در این فصل روش پژوهش در راستای پاسخ به سوالات تحقیق تشریح می­گردد و به معرفی جامعه و نمونه پژوهش، شیوه ­ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات و نیز فنون مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده ­ها پرداخته می­ شود.
۳-۲ جامعه و نمونه تحقیق
جامعه مورد بررسی، مدیران عالی، مدیران میانی و کارکنان مرکز آمار ایران به عنوان سازمان مورد مطالعه، هستند. نمونه پژوهش شامل ۶۰ نفر از مدیران میانی و کارکنان مرکز آمار ایران و ۵ نفر از مدیران عالی سازمان است. که به صورت نمونه گیری غیراحتمالی و هدفمند انتخاب شده ­اند. بر اساس ساختار خاص مسئله هر بخش از سلسله مراتب به نظرات تخصصی قشر خاصی از اعضای سازمان نیاز داشت لذا اظهار نظر پیرامون پیامدهای فعالیت­ها و خروجی­های مرکز آمار به مدیران عالی واگذار شد و برای دو سطح دیگر سلسله مراتب یعنی سطوح مربوط به خروجی­ها و فرایندهای مرکز آمار و نیز ورودی­های این فرایندها از نظرات کارکنان بخش­های مرتبط استفاده شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۳ شیوه ­های جمع­آوری اطلاعات
جمع­آوری اطلاعات تحقیق طی دو مرحله به شرح زیر صورت گرفت:
در مرحله نخست اسناد سازمانی از جمله فرایندهای تدوین شده به منظور اخذ گواهی­نامه ایزو و نرم افزار برنامه ­های عملیاتی(MBO) مطالعه شدند و مصاحبه ­هایی نیمه ساختاریافته با خبرگان تحقیق صورت گرفت که به طور متوسط هر مصاحبه ۴۰ دقیقه طول کشید. به پیروی از آبرنتی و همکارانش(۲۰۰۵) ، از پروتکلی برای مصاحبه استفاده شد که در جدول ۳-۱ آورده شده است. خروجی مرحله نخست، نقشه شناخت عملیات مرکز در چارچوب مدل مطرح شده در فصل قبل بود که از ترکیب نقشه­های شناخت تک تک خبرگان حاصل شد.
در مرحله دوم بر اساس نقشه شناخت حاصل شده از مرحله قبل سلسله مراتب پیامدها، خروجی­ها، فرایندها و ورودی های مرکز آمار ایران تشکیل گردید و مبنای طراحی پرسشنامه ­های مقایسات زوجی قرار گرفت. پرسشنامه ها بین خبرگان توزیع گردید و در یک رابطه تعاملی تلاش شد تا هرگونه ابهامی برطرف شود.
جدول ۳-۱ پروتکل مصاحبه

الف: ثبت زمان، مکان و شناسه مصاحبه شونده
ب: جلب رضایت مصاحبه شونده برای ثبت و ضبط مصاحبه
ج: به ترتیب پرسیدن سوالات زیر
لطفاً موقعیت کاری و فعالیت خود در مرکز آمار را به اختصار بیان فرمایید.
اهداف کلی مرکز آمار ایران چیست؟
از نظر شما عملکرد و خروجی­های مرکز، چه پیامدهای مطلوبی می ­تواند در جامعه داشته باشد؟
آیا می توانید در یک دسته­بندی خروجی­ها و محصولات مرکز را تشریح نمایید؟
برای تحقق این محصولات چه فعالیت­ها و عملیاتی در مرکز صورت می­گیرد؟
تحقق موفقیت­آمیز فعالیت­ها مستلزم حضور چه عواملی است؟ ورودی های مورد نیاز کدامند؟
واحد شما مشخصاً چه فعالیت­هایی انجام می­دهد؟و چه محصولاتی ارائه می­ کند؟

