و صواب و سداد به کسر سین یعنی راست شدن و حق شدن و به فتح سین راستی و صواب ضد خطا است یعنی حق و راست و درستی گفته می‌شود که صواب از گفتار به سلام نامیده شده زیرا که آن از عیب و گناه سالم باشد» (ابن بابویه، بی تا: ۲۱۹)
تحلیل نگارنده این گونه است که : با توجه به این‌که خصوصیات اخلاقی و باطنی افراد در حرکات راه رفتن آن‌ ها نمود پیدا می‌کند لهذا آداب و روش مشی انسان، نشانی از صفات درونی آن‌هاست، زیرا تواضع در راه رفتن سبب می‌شود فرد به شخصیت دیگران احترام بگذارد، و بدون سرکشی حق را پذیرفته و ایمان آورند، و در برابر بداخلاقی، و پرخاش گری افراد جاهل صبر و حوصله به خرج داده و با آرامش از نزدیک آن‌ ها بگذرند و هیچ گاه با افراد نادان مجادله نکنند زیرا اینها بندگان خاص خدایند که فروتن و با حوصله هستند.
« اَلیومُ نَختِمُ عَلی أَفَواهِهِم و تُکَلِّمُنا أَیدیهِم و تَشهَدُ أرجُلُهُم بُما کانُوا یکسَبُونَ، امروز بر دهآن‌های آنان مهر می‌نهیم و دستهایشان با ما سخن می‌گویند و پاهایشان به آن چه فراهم می‌ساختند، گواهی می‌دهند» (قرآن کریم، ترجمه بحرانی، الیس/ ۶۵)
هجویری با اشاره به اینکه درویش باید با مراقبت و سرافکنده راه رود و به هیچ سوننگرد جز اندر برابر روی خود و راه به این آیه استناد کرده است.
قرشی بنایی در قاموس قرآن ذیل آیه آورده است که:
« شده که گوشها و چشم‌ها و پوستها روز قیامت بر اعمال آدمی گواهی دهند، از این رو روشن می‌شود که در قیامت تکامل به حدی خواهد رسید که همه چیز زنده و همه چیز ناطق و همه چیز با شعور خواهد بود و انسان با دست و پای خود سخن گفته و جواب خواهد شنید» (قرشی بنایی، ۱۴۱۲: ۸۱)
شیخ بهایی در منهاج النجاح ذیل آیه آورده است که :
« چون تواند بود که روز محشر مردم در مقام احتیاج شوند و از برای خلاص خود از عذاب الهی مجادله نمایند و از زلات خود جواب گویند، و حال آنکه در قرآن مجید وارد است که در آن روز مهر خاموشی بر دهان های بندگان گذاشته خواهد شد و اعضاء و جوارح ایشان به جای زبان مأمور به تکلم خواهند بود تا از فعلی که آن‌ ها را به آن واداشته اند خبر دهند و ایشان را گنجایش انکار آن نماند» (شیخ بهایی، ۱۳۸۴: ۴۹)
نگارنده براین عقیده است آن‌گاه که : تمامی اعضا و جوارح بشر به اذن خدا حی می‌شوند، و به اعمال و کرداری که در این دنیا بانی آن بودند شهود می‌دهند عبرتی است برای زندگان که اجازه ندهند هیچ یک از اندام های آن‌ ها به ویژه پاهایشان، در مسیر نافرمانی خدا باشند چرا که به اذن خدا همه اعضا بر کرده های خود زبان باز کرده و گواهی می‌دهند.
« وقال إنّّی ذاهّبٌ إِلَی رَبِّی سَیهدینِ، و ابراهیم گفت : من به سوی پروردگارم رهسپارم، زوداکه مرا راه نمایید» (قرآن کریم، الصافات/۹۹)
هجویری با شرح این نکته که می‌بایست روش طالب پیوسته بر آن صفتی بود که اگر کسی گوید کج می‌روی به طور قاطع گوید، به سمت پروردگارم رهسپارم به این آیه اشاره کرد است. راوندی در جلوه های اعجاز معصومین ذیل آیه آورده است که :
«ابراهیم (ع) گفت إنِّی ذاهِبٌ إِلَی ربّی، این جمله را وقتی گفت که از طلم نمرود به سوی بیت المقدس می‌رفت همسرش ساره را به خاطر غیرتش در صندوقی قرار داد، وقتی که از نزد مرزبان پادشاه قبط می‌گذشت، مرزبان گفت نمی‌گذارم از اینجا بگذری مگر اینکه صندوق را باز کنی ابراهیم (ع) آن را باز کرد و ساره خیلی زیبا بود، مرزبان این خبر را به پادشاه داد پادشاه گفت : او را با صندوق اینجا بیاورید، وقتی که ابراهیم (ع) بر پادشاه وارد شد پادشاه گفت صندوق را باز کن» (راوندی، ۱۳۷۸: ۶۳۷)
نگارنده بر این عقیده است است که : ابراهیم (ع) قبل از اینکه به مقام نبوت رسد بسیار راستگو بود، و هرگز دروغ نمی‌گفت و وقتی که از ظلم و ستم نمرود سرکش به سر زمین پاک بیت المقدس قدم گذاشت، سعی داشت که تبلیغ دین را اول در بین خویشاوندان خود شروع کند، ابتدا به سراغ عمویش آذر که به استدلال بسیاری از نویسندگان تاریخی، عامل بزرگ فساد و بت پرستی بود رفت، و با نهایت احترام و ادب با او سخن گفت تا در صورت امکان هدایت شود و حتی به او وعده داد که برایش طلب آمرزش کند در حالی که آذر ایمان نیاورده بود، خداوند در قبال تلاش ابراهیم (ع) و قدم گذاشتن در راه توحید به او دودمان پاکی داد. آن‌ ها سر سلسله پیامبران بزرگ شده اند و پاداش دیگر ابراهیم، رحمت الهی و نام نیکی بود که در میان امت از خود به یادگار گذاشت.
۳-۳۵- خواب سفر و حَضر :
«بدان که مشایخ را رضی الله عنه – اندر این معنی اختلاف بسیار است به نزدیک گروهی مسلم نیست مریدرا که بخسبد جز اندر حال غلبه، آنگاه که خواب را از خود باز نتواند داشت و به نزدیک گروهی روا باشد که مرید به اختیار بخسبد و اندر خواب تکلف بکند، از پس آن که حق امور به جای آورده باشد» (هجویری، ۱۳۸۷: ۵۱۷-۵۱۶)
