در بررسی انتقادی فرآیندهای مختلف مدیریت ایده ها نکات زیر قابل تأمل هستند:

بخش اصلی فرایند مدیریت ایده ها که در تمام مدل های ارائه شده مشترک است مربوط به ثبت، نگهداری، دسته بندی و اشاعه ایده ها (فعالیت های مرتبط با استخر ایده) می‌باشد. خلق ایده نیز بخش دیگری است که در اکثر مدل‌های ارائه شده از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در بررسی مدل فرایند مدیریت ایده ها در سازمان‌های دولتی و خدمات عمومی مانند وزارت حمل و نقل هلند همان‌ طور که در شکل ۲_۱۰ مشخص است، فرایند بیشتر بر مراحل بررسی ایده متمرکز است از طرف دیگر در برخی سازمان‌ها مانند شرکت حمل و نقل ریلی سوئیس تمرکز فرایند بر بهبودهای کوچک و مستمر قرار دارد و از ایده دهندگان در اجرا و پیش راندن ایده ها بیشتر استفاده می‌کند. در حالی که در سازمان‌هایی که به دنبال نوآوری و تولید محصولات و خدمات جدید هستند، فرایند خلق ایده از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

با توجه به اینکه مدیریت ایده ها فرآیندی جامع و در برگیرنده کلیه فازهای خلق ایده تا اجرا و بهره برداری از ایده ها می‌باشد لذا نکات ذیل در طراحی یک مدل کاربردی جهت اجرای آن در سازمان‌ها مورد اهمیت می‌باشد.

• • • تعریف دقیق و مشخص کردن اهداف و نیازهای سازمان از بکاگیری مدیریت ایده ها، برای مثال اینکه آیا سازمان به اختراعات بدیع بیشتر نیازمند است و یا بهبود های کوچک در فرآیندها؟!

  

• • تعیین و اولویت بندی منابع مختلف تولید ایده برای سازمان

• • استفاده از ابزارهای مختلف برای ترکیب و توسعه ایده ها

• • لزوم دسته بندی ایده ها بر اساس انواع و به کارگیری فرآیندهای بررسی مشخص و مختص هر دسته

• توجه به توسعه و پرورش ایده های تولید شده به منظور دستیابی به ایده های کاربردی و قابل اجرا

فصل سوم

روش پژوهش

۳_۱ مقدمه

این قسمت یکی از مهمترین بخش های یک پژوهش است چرا که بدون داشتن روش و متدولوژی مناسب، صحیح و مرتبط نمی توان نتایج را بدرستی استخراج و آن ها را تعمیم داد. لذا در این فصل به مباحثی چون روش پژوهش کیفی، چگونگی انجام مراحل پژوهش کیفی، جمع‌ آوری اطلاعات، تحلیل نتایج و جامعه آماری پرداخته می شود.

۳_۲ مبانی پژوهش کیفی

زبان پژوهش کیفی، زبان تفسیر است، پژوهشگران کیفی، موارد را در بافت خودشان مورد بحث قرار می‌دهند و نظریه های داده بنیاد ایجاد می‌کنند که بر پیگیری فرایند توالی رویدادها در وضعیت های خاص تأکید دارد. آن ها تبیین می‌کنند که چگونه افراد معانی را به رویداد ها اختصاص می‌دهند و فرا می ‌گیرند که رویدادها را از چندین نگاه ببینند. نظریه داده بنیاد یک شیوه پژوهش کیفی است که از مجموعه رویه های نظام مند برای ایجاد یک نظریه استقرایی ‌در مورد یک پدیده استفاده می‌کند. پژوهشگران کیفی از جایگزین هایی برای نظریه داده بنیاد نیز استفاده می‌کنند. بعضی از پژوهشگران کیفی، ژرف نگاری آنچه در جهان بینی مشارکت کنندگان درست است را ترجیح می‌دهند.

