1. 1. . صادقی نشاط، امیر، حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای کامپیوتری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۹، ص ۱۷۱؛ به نقل از:Brbara Ringer & Hamish Sandison, United States of America, International Copyright and Neighbouring Rights, London: Butterworths, 1989, pp. 638. 644. ↑

   

1. 1. . American Library Association, “About Banned & Challenged Books,”http://www.ala.org/ala/issuesadvocacy/banned/aboutbannedbooks/index.cfm, Last Visit: 18/2/2015 ↑

1. 1. .Rosenberg v. Board of Education of City of New York, 92 N.Y.S.2d 344(Sup. Ct. Kings County 1949). ↑

1. 1. .Annie on My Mind ↑

1. 1. . Protecting Intellectual Freedom in Your School Library, Pat R. Scales, For The Office for Intellectual Freedom, Library of Congress, p. 19. Also See: Censorship And Selection, Issues And Answers for Schools, Henry Reichman, Third Edition, Library of Congress, p. 192. ↑

1. 1. .Counts V. Cedarville School District ↑

1. 1. . Encyclopedia of American Civil Libraries, Paul Finkelman, Routledge, Taylor and Francis Group, New York, NY10016, p. 164. ↑

1. 1. . American Library Association, Ibid. ↑

1. 1. . Minor ↑

1. 1. .Law Library of U.S Congress: Children’s Rights: International and National Laws and Practices (France),2007-04112, p. 71- 72. ↑

1. 1. . دولت ویشی به حکومت فرانسه در زمان بین سالهای۱۹۴۰ (شکست از آلمان نازی) و ۱۹۴۴ (آزادسازی فرانسه توسط متفقین و نیروهای مقاومت) گفته می‌شود. ریاست این دولت بر عهده مارشال پتن بود. پس از جنگ، مارشال پتن به جرم خیانت به کشور، به اعدام محکوم شد که این حکم توسط مارشال دوگل تبدیل به حبس ابد گردید. ↑

1. 1. . Henry Miller ↑

1. 1. . Vernon Sullivan ↑

1. 1. . Marquis De Sade ↑

1. 1. . Jean- Jaques Pavert ↑

1. 1. . Le Figaro ↑

1. 1. . Le Nouvel Abservateur ↑

1. 1. . Guyotat ↑

1. 1. . Regine Deforges ↑

1. 1. . Apologia for Perversion ↑

1. 1. . Encyclopedia of Contemporary French Culture, edited by Alex Hughes and Keith Reader, Routledge Publication, London, 1998, p. 345. ↑

1. 1. . امانی، تقی، قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری، انتشارات بهنامی، ۱۳۸۷، چاپ دوم، ص ۲۱۶ (کنوانسیون برن؛ ترجمه پروین ادیب) ↑

1. 1. . ستار زرکلام، همان، ص ۷٫ ↑

1. 1. .SiyeonLae, “Children’s Rights to Access Information”, in: JanathanTodres, Mark E. Wojcik, Cris R. Revaz (eds.), The UN Convention on the Rights of the Child, Transnational Publishers, 2006, p. 177. ↑

1. 1. 1. . اعتبار مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی: تردیدی نیست که مصوبات شورای عالی، دستورهای لازم الاجراء محسوب می‌گردند، لکن توسط مرجع رسمی قانونگذاری تصویب نشده و از اندام ویژه تقنین برخاسته نشده است. از نظر قانون اساسی، اعمال قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل می‌شود و مصوبات آن، پس از طی مراحلیبرای اجرا به قوایمجریه و قضاییه ابلاغ می‌گردد.علاوه بر آن، ‌در مورد مصوبات شورای عالی، اصل نظارت شورای نگهبان اعمال نمی‌شود و این مرحله قانونی رعایت نمی‌گردد. ‌بنابرین‏، مصوبات شورای عالی، هم در مرجع تصویب و هم در طی مراحل قانونی با قانون به معنای خاص تفاوت دارد. این مصوبات گرچه قواعد حقوقی لازم الاجراء هستند، لکن قانون به معنای خاص و دقیق کلمه محسوب نمی‌شوند. این بیان با تلقی خود شورای عالی از مصوبات این نهاد نیز سازگاری دارد. این نکته را نباید از نظر دور داشت که اگر مصوبه‌ای از مصوبات شورای عالی به دلیل اهمیت ویژه آن، به تأیید مقام رهبری برسد، در این صورتاین مصوبه در دسته فرامین رهبری و احکام حکومتی قرار می‌گیرد و به همین دلیل از جهت سلسله مراتب، از قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی بالاتر خواهد بود. (ر. ک. هدایت‌نیا، فرج‌الله، جایگاه حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبات آن، ‌فصل‌نامه رواق اندیشه، ش ۸٫) ↑

   

1. 1. . فَبَشِّر عِباد الذّینَ یَستَمِعوُنَ القَولَ فَیَتَّبِعوُنَ اَحسَنَهُ (سوره مبارکه زمر، آیات ۱۷ و ۱۸) ↑

1. 1. . البته باید گفت که ریشه احترام به حق آزادی بیان در نشریات و مطبوعات این مصوبه نیست؛ بلکه این امر ریشه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارد. اصل بیست‌و‌چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشعار می‌دارد: «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند، مگر آنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشند. تفصیل آن‌ را قانون معین می‌کند.» ↑