« وجنید می‌گوید : بیداری ما معاملت ماست اندر راه حق، و خواب ما فعل حق بر ما، پس آن‌چه بی اختیار ما بود از حق به ما تمام تر از آن بود که به اختیار ما بود از ما به حق و قیس عامر می‌گوید : دیدم گروهی را که بیداری را بر خواب فضل نهادند بر موافقت علی بن سهل رحمه الله علیه ار آن‌چه وحی رسل و کرامات اولیاء را تعلق به بیداری بوده است» (همان : ۵۱۹)
تحلیل نگارنده این گونه بیان می‌شود که : درست است خواب برای سلامتی جسم و روح انسان مفید است اما اگر باعث کوتاهی در عبادات و معاملات با خداوند شود مایه خسران و تباهی است لهذا انسانی که خدای خود را دوست می‌دارد، هیچ گاه به خود اجازه نداده که که خواب مانع دست یابی معنوی وی به امور الهی همچون تهجد، صلاهَ و دیگر فضایل نیک شود، است که انسان در خوابیدن تعادل را رعایت کند بدانند نه خوابیدن بسیار و نه کم خوابیدن هیچ کدام فایده ای ندارد بلکه باعث تنبلی و سستی بدن آدمی می‌شود، این گونه نباشد که انسان در خواب غفلت و بی خبری به سر ببرد و نتواند فریضه صبح را به جای آورد، در این صورت علاوه بر اینکه پیامدهای مهلکی برای فرد در پی دارد باعث شده که از رزق و روزی کافی هم بهره مند نشود، بنابراین خوب است انسان در هنگام خوابیدن به محاسبه نفس خویش بپردازد و آنقدر این عمل را تکرار کند که به صورت عادت برای او شود.
عنصر المعالی در قابوس نامه آورده است که :
« اما خواب روز به تکلف از خویشتن دور باید کرد و اگر نتوانی اندک مایه باید خفتن که روز خویش شب گردانیدن نه از حکمت بود، اما رسم محتشمان و منعمان چنان است که تابستان نیم روز به قیلوله روند باشد که خسبند یا نه، اما آن طریق تنعم است چنانکه در رسم است یک ساعت بیاسایند و اگر نه با کسی که وقت ایشان با وی خوش بود به خلوت همی باشند، تا آفتاب فرو گردد و گرما بشکند و آنگاه بیرون آیند و در جمله الامر جهد باید کرد تا بیشترین عمر در بیداری گذاری و در کمتر خفتن که بسیار خفتن ما را خود پیش اندر است، و هر کسی که با آفتاب برآمدن برخیزد تنگ روزی بود از آن قبل که نماز از وی درگذشته بود شومی وی او را دریابد. (عنصرالمعالی، ۱۳۸۰: ۸۳)
آیات قرآنی مورد استناد هجویری به شرح زیر بیان شده است که :
«فَلَما بَلَغَ معَهُ السَّعی قَال یا بُنَی إنّی أری فی المَنامِ أنِّی أَذبَحُکَ فَانْظُر ماذا تَری قالَ یا أَبتِ افعَلَ ما تؤمَرُ سَتَجِدونی إن شَاءَ اللهُ مِنَ الصابِرینَ، وقتی با او به جایگاه سعی رسید، گفت: ای پسرک من! در خواب چنین می‌بینم که تو را سر می‌برم، پس ببین چه به نظر می‌آید؟ گفت ای پدر من! آن‌چه را مأموری بکن، انشاء الله مرا از شکیبایان خواهی یافت» (قرآن کریم، ترجمه بحرانی، الصافات/۱۰۲)
هجویری ضمن اشاره به سخن یکی از مشایخ که خواب را حجاب دانسته و شبی که خواب چشمانش را فرا می‌گرفت میلی از آب و نمک در دیده می‌کشید به این آیه استناد کرده است.
حسینی همدانی در درخشان پرتوی از اصول کافی ذیل آیه آورده است که :
« و نیز ایراهیم (ع) در عالم خواب که تجرد بیشتری از نیروهای و حواس ظاهری دارد مشاهده نمود که فرزند خود اسماعیل را ذبح می کند از نظر ارتباط با عالم غیب همین حقیقت حادثه ای را به طور ارائه صحنه مثالی به ابراهیم (ع) ارائه شد آن را حکایت نمود فرمود : إنّی اَری فی اَلمَنامِ أَنّی أَذبَحُکَ رؤیای صادقه است در اثر کثرت ارتباط با عالم غیب که صورت حادثه و صحنه مثالی در عالم خواب به ابراهیم ارائه شده است»(حسینی همدانی نجفی، ۱۳۶۲: ۲۲۳)
آیه فوق به حضرت ابراهیم اشاره دارد که، در خواب مشاهده کرد فرزند خود اسماعیل را سر می‌برد، به حدی به خدای خود نزدیک بود و رابطه داشت که عین این واقعه به وقوع پیوست، زیرا همه این ماجراها حکایت از عنایت ارتباط روح قدسی ابراهیم خلیل با عالم غیب داشت، بدون اینکه واسطه خارجی حسی در میان باشد و ابراهیم به دلیل رابطه اش با خدا موفق شده رضایت و خشنودی وی را کسب کند؛ تا تمام برنامه هایش مورد رضایت خدا قرار گیرد ضمن اینکه اسماعیل به پدرش گفت اگر نمی‌خوابیدی و از دوست غافل نمی‌شدی اکنون سزایت نبود پسرت را قربانی کنی.
رسول خدا (ص) فرمودند » اَلنَومُ اَخُ اَلمَوت، خواب برادر مرگ است. توضیح آنکه به هنگام خواب روح کاملاً از بدن جدا شده مانند مرگ که در آن روح از بدن جدا می‌شود می‌باشد ولی خداوند متعال در هنگام خواب روح را کاملاً از بدن جدا نمی‌کند ولی در حال مرگ کاملاً جدا می‌شود.
امام صادق در مصباح الهدایه ذیل حدیث آورده است که :
« حضرت صادق (ع) خواب کنید، مانند خواب اهل عبرت نه چون کسانی که در غفلت هستند زیرا عبرت گیرندگان فهمیده و زیرک به خاطر استراحت و نیرو گرفتن تن می‌خوابند نه برای لذت و خوشی و شادی طلبیدن و رسول اکرم (ص) فرمودند: چشم های من خواب می‌رود ولی قلب من هرگز نمی‌خوابد و هنگامی که می‌خوابی نیت تو آن باشد که به جهت خواب تو زحمت ملائکه که اعمال تو را ضبط می‌کنند کمتر باشد و باز به این وسیله از مشتهیات نفسانی و تمایلات مادی دوری و فاصله پیدا کنی و به وسیله خواب خود را امتحان کرده و متوجه باش که چگونه ضعیف و عاجز و ناتوان بوده و مقهور تقدیرات و قضای الهی هستی» (منسوب به جعفر بن محمد، امام ششم، ۱۳۶۰: ۱۸۱)