روش های پژوهش کیفی در رشته‌های مختلف از جمله علوم اجتماعی و مدیریت کاربرد ویژه ای دارد. در این پژوهش برای دیدگاه افراد مورد پژوهش ارزش قائل می‌شوند و می کوشند تا از دیدگاه های آن ها آگاه شوند ضمن آنکه پژوهشگر و افراد مورد پژوهش با هم رابطه متقابل ایچاد می‌کنند. (دانایی فرد ۱۳۸۹)

۳_۳ استراتژی پژوهش

استراتژی پژوهش استفاده از مصاحبه نیمه ساختار بندی شده یا نیمه ساخت یافته است است. به طور کلی ۳ نوع اصلی مصاحبه وجود دارد. مصاحبه ساخت یافته^[۱۹]، بدون ساختار^[۲۰] و نیمه ساخت یافته^[۲۱]. در مصاحبه ساخت یافته یا دارای ساختار از قبل سوالاتی در قالب پرسشنامه یا به صورت لیست تهیه می شود و تقریبا بدون هیچ تغییری از مصاحبه شوند پرسیده شده و پاسخ های صریح و مشخصی به دست می‌آید در مقابل مصاحبه بدون ساختار ممکن است تنها با یک سوال مانند اینکه نظر شما ‌در مورد مدیریت ایده ها چیست آغاز می شود و سوالات بعدی بر اساس پاسخ های ارائه شده طراحی و پرسیده می شود در این نوع مصاحبه می توان عمیق تر وارد مبحث شد اما وقت گیر و مدیریت آن بسیار مشکل است. مصاحبه نیمه ساخت یافته در ابتدا با چند سوال کلیدی از قبل طراحی شده آغاز می شود که به شما امکان می‌دهد تا اسکوپ کار را مشخص کنید و سپس شما می توانید با تعمیق سوالات خود امکان پرداختن به جزئیات بیشتر را فراهم کنید.

هدف مصاحبه جستجوی نقطه نظرات، تجارب و اعتقادات افراد در رابطه با یک موضوع مشخص است. ابزاهای روش های کیفی مانند مصاحبه می‌تواند فهم عمیق تری از موضوعات و پدیده ها برای محقق نسبت به روش های کمی محض از قبیل پرسشنامه ایجاد کند.(MACK, 2011)

هنگام مصاحبه شایسته است سوالاتی مطرح شود که منجر به دریافت هرچه بیشتر اطلاعات در رابطه با موضوع از مصاحبه شونده گردد همچنین سوالات می بایست به صورت باز ، طبیعی و قابل فهم طرح گردند. بهتر است در ابتدا سوالات ساده که به براحتی قابل ‌پاسخ‌گویی‌ هستند و سپس سوالات مشکل تر پرسیده شوند. مصاحبه شایسته است در زمان مناسب برای مصاحبه شونده و در مکانی عاری از نگرانی و استرس انجام شود. ایجاد رابطه دوستانه در ابتدای مصاحبه و استفاده از زبان بدن بسیار می‌تواند در انجام بهتر مصاحبه راهگشا باشد.

۳_۴ تدوین پروتکل و انجام مصاحبه

با توجه به اینکه نوع مصاحبه در این پژوهش نیمه ساخت یافته بود لذا از قبل چند سوال اصلی برای مشخص شدن مباحث کلیدی آماده گردید. در ابتدای مصاحبه پس از ایجاد رابطه دوستانه با مصاحبه شونده، در رابطه با تعریف مدیریت ایده ها و همچنین لزوم طراحی آن بر اساس ویژگی های بومی سازمان‌های دولتی ایران توضیحاتی ارائه گردید. سپس برخی از سوالات از پیش طراحی شده مطرح شد و در ادامه با پرسش های باز مصاحبه شونده به سمت ارائه جزئییات بیشتر و تعمیق مباحث سوق داده شد به طوری که از آن ها خواسته شد تا تجارب و یا مشاهدات خود را در رابطه با ایده هایی که توانسته به مرحله اجرا درآید و سازمان از منافع آن منتفع گردد را با ذکر مثال بیان نمایند. همچنین نظر شخصی ایشان در رابطه طرح و مدل کلی مدیریت ایده ها جویا شد. زمان مصاحبه ها عموما بیشتر از یک ساعت تا دوساعت و بعضا به دو جلسه ۲ ساعته نیز بطول می انجامید و در انتهای مصاحبه محقق سعی می کرد تا با شخص مصاحبه شونده در رابطه با پاسخ به سوالات پژوهش و ساختار مناسب سیستم مدیریت ایدها برای بخش دولتی به یک جمع بندی نهایی نزدیک شوند. سوالات از پیش طراحی شده مصاحبه به شرح ذیل می‌باشد:

• • آیا سیستمی برای جلب، بررسی و اجرای ایده ها در سازمان شما وجود دارد؟

• • در سازمان‌های دولتی و خدمات عمومی چه ایده هایی با اهمیت تر هستند؟ مقایسه با شرکت‌های خصوصی

• • ایده ها را چگونه دسته بندی می کنید؟

• • منابع خلق ایده برای سازمان دولتی کدامند؟ به ترتیب اهمیت