۲-۲: خشونت جنسی
کودک آزاری جنسی، درگیر کردن کودک در رابطه ای جنسی است که کودک از نظر رشدی قادر به تشخیص و درک آن و رضایت دادن آگاهانه نیست. این ارتباط جنسی بین یک کودک و یک بزرگسال یا کودک بزرگتری است که از نظر سنی یا رشدی در مقام مسئولیت، اعتماد یا قدرت قرار دارد.
تعریف سوء استفاده جنسی از کودکان در بسیاری از جوامع شامل هر گونه فعالیت جنسی با شخصی است که راضی به این کار نباشد و یا رضایت او قانوناً معتبر نباشد. بنابراین در مواردی که یکی از طرفین به سن اعتبار رضایت نرسیده باشد، حتی اگر راضی یا خود باعث برقراری رابطه جنسی باشد می توان طرف دیگر را به سوء استفاده جنسی محکوم کرد. نکته قابل توجه این است که اطفال به دو طریق ممکن است از نظر مسائل جنسی، بزدیده واقع شوند؛ طریقه اول زمانی است که کودک در طول مدت زمان معینی، از جانب یک فرد خاص مورد آزار جنسی قرار می گیرد که آن را اصطلاحاً «آزار جنسی» گویند. بنابراین در آزار جنسی، شخص آزاردهنده، یک فرد ثابت است و این عمل در طول مدت زمان تکرارمی گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

طریقه دوم زمانی است که از کودک به جهت مقاصد شوم اقتصادی، تجاری، جنسی در فعالیت هایی که از آنها تحت عنوان «سوء استفاده جنسی» یاد می شود از جمله هرزه گری، روسپیگری و توریسم جنسی سوء استفاده می شود. بنابراین در سوء استفاده جنسی برعکس آزار جنسی، کودک از ناحیه فردی ثابت مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه سوء استفاده از کودک در سطح وسیع و به صورت شبکه ای انجام می گیرد.
۲-۳: غفلت یا مساحمه (بی توجهی)
غفلت یا مسامحه، عبارت است از عدم فراهم آوردن احتیاجات غذایی، پوششی، مسکن، بهداشت و مراقبت های طبی و تحصیلی و سرپرستی طفل توسط والدین یا سرپرست طفل.
– بی توجهی و غفلت جسمانی مانند ترک و به حال خود رها کردن طفل و یا عدم رسیدگی به وضعیت تغذیه کودک است.
– غفلت و اهمال از جهت پزشکی شامل اهمال والدین در مواقع بیماری کودک و تأخیر در مراجعه به پزشک که می تواند منجر به تأخیر در مداوا و حاد شدن بیماری و در مواقعی از دست رفتن کودک شود.
– غفلت هیجانی مانند محبت نکردن کافی به کودک، بدرفتاری شدید یا مزمن با همسر خود در حضور کودک و یا برخورد نامناسب با دیگر اعضای خانواده که همگی ممکن است کودک را در معرض خطرات شدید عاطفی قرار دهد.
– غفلت از جهت تعلیم و تربیت مانند عدم توجه و رسیدگی به وضعیت تحصیلی کودک، بی اطلاعی و یا بی توجهی به ترک تحصیل یا فرار از مدرسه و…
۲-۴: خشونت روانی(عاطفی)
تعریف کنفرانس بین المللی سوء رفتار روانی کودکان و جوانان در سال ۱۹۸۳، از بدرفتاری روانی، عبارت است از: «هرگونه رفتار با کودک که طبق استانداردهای اجتماعی و نظر متخصصان، از نظر روان شناختی آسیب زا باشد. یعنی هرگونه رفتاری که بر عملکرد رفتاری – شناختی ، عاطفی و جسمی کودک تأثیر سوء داشته باشد. بد رفتاری روانی با کودک خوانده می شود.»
براساس این تعریف می توان گفت به لحاظ این که سایر انواع خشونت (جسمی، جنسی و غفلت) با نوعی بدرفتاری روانی همراه است لذا خشونت روانی علیه کودک نه تنها می تواند به شکلی مستقل رخ دهد بلکه می تواند به عنوان نتیجه قهری و تبعی هریک از خشونت های جسمی، جنسی و یا غفلت باشد.
از مصادیق بدرفتاری و خشونت روانی علیه کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
رفتار و نگرش های منفی مدام نسبت به کودک به صورت کلامی مانند سرزنش مداوم، به کار بردن الفاظ زشت در صحبت با کودکان و شوخی های منفی مکرر با کودک که همگی سبب می شود کودک خود را واقعاً بی ارزش و مستحق توهین بداند.
ج: تأثیر بیکاری بر خشونت
خانواده اساسی ترین نهادی است که به اعضای خود احساس امنیت و آرامش می دهد و مهمترین فضای ارضای نیازهای طبیعی و جنسی انسان هاست. این نهاد طی هزاران سال پایدارترین و مؤثرترین وسیله حفظ ویژگی های فرهنگی و عامل انتقال آن ها به نسل های بعدی بوده است. اما وجود خشونت در خانواده اضطراب و ناامنی را گسترش می دهد. معمولاً عوامل زیادی می توان در بروز خشونت خانگی نقش داشته باشد یکی از این عوامل را می توان بیکاری مرد خانواده و سطح درآمد پایین دانست.
اشتغال مردان علاوه بر تأمین امنیت اقتصادی خانواده در تأمین امنیت روانی خود و خانواده هایشان نیز نقش به سزائی دارد. در مقابل بیکاری موجب فقدان منبع مالی برای خانواده می شود. مردی که بیکار است وجود او در خانه آزار دهنده می شود و حتی عزت نفس خود را در بین اعضای خانواه از دست می دهد و او برای نشان دادن برتری و جبران عزت نفس از دست رفته خود ممکن است علیه افراد خانواده دست به خشونت بزند.
نتایج یک پژوهش کیفی که در سطح شهر تهران درباره خشونت خانگی در چند مرحله انجام شد، حاکی از آن بود که بیکاری و پایین بودن سطح درآمد خانواده در بروز خشونت خانگی مؤثر است. در این پژوهش کیفی، ابتدا جلسات بحث گروهی متمرکز با حضور ۵۰ زوج از مناطق مختلف شهر تهران در هشت گروه و در طی دو روز انجام شد. از جنسیت، سطح سواد و سابقه خشونت خانگی به عنوان ملاک های تقسیم افراد به گروه های هشت گانه استفاده گردید سپس با تشکیل نشست کارشناسی با حضور ۵۰ نفر از صاحبنظران و متخصصان علمی و اجرایی رشته های مختلف از بخش های دانشگاهی و تحقیقاتی به تجزیه و تحلیل علل بروز خشونت خانگی و راهکارهای پیشگیری و کنترل آن پرداختند. در این پژوهش بین ضعف اقتصادی و بیکاری و افزایش خشونت خانگی به رابطه معناداری دست یافتند. مشکلات اقتصادی خانواده از جمله بیکاری سبب کاهش آستانه تحمل مردان می شود و این امر زمینه خشونت خانگی را فراهم می کند (احمدی و همکاران،۱۳۸۷).
همچنین در یک پژوهشی که توسط صابریان و همکاران (۱۳۸۲) درباره عوامل مؤثر بر خشونت خانگی در شهر سمنان انجام شده است، نتایج پژوهش حاکی از آن بوده است که فقر اقتصادی و بیکاری نیز در اعمال خشونت خانگی تأثیرگذار است.
د: تبیین رابطه خشونت، جرم و انحرافات اجتماعی
محیط خانواده را باید یکی از مهمترین الگوهای ساختاری مؤثر در یادگیری رفتار دانست. محیط خانواده از جمله عوامل اساسی شکل گیری شخصیت و منش فردی و اجتماعی کودک است. فرزندان به موازات فراگیری زبان و نمود ارتباط با محیط و اعضای خانواده و جامعه، آداب و رسوم و خلقیات خانواده خود را کسب می کنند و آن ها را جزء منش و شخصیت خود می سازند.
خشونت در خانواده که عامل بسیاری از ناهنجاری ها و معضلات میان اعضای خانواده است، می تواند تأثیرات سوء بر آینده فرزندان بگذارد ودر ایجاد مشکلات روانی و حتی بزه آنان نقش داشته باشد. .
آلبرت باندروا در نظریه یادگیری اجتماعی خود معتقد است که رفتار شخص معلول یادگیری پیشین اوست و رفتار کنونی به وسیله تجربیات گذشته شکل می گیرد. آلبرت باندروا مدعی است رفتار انسان از طریق مشاهده و در طول فرایند الگوسازی آموخته می شود. بر این اساس رفتار او از دو طریق کسب می شود: تقویت و الگو گیری. فرایند تقویت بر این اصل استوار است که رفتارهای با نتایج مطلوب به احتمال زیاد تکرار می شوند و از سویی دیگر یادگیری اجتماعی از از طریق مشاهده و تقلید رفتار دیگران نیز رخ می دهد (سلیمی و داوری،پیشین،۴۰۵). بر همین اساس برای کودک آنچه مشاهده می کند از اهمیت بسیاری برخوردار است. نحوه رفتار والدین با یکدیگر و با فرزندانشان تأثیر بسیار ماندگار و پایدار به جا می گذارد. بنابراین طبق این نظریه می توان گفت تعاملات در درون خانواده و جامعه تحت تأثیر جامعه پذیری و سرمشق گیری خواهد بود.
خشونت والدین نسبت به یکدیگر گاهی اوقات به رفتار فرزندان نیز تعمیم داده می شود و آن ها قربانی روابط خشونت و فضای خشونت آمیز در محیط خانواده می شوند. به هر حال خشونت، خشونت می آفریند و در یک رابطه متقابل، ابعاد و اشکال پیچیده تری می یابد. کودکانی که در چنین محیط خانوادگی رشد می کنند و شخصیتشان شکل می گیرد، خشونت را می آموزند. آن ها یاد می گیرند که هرگاه با رفتار و گفتار کسی مخالف باشند، او را مورد تهدید قرار دهند یا او را به زور وادار به انجام عملی کنند و یا حتی با او برخوردی فیزیکی صورت دهند. ناراحتی و نارضایتی از دیگری معمولاً با این نمادها ابراز می شود. کودکی که رفتار خشونت آمیز را در چنین خانواده ای که مدارا و تحمل دیگری در آن معنایی ندارد، می آموزد و در مراحل بعدی زندگی خود آن را اعمال می کند.
در تحقیقی که در سال ۱۳۷۹ در مورد “خشونت علیه زنان” در استان کردستان در مورد ۷۷۰ زن خشونت دیده به عمل آمد مشخص شد خانواده هایی که در آن ها خشونت وجود داشت جمعاً ۱۹۱۵ فرزند داشتند که شامل ۹۴۵ پسر و ۹۷۰ دختر بودند و همگی شاهد خشونت پدر و تنشهای مداوم خانوادگی بودند که حداقل تأثیر آن حتی اگر به فرار، اعتیاد، خودکشی و دیگر اعمال ضداجتماعی و بزهکاری کودکان نینجامد موجب تکرار خشونت در زندگی اجتماعی و خانوادگی آتی آن ها خواهد بود (معظمی،۱۱۰:۱۳۸۲).
گفتار دوم: طلاق
الف: تعریف طلاق
طلاق از نظر لغوی به معنی رها شدن و در اصطلاح عبارت است از پایان دادن رابطه زناشویی به وسیله زن و شوهر می باشد. طلاق را اغلب راه حل رایج و قانونی عدم سازش زن و شوهر، فرو ریختن ساختار زندگی خانوادگی، قطع پیوند زناشویی و اختلال ارتباط والدین با فرزندان تعریف کرده اند. در حقیقت همانگونه که پیوند بین افراد طبق آیین و قراردادهای رسمی و اجتماعی برقرار می شود چنانچه طرفین نتوانند به دلایل گوناگون شخصیتی، اجتماعی، اقتصادی و… با یکدیگر زندگی کنند به ناچار طبق مقررات و ضوابطی از هم جدا می شوند. از این نظر خانواده همچون عمارتی است که زن و شوهر ستون های آن را تشکیل می دهند و فرو ریختن هر ستون استحکام و استواری عمارت را دچار تزلزل می کند. طلاق گسستن و فروپاشی و نابودی کانون خانواده است که معمولاً اثرات جبران ناپذیری را بر اعضاء خانواده به جا می گذارد.
ب: انواع طلاق
طلاق عاطفی
یکی از مهمترین انواع طلاق، طلاق عاطفی است که در هیچ جایی به ثبت نمی رسد و نمود عینی ندارد اما مهمترین نوع طلاق است. این نوع طلاق مربوط به خانواده هایی است که به علت مسائل سنتی و عرفی که حاکم بر عقاید آن هاست یا برخی باورهای نادرست و نگرش منفی جامعه نسبت به زنان مطلقه، ترس و نگرانی از تنهایی، از دست دادن فرزندان و یا ناتوانی در تأمین نیازهای زندگی تصمیم می گیرند که به اجبار زیر یک سقف زندگی کنند. در چنین اوضاع نابسامان، هریک از طرفین انزوا طلبی اختیار کرده و خود را شریک زندگی نمی داند و تنها به دلیل شرایط اجتماعی، خانوادگی و فرهنگی به زندگی ادامه می دهد.
طلاق قانونی
طلاق قانونی و رسمی به معنای پایان قانونی ازدواج و جدا شدن طرفین از یکدیگر می باشد. طبق قانون مدنی ایران طلاق به دو صورت طلاق بائن و رجعی اتفاق می افتد که در ماده ۱۱۴۳ به این مورد اشاره شده است.
ج: تأثیر بیکاری بر طلاق
در بیان هر واقعه اجتماعی، آنقدر عوامل گوناگونی وجود دارد که بر شمردن همه آن ها اگر تقریباً غیر ممکن نباشد، قطعاً امری است بسیار دشوار چرا، که خیلی از عوامل به ملاحضاتی مکتوم و ناشناخته در زیر سرپوش هایی به عنوان اسرار باقی می مانند که بررسی علمی را دچار محاق و محال می سازند. زیرا، تجارب جرمشناسی این نکته را آموخته است که هیچ گاه نمی توان به طور قاطع گفت پدیده ناهنجار اجتماعی معینی نتیجه جزمی و ریاضی افتراق یا ترکیب یک یا چند عامل خاص است. مع هذا، این امر مانع از آن نیست که نتوان به وجود بعضی از این عوامل که نقش مؤثری در تحقق پدیده اجتماعی معین دارند پی برد و کیفیت و کمیت تأثیر هریک از عوامل و ترکیبات مختلف آن ها را مورد بررسی قرار داد. این استدلال کلی که بر مبنای تحقق جرمشناسی است، در مورد بررسی عوامل مؤثر در طلاق هم مانند هر پدیده نامطلوب اجتماعی دیگر مولود عوامل متعددی است که برخی از آن میان به ریشه های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی محیط و برخی به عوامل شخصی اعم از نارسایی بیولوژیکی و اختلالات روانی بر می گردد. ما در این تحقیق سعی داریم ریشه های اقتصادی مؤثر در بروز طلاق را مورد کنکاش قرار دهیم.
امروزه امکان دسترسی به منابع مالی بالقوه مردان، نقش محوری برای زنان دارد که خود یک امنیت مالی برای ایجاد پناهگاهی برای خانواده در نظر گرفته می شود ( .(Sendifield.,2006:157
یک منبع اقتصادی برای کسب درآمد کار است وبیکاری به معنای فقدان چنین منبع ارزشمندی است. همواره حداقل میزانی از درآمد و ثبات اشتغال برای پیوستگی و پایداری خانوادگی لازم است و بدون آن بسیاری از افراد قادر به تشکیل خانواده از طریق ازدواج نیستند و عده ای در معرض جدایی و طلاق قرار می گیرند.
مشقت اقتصادی^[۴۵] باعث استرس می شود، یعنی وضعیتی که در آن تقاضاهای محیط فراتر از منابع و ظرفیت افراد برای مقابله با آن است. استرس نیز به نوبه خود باعث تضعیف کیفیت روابط زناشویی می شود.
نتایج تحقیقی در دانمارک، فنلاند و نروژ نشان داد، بیکاری در میان شوهران ارتباط مثبتی با طلاق دارد (Amato., 2010:4).
نتایج یک تحقیق در ایران نشان می دهد بین بی ثباتی شغلی، به خصوص بیکاری، و رضایت زناشویی و زندگی خانوادگی رابطه قوی وجود دارد(عیسی زاده و همکاران،۱۳۸۶). افراد بیکار میزان کمتری از تفاهم، ارتباط و نظم در روابط خانوادگی دارند. علاوه بر این شوهران بیکار در مقایسه با مردان خانواده هایی که شغل ثابتی دارند، کمتر توسط همسران خود حمایت می شوند، جروبحث و انسجام خانوادگی کمتری دارند.
اگرچه رابطه بین عامل اقتصادی و طلاق پیچیده است، زیرا طلاق نتیجه عوامل اجتماعی گوناگون بسیاری است اما تحقیقات حاکی از آن است که بین شرایط اقتصادی و شغلی و طلاق رابطه معکوسی وجود دارد. یعنی هرچه موقعیت اقتصادی خانواده پایین تر باشد امکان جدایی و طلاق افزایش می یابد (مساواتی آذر،۱۷۸:۱۳۷۴).
د: تبیین رابطه طلاق، جرم و انحرافات اجتماعی
خانواده یک نهاد اجتماعی، فرهنگی و حقوقی ناشی از پیوند مشروع زن و مردی است که با ولادت فرزندان این نهاد تکمیل می شود. همچنین خانواده را مجموعه ای فعال، پویا، جهت دار و برخوردار از نظامی اندیشیده دانسته اند که در آن برای هریک از اعضاء نقشی، پایگاهی، تعهدی و مسئولیتی وجود دارد. روانشناسان و جامعه شناسان درباره اهمیت خانواده بر این باورند که رشد و انحطاط هر قوم و ملتی تا حدود زیادی به خانواده مربوط است و اساساً خشت اول بنای متعهدانه و مسئولانه در هر جامعه، خانواده است و سرآغاز هر حرکت و توقف آن را در خانواده باید جستجو کرد.
امروزه در همه جوامع اعتقاد به وجود خانواده و حفظ حریم و قداست آن برای کسانی که خواستار وجود نظم و خیر برای انسان ها هستند محرز شده است. باید توجه داشت که طلاق و گسستگی خانواده تأثیری مستقیم و قطعی در بروز رفتار بزهکارانه نوجوانان دارد.
عوامل خانوادگی که به جامعه پذیری و روابط عاطفی اعضای خانواده، کنترل خانوادگی، همانندسازی فرزندان با والدین و گسیختگی خانوادگی و سایر ویژگی های خانواده ارجاع داده می شود نقش مؤثری در ایجاد رفتار بزهکارانه میان نوجوانان و جوانان دارد (احمدی، پیشین، ۱۳۱).
ساترلند بزهکاری را در اثر خطای خانواده ها دانسته است که قادر به یاد دادن ارزش ها و هنجارها نبوده اند. به نظر ساترلند نگرانی ها و نیازهای ارضا نشده در افراد عادی و بزهکار شبیه به هم است و تنها روش های یاد گرفته شده واکنش به این نگرانی ها و محرک ها در آنان متفاوت است و خانواده به عنوان محیط یادگیری اولیه جوانان بر بزهکاری مؤثر است.
گسیختگی خانوادگی^[۴۶]۱ یکی از عوامل مهم در تولید رفتار بزهکارانه است. زیرا، هنگامی که فرزندان والدین خود را در اثر طلاق از دست می دهند، همچنین مراقبت، سرپرستی، کنترل و راهنمای خود را از دست می دهند. گسیختگی خانوادگی فرایند جامعه پذیری فرزندان را با مشکل مواجه خواهد ساخت. زیرا، خانواده های تک والدینی قادر نیستند الگوهای نقشی مناسبی برای فرزندان باشند. بی ثباتی در نظام خانواده موجب روابط ضعیف فرزندان با پدر و مادر خود گردیده و زمینه را برای بروز رفتار بزهکارانه در فرزندان آماده می سازد.
تحقیقات انجام شده در ایران در دهه های اخیر بیانگر رابطه ای معنادار بین گسیختگی خانوادگی و بزهکاری جوانان است.پژوهش انجام شده بر روی جوانان بزهکار اردوگاه کار شهر تهران نشان می دهد که متلاشی شدن خانواده ها یا فاقد والدین بودن بر بزهکاری جوانان مؤثر است (همان:۱۳۲).
در واقع باید گفت فرزندان قربانیان اصلی طلاق هستند. طلاق والدین ممکن است زمینه تشویش روحی کودک را فراهم کند. وقتی شخصیت کودک دچار اختلال می شود، او آماده کشیده شدن به بیراهه می شود. در واقع طلاق والدین می تواند عاملی زمینه ساز برای بزهکاری کودکان و نوجوانان باشد. زنان بعد از کودکان در معرض بیشترین آسیب بعد از طلاق قرار دارند. فقدان منبع حمایت اقتصادی و اجتماعی برای برخی از زنان مطلقه، به ویژه اگر سرپرستی فرزندان را هم به عهده داشته باشند، آنان را با مشکلات زیادی درگیر می کند. برخی از زنان مطلقه در اثر فشارهای اقتصادی و اجتماعی درگیر جرائمی چون خودفروشی، قاچاق مواد مخدر و سرقت می شوند. بسیاری نیز در معرض بزه هایی چون خشونت جنسی، تجاوز به عنف و… قرار می گیرند.
مبحث سوم: تأثیر بیکاری بر جامعه
گفتار اول: مهاجرت

آزادی‌های مشروع و اساسی در غرب، بر اساس مکتب لیبرالیسم تعریف شده است. از این منظر، مفهوم فلسفی آزادی با اصل حاکمیت اراده توجیه می‌شود. بر این مبنا، اروپائیان پس از گذراندن دوران فشارهای ناشی از حاکمیت کلیساهای فاسد و حکومت‌های ظالم، با تأکید بر حقوق طبیعی، بنیان حقوقی را نهادند که از گزند حکومت‌ها در امان بماند. بر این اساس انسان‌ها بر اساس لیاقت‌ها و فضائلی که دارند، از این حقوق متمتع می‌شوند. اما علی‌رغم این مبنای طبیعی و غیرقابل سلب، این حقوق در قانون تعریف می‌شوند و از این طریق قابل اجرا و دارای ضمانت خواهند بود.
دیدگاه دیگری که درباره‌ی حقوق وجود دارد، فرض وجود قرارداد است. در این مبنا، تشکیل حکومت نیاز به توافق اعضای بالغ جامعه دارد؛ اگرچه این قرارداد به صورت پیش‌فرض تصور شود و در عالم واقع رخ ندهد. حدود اختیار دولت و مردم بر اساس این توافق تنظیم می‌شود. از آن رو که مردم حقوق مطلق ندارند، نمی‌توانند حکومت مطلق نیز ایجاد کند. (معطی شیء باید واجد شیء باشد.) بنابراین اگر دولتی از این توافق تخطی کند و حقوق مردم را نقص کند، مشروعیت خود را از دست می‌دهد. ضمن اینکه این اندیشه در حقوق بین‌الملل نیز جریان دارد. مطابق آن، الزام‌آور بوده حقوق بشر و اسناد مربوط به آن، با پذیرش دولت‌ها تحقق پیدا می‌کند و وجود حقوق فرای حقوق ملی و اراده‌ی دولت‌ها در این اندیشه منتفی است.اما اشکال اساسی در این نظر آن است که از ایجاد حقوق بنیادین و فارغ از زمان و مکان در‌می‌ماند و نمی‌تواند چنین نظام حقوقی را سامان دهد. ضمن اینکه افراد نمی‌توانند از برخی از حقوق خود (همچون حق حیات) صرف‌نظر کنند و دیگران نیز حق سلب این حقوق را ندارند و به این امر در این دیدگاه توجه نشده است.(خلیلیان،۱۳۶۲)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ب)مبانی حقوق شهروندی در اسلام
یکی از مهم‌ترین آموزه‌های وحیانی محور مشترک ادیان الهی، اثبات کرامت انسانی است . چرا که این امر، انسان را از ارتکاب گناهان و تعدی به حقوق دیگران باز می‌دارد. باز کردن اغلال و زنجیرهایی که طواغیت بر دست و پا و اندیشه‌ی بشریت بسته‌اند، آرمان انبیاء و اولیاء الله بوده است.
برخی از حقوق انسانی را می‌توان با طبیعت انسان اثبات نمود. نیاز و میل طبیعی انسان به سمت جنس مخالف و علاقه به تشکیل خانواده و فرزندان می‌تواند سندی برای مطالبه‌ این حقوق باشد. وجد یک استعداد بالقوه در وجود انسان نیز می‌تواند ادله‌ی اثبات این حق برای ابناء بشر محسوب شود.
در روایات اسلامی نیز آمده است که از دست کسی که در وجود خود احساس کرامت نمی‌کند، مصون نیستید. و یا در جای دیگر گفته شده است که کسی که در وجود خود احساس کرامت می‌کند، آن را به گناه نمی‌آلاید.
مبنای حقوق در اسلام، اندیشه‌های انسان‌شناسانه و جهان‌بینی خاصی است که تا به آنها توجه نشود، نه فلسفه‌ احکام شناخته می‌شود و حدود اجتهاد معلوم می‌شود و نه شناخت و اجرای حکم میسور خواهد شد. پذیرش مسئولیت انسان در برابر خداوند و رابطه‌ی عبودیت در تعیین حدود حقوق انسان بسیار مؤثر است.
اما اثبات وجود حقوقی مشترک که برای جمیع افراد یک جامعه یا تمام ابناء بشر، نیاز به اثبات حقیقت و ذات مشترک این انسان‌ها دارد. تا زمانی که کثرت‌ها بر اندیشه‌ی بشر حکومت می‌کند، اثبات قدر مشترک انسان‌ها چندان ساده نیست و نمی‌توان برای همگان حقوق برابر و شامل تصویب کرد.
مفهوم فطرت در اسلام، معنای کاملی را در بیان قدر مشترک انسان‌ها دارد. فطرت در معنای خاص در برابر طبیعت قرار می‌گیرد. اسلام با پذیرش دو بعد طبیعی و روحانی برای انسان، اصالت را به روح می‌دهد. فطرت در این معنا، فطرت حاکی از روح مجرد و ملکوتی انسان دارد. روح انسان‌ها از دمیده شدن روحی الهی ارزشمند شده است.
فطرت حقیقتی یکسان و همگانی در میان انسان‌هاست که آنها را به سمت کمال و حقیقت سوق می‌دهد و جامع حقیقت انسانی است. براساس نظریه‌ی فطرت، انسان دارای ادراکات و گرایشات فطری است. بر این اساس نمی‌توان انسان‌ها را صرفاً ظروفی خالی تصور کرد. فطرت ویژگی‌های عمده‌ای دارد که برای اثبات حقوق بشر و شهروندی ما را به مطلوب می‌رساند:
یکم: همگانی است. یعنی همه‌ی افراد، فارغ از دین و دولت، از آن برخوردار هستند.
دوم: موهبتی و غیر اکتسابی است. و همه‌ی انسان‌ها از بدو تولد از آن برخوردارند. از این رو برای اثبات وجودش نیازی به احراز شرایط و مقدمات خاصی نیست.
حق آزادی، تعالی و کمال همگانی است. چرا که هماهنگی تشریع و تکوین طلب می‌کند که انسان‌ها بتوانند به غایت مطلوب از خلقت جهان که همان کمال و تعالی است، دست یابند و این امر میسر نمی‌شود جز با اختیار و آزادی انسان‌ها در انتخاب راه و حرکت به سوی کمال.(موحد،۱۳۸۱)
۲-۱۷چارچوب نظری تحقیق
واژه “رفتار شهروندی سازمانی” را برای اولین بار “ارگان” و همکارانش در سال ۱۹۸۳ بکار گرفتند گرچه قبل از آنها افرادی همچون” کاتز” و “کان” با تمایز قائل شدن بین عملکرد نقش و “رفتارهای خودجوش” در دهه هفتاد و هشتاد میلادی و نیز قبل از آنها “چستر بارنارد” با بیان مفهوم تمایل به همکاری در سال ۱۹۳۸ میلادی به این موضوع توجه نموده بودند.رفتار شهروندی سازمانی آن دسته از فعالیت های مرتبط با نقش افراد در سازمان است که فراتر از انتظارات وظیفه و شرح شغل ، توسط فرد انجام می شود و هرچند که سیستم پاداش رسمی سازمان این رفتارها را شناسایی نمی کند ولی برای عملکرد خوب سازمان مؤثر هستند. تحقیقات اولیه در زمینه رفتار شهروندی سازمانی بیشتر برای شناسایی مسؤولیت ها و یا رفتارهای کارکنان بود اما اغلب توسط ارزیابی های رسمی نادیده گرفته می شد. با وجود اینکه این رفتارها در ارزیابی های سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می گرفتند، امادر بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند.
“ارگان” معتقد است رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری فردی و داوطلبانه و تحت اختیار فرد است که مستقیماً به وسیله سیستم های رسمی پاداش در سازمان طراحی نشده است، اما با این وجود باعث ارتقای اثر بخشی و کارایی عملکرد سازمان می شود، واژه اختیاری بودن بیانگر آن است که این رفتارها، شامل رفتارهای مورد انتظار در نیازمندی‌های نقش و یا شرح شغل نیست (کاخکی و قلی‌پور ۱۱۷:۱۳۸۷) به عنوان مثال یک کارگر ممکن است نیازی به اضافه کاری و تا دیر وقت در محل کار ماندن نداشته باشد، اما با وجود این برای بهبود امور جاری و تسهیل جریان کاری سازمان، بیشتر از ساعت کار رسمی خود در سازمان بماند و به دیگران کمک کند (کروپانزو۸۵:۲۰۰۱).
این رفتار ها فراتر از شرح شغل کارکنان می باشند و به صورت داوطلبانه و اختیاری توسط افراد جهت بهبود فعالیت ها و کسب اهداف سازمانی انجام می شوند. تعریف مطروحه بیانگر این است که، رفتار شهروندی سازمانی باید در درجه اول داوطلبانه باشد یعنی نه یک وظیفه از پیش تعیین شده و نه بخشی از وظایف رسمی فرد است . همچنین مزیت های رفتار شهروندی سازمانی ، جنبه سازمانی دارد یعنی این مزیت ها به نفع سازمان هستند و رفتار شهروندی سازمانی ماهیتی چندوجهی دارد؛ یعنی به صورت های مختلفی ممکن است خود را نشان دهد. با این تعاریف، از انسان به عنوان شهروند سازمانی انتظار می رود بیش از الزامات نقش خود و فراتر از وظایف رسمی، در خدمت اهداف سازمان فعالیت کند . به عبارت دیگر ساختار رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می کنند و در اثر این رفتار اثربخشی سازمانی بهبود می یابد.
“گراهام” معتقد است رفتار شهروندی به سه نوع مختلف خود را نشان می دهند که شامل اطاعت سازمانی، وفاداری سازمانی و مشارکت سازمانی می شود که در این اینجا هر یک به ا ختصار توضیح داده می شود.
اطاعت سازمانی: نوعی خویشتنداری شامل پذیرش قوانین ، مقررات و رویه های سازمانی حتی در حالت عدم مهار خارجی .
وفاداری سازمانی: بیان کننده میزان فداکاری کارکنان در راه منافع سازمانی و حمایت و دفاع از سازمان است.
مشارکت سازمانی: این واژه با مشارکت فعال کارکنان در اداره امور سازمان معنی پیدا می کند به حضوردرجلسات، به اشتراک گذاشتن عقاید خود با دیگران و آگاهی به مسائل جاری سازمان دلالت می کند. (بینستوک ۳۶۱:۲۰۰۳)
“ارگان” پنج بعد زیر را به عنوان ابعاد رفتارشهروندی سازمانی بیان کرد:
وظیفه شناسی: بعد وظیفه شناسی حالتی است که در آن اعضای سازمان رفتارهای خاصی را انجام می دهند و یا به فراتر از حداقل سطح وظیفه مورد نیاز برای انجام آن کار فعالیت می نمایند(اسلامی ۵۷:۱۳۸۷)
نوع دوستی: به رفتارهای مفید و سودبخشی از قبیل ایجاد صمیمیت، همدلی و دلسوزی میان همکاران اشاره دارد که خواه به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم به کارکنانی که دارای مشکلات کاری هستند کمک می کند .(اسلامی ۵۷:۱۳۸۷)
فضیلت مدنی: شامل رفتارهایی از قبیل حضور در فعالیت های فوق برنامه و اضافی آن هم زمانی که این حضور لازم نباشد، حمایت از توسعه و تغییرات ارائه شده توسط مدیران سازمان.
جوانمردی: به شکیبایی در برابر موقعیت های مطلوب و مساعد، بدون اعتراض، نارضایتی و گلایه مندی، اشاره می کند.
احترام و تکریم: این بعد بیان کننده نحوه ی رفتار افراد با همکاران، سرپرستان و مخاطبان سازمان است . افرادی که در سازمان با احترام و تکریم با دیگران رفتار می کنند دارای رفتار شهروندی مترقی هستند.
ارگان بعد از برشمردن این ابعاد، یادآوری می کند که هر پنج بعد رفتار شهروندی ممکن است هم زمان ظهور پیدا نکنند، مثلاً افرادی که ما فکر می کنیم دارای بعد وظیفه شناسی هستند ممکن است همیشه نوع دوست و فداکار نباشند و یا این که برخی از این ابعاد، مانند نوع دوستی و وظیفه شناسی تاکتیکی برای تحت فشار قرار دادن مدیران سازمان باشد.(کاسترو ۳۰:۲۰۰۴)
در مجموع می‌توان اذعان داشت؛ رفتار شهروندی سازمانی دارای ویژگی‌هایی از این قبیل می‌باشد:
-نوعی تمایل درونی باعث انجام این گونه رفتارها شده و به‌واقع خودجوش و آگاهانه هستند.
– این نوع وظایف در شرح شغل افراد پیش‌بینی نشده و به همین دلیل است که از طریق سیستم پاداش‌دهی رسمی سازمانی، مورد تقدیر قرار نمی‌گیرند.
– در بلند‌مدت، تکرار این رفتارها منجر به‌افزایش کارایی و اثربخشی سازمانی خواهد شد.
-انجام و بروز این دسته از رفتارها از سوی کارکنان سازمان، منجر به‌ایجاد نوعی جو مثبت سازمانی و هم‌چنین شیوع اقدامات نوع‌ دوستانه در سازمان می‌شود.
– این رفتارها منشأ درون فردی داشته و پاداش‌های درونی هم‌چون؛ احساس رضایت و خشنودی شخصی را در پی خواهند داشت.به‌‌علاوه تشویق این رفتارها از طرف سازمان، احتمال ظهور رفتارهای مذکور را از طرف کارکنان، ارتقاء خواهد داد.
– افراد در صورت عدم انجام این گونه رفتارها از طرف سازمان مورد مواخذه قرار نمی‌گیرند.
– رفتارهای مذکور عمدتاً به‌منظور حمایت از انواع منابع سازمانی (انسانی، مادی و مالی) صورت می‌گیرند (ابیلی و همکاران، ۱۳۸۷)
۲-۱۸ پیشینه تحقیق
تحقیقات داخلی
-قلی پور وحسنی کاخکی( ۱۳۸۶) در پژوهشی با عنوان «رفتار شهروندی سازمانی، گامی دیگر در جهت بهبود عملکرد سازمانها در قبال مشتری» با هدف تعیین روابط تجربی میان رفتار شهروندی سازمانی و ادراک مشتری از کیفیت خدمات،رضایت و وفاداری مشتری و افزودن به دانش کاربردی در این زمینه به این نتیجه رسیدند که رفتارهای شهروندی در ادراک مشتری از کیفیت خدمات، رضایت، نیات رفتاری و وفاداری اهمیت خاصی دارد.
-رامین مهر و همکاران در سال ۱۳۸۸ در تحقیقی با عنوان «بررسی رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی مورد مطالعه: شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ستاد تهران» همبستگی ابعاد ادراک از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی را مورد بررسی قرار داده و نتیجه تحقیق نشان داد که رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی معنی دار است. از بین ابعاد عدالت، عدالت مراوده ای از همبستگی قوی تری نسبت به دو بعد دیگر برخوردار است و سه بعد عدالت سازمانی نیز با یکدیگر همبستگی دارند.
– پژوهش مدانلو(۱۳۸۷) با موضوع “تعیین میزان مولفه های شهروندی در بین شهروندان تهرانی” بیان می کند,که حیطه های رفتار اجتماعی و سیاسی بالاترین نمره، قانونمندی و قانون گرایی با نمره متوسط و رفتار ملی-مذهبی و توسعه پایدار، حیطه های اصلی آموزش شهروندی هستند.
– پژوهش افتخارزاده(۱۳۸۲) جهت اخذ مدرک دکتری در دانشگاه آزاد به” ارائه مدلی جهت تربیت شهروند حرفه ای در نظام آموزش عالی کشور در هزاره سوم “پرداخته است.در حقیقت یافته اصلی این مدل جهت تربیت شهروند حرفه ای است,که مشتمل برمولفه ها،اهداف، مبانی نظری، چارچوب ادراکی ،مراحل اجرا، نظام ارزشیابی و مهندسی مجدد است به مدد این مدل ، نظام آموزش عالی کشور می توانند به تربیت شهروند حرفه ایی عالم ،آگاه و ماهر و مدیریت دانش به پاسخگویی به هزاره سوم بپردازد.
-رحیمی(۱۳۸۸)به بررسی «حقوق شهروندی از منظر اسلام» درصدد شناخت حقوق طبیعی انسان در دین اسلام است که بسیار گسترده تر از حقوق طبیعی مطرح در مکتبهای غربی است. از دیدگاه اسلام و قرآن، آفرینش جهان دارای غایت است و این غایت همان کمال انسان است و رسیدن به این هدف نیازمند برآورده ساختن خواسته های طبیعی و جسمانی است. چرا که تکامل شایسته انسان هنگامی کاملاً تحقق پیدا می کند که در درون جامعه ای سالم و متناسب با کرامت و شخصیت خود زندگی کند.
-تحقیق نصیری(۱۳۸۸)با عنوان حقوق شهروندی ازمنظراسلام را مورد بررسی قرار داده است.حقوق شهروندی منعکس کننده آرمان جهانی عدالت و جامعه ای است که در آن هر انسانی بتواند از زندگی شرافتمندانه ی همراه با صلح، امنیت و رفاه برخوردار گردد. و این حقوق همزاد با پیدایش انسان بوده و با وجود او به وجود آمده است چرا که انسان موجودی است که کرامت ذاتی را از آفریدگار خویش به ارمغان گرفته است.
-پژوهشی که در سال ۱۳۸۷ توسط فتحی و اجارگاه انجام شد،”ویژگی های شهروند خوب برای ایران” را از طریق مطالعات نظری و میدانی مورد بررسی قرار داد.بر اساس این پژوهش یک شهروند مطلوب برای جامعه ایران باید در سه حیطه یا قلمرو دارای صلاحیت های معینی باشد که عبارتند از:
۱-شناخت مدنی:مجموعه ای از آگاهی ها,اطلاعات و درک وفهم مدنی
۲-توانایی مدنی:مجموعه ای از مهارتها,و توانمندیهایی که هر فرد برای زیست در جامعه ای که در آن زندگی می کند به آن نیاز دارد.
۳-نگرش مدنی: مجموعه ای از طرز طلقی ها,باورها و دیدگاههایی که برای یک شهروند خوب ضروری است.
تحقیقات خارجی
-«راجر کومار» و همکاران در سال ۲۰۱۲ طی پژوهشی با عنوان “رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و عدالت سازمانی در محل کار” تاثیر رفتار شهروندی سازمانی و عدالت سازمانی در افزایش میزان اثر بخشی سازمان را مورد بررسی قرار دادند. نتایج حاصله بیانگر آن بود که کارکنان زمانی حداکثر رفتار شهروندی سازمانی را دارند و اثربخشی را افزایش می دهند که احساس نمایند که عدالت سازمانی در مورد آنها رعایت می گردد.
«مک فارلین و سوینی» در سال ۱۹۹۳ دریافتند که عدالت توزیعی پیش بینی کننده ارزیابیها در سطح فردی می باشند (بطور مثال رضایت از حقوق و دستمزد). در حالی که عدالت رویه ای بر ارزیابیهایی که در سطح سازمانی صورت می گیرد، تاثیر می گذارد.
– پژوهش دیمان(۲۰۰۰) مولفه های اصلی شهروندی را حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اجتماعی، تعهدات شهروندان می داند.
– پژوهش جان لاک(۱۹۹۶) وظیفه آموزش و پرورش را برآوردن افراد مطابق با چگونگی اجتماعی شدن آنها می داند و کارکرد تربیت اجتماعی را در اجتماعی کردن نسل جوان مهم تلقی می کند.
– پژوهش شرییبرگ(۲۰۰۰) نشان داد توسعه پایدار مهم ترین نتیجه تربیت شهروندانی متمدن در نظام آموزش و پرورش جایگاه کلیدی در توسعه ملت ها دارد.و برای توسعه سه رکن اساسی پایداری زیست محیطی,پایداری اقتصادی و پایداری اجتماعی را مهم می داند.
– پژوهشی لی (۱۹۹۹) در سطح آسیا انجام داد و ویژگیهای زیر را برای شهروند خوب لازم دانست:آگاهی از مسایل و مشکلات جامعه،مشارکت فعال در انور جامعه، مسئولیت پذیری، رفتار مبتنی بر اخلاق،پذیرش انتقاد،توانایی تصمیم گیری،آگاهی از حکومت و دولت،حس وطن پرستی، پذیرش مسئولیت خانواده و احترام به تکثر فرهنگی.
– پژوهشی براون(۱۹۹۶) در کانادا انجام داد .وی ویژگیهایی نظیر توانایی مذاکره و مشارکت با دیگران،احترام به تفاوتها،گوش دادن سازنده به دیگران،گوش دادن عقاید سازنده،مسئولیت پذیری،دانش در مورد دولت ملی و محلی و دیدگاه های اساسی احزاب سیاسی کشور را برای شهروند مطلوب بیان کرده است.
– پژوهش چیودو(۲۰۰۵) با عنوان درک مفهوم شهروندی در بین دانش آموزان دبیرستانی در آمریکا انجام داد.هدف از این پژوهش این بود که بدانند بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر در ک دانش آموزان هشتم تا یازدهم از مفهوم شهروندی چیست؟نتیجه ای که از این تحقیق گرفتند نشان داد دانش آموزان کمک به دیگران را مهمترین ویژگی یک شهروند می دانند.

A
B
شکل ۴-۳- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر طول ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۴- طول بزرگترین جوانه

نتایج مربوط به تجزیه واریانس داده‎ها در ارتباط با طول بزرگترین جوانه نشان داد که تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثر متقابل آنها در سطح احتمال ۱ درصد معنی‎دار بود (جدول۴-۱). نتایج مقایسه میانگین طول جوانه‎ تحت تاثیر موقعیت قلمه نشان داد که کمترین میزان این صفت در قلمه انتهایی (۶۸/۲ سانتی‎متر) و بیشترین آن در قلمه تحتانی (۷۱/۱۱) به دست آمد (شکل۴-۴-A). با افزایش غلظت هورمون تا سطح ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام، طول جوانه‎‎ها کاهش یافت و در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام میزان این صفت به طور نسبی افزایش نشان داد به طوری که بیشترین طول جوانه در تیمار شاهد هورمون (۵۰/۸ سانتی‎متر) و کمترین آن در غلظت ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۷/۴ سانتی‎متر) مشاهده شد (شکل۴-۴-B). اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در قلمه تحتانی و غلظت صفر هورمون IBA (92/15 سانتی‎متر) و قلمه میانی در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۷/۲ سانتی‎متر) بدست آمد (جدول۴-۲). بلیته و همکاران (۲۰۰۴) نشان دادند که افزایش غلظت ایندول بوتیریک اســید و نفتالین اســتیک اسید به ترتیــب تا غلظتهای ۲۰۰۰ و ۱۵۰۰ میلی گــرم در لیتر باعث افزایش طول جوانه‎ها شــده و در غلظت‎های بالاتر دوباره سبب کاهش آنها شده است. بکارگیری اکســین‎های سنتز شــد ه با غلظت زیاد روی قلمه‎های ساقه می‎تواند از نمو جوانه‎ها و حتی نمو شاخســاره جلوگیری کند (خوشخوی، ۱۳۸۲).

B
A
B
شکل ۴-۴- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر طول جوانه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۵- وزن تر ریشه

نتایج تجزیه واریانس مربوط به صفت وزن تر ریشه نشان داد که تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثرمتقابل آنها بر وزن تر ریشه در سطح ۱ درصد معنی‎دار بود (جدول ۴-۱). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر موقعیت قلمه بر وزن تر ریشه نشان داد که بیشترین میزان این صفت (۹۶/۴ ‎گرم در گلدان) در قلمه تحتانی و کمترین آن (۶۳/۱ ‎گرم در گلدان ) در قلمه انتهایی مشاهده شد (شکل۴-۵-A). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر غلظت‎های مختلف هورمون IBA بر وزن تر ریشه نشان داد که کمترین میزان این صفت در غلظت ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۰۴/۲ گرم در گلدان ) و بیشترین آن در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (47/4 گرم در گلدان ) به دست آمد (شکل۴-۵-B). در هر سه نوع قلمه با افزایش غلظت هورمون IBA، وزن تر ریشه افزایش یافت، هرچند میزان افزایش وزن تر ریشه در قلمه‎های مختلف متفاوت بود. به طور کلی در بین موقعیت‎های قلمه و غلظت‎های مختلف هورمونی، بیشترین و کمترین میزان وزن تر ریشه به ترتیب از قلمه تحتانی و غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۹۹/۶ گرم در گلدان) و قلمه انتهایی در غلظت ۱۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (76/0 گرم در گلدان ) به دست آمد بدست آمد (جدول۴-۲). عقیده بر این است غیر از اکسین عوامل دیگری نیز در ریشه زایی قلمه‎ها نقش دارند. هم زمان با تحریک ریشه‎زایی توسط اکسین، انتقال کربوهیدرات‎ها از برگ به سوی ریشه، به ریشه‎زایی کمک شایانی کرده و همین امر درصد ماده خشک ریشه‎ها را افزایش می‎دهد. به طور کلی قندها، ترکیبات حاوی نیتروژن، ترکیبات فنلی و سایر کوفاکتورها در ریشه‎زایی قلمه‎ها مؤثرند (خوشخوی، ۱۳۷۰؛ فتحی و اسماعیل‎پور، ۱۳۷۹). به نظر می‎رسد در این آزمایش افزایش وزن خشک ریشه‎ها در اثر مصرف غلظت بالای IBA و تحریک انتقال مواد به ریشه‎ها صورت پذیرفته باشد.

B
A
شکل ۴-۵- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر وزن تر ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۱-۶- وزن خشک ریشه

صفت وزن خشک ریشه نیز تحت تاثیر موقعیت قلمه، غلظت هورمون و اثرمتقابل آنها در سطح ۱ درصد قرار گرفت (جدول ۴-۱). وزن خشک ریشه تحت تاثیر موقعیت قلمه نشان داد که کمترین میزان آن در قلمه انتهایی (۱۶/۰ ‎گرم در گلدان ) و بیشترین آن در قلمه تحتانی (۷۱/۰ گرم در گلدان ) مشاهده شد (شکل۴-۶-A). نتایج مقایسه میانگین داده‎ها در ارتباط با اثر غلظت‎ها مختلف هورمون IBA بر وزن خشک ریشه نشان داد که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در غلظت‎های ۴۰۰۰ (۷۰/۰ ‎گرم در گلدان) و ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام (۲۴/۰ گرم در گلدان ) به دست آمد (شکل۴-۶-B). اثر متقابل موقیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین وزن خشک ریشه (۲۵/۱ ‎گرم در گلدان ) در قلمه تحتانی در غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام و کمترین آن (۰۶/۰ گرم در گلدان ) در قلمه انتهایی و غلظت ۱۰۰
۰ پی‎پی‎ام هورمون IBA بدست آمد (جدول ۴-۲). این نتایج با نتایج به دست آمده از پژوهش سینگ و همکاران (۱۹۸۲) در افزایش رویشی شیشه‎شور همخوانی دارد. آنها گزارش کردند که تیمار قلمه‎های چوب نیمه سخت شیشه‎شور با IBA به غلظت ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر ریشه‎زایی را به طور معنی‎داری افزایش داد. سینگ (۱۹۹۲) نشان داد که در قلمه‎های چوب نیمه‎سخت شیشه‎شور با افزایش میزان IBA از ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر وزن خشک ریشه در هر قلمه افزایش یافت. همچنین باهاتاچارجی و بالاکریشنا (۱۹۸۶) در رابطه با قلمه‎های ختمی درختی گزارش کردند که تیمار ۴۰۰۰ میلی‎گرم در لیتر IBA نسبت به همین میزان NAA در ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه موثرتر بود و آنها نشان دادند که میزان بالای اکسین‎های قوی مانند NAA می‎تواند بر ریشه‎زایی قلمه‎ها اثر بازدارندگی داشته باشد.

B
A
شکل ۴-۶- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پی‎پی‎ام) (B) بر وزن خشک ریشه شاه‎پسند (در هر قلمه)
حداقل یک حرف مشابه نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح ۵ درصد بر اساس آزمون دانکن می‌باشد.

۴-۲- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشه‎زایی قلمه‎های گل کاغذی

۴-۲-۱- درصد ریشه‎زایی

نتایج تجزیه واریانس مربوط به صفت درصد ریشه‎زایی نشان داد که اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون در سطح ۱ درصد و اثر متقابل آنها در سطح ۵ درصد معنی‎دار بود (جدول ۴-۳). نتایج مقایسه میانگین اثر موقعیت قلمه بر درصد ریشه‎زایی نشان داد که بیشترین و کمترین میزان این صفت به ترتیب در قلمه‎های تحتانی و انتهایی (۸۲/۹۸ و ۳۵/۵۳ درصد) مشاهده شد (شکل۴-۷-A). درصد ریشه‎زایی با افزایش غلظت هورمون‎ IBA افزایش یافت به طوری که بیشترین درصد ریشه‎زایی در غلظت‎های ۴۰۰۰ و ۲۰۰۰ پی‎پی‎ام IBA (56/85 و ۴۴/۸۰ درصد) حاصل شد و کمترین میزان این صفت نیز از تیمار شاهد (۱۱/۷۱ درصد) به دست آمد (شکل۴-۷-B). مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت هورمون نشان داد که در هر سه موقعیت قلمه، با افزایش غلظت هورمون IBA، میزان این صفت نیز افزایش نشان داد، به طوری که بیشترین درصد ریشه‎زایی در قلمه‎ی تحتانی و غلظت ۴۰۰۰ پی‎پی‎ام (۳۳/۹۹ درصد) و کمترین آن در قلمه‎ی انتهایی و غلظت صفر هورمون IBA (67/43 درصد) به دست آمد (جدول ۴-۴). ریشه‎زایی قلمه فرایند پیچیده‎ای است و همان گونه که بیان گردید مجموعه‎ای از عوامل درونی و محیطی در موفقیت یا عدم موفقیت آن نقش اساسی دارند. به نظر می‎رسد تیمار با اکسین‎ها باعث تسریع و شتاب در انتقال مواد غذایی از بخش‎های بالایی قلمه به قسمت‎های پایین قلمه می‎شود و به دلیل افزایش یافتن فعالیت آنزیم‎ها، هیدرولیز کربوهیدرات‎ها افزایش یافته و باعث مهیا ساختن انرژی کافی برای فعالیت سلول‎ها در محل ریشه‎زایی می‎گردد و بدین گونه ریشه‎زایی تحریک و تسریع می‎شود (Arya et al, 1994).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۴-۳- نتایج تجزیه واریانس اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشه‎زایی قلمه‎های گل کاغذی (در هر قلمه)

منبع تغییر

درجه آزادی

میانگین مربعات

درصد ریشه‎زایی

تعداد ریشه

طول ریشه

طول جوانه

وزن تر ریشه

وزن خشک ریشه

موقعیت قلمه (a)

۲

در تحقیقات پیشین، الگوریتم­های مانند EVU، SIP، کلونی مورچگان و ژنتیک به منظور بهینه­سازی هزینه­ تأمین به­کار گرفته شده ­اند[۱۹] [۲۰] [۲۴] [۲۵]. ما در روش پیشنهادی در این رساله از الگوریتم رقابت استعماری به منظور تخصیص بهینه­ ماشین­های مجازی به فراهم­کنندگان و در نتیجه کاهش هزینه­ کل تأمین برای کاربر استفاده کرده­ایم. در فصل قبل روش کلی این الگوریتم به طور مفصل شرح داده شد. در این­جا الگوریتم تطبیق یافته با صورت مسئله آمده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

الگوریتم بهینه­سازی هزینه­ تأمین با تخصیص ماشین­های مجازی به فراهم­کنندگان با رقابت استعماری

1. 1. از الگوریتم قبل میزان تقاضای پیش ­بینی شده برای هر کلاس ماشین مجازی (بردار d) را دریافت کن.

1. 1. I کشور اولیه را به صورت آرایه­های m*n عنصری تشکیل بده که هر عنصر نشان­دهنده تعداد ماشین مجازی کلاس i است که به فراهم­کننده­ j تخصیص داده می­ شود(q_ij).

1. 1. برای مقدار دهی اولیه به I کشور مراحل زیر را انجام بده.

      1. 1. برای هر m عنصر یک کشور، مقادیر تصادفی بین صفر و d_i تولید کن به طوری که شروط زیر برقرار باشد.
      1. 1. اگر هنوز I کشور تولید نشده به مرحله­ ۳ برگرد.

1. 1. اگر در فاز رزرو است از قسمت a، اگر در فاز مصرف است از قسمت b و اگر در فاز برحسب تقاضا است از قسمت c استفاده کن و هزینه­ I کشور را محاسبه کن.

1. 1. h کشور را که هزینه­ کمتری دارند به عنوان امپریالیست انتخاب کن.

1. 1. برای هر امپراطوری نسبت کسب مستعمره را با بهره گرفتن از رابطه­ زیر محاسبه کن.

1. 1. از بین کشورهای مستعمره به نسبت pn[empire] به هر امپراطوری تخصیص بده.

1. 1. سیاست جذب : تعدادی از خانه­های هر مستعمره را به تصادف انتخاب کن و مقادیر آن­ها را با مقادیر نظیر از امپراطوری جایگزین کن. شروط موجود در مرحله­ ۳ را برای مستعمره بررسی کن. اگر برقرار نبود سیاست جذب را در مورد مستعمره تکرار کن.

1. 1. مرحله­ ۴ را تکرار کن.

1. 1. جابجایی موقعیت مستعمره و امپریالیست: برای تمام امپراطوری­ها مراحل زیر را انجام بده:

      1. 1. قدرت کل امپراطوری را با رابطه­ زیر محاسبه کن:
      1. 1. اگر مستعمره­ای در آن امپراطوری وجود دارد به طوری­که cost[colony]<TCn[empire] است، جای امپراطوری و مستعمره را عوض کن.

1. 1. رقابت استعماری : از بین امپراطوری­ها، آن را که قدرت کل بیشتری دارد، یعنی پرهزینه­تر است، انتخاب کن و مراحل زیر را انجام بده:

      1. 1. ضعیف­ترین مستعمره­ی آن امپراطوری را پیدا کن(مستعمره با هزینه­ بیشتر)
      1. 1. بردار R=[R₁,…,R_h] را که R_empireها اعدادی تصادفی بین ۰ و ۱ هستند تشکیل بده.
      1. 1. بردار D را از رابطه­ زیر محاسبه کن:
      1. 1. مستعمره­ی ضعیف را به امپراطوری بده که مقدار نظیر آن در بردار D از همه بیشتر است.

1. 1. اگر امپراطوری وجود دارد که فاقد مستعمره است، آن را حذف کن.

1. 1. اگر تنها یک امپراطوری باقی مانده است هزینه­ آن را به عنوان هزینه­ بهینه­ این فاز تأمین در نظر بگیر. در غیر این­صورت به مرحله­ ۸ بازگرد.

1. 1. مقدار حقیقی درخواست­ها را برا ی فاز مصرف و اختلاف بین مقدار پیش ­بینی شده با مقدار حقیقی را برای فاز برحسب تقاضا در بردار d قرار بده و مراحل ۲ تا ۱۳ را برای فاز­های مصرف و برحسب تقاضا تکرار کن.

1. 1. مجموع هزینه­ هر سه فاز را به عنوان هزینه­ تأمین بهینه اعلام کن.

1. 1. پایان

ویژگی این الگوریتم نسبت به روش­های قبل، همگرایی آن و نیز کمتر نمودن هزینه­ تأمین است.
۴-۴) ارزیابی روش­ پیشنهادی و مقایسه با سایر روش­ها با بهره گرفتن از نتایج حاصل از شبیه­سازی
برای ارزیابی روش ارائه شده در این رساله، دو الگوریتم تخمین و بهینه­سازی به صورت یک شبیه­ساز در محیط NetBeans طراحی گردید. با توجه به این­که مدل ارائه شده در این رساله با مدل موجود در [۲۴] بیشترین شباهت را دارد، پارامترهای سیستم را مشابه آن تنظیم می­کنیم و سپس نتایج را مقایسه خواهیم کرد. این تنظیمات به صورت زیر است:

• • فرض می­کنیم سیستم سه کلاس ماشین مجازی، چهار فراهم­کننده و یک کاربر دارد.

• • تعداد درخواست­ها برای هر ماشین مجازی را عددی بین صفر تا ۵۰ در نظر گرفته شده و به منظور سهولت فرض بر این است که میزان درخواست برای همه کلاس­های ماشین مجازی مشابه است.

• • ۱۰۰ داده به عنوان تاریخچه­ درخواست­ها با دو توزیع نرمال و یکنواخت تولید شده که در توزیع نرمال میانگین ۵/۲۵ و واریانس ۱۲ و در توزیع یکنواخت میانگین ۵/۲۵ در نظر گرفته شده است.

• • در الگوریتم تخمین از شبکه­ پرسپترون سه لایه با یک لایه­ی مخفی استفاده شده است. سه گره در لایه­ی ورودی و چهار گره در لایه­ی مخفی در نظر گرفته شده است.

• • نرخ یادگیری در الگوریتم تخمین با مقدار ۵/۰ آغاز شده است. از ۶۰% داده ­ها برای آموزش، ۲۰% برای اعتبارسنجی و ۲۰% برای تست روش استفاده شده است.

• • جمعیت اولیه­ کشورها در الگوریتم بهینه­سازی ۱۰۰ و تعداد امپراطوری­های اولیه ۱۰ می­باشد.

• • قیمت هر نوع منبع در هر فراهم کننده در جدول ۴-۱، مقدار منابع مورد نیاز هر کلاس ماشین مجازی در جدول ۴-۲ و حداکثر ظرفیت هر فراهم­کننده از هر نوع منبع در جدول ۴-۳ مشخص شده است.

• برنامه ۱۰ بار اجرا شده و میانگین نتایج حاصل به عنوان هزینه در نظر گرفته شده است.

متغیرهای تحقیق

متغیر مستقل : فعالیت هوازی (تناوبی) ۳ جلسه در هفته به مدت ۸ هفته
متغیرهای وابسته : درصدچربی بدن، وزن،توده چربی بدن،توده بدون چربی و شاخص توده بدن

محدودیت های تحقیق

الف- محدودیت‌های قابل کنترل : زمان انجام تمرینات – مدت تمرینات- جنسیت- سن آزمودنی‌ها – شدت تمرینات
ب – محدودیت‌های خارج از کنترل: تغذیه آزمودنی‌ها (علی رغم توصیه‌هایی که به آزمودنی‌ها شده است) تفاوت‌های فردی و ژنتیکی – قابلیت فشردگی بافت بدن آزمودنی‌ها (پوست + چربی زیر جلدی)،سطح فعالیت بدنی روزانه – خواب شبانه.

روش جمع آوری داده‌ها

۳۰ نفر از دانش آموزان ۱۷-۱۵ ساله شهرستان گرمی با بهره گرفتن از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند.نمونه‌های انتخاب شده برگه رضایت نامه و پرسشنامه سلامت را برای شرکت در فعالیت ورزشی تکمیل کردند.قبل و بعد آزمون،وزن بدن و قد آزمودنی هابا دستگاه سنجش قد و وزن اندازه گرفته شد.شاخص توده بدن از تقسیم وزن به کیلوگرم به مربع قد به متر محاسبه شد.ضخامت جین پوستی جا استفاده از کالیپر در سر ناصر سه سر بازو،فوق خاصره و ران اندازه گیری شد.با ضرب کردن درصد چربی در وزن بدن،توده چربی بدن محاسبه شد و با کم کردن وزن چربی از وزن کل بدن ،توده بدون چربی نیز محاسبه شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اندازه گیری وزن و قد

برای اندازه گرفتن وزن و قد ، آزمودنی‌ها با کم‌ترین لباس و بدون کفش در حالی که بدنشان صاف و کشیده بود، روی دستگاه سنجش قد و وزن قرار گرفته و قد و وزن آن‌ها ثبت شد،وزن بدن به کیلوگرم اندازه گیری شد و قدشان به سانتی متر ثبت شد.

اندازه گیری درصد چربی

برای جمع آوری داده‌های مربوط به ترکیب بدن و درصد چربی از کالیپر استفاده شده است، درصد چربی بدن آزمودنی با بهره گرفتن از مدل سه نقطه‌ای جکسون و پولاک اندازه‌گیری شد. ابتدا توسط کالیپر ضخامت چربی زیر پوستی سه ناحیه فوق خاصره، ران و پشت بازو سمت راست بدن آزمودنی‌ها اندازه گیری شده و مجموع آن‌ها در فرمول جکسون و پولاک جهت محاسبه چگالی قرار داده شدو سپس با قرار دادن چگالی بدست آمده در فرمول سیری درصد چربی بدن برآورد شد(گائینی و دبیدی روشن،۱۳۸۷).
پشت بازو + ران + فوق خاصره S =
(سن) ۰۰۱۳۹۲/۰ ^_۲(s) 0000023/0 + (s) 0009929/0 – ۰۹۹۴۹۲۱/۱ = d چگالی بدن
۱۰۰* [(۴/۹۵/d) – ۴/۵] = در صد چربی بدن (فرمول سیری)

محل و نکات قابل توجه در اندازه گیری چربی زیر پوستی عبایتند از:

ناحیه ران: برای اندازه گیری درصد چربی ران، یک لایه به صورت عمودی از قسمت قدمی ران در وسط فاصله بین مفصل ران و زانو انجام گرفت که در شکل ۳-۲ نشان داده شده است(گائینی و رجبی،۱۳۸۷).
شکل ۳-۲-نحوه اندازه گیری چربی زیرپوستی در ناحیه ران
ناحیه پشت بازو : فاصله بین نوک شانه و آرنج دست راست با متر نواری اندازه گیری می‌شود و وسط آن در ناحیه عضله پشت بازو علامت گذاری می‌شود و سپس با دو انگشت شصت و نشانه، لایه پوست در محل علامت گذاری از روی عضله پشت بازو جدا و ضخامت آن با کالیپر اندازه گیری می‌شود که در شکل ۳-۳ نشان داده شده است(گائینی و رجبی،۱۳۸۷).
شکل ۳-۳-نحوه اندازه گیری چربی زیرپوستی در ناحیه پشت بازو
ناحیه فوق خاصره : علامت گذاری بالای تاج لگن در امتداد خط زیر بغل انجام شدسپس با کالیپر اندازه گیری شد که در شکل ۳-۴- نشان داده شده است(گائینی و رجبی،۱۳۸۷).
شکل ۳-۴-نحوه اندازه گیری چربی زیرپوستی در ناحیه فوق خاصره

هفته‌های تمرین

سیستم انرژی
اصلی

زمان فعالیت
(دقیقه)

تعداد تکرار در
یک جلسه

تعداد ست

نسبت کار و استراحت

نوع استراحت

اول

هوازی

۳

۳

۱

۱ به ۱

راه رفتن

دوم

هوازی

۳

۴