نگارنده بر این عقیده است که : خواب یکی از بهترین وسایل محدود کردن اعمال، و اندامهای ظاهری، و باطنی انسانی است تا در راه خطا و نافرمانی حرکت نکنند، خواب همانند مرگ است که انسان خواه ناخواه تسلیم آن بوده، ولی بر انسان نیرو و وقدرت و نفوذ و تسلط خود را آشکارا نشان می‌دهد انسان هنگام خواب بی اختیار تسلیم خواهد شد. از این رو اگر خواب سبب شود انسان از مرتبه خود و عشق با حق دوری گزیند به ضرر وی بوده، پس ضروریست انسان بر چنین خوابی غالب شود تا بتواند تکالیف الهی و دینی خود را انجام دهد.
لقوله علیه السلام : رُفِعَ القَلَمُ عَن ثلاثٍ : عَنِ النّائِم حَتَی ینتَبِه و عَنِ الصُبی حَتی یحتَلِمَ و عنِ اَلمَجنونِ حَتی یفیقُ، قلم از سه کس برداشته شده است. خفته پیش از آنکه بیدار شود، کودک بیش از آنکه بالغ شود و دیوانه پیش از آنکه به عقل آید.
هجویری با اشاره به اینکه انسان آن‌گاه که به خواب می‌رود، و کودک که به سن شرعی و قانونی نرسیده، و انسان دیوانه تا زمانی که بهبود پیدا نکند، خداوند گناهان آن‌ ها را ثبت نمی‌کند، زیرا این سه قشر هیچ گونه اختیاری در ارتکاب گناه از خود ندارند به این حدیث استناد جسته است، در واقع دست خودشان نیست که بخواهند گناه کنند یا نکنند، از آن‌جا که وظیفه رهبران الهی روشنگری و پیام رسانی است، از این‌رو پیامبر به امت خود یادآوری می‌کند فقط گناهان این دسته افراد نوشته نمی‌شود به دلیل اینکه اگر از خود اختیاری داشتند مرتکب گناه نمی‌شدند، ولی انسانی که از خواب بیدار می‌شود، و همان کودکی که به سن شرعی می‌رسد، انسان دیوانه هنگامی که بهبود پیدا می‌کند و به حالت اول که احوالش خوب بود بر می‌گردد هر گناهی که از آن‌ ها سر زند، در حساب آن‌ ها نوشته می‌شود و این گونه پروردگار علیم و حکیم بر اعمال و کارهای بشر است.
« قُم اللَّیل إلّاقَلیلاً، به پاخیز شب را مگر اندکی (قرآن کریم، المزمل/۲)
هجویری با اشاره به این که چون مرگ نزد کسی دوست تر از زندگانی بود خواب را بهتر از بیداری می‌داند و چون زندگانی را دوست تر از مرگ داند نزد وی بیداری شیرین تر از خواب است به آن آیه استناد کرده است.
دیلمی در ارشاد القلوب ذیل آیه آورده است که :
« در مناجات های داود(ع) پروردگار به وی فرمود ای داود بر تو باد به استغفار در شبهای تاریک وسحرگاهان، ای داود هر گاه تاریکی شب تو را فرا گرفت نگاه کن به ستاره گان بلند در آسمان و بسیار هم به یاد من باش که من هم تو را یاد کنم ای داود همانا پرهیزگاران شب هایشان را نمی‌خوابند و به خواندن نماز به سر می‌برند و روزشان را سپری نمی‌کنند مگر به ذکر من، ای داود عارفان دیدگانشان را سرمه بیداری می‌کشند و در دل شب به پاخیزند و خشنودی مرا طلب کنند، ای داود هر کس نماز شب بخواند و حال اینکه مردم در خواب باشند با این نماز رضای مرا پس به فرشتگانم فرمان دهم که برایش طلب آمرزش کنند»(دیلمی، ۱۳۷۷: ۲۱۱)
در آیه مذکور ضمن غلبه بر خواب و توصیه به نماز شب و اینکه در شب قبل از چیره شدن خواب نماز بخوانید، زیرا نماز برنامه سازندگی، و تربیت بشر است و موجب تقویت ایمان، و استقامت فرد شده و همچنین به دلیل اینکه در شب زمینه اخلاص بیشتری برای تفکر، تربیت، خودسازی، و عبادت وجود دارد. حدیث مورد استناد هجویری به شرح زیر می‌باشد.
لقوله علیه السلام: إنَّ الله یُباهی بِالْعَبد اَلَذی نامَ فی سُجودِهِ و یقُولُ : اَنْظُرو امَلائِکَتی إلی عَبْدی روحِهِ فی مَحَلِ النْجَوی وَ بَدنِهِ عِلَی بَساطِ العِبادِهَِ، خدای عزوجل مباهات کند به بنده ای که اندر سجود بخسبد گوید مر فرشتگان را بنگرید اندر آن بنده من، باش با من اندر راز گفتن و تنش بر بساط عبادت، هجویری به اشاره به این که گروهی از مشایخ خواب را بر بیداری فضل می‌نهند به عنوان مثال وقتی که فرد در حال سجده زیاد، به خواب می‌رود زمینه بیشتری برای تفکرش وجود دارد به این حدیث استناد کرده است. به مؤمنانی اشاره کرده که هنگام خواب با خدای خود رابطه ناگسستنی دارند، و به ذکر پروردگار مشغول شده تا زمانی که خواب بر آن‌ ها غالب شود، زیرا ا مؤمنان وقتی به خواب می‌روند ذکر پروردگار را غذای سالم و پاکیزه برای بدنهای خود دانسته، به گونه ای که با فطرت و وجدان آدمی‌سازگار بوده وسبب تلطیف روحیه آن‌ ها هنگام خواب می‌شود، افرادی از این قبیل که در شب و هنگام خواب با خالق خویش نجوا می کنند، آن‌هایی هستند که به قدرت خداوند، و گریزناپذیری از آن یقین داشته و می‌خواهند در هنگام خواب امنیت بیابند، در نتیجه هیچ مأمنی را بهتر از راز و نیاز با پروردگار پیدا نمی‌کنند.

