در سال ۱۳۸۵، شاهد افزایش جمعیت شهرستان ماسال در حدود ۳/۷ درصد، در مقایسه با سال ۱۳۶۵ و نیز کاهش جمعیت این شهرستان در حدود ۷/۱- درصد نسبت به سال ۱۳۷۵ بوده ایم.
جمعیت شهرستان ماسال در آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۰ انجام شده ۵۲۴۹۶ نفر بوده که از این میزان، ۱۹۱۸۲نفر شهرنشین و ۳۳۳۱۴ نفر افراد ساکن در روستا می باشند.
ترکیب جنسی و سنی جمعیت
در سال ۱۳۹۰ از کل جمعیت شهرستان تعداد ۸۴۰۹۱ نفر مرد و ۸۴۷۳۸ نفر را جمعیت زنان تشکیل می‎دهند؛ به عبارتی۸۰/۴۹ درصد مرد و ۲۰/۵۰ درصد زن بوده اند. به عبارت دیگر در برابر هر ۱۰۰نفر زن، ۲/۹۹ نفر مرد در این شهرستان زندگی می کنند.
از ۷۱۸۷۱ نفر جمعیت شهر لاهیجان در سال ۱۳۸۵، ۳۵۷۲۵ نفر مرد و ۳۶۱۴۶ نفر زن بوده اند؛ به عبارتی ۷۰/۴۹ درصد مرد و ۳۰/۵۰ درصد زن بوده اند.
بررسی وضعیت پروه های عمده سنی این شهرستان در سال ۱۳۹۰ نشان می دهد که از کل جمعیت این شهرستان ۷۲/۱۶ درصد گروه سنی کمتر از ۱۵ سال، ۷۳/۷۲ درصد در گروه سنی ۶۴-۱۵ سال و مابقی در گروه سنی بالاتر از ۶۴ سال قرار داشته اند که مشخص می شود این شهرستان از جمعیت جوانی برخوردار می باشد.
در بحث ساختاری منطقه مورد مطالعه مشاهده می شود که جمعیت گروه سنی ۱۴-۰ سال تحت تاثیر سیاست تنظیم خانواده از سال ۱۳۶۸ به بعد از کاهش نسبی برخوردار است. افزایش میانسالان بیشتر تحت تاثیر نرخ رشد بالای جمعیت سال ۶۵-۵۵ بوده که تاثیر خود را بر روی تعداد جمعیت میانسال در سال ۱۳۹۰ نشان داده است. پائین بودن نسبت جنسی نشانگر افزایش تعداد زنان نسبت به مردان می باشد. این مسئله شدیدا تحت تاثیر روند فزاینده مهاجرت مردان جویای کار به خارج از روستاها و به مرکز شهرستان و مرکز استان می باشد.
بر اساس آمار بدست آمده از مرکز آمار ایران، شاهد کاهش جمعیت در گروه سنی ۱۴-۰ سال از سال ۱۳۸۵ نسبت به سال ۱۳۹۰ هستیم بطوریکه از ۵/۲۴ درصد به ۴۵/۲۱درصد رسیده است. ولی شاهد افزایش جمعیت در گروه سنی ۶۴-۱۵ سال هستیم بطوریکه درصد جمعیت این شهرستان در گروه سنی مزبور از۴/۶۸ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۴۲/۷۱ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است، ولی در گروه سنی ۶۵ ساله و بیشتر تغییری مشاهده نمی شود.
به لحاظ توزیع جنسی جمعیت در سال ۱۳۷۵، ۴۹ درصد را مردان و ۵۱ درسد را زنان تشکیل می دهند. این درصد در سال ۱۳۸۵، ۹/۴۸ درصد را مردان و ۱/۵۱ درصد را زنان تشکیل می دهند که تفاوت محسوسی بین سالهای مذکور وجود ندارد، ولی شاهد درصد بیشتر زنان نسبت به مردان در شهرستان ماسال هستیم.
وضعیت سواد
از کل جمعیت باسواد روستایی شهرستان لاهیجان ۵/۶۴ درصد در بخش مرکزی و ۵/۳۵ درصد در بخش رودبنه ساکن هستند.