1. 1. . آیین‌نامه نظارت بر نشر کتاب کودک و نوجوان، مجله کتاب ماه کودک و نوجوان، آبان و آذر ۱۳۸۶، شماره ۱۲۱ و ۱۲۲، ص ۱۰۹٫

      ↑

1. 1. . شادی صدر، ضوابط چاپ و نشر کتاب‌های کودکان و نوجوانان؛ راهی که رفته‌ایم و به پایانش نرسیده‌ایم، مجله پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان، پاییز ۱۳۷۷، ش. ۱۴، ص ۴۷٫ ↑

1. 1. . خسرو آقایاری، هیئت نظارت بر نشر کتاب‌های کودک و نوجوان و مسئولیت‌های بزرگ، مجله کتاب ماه کودک و نوجوان، تیر ۱۳۸۸، شماره ۱۴۱، ص ۳٫ ↑

1. 1. . علی‌اصغر سیدآبادی، نظرسنجی: ضوابط چاپ و نشر کتاب‌های کودکان و نوجوانان از نظر کارشناسان، مجله پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان، پاییز ۱۳۷۷، شماره ۱۴، ص ۱۷ به بعد. ↑

1. 1. . همان. ↑

1. 1. . ستار زرکلام، همان، ص۲۲۲، ش ۲۲۳٫ ↑

1. 1. . کلود کلمبه، همان، صص ۵۵ و ۵۶٫ ↑

1. 1. . اسماعیلی، محسن، حقوق کودک در برابر رسانه ها، ‌فصل‌نامه خانواده‌پژوهی، سال ششم، بهار ۱۳۸۹، ش. ۲۱، صص ۱۲۶-۱۲۳٫ ↑

1. 1. . Copyright, Designs and Patents Act ↑

1. 1. . See: http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1988/48/data.pdf, Last Visit: 29/3/2015. ↑

1. 1. . British Board of Film Censor (BBFC) ↑

1. 1. . Local Authorities and film censorship: a historical account of the ‘Naughty Pictures Committees’ in Sale and Manchester, By Mike Hally, Entertainment and Sports Law, p. 2. ↑

1. 1. .BBFC Classification Guidelines 2009, Available at:http://www.bbfc.co.uk/download/guidelines/BBFC/Classification/Guidelines/2009.pdf ↑

1. 1. . پیتر کری و جو ساندرز، حقوق رسانه، ترجمه حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۶، ص ۲۰۰٫ ↑

1. 1. .International Criminal Police Organization (INTERPOL) ↑

هر چند که موضوع تحقیق در ارتباط با کفار خارجی نیست، اما از آنجا که در منابع اسلامی از کفار حربی فراوان یاد شده و گاهی بر برخی از کفار داخلی، حربی اطلاق شده در این جا لازم است به صورت مختصر به تعریف کفار حربی و کفار معاهد بپردازیم.

الف ) کفار حربی

« حرب» کلمه ای عربی به معنای جنگ است؛ و اصطلاح « دارالحرب» به کشوری گفته می شود که نه تنها احکام اسلام در آن اعمال نمی شد بلکه آن کشور در حال جنگ یا در صدد جنگ با کشور اسلامی است و از آنجا که چون کافر حربی رفتاری خصمانه با حکومت اسلامی دارد اگر به دارالاسلام بیاید جان و مالش از تعرض مصون نیست، مگر با بستن پیمان و دست برداشتن از رفتار خصمانه خویش، یعنی با ذمه یا در امان در آمدن.با این مقدمه می توان گفت این تصور که کفار حربی می‌توانند به عنوان اقلیتی در کشور اسلامی ساکن باشند، تصوری نادرست است. چرا که لازمه سکونت آنان در کشور اسلامی، التزام به مقررات جامعه اسلامی است و این التزام با حربی بودن او سازگار نیست، چون رفتار خصمانه با التزام به احکام اسلامی تعارض دارد. حتی با فرض سازش نیز می توان گفت کفار حربی امکان زندگی درکشور اسلامی را ندارند، زیرا جان و مال و آنچه متعلق به آنان است از تعرض افراد دیگر مصون نیست.

اما از آنجا که وجود کفار حربی در کشور اسلامی امری ممکن است، نکاتی چند ‌در مورد رفتار با آنان بیان می شود :

الف. کافر حربی هیچ گونه ارتباطی با دولت اسلامی ندارد، یعنی نه حقوقی در برابر دولت دارد و نه دولت حقوقی در برابر او دارد و از طرفی ورود وی به کشور اسلامی ممنوع است، زیرا هر کافری که در کشور اسلامی قصد اقامت دائم یا موقت داشته باشد باید از دولت اجازه اقامت بگیرد و دولت به فرد حربی که رفتار خصمانه اش تداوم دارد اجازه اقامت در کشور اسلامی را نمی دهد چون کافر حربی باعث ایجاد اختلال در نظم و آسایش عمومی می شود و دولت وظیفه دارد با عوامل فساد و اخلال مبارزه کند. در صورتی که کافر حربی به طور مخفیانه و بدون مجوز وارد کشور اسلامی شود این فرد مصونیتی ندارد و تنها وقتی دولت اسلامی مسئول امنیت جانی و مالی اوست که با دولت قرار داد اقامت موقت یا دائم منعقد کند، در غیر این صورت دولت هیچ گونه مسئولیتی در برابر تعرض به وی ندارد.