۱-۷ نقش توان راکتیو در فروپاشی ولتاژ :
درست است که فروپاشی ولتاژ یک ناپایداری است که شامل بسیاری از مولفه های سیستم قدرت و متغیرهاشان میگردد اما بصورت نوعی با تامین نشدن توان راکتیو که نتیجه موارد زیر است مرتبط می باشد.
محدودیت در امر تولید توان راکتیو (محدودیت های ژنراتور)
محدودیت در امر انتقال توان راکتیو (تلفات توان راکتیو با بارگیری بیشتر از خظ افزایش می یابد) اگر بارگیری از خظ زیاد شود مقدار زیادی از توان راکتیو ورودی خط که باید در بار مصرف گردد مورد مصرف توسط خط قرار می گیرد برای اینکه تلفات اضافی خط را جبران کند و افت ولتاژ در طول خط نیز افزایش می یابد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

افزایش بار راکتیو. میزان مصرف توان راکتیو با افزایش بار افزایش می یابد، اگر موتورها از حرکت بازایستند یا تغییری در ترکیب بار بوجود اید مانند گرما، رطوبت هوا که توسط کمپرسورهای دستگاه های هواساز جبران شدند.
کاهش توان راکتیو شارژ خطوط انتقال با کاهش ولتاژ.
۱-۸ پیشگویی ناپایداری ولتاژ :
دو دسته نرم افزار کامپیوتری وجود دارد که می تواند پایداری ولتاژ سیستمهای قدرت بزرگ را تجزیه و تحلیل – و پیشگویی – کنند. پایه و اساس آنها بر پخش بار اکتیو و راکتیو حالت دائمی قرار دارد، دسته دوم نیز مبتنی بر شبیه سازی تغییرات زمانی (Time-variung simulation) هستند. علاوه بر موارد فوق روش های ریاضی نیز وجود دارند که شامل منحنی های V-Q وP-V ، تحلیل به روش modal و شاخص های پایداری بخصوص شاخص ال و همچنین اندیسهای کارایی(Performance indice) هستند.
۱-۸-۱ تحلیل بوسیله پخش بار:
با اینکه پایداری ولتاژ امری دینامیکی است، تحلیل پخش بار (حالت دائمی)، که روشی ساده تر و دارای محاسبات کمتری نسبت به تحلیل متغیر زمانی است، بسیار ارزشمند است. تحلیلی پخش بار مختص زمانی است که مقدار بسیار زیادی از بار بصورت غیر موتوری است. این روش در مطالعات وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد هنگامی که محدوده های پایداری ولتاژ برای حالت های قبل و بعد از بروز خطا باید تعیین گردند. همچنین این روش بطور موفقیت آمیزی در عیب یابی اتفاقات به وقوع پیوسته سیستم های قدرت واقعی بکار رفته است. در پی برزو یک خطا، یا در خلال افزایش بار، تحلیل پخش بار تصویر لحظه ای از سیستم قدرت را شبیه سازی می کند. این روش تحلیل برای بازه های زمانی که در ذیل آورده می شود دارای معنی خواهد بود:
۱۰ تا ۳۰ ثانیه بعد از وقوع خطا:
سیستم بطور نسبی ساکن خواهد شد تا نوسانات از بین بروند. کنترل تغییر دهنده های تپ زیر بار، محدود کردن فوق تحریک و کنترل تولید خودکار آنچنان مهم نیستند. بارها نسبت به ولتاژ حساس هستند.
۲ تا ۵ دقیقه بعد از بروز خطا:
ممکن است تغییر تپ زیر بار تکمیل شده باشد. رگولاسیون صورت گرفته توسط تپ صنچر در نزدیکی بارها ترمیم بارهای حساس نسبت به ولتاژ را در پی دارد. جریان میدان ژنراتورها ممکن است تا حداقل خود کاهش یابد.
کنترل تولید خودکار (AGC: Automatic Generation Control) کامل می شود اگر نامتعادلی بار زیاد نباشد.
۵ دقیقه یا بیشتر بعد از بروز خطا:
بار احیا شده که اکنون از افت ولتاژ آسیب دیده توسط کنترل کننده های ترموستاتیک بازسازی میشود. کنترل تولید خودکار، دوباره برنامه ریزی تولید و پخش بار اقتصادی و همچنین دستورالعمل راه اندازی مجدد بهره برداری نیز در این مرحله باید اجرا گردند[۵].
۱-۸-۲ تحلیل بوسیله متغیرهای زمانی:
برنامه های پایداری گذرا و همچنین برنامه های طویل المدت یا میان مدت را می توان برای تحلیل متغیر زمانی بکار برد. کاربردهای ممکن برای بکار بردن این روش تحلیل عبارتند از:
هماهنگ کردن زمانی تجهیزات:
هنگامی که بازه های زمانی با یکدیگر همپوشانی دارند به عنوان مثال سیستم تحریک ژنراتور و کنترل گاورنر، طرح های حفاظتی پیچیده و مخصوص، SVCها، تغییرات بار ناشی از تغییرات فرکانس و ولتاژ (مانند آنچه در مورد موتورهای القایی و دستگاه های تهویه مطبوع گفته شد) و همچنین لود شدینگ تحت ولتاژ کمتر.
شناختن و آشکارسازی هرچه بیشتر پدیده و ممانعت از بکار بردن تجهیزات اضافی:
مدل سازی دامنه زمانی تاکید بیشتری بر تحلیل های دقیقتر و مدل سازی دقیقتر دارد.
تاکید بر کاهش تحلیل های استاتیک با محاسبات پیچیده.
بهبود کیفیت شبیه سازی: به خصوص در نزدیکی مرزهای پایداری.
شبیه سازی وقایع دینامیکی سریع مرتبط با فازها و مراحل نهایی فروپاشی ولتاژ
تهیه و ارائه میزان کارایی سیستم با به کار بردن نمودارهای زمانی که میزان پایداری ولتاژ را نشان می دهند.
برای کسب بینش مضاعف نسبت به مکانیزم ناپایداری ولتاژ، مهندسان می توانند تحلیل مقادیر وزنی را در نقاط متعددی برای سنجش میزان ناپایداری ولتاژ بکار ببرند. برای مثال مقادیر ویژه یک سیستم خطی سازی شده می توانند محاسبه شوند تا بتوانند تصاویر لحظه ای پس از فرونشاندن حالت گذرا را نشان دهند.
