ضرورت انجام تحقیق

در سال‌های گذشته دیدگاه زنان و مردان درباره زندگی تغییر ‌کرده‌است. امروزه، دیدگاه مردان وزنان درباره مفهوم خود تغییر ‌کرده‌است. همچنین ایده ها درباره نقش سنتی زنان ومردان تغییر ‌کرده‌است. امروزه زنان برای به ظهور رسانیدن توانمندی های خود افزایش عزت نفس و خود شکوفایی به اشتغال علاقه مند شده اند (نظری،۱۳۸۶).

تغییر نقش های سنتی زنان و تقاضای روزافزون آن ها برای مشارکت در عرصه های مختلف، به واقعیتی انکار ناپذیر در جامعه ایران تبدیل شده است (جواهری، سراج زاده، رحمانی،۱۳۸۹). اغلب زوجین علاقمند به اشتغال بوده یا شاغل هستند و حتی طبق آمار گرفته شده (زوج های دو شغلی) و دو درآمدی رو به افزایش است. مشاهده می شود که هرکدام از زوجین بیش از نیمی از ساعات روزانه خود را در محیط کاریشان سپری می‌کنند (کارلسون،۱۳۷۸). با رشد روزافزون و گسترش اشتغال ساخت خانواده و نقش های والدین دچار دگرگونی شده و در روابط همسران با یکدیگر و روابط مادر و پدر با فرزندان نیز تغییراتی به وجود آمده است (پارسل^[۱] و مناغان^[۲]، به نقل از اقدامی وحسین چاری،۱۳۸۷).

زن موجودی است که می‌تواند سرمایه ای برای اصلاح جامعه باشد و انسان های والا پرورش دهد. آسایش خانواده و جامعه به برکت وجود زن و طبیعت او تحقق می‌یابد. ورود زنان به محیط های اجتماعی وایجاد فرصت های شغلی ‌و گزینش آن ها برای شغل های موجود در جامعه سبب تنوع نقش های آنان در اجتماع وخانواده وتعدد روابط اجتماعی وتعلقات گروهی شده است. این پدیده موجب تغییر دیدگاه ها و نگرش آنان شده و مسائل جدیدی را بوجودآورده است (محمدی، بلوریان، عارفی، ۱۳۸۹).

از نظر کارلسون^[۳] (۱۳۷۸) یکی از دلایل تنیدگی زنان شاغل داشتن مسئولیت های متعدد در محیط حرفه ای و خانوادگی است که یکی از مسائل اصلی روابط کار و خانواده را تشکیل می‌دهد یعنی زنان شاغل به دلیل انتظارات سنتی که از آنان می رود از یک سو مسئولیت انجام وظایف خانه داری، تربیت فرزندان و انجام وظایف زناشویی را به عهده دارند و از سوی دیگر ضرورت های اقتصادی همراه جنبش های دفاع از حقوق زنان، آنان را در جهت یک زندگی فعال سوق داده است. یعنی به دلیل تغییرات بنیادی در نقش زن در روابط کار و خانواده زنان دیگر نمی ­توانند به عنوان مادر در خانواده، همه عمر خود را در کانون خانوادگی بگذرانند. لذا زنان علاوه بر تنیدگی های ناشی از خانه و خانواده، با تنیدگی های ناشی از کار هم مواجهند (ادیب راد،۱۳۸۵).

برای اکثر مردم کار چیزی فراتر از وسیله تأمین معاش تلقی می‌گردد. کار سبب بالارفتن موقعیت اجتماعی و موجب فعالیت ذهنی و جسمی می شود. به اوقات زندگی فرد نظم و ساختار می بخشد و سبب گسترش تلاش های انسانی می شود و حس هدف و مقصود مشترک می آفریند. افراد بیکار ‌در مورد وضعیت جسمی خویش دچار نگرانی هستند و از مراجعان دائمی پزشکان به شمار می‌روند (فدایی و علی بیگی،۱۳۹۰).

بعلاوه زمانی که زن و شوهر هردو شاغل بوده و زندگی متحرک و سازنده ای دارند جنبه‌های مثبتی در زندگی آن ها وجود دارد (گیلبرت به نقل از نظری،۱۳۸۶). همسری که علاقه های مخصوص به خود دارد دارای هیجان بیشتری است (روسو به نقل از نظری،۱۳۸۶). علی رغم مسائل حرفه ای، کیفیت محاوره ها و حمایت شخصی این فرد ممکن است رابطه را غنی تر کند (باروک و اسکوآرتز به نقل از نظری،۱۳۸۶).

