۲-۲)مفاهیم و تعاریف ارتباطات سازمانی
کلمه «ارتباط» معادل لغت ^[۲۳]Communication به معنای پیوند دادن و ربط دادن و به صورت اسم مصدر، به معنای پیوستگی و رابطه به کار برده شده است. ارتباط عبارت است از: فن انتقال اطلاعات و افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر است. کلمه ارتباط، معرف تمام جریان‌هایی است که به وسیله آن‌ها یک اندیشه می‌تواند اندیشهی دیگری را تحت تأثیر قرار دهد(معتمد نژاد، ۲۵:۱۳۸۳). ارتباطات سازمانی، به عنوان یک طرح آکادمیک و دانشگاهی به مطالعهی نشانه ها، پیام‌ها، رسانه ها، تعاملات و روابط بین افراد، شبکه های ارتباطی و برخوردهای اعتقادی در سازمان می‌پردازد(۲۰۰۴:۹۳، ^[۲۴]Cheney & et al).
ارتباط، مکانیسمی است که روابط انسانی بر اساس و به وسیلهی آن به وجود میآید و تمام مظاهر فکری و وسایل انتقال آن‌ها در مکان و زمان، فقط بر پایه آن توسعه پیدا می‌کند. ارتباط عبارت است از: تمام دوست‌هایی که از طریق آن ممکن است ذهنی بر ذهن دیگر تأثیر بگذارد. این عمل نه تنها با نوشته یا صحبت کردن؛ بلکه حتی با موسیقی، هنرهای تصویری، تئاتر، باله و عملا تمام رفتارهای انسانی عملی است(محسنیان راد، ۴۴:۱۳۸۴-۴۸). به طور سنتی، ارتباطات سازمانی به دو صورت داخلی/خارجی و رسمی/ غیر رسمی به کار برده می‌شوند(۲۰۰۵:۹۴، ^[۲۵]Heide&etal). ارتباطات سازمانی فرایندی است که مدیران را برای گرفتن اطلاعات و تبادل معنی با افراد داخل سازمان و افراد در ارگان‌های مربوط به خارج از آن سیستم توانا می‌سازد. ارتباط، فرایندی است که دو یا چند بخش توسط آن، اطلاعات مورد نیاز خود را مبادله و با یکدیگر تبادل نظر می‌کنند(مورهد و گریفین^[۲۶]، ۴۵۰:۱۳۷۹).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۳) سیرتحول مطالعه ارتباطات سازمانی
از ترکیب دو واژه ارتباط و سازمان می‌توان به مفهوم جدیدی دست یافت که ارتباط یا ارتباطات سازمانی نام دارد. در ارتباط سازمانی که یکی از انواع ارتباطات انسانی است، چهار ویژگی هدف مندی، ساختارمندی، وظیفه مداری و محاط بودن در یک سازمان، در مقایسه با انواع دیگر ارتباط بیش‌تر مورد توجه است. در رویکردهای گوناگون علم مدیریت در مفهوم ارتباطات سازمانی با توجه به تعریف هر یک از سازمان، تفاوت‌های محسوسی دیده می‌شود. برای مثال در مکتب کلاسیک که سازمان به عنوان ماشین در نظر گرفته می‌شود. عناصر ارتباط به این صورت است: ارتباط یک وظیفه است، مسیر ارتباطی به صورت عمودی است، کانال ارتباطی همواره به صورت کتبی و سبک ارتباط به صورت رسمی است(رضاییان،۱۳۸۴،۶۹). در دو رویکرد دیگر؛ یعنی روابط انسانی و منابع انسانی که به نیازهای کارکنان و تاثیر رضایت مندی بر میزان بهره وری توجه می‌شود، ارتباط علاوه بر وظیفه، وضعیتی اجتماعی و ابتکاری دارد. مسیر ارتباط به صورت عمودی، افقی و یا گروهی می‌باشد. در این جا کانال ارتباط نیز اغلب حالت رودررو و بدون محدودیت را دارد و سبک ارتباط شکل غیررسمی را دارا می‌باشد. در مقابل این مکتب می‌توان به رویکردهای سیستمی، فرهنگی و انتقادی اشاره کرد(رضاییان،۱۳۸۴،۶۹). برای مثال در رویکرد سیستمی، سازمان به عنوان یک موجود زنده دیده می‌شود که هم بر محیط اثر می‌گذارد و هم از آن تاثیر می‌پذیرد و این دیدگاه که متاثر از نظریه عمومی سیستم‌هاست، هر چه مجموعه را دارای اجزایی می‌داند که وجه اشتراک آن‌ها نظم سلسله مراتبی، وابستگی به یکدیگر و مرزهای نفوذپذیری است. به علاوه، نظام دارای فرایند داده و ستاده و باز خورد است(رضاییان،۱۳۸۴،۷۰). ویژگی‌های هر نظام را به چهار دسته کلی مجموعه، هم پایانی، آنتروپی منفی و تنوع الزامی، تقسیم بندی می‌کنند. در این رویکرد، سازمان عبارت است از یک کل با اجزای پیوسته و متشکل از افراد انسانی، سازمان‌های رسمی و غیررسمی، روش‌های رهبری و روابط انسانی حاکم بر محیط فیزیکی و افراد آن مجموعه(ایران نژاد پاریزی،ساسان گهر،۱۳۸۵،۵۷).
ارتباطات سازمانی را می توان با نگرش فرهنگی نیز مورد بررسی قرار داد. در این رویکرد محیط درونی و بیرونی سازمان دارای فرهنگی قوی یا ممتاز و متشکل از عناصری چون ارزش‌ها، قهرمانان، آداب و رسوم و شبکه فرهنگی در نظر گرفته می‌شود. در نگرش فرهنگی به سازمان، توجه به روابط با مشتریان نسبت به ساختار دیوان سالار سازمانی دارای ارزش بیشتری است. در این رویکرد تصویر و هویت سازمانی اهمیت دارد(رضاییان،۱۳۸۴،۴۴). در برابر دیدگاه‌های پنج گانه که بر اهداف مشترک سازمانی تاکید دارند، تعارض مفهومی نامطلوب دارد و قدرت حق طبیعی مدیران محسوب می‌شود، دیدگاه رادیکال‌ها قرار دارد که تعارض را پدیده‌ای مثبت و بخشی از امور سازمانی ذکر می‌کند. بر پایه این نگرش، سازمان میدان جنگی است که در آن نیروی حریف(مدیریت و اتحادیه‌ها) در دستیابی به اهدافی بسیار ناسازگار با یکدیگر مبارزه می‌کنند. رویکرد رادیکال‌ها به دو دسته انتقادی و پست مدرن تقسیم بندی می‌شود که در اولی سازمان عرصه سلطه‌گری است و دومی سازمان را به عنوان موجودیتی نظم یافته و معنادار زیر سوال می‌برد. در این رویکرد تسلط بر دانش و اطلاعات، شبکه‌های غیررسمی، فن ارتباطی و نمادهای چهارگانه قدرت در سازمان ذکر می‌شوند(شاهرکنی،۱۳۸۰). می‌توان یک سازمان را به بدن انسان تشبیه کرد که مدیریت، سرِ آن است؛ یعنی سازمان یک موجود زنده و نظم یافته است. همان طور که بدن انسان برای انتقال پیام‌های مغز که کی بخورد، کی بخوابد، کی بایستد و… به سیستم عصبی تکیه دارد، یک سازمان هم به ارتباطات سازمانی برای رسیدن به اهداف خود نیازمند است. اگر در بدن انسان، اختلال فیزیکی یا عصبی به وجود بیاید؛ یعنی مانعی در راه جریان آزاد پیام‌ها ایجاد شود، عواقب منفی به دنبال خواهد داشت. به همین صورت اگر مشکلی در ارتباطات سازمانی ایجاد شود باید به صورت سریع و کامل برطرف شود. درک مفهوم ارتباطات سازمانی، اثربخشی کارکنان را افزایش می‌دهد و کمبود اصول ارتباطات سازمانی باعث ایجاد مشکل در سازمان می‌شود(شاهرکنی،۱۳۸۰). اقدامات ارتباطی طیف کاملی از فعالیت‌های ارتباطی رسمی و غیررسمی است و ممکن است توسط هر کسی در سازمان شروع شود، به هر حال مسئولیت این ارتباط که موثر و به موقع و مهم باشد بر عهده مدیریت است در حقیقت اقدامات ارتباطی تمام راه‌های ارتباطی است که تضمین می‌کند صدای افراد به یکدیگر می‌رسد(Carrier-bourque^[27],2009). شبکه‌های ارتباطی سازمان از حیث شکل، ساختار و عملکرد بر دو نوعند: الف) شبکه‌های رسمی و سیستم‌هایی که بر اثر فراگردهای رسمی سازمان به وجود می‌آیند. ب) شبکه‌های غیررسمی و سیستم‌هایی که بر اثر تعامل افراد ایجاد می‌شوند(Elvins^[28],2088).
الف) سیستم‌های ارتباط رسمی
در سیستم‌های رسمی سازمان، فراگردهایی به کار گرفته می‌شوند که نحوه ارتباطات بین افراد را معین می‌کنند. برای اثربخش شدن این گونه شبکه‌های ارتباطی، رعایت چهار مورد ذیل توصیه می‌شود(Elvins,2088).
استفاده از مجاری رسمی برای انتقال اطلاعات
کاراتر ساختن ارتباطات با بهره گرفتن از منابع قدرت در سازمان
تسهیل ارتباطات با بهره گرفتن از تخصص‌های موجود در گروه کاری
. حفظ اطلاعات و دانش‌های شغلی، با توجه به اهمیت احترام به حق مالکیت افراد بر اطلاعات و دانش‌های تخصص خود
شبکه‌های رسمی انتقال اطلاعات به شش گونه کلی تقسیم شده‌اند که عبارتند از شبکه‌های: متمرکز، ستاره‌ای، سه شاخه، زنجیره‌ای، دایره‌ای و همه جانبه(Elvins^[29],2088).
ب) سیستم‌های ارتباطی غیررسمی
زمانی که افراد وارد سازمان شدند، بنا به علل مختلف مانند علایق و سلایق مشترک، هم فکری‌ها و همدلی‌ها، الفت‌ها و نزدیکی‌ها و… با یکدیگر ارتباطاتی برقرار می‌کنند که با ارتباطات رسمی و پیش بینی شده مطابقت ندارند. این شبکه‌ی ارتباطی را شبکه ارتباطات غیررسمی می‌نامیم. ارتباطات غیررسمی گاهی آن قدر توسعه می‌یابند که ارتباطات رسمی را تحت الشعاع قرار می‌دهند و ارتباطات رسمی در خطوط غیررسمی ارتباطی محو می‌شوند. ارتباطات غیررسمی ارتباطات درخت انگوری نیز نامیده می‌شوند؛ زیرا درخت‌های مو به هر گوشه سر می‌کشند و به طور نامنظم در هر جای سازمان راه می‌یابند(الوانی،۱۱۲،۱۳۸۵).
۲-۴) اهمیت ارتباطات:
ارتباطات؛ همواره به عنوان رکن اساسی زندگی اجتماعی انسان‌ها مطرح بوده و در طول تاریخ بشر، به شکل‌های مختلف موجبات رفاه و پیشرفت آنان را فراهم کرده است. ارتباطات انسانی، به عنوان زیربنای علم ارتباطات از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است(فرهنگی، ۳۱:۱۳۸۳). ارتباطات غیر اخلاقی، کیفیت تمام ارتباطات را تهدید می‌کند و نتیجهی آن روی افراد و جامعهای که در آن زندگی می‌کنیم، اثر می‌گذارد(۲۰۰۵:۱۵، ^[۳۰]Melzler). بعضی از محققان در پژوهش‌های خود به این نتیجه رسیدهاند که مدیران در مسایل ارتباطی خود به حمایت و دانش کافی نیاز دارند(۲۰۰۷:۳۳۸، ^[۳۱]Johansson). ارتباط سازمانی به عنوان یکی از حوزه های تخصصی ارتباطات کلامی یا گفتاری در طی دهه های گذشته رشد سریعی را تجربه کرده است. به طوری که اکثر کالج‌ها و دانشگاههای آمریکا، یک درس را در این حوزه ارائه نمودهاند. دوره فوق لیسانس ارتباطات سازمانی در حدود ۷۵ دانشگاه و دوره دکترای آن نیز در ۳۵ دانشگاه، در آمریکا دایر شده است. امروزه ارتباطات سازمانی به عنوان عنصر الزام آور توفیق در تمام سیستم‌ها و زیر سیستم‌های اجتماعی تلقی می‌شود(فرهنگی، ۱:۱۳۸۳). «جیمز» عنوان کرد که ارتباط، وسیلهی یادگیری است و یادگیری، محصول ارتباط است(۲۰۰۵:۹۷، Jimes^[32]). اکنون سال‌هاست که رشته های روابط عمومی، اطلاع رسانی و مدیریت ارتباطات در دانشگاههای اروپا بیشتر از هر زمان دیگر، دانشجویان را به خود جذب کرده است. در موارد زیادی تعداد این دانشجویان حتی از دانشجویان رشتههایی همچون اقتصاد، بازاریابی و حقوق هم بیشتر بوده است(۲۰۰۵:۳، Vun^[33]). موفقیت و عدم موفقیت سازمان‌ها در بسیاری از جهات به ارتباطات بستگی دارد. کسب منابع مادی و معنوی، توسعه و بالندگی سازمانی و نیروی انسانی، کاهش تعارض و تضاد سازمانی، مذاکرات بین‌المللی، کارایی و اثربخشی سازمانی به ارتباطات موفق، مؤثر و اثربخشی مربوط می‌شود. نویسندگان صاحب نظر، در این زمینه دریافتهاند که مقالات معدودی در ژورنال‌های ارتباطات منتشر شده است. بدین سبب، علم و اخلاق ارتباطات به طور مشخص و آشکار به توجه بیشتری نیاز دارد(۲۰۰۰:۱۰،^[۳۴] Deetz). در خصوص شیوه های متداول ارتباط باید خاطرنشان کرد، سه شیوهی ارتباطات: مکاتبهای، کلامی(شفاهی) و غیرکلامی از شیوه های متداول در سازمان‌هاست. تقریبا در بیشتر موارد شیوه ها با یکدیگر ترکیب می‌شوند. شنوندگان(آیا حضور فیزیکی دارند؟)، ماهیت پیام(فوریت و محرمانه بودن)، و هزینه ارسال از جمله ملاحظاتی هستند که هنگام انتخاب شیوه ارتباط، مورد توجه قرار می‌گیرند(مورهد و گریفین^[۳۵]، ۴۶۳:۱۳۷۴).
شکل۲-۱) نمایش جریان اطلاعات (منبع: محسنیان راد، ۳۶۹:۱۳۸۴)
سازمان‌ها، ارتباطات مکاتبهای زیادی را ایجاد می‌کنند. نامه، به عنوان یک وسیلهی رسمی ارتباط با شخص دیگر و به طور معمول در خارج از سازمان است. شاید متداول‌ترین شکل ارتباط در سازمان‌ها، یادداشت‌های اداری باشد. یادداشت‌ها به طور معمول برای شخص و یا گروهی در داخل سازمان ارسال می‌شوند و به طور معمول دارای عنوان واحدی بوده و غیر شخصیتر هستند؛ زیرا معمولا برای بیش از یک نفر ارسال می‌شوند و رسمیت یادداشت‌ها از نامه کمتر است.
گزارش‌ها، دستورالعمل‌ها و فرم‌ها از جمله دیگر شکل‌های متداول ارتباط مکاتبهای است. به طور معمول، پیشرفت یا نتیجه یک پروژه که بیشتر اطلاعات لازم را برای تصمیم گیری فراهم می‌کند، به صورت گزارش تنظیم می‌شود. دستورالعمل‌ها، کاربردهای زیادی در سازمان دارند. دستورالعمل‌های آموزشی روش کار با ماشین را میآموزند، دستورالعمل‌های سیاست و روش‌ها، کارکنان را با قوانین و مقررات سازمانی آشنا می‌سازند و دستورالعمل‌های عملیاتی چگونگی انجام وظایف و بروز واکنش در برابر مسایل مرتبط با کار را توضیح می‌دهند. فرم‌ها، اسناد استاندارد شدهای هستند که اطلاعات بر روی آن ثبت و گزارش می‌شوند. به این ترتیب، فرم‌ها معرف کوشش‌هایی هستند که برای ارتباط مؤثر و قابل دسترستر کردن اطلاعات به عمل آمدهاند. فرم ارزیابی عملکرد نمونهای از هزاران فرمی است که مورد استفاده سازمان‌ها قرار می‌گیرند(محسنیان راد، ۳۶۹:۱۳۸۴). ارتباط کلامی(شفاهی)، گسترده ترین نوع ارتباط سازمانی است. ارتباط کلامی در هر جا از جمله در گفتگوهای غیررسمی در جریان کار، در جلسهها، گروه ها و کمیتهها و در سخنرانی‌ها و همایش‌های رسمی تحقق مییابد. ارتباط شفاهی به دلیل آنکه علاوه بر کلمات، آهنگ، زیر و بم، سرعت و بلندی صدای گوینده را نیز در برمی‌گیرد، از قدرت خاصی برخوردار است. اشخاص به عنوان شنونده برای فهمیدن پیام از همهی این حالات استفاده می‌کنند. علاوه بر این، سخنرانی سازمانی یکی از جنبه های روش بیان و تفسیر، به طور ویژه گفتگوها، به عنوان روشی برای درک و فهم اشاره و «جنبه‌های قاطع زندگی سازمانی» مانند روش‌های اخلاقی و ارزشی آن را حمایت می‌کند(۲۰۰۱:۱۵، Putnam^[36]).
ارتباط غیرکلامی، شامل کلیهی ارتباطاتی است که موجب برقراری ارتباط انسان‌ها با یکدیگر می‌شوند ولی جزو ارتباطات مکاتبهای کلامی نیستند. گاهی ارتباطات غیرکلامی بیش از کلمات، معانی را منتقل می‌کنند. عناصر تشکیل دهندهی بدن انسان شامل حرکات و حالات صورت و حرکات فیزیکی، اعم از آگاهانه و ناخودآگاه است. حالات صورت را می‌توان به شکل‌های ۱) علاقه ـ هیجان، ۲) لذت ـ شادی، ۳) تعجب ـ از جا پریدن، ۴) عصبی ـ دلتنگی، ۵) ترس ـ وحشت، ۶) شرم ـ خواری، ۷) اهانت ـ تنفر، و ۸) عصبانیت ـ خشم، طبقه بندی کرد. چشم‌ها؛ گویاترین عضو صورت در این ارتباط هستند(محسنیان راد، ۳۶۹:۱۳۸۴). همچنین حرکات فیزیکی و «زبان حرکات بدن» از عناصر گویای انسان می‌باشند. «زبان حرکات بدن» شامل حرکات واقعی بدن و حالات بدن در حین ارتباط است. به عنوان مثال، بر هم گذاشتن پلک‌ها، بیان‌کنندهی اشتیاق به برقراری ارتباط است. نشستن بر روی لبه صندلی، ممکن است نشانهی عصبی بودن یا اضطراب باشد و تکیه دادن بر روی صندلی و خم کردن بازوها می‌توانند نشانهی بی‌میلی به ادامه بحث باشد. عناصر محیطی مانند ساختمان‌ها، فضای اداره و اثاثیه نیز می‌تواند حامل پیامی باشند. داشتن یک دفتر بزرگ با پرده‌های فاخر، به علاوه‌ی قالی و مبلمان عالی می‌تواند به کارکنان یا ارباب رجوع بفهماند که در اطاق رییس یا مدیرعامل شرکت حضور دارند. از طرف دیگر، وجود یک میز فلزی در طبقه همکف، رتبه سازمانی سرپرست خط مقدم را القا می‌کند. بنابراین چگونگی آرایش دفتر، القاکنندهی منزلت، قدرت و شهرت بوده و فضایی را برای انجام کار ایجاد می‌کند. عرصهی فیزیکی نیز به دلیل آنکه با قرار گرفتن شخص در مرکز، جریان اطلاعات مرتبط با کار به راحتی کنترل می‌شود، عامل توسعه شبکه های ارتباطی است(مورهد و گریفین، ۴۶۴:۱۳۷۴-۴۶۳).
۲-۵ )مدل های ارتباطات سازمانی
به منظور مطالعه نظام مند ارتباطات سازمانی،لازم است کلیه ابعاد مربوط به ارتباطات سازمانی مورد توجه قرار می گیرد تا از پیوند میان آنها ، یک مدل مفهومی که نشانگر شمای کلی ارتباطات سازمانی است به دست آید به طور کلی ابعاد مربوط به ارتباطات سازمانی سه دسته اند:
بعد ارتباطی :که خود شامل ۴جزء می شود (میلر ، ۱۳۸۶: ۲۷) :
مجاری ارتباطی :انسان ها به واسطه مجاری ارتباطی ، می توانند میان خود ارتباط برقرار نمایند . مجاری ارتباطی بین افراد در سازمان به سه بخش عمده چهره به چهره ، کتبی و الکترونیکی طبقه بندی شده اند (قلیچ لی و ایمانی پور ، ۱۳۸۶: ۱۲۶ ).
سبک های ارتباطی : که ناظر بر نوع رفتار افراد با یکدیگر است و به دو دسته رسمی و غیر رسمی تقسیم می شود (میلر^[۳۷] ، ۱۳۸۶ :۲۹ ) .
مسیرهای ارتباطی :که شامل ارتباطات عمودی ، افقی و مورب میان افراد سازمان بوده و ناظر بر مسیر های ارتباطی است (میلر ، ۱۳۸۶ : ۲۸ ).
محتوای ارتباطی : محتوای پیام ها و ارتباطات به سه دسته وظیفه ای، اجتماعی وابتکاری تقسیم می شود (میلر ، ۱۳۸۶ : ۲۷ ) .
۲ )بعد انسانی : جنبه های انسانی را در بر می گیرد و ارتباط میان افراد را تحت تاثیر قرار می دهداین عوامل شامل ۳ جزء است :
۲-۱ )ویژگی های فردی افراد : که خود به ویژگی های ذهنی – ادراکی (شرهرمن ، ۲۰۰۶ )،روحی –روانی و جسمانی (برکو ، ولوین و ولوین ، ۱۳۸۴ : ۱۹ ) تقسیم می شود .
۲-۲ ) ویژگی های اجتماعی افراد : که خود به ویژگی های فرهنگی افراد (شرهرمن ،۲۰۰۶ :۴۴۸ ) ، طبقه اجتماعی افراد (رضاییان ، ۱۳۷۹ : ۴۸۰ ) و اعتبار افراد ( فرهنگی ،۱۳۸۶ :۳۴۷ ؛ کینیکی و کریتنر ، ۱۳۸۴: ۴۵۱ ) تقسیم می شود .
۲-۳ ) مهارت های ارتباطی : مجموعه ای از رفتارهای هدفمند به هم مرتبط و متناسب با وضعیت هستند که آموختنی بوده و تحت کنترل فرد می باشند و شامل مهارت های ارتباط کلامی (گفتاری و نوشتاری ) ، ارتباطات غیر کلامی (رفتارهای صوتی وغیر صوتی ) ، گوش دادن موثر و ارائه باز خورد می شود (برکو وهمکاران ، ۱۳۸۴ ) .
۳ ) بعد سازمانی : ساختار و محتوای سازمان را در بر می گیرد و ارتباطات سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد . این عوامل به دو دسته طبقه بندی می شود :
۳-۱ ) ساختار سازمانی : ساختار سازمانی بر این تاکید دارد که وظایف چگونه تخصیص داده شوند ، چه شخصی به چه کسی گزارش دهد و ساز و کار های هماهنگی رسمی و همچنین الگو های تعاملی سازمانی که باید رعایت شود کدامند؟ ساختار به عنوان یکی از اجزای سازمانی از عناصر پیچیدگی ،رسمیت و تمرکز تشکیل شده است (رابینز^[۳۸] ، ۱۳۷۶ : ۲۲ ) . عناصر پیچیدگی (تفکیک عمودی ، افقی و جغرافیایی ) ، رسمیت و تمرکز ارتباطات سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد (دسلر و فیلیپس^[۳۹] ، ۲۰۰۸ ؛ شرهرمن^[۴۰] ، ۲۰۰۶ :۹۶ ) . یکی از مسایل اساسی که پژوهشگران از جمله ها فستد به آن توجه نموده ، چگونگی اثر گذاری فرهنگ بر رفتار کارکنان است . یافته اصلی بررسی هافستد آن است که سازمان ها به شدت تحت تاثیر فرهنگ هستند هافستد ابعاد و مقیاس های فرهنگی را به ۴ دسته تقسیم نموده است :
فاصله قدرت : درجه ای از نابرابری در میان افراد که مردم یک کشور آن را عادی می دانند .
فرد گرایی : درجه ای که افراد در یک کشور ترجیح می دهند به جای عضویت در گروه ، به صورت فردی عمل نمایند .
مرد خویی : درجه ای که ارزش های مردانه همچون قاطعیت ، رقابت و موقعیت مورد تاکید هستند در مقابل آن ارزش های زنانه همچون کیفیت زندگی ، روابط شخصی گرم و دوستانه ، خدمت رسانی و غیره قرار دارد .
اجتناب از عدم اطمینان : درجه ای که افراد یک کشور موقعیت های ساختار یافته را به شرایط ساختار نایافته ترجیح می دهند (مقیمی ، سلیمی و نوری ،۱۳۸۵ :۷۲ )
ابعاد مذکور ، ارتباطات سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد (مقیمی و همکاران ،۱۳۸۵ ؛ شاین ، ۱۳۸۳ )

^{ارتباطات سازمانی
مجاری ارتباطی
سبکهای ارتباطی
مسیرهای ارتباطی
محتوای ارتباطی}

شاخص های مالی می تواند معیار مناسبی برای مقایسه عملیات مختلف شرکت در مورد بخش های بازار محصولات و مشتریان فراهم آورد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شاخص های مالی میزان مسئولیت و پاسخگویی را مشخص می کند.
شاخص های مالی موجب افزایش یادگیری و بهبود کار تیمی میان بخش های مختلف می شود، زیرا زبان مشترک برای بخش های مختلف ایجاد خواهد شد.
به کمک شاخص های مالی می توان ترکیب بهینه آمیخته بازاریابی را تعیین کرد، زیرا زبان مشترک برای بخش های مختلف ایجاد خواهد شد.
اما چگونگی اندازه گیری اثرات ناملموس بر سودآوری ها و فروش شرکت ها یکی از مشکلات محققان بازاریابی و آژانس های تبلیغاتی است. فرانک بس^[۶۳] در این رابطه معتقد است در بازایابی کاری مشکل تر ، پیچیده تر و جدال آمیزتز از ارزیابی تاثیر تبلیغات بر فروش وجود ندارد. همچنین رالف^[۶۴] معتقد است به دلیل دشواری اندازه گیری بازدهی تبلیغات ، بیش تر مطالعات اثربخشی تبلیغات به تجزیه و تحلیل رفتارهای مصرف کننده و تحقیقات نگرش سنجی و پیمایش اختصاص یافته است. در مطالعات بازاریابی با کمبود شاخص ها مواجه نیستیم ، اما متاسفانه عدم اعتماد به شاخص های بازاریابی زیاد است . به اعتقاد ووز کار مشکل بازاریان تعیین شاخص های اندازه گیری است، زیرا ماهیت موفقیت ها در صنایع مختلف است ،با این که محققان بازاریابی تاثیر تبلیغات بر عملکرد و سودآوری شرکت ها استفاده کرده اند، اما هنوز در این زمینه به توافق نظر نرسیده اند.
نه تنها در داخل کشور بلکه در تمام دنیا ، بیش تر مطالعات اثربخشی تبلیغات به صورت پرسشنامه ای و نگرش سنجی انجام شده است.بنابراین لازم است با انجام تحقیقات مبتنی بر داده های واقعی حاصل از صورت های مالی ، اثربخشی تبلیغات بررسی شود تا بر اساس داده های واقعی پاسخ مناسبی به نگرانی و دغدغه مدیران برای تعیین بودجه سالیانه تبلیغات داده شود. در چند سال اخیر تغییرات مداوم متغیرها شاخص های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی داخلی و خارجی و بدنبال آن افزایش نااطمینانی و تلاطم در محیط کسب و کار، مدیران را بر آن داشته تا اکثر وقت خود را صرف جست و جوی راه حل هایی برای کاهش هزینه های عملیات شرکت کرده و بتوانند با حفظ سودآوری، بقای خود در بازار را تضمین کنند. بعنوان مثال در کشور ما با توجه به اجرایی شدن طرح هدفمندسازی یارانه ها، توان مالی و نقدینگی شرکت ها در صنایع مختلف حداقل در کوتاه مدت و میان مدت تحت تاثیر قرار گرفته است. در این فضای جدید ، آزادی عمل مدیران در تخصیص هزینه و منابع مالی بخش های بازاریابی ، فروش و تبلیغات کاهش خواهد یافت. اگر در چنین شرایطی مدیران به میزان اثربخشی و بازدهی علمی و واقعی این گونه هزینه ها اعتقاد نداشته باشند، سرمایه گذاری خود را در این حوزه ها کاهش خواهند داد. در سال های اخیر، شرکت های تبلیغاتی مسؤولیت بیش تری در قبال عملکرد محصول و بازدهی تبلیغات در قالی بازده سرمایه گذاری و سودآوری شرکت ها دارند. مدیران اجرایی می خواهند تصمیمات بازاریابی را هوشمندانه تر، کم هزینه تر و موثرتر اتخاذ کنند. این در حالی است که شرکت های بزرگ دنیا بودجه های کلانی را به تبلیغات اختصاص داده اند. در سال ۲۰۰۹ ، شر کت های ایالات متحده در مجموع بالغ بر ۲۴۴ میلیارد صرف تبلیغات کرده اند. این در حالی است که با وجود بحران های اقتصادی اخیر آمریکا، این رقم نسبت به سالهای قبل کاهش نیافته است.

شدت تبلیغات و سودآوری

محققان بازاریابی در زمینه مطالعات کمی اثربخشی تبلیغات از شاخص های متفاوتی برای ارزیابی تاثیر تبلیغات بر عملکرد و سودآوری شرکتها استفاده کردند. اما هنوز در این زمینه به توافق نظر نرسیده اند. به طور کلی می توان اثرات اقتصادی تبلیغات را در دو دسته اثرات مستقیم و غیرمستقیم بررسی کرد. اثرات مستقیم عبارت اند از اثر تبلیغات بر فروش، اثر تبلیغات بر تمرکز، اثر تبلیغات بر سهم بازار و صرفه جویی ناشی از مقیاس تبلیغات. اثرات غیر مستقیم عبارت انداز : اثر تبلیغات بر تمرکز، اثر تبلیغات بر ورود به بازار، اثر تبلیغات بر قیمت و اثر تبلیغات بر کیفیت هستند.
پیتر دراکر معتقد است هدف از بازاریابی ، افزایش فروش است، هدف شناختن و درک مشتری به نحوی است که کالا و خدمات ارئه شده دقیقا مناسب باشد و خود کالا و خدمات را به فروش برساند. تبلیغات می تواند با افزایش یا کاهش درجه تمرکز، عامل ایجاد انحصار یا رقابت در بازار تلقی شود. همچنین در کشش قیمتی تقاضا باعث تغییر قیمت ها شود. تبلیغات با تغییر موانع ورود به بازار منجر به ایجاد انحصار یا ارتقای رقابت شده و عامل افزایش سودآوری شرکت های تبلیغ کننده و نیز افزایش سهم بازار است.
یکی از کاربردهای تبلیغات در ساختار بازار ، جلوگیری از ورود رقبای جدید است. شرکت ها بازار را در انحصار خود درآورده و سعی می کنند فرصت های بازار را از آن خود کنند. بین^[۶۵] موانع ورود به بازار را به سه دسته تقسیم بندی می کند۱) صرفه جویی های ناشی از مقیاس۲) مزیت هزینه ها نسبت به دیگر شرکت ها۳) تنوع محصول.
صرفه جویی های ناشی از مقیاس به دو صورت بدست می آیدالف) شرکت کم ترین هزینه در هر واحد عمده فروشی را در صنعت به خود اختصاص دهد و یا ب) نرخ هر واحد هزینه با افزایش مقیاس شرکت کاهش یابد. در یک بازار معمولا ۴ تا ۶ شرکت می توانند با توجه به اندازه بازار از این مزیت بهره مند شوند، زیرا نسبت تمرکز در بازار اجازه ورود دیگر رقبا را با بهره گرفتن از صرفه جویی‌هایی ناشی از مقیاس نمی دهد.
مزیت هزینه نیز مانعی برای ورود رقبا به شمار می آید. به گفته بین، اگر هزینه هر واحد تولید در شرکت پایین تر از دیگر شرکتهای رقیب باشد. نسبت به رقبا مزین هزینه ای کسب می کند. این مزیت با بهره وری از تکنیک های برتر تولید، خرید عوامل تولید با قیمت کم تر، کنترل عوامل اساسی تامین کنندگان و یا به دست آوردن وجوه با نرخ بهره کم تر به دست می آید. تفاوت هزینه هر واحد بین شرکت و رقبا بر میزان کسب سودآوری در صنعت تاثیرگذار است. اگر در دو صنعت ، سقف هزینه برای ایجاد موانع ورود متفاوت باشد، صنعتی که موانع ورود بیش تری در آن وجود دارد، سودآوری بیشتری خواهد داشت.
بین، سومین مانع ورود رقبا به بازار را تنوع محصول می داند. تنوع محصول را می توان با شدت تبلیغات اندازه گیری کرد. میان تنوع محصول و اندازه هزینه های پیشبرد فروش رابطه مثبت وجود دارد. این رابطه مثبت بر اساس مفروضات زیر قابل توضیح است.
۱) هر چه تنوع محصولات بیشتر باشد، به صورت معمول هزینه های فروش نیز بیشتر خواهد بود.
۲)بنابراین نسبت هزینه تبلیغات به درآمد کل(شدت تبلیغات) همانطور که بین ادعا می کند بعنوان شاخص مانع ورود رقبای جدید در تنوع محصولات به کار می رود. نسبت شدت تبلیغات با سودآوری رابطه مستقیم دارد. کومانور و ویلسون از این متغیر به عنوان متغیر اصلی سود آوری استفاده کردند. رگرسیون تحقیق نیز نشان می دهد همبستگی میان متغیرها مثبت و معنادار است. درصد شدت تبلیغات در صنایع منتخب در سال های ۲۰۰۳،۲۲۰۷،۲۰۰۹،۲۰۰۱ در جدول ۲ آمده است.

جدول (۲-۱) شدت تبلیغات در صنایع و سال های منتخب(درصد)

نام صنعت

ISIC Code

شدت تبلیغات
(۲۰۰۳)

شدت تبلیغات
(۲۰۰۷)

شدت تبلیغات
(۲۰۰۹)

شدت تبلیغات
(۲۰۱۰)

نوشیدنی ها

۲۰۸۰

۲/۹

۳/۷

۱/۶

۱/۶

دخانیات

۲۱۱۱

۸/۱

۲/۲

۸/۰

–

نرم افزاررایانه

۵۷۳۴

۶/۰

–

۶/۰

در این بخش به منظور رتبه بندی و تعیین اولویت هریک از ابعاد تبلیغات تلویزیونی بر اساس نگرش مشتریان، از آزمون رتبه ای فریدمن استفاده شده است. بر اساس این آزمون هر مولفه ای که دارای میانگین رتبه ای کمتری باشد، از اولویت بیشتری برخوردار است. یافته های این آزمون در جدول ۴-۱۱ ارائه شده است.

جدول ۴-۱۱: نتایج رتبه بندی مولفه های تبلیغات

متغیر

میانگین رتبه ای

اولویت

Chi-Square(P-value)

شدت تبلیغات

۲۶/۱

۱

۷۸۲/۹۰
(۰۰۱/۰ = Sig.)

کیفیت تبلیغات

۷۴/۱

۲

با توجه به رتبه های بدست امده برای عوامل شدت و کیفیت تبلیغات به نظر می رسد که عامل شدت تبلیغات از اهمیت بیشتری در مقایسه با کیفیت تبلیغات برخوردار بوده است. همچنین سطح معناداری آزمون نیز نشان از معناداری اولویت های تعیین شده در بین این دو مولفه داشته است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل پنجم:
نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه

شاید یکی از مهمترین بخش های یک تحقیق فصل نتایج و پیشنهادهای آن باشد. بیشتر کوشش هایی که در فرایند تحقیق صورت می گیرد در واقع برای دستیابی به نتایج و پیشنهادهای تحقیق است، چرا که هدف از انجام تحقیق یافتن راه حل برای مشکلاتی است که وجود دارند و یا در طی تحقیق و پژوهش بروز می کنند و شناسایی می شوند گاهی این مشکلات هزینه و انرژی زیادی در جامعه هدر داده و کارایی و اثربخشی را کاهش می دهند و مانع رسیدن به نتایج مورد نظر و ارزشمند می گردند. در این فصل به نتیجه گیری در مورد یافته های تحقیق در فصل چهارم پرداخته می شود. ابتدا یافته‌های پژوهشی و نتیجه های حاصله در مورد تاثیر تبلیغات تلویزیون بر واکنش های هیجانی و تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه پرداخته می شود. در قسمت بعد پیشنهادهای تحقیق که از نتیجه پژوهش بدست آمده ارائه شده و سپس پیشنهادهای برای تحقیقات بعدی ارائه می گردد.

نتیجه گیری

فرضیه اصلی اول

فرضیه اصلی اول تحقیق مبنی بر معناداری تاثیر افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران بوده است. یافته های تحقیق در جدول ۴-۷ نشان داد که افزایش تبلیغات تلویزیونی دارای اثر مثبت و معنادار بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه بوده است و بنابر این نتایج، فرضیه اصلی اول تحقیق مورد تایید قرار گرفت که یافته های این بخش با نتایج حاصل از تحقیقات خالقی تبار، رحمان سرشت و رودانی(۱۳۸۹)، پترویچی و مارینو و کاتلین مورتیمور همسو بوده است. رسانه‌ها به عنوان فراهم کننده چارچوب‌های تجربه برای مخاطبان، نگرش‌های کلی فرهنگی‌ای برای تفسیر اطلاعات توسط افراد جامعه در جوامع امروزی ایجاد می‌کنند. رسانه‌ها شیوه‌هایی را که افراد زندگی اجتماعی را تفسیر کرده، نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند را با کمک نظم دادن به تجربه ما از زندگی اجتماعی، قالب ریزی می کنند. بنابراین در جریان جامعه پذیری افراد و نوع نگرش آنان به صنعت و تجارت نیز، رسانه‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کنند، بدین معنی که ارزش‌ها و هنجارهای خانوادگی و اجتماعی را به نسل جدید انتقال می‌دهند و آن را درونی می‌کنند. بنابراین بنظر می رسد که رابطه بین تبلیغات تلویزیونی با واکنش های هیجانی افراد رابطه ای منطقی بوده باشد.

فرضیه اصلی دوم

فرضیه اصلی دوم تحقیق مبنی بر معناداری تاثیر افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه ایران بوده است. یافته های تحقیق در جدول ۴-۸ نشان داد که افزایش تبلیغات تلویزیونی دارای اثر مثبت و معنادار بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه بوده است و بنابر این نتایج، فرضیه اصلی دوم تحقیق مورد تایید قرار گرفت که یافته های این بخش با نتایج حاصل از تحقیقات خالقی تبار، حمان سرشت و رودانی(۱۳۸۹)، پترویچی و مارینو، کاتلین مورتیمور، اسپیک و جوزف (۲۰۰۷) و تا کوچی و فیشیو همسو بوده است.

فرضیه های فرعی تحقیق

فرضیه های فرعی اول و دوم تحقیق مبنی بر معناداری تاثیر شدت و کیفیت تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش هیجانی مشتریان بیمه ایران بوده است. یافته های تحقیق در جدول ۴-۹ نشان داد که هریک از عوامل شدت و کیفیت تبلیغات تلویزیونی دارای اثر مثبت و معنادار بر واکنش های هنجاری مشتریان بیمه بوده است و بنابراین، فرضیه های فرعی اول و دوم تحقیق مورد تایید قرار گرفتند.
همچنین فرضیه های فرعی سوم و چهارم تحقیق مبنی بر معناداری تاثیر شدت و کیفیت تبلیغات تلویزیونی بیمه بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه ایران بوده است. یافته های تحقیق در جدول ۴-۱۰ نشان داد که هریک از عوامل شدت و کیفیت تبلیغات تلویزیونی دارای اثر مثبت و معنادار بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه بوده است و بنابراین، فرضیه های فرعی سوم و چهارم تحقیق نیز تایید گردیدند.

محدودیت‌های پژوهش

هر پژوهشی همواره با مشکلات و محدودیت هایی روبرو می شود و از محدودیت های این پژوهش می توان عوامل زیر را ذکر کرد:
از جمله موانع و محدودیت های پژوهش می توان عدم همکاری شایسته مشتریان را با پژوهشگر نام برد که منجر به صرف زمان زیاد جهت ثبت اطلاعات می گردد.
برخی از محققین مدعی آنند که پرسش نامه با توجه به ویژگی های منحصر به فرد نمی تواند تمایلات و نظرات افراد را بسنجد، ازاین رو شاید مهمترین محدودیت تحقیق حاضر استفاده از پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات می باشد.
عدم وجود مطالعه ای جامع و پرسشنامه ای استاندارد در این زمینه در تحقیقات مختلف داخلی و قبلی جهت استفاده محقق در تمام مراحل اجرای کار تحقیقاتی اعم از تدوین پروپوزال، تهیه پرسشنامه ، آنالیز آماری و غیره از دیگر محدودیت های تحقیق حاضر می باشد.
از دیگر محدودیت ها می توان به محدودیت زمانی تحقیق اشاره نمود، زیرا دانشجو موظف است که بر طبق قوانین آموزش دانشگاه در خصوص سنوات تحصیلی رفتار نماید. محدویت زمانی مانع پرداختن عمیق به همه موانع مدیریت منابع انسانی و علل و پیشینه آن موانع می باشد.
دشواری توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها به دلیل گستردگی جامعه مورد پژوهش از دیگر محدودیت ها این تحقیق می باشد.

پیشنهادهایی برای استفاده از نتایج پژوهش

با توجه به نتایج پژوهش حاضر پیشنهادهایی برای استفاده از این نتایج به شرح زیر ارائه میگردد:
پیشنهادهای مربوط به فرضیه اصلی اول:
در راستای بررسی تأثیر افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران به نظر می رسد که با افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه ، میزان واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران نیز بهبود (افزایش) می یابد لذا با توجه به تایید تاثیر معنی دار افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران، پیشنهاد می شود که شرکت بیمه ایران یک کارگروه تخصصی از خبرگان و متخصصین در حوزه تبلیغات، تشکیل داده و از آنان خواسته شود که با یک برنامه ریزی همه جانبه از تمام پتانسیل های شبکه های تلویزیونی مختلف استفاده نماید. همچنین جهت افزایش میزان بهره وری تبلیغات تلویزیونی پیشنهاد می شود در ساعات مختلف شبانه روز، شدت تکرار تبلیغات تلویزیونی متناسب با میزان بینندگان تنظیم شود.
پیشنهادهای مربوط به فرضیه اصلی دوم:
در راستای بررسی تأثیر افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه ایران به نظر می رسد که با افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه ، میزان تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه ایران نیز بهبود (افزایش) می یابد لذا با توجه به تایید تاثیر معنی دار افزایش تبلیغات تلویزیونی بیمه بر تمایل به برنامه ریزی رفتاری مشتریان بیمه ایران، پیشنهاد می شود که شرکت بیمه ایران تلاش نماید تا علاوه بر افزایش کمیت و میزان تبلیغات تلویزیونی،به محتوای نیز توجه ویژه نموده و تبلیغات به گونه ای چالش برانگیز طراحی و تدوین شود تا تبلیغات تلویزیونی بیمه ایران از نظر میزان جذابیت و چشمگیر بودن نیز در سطح مطلوبی قرار داشته باشد.
پیشنهادهای مربوط به فرضیه فرعی اول:
در راستای بررسی تأثیر افزایش شدت تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران به نظر می رسد که با افزایش شدت تبلیغات تلویزیونی بیمه، میزان واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران نیز بهبود (افزایش) می یابد لذا با توجه به تایید تاثیر معنی دار افزایش شدت تبلیغات تلویزیونی بیمه بر واکنش های هیجانی مشتریان بیمه ایران، پیشنهاد می شود که شرکت بیمه ایران تلاش نماید تا تبلیغات تلویزیونی از نظر زمانی(هم مدت زمان پخش تبلیغات و هم ساعتی که تبلیغات در آن موقع پخش می شود) متناسب و متعادل باشد تا نه تنها بینندگان از دیدن آن خسته و ملول نشوند، بلکه از دیدن و شنیدن آن تبلیغات، نهایت لذت را ببرند. همچنین پیشنهاد می شود تبلیغات بسیار مودبانه باشد و به تحت هیچ شرایطی از چارچوب اخلاق فاصله نگیرد و به هیچ وجه آزار دهنده نباشد.

کنترل

۳۰

۶۶/۴

۳۳/۴

۳۳/۰

۴۷/۱

همانگونه که در جدول بالا مشخص شده است میانگین نمره پس آزمون گروه آزمایش ( ۰۳/۵ ) نسبت به میانگین پیش آزمونشان ( ۴۰/۴ ) افزایش داشته است.
همچنین جدول نشان می دهد که مقدار tob (t محاسبه شده ) با درجات آزادی ۵۸ و در سطح آلفای ۰۱/۰ برابر است با
۰۱ / ۰ > p و ۰۴/۳ – = ( ۵۸ ) tob
مقدارtcr ( t جدول ) برای آزمون دو سویه , با درجات آزادی ۵۸ و در سطح آلفای ۰۱ /۰ برابر است با ۶۰ /۲

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۰۱/۰ >p و ۶۰ /۲ = ( ۵۸ ) tcr
با توجه به نتایج جدول tob > tcr ) ) فرضیه صفر رد و فرضیه پژوهشی که عبارت بوداز : ” آموزش مهارتهای زندگی بر افزایش عزت نفس تحصیلی (آموزشگاهی ) دانش آموزان تاثیر دارد ” ، تایید می شود .
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱مقدمه :
پیشرفت های علمی و فنی سالهای اخیر انسانها را با انبوهی از مسائل و مشکلات گوناگون مواجه ساخته است . کنار آمدن با این فشارهای زندگی و کسب مهارت های فردی و اجتماعی، همواره بخشی از واقعیت زندگی انسان بوده و در ادوار متفاوت زندگی او، به اشکال گوناگونی تجلی یافته است. با افزایش سن و هنگام مواجهه با دشواریهای ویژه سنین نوجوانی و جوانی، کشمکشهای درونی و محیطی بیشتر تظاهر پیدا می کنند. بنابراین به منظور ارتقاء سطح توانایی افراد جهت حل مؤثر این مسائل و مقابله با مشکلات موجود، نیاز به توجه جدی و برنامه ریزی دقیق وجود دارد. زیرا توانایی در حل مسائل و مشکلات نقش تعیین کننده ای در تأمین سلامت روانی، موفقیت فردی و زندگی سالم دارد ( طارمیان ، ماهجویی و فتحی ، ۱۳۷۸).
امروزه با بهره گرفتن از برنامه های مختلف مانند آموزش مهارت های زندگی، آموزش بهداشت روانی، مداخلات بهداشتی مبتنی بر مدرسه می توان به کودکان کمک نمود تا زندگی مفیدتر و رضایتمندانه تری داشته باشند. هدف مداخلات مبتنی بر مدرسه، فراهم آوردن تجاربی است که از آن طریق بر توانائیهای مقابله ای کودکان در رویارویی با استرسهای محیطی و شرایط نامساعد زندگی بیفزاید.
ثابت شده است که آموزش بهداشت روانی و مهارت های زندگی به کودکان و نوجوانان، منجر به کاهش مصرف دارو، الکل و سیگار می شود. (نوری، طهماسیان و محمدخانی، ۱۳۷۷).
در پژوهش حاضر،هدف بررسی تاثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و عزت نفس در دانش آموزان دختر پایه پنجم مقطع ابتدایی می باشد که به صورت دو فرضیه کلی و هشت فرضیه جزئی مطرح گردیده است که عبارتند از:
۱ –آموزش مهارتهای زندگی برافزایش سلامت روان دانش آموزان تاثیر دارد.
۲-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس دانش آموزان تاثیر دارد.
۱-۱- آموزش مهارتهای زندگی برکاهش نشانه های جسمانی تاثیر دارد.
۱-۲- آموزش مهارتهای زندگی برکاهش اضطراب و بی خوابی دانش آموزان تاثیر دارد.
۱-۳- آموزش مهارتهای زندگی برکاهش نارسا کنش وری اجتماعی دانش آموزان تاثیر دارد .
۱-۴-آموزش مهارتهای زندگی برکاهش افسردگی دانش آموزان تاثیر دارد .
۲-۱-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس کلی دانش آموزان تاثیر دارد.
۲-۲- آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس اجتماعی (همسالان ) دانش آموزان تاثیر دارد.
۲-۳-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس خانوادگی (والدین )دانش آموزان تاثیر دارد .
۲-۴-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس تحصیلی (آموزشگاهی ) دانش آموزان تاثیر دارد .
جامعه آماری،دانش آموزان دختر پایه پنجم مقطع ابتدایی شهرستان رشتخوار در سال تحصیلی
۸۹-۸۸ می باشد و از طرح نمونه گیری به شیوه تصادفی ساده استفاده شد. تعداد و حجم نمونه ۶۰ دانش آموز دختر(۳۰نفر گروه آزمایش،۳۰ نفر گروه کنترل) می باشد ابزارهای پژوهش:آزمون سلامت عمومی گلد برگ وآزمون عزت نفس کوپر اسمیت و راهنمای عملی آموزش مهارتهای زندگی بود که بر روی دانش آموزان اجرا گردید وسپس از طریق آزمون T گروه های مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد.
نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که به صورت کلی آموزش مهارت های زندگی در گروه های مورد مطالعه بر دو متغیر سلامت روان و عزت نفس و چند مولفه آن ( نشانه های جسمانی،اضطراب و بی خوابی، عزت نفس کلی ، عزت نفس اجتماعی ، عزت نفس تحصیلی ) تأثیرمعناداری داشته است به عبارت دیگر به صورت کلی اینگونه آموزشها توانسته است در افزایش عزت نفس و مولفه های آن ( کلی ، تحصیلی و اجتماعی ) و کاهش نشانه های اختلال روانی ( یعنی سلامت روانی ، نشانه های جسمانی و اضطراب و بی خوابی ) موثر باشد .
۵-۲بحث ونتیجه گیری
درتحقیق حاضرفرضیه ها عبارت بودند از:
۱- آموزش مهارت های زندگی برافزایش سلامت روان دانش آموزان تاثیر دارد.
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف سلامت روان نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط لازاروس (۱۹۷۱)، بلچمن(۱۹۸۵)، هامبورگ(۱۹۹۰)،انیکسیویچ و وایسونگ(۱۹۹۰)، ریکساچ(۱۹۹۶)، بوتوین (۱۹۹۷)، شی یر و بوتوین (۱۹۹۸)، کلینگمن(۱۹۹۸)، بوتوین و همکاران(۱۹۸۴)، آلبرتین و همکاران (۲۰۰۱)،میشارا(۲۰۰۹)،ترنر(۲۰۰۸)،مارتین جونز(۲۰۰۹)،ونزل ویکتوریا(۲۰۰۹)،احمدیان(۲۰۰۹)،متیو(۲۰۰۹)،جفرسون(۲۰۱۰)،وانگ بو(۲۰۱۰)، شریفی(۱۳۷۲)،احمدی زاده(۱۳۷۳)، باپیری(۱۳۷۶)،فرزام نیا(۱۳۸۱)، آقاجانی (۱۳۸۱)، بیگلو(۱۳۷۴)، یادآوری(۱۳۸۳)، ثمری ولعلی فاز(۱۳۸۴)،حقیقی و همکاران(۱۳۸۵)، مطابقت دارد.
بنابراین آنگونه که مشاهده می شود نتایج این پژوهش در زمینه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان، با دیگر پژوهشها در این زمینه و یا زمینه های مشابه کاملاً مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به فرضیه اول با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۲–آموزش مهارت های زندگی بر افزایش عزت نفس دانش آموزان تاثیر دارد.
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف عزت نفس نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط هامبورگ(۱۹۹۰)،ویچروسکی(۲۰۰۰)،موت وهمکاران(۱۹۹۵)،شاپ وکوپلند(۱۹۹۳)، آلبرتین و همکاران ( ۲۰۰۱ ) ، گاتمن و واتسون ( ۲۰۰۱ ) ، آلن گوری ( ۱۹۹۹ ) ، دیویس و کاترمن ( ۱۹۹۷ ) ، بایبی ( ۱۹۹۸ ) و تاکاد ( ۱۹۹۰ )،کنراد(۲۰۰۹)،بوب لاولیر(۲۰۱۰)،بیگلو(۱۳۷۴)، وردی(۱۳۸۳)،حقیقی وهمکاران(۱۳۸۵)،آقا جانی(۱۳۸۱)،اسماعیلی(۱۳۸۰)،یاد آوری(۱۳۸۳)، مطابقت دارد. بنابراین آنگونه که مشاهده می شود نتایج این پژوهش در زمینه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر عزت نفس ، با دیگر پژوهشها در این زمینه و یا زمینه های مشابه کاملاً مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به فرضیه دوم با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۱-۱- آموزش مهارت های زندگی بر کاهش نشانه های جسمانی دانش آموزان تاثیر دارد.
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را برکاهش نشانه های جسمانی نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط ریکساچ(۱۹۹۶)،ونزل ویکتوریا وهمکاران(۲۰۰۹)،حقیقی وهمکاران(۱۳۸۵)، ثمری ولعلی فاز(۱۳۸۴)،آقا جانی (۱۳۸۱)، مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۱-۲- آموزش مهارتهای زندگی برکاهش اضطراب و بی خوابی دانش آموزان تاثیر دارد.
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را برکاهش اضطراب و بی خوابی نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط ریکساچ(۱۹۹۶)،شریفی(۱۳۸۲)،بیگلو(۱۳۷۴)،مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۱-۳- آموزش مهارتهای زندگی برکاهش نارسا کنش وری اجتماعی دانش آموزان تاثیر دارد . پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را برکاهش نارسا کنش وری اجتماعی نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط موت وهمکاران(۱۹۹۵)، ریکساچ(۱۹۹۶)،شریفی(۱۳۸۲)،بیگلو(۱۳۷۴)، مطابقت ندارد. و این امر نشانگر عدم تأیید ونا همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.

دوم، از طریق کار کالایی تولید می شود یا خدماتی عرضه می گردد.
سوم، در قبال انجام کار دستمزدی پرداخت می گردد.
ب: بیکاری
بیکاری از مسائل عمده اقتصاد کلان است که به صورتی کاملاً مستقیم وشدید بر یکایک افراد جامعه اثر می گذارد. از نظر اکثر مردم از دست دادن شغل به معنای پایین آمدن سطح زندگی، از دست دادن اعتماد به نفس و ایجاد فشارهای روانی است. بیکاری وضعیتی است که در آن گروهی به کاراشتغال نداشته باشند یا درجریان انتقال به کار جدیدی باشند.
بنا به تعریف دفتر بین المللی کار تمام افرادی که در یک روز معین در جستجوی کارند، اما با وجود داشتن توان برای انجام کارموفق به کسب کار نمی شوند بیکار به حساب می آیند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ج: بیکار
بیکار در اقتصاد به فردی گفته می شود که در سن (۱۵تا۶۴ سال) است و در هفت روز قبل از مراجعه مأمور آمار به کاری مشغول نبوده باشد(مرکز آمار،۱۳۹۰). برای آنکه فردی بیکار به حساب آورده شود باید دارای سه ویژگی باشد:
۱- فاقد کار: دارای اشتغال مزد بگیری یا خود اشتغالی نباشد.
۲- آماده به کار: برای اشتغال مزد بگیری یا خود اشتغالی آمادگی داشته باشد.
۳- جویای کار: اقدامات شخصی را به منظور جستجوی اشتغال مزد بگیری ویا خود اشتغالی به عمل آورده باشد.
د: بزهکاری
بزهکاری از واژه لاتین Delinquency در معنای خطا کردن گرفته شده است. بزه یکی از پدیده هایی بود که با تجمع افراد به دور یکدیگر و شکل گرفتن جامعه تظاهر پیدا کرد. زیرا، گرد هم آمدن افراد موجب سرپیچی از برخوردهای گوناگون بین آن ها گردید و به همین دلیل دستورات و مقرراتی پدید آمد تا قدری آزادی افراد را به سود جامعه مقید گرداند وحدود هر یک از افراد جامعه مشخص گردد.
بررسی های جرم شناسی نشان می دهد که هر معلولی علتی دارد و هیچ چیز به خودی خود به وجود نمی آید بنابراین هر جرمی هم دارای علل سازنده ای است که بر روی افراد تأ ثیر می گذارد و او را به سوی ناسازگاری و ناهنجاری سوق می دهد.
بزهکاری اصولاً ازمجموعه ای ازجرائمی به وجود می آید که دریک زمان و مکان معین به وقوع می پیوندد و به همین جهت زمانی که مورد بررسی قرار می گیرند درحقیقت کلیه پدیده های اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی، سیاسی، مذهبی، خانوادگی و… یک جامعه عمیقاً مورد مطالعه واقع می شوند.
تعریف بزه و رفتاربزهکارانه در هرجامعه ای توسط قوانین حقوقی وهنجارهای اجتماعی آن جامعه مشخص می شود. باید اذعان داشت که قرن هاست رفتارهای قتل، دزدی، تخریب، نزاع، کلاهبرداری، تجاوز، آتش افروزی و… به عنوان رفتارهای بزهکارانه پذیرفته شده اند وهمه جوامع برای آن تعریف مشخصی دارند. تنها تفاوت مشهود، نوع ومیزان تنبیهی است که براساس قوانین حقوقی آن جامعه مشخص می شود. البته بزه براساس ارزش ها وتعیین ارزش ها برحسب زمان یا مکان تعریف می شود.
هیرشی معتقد است، بزهکاری وقتی اتفاق می افتد که قیود فرد نسبت به اجتماع ضعیف شوند یا به طور کلی از بین بروند او این قیود را تحت چهارمفهوم بیان می کند (سلیمی و داوری،۳۹۱:۱۳۸۶):
وابستگی: درحقیقت یک نوع قید وبند اخلاقی است که فرد را ملزم به رعایت هنجارهای اجتماعی می کند این وابستگی را همپایه وجدان اخلاقی و یا من برتر می داند.
تعهد: تعهد همپایه عقل سلیم یا خود است.
درگیر بودن: میزان مشغولیت فرد در فعایت های اجتماعی که باعث می شود او وقت، برای انجام کارخلاف نداشته باشد.
باورها: میزان اعتباری که فرد برای هنجارهای قراردای اجتماع قائل است.
ﻫ : بزهکار
از دیدگاه روان کاوی بزهکار کسی است که نیروهای غریزی در وجود او به خوبی اداره نشده است و ذهن آگاه فرد به خوبی بر نیروهای غریزی نظارت ندارد. بنابراین چنانچه ذهن آگاه نتواند راهی برای خروج نیروهای غریزی پیدا کند که مورد قبول جامعه باشد، فرد دست به رفتارهایی برخلاف هنجارهای اجتماعی می زند و یا میان دو دسته از فشارهای درونی وبیرونی قرارمی گیرد و دچار نوعی بزهکاری می شود. همچنین اگر رفتاری با انتظارات مشترک اعضای جامعه و یا یک گروه یا سازمان اجتماعی سازگار نباشد و بیشتر افراد آن را ناپسند و یا نادرست قلمداد کنند، کجروی اجتماعی تلقی می شود و فرد تخطی کننده بزهکار است.
هرسازمان یا هر جامعه ای، ازاعضای خود انتظار دارد که از ارزش ها و هنجارهای خود تبعیت کنند، افرادی که همساز و هماهنگ با ارزش های جامعه باشند، همنوا وسازگار و افرادی که برخلاف هنجارهای اجتماعی رفتار کنند، ناهمنوا، ناسازگار و یا بزهکار هستند. کسانی که رفتار انحرافی و ناهنجاری آن ها دائمی باشد و گذرا نباشد منحرف خوانده می شوند.
برخی ویژگی های شخصیتی افراد بزهکارعبارتنداز: بی قاعدگی ارتباط بین فرد و جامعه و ارتکاب رفتارهای ناهنجار و خلاف مقررات اجتماعی، افراد بزهکاراصولاً نسبت به ارزش ها و هنجارها و مقررات اجتماعی بی تفاوت هستند یا کمتر آن ها را رعایت می کنند. برخی دیگراز مشخصه های بارز این افراد، خود محوری، پرخاشگری، پرجوشی، روابط هیجانی بین فردی، نگرش خودمدارانه، عدم احساس مسئولیت و… می باشد (افضلی،۶:۱۳۸۶).
و:انحرافات اجتماعی
غالباً درتصورعامیانه، برداشتی که از انحراف می شود،بعد اخلاقی و بالاخص جنسی است و ازاین منظر، منحرف کسی است که از هنجارهای جنسی جامعه تخطی نماید. چنین برداشتی اگر از دیدگاه جامعه شناسی مورد نظر قرار گیرد، صرفاً یک جنبه از انحراف تلقی می شود. در واقع از منظر جامعه شناسی، منحرف کسی است که مطابق انتظارات و هنجارهای جامعه رفتار نکند. بدیهی است، اگر هنجارها وانتظارات را در دو بخش رسمی و غیر رسمی طبقه بندی نماییم،انحراف عملی است که خلاف قانون (رسمی) بوده و معترض به هنجارها و عرف اجتماعی (غیر رسمی) باشد. با توجه به این مطلب تعریف انحراف خیلی گسترده می نماید و روی هرگونه عمل ضد اجتماعی را پوشش می دهد. با عنایت به این معنی از انحراف، نیز می توان گفت: انحراف از دیدگاه حقوقی _ که تأکیدش بر عمل خلاف افرادی است که توسط مراجع رسمی و قضایی محکوم گردیده اند_ جزیی از انحراف مورد نظر جامعه شناسی است (بنی اسدی۱۱:۱۳۸۳).
ی:منحرف
در دانشنامه جرم شناسی منحرف کسی است که رفتارش در یک برهه زمانی، نابهنجار باشد. چنین افرادی ممکن است شامل افراد غیر عادی،بیگانه، دیوانه، بدسرشت یا افراد عادی باشند که رفتار نابهنجار آن ها موقتی است. در واقع از منظر جامعه شناسی منحرف کسی است که مطابق انتظارات و هنجارهای جامعه رفتار نکند (همان:۱۰).
گفتار دوم: تاریخچه بیکاری
الف: تاریخچه بیکاری در جهان
برای اکثر ما کار بیش از هر نوع فعالیت دیگری اوقات زندگی ما را به خود اختصاص می دهد. ما غالباً مفهوم کار را به زحمت و مشقت ربط می دهیم، یعنی مجموعه وظایفی که دوست داریم آن ها را به حداقل برسانیم، و اگر ممکن باشد یکسره از آن ها بگریزیم. اما کار مزیت هایی جز زحمت و مشقت نیز دارد وگرنه مردم به هنگام بیکار شدن تا این حد احساس سرگشتگی و خسران نمی کردند.
کار همیشه در متن نظام وسیع تر اقتصادی قرار می گیرد. در جوامع مدرن، این نظام وابسته به تولید صنعتی بوده است. صنعت مدرن، با نظام های تولید پیشامدرن، که عمدتاً مبتنی بر کشاورزی بود، تفاوت بنیادی دارد. در نظام های تولید پیشامدرن اکثر مردم در مزرعه ها کار می کردند یا دامدار بودند. در مقابل در جوامع مدرن فقط نسبت اندکی از جمعیت در بخش کشاورزی کار می کنند، و حتی کار زراعت نیز صنعتی شده است. کار و زندگی اقتصادی، همچون بسیاری از جنبه های دنیای اجتماعی ما دستخوش دگرگونی های زیادی شده است. برای بررسی و شناخت اثر بیکاری بر جرم و انحرافات اجتماعی لازم است ابتدا این مسأله روشن شود که از چه زمانی بیکاری به عنوان یک مسأله و معضل اجتماعی مطرح شد.
قبل از انقلاب صنعتی بیکاری چندان به عنوان یک معضل شناخته نشده بود. در جوامع کشاورزی معمولاً اقتصاد باثبات و پایدار بود و سال به سال تغییر اندکی در آن صورت می گرفت.
بعد از انقلاب صنعتی، اقتصاد کشورهای جهان به ویژه کشورهای صنعتی در مواقعی با رونق و در مواقعی با رکود اقتصادی مواجه می شد. رکود اقتصادی که در پی بحران های مالی اتفاق می افتد، همواره بر همه جنبه های اقتصادی یک جامعه و به ویژه بر وضعیت اشتغال آن جامعه تأثیر می گذارد و موجب تشدید بیکاری می گردد.
از مهمترین بحران های مالی که در جهان به وقوع پیوست می توان از بحران مالی دهه ۱۹۳۰ میلادی نام برد. این بحران مالی که ابتدا از اقتصاد امریکا شروع شد کم کم اقتصاد کل جهان را با معضل بزرگی روبه رو کرد. آثار این بحران در امریکا، کانادا و اروپا فراگیرتر بود. پیامدهای بحران مالی دهه ۱۹۳۰ میلادی در سایر کشورها و به ویژه قاره اروپا با چند سال تأخیر در همه زمینه ها احساس شد.
پس از بحران مالی دهه ۱۹۳۰ میلادی از بیکاری های مهم دیگر، بیکاری های پردامنه ۱۹۵۷ و ۱۹۵۸ میلادی بود. سازمان بین المللی کار در نشریهThe World Employment Situation نسبت به بیکاری های این دوره چنین اظهار کرده بود: از زمان جنگ دوم جهانی به بعد بیکاری های شایع در اواخر ۱۹۵۷ میلادی، از پردامنه ترین بیکاری هایی بود که از ۲۲ کشور از ۴۴ کشوری که بیکاری در آن ها مورد بررسی قرار گرفت نشان دهنده تشدید بیکاری در آن کشورها بود (سپهر،۲۰۳:۱۳۴۵).
تشدید بیکاری بین افراد منجر به تظاهراتی از سوی بیکاران می گردید، از جمله در ۱۳ نوامبر ۱۸۸۷ میلادی، یک تظاهرات توده ای در میدان ترافالگر در لندن توسط بیکاران برگزار شد، که این تظاهرات منجر به درگیری هایی بین مردم و نیروهای امنیتی شد و در نهایت منجر به مرگ یکی از تظاهرکنندگان شد و این رویداد تحت عنوان یکشنبه خونین معروف شد.
در فاصله سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰میلادی، نیز مجموعه ای از تظاهرات در لندن شکل گرفت، که هدف از این تظاهرات انجام اقداماتی توسط دولت برای کاهش نرخ بیکاری بود که موفق هم شدند و با ایجاد صنایع جدیدی چون ساخت خودروها، هواپیماها و… از آمار بیکاری کاسته شد. حتی می توان گفت در پی این چنین تظاهراتی، دولت ها شاخصه هایی را برای حمایت از بیکاران در نظر گرفتند. یکی از شاخصه های اصلی برای کاهش فشارهای ناشی از بیکاری، بیمه بیکاری بود.
از آنجا که یکی از پیامدهای بحران اقتصادی تشدید بیکاری است وگسترش بیکاری به نوبه خود آسیب های فردی و اجتماعی به همراه دارد، در پی این بحران های مالی، علاوه بر دولتمردان توجه جامعه شناسان و جرم شناسان نیز به معضل بیکاری معطوف شد.
ب: تاریخچه بیکاری در ایران
۱- قبل از پیروزی انقلاب اسلامی
نقطه شروع بررسی وضعیت اشتغال وبیکاری در زمان قبل از انقلاب جمهوری اسلامی ایران را دوران جنگ جهانی دوم- به دلیل موقعیت استراتژیک ایران در این جنگ- در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی قرار می دهیم.
جنگ برای اجتماع چون تب شدیدی است که در آن حالت، کلیه عناصر، فعالیت و شدت عمل مضاعف ناپایداری را پیدا می کند که پس از رفع این وضع فعالیت های غیر عادی به حالت عادی تبدیل می گردد. با توجه به عوامل ذیل می توان گفت سطح اشتغال در دوران جنگ جهانی دوم در کشور ما توسعه کافی داشته است. زیرا:
۱ -۱) به مناسبت ارسال مهمات و لوازم جهت اتحاد جماهیر شوروی و استفاده فوق العاده که از طریق شوسه و راه آهن ایران به عمل می آمد عده زیادی کارگر از قبیل راننده، مکانیسین، عمله جاده، کارگران فنی مختلف به سازمان های جنگی متفقین جذب شدند.
۱-۲) به علت پیدایش فعالیت های پر استفاده که نتیجه وجود مراکز حمل ونقل و اردوگاههای متفقین بود، عده ای تاجر و کاسب جدید پیدا شد که مؤسسات آن ها نیز به نوبه خود حجم تقاضای کار را افزایش داد (سپهر،پیشین:۲۲۸). اما به تدریج که جبهه های جنگ از سرحدات این کشور دور می شد، کشورهای اروپایی یکی پس از دیگری از قید اسارت و تسلط آلمان ها بیرون می آمدند و لزوم ارسال مهمات از طریق ایران برای اتحاد جماهیر شوروی کمتر می شد. در نتیجه عده زیادی راننده، مکانیسین، عمله جاده و… که در اثر احتیاجات روز در دستگاه متفقین مشغول کار شده بودند دیگر در راه آهن و طرق و شوارع به وجودشان احتیاجی نبود و به تدریج بیکار شدند. کشورهایی که از جنگ جهانی اول تجربه کافی داشته و می دانستند بیکاری از عواقب خطرناک بیماری جنگ است طرح هایی تهیه و خود را برای مبارزه با عواقب جنگ آماده ساختند.
بیکاری که در نتیجه این حوادث در کشور ما رخ داد همراه با مشکلات و مخاطرات اجتماعی بود. بنابراین در خاتمه جنگ که تأسیس وزارت کار مورد توجه قرار گرفت، رسیدگی به مسئله بیکاری نیز مطرح و برای رسیدگی به وضع بیکاران در این وزارتخانه سازمانی تشکیل گردید که از جمله وظایف این سازمان چنین بود:
“اداره تهیه کار موظف است تقاضانامه های تهیه کار را در دفاتر مربوط ثبت و برای کارگران بیکار، دفترچه های انتظار خدمت تهیه نماید. ضمناً تقاضانامه های کارفرمایان را نیز ثبت و کارگران بیکار را به موجب کارت های معرفی نامه به کارفرمایان معرفی نماید. برای انجام این منظور کارت ها و دفاتر و معرفی نامه های مخصوص روی این اصول جدید تنظیم نموده و فعلاً هم کارگران بیکار را ثبت نام نماید…”
در سال های بعد از جنگ نیز همچنان نرخ بیکاری افزایش یافت. نتایج سر شماری ها نشان می دهد که نرخ بیکاری در سرشماری سال های ۱۳۳۵، ۱۳۴۵، ۱۳۵۵ به ترتیب ۶/۲، ۶/۹، ۲/۱۰ بوده است. از آنجا که بیکاری یکی از معضلات اجتماعی است که تبعات و پیامدهای مخربی به همراه دارد توجه دولتمردان، اقتصاد دانان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است.
۲- پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی و تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصولی در قانون در جهت تقویت بنیان های اقتصادی پیش بینی شد و به تصویب رسید. بر اساس اصل ۴۳ قانون اساسی، تأمین آزادگی انسان و نگرش به اقتصاد تنها به صورت وسیله ای برای حفظ آزادگی اوست.
بند دوم از اصل ۴۳ می گوید: “تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسائل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسائل کار ندارند…”
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال۱۳۶۰ هجری شمسی، به دلیل وجود شرایط بی ثبات و تعطیلی کارخانه ها و مؤسسات تولیدی، اقتصاد کشور با رکود شدیدی رو به رو شد. در کنار این عوامل به موانع خارجی از قبیل شوک نفتی در سال ۱۳۵۸ و کاهش صدور نفت، تحریم اقتصادی کشور از جانب کشورهای حامی رژیم سابق، فرار سرمایه ها و بالاخره جنگ تحمیلی نیز باید اشاره کرد، که خود باعث عمیق تر شدن رکود به وجود آمده در بخش تولیدی کشور شده و از عوامل ایجاد بحران در کشور در سه سال اول پس از پیروزی انقلاب محسوب می شود.