مقادیر ویژه برای نشان دادن دوباره تنزل کردن نرخ پایداری ولتاژ در هنگام تغییر تپ پیوسته نیز بکار می روند و محاسبه می شوند. (این مورد برای سیستم های قدرت واقعی کاربرد آنچنانی ندارند). به هر حال، تحلیل مقادیر ویژه یا هر نوع تحلیل که مربوط به سیستم های خطی سازی شده می باشد می تواند گاهی اوقات منجر به بروز خطا در مورد حس کردن مقدار ایمنی گردد چرا که آستانه های پایداری همیشه تحت تأثیر عناصر غیرخطی هستند مانند ژنراتورها، ادوات FACTS یا تغییر دهنده های تپ زیر بار که می توانند به نهایت مقدار عملیاتی خود برسند. علت این امر این است که تحلیل مقادیر ویژه یا هر نوع تحلیل مربوط به سیستمهای خطی سازی شده فقط هنگامی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد که شرایط سیستم حول یک نقطه کار ثابت تغییر می کند و تحت تغییرات و اغتشاشات کوچکی قرار دارد و می توان معادلات سیستم های غیر خطی را در حول آنها خطی سازی نمود. ناآگاهی نسبت به عناصر غیرخطی دینامیکی سیستم، مخصوصاً در حوالی فروپاشیدگی ولتاژ می تواند منجر به نتایج غلط و تصمیم گیری های اشتباه شود.
۱-۸-۳ به کار بردن منحنی های P-V و V-Q :
منحنی های V-Q که اسان ترین ابزار برای تحلیل پایداری ولتاژ هستند به مهندسان اجازه می دهند تا مقاومت سیستم را با اضافه کردن بار راکتیو بسنجند. منحنی V-Q نشان می دهد که یک بانک خازنی شنت (موازی با شبکه) ولتاژ سیستم را افزایش می دهد و آستانه توان راکتیو را افزایش می دهد.
نحوه عملکرد در سطور زیر مشخص شده است:
* یک کندانسور سنکرون مجازی در یک باس مورد آزمایش تصور کنید. باس مورد آزمایش بصورت یک باس از نوع PV درخواهد آمد بدون هیچ محدودیتی برای توان راکتیو.
* ولتاژهای مختلفی را برای آن درنظر بگیرید.
* نمودار مقدار توان راکتیو را نسبت به ولتاژ رسم کنید.
* نمودار های V-Q را برای شرایط قبل و بعد از اغتشاش رسم کنید همچنین برای مقادیر مختلفی از بارهای مدل سازی شده
نکته: دامنه ولتاژ معنی دار مابین ۹/۰ تا ۱/۱ پریونیت می باشد. استفاده از منحنی های V-Q برای بررسی مشکلات بزرگ سیستم کاربرد آنچنانی ندارد.
منحنی های V-Q راه خوبی برای اینکه بتوان تعیین کرد که ایا ولتاژ تحت بار مشخصی پایدار خواهد بود یا خیر؟
منحنی های P-V به عنوان انتخابی دیگر در تحلیل پایداری ولتاژ در سطوح مختلف بارگذاری موثر خواهند بود. همچنین معادلات سیستم پیچیده تر خواهد شد و سخت تر حل می شوند. هنگامی که قدرت قابل انتقال به حداکثر خود می رسد بنابراین، برای یک شبکه بزرگ تحلیل P-V در نزدیکی محدودیت تا حدی مبهم و پیچیده است. (آیا ممکن است سیستم منجر به خطا شود در حل مسئله به علت محدودیت های انتقال که به حد آنها رسیده ایم و حال هیچ راه حلی نداریم و اینکه آیا ممکن است به جواب نرسیم و علت اینکه الگوریتم انتخابی خوب عمل نمی کند؟ در جواب باید یگوییم که بستگی دارد به یک راه حل با الگوریتم غیر همگرا می تواند یک سیستم ناپایدار را به درستی نشان دهید یا خود الگوریتم شکل داشته باشد).
پایداری ولتاژ می تواند در هر نقطه ای از منحنی P-V یک سیستم خطی سازی شده یا بوسیله تحلیل حساسیت یا تحلیل به زوش مدال در حالت دائمی سنجیده شود.
در ادامه در خصوص منحنی های P-V و V-Q توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
۱-۸-۴ اندیس های کارایی :
اندیس های کارایی که می توانند به عنوان پارامترهای تغییر یافته سیستم مانیتور شوند بسیار مفید هستند. برای اینکه تعیین کنیم سیستم چقدر به ناپایداری نزدیک شده است. این اندیسها عبارتند از:
۱-۸-۴-۱ ضریب حساسیت:
ابزار شناخته شده برای مهندسان تولید در جهت آشکارسازی مسئله پایداری ولتاژ و اندازه گیری صحیح تجهیزات.
این ضرایب برای اولین بار در پیشگویی مسئله کنترل ولتاژ منحنی های Q-V ژنراتورها مورد استفاده قرار گرفتند که شامل نشانگر نزدیکی به نقطه فروپاشیدگی ولتاژ نیز میشدند :
(Voltage Collapse Proximity Indicator: VCPI)
و همینطور ضریب حساسیت ولتاژ (Voltage Sensivity Factor:VFS).
۱-۸-۴-۲ مقادیر منفرد ویژه:
مقادیر مینیمم منفرد و مینیمم مقادیر ویژه نشانگرهای حساس تری هستند.
برای فروپاشیدگی ولتاژ تا ولتاژهای باس. اندیس ها را می توان برای تعیین اندازه گام مگاوات یا مگاوار بعدی در محاسبات پخش بار برای تعیین منحنی های P.V تحلیل های مربوط به آنها بکار برد.
۱-۸-۴-۳ آستانه های بارگذاری
مقدار بار اضافه شده (در الگوی مشخصی از اضافه بار) که می تواند منجر به فروپاشیدگی ولتاژ گردد آستانه بارگذاری پایه ای تری و گسترده ترین اندیس برای فروپاشیدگی ولتاژ است. مهندسان انتخاب های متعددی در مشخص کردن آستانه بارگذاری دارند. تغییر در بارگذاری می تواند توسط حاصل جمع مقادیر مطلق تغییرات توان بار یا با استفاده ازمجذور حاصل جمع مربعات تغییرات توان بار تعیین گردد.

سپه

۱۰۰۰

۱۳۸۸

پروار بندی

نقدینگی ۱۳۸۸

سپه

۵۰۰

۱۳۸۸

طیور

نقدینگی ۱۳۸۸

کشاورزی-صادرات- ملی

۱۱۸۸۳

۱۳۸۵-۱۳۸۹

ساخت دامداری ها و خرید تلیسه

بنگاه های زود بازده

ماخذ: جهادکشاورزی شهرستان خنداب، ۱۳۹۱
بطورکلی، سیاست های اعتباری ارزان قیمت با نرخ بهره غیر واقعی و پایین از عوامل مهم فروپاشی نهادهای مالی به حساب می آید(Heidhues,1994:2) و از جمله انتقادهای وارده بر این سیستم تخصیص منابع مالی بر مبنای نرخ بهره کم می باشد که نحوه مدیریت و نظارت بر اعتبارات کشاورزی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. بطورکلی، سیاست اعتباری ارزان با افزایش تقاضا برای اعتبارات موجب سهمیه بندی غیرقیمتی بانک ها در توزیع اعتبارات شده است و این امر دسترسی بیشتر کشاورزان ثروتمند به اعتبارات را به اتکا وثایق موجب گردیده و کشاورزان خرده پا معمولا از دریافت اعتبار مورد نیاز خود محروم مانده اند(جلیل پیران، ۱۵۶:۱۳۹۰). هزینه دریافت وام، به ویژه برای وام گیرندگان کوچک، از هزینه کارمزد وام به مراتب بیشتر است. این هزینه که هزینه معاملاتی نامیده می شود، افزون بر کارمزد وام دربردارنده هزینه آمد و رفت کشاورز به شعبه بانک (که به طور معمول در فاصله دورتری نسبت به محل سکونت او قرار دارد) و هزینه فرصت زمانی که کشاورز برای دریافت وام صرف می کند و همچنین هزینه به دست آوردن ضمن و یا وثیقه برای دریافت وام می شود(نجفی، ۲۶:۱۳۸۴). اکثر موسسات وام دهنده با مشکل عدم باز پرداخت به موقع وام های پرداختی خود توسط وام گیرندگان مواجهند. لذا، پرداخت وام برای موسسات وام دهنده بدون شک با ریسک و خطر عدم بازپرداخت روبه روست(باقری و همکاران، ۱۴۷:۱۳۹۰). برای رهایی از این مشکلات منتقدان پیشنهاد می کنند که نرخ بهره بازاری ملاک کار باشد و در این شرایط است که تخصیص منابع کارآیی پیدا می کند(طالب و نجفی اصل، ۹:۱۳۸۶). ضمن اینکه، بانک های کشاورزی باید چنان عمل کنند که بتوانند به تجهیز منابع مالی از راه گردآوری پس انداز، به ویژه پس اندازهای کوچک در مناطق روستایی بپردازند(نجفی، ۲۶:۱۳۸۴) و شرایط لازم را جهت بهره گیری از منابع مالی سرگردان و خرد محلی را فراهم آورد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۴- ۱-۱-۸- دوره های آموزشی و ترویجی
بطورکلی، وضعیت امکانات آموزشی و ترویجی شهرستان خنداب به گونه ای است که روستاهای این منطقه فاقد مراکز آموزش روستاییان و مجتمع های آموزشی هستند و تنها نهاد آموزشی فعال در این شهرستان مربوط به مرکز ترویج و خدمات کشاورزی با ظرفیت آموزشی محدود می باشد.
جدول(۳-۴۳): وضعیت امکانات آموزشی و ترویجی شهرستان خنداب