با افزایش زنان تحصیلکرده در ایران و درخواست آن ها برای اشتغال، مطالعه وضعیت سلامت زنان شاغل از اهمیت زیادی برخوردار است. تداخل نقش های چندگانه سبب کاهش کیفیت کار، اختلافات زناشویی، انتقال رنج وناراحتی روانی به کودکان، صدمه به کیفیت زندگی و کاهش سلامت روان آن ها می‌گردد (حدادی، کلدی، سجادی، صالحی، ۱۳۹۰).

اختلاف دیدگاه ها مربوط به تاثیر شغل بر زندگی زنان و اختلاف پژوهش های پیشین در این زمینه و تحول جامعه نسبت به دهه های گذشته ایجاب می‌کند که تحقیقی در این زمینه صورت گیرد تا بتواند تضاد های مربوط ‌به این زمینه را پاسخگو باشد.

اهداف

هدف کلی:

بررسی مقایسه ای بهزیستی روانشناختی و دلزدگی زناشویی بین زنان شاغل (معلم) و خانه دار

اهداف جزئی:

۱٫ بررسی مقایسه ای بهزیستی روانشناختی بین زنان شاغل و خانه دار

۲٫ بررسی مقایسه ای دلزدگی زناشویی بین زنان شاغل و خانه دار

۳٫ تعیین رابطه بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی زناشویی در زنان شاغل و خانه دار

فرضیه‌ها (سؤالهای تحقیق)

فرضیه های اصلی:

۱٫ بین بهزیستی روانشناختی زنان شاغل با زنان خانه دار تفاوت وجود دارد.

۲٫ بین دلزدگی زناشویی زنان شاغل با زنان خانه دار تفاوت وجود دارد.

۳٫ بین میزان بهزیستی روانشناختی و دلزدگی زناشویی زنان رابطه وجود دارد.

فرضیه های فرعی:

1. 1. بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی جسمانی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.

1. 1. بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی عاطفی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.

1. بین بهزیستی روانشناختی با دلزدگی روانی زنان شاغل و خانه دار رابطه وجود دارد.

تعریف متغیرها و اصطلاحات

تعریف مفهومی و عملیاتی

بهزیستی روانشناختی: داشتن احساس مثبت و رضامندی عمومی از زندگی است که خود و دیگران را در حوزه های مختلفی چون خانواده، دوستان، شغل را در بر می‌گیرد. این تحقیق از مدل ۶ بعدی کارول ریف برای تعریف و سنجش بهزیستی استفاده می شود. این ۶ بعد عبارتند از: خود تعیین گری^[۴]، تسلط بر محیط^[۵]، رشد و بالندگی شخصی^[۶]، خویشتن پذیری^[۷]، روابط مثبت با دیگران^[۸] و هدف داشتن در زندگی^[۹]. در این تحقیق به منظور بررسی بهزیستی روان شناختی کلی و ۶ مؤلفه‌ آن از مقیاس ۸۴ گویه ای بهزیستی روان شناختی ریف استفاده می شود که ۶ مؤلفه‌ دارد. به هر بعد ۱۴ سوال اختصاص دارد.

خود تعیین گری: فرد خود تعیین گرا (خود پیرو و مستقل) در مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف، در این بعد، نمره بالایی می‌گیرد. وی فرد مستقلی است که توانایی مقاومت ‌در مورد فشارهای اجتماعی را دارد وبر اساس ارزش های شخصی خود و به طریقی که معتقد است درست است، رفتار می‌کند. قدرت کنترل و تنظیم رفتارهای خود را دارد و خود را بر اساس معیارها و استاندارد های خویش ارزیابی می‌کند بر عکس، کسی که در این بعد نمره پایینی می‌گیرد، به انتظارات و ارزیابی دیگران توجه دارد. برای تصمیم گیری ‌در مورد امور مهم زندگی اش به نظرات دیگران توجه دارد و آنطور که دیگران دوست دارند رفتار می‌کند.