درسال ۱۳۸۵ از کل دانش آموزان شهرستان لاهیجان۷۸۰۳ نفر در روستاها مشغول به تحصیل می باشند، ۵۵/۸۲ درصد در مقطع ابتدایی، ۱۷/۳۶ درصد در مقطع راهنمایی و ۲۸/۱ در مقطع متوسطه تحصیل می‎کنند. (اداره اموزش و پرورش شهرستان لاهیجان-۱۳۸۵)
اطلاعات بدست آمده از سرشماری سال ۱۳۹۰نشان می دهد که از کل جمعیت بالای ۶ سال شهرستان لاهیجان ۱۳۴۰۳۴ نفر(۴۲/۸۴درصد) باسواد و ۲۴۷۲۵ نفر(۵۸/۱۵ درصد) بی سواد هستند. (مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن۱۳۹۰)
بر اساس نتایج سرشماری مرکزآمار ایران در سال ۱۳۸۵ از کل جمعیت ۶ سال و بالاتر از ۶ سال شهرستان ماسال، ۳/۷۴ درصد باسواد بوده اند که این نرخ در مناطق شهری ۸/۸۵درصد و در مناطق روستایی ۶/۶۹ درصد می باشد که شاهد بالا بودن میزان سواد در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی هستیم. در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در شهرستان ماسال ۷۱ درصد بوده است که با توجه به ۳/۷۴ درصد در سال ۱۳۸۵ شاهد افزایش سطح سواد در شهرستان مذکور چه در مناطق شهری و روستایی می باشیم.
اما بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۰ انجام شده نرخ باسوادی در شهرستان ماسال ۹۲/۷۵ درصد بوده که نسبت به سال ۱۳۸۵ شاهد افزایش تعداد افراد باسواد می باشیم. (مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن۱۳۹۰)
۳-۱۰٫ ویژگیهای اقتصادی
بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ جمعیت فعال ۱۰ساله و بالاتر لاهیجان ۶۱۵۸۸ نفر می باشد و ۷۱۴۷ نفر را جمعیت بیکار شهرستان تشکیل می دهد و نیروی شاغل شهرستان لاهیجان ۵۴۴۴۱ نفر می باشد.
شهر ماسال در ابتدای شکل گیری خود بازار شهر بوده و بطوریکه آن را شنبه بازار نیز می گفته اند و مرکز خان نشین محلی بود. در سالهای ۱۳۵۵-۱۳۴۵ فعالیت اقتصادی غالب آن خرید و فروش و مبادله پایاپای کالا با روستاهای حوزه نفوذ و سایر روستاها بود. پس از تبدیل بخش ماسال و شاندرمن به شهرستان در سال ۱۳۷۶ و تبدیل شهر ماسال به مرکزیت اداری-سیاسی شهرستان، کارکرد و عملکرد های اقتصادی در شهر متحول و متنوع گردید.
شهر ماسال با توجه به قابلیت ها و مزیت هایی همچون خاک حاصلخیز با قابلیت آبیاری دارا بودن شرایط آب و هوایی و اقلیمی مناسب برای کشت و تولید انواع محصولات عمده مانند برنج و حبوبات و میوه های نیمه گرمسیری مانند مرکبات و کیوی میوه های خشک مانند گردو و فندق قارچ صدفی و تکمه ای و… وجود کانال آب و رودخانه های دائمی و فصلی و پر بودن آب زیرزمینی قابلیت و استعدادی مناسب در بخش زراعت و باغبانی دارد و از زمین های کشاورزی مرغوبی بهره مند است. از سال ۱۳۵۵ به بعد کشاورزی که غالبا به شکل کشت برنج بود در شهر ماسال انجام می گرفت در سال ۱۳۵۵، ۵/۴۲ درصد شاغلین در بخش کشاورزی مشغول بودند. (مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن۱۳۹۰)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بررسی بخش های مختلف اقتصادی
ویژگیهای اقتصادی:
این شهرستان در مجموع بیش از ۳/۱۳ درصد اراضی کشاورزی و ۲/۱۶ درصد کارگاهها فعال استان را دارا می باشد. از نظر موقعیت این شهر مهمترین و بزرگترین شهر در قسمت شرقی استان گیلان می باشد که باید در کنار شهر رشت، نواحی شرقی استان را از خدمات شهری و بازرگانی تحت پوشش داشته باشد.
کشاورزی
زراعت مهمترین منبع اقتصادی شهرستان لاهیجان و خاصه این شهر می باشد. سطح اراضی زیر کشت این شهرستان در مجموع ۲۵۵۰۰۰۰ متر مربع و اراضی بایر ۲۱۶۲۹۰۰متر مربع می باشد. اراضی آبی کلا زیرکشت برنج قرار دارد.
شهرستان لاهیجان از لحاظ سطح زیرکشت برنج در استان مقام چهارم و چای مقام دوم را دارا می باشد. (مهندسین مشاور بعد تکنیک)
با توجه به ویژگیهای طبیعی شهر ماسال، به دلیل شرایط اقلیمی وخاک مساعد زمینهای کشاورزی قابل توجه در این شهر باعث رونق کشاورزی در بخش جلگه ای می شود. طبق آمار سال ۱۳۸۲ مساحت اراضی کشاورزی شهرستان ماسال برابر با ۵۷۳۱ هکتار شامل ۵۲۷۲ هکتار اراضی زراعی، ۴۵۹ هکتار اراضی باغی و سهم هر یک از دو گروه اراضی مذکور در کل اراضی کشاورزی شهرستان به ترتیب ۹۲ درصد و ۸ درصد بوده است. شایان ذکر است که باغات و فضای باز داخل محدوده شهری ۱۱۴۹۷۴۵ متر مربع و ۱۱۵۰۰۰۰متر مربع اراضی زیر کشت برنج سطح شهر را شامل می شود. مهمترین محصول زراعی شهرستان ماسال، برنج بوده که در سال ۱۳۸۲ میزان ۳۳۸۷۵ تن شلتوک برنج در سطح ۷ هزار هکتار شالیزارهای شهرستان ماسال با متوسط عملکرد در واحد سطح ۸/۴ تن در هکتار تولید شده است.
در سال ۱۳۸۲، مساحت اراضی جنگلی شهرستان ماسال برابر با ۵۲۳۱۳ هکتار و مساحت اراضی مرتعی نیز برابر با ۱۵۴۰۷ هکتار بوده است(سند توسعه شهرستان ماسال، ۱۳۸۴، ص ۲۲). شایان ذکر است که سهم بخش کشاورزی در اقتصاد شهر ماسال ۳۳/۳۴ درصد و تعداد ان به ۱۴۳۵ نفر در سال ۱۳۷۵ می رسد. (سازمان مسکن و شهرسازی استان گیلان، ۱۳۸۵، شهرداری ماسال).
صنعت:
۲/۱۶ درصد کل کارگاههای صنعتی استان گیلان(۴۱کارگاه) در این شهرستان واقع گردیده است.
قریب ۵/۹۵ درصد کارگاهای صنعتی شهرستان لاهیجان(۳۹کارگاه) در شهر لاهیجان مستقر گردیده اند. (مهندسین مشاور بعد تکنیک)
صنایع فعال در شهر لاهیجان در بخشهای مواد غذایی، نساجی، پوشاک و چرم، صنایع چوب و محصولات چوبی و محصولات کانی غیر فلزی فعالیت دارند. ۹۵ درصد صنایع مواد غذایی به کارخانه های چایسازی اختصاص دارد و درصد باقیماندهدر تولید کلوچه فعالیت دارند.
بخش شمالی شهر لاهیجان زمینی به مساحت ۴۰ هکتار برای راه اندازی شهرک صنعتی اختصاص داده شده است.
با توجه به اینکه توسعه صنعت در شهر ماسال و بطور کلی در شهرستان ماسال در رتبه های آخر استان قرار دارد لذا ضرورت توسعه صنعت در این شهر از مهمترین وظایف دولت به شمار می رود. نخستین همایش توسعه صنعت و سرمایه گذاری با حضور استاندار گیلان و مسئولین استانی و شهرستانی در تاریخ۳۰/۱۰/۱۳۸۷ در شهر ماسال برگزار گردید.
در سال ۱۳۸۱ شهرستان ماسال دارای ۳۴۲ کارگاه صنعتی شامل ۲۳۳ کارگاه در نقاط شهری، ۱۰۹ کارگاه در نقاط روستایی و سهم هر یک از ۲ گروه کارگاههای مذکور در کل کارگاههای صنعتی به ترتیب با ۶۸ درصد و ۳۲ درصد بوده است.
بطور کلی صنعت در شهر ماسال را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف) صنایع دستی: صنایع دستی شهر ماسال به دلیل برخورداری از مواد اولیه طبیعی و دامی کشاورزی شامل انواع فراورده های چوبی، حصیربافی، جاروسازی، قالیچه بافی، سبد بافی، جوراب بافی که این محصولات در ایام نوروز و یا ایام تعطیلات تابستانی به بازار ماسال از جمله بازار هفتگی کسانی که به عنوان توریست به شهر ماسال می آیند عرضه شود.
ب) صنایع ماشینی: این صنایع شامل کارخانجاتی است که در شهرک صنعتی ماسال وجود دارند. این کارخانجات شامل: کارخانه شالیکوبی، کارگاههای چوب بری، موزائیک سازی، تولید ماکارونی، پلاسکوسازی، یخچال سازی، کابینت سازی و کنسرو سازی می باشد.
خدمات:
با توجه به اینکه بخش کشاورزی از لحاظ اشتغال به صورت فصلی می باشد و بخش صنعت نسبتا ضعیف می باشد، بررسی آمار اشتغال طی دهه های ۸۵-۷۵ نشان می دهد که نسبت شاغلین در بخش خدمات از ۴/۴۸درصد در سال ۱۳۷۵ به حدود ۷۴درصد در سال ۱۳۸۵ رسیده است. از مجموع شغلهای عمده فعال در این بخش می توان خرده فروشی، عمده فروشی، قهوه خانه، نانوایی، تعمیر وسایط مقلیه موتوری، حمل و نقل، انبارداری، ارتباطات، رستوران و سایر خدمات عمومی، اجتماعی و. . را نام برد.
۳-۱۱٫ معرفی جاذبه های طبیعی ماسال و لاهیجان
لاهیجان سرزمینی هموار و جلگه ای است که حاصل رسوبات بجا مانده از سفید رود می باشد. جلگه لاهیجان به علت زیبایی و قدرت حاصلخیزی اراضی و وجود فرآورده های کشاورزی و منابع اقتصادی امتیاز خاصی در بین دیگر شهرهای استان کسب نموده است. شهرستان لاهیجان از زیباترین شهرهای استان بوده، مزارع چای، چشم انداز سبز جنگل، کوه ها، استخر، تالاب، آب و هوایی دلنشین، مناظر و چشم اندازهای طبیعی و زیبا، همه و همه گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می نماید.
تصویر (۳-۱) تالاب امیرکلایه لاهیجان (شیخ علی کل)
تصویر(۳-۲) شیطان کوه لاهیجان
تصویر(۳-۳) استخر لاهیجان
تصویر(۳-۴) استخر طبیعی حاجی آباد لاهیجان
تصویر(۳-۵) مرداب سوستان لاهیجان
رودخانه ها
رودخانه های عمده لاهیجان از سه رود اصلی منشعب می شوند که عبارتند از:
سفیدرود: در جهت جنوب غربی به شمال شرقی از راه امام زاده هاشم قرار دارد.
شیمرود: تندآبی است که از کوههای دیلمان از محلی به نام “مرجان گلو” سرچشمه می گیرد.
پرده سر: رودی است که از البرز سرچشمه می گیرد و در حالی که از کوه “سل کنار” و “قراء کمال” و “آهندان” و ” بوجایه” می گذرد و به لاهیجان می رسد و در انجا “پرده سر” نامیده می شود. (ادیب عباسی، ص۴۷)
۳-۱۲٫ جاذبه های تاریخی- فرهنگی لاهیجان و ماسال