۳-۴ فنون تحلیل داده ­ها
پژوهش حاضر از سه تکنیک بهره گرفته است، در آغاز از تکنیک انگاره نگاری شناختی به منظور شناسایی پیامدها، خروجی­ها، فرایندها و ورودی­های سازمان استفاده شده است. و در مراحل بعدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و فرایند تحلیل شبکه­ ای برای تعیین اولویت­های بودجه­ای به کار رفته­اند.
۳-۴-۱ نقشه شناخت
انگاره­نگاری شناختی ابزاری است برای درک شناخت افراد از یک موضوع یا مسئله که شامل ساخت نقشه­هایی از فرایند شناخت می­ شود(کی چینگ و فروندسچو، ۲۰۰۰). یک نقشه شناخت نمایشی از تفکر درباره یک مسئله است که از فرایند انگاره نگاری حاصل می شود. نقشه ها شبکه ای از گره ها و پیکان ها به عنوان خطوط ارتباطی هستند(نوع خاصی از گراف جهت دار) (هراری،۱۹۷۲) که جهت پیکان رابطه علیت مورد نظر فرد را نشان می دهد.لذا گاهی اوقات نقشه های شناخت با نام نقشه های علّی شناخته می شوند،خصوصاً زمانی که این نقشه ها توسط یک گروه ساخته می شوند و لذا نمی توان ادعا کرد که به شناخت و ادراک یک فرد مربوط می باشند(ادن، ۲۰۰۴).
نقشه شناخت بودجه ­ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران از تر کیب نقشه­های شناخت متعلق به ۶ نفر از مدیران عالی و میانی این سازمان حاصل شد. و به صورت شکل ۳-۱ می باشد. که در شکل های ۳-۲ ، ۳-۳ و ۳-۴ به سه بخش تقسم شده و با تفضیل بیشتر آمده است.
شکل ۳-۱ نقشه شناخت بودجه ­ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران شکل ۳-۳ بخش دوم نقشه شناخت بودجه ­ریزی عملیاتی مرکز آمار
شکل ۳-۴ بخش سوم نقشه شناخت بودجه ­ریزی عملیاتی مرکز آمار
این نقشه بر اساس مدل ساده زیر تهیه شده است و ۹ پیامد برای خروجی­های مرکز آمار ایران معرفی می­ کند که به اعتقاد خبرگان انتظار می­رود خروجی­های مرکز، از ۹ منظر جامعه را متاثر سازد. همچنین با ترکیب نقشه شناخت خبرگان، ۱۲ خروجی اصلی در مرکز آمار ایران شناسایی شد که دسته اول خروجی­ها یعنی آمارهای موضوعی، خود شامل سه بخش مختلف آمارهای صنعت و معدن، آمارهای فرهنگی و بازرگانی و نیز آمارهای کشاورزی است. آمار حساب­های ملی نیز به عنوان دسته پنجم خروجی­ها متشکل از ۹ بخش مختلف حساب­های تعاون، GDP ، نرخ رشد اقتصادی، آمار مصرف نهایی دولت و خانواذها، آمار واردات و صادرات، ارزش افزوده بخش­های اقتصادی، جدول داده- ستانده، آمارهای مالی دولت و حساب­های اقماری سلامت است.
پیامدها خروجی­ها فرایندها ورودی­ ها
قسمت سوم نقشه فرایندهای مرکز آمار را نشان می­دهد که مجموعاً ۱۴ فرایند برای این مرکز شناسایی شد. برخی از فرایندها نظیر فرایند تهیه حساب­های ملّی، فرایند تهیه سالنامه آماری و سایر نشریات، فرایند تهیه آمارهای موضوعی و … خروجی­های نهایی مرکز را تولید می­ کنند در حالی که برخی دیگر همچون فرایند مدیریتی و بهبود، فرایند تامین منابع و پشتیبانی و فرایند فناوری اطلاعات فعالیت­های پشتیبانی از فرایندهای تولید محصول را بر عهده دارند و نقش غیرمستقیمی در تولید خروجی­ها ایفا می­ کنند. لازم به ذکر است که برخی فرایندها نیز نقش دوگانه­ای در این خصوص ایفا می­ کنند و در عین حال که یک یا چند محصول نهایی تولید می­ کنند، نقش پشتیبانی از فعالیت­های برخی فرایندهای دیگر را نیز عهده­دار هستند. مثلاً فرایند طرح­های آماری که خود سه محصول نهایی ارائه می­دهد با تهیه طرح­های نمونه گیری برای فرایند محاسبه شاخص قیمت­ها، نقش پشتیبان فرایند مذکور را نیز ایفا می­ کند. در جدول ۳-۲ تمامی فرایندها به تفکیک نوع نقش­شان در تولید خروجی­ها تشریح شده ­اند.
جدول ۳-۲ تشریح فرایندهای مرکز آمار ایران

ردیف

نام فرایند

نقش فرایند

توضیح

۱

مدیریتی و بهبود

غیرمستقیم

تهیه و تدوین برنامه توسعه پنج ساله( برنامه ملی آمار )
تهیه و تدوین برنامه عملیاتی سالانه، ارزیابی برنامه ها و
بهبود کیفیت