۳-۶- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات

این پژوهش کاربردی و طرح پژوهش آن از نوع نیمه‌ تجربی است. گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش، یکی از مراحل اساسی آن است و به لحاظ اهمیت آن، باید به طور دقیق تعریف و مشخص شود. مرحله گردآوری داده ها، آغاز فرایندی است که طی آن پژوهشگر یافته های می‌دانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند و سپس به خلاصه­سازی یافته ها از طریق طبقه‌بندی و سپس تجزیه و تحلیل آن­ها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نهایت نتیجه ­گیری می‌کند و پاسخ مسئله پژوهش را به اتکای آن­ها می‌یابد. به عبارت دیگر، پژوهشگر به اتکای داده های گردآوری شده حقیقت را آن طور که هست کشف می‌کند. ‌بنابرین‏، اعتبار داده ها اهمیت بسیاری دارد، زیرا داده های غیر معتبر مانع از کشف حقیقت می‌گردد و مسأله و مجهول مورد نظر پژوهشگر به درستی معلوم نمی‌شود و یا تصویری انحرافی و ناصحیح از آن ارائه خواهد شد. برای حفظ اعتبار داده های گردآوری شده، پژوهشگر باید داده های صحیح را با دقت تمام گردآوری کند.

(حافظ نیا، ۱۳۸۹: ۴۳).

به دلیل نوع تحقیق و همچنین گستردگی جامعه آماری و به تبع آن پیچیدگی نمونه آماری و برای دسترسی سریعتر به نظرات پرسش شوندگان بهترین روش جمع ­آوری داده ­ها در این تحقیق پرسشنامه در نظر گرفته شد. به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر و انجام شایسته روش تحقیق از ر­وش­های زیر بهره گرفته شد:

۱- در این پژوهش از طریق جمع‌ آوری اطلاعات جهت تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری از منابع کتابخانه ­ای استفاده شد. در بخش کتابخانه‌ای، مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گردآوری می‌شود، که مهم­ترین و مفیدترین منبع موتورهای جستجو در اینترنت، بانک سپه شهرستان زاهدان و منابع اطلاعاتی و کتابخانه­ های دانشگاه ­های کشور بوده است.

۲- تحقیقات می‌دانی: به منظور جمع ­آوری اطلاعات مورد نظر و سنجش متغیرهای تحقیق، از پرسشنامه استفاده شده است. شاخص­ های مورد سنجش در تحقیق، پیش از آنکه در قالب پرسشنامه به نظرسنجی گذاشته شود، در معرض قضاوت چندتن ازصاحب نظران دانشگاهی و مدیران و کارشناسان بانک سپه مرتبط با موضوع تحقیق قرار گرفت و نهایتاًً از پرسشنامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع ­آوری داده ­ها استفاده شد.

۳-۶-۱- طراحی پرسشنامه

تهیه ابزار سنجش یکی از مراحل مهم انجام تحقیق است. در این­جا رعایت اصول کلی طراحی پرسشنامه حائز اهمیت است. در پرسشنامه سوالات هر چند متغیر باید جداگانه در نظر گرفته شوند. سوالات طیف­گونه و مستقیم و نیز سوالات زمینه­ای یا خصیصه­ای باید مشخص شوند. بر حسب نوع سوالات، گزینه­ ها یا پاسخ­های بسته و باز مشخص شوند. ترتیب سوالات با دقت بررسی شود. مقدمه اعتماد برانگیز و نیز گویا تهیه شود. پرسش­ها مشخص شود و لحن سوالات بر اساس اینکه آیا مصاحبه توسط پرسشگر صورت ‌می‌گیرد یا اینکه پاسخگو راساً جواب می­دهد، طراحی شود. دقت در مسائل جانبی مانند کدگذاری، انتخاب قلم­ها، طراحی صفحات و نحوه حروف چینی نیز ملاحظات اساسی در این مرحله بشمار می­آیند. سوالات پرسشنامه نظرسنجی باید روشن، شفاف و واضح باشد.

ابزار تحقیق در این پژوهش به صورت پرسشنامه طراحی شده است. در این پرسشنامه سعی شده است که نظر اساتید، مدیران و کارشناسان را در رابطه با معیارها و شاخص­ های تعیین شده جویا شده تا شاخص­ های نهایی مشخص گردند. اطلاعات مندرج در این پرسشنامه، از طریق بررسی پرسشنامه ­های سایر محققین داخلی و خارجی شاخص ­ها در رابطه بانکداری الکترونیک در بانک سپه و بهبود عملکرد مالی تهیه گردیده است. (دلاور، ۱۳۹۰: ۳۵).

۱- در پرسشنامه طراحی شده، از آنجا که سئوالات از مقیاس­های نسبی بهره­مند بودند، مطابق جدول (۳-۲) مبادرت به استفاده از طیف لیکرت شد و به ترتیب برای گزینه­ های کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم ضرایب ۵، ۴، ۳، ۲ و۱ در نظر گرفته شد و بدین ترتیب اطلاعات کیفی و ناپارامتریک با مقادیر کمی و عددی تعبیر شدند و در محاسبه­ها ملاک عمل قرار گرفت. از مقیاس لیکرت برای تعیین اهمیت هر عنوان از متغیرها استفاده شده است.

جدول ۳-۱: مقیاس لیکرت پرسشنامه

میزان عامل اندازه ­گیری
نظر مدیران و کارشناسان
۱
کاملا مخالفم
۲
مخالفم
۳
نظری ندارم
۴
موافقم
۵
کاملا موافقم

پرسشنامه طراحی شده برای جمع ­آوری نظرات پیرامون موضوع تحقیق بشرح ذیل است:

الف- طراحی قسمت جمعیتی

این بخش از پرسشنامه جهت دریافت اطلاعات پیرامون ویژگی­های سابقه کار، شغل، مدرک تحصیلی و رشته تحصیلی است.

ب- طراحی قسمت سئوالات

۳-۶-۲- روایی و پایایی

روایی/ اعتبار: مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه ­گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می­ کند. در آزمون روایی، هدف آن است که به مشکلات و ابهام­های احتمالی موجود در عبارت­بندی سئوال­ها و ساختار پرسشنامه و مواردی از این قبیل پی برد (خاکی، ۱۳۸۸: ۶۵).

نخست، جهت روایی صوری پرسشنامه و صحت و سقم سئوالات، پرسشنامه در بین تعدادی از مدیران و کارشناسان (لیسانس و فوق لیسانس به بالا) توزیع شد و پس از اطمینان از نتایج به دست آمده، پرسشنامه در نمونه آماری پژوهش (شعب بانک سپه شهرستان زاهدان) توزیع شد.

پایایی: پایایی، ثبات و هماهنگی منطقی پاسخ­ها در ابزار اندازه ­گیری را نشان می­دهد و به ارزیابی درستی و خوب بودن ابزار اندازه ­گیری کمک می­ کند. یعنی آزمون­هایی که از آن ها برای انجام تحقیق استفاده می­ شود، باید در هر بار استفاده نتایج یکسان و قابل اعتمادی داشته باشد. برای تعیین و محاسبه ضریب پایایی، تکنیک­های متعددی وجود دارد: تکرار آزمون (بازآزمایی)، روش معادل سازی (موازی و همتا)، روش تنصیف (دو نیم کردن پرسشنامه و محاسبه همبستگی نمرات دو دسته)، کودرریچاردسون اشاره کرد که معروف­ترین آن­ها روش آلفای کرونباخ ‌می‌باشد (همان منبع: ۶۷).

در این تحقیق، پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با بهره گرفتن از روش اندازه ­گیری آلفای کرونباخ محاسبه شد. معمولاً دامنه ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از صفر (۰) به معنای عدم پایداری، تا مثبت یک (۱+) به معنای پایائی کامل قرار ‌می‌گیرد و هر چه مقدار به دست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می­ شود. آلفای کرونباخ برای پرسشنامه های بانکداری الکترونیک و بهبود عملکرد مالی به ترتیب برابر با ۸۱/۰ و ۷۸/۰ می‌باشد.

جدول ۳-۲ : مقادیر آلفای کرونباخ در پرسشنامه ­های بانکداری الکترونیک و بهبود عملکرد مالی

Reliability Statistics

پرسشنامه مورد نظر

N of Items

Cronbach’s Alpha