مراکز ترویج و خدمات کشاورزی

تعداد مجتمع آموزشی

تعداد مراکز آموزش روستائیان

شهرستان

تعداد روستاهای تحت پوشش

تعداد مرکز

خصوصی

دولتی

خصوصی

دولتی

۸۱

۱

۰

۰

۰

۰

خنداب

روزگار سرزنش گر به او خـیانت کرده است پس کاسـه ی شراب بیمـاری و درد و رنـج را نوشیـده است .
شاعر در بیت نخست مادر خویش را در قبر به گوهری گرانبها و نایاب که در صندوقچه ای محافظت می شود تشبیه کرده است . تشبیه این بیت از نوع تشبیه مجمل موکد است که هی ، مشبه و دُرهٌ ، مشبه به و ادات تشبیه و وجه شبه در آن محذوف می باشند . در ادامه تیموریه با استعانت از فن استعاره از روزگاری که به مادرش خیانت کرده شکوه می کند . استعاره ی موجود در این بیت استعاره مکنیه است . مستعارله در آن الدهر می باشد و مستعارمنه آن انسان است که محذوف می باشد ؛ اما یکی از لوازم آن که سرزنش کردن است در بیت ذکر شده است .
عائشه بار دیگر از غم و اندوهی که روزگار بر او تحمیل کرده است داد سخن بر می آورد :
هَـــل راعَ قَلبَــکِ مَا لَقَــیتِ مِــن النَّوائِــــبِ و الکُــــرُوبِ ؟
إنَّ الـــوُجُــــودَ صَحــــیفَۀٌ مَـــــلَأی بّأســــرارِ القُـــــلُوبِ
خَلَفتَــــنی لِلـــــهَمِّ فِیــــهِ وَ لِلشَّــــــدائِدِ وَ الخُطُـــــوبِ
( تیموریه ؛ بی تا : ۷۶ )
ترجمه :
آیا مشکلات و غم هایی را که به تو رسید قلبت را ترساند ؟
همانا هستی روزنامه ای است ، پر از اسرار قلب ها .
مرا برای شداید و مشکلات بر جا گذاشتی .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عائشه در بیت آغازین مادرش را مورد خطاب قرار می دهد و از مشکلات و غم های زندگیش شکوه می کند . در بیت دوم روزگار را پر از حوادث تلخ و شیرینی می داند که آدمی آن را همواره در قلب و درون خویش جای می دهد . در این بیت روزگار به روزنامه ایی تشبیه شده است که اسرار زندگی در آن نهفته است . تشبیه موجود در این بیت تشبیه مفصل موکد است . الوجود ، مشبه و صحیفۀ ، مشبه به و ادات این تشبیه محذوف می باشد و ملأی بأسرار القلوب نیز وجه شبه این تشبیه می باشند .
۶-۴ ۰ استعاره در اشعار اومانیسمی صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه
اینک به بررسی استعاره در اشعار صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه می پردازیم :
۶-۴-۱ ۰ استعاره در اشعار صلاح عبدالصبور
عبدالصبور با توانایی شگرف و خاص خود در زمینه ی اومانیسم وتاثیر پذیری بیشتر آن از استعاره استعانت می جوید و در این زمینه گام های بسزایی بر می نهد . او با استمداد جستن از صناعات ادبی از جمله استعارات و تشبیهات کم نظیر در مورد اومانیسم ، خط فکری خویش را در این زمینه آن چنان وصف می کند که گویی وی از طرفداران حقوق بشر در عصر حاضر می باشد . از طرفی دیگر با مطالعه ی اشعار عبدالصبور مشخص می شود که وی در زمینه ی اومانیسم با افکار و عقاید فلسفی در وادی رمز گرایی گام می نهد لذا طبعا در این خصوص استعاره یکی از ابزاریست که وی در اشعارش بسیار از آن مدد می جوید .
از آن جایی که یکی از مهم ترین دغدغه های فکری عبدالصبور در جامعه ی انسانی خویش ، ظلم حکومت حاکم بر جامعه بوده است لذا وی همواره در اشعارش در پی تقویت روحیه ی انقلابی در اذهان مردم بود . در ابیات زیر به نمونه هایی از این اشعار اشاره می کنیم که وی با بهره گرفتن از استعاره و تشبیه در کنار یکدیگر این امر مهم را به صورت بارز و آشکار نشان می دهد .
لو أنَّنا کُنا کَغَضی شَجَرَۀِ
الشمسُ أرْضَعَتْ عُرُوقَنا معَاً
و الفجرُ رَوانا نَدیً معَاً
حین استَطلنا فَاعتَنقنا أذرُعا
و فی الربیعِ نکتَسی ثیابَنا الملونۀ
( عبدالصبور ؛ ۱۹۹۸ : ۱/۲۴۲ )
ترجمه :
اگر ما مانند شاخه ای شکسته درختی باشیم
خورشید رگ های ما را با هم سیراب نمود
فجر ما را با شبنم سیراب نمود
هنگامی که قد برافراشتیم و دست به گردن یکدیگر انداختیم
در بهار لباس های رنگارنگمان را می پوشی
شاعر در بیت نخست جامعه ی مظلوم بشری را به شاخه های شکسته ی درختی مانند می کند که زیر بار ظلم و ستم شانه خم کرده اند . تشبیه موجود در این بیت تشبیه مجمل مرسل است که أننا ، مشبه و غضی شجرۀ ، مشبه به و کاف ادات تشبیه است و وجه شبه در این تشبیه محذوف می باشد . شاعر در ادامه با استعانت از فن استعاره امید خویش را به پیروزی در مقابل در قالب شعر خویش ارائه می دهد . وی در بیت دوم خورشید را که منبع فروزان امید است به آب مانند نموده است که با تابشش درختان را سیراب می نماید . استعاره ی موجود در این بیت استعاره مکنیه است که الشمس ، مستعارله و آب باران ، مستعارمنه می باشد که حذف شده است ؛ اما یکی از لوازم آن که سیراب کردن است در این بیت ذکر شده است . در ادامه شاعر در بیت چهارم شاخه های درختان را به انسان هایی مانند می کند که با یکدیگر متحد شده اند . استعاره در این بیت از نوع استعاره مکنیه می باشد که غضی شجرۀ ، مستعارله است که در بیت آورده شده است و مستعارمنه آن یعنی انسان در این بیت حذف گردیده است ؛ اما از لوازمات آن یعنی قدبرافراشتن و دست در گردن یکدیگر انداختن ذکر شده است . در بیت پایانی شاعر شاخه های پر شکوفه ی درختان را به لباس های رنگارنگ انسان مانند کرده است که استعاره موجود در این بیت استعاره مکنیه است که غضی شجرۀ در آن مستعارله می باشد و مستعارمنه آن انسان که محذوف است ؛ اما یکی از لوازم آن یعنی لباس پوشیدن در این بیت ذکر شده است .
از آن جایی که عبدالصبور در زندگی پرفراز و نشیب خویش سه مرحله ی اعتقادی را تجربه نمود و از مرحله ی ایمان به خداوند به مرحله ی کفر رسید و از مرحله ی کفر بار دیگر به ایمان و اعتقاد به خداوند رسید لذا در هر مرحله صاحب ابیات و اشعار بی شماری است . عبدالصبور در مرحله ی سوم از زندگیش که بار دیگر به خدا ایمان پیدا می کند اشعاری را می سراید که خود گواهی صادق بر این مسأله است .
و فی لَحظۀ
شعرتُ بجسمیَ المحمومِ یَنبِضُ مِثلَ قلبِ الشمسِ
شعرتُ بأننی امتلأت شِعابُ القلبِ بالحِکمۀِ
شعرتُ بأننی اصْبحتُ قدیساً
( عبدالصبور ؛ ۱۹۹۸ :۱/۱۷۷،۱۷۸ )
ترجمه :
در یک لحظه
در تن تبدار خود ضربانی چون دل خورشید را حس کردم
حس کردم که قلبم از حکمت انباشته شده
حس کردم که به قدیس تبدیل شده ام
شاعر لحظه ای که ایمان را در قلب خود احساس کرد ، این چنین به تصویر می کشد که گویی برای لحظه ای قلب پر تلاطم خویش را انباشته از حکمت می یابد . وی در بیت دوم ضربان قلبش را در آن لحظات به تپش پر نور قلب خورشید مانند می کند . تشبیه موجود در این بیت تشبیه مفصل مرسل است که در آن جسمی المحموم ، مشبه و قلب الشمس ، مشبه به و مثل ، ادات تشبیه و ینفض ، وجه شبه در این تشبیه است . از سوی دیگر کلمه ی قلب الشمس خود به تنهایی دارای استعاره است . استعاره ی موجود در آن استعاره ی مکنیه است که شاعر خورشید را به انسان مانند کرده است که الشمس ، مستعارله و انسان که مستعارمنه است محذوف شده ؛ اما یکی از لوازم آن یعنی قلب در این بیت آورده شده است .
عبدالصبور در ابیات زیر تنهایی انسان در اعصار مختلف را به تصویر می کشد که در هر دوره ای تکرار می شود و گریبان گیر هر فردی در جامعه ی امروز است .
أَواحَداتی ، فی السماءِ الأَخیرِ
أَلوبُ إلی غُرفَتی