ب. اسلام به مسلمانان توصیه ‌کرده‌است که با دشمنان خود همچون خود آنان خصمانه برخورد کنند . همه آیاتی که رفتار خصمانه با کفار را توصیه می‌کند،^[۶۶] در رابطه با کفار حربی و دشمنان مسلمانان می‌باشد، و توصیه قرآنبه مسلمانان به عدم دوستی با کفار حربی و اعمال رفتاری خصمانه با آن ها به دلیل مقابله به مثل با آن ها ست. در اینجا به برخی از آیات اشاره می‌کنیم:

« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَعَدُوَّکُمْ أَوْلِیَاء تُلْقُونَ إِلَیْهِم بِالْمَوَدَّهِ وَقَدْ کَفَرُوا بِمَا جَاءکُم مِّنَ الْحَقِّ یُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِیَّاکُمْ … »^[۶۷]

« ای کسانی که ایمان آوردید دشمن من و دشمن خودتان را به دوستی نگیرید در حالی که آن ها قطعاً به آن حقیقت که از جانب خدا برای شما آمده کافرند و پیامبر و شما را به خاطر ایمانتان از مکه بیرون می‌رانند…..»

« إِنَّمَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ قَاتَلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَأَخْرَجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِکُمْ أَن تَوَلَّوْهُمْ وَمَن یَتَوَلَّهُمْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ »^[۶۸]

« قطعاً خداوند شما را از دوستی با کسانی باز می‌دارد که در امر دین با شما جنگ کردند و شما را از خانه‌هایتان راندند و در بیرون راندن شما یکدیگر را پشتیبانی کردند و هر کس آن ها را به دوستی بگیرد آنان همان ستمگران هستند.»

ج. در برخی موارد با کفار حربی نیز رفتار انسان دوستانه شایسته است. اسلام در مواردی حتی با فردی که در حال جنگ است توصیه به رفتار انسان دوستانه می‌کند.

د. کفاری که در جنگ با مسلمانان هستند خود نیز دارای حقوقی ویژه هستند که « حقوق در جنگ» نامیده می شود و در فقه اسلامی در این خصوص بحث مفصلی وجود دارد که در حوزه این تحقیق نمی باشد.

ب ) کفار معاهد

کفار معاهد خارجی غیر مسلمانانی هستند که حکومت آنان و یا افراد حکومت با دولت اسلامی یا مسلمانان معاهداتی بسته اند و روابط آنان بر اساس این معاهدات شکل می‌گیرد. این معاهدات محدودیت چندانی نداشته و صرفاً مبتنی بر اصول رفتاری با غیر مسلمان است و حکومت اسلامی موظف است در این گونه معاهدات بر اساس اصول پذیرفته شده اسلامی در رفتار با غیر مسلمانانی که در جنگ با کشور اسلامی نیستند. عمل کند.^[۶۹]

بند چهارم : قرارداد ذمه

۱-۴ – تعریف قرار داد ذمه

«ذمه» در لغت به معنی پناه دادن است. در نظام حقوقی اسلام برای ایجاد اتحاد و همبستگی ملی و هم کاری و تعاون بین جامعه اسلامی و ‌گروه‌های غیر مسلمان مستقر در قلمرو حکومت اسلامی قرار داد مخصوصی تحت عنوان«ذمه» پیش‌بینی شده که از نظر ماهیت و آثار حقوقی در مقایسه با پیمان های بین‌المللی عصر حاضر و رفتاری که با بیگانگان و اقلیت ها معمول می‌گردد بسیار جالب توجه است.

افراد و ‌گروه‌های غیر مسلمان که خواهان اقامت در سرزمین هایاسلامی می‌باشند می‌توانند با بهره گرفتن از عقد قرار داد «ذمه» از مزایای حقوقی و ازادی های شایسته مقام انسانی آن بهره مند گردند.

مقصود اصلی از تشریع این پیمان ایجاد محیط امن و تفاهم و زندگی مشترک و همزیستی مسالمت آمیز بین فرقه های مختلف مذهبی در داخله قلمرو حکومت اسلامی است.^[۷۰]

روی همین اصل انعقاد قرارداد «ذمه» بر اساس اراده آزاد طرفین و توافق کامل آن ها صورت می پذیرد و از این رو با حقوق و مزایای تحمیلی که در قوانین بین‌المللی معاصردرباره بیگانگان واقعیت ها منظور می‌گردد تغایر کامل دارد.

بدیهی است مفهوم آزادی در این مورد بدان معنی نیست که هر فرد غیر مسلمانی بتواند بدون امضاء قرارداد«ذمه» مانند ذمیان در سرزمین های اسلامی زندگی نموده و از حقوق اجتماعی جامعه مسلمین بهره مند باشد زیرا این نوع آزادی در عین این که مستلزم اجحاف و تضییع حقوق مسلمانان می‌باشد اصولاً با هیچ قاعده و قانونی سازگار نیست.

منظور از آزادی اراده در برابر حق امضاء قرارداد «ذمه» این است که هر فرد غیر مسلمان که واجد شرایط قرارداد «ذمه» باشد می‌تواند- بی آنکه کوچک ترین اجبار و تحمیلی در میان باشد- در این پیمان مشترک شرکت نماید و یا قلمرو حکومت مسلمین را ترک گفته و به سرزمین دیگری که مایل با قامت در آن می‌باشد هجرت کند.

۲-۱۰-۲) مدل تداخل

این مدل بر این احتمال تأکید می ورزد که در محیط های دارای جمعیت متراکم، مردمان دیگر مانع رسیدن شخص به هدف یا استفاده او از منابع کمیاب می‌شوند .تحقیقات تجربی در این زمینه، کم شدن نمره های دانشجویان را در اتاق های دو نفره که سه نفر را در آن ها جای داده‌اند، نشان داده است.

۲-۱۰-۳ ) مدل کنترل

در مدل کنترل، استرس ، برخاسته از ناتوانی در نفوذ و کنترل روی رویدادهایی است که او می کوشد کنترل خودرا بر آن ها اعمال کند.

پاسخ به از دست دادن کنترل شخی ممکن است شامل کنار کشیدن از دیگران، یا خصومت داشتن بوده، و اگر ادامه یابد به درماندگی آموخته شده منجر شود. برخلاف مدل اضافه بار که پیش‌بینی می‌کند چگونه مردم با ازدحام کنار می‌آیند، مدل کنترل آنچه را که پس از شکست در کنار آمدن پیش می‌آید، پیش‌بینی می‌کند(حسن زاده، ۱۳۸۷).

۲-۱۰-۴ ) مدل تنظیم حریم

این مدل پیش‌بینی می‌کند که فردی که تماس اجتماعی بیش از حد را تجربه می‌کند، از میان راهبردهای گوناگونی که برای تنظیم تماس اجتماعی او وجود دارد دست به انتخاب می زند. از جمله کنار کشیدگی فیزیکی، اجتناب از تماس کلامی، و اعلام مرزبندی قلمرو اگر این کوشش های مربوط به «کنترل مرزها» مکرراً با شکست روبه رو شوند، شخص ممکن است سرانجام دچار استرس شده و حتی ممکن است در تمیز خود از دیگران دچار اشکال شود.

۲-۱۰-۵ ) تورم

این مدل ‌در مورد «زمینه رفتار» است یعنی، یک مکان قابل تشخیص با ویژگی های فیزیکی معین، و مجموعه ای از نقش های شناخته شده برای شرکت کنندگان در آن. ازدحام ممکن است وقتی به وجود آید که یک زمینه رفتاری دارای تعداد نفراتی بیش از حد مورد نیاز برای ایفای نقش آن باشد.

موقعیتی که «تورم» خوانده می شود. ممکن است منجربه احساس از خودبیگانگی در کسانی شود که احساس می‌کنند نقش ایفا نمی کنند.

۲-۱۰-۶ ) اهمیت زمینه

احساس ازدحام در محیط های نخستین (یعنی جاهایی که یک فرد بیشتر وقت خود را در آن ها می‌گذارند، با مردم بر اساس فردی تماس دارد و در گستره وسیعی از فعالیت ها که از نظر او مهم اند درگیر است بیشتر خواهد بود، مثلاً در محیط زندگی شخصی. استوکلوز معتقد است که در محیط های نخستین ، منابع ازدحام از قبیل اضافه بار، ناکام کننده بودن و تورم، «امنیت روان شناختی» فرد را مورد تهدید قرار می‌دهند.در محیط های ثانوی، برعکس، رویا رویی با دیگران نسبتاً موقتی ناشناخته و بدون پیامد است. مراکز خرید، پیاده روها، راهروها در مدرسه و آسانسورها مثال هایی از نمونه اخیرند. ازدحام در چنین محیط هایی ممکن است کمتر تهدید کننده باشد زیرا مردم معمولاً می‌توانند هر وقت بخواهند آن جاها را ترک کنند.

۲-۱۰-۷ ) اهمیت ادراک ها

بعضی از نظریه پردازان بر این عقیده اند که ازدحام بستگی به نحوه درک ما از یک موقعیت دارد.

پاترسون بر این باور است که ازدحام وقتی می‌تواند روی دهد که مردم انگیختگی ناشی از مجاورت بسیار نزدیک با دیگران را تجربه می‌کنند، اما تنها وقتی که آن ها واکنش خود را به عنوان پاسخی منفی به مردمان دیگر تلقی کنند. دیگر محققان این گفته را تأیید کرده و اظهار می دارند که اسناد انگیختگی به چیزی علاوه بر آدم های داخل یک اتاق می‌تواند تجربه ازدحام را کاهش دهد.

۲-۱۰-۸ )مدل احساس محور استرس حرفه ای

فرض می‌کند افرادی که احساس استرس زا می‌کنند زمانی که در معرض یک رویداد درمحیط های خاص قرار بگیرند ممکن است سویه های شغلی را تجربه کنند.

۲-۱۰-۹ ) نظریه احساس کانن ـ بارد

این نظریه بیان می‌کند وضعیتی که یک شخص دچار استرس های فیزیولوژیکی شده است به عنوان مثال، حمله قلبی، ممکن است با استرس روانی به عنوان مثال، بیماری روانی همزمان باشد.

۲-۱۰-۱۰ ) نظریه برانگیختگی شناختی اریکسون^[۱۲۹]و یورسین^[۱۳۰]

از تنوع های استرس که احساس ناامیدی، ناتوانی و عدم توانایی در کنار آمدن با موقعیت های استرس زای یک فرد برانگیزد می‌تواند سلامت احساس را کاهش دهد. که به طور بالقوه می‌تواند منجربه احساس ناامیدی، محرومیت و یا نارضایتی شود. به عنوان مثال: اگر فرد احساس کند در کنار آمدن با شرایط استرس زاناتوان است منجربه احساس نارضایتی از شغلش می شود.

۲-۱۰-۱۱ ) نظریه خودکار آمدی بندورا

بیان می‌کند که اگر یک فرد دارای خودکار آمدی بالایی (یعنی باور به توانایی اش در اجرای یک راهکار) باشد این افکار منفی شناختی اش استناد نخواهد شد. استفاده از این تئوری در یک مدل استرس حرفه ای نشان می‌دهد که اگر یک فرد دارای خودکارایی بالا یعنی اعتقاد به مدیریت احساساتش باشد به طور مؤثر عوامل استرس زای شغلش را کاهش خواهد داد و سلامت احساس اش را افزایش می‌دهد وسطح استرس روانی را پایین می آورد.

۲-۱۱ ) استرس و شغل

تقریباً همه مردم، زمانی به استرسی که با شغل آنان مرتبط است، دچار می‌شوند. اغلب این استرس ها جزیی و کوتاه مدت است و تاثیر کمی بر فرد دارد. اما برای بسیاری از مردم، استرس شدید و طولانی مدت است.وظایف محوله ممکن است موجب ایجاد استرس شوند. اول این که، امکان دارد حجم کار خیلی زیاد باشد. بعضی افراد خود را ملزم به انجام دادن کارهای سخت و طولانی مدت می بینند، به دلیل آن که یا به پول آن نیاز دارند یا آن که تصور می‌کنند رئیس شان از آنان راضی نخواهد بود. نتایج پژوهش‌ها نشان داده که حجم زیاد کار با تعداد حوادث و مشکلات بهداشتی مرتبط است. دوم این که، بعضی از کارها بیش از فعالیت های دیگر استرس زا هستند. برای مثال، کارهای تکراری که از توانایی‌های کارگر در آن ها استفاده نمی شوند، موجب استرس می‌شوند.

مسئله دیگری که امکان دارد استرس زا باشد، ارزشیابی کار کارمند است، فرایندی که هم برای رئیس و هم کارمند مشکل است.

کارهایی که با جان مردم سروکار دارند نیز استرس زا هستند. مثلاً حجم کار کارکنان پزشکی بسیار زیاد است و آنان اغلب با شرایط حساس مرگ و زندگی سروکار دارند.

کوچک‌ترین اشتباهی ممکن است پیامدهای جبران ناپذیری داشته باشد. در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان، بسیاری از موقعیت های اضطراری پیش می‌آید که لازم است تصمیم های آنی گرفته و بی درنگ و دقیقاً اجرا شود. این گونه شرایط و نظایر آن ها در حرفه پزشکی، تاثیر خود را می‌گذارند و اغلب موجب فرسایش روانی شاغلان این حرفه ها می‌شوند(مسلش ،۱۹۸۲).

جنبه‌های دیگری از شغل نیز ممکن است موجب افزایش استرس کارمندان و کارگران شوند. به عنوان مثال، استرس می‌تواند در نتیجه موارد زیر ایجاد گردد:

۲-۱۱-۱)محیط فیزیکی

سروصدا، حرارات، رطوبت و روشنایی شدید می‌تواند موجب افزایش استرس شود.

۲-۱۱-۲ )کنترل نداشتن بر قسمت هایی از کار

کنترل کم بر مراحل یا سرعت کار، موجب ایجاد استرس می شود.

۲-۱۱-۳ ) روابط میان فردی ضعیف

در صورتی که رئیس یا همکاران، تندخو، از خود راضی ، بی تفاوت یا سخت گیر باشند، استرس شغلی نیز یاد خواهد بود.

۲-۱۱-۴) ارتقا و تأیید ناکافی

۳-۶- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات

این پژوهش کاربردی و طرح پژوهش آن از نوع نیمه‌ تجربی است. گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش، یکی از مراحل اساسی آن است و به لحاظ اهمیت آن، باید به طور دقیق تعریف و مشخص شود. مرحله گردآوری داده ها، آغاز فرایندی است که طی آن پژوهشگر یافته های می‌دانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند و سپس به خلاصه­سازی یافته ها از طریق طبقه‌بندی و سپس تجزیه و تحلیل آن­ها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نهایت نتیجه ­گیری می‌کند و پاسخ مسئله پژوهش را به اتکای آن­ها می‌یابد. به عبارت دیگر، پژوهشگر به اتکای داده های گردآوری شده حقیقت را آن طور که هست کشف می‌کند. ‌بنابرین‏، اعتبار داده ها اهمیت بسیاری دارد، زیرا داده های غیر معتبر مانع از کشف حقیقت می‌گردد و مسأله و مجهول مورد نظر پژوهشگر به درستی معلوم نمی‌شود و یا تصویری انحرافی و ناصحیح از آن ارائه خواهد شد. برای حفظ اعتبار داده های گردآوری شده، پژوهشگر باید داده های صحیح را با دقت تمام گردآوری کند.

(حافظ نیا، ۱۳۸۹: ۴۳).

به دلیل نوع تحقیق و همچنین گستردگی جامعه آماری و به تبع آن پیچیدگی نمونه آماری و برای دسترسی سریعتر به نظرات پرسش شوندگان بهترین روش جمع ­آوری داده ­ها در این تحقیق پرسشنامه در نظر گرفته شد. به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر و انجام شایسته روش تحقیق از ر­وش­های زیر بهره گرفته شد:

۱- در این پژوهش از طریق جمع‌ آوری اطلاعات جهت تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری از منابع کتابخانه ­ای استفاده شد. در بخش کتابخانه‌ای، مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گردآوری می‌شود، که مهم­ترین و مفیدترین منبع موتورهای جستجو در اینترنت، بانک سپه شهرستان زاهدان و منابع اطلاعاتی و کتابخانه­ های دانشگاه ­های کشور بوده است.

۲- تحقیقات می‌دانی: به منظور جمع ­آوری اطلاعات مورد نظر و سنجش متغیرهای تحقیق، از پرسشنامه استفاده شده است. شاخص­ های مورد سنجش در تحقیق، پیش از آنکه در قالب پرسشنامه به نظرسنجی گذاشته شود، در معرض قضاوت چندتن ازصاحب نظران دانشگاهی و مدیران و کارشناسان بانک سپه مرتبط با موضوع تحقیق قرار گرفت و نهایتاًً از پرسشنامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع ­آوری داده ­ها استفاده شد.

۳-۶-۱- طراحی پرسشنامه

تهیه ابزار سنجش یکی از مراحل مهم انجام تحقیق است. در این­جا رعایت اصول کلی طراحی پرسشنامه حائز اهمیت است. در پرسشنامه سوالات هر چند متغیر باید جداگانه در نظر گرفته شوند. سوالات طیف­گونه و مستقیم و نیز سوالات زمینه­ای یا خصیصه­ای باید مشخص شوند. بر حسب نوع سوالات، گزینه­ ها یا پاسخ­های بسته و باز مشخص شوند. ترتیب سوالات با دقت بررسی شود. مقدمه اعتماد برانگیز و نیز گویا تهیه شود. پرسش­ها مشخص شود و لحن سوالات بر اساس اینکه آیا مصاحبه توسط پرسشگر صورت ‌می‌گیرد یا اینکه پاسخگو راساً جواب می­دهد، طراحی شود. دقت در مسائل جانبی مانند کدگذاری، انتخاب قلم­ها، طراحی صفحات و نحوه حروف چینی نیز ملاحظات اساسی در این مرحله بشمار می­آیند. سوالات پرسشنامه نظرسنجی باید روشن، شفاف و واضح باشد.

ابزار تحقیق در این پژوهش به صورت پرسشنامه طراحی شده است. در این پرسشنامه سعی شده است که نظر اساتید، مدیران و کارشناسان را در رابطه با معیارها و شاخص­ های تعیین شده جویا شده تا شاخص­ های نهایی مشخص گردند. اطلاعات مندرج در این پرسشنامه، از طریق بررسی پرسشنامه ­های سایر محققین داخلی و خارجی شاخص ­ها در رابطه بانکداری الکترونیک در بانک سپه و بهبود عملکرد مالی تهیه گردیده است. (دلاور، ۱۳۹۰: ۳۵).

۱- در پرسشنامه طراحی شده، از آنجا که سئوالات از مقیاس­های نسبی بهره­مند بودند، مطابق جدول (۳-۲) مبادرت به استفاده از طیف لیکرت شد و به ترتیب برای گزینه­ های کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم ضرایب ۵، ۴، ۳، ۲ و۱ در نظر گرفته شد و بدین ترتیب اطلاعات کیفی و ناپارامتریک با مقادیر کمی و عددی تعبیر شدند و در محاسبه­ها ملاک عمل قرار گرفت. از مقیاس لیکرت برای تعیین اهمیت هر عنوان از متغیرها استفاده شده است.

جدول ۳-۱: مقیاس لیکرت پرسشنامه

میزان عامل اندازه ­گیری
نظر مدیران و کارشناسان
۱
کاملا مخالفم
۲
مخالفم
۳
نظری ندارم
۴
موافقم
۵
کاملا موافقم

پرسشنامه طراحی شده برای جمع ­آوری نظرات پیرامون موضوع تحقیق بشرح ذیل است:

الف- طراحی قسمت جمعیتی

این بخش از پرسشنامه جهت دریافت اطلاعات پیرامون ویژگی­های سابقه کار، شغل، مدرک تحصیلی و رشته تحصیلی است.

ب- طراحی قسمت سئوالات

۳-۶-۲- روایی و پایایی

روایی/ اعتبار: مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه ­گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می­ کند. در آزمون روایی، هدف آن است که به مشکلات و ابهام­های احتمالی موجود در عبارت­بندی سئوال­ها و ساختار پرسشنامه و مواردی از این قبیل پی برد (خاکی، ۱۳۸۸: ۶۵).

نخست، جهت روایی صوری پرسشنامه و صحت و سقم سئوالات، پرسشنامه در بین تعدادی از مدیران و کارشناسان (لیسانس و فوق لیسانس به بالا) توزیع شد و پس از اطمینان از نتایج به دست آمده، پرسشنامه در نمونه آماری پژوهش (شعب بانک سپه شهرستان زاهدان) توزیع شد.

پایایی: پایایی، ثبات و هماهنگی منطقی پاسخ­ها در ابزار اندازه ­گیری را نشان می­دهد و به ارزیابی درستی و خوب بودن ابزار اندازه ­گیری کمک می­ کند. یعنی آزمون­هایی که از آن ها برای انجام تحقیق استفاده می­ شود، باید در هر بار استفاده نتایج یکسان و قابل اعتمادی داشته باشد. برای تعیین و محاسبه ضریب پایایی، تکنیک­های متعددی وجود دارد: تکرار آزمون (بازآزمایی)، روش معادل سازی (موازی و همتا)، روش تنصیف (دو نیم کردن پرسشنامه و محاسبه همبستگی نمرات دو دسته)، کودرریچاردسون اشاره کرد که معروف­ترین آن­ها روش آلفای کرونباخ ‌می‌باشد (همان منبع: ۶۷).

در این تحقیق، پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با بهره گرفتن از روش اندازه ­گیری آلفای کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از صفر (۰) به معنای عدم پایداری، تا مثبت یک (۱+) به معنای پایائی کامل قرار ‌می‌گیرد و هر چه مقدار به دست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­ شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه های بانکداری الکترونیک و بهبود عملکرد مالی به ترتیب برابر با ۸۱/۰ و ۷۸/۰ می‌باشد.

جدول ۳-۲ : مقادیر آلفای کرونباخ در پرسشنامه ­های بانکداری الکترونیک و بهبود عملکرد مالی

Reliability Statistics

پرسشنامه مورد نظر

N of Items

Cronbach’s Alpha

1. راهبرد با ایجاد هماهنگی میان سازمان یا بنگاه از یک طرف و محیط های در بر گیرنده یآن از طرف دیگر مربوط است.

پ. راهبرد با ایجاد هماهنگی میان فعالیت ها و امکانات یا توانایی‌های سازمان ارتباط دارد. راهبرد تنها به معنی مقابله با تهدید ها یا تحدید ها ( محدودیت ها) یا برعکس بهره گیری و استفاده از فرصت ها و گشایش ها یا موقعیت های محیطی نیست، بلکه به معنی ایجاد هماهنگی میان آن تهدید ها یا گشایش های محیطی با امکانات یا عدم امکانات سازمانی نیز هست. ناگفته پیدا ست که بدون برخورداری از برخی منابع یا امکانات یا بدون برخورداری از توانایی هاید موردنیاز برای کسب منابع و امکانات ضروری برای بهره گیری از برخی از گشایش های محیطی تلاش برای استفاده از آن موقعیت ها بی معنی است.

1. 1. تصمیم های راهبردی از نظر منابع برای سازمان پی آمد عمده ای دارد. وقتی یک تصمیم راهبردی مطرح باشد، تنها نباید به قابلیت منابع موجود در پاسخ گویی به ضرورت های اجرای راهبرد اندیشید. بلکه باید توانایی‌های بنگاه را نیز برای کسب و تخصص صحیح منابع به فعالیت های مختلف مد نظر قرار دارد.

1. 1. به احتمال قریب به یقین، تصمیم های راهبردی بر تصمیم های عملیاتی اثر می‌گذارد و امواجی از تصمیم های کوچک تر را به جریان می اندازد.

1. 1. علاوه بر عوامل محیطی( مثل شرایط جغرافیایی و فرهنگ ومنابع) که بر راهبرد اثر می‌گذارند، عواملی مانند ارزش ها و خواسته ها و هدف ها وتوقعات اشخاص حقوقی( سازمان ها و مؤسسات) واشخاص حقیقی( سهام داران) که قادرند از درون و برون بر سازمان اعمال نفوذ نمایند ، راهبرد سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. از جهاتی راهبرد را می توان بازتاب نگرش ها و باورهای اشخاص صاحب نفوذ در امور سازمان تلقی کرد. گرایش سازمان به توسعه یا تقویت خود در وضع موجود یا مرز هایی را که برای فعالیت های خویش انتخاب می‌کنند احتمالا ناشی از ارزش ها و بینش ها و نگرش های افراد صاحب نفوذ در امور سازمان است. فلسفه مدیریت یک سازمان مبنای نحوه ی عمل آن است. در واقع مدیریت سازمان صرفنظر از انچه بر زبان جاری می‌سازد، در عمل از فلسفه خود یا تئوری هایی که سخت به آن ها وفادار است پیروی می‌کند. عوامل ذی نفع و ذی نفوذ دیگری نیز بر شکل راهبرد اثر می‌گذارند. سهام‌داران، بانک ها و مؤسسات تامین کننده منابع مالی برای بنگاه، سازمان، کارکنان، خریداران، تامین کنندگان منابع مالی برای بنگاه، سازمان، کارکنان، خریداران، تامین کنندگان منابع اولیه، فعالان در زمینه ی بهداشت تامین اجتماعی ساکنان منطقه و محلی که بنگاه در ان قرار دارد و امثال آن ها همه به نحوی در شکل گیری راهبرد ایفای نقش می‌کنند.

1. تصمیم های راهبردی بر جهت گیری بلند مدت سازمان اثر می‌گذارد و موقعیت خاص در آینده را از هم اکنون برای سازمان تعیین می‌کند. به عبارتی موقعیتی که سازمان ها در حال حاضر در آن قرار دارند کم و بیش نتیجه تصمیم هایی است که مدیریت چند سال قبل اتخاذ ‌کرده‌است. (همان ماخذ، ۱۳۸۵)

همان طور که در ابتدای بحث به آن اشاره شد، تعاریف متعددی برای واژه ی راهبرد یا استراتژی ارائه شده است. با توجه به ۷ مورد ذکر شده ی فوق، می توان استراتژی را چنین شناخت؛ راهبرد جهت حرکت و قلمرو فعالیت های سازمان در دراز مدت است که علی القاعده منابع سازمان را با محیط متغیر آن، به ویژه نیاز های بازار و مشتریان، به گونه ایی هماهنگ می‌سازد که به توقعات و انتظارات و ارزش های اشخاص و افراد ذی نفوذ و ذی نفع پاسخ مناسب داده شود. به بیانی دیگر؛

تدابیر و طرح یا نقشه ایی که جهت تهیه ‌و تخصیص و به کارگیری هرچه منطقی تر ( قابل توجیه یا بهینه) منابع ( مانند نیروی انسانی و مالی و تجهیزات و امکانات) برای رفع مشکلاتی که به دلیل بی توجهی به شرایط محیطی بروز ‌کرده‌است یا برای بهتر ساختن وضع خوب فعلی استفاده شود وجوابگوی بازار و مشتریان بوده و رضایت افراد ذی نفع وذی اثر در سازمان را جلب کند، راهبرد به شمار می‌آید. ( همان ماخذ، ۱۳۸۴)

• 1. برنامه ریزی استراتژیک:

در نگرش سنتی مدیریت، برنامه ریزی نقطه ی شروع تمامی حرکت ها است و اهمیت آن از گذشته ی دور بر همگان آشکارگردیده و آن را مهم ترین وطیفه ی مدیریت دانسته اند. در همین راستا سیر تحول جامعه ی بشری از ساده به پیچیده، حرکت شتابدار و تحولات عظیم در عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تکنولوژی، به ویژه در دهه ی اخیر، صحنه های جدیدی را آفرید و هر روز نگرش های جدید مطرح شد. بر این اساس برنامه ریزی در مدیریت، همگام با تحولات جامعه ی بشری و در پاسخ گویی به نیاز های مختلف زمانی در قالب شیوه ها، نگرش ها و رویکردهای مختلفی مطرح گردیده است. (علی احمدی، فتح الله، تاج الدین، ۱۳۸۴)

برنامه ریزی در سیر تکاملی خویش، دستخوش تحولات بسیاری قرار گرفته است. این تحولات طی سه دوره قابل تفکیک است. گذار از مرحله ی محصول گرایی^[۱۱۳] در قرن نوزدهم میلادی به دوره ی بازارگرایی^[۱۱۴] و نهایتاً به دوره ی فرا صنعتی، باعث شد برنامه ریزی، روش ها و انواع آن نیز متناسب با نیاز هر دوره متحول شود. ( آنسوف^[۱۱۵]، ۱۳۷۷)

در نمایشگرهای۲٫۳ ، ۲٫۴ و ۲٫۵ ویژگی های دوره ی مذکور، روش ها و رویکرد های رایج در امر برنامه ریزی به اختصار بیان شده است.

نمایشگر ۲٫۳٫ دوره ی محصول گرایی؛ ویژگی ها و گرایش های آن

دوره ی محصول گرایی، شروع سال های ۱۸۲۰-۱۸۳۰

ویژگی ها و مشخصات دوره:

• • تأکید بر محصول

• • فروش تمام تولیدات

• • تاثیر محدود عوامل بیرونی

• • توجه عمده به درون سازمان

• • رقابت حول و حوش محصول نهایی

• تولید به صورت انبوه

گرایش ها و روش های متداول برنامه ریزی:

• • گرایش به گذشته و برنامه ریزی بر اساس محدودیت های درون سازمان

• • مدیریت فردی

• • بودجه بندی

• برنامه ریزی سالانه

منبع: علی احمدی علرضا، فتح الله مهدی، تاج الدین مهدی، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، انتشارات تولید دانش، چاپ یازدهم، ۱۳۸۲

نمایشگر ۲٫۴دوره ی بازارگرایی؛ ویژگی‌ها و گرایش های آن

دوره ی بازارگرایی شروع از سال های ۱۹۰۰

ویژگی ها و مشخصات دوره:

• • محصولات متنوع و بازار های رقابتی

• • اشباع بازار ها از محولات مشابه

• • تمرکز بر بازار مصرف

• • مشتری گرایی

• • تحول دید از درون سازمان به بیرون سازمان

• قیمت، کمیت و میفیت به عنوان مزیت رقابتی

ویژگی ها و مشخصات دوره:

• • محصولات متنوع و بازار های رقابتی

• • اشباع بازار ها از محولات مشابه

• • تمرکز بر بازار مصرف

• • مشتری گرایی

• • تحول دید از درون سازمان به بیرون سازمان

• قیمت، کمیت و میفیت به عنوان مزیت رقابتی