هنگامی که ویژگی ها انتخاب شدند، گام بعدی ایجاد مجموعه ای بزرگی از صفحات تست با مقادیر متفاوت و ترکیب های مختلف از این ویژگی ها می باشد. “gerridae plasmatron” به عنوان عبارت کلیدی برای بهینه سازی صفحات انتخاب شده است. هدف تخمین تاثیر ویژگی های صفحه در الگوریتم های رتبه یابی است و تعیین اینکه آیا صفحات آزمایشی بهتر از سایتهای قانونی هستند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بنابراین صفحات قانونی و هرزنامه را به صورت دستی امتحان کرده و میانگین، فرکانس های تجربی را استخراج نموده اند. برای نمونه فرکانس کلمات کلیدی در بدنه متن تا ۱% به عنوان پایه در نظر گرفته شده و ۴% به عنوان بالا و ۱۰% به عنوان هرزنامه در نظر گرفته شده است.یک زیرمجموعه ۳۰ تایی از ترکیب ویژگی ها را انتخاب کرده، هر شکل ترکیب یک گروه آزمایشی است که دربرگیرنده سه نمونه یکسان است که مقادیر ویژگیهای همانند را به اشتراک می گذارند.برای این ۳۰ گروه مقادیر ویژگی ها به طریقی انتخاب شده که موارد عادی، متفاوت را بیان کند. مورد عادی یک سایت قانونی هست که به وسیله صفحه مرجع بیان می گردد. برای این صفحه مقادیر ویژگی ها به کلاس نرمال تعلق دارد. موارد دیگر کلمات کلیدی را در مکانهای مختلف صفحه در بر می گیرد (به عنوان مثال، بدنه، عنوان، سرفصل) یا مقادیر متفاوت از لینکهای ورودی یا خروجی.با بهره گرفتن از این عبارت جستجو صفحات آماده شده و در پایان یک صفحه مرجع را دربرگیرنده اطلاعات درباره gerridae و plasmatron گردآوری شده از منابع مختلف است، خلق شده است.
در مرحله دوم این صفحه مرجع ۹۰ بار کپی شد. برای فرار از تشخیص های تکراری توسط موتورهای جستجو، در هر کدام از این ۹۰ صفحه، بسیاری از کلمات با شیوه ای شبیه ]۸۸[ جایگزین شدند.
نتایج :
هنگامی که ۳۰ گروه آزمایشی ایجاد شدند، آنها در ۹۰ دامنه ثبت شده قرار گرفتند که توسط ۴ ارائه دهنده خدمات میزبانی سرویس می گرفتند. به علاوه تعدادی دامنه ها در بخش وب سرور دپارتمان ما مستقر شدند.
هنگامی که سایتها مستقر شدند، اقدام به ثبت تصاویر لحظه ای^[۷۵] از نتایج موتور جستجو برای پرسش “gerridae plasmatron” شد. برای ۲۳۱۲ پرسش ارائه شده به گوگل و ۱۷۰۰ پرسش ارائه شده به یاهو، مشاهده شد که رتبه بندی نمی تواند در طول مدت طولانی پایدار بماند. در حقیقت ، طولانی ترین دوره برای یک رتبه بندی پایدار برای صفحات آزمایشی تنها ۶۸ ساعت برای گوگل و ۱۴۳ ساعت برای یاهو بود. گوگل صفحاتی که مسیر (URL) آنها شامل بیش از ۵ دایرکتوری هست شاخص سازی نمی کند. تعدادی از صفحات آزمایشی در هفته های اول از شاخص حذف شدند. برای گوگل جستجو برای“gerridae” نزدیک به ۵۵۰۰۰ نتیجه در برداشت. صفحات تست ما ۵ تا از ده اسلات بالای رتبه بندی را اشغال کردند. ۶ بالاترین مکان مشاهده شده برای پرسش“plasmatron” بود. برای یاهو برای هر دو کلمه کلیدی صفحات تست ما در مکان ۱ قرار گرفتند و برای دو هفته دارای همین رتبه بندی بودند .بدلیل رتبه بندی متفاوت، موقعیت یک صفحه با میانگین گیری موقعیت آن در طی شش هفته تعیین شد. به این دلیل شش هفته تعیین شد که فاز ابتدایی آزمایش اشتباهاتی به دلیل کشف تکراری در بر می گرفت. هم چنین گنجانده شدن صفحات در شاخص زمان می گرفت. مشاهده شد که وقتی یک پرسش مشابه به گوگل یا یاهو داده میشود ، رتبه بندی های مختلفی تولید می کنند. این نشان می دهد که الگوریتم های به کار رفته متفاوت است. بنابراین وزن های ویژگی متفاوت برای گوگل ، یاهو استخراج شده است.
با دانستن ترکیبات مقادیر همه ویژگی ها برای یک صفحه k و مشاهده مکان آنها pos(k) در رتبه بندی، هدف تعیین کردن یک وزن بهینه برای هر ویژگی است که به بهترین وجه اهمیت ویژگی را برای الگوریتم رتبه بندی ثبت و ضبط کند. به عنوان اولین قدم، یک تابع نمره تعیین شده که این تابع به عنوان ورودی مجموعه ای از وزن ها و مقادیر ویژگی دریافت می دارد و یک نمره score(k) را برای صفحه page(k) محاسبه می کند] ۸۹[.
Score(k)=.w_i
N تعداد ویژگی ها ، w_i وزن ویژگی i و[-۱,۱] w_i ، وجود ویژگی i در صفحه تست k می باشد.این محاسبات برای همه صفحات تست تکرار می شود البته با وزن های مشابه. وقتی که همه نمرات محاسبه شدند، مجموعه صفحات تست بر طبق نمره شان مرتب شدند و این اجازه می دهد که یک رتبه بندی پیش بینی شده rank(k) به هر صفحه اختصاص داده شود. تفاوت مابین رتبه بندی پیش بینی شده و جایگاه واقعی برای همه صفحات محاسبه می شود. وقتی مجموع این تفاوت ها کمینه شود ، وزن ها بهینه هستند. این به یک تابع هدف مسئله برنامه ریزی خطی (LP) تبدیل می شود] ۸۹[.min: |pos(k)-rank(k)|
فاکتور α(k) = m−pos(k) را به LP اضافه کرده، که اجازه می دهد صفحات تست با رتبه بندی بالاتر، تاثیر بیشتری را روی وزن های ویژگی اعمال کنند (m تعداد صفحات تست می باشد). موقعیت دقیق صفحات با رتبه بندی پایین در حال نوسان است. بنابراین باید راهی یافت که این تاثیر تصادفی را روی محاسبه وزن ها کاهش دهد. حل LP با الگوریتم سیمپلکس در وزن ها برای تمام ویژگی ها، فاصله میان مقادیر پیش بینی شده و واقعی را کاهش می دهد.
نهایتاً مشخص شد برای گوگل تعداد عبارات جستجو در عنوان^[۷۶] و بدنه متن^[۷۷] تاثیر مثبت و قوی در رتبه بندی دارد. هم چنین تعداد لینک های خروجی مهم بوده است. از سوی دیگر کلمات کلیدی که جزء مسیر فایل هستند تاثیر کمی در رتبه بندی دارند.برای یاهو، ویژگی ها کاملاً متفاوت هستند. برای مثال کلمه کلیدی که در عنوان آشکار می شود تاثیر کمتری دارد و حتی با افزایش فرکانس این تاثیر کمتر نیز می شود. یاهو وزن را بیشتر روی تعداد لینک های ورودی و خروجی نسبت به گوگل قرار می دهد. به عبارت دیگر تعداد دفعاتی که کلمه کلیدی در متن آشکار می گردد چندان تاثیر مثبتی ندارد.با توجه به نتایج گوگل ۷۸ صفحه از ۲۶ گروه آزمایشی در رتبه بندی فهرست شده اند. گروه های آزمایشی از دست رفته ما صفحاتی با سلسله مراتب سطح ۵ هستند و بنابراین توسط موتورهای جستجو شاخص سازی نشده اند. موقعیت برای شش گروه (۲۳%) با فاصله ۲ مورد پیش بینی قرار گرفت و برای یازده گروه(۴۲%) با فاصله ۵ یا کمتر پیش بینی شد. برای یاهو وقتی که گروه های آزمایشی با رتبه بندی مقایسه کردند، ۲۱ گروه در رتبه بندی آشکار شدند. سه تا از این گروه ها (۱۴%) با فاصله ۲ پیش بینی شدندو هشت گروه(۳۸%) با فاصله ۵ یا کمتر پیش بینی شدند .در نگاه اول پیش بینی های چندان دقیق به نظر نمی رسد ، با این حال برای یاهو پیش بینی ها نزدیک به نتایج واقعی هستند .هر چند پیش بینی دقیق نیست اما روند کلی را مشخص می کند .می توان نتیجه گرفت که ارزیابی کلی از اهمیت یک ویژگی درست است، اگرچه که مقادیر وزنی دقیق ممکن است متفاوت باشد. در اینجا تنها یک تابع رتبه بندی خطی در نظر گرفته شده در حالی که الگوریتم های رتبه بندی پیچیده تر می باشند.ساخت طبقه بندی کننده:رویکرد تعیین یک طبقه بندی کننده است که صفحات هرزنامه را از غیرهرزنامه مطابق با این ویژگی ها تشخیص دهد.طبقه بندی ارائه شده برای موتور جستجوی گوگل توسعه داده شده است. بنابراین آن دسته از ویژگی ها که مربوط به گوگل هستند در نظر گرفته شده است. اینها تعداد کلمات کلیدی در متن، بدنه و نام دامنه هستند. به علاوه اطلاعات لینک نیز مورد توجه قرار گرفته است. تعداد لینک های خروجی بی اهمیت است و تعداد لینکهای ورودی نیز بی آسانی قابل تعیین نیست. اطلاعات لینک های ورودی که به یک صفحه اشاره می کنند توسط موتورهای جستجو موجود نیست. و به این علت ویژگیهای مربوطه را با لینک کمکی: پرسش ها تخمین زده شده است. گوگل و یاهو پرسش ها را درشکل لینک http://www.example.com پشتیبانی می کنند که یک فهرست از صفحات که به این سایت لینک می شوند را نتیجه می دهد. مشکل اینجاست که نه یاهو و نه گوگل همه صفحاتی که به صفحه پرسش پیوند می خورند را شامل نمی شود. بنابراین این تعداد تنها تقریبی از تعداد واقعی لینک ها که به یک سایت اشاره می کنند، هستند.برای ساخت طبقه بندی کننده صفحات وب نیاز به یک مجموعه آموزشی برچسب گذاری شده است و همچنین مجموعه دیگری از داده ها به منظور بررسی مدل حاصل و ارزیابی کارآیی آن مورد نیاز است. برای ایجاد این مجموعه ها، ۱۲ پرسش به موتور جستجوی گوگل ارائه شد (درخواست برای عبارات جستجو شده رایجِ استخراج شده از فهرست پرسش های رایج گوگل). برای هر پرسش ۵۰ نتیجه اول به صورت دستی به عنوان قانونی/ هرزنامه طبقه بندی شدند. با دست کشیدن از صفحات غیر HTML (برای مثال pdf، ppt) یک مجموعه داده آموزشی شامل ۲۵۹ سایت به عنوان نتیجه حاصل شد (۱۹۴ تا قانونی و ۱۰۱ هرزنامه). مجموعه داده آزمایشی برای این مطالعه ۲۵۲ صفحه دارد (۱۹۳ تا قانونی و ۵۹ تا هرزنامه).همه صفحات نتیجه دانلود شده و کدهای منبع HTML تجزیه می شود و مقادیر ویژگی برگردانده می شود. اگر پرسش شامل اصطلاحات چندگانه شود، استخراجگر ویژگی مستقل، در صورتی که پرسش به صورت کامل با ویژگی آنالیز شده مطابقت داشته باشد مقادیر بالاتری را گزارش می کند. منطق پشت این موضوع این است که یک برچسب Heading واحد که پرسش کامل را در بر می گیرد تطابق بهتری را نسبت به برچسب های Heading چند گانه که هر کدام دربرگیرنده یک قسمت از پرسش هستند نشان می دهد. استخراجگر ویژگی که از این رویکرد پیروی می کند، در فهرست زیر با (X) نشان داده شده که تمام ویژگی هایی مورد نظر را شمارش می کند.
عنوان: تعداد اصطلاحات پرس و جو از برچسب عنوان HTML
برچسب H₁: تعداد اصطلاحات پرس و جو در برچسب H₁ HTMLبدنه: تعداد اصلاحات پرس و جو در قسمت بدنه HTMLنام دامنه: تعداد اصطلاحات پرس و جو در نام دامنه(برای مثال http://www.gerridae-plasmatron.com/index.php)مسیر فایل: تعداد اصطلاحات پرس و جو در مسیر URL، برای مثالhttp://www.example.org/gerridae-plasmatron/index.php))لینک های خروجی: تعداد کلی لینک های خروجیکلمات کلیدی لینک های خروجی: تعداد لینک های خروجی که کلمات کلیدی را در بر می گیرند .لینک های ورودی گوگل: تعداد لینک های ورودی گزارش شده گوگللینک های ورودی یاهو: تعداد لینک های ورودی گزارش شده یاهونشانه رتبه بندی: مقدار رتبه بندی گوگل برای URL که به وسیله نوار ابزار گوگل گزارش می شود .دامنه رتبه بندی: مقدار رتبه بندی گوگل برای دامنه نیز به وسیله نوار ابزار گوگل گزارش می شود.تعداد کلمه: تعداد کلی کلمات در متنT فرکانس: فرکانس اصطلاحات پرس و جو آشکار شده در متن (تعداد کلمات پرس و جو / تعداد کلمات روی صفحه)با بهره گرفتن از مجموعه آموزشی برچسب گذاری شده به عنوان پایه، یکسری الگوریتم ها برای آموزش مدل های مختلف طبقه بندی اجرا شد. در پایان از ابزار weka استفاده شد که از بسیاری مدل های کلاس بندی پشتیبانی می کند.ارزیابی مدلهای طبقه بندی:هشت مدل طبقه بندی متفاوت از ابزار وکا برای ارزیابی قابلیت اجرای هدف مورد بررسی قرار گرفته است.
نهایتاً یک درخت تصمیم گیری به عنوان طبقه بندی کننده انتخاب شده زیرا اهمیت ویژگی ها را تعیین می کند، ویژگیهای نزدیک به ریشه مهم تر هستند. اجرای j48 موجود در بسته وکا، احتمالات مختلفی را برای نتیجه نهایی ارائه می دهد. جالب ترین فاکتور، فاکتور اطمینان است که درجه هرس کردن را نشان می دهد و بنابراین دقت کلاس بندی را نشان می دهد.
مقدار ۰٫۱ منجر به بهترین نتیجه برای مجموعه داده مورد آزمایش می شود. این درخت شامل ۲۱ گره می شود که ۱۱ تای آنها برگ هستند. ۵ ویژگی به وسیله الگوریتم انتخاب شده اند که می توانند به عنوان معیارهای تمایز بین سایت های هرزنامه و غیر هرزنامه مفید باشند. علاوه بر این وکا یک فاکتور اطمینان را برای هر برگ محاسبه می کند. مهم ترین ویژگی مربوط به وجود اصطلاحات مورد جستجو در صفحه است. ویژگیهای مهم دیگر نام دامنه، مسیر فایل، لینک های ورودی گزارش شده یاهو و ارزش رتبه بندی گزارش شده به وسیله نوار ابزار گوگل می باشند.

شکل ۳-۱:درخت j48 تولید شده توسط وکا ] ۸۹[
این درخت تصمیم برای ارزیابی داده های تست مورد استفاده قرار گرفت و ماتریس زیر را حاصل شد. طبقه بندی کننده نرخ مثبت غلط ۱۰٫۸ % و نرخ منفی غلط ۶۴٫۴ % را ارائه می دهد. همچنین نرخ تشخیص ( مثبت درست) ۳۵٫۶ درصد بدست آمده است.

1. 1. مدیریت و کنترل عملیات کسب داده ها از منابع مختلف

1. 1. تضمین صحت و دقت استخراج و تغییر شکل داده ها

1. 1. حفظ امنیت و دسترسی مجاز به داده ها

1. 1. تضمین درستی اجرای فرایند تحویل داده ها

۲-۳۹- چالش سازمانها در استفاده از داده ها ( ضرورت استفاده از هوش تجاری )
در بسیاری از شرایط داده ها در منابع مختلفی قرار دارند و یکپارچه نمودن آنها برای بدست آوردن گزارشات تحلیل، عملیاتی هزینه بر و زمانگیر برای سازمانها می باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • نرم افزارهای عملیاتی در سازمان می توانند گزارشاتی را تا سطح مدیران میانی فراهم آورد. کمتر دیده شده که مدیران ارشد از ابزارهای ذکر شده بعنوان منبع تصمیم سازی استفاده نمایند و بیشتر گزارشات مورد نظر آنها توسط مدیران میانی و با صرف زمان زیاد تهیه می شود و گاه این عملیات بصورت روزانه باید تکرار شود.

• • بدلیل نوع طراحی نرم افزارهای عملیاتی ساختن گزارشات حجیم از اطلاعات موجود بسیار کند خواهد بود.

• • بیشتر گزارشات تولید شده توسط نرم افزارهای عملیاتی گزارشاتی ساده و نمایانگر عملیات انجام شده در سیستم می باشد و نمی توان بوسیله آنها گزارشات تحلیلی و چند بعدی در زمان کوتاه ساخت.

• • در بسیاری از مواقع گزارشات ساخته شده دیدگاهی عمیق به مدیران ارشد برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک مناسب ارائه نمی دهد.

• • پرسنل یک مجموعه برای درک بهتر از شرایط کار نیاز به گزارشات تحلیلی دارند. عدم سهولت در ایجاد چنین گزارشاتی باعث می شود تا افراد بدنه سازمان از مسیر اصلی کار خارج گردند و یا زمان زیادی صرف تحلیل شرایط مختلف نمایند.هوش تجاری یا Business Intelligence راهکاری است که برای شرایط مطروحه پاسخ مناسب ارائه می دهد.فلسفه اصلی پشت ایده «هوشمندی کسب و کار» این است که هر سازمان باید دو دسته از حقایق را کاملاٌ روشن سازد. نخست این‌که رفتارها و فعالیت‌های سازمان (Activities) دقیقاً کدامند. دوم این‌که چه رابطه‌ای میان آن‌ها و اهداف و برنامه‌های سازمان (Objectives) وجود دارد و تاثیرات متقابل این دو کدامند. BI برای این که بتواند به مدل‌سازی بهینه‌ای از شرایط دو مؤلفه مذکور دست یابد، آن‌ها را در شرایط واقعی‌شان یعنی در ارتباط با مشتریان، فرآیندهای درونی سازمان و فعالیت‌ شرکت‌ها و سازمان‌های همکار می‌سنجد و دسته‌بندی می‌کند.

۲-۴۰- مکعب های داده
یک پایگاه داده تحلیلی برپایه مدل چند بعدی داده است که داده را به شکل یک مکعب داده می‌بیند . یک مکعب داده مانند فروش اجازه می‌دهد که داده‌ها در ابعاد مختلف مدل شوند و از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرند .
در ادبیات پایگاه‌های داده تحلیلی ، یک مکعب داده که در سطوح مختلف خلاصه سازی شده است ، یکمکعب وارهنامیده می‌شود. با داشتن یک سری ابعاد می توان یک شبکه از مکعب واره ها ساخت که هر یک از آنها یک سطح خلاصه سازی از داده را نشان می دهند .
مکعب واره ای که پایین ترین سطح خلاصه سازی را دارد، مکعب واره پایه نامیده می شود و مکعب واره ای که بالاترین سطح خلاصه سازی را دارد، مکعب واره راس نامیده می شود. یک شبکه از مکعب‌واره هایک مکعب داده را تشکیل می دهند .

شکل۲-۸ -نمونه ای از مکعب داده
شکل۱-۹- مفهوم مکعب داده داده
شکل۲-۱۰ – شبکه ای از مکعب واره ها
۲-۴۱- نقش مدل اطلاعات راهبردی در تولید اطلاعات استراتژیک
در سازمانها مدیران با دو واقعیت تکان دهنده مواجهند: اول اینکه این سازمانها با مقادیر زیادی از داده ها روبرو هستند. دیگر اینکه منابع و سیستم های تکنولوژی اطلاعات در تبدیل این داده ها به اطلاعات استراتژیک ، مفید و مؤثر عمل نمی کنند . چرا که داده های لازم برای تصمیم گیریهای استراتژیک باید در یک شکل مناسب باشند تا مدیران بتوانند هم بر روندها بر حسب زمان نگاه کنند و هم بتوانند داده را از دیدگاه های مختلف کاری مورد بررسی و تحیل قرار دهند .
دلیل اصلی عدم موفقیت سازمانها در تولید اطلاعات استراتژیک این است که همیشه سعی آنها بر این بوده که این اطلاعات را از سیستم های عملیاتی سازمان از قبیل پردازش صورتحسابها ، پردازش مطالبات / شکایات و غیره استخراج نمایند . در حال که این نوع سیستم ها برای تهیه اطلاعات استراتژیک طراحی نشده اند . انبار داده ها^[۶۷] یا DW سیستمی است که جدای از « سیستمهای عملیاتی ^[۶۸]» طراحی و ساخته می شود. بدین صورت که داده ها را به صورت روزانه، هفتگی یا ماهیانه بر حسب نیازها سازمان از سیستمهای عملیاتی گرفته و آنها را برای مدیران و مجریان به منظور آنالیز و شناسایی روندها بر حسب زمان ،‌ذخیره می کند ..
از آنجایی که عملکرد DW بر گرفتن اطلاعات از سیستم های عملیاتی سازمان متمرکز است در این مبحث ابتدا به تعریف سیستم های عملیاتی سازمان پرداخته ، سپس شرحی بر DW ارائه می گردد .
۲-۴۲- سیستم های عملیاتی و کاربرد آنها
سیستم های عملیاتی همان سیستم های پردازش تراکنشی آنلاین (^[۶۹]OLTP ) هستند که برای اجرای فعالیتهای روزانه و اصلی سازمان بکار می روند . سیستم OLTP یک سیستم آنی^[۷۰]و مبتنی بر تراکنش^[۷۱] است که برای جمع آوری و گزارش دهی داده ها بکار می رود . این سیستم نوعاً داده ها را از پایگاه داده ها می گیرد و هر تراکنش اطلاعات مربوط به یک ماهیت از قبیل یک دستور، یک صورتحساب یا یک مشتری را پردازش می کند . بنابراین بطور خلاصه می توان گفت که OLTP دارای ویژگیهای زیر می باشد :

• • عملکرد گرا است ، ‌یعنی می توان OLTP را نامگذاری نمود بصورتی که نام آن نشان دهنده عملکرد آن می باشد مثل سیستم نوبت دهی .

• • در برگیرنده قوانین کاری است ؛‌ مثل افشای مجاز اطلاعات .

• • اصلاح آنی اطلاعات در لحظه ورود امکان پذیر است .

• • اطلاعات در سطح تراکنش همیشه در دسترس است .

• • اطلاعات آن کامل است .

بنابراین سیستم های عملیاتی برای تهیه اطلاعات استراتژیک تولید نشده اند بلکه برای رسیدن به این اطلاعات باید اطلاعات را از مجموع انواع مختلف این سیستم ها گرفت که اینکار را فقط « سیستم های پشتیبان از تصمیم ^[۷۲] » با سیستم های اطلاعاتی خاص می توانند انجام دهند .
۲-۴۳- سیستم های حمایت کننده از تصمیم در مقابل سیستم های عملیاتیسیستم های پشتیبان از تصمیم برای اجرای فعالیتهای اصلی سازمان طراحی و ساخته نشده اند بلکه برای مشاهده چگونگی انجام فعالیتها و سپس تصمیم گیری های اجرایی برای بهبود این فعالیتهای در نظر گرفته شده اند .
تفاوت سیستم های پشتیبان از تصمیم با سیستم های عملیاتی در این است که سیستم های پشتیبان برای بیرون کشیدن اطلاعات استراتژیک از پایگاه داده ها توسعه یافته اند یا به عبارتی برای تولید اطلاعات استراتژیک می باشند اما سیستم های عملیاتی برای وارد کردن داده ها به پایگاه داده ها طراحی شده اند .
بنابراین می توان چنین بیان نمود که برای تهیه اطلاعات استراتژیک نیاز به ایجاد سیستم های اطلاعاتی جدای از سیستم های عملیاتی می باشد که در آغاز سال ۱۹۹۰ در حوزه DSS ابزارهایی چون انبار داده ها و OLAP^[73] گسترش یافت که این ابزارها برای تسهیل آنالیز در سیستم های تصمیم ساز طراحی شده اند ..
۲-۴۴- Data Martدیتا مارت ( DM ) یک پایگاه داده موضوعی است که مربوط به یک فرایند یا گروهی از فرآیندهای مرتبط به هم برای فعالیتی خاص می باشد یا به عبارتی بخش گرا است و قابلیت تبدیل به ساختارهای آماری از قبیل ماتریس داده را دارد .
مهمترین موضوعی که مدیران IT با آن روبرو هستند این است که ابتدا DW را ایجاد کند یا DM را ؟ این بدان معناست که هم می توان ابتدا برای هر بخش یک DM را ایجاد نمود و سپس به DW رسید و هم می توان ابتدا یک DW ایجاد نمود و از آن برای هر بخش یک DM را بوجود آورد که هر کدام از این روشها دارای معایب و مزایایی می باشند . اما آنچه در واقع می توان گفت این است که DW مجموعه ای از DM می باشد .
۲-۴۵- زیر ساختار انبار داده ها
زیر ساختهای DW شامل همه عناصری است که باعث اجرای معماری می شود . عناصر زیر ساخت را به دو گروه می توان تقسیم نمود: زیر ساختهای عملیاتی و زیر ساختهای فیزیکی که البته تشخیص بین این دو گروه بسیار حائز اهمیت می باشد . چرا که عناصر هر گروه نسبت به گروه دیگر از لحاظ ماهیت و ویژگی کاملاً متفاوت از دیگری است . اما بطور خلاصه زیر ساختار شامل عناصر مختلفی از قبیل سخت افزار سرور، سیستم عملیاتی ، نرم افزار شبکه ، نرم افزار پایگاه داده ،LAN^[74] ،‌^[۷۵]WAN ، ابزارهای فروشنده برای هر یک از اجزاء معماری ، مردم ، ‌اقدامات و آموزش است .
۲-۴۶- داشبورد – نشانگر سازمانی دیداری وکمک آن به تصمیم گیری اثر بخش
هرفردباشنیدنواژهداشبورد،درذهنخودصفحهزیرشیشهماشینراتصورمیکند. اینصفحهشاملشاخصها،قسمتهایمختلفووسایلکنترلاستکهزیباییآندر کارکردآنهانهفتهاست. داشبوردوسایلنقلیه،اکثردادههایموردنیازرادردیدرانندهقرارمیدهدتاویبتوانددادههایمهمموردنیازرابایکنگاهتحلیل کندوعکسالعملبموقعراانجامدهد. درواقع داشبوردیکروشآسانوراحتبرایتصمیمگیریهایضروریحینرانندگیارائهمیدهد. درسازمانهاباتوجهبه حجمدادههایپراکنده ، تصمیمگیریبهاینآسانی امکانپذیرنیست . برای تصمیمگیرانسازمان، مقداردادهایکهبایددر هرروزکاریمشاهدهو تحلیلشود ،بسیار چالشبرانگیزاست .حجموسیعاطلاعاتوتوزیعآنازطریقپخشگزارشهایمعمولدیگرپاسخگوینیازسازمانهانخواهدبود،چراکهاینگزارشهاغالباًایستاهستندوباتوجهبهایستاییوحجمبسیارباعثسردرگمیمیشوند.بنابراینفرصتهاوتهدیدهانادیدهگرفتهشدهیابسیاردیرکشفمیشودواینموضوعباعثمیشودکهسازماننتواندبهحرکتسریعخودادامهدهد .
۲-۴۷- داشبوردچیست؟

اهداف اصلی و حرفه ای

تحقیق و پژوهش برای تولید ماشین آلات جدید

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بالا بردن سطح سود آوری به منظور حمایت از تحقیقات

اهداف بازاریابی

افزایش فروش کاهش هزینه ها
افزایش سهم بازارهای داخلی ورود به بازارهای خارجی

استراتژی بازاریابی

فعالیتهای ترویجی و پیشبرد فروش کاهش قیمت و افزایش کیفیت

شکل ۷-۲-سلسله مراتب اهداف یک شرکت تولیدی فرضی۱-۳-۲- اهداف بازاریابی
اهداف بازاریابی تعریف کننده رفتار بازار هدف برای تامین فروش است و باید مشخص، قابل اندازه گیری، مختص به دوره زمانی معین و متمرکز بر رفتار بازار هدف (ماننده حفظ مشتری، آزمایش محصول، تکرار خرید و …) باشد.
بنابراین جهت طراحی واقع بینانه ی این اهداف توجه به فرصتها و تهدیدها، اهداف فروش و بازار هدف لازم است.^[۳۳]
اهداف فروش را میتوان بر حسب مبالغ فروش یا واحد های فروش رفته تعیین کرد. این اهداف را می توان بر حسب مناطق فروش، انواع مصرف کنندگان و دوره هایی زمانی نیز تقسیم بندی نمود. بعلاوه اهداف را می بایست همواره ارزیابی، نظارت و کنترل کرد و در صورت لزوم آن را تعدیل نمود، تا از طریق فروش سود کافی حاصل گردد.^[۳۴].بطور کلی می توان عوامل تاثیرگذار در تعیین اهداف فروش را به دو دسته عومل کمی و کیفی تقسیم بندی نمود، که روند فروش وروند سهم بازار از عوامل کمی تاثیرگذار میباشند و شرایط اقتصادی، رفتار رقبا، دوره عمر کالا، ماموریت و شخصیت سازمان وتقاضای مقطعی به عنوان عوامل کیفی تاثیرگذار بر تعیین اهداف فروش در نظر گرفته میشود.
بازار هدف را میتوان ژنراتور دستیابی به اهداف فروش دانست و از طرفی راهنمای مناسبی برای طراحی اهداف بازاریابی می باشد درانی خصوص می توان بازارهدف را در دو گروه مشتریان فعلی و مشتریان جدیدطبقه بندی نمود و بعنوان مثال اشاره به این مورد نمود که چنانچه مشتریان فعلی، وفادار باشند می توان هدف های تهاجمی تری را پیش گرفت و استراتژی هایی را طراحی نمود که به فروش بیشتر از مشتریان فعلی منجر شود.
در نهایت اهدف بازاریابی که اشاره به محصولات و بازارها دارد به صورت قابل سنجش وارزابی و متکی بر معیارها و استانداردهای عملکردی مانند حجم فروش، ارزش فروش، سهم بازار و درصد نفوذ در بازار بر اساس بینایه رسالت و فلسفه وجودی سازمان (باید این نکته را متذکر شد که رسالت سازمان که در واقع علت وجودی سازمان است و جایگاه بلند مدت سازمان را از این جهت که چه میخواهدباشد و به چه کسانی مایل است خدمات ارائه دهد، نشان می دهد لزوما در برنامه بازاریابی ظاهر نمی شوند وذکر آن در این جا به این دلیل است که تنظیم مقاصد واهداف بازاریابی باید مبتنی بر رسالت وماموریت و مقاصد کلان یا جامع سازمان نوشته شود. اساسا نمی توان تصور کرد که واحدی بدون توجه به ملاحظات استراتژیک و بلندمدت سازمان، مقاصد و اهداف خود را تعیین نماید. حتی اگر سازمانی رسالت و ماموریتی برای خود تعریف نکرده است، ضروری است قبل از تدوین مقاصد واهداف کلان واحد بازاریابی، مدیران عالی و ارشد این امر مهم را تهیه و به تمامی واحدهای موجود ابلاغ نمایند. در غیر این صورت، عملکرد تک تک واحدها در مجموع به پراکندگی و ناهماهنگی در تلاش ها و فقدان اثر بخشی یا عملکرد بهینه موسسه منتهی خواهد شد، تعریف میشود.^[۳۵] اهدافی که قابلیت اندازه گیری ، تعیین جهت و پیگیری نداشته باشند، کمتر منجر به اجرا خواهند شد بنابراین اغلب اهداف بازاریابی مبتنی بر درآمدهای فروش و سهم بازار هستند.^[۳۶]تاکنون روش های بسیار متنوع با کارکردهای مختلف در تنظیم اهداف و استراتژی های بازاریابی به کار رفته وتوسعه یافته اند که اهم آن ها عبارتند از:ماتریس تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهامدل رقابتی پورترماتریس بوستون
پیدا کردن وجوه تمایز شرکت و وجوه تمایز هر یک از محصولات
چرخه عمر محصول ^[۳۷]یک از مناسبترین فنون، ماتریس آنسف (شکل ۸-۲) است که گزینه های استراتژیک را در یک شبکه متشکل از دو پیوستار که یکی از آن ها نشان دهنده جدید بودن نسبی محصول و دیگری نشان دهنده جدید بودن نسبی بازار است، خلاصه می نماید ودر برگیرنده چهار استراتژی است که عبارتند از:محصولات موجود برای مشتریان کنونی (نفوذ در بازار)محصولات موجود برای بازارهای جدید (توسعه بازار)
محصولات جدید برای مشتریان کنونی (توسعه محصول)
محصولات جدید برای بازارهای جدید (تنوع)

محصولات

جدید

موجود

توسعه محصول

نفوذ در بازار

موجود

خصوصیات فردیشباهت خریدار- فروشنده : آیا به شرکتهایی خدمت رسانیم که از نظر کارکنان و ارزش ها همانند خود ما هستند؟
عقیده نسبت به مخاطره: آیا به مشتریانی خدمت رسانیم که مخاطره پذیرند یا آن هایی که از ریسک اجتناب می کنند؟
وفاداری: آیا به شرکتهایی خدمت کنیم که نسبت به فروشندگان خود وفاداری زیاد نشان می دهند؟

۲-۵-۲- بازار هدف
کاتلر عنوان می کند سازمانی که بتواند بازار یا بازارهایی هدف را انتخاب کند و برنامه های بازاریابی را به اجرا درآورد باید اذعان کرد که در این راه چیزی فروگذار نکرده است. یک بازار هدف^[۵۱]به گروه خاصی از خریداران گفته میشود که تلاش های بازاریابی سازمان متمرکز بر نیازها و خواسته های آن ها است. یعنی این که سازمان برای آن ها برنامه عملیاتی بازاریابی و استراتژی های بازاریابی تهیه و تدارک می بیند. به هنگام انتخاب و گزینش یک بازار هدف، مدیریت بازاریابی تمامی بازارهای فعلی و بالقوه را در تیررس خود دارد، برای این که اثرات ورود و حضور در هر یک از بازارها را بر فروش، هزینه و منافع سازمان ارزیابی نماید.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بازارهای هدف باید بر اساس فرصت ها انتخاب شوند و برای تحلیل فرصت های سازمان باید تقاضای بازارهای هدف مورد سنجش و پیش بینی قرار گیرد^[۵۲]. تحلیل تقاضا برای بررسی کردن و مطمئن شدن این مطلب است که دسته انتخاب به اندازه کافی بزرگ است تا پاسخ گوی تلاش های شما باشند ونیز جهت این که مطمئن شوید اهداف فروش در برنامه واقعی و قابل دسترسی است (های بینگ و کوپر، ۲۰۰۳)۳-۵-۲- موضع یابییک موسسه برای هریک از بخش های انتخابی خود،استراتژی جایگاه یابی را از طریق متمایز ساختن کالاها یا خدمات در رابطه با رقبا مشخص می کند.شیوه مورد استفاده برای توسعه استراتژی جایگاه یابی شامل شناسایی جنبه ها(یا منافع یا معیارهای)مورد نیاز بخش هدف و انتخاب یک یا چند جنبه است که شرکت را از رقبایش متمایز می سازدوبرای تصمیم گیری در مورد استراتژی جایگاه یابی،تکنیک نقشه ادراکی مفید واقع خواهد شدوسپس باید استراتژی جایگاه یابی را از طریق عناصر ارتقائی مناسب از قبیل فروشندگان ،تبلیغات و ارتقائ فروش به بازار هدف انتقال داد.
آلریس و جک تروت در دهه ۱۹۹۰، موضع یابی را عنوان، نه آن چیزی که برای کالا انجام می دهید بلکه چیزی که کالا را در مغز و فکر مشتری جای می دهید، معرفی کردند.
پروفسور فیلیپ کاتلر می گوید: موضع یابی ^[۵۳]را به عنوان نه آن چیزی که برای کالا انجام می دهید، بلکه چیزی که کالا را در مغز و فکر مشتری جای می دهید، معرفی کردند.بنا به زعم صاحب نظران با بهره گرفتن از استراتژی های درست موضع یابی می توان از سهم بازار به سهم ذهن ها و سهم دل ها رسید که در آن مشتریان در پاسخ به این سوال که اولین مارکی که از یک محصول مشخص و یا اولین شرکتی که یک کالای مشخص را تولید میکند چه نام دارد، نام شرکتی که موقعیت رقابتی برجسته ای را دارد، ذکر خواهند نمود. حتی در مورد کالاهای تجاری و بدون نام تجاری هم، شرکت باید وظیفه خود بداند که به طریق یک کالای غیرمتمایز را به کالایی متمایز تبدیل کند.فرایند موضع یابی محصول مستلزم طراحی روش های ارائه محصول وبرنامه های بازاریابی است که در مجموع باعث ایجاد تصوی یا جایگاه منحصر به فرد در ذهن مشتری می شود که این برای شرکت می‌تواند یک مزیت رقابتی در بازار هدف باشد.یکی از مهم ترین مراحل در موضع یابی تعیین استراتژی کلی موضع یابی می باشد. این استراتژی، بطور خلاصه شامل موارد زیر است که در شکل ۱۲-۲ ارائه شده است.قیمتکیفیتتکنولوژیخدمتتصویرتوزیعرویکردهایی به استراتژی تعیین جایگاهشکل ۱۲-۲- رویکردهای به استراتژی تعیین جایگاهاستراتژی محصول، شامل چگونگی موضع یابی محصول در برابر موضع یابی محصولات رقبا در بازار محصول است. استراتژی زنجیره ارزش (توزیع) که باید به کار گرفته شود.استراتژی قیمت گذاری، شامل نقش و موضع قیمت در مقایسه با رقبااستراتژی تبلیغات و ترفیع فروش واهدافی که اجزای ترفیع باید به آن ها دست یابد.
استراتژی نیروی فروش و استراتژی بازاریابی مستقیم و چگونگی کاربرد آن ها در استراتژی موضع یابی.
در فرایند موضع یابی، کلیه عوامل ارائه شده به بازار باید در قالب مناسب ترکیب شوند. این عوامل، محصول، خدمات مبادله، مارکت، بسته بندی، تهیه شرایط خرید، تبلیغات، فروش شخصی، موقیعت کسب وکار، فروشگاه و غیره است. این عوامل در چهار دسته محصول شرایط فروش، توزیع و ارتباطات در قالب آمیخته بازاریابی دسته بندی میشوند^[۵۴] (آقا زاده و دیگران، ۱۳۸۷)
۶-۲- تعیین تاکتیک های بازاریابی
پس از انتخاب بازار اولیه و ثانویه هدف باید بر روی روش های تحت تاثیر قراردادن آن ها مطالعه و جهت یابی لازم صورت پذیرد. این امر نیازمند فرموله کردن آمیخته بازاریابی متناسب با هر بخش است. رویکرد ارائه شده در (شکل ۱۳-۲) فعالیتهای بازاریابی یکسانی را به منظور تضمین کنترل بیشتر وکاهش هزینه های بازاریابی به دلیل صرفه جویی ناشی از مقیاس دنبال میکند.^[۵۵]
شکل ۱۳-۲- بازاریابی غیر تمایزی (هتن ۱۳۸۷)
آمیخته بازاریابی مجموعه ای از متغیرهای بازاریابی قابل کنترل است که سازمان آن ها را در بازارهای هدف خود و برای ایجاد عکس العمل مورد انتظار به منظور تحت تاثیر قراردادن تقاضا با یکدیگر ترکیب می کند. این متغیرها که به چهار پی معروفند، عبارتند از : محصول، قیمت، مکان/کانال توزیعی^[۵۶]، ترویج یا پیشبرد^[۵۷]شکل ۱۴-۲- اجزای آمیخته بازاریابی (درگی، ۱۳۸۶)اجزای آمیخته بازاریابی باید با اهداف و استراتژی های کلان سازمان و واحد بازاریابی هماهنگ باشد و متناسب با تغییر و تحولات بازارها و شرایط رقابتی و نیازهای مصرف کنندگان قابل انعطاف باشند. نکته دیگر این که عوامل آمیخته بازاریابی می تواند بسته به استراتژی های مختلف بازاریابی متغیر باشند.۱-۶-۲- محصول (کالا یا خدمت)هر چیزی که جهت توجه،اکتساب ،کاربردیا مصرف بتوان به بازار عرضه کرد و بتواند نیاز یا خواستی را ارضائ نماید،محصول نامیده می شود.آنچه مشتری می خرد واضح ترین جزء آمیخته بازاریابی است. تصمیمات مشتری به طور بالقوه تحت تاثیر دامنه سبک و نحوه ارائه محصول، قرار میگیرد. ابعاد سه گانه محصول منافعی را برای مشتری دارد.فیزیکیظاهر محصول یا جنبه های محیطی آنکارکردیآنچه محصول انجام می دهدنمادینتصویر محصولشکل ۱۵-۲- ابعاد سه گانه منافع مشتری
در اقتصادهای پیشرفته و ثروتمند که مشتریان قدرت انتخاب بیشتری دارند، بعد فیزیکی و نمادین محصول تأثیر بیشتری بر تقاضای آن دارد. کاتلر این مورد را به عنوان مفهوم کلی محصول توصیف می‌کند (شکل ۱۶-۲). از این دیدگاه هر محصولی برخی منافع محوری و مورد انتظار دارد که بدون آن‌ها مشتری توجهی به آن نمی‌کند. علاوه بر آن‌ها، هر محصولی منافع اضافه یا متمایزی هم دارد که می‌تواند منجر به وفاداری مشتری شود (هتن، ۱۳۸۷).
خدمات پس از فروش

۱- از حضرت باقر (ع) که ایشان فرمودند ” انه الکفر بالله العظیم” ( ثانی،۱۴۱۳، ج۱۳،ص۴۱۹).چنان که مشهود است در این خبر، کلمۀ کفر در خصوص رشوه وارد است و استعمال این کلمه دلالت بر عظمت و بزرگی گناه داشته و کنایه از شدت حرمت است چنان که در بعضی از گناهان این کلمه به کار رفته مثلاً آمده، کسی که تارک حج باشد، کافر از دنیا می رود و همین معنا در مورد رشوه نیز به کار رفته است.۲- لعن رسول الله (ص) الراشی و المرتشی . این لعنت پیامبر (ص) بر رشوه دهنده و رشوه گیرنده، دلالت بر حرمت خود رشوه می کند. ( طبرسی ،۱۳۷۵ ، ج ۳ ، ص ۱۹۶ ).۳- در خبری که در حدّ استفاضه نقل شده می خوانیم: رشوه کفر به خدای بزرگ است، و یا رشوه شرک به خدای عظیم است. (منظور کفر و شرک عملی است یعنی گناهش سنگین است یا منظور شرک و کفر در افعال است که غیر خدا را هم مؤثر بدانیم و به قول قرآن در سوره یوسف : (ومایؤمن اکثر هم بالله الّا و هم مشرکون) ( انصاری ،۱۴۱۱، ج ۱ ، ص ۱۱۸).
۴- روایت اصبغ بن نباته از امیرالمؤمنین علیه السلام:
«هر والی و فرمانداری (یا هر مسئولی) که خود را از حوائج مردمان پنهان کند ( و خود را به آنها نشان ندهد) فردای قیامت هم خداوند خود را از حوائج و نیازهای او خواهد پوشاند. و اگر والی مالی را به عنوان هدیه ( چیزی را به او بدهند مجاناً و بدون اینکه باوالی طیّ کنند که فلان کار را برای مهدی انجام دهد) بگیرد، غلول و خیانت خواهد بود. ( این مال را غُلول گویند چون اَیدی در آن مغلوله است یعنی از اخذ آن منع شده اند.) و اگر مالی را به عنوان رشوه ( چیزی را به عنوان عوض حکم و قضاوت و کار راه انداختن به والی بدهند.) چنین کاری شرک است( شرک عملی یا شرک در افعال)» ( انصاری، ۱۳۸۲ ، ج ۲، ص ۲۴ ).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵- روایت مرحوم صدوق در خصال از عمار بن مروان که صحیحه هم هست:حضرت فرمود هر چیزی که از امام و رهبر مسلمین خیانت و دزدی شود(منظور چیزی از اموال غنیمتی است که بیش از آنکه امام آنها را تقسیم کند کسی از آنها مخفیانه چیزی را بردارد.) این مال، سُحت (حرام شدید و مؤکد) است. و سُحت (حرام یا اکل مال به باطل) انواع فراوانی دارد که بخشی از آنها عبارتنداز:الف: آنچه را که از ناحیۀ کارهای والیان جابر و ستمگر بدست آورده شود( مثلاً برای آنان خیاطت کند کتابت و …کند و از این راه مالی به چنگ آورد.)ب: و اجور و مزدهای قاضیان ( یعنی عوض و مزدی که بابت قضاوت از طرفین محاکمه دریافت می کنند.)ج: اجرت زنان فاجره و فاحشه و زناده( که از راه زنا دادن پول دریافت می کنند.)د: ثمن خمر( شراب انگور) و نبیذ ( شراب خرما) البته اگر مستی آور باشد.ه: رباخواری بعد از بیّنه ( بیّنه قائم شد بر ربا بودن، پس اگر جاهل بود حرام نیست.) ( انصاری، ۱۳۸۲، ج۲، ص۲۵ )و: فأما الرشا فی الاحکام فإن ذلک الکفر بالله العظیمُ برسولهِ ، امّا رشوه گرفتن در احکام و قضاوتها، پس این کار کفر به خدای بزرگ است. ( انصاری، ۱۴۱۱، ج۱، ص۱۱۸ ).۶- در روایت یوسف بن جابر می خوانیم: پیامبر خدا (ص) چند گروه را لعنت کرده است:الف: مردی که گناه کند به خرج زنی که بر او حلال نیست. (یعنی زوجه و امۀ او نیست.)ب: مردی که نسبت به برادر خود ( دینی یا خونی) در ناموسش خیانت کند.ج: مردی که فقیه و مجتهد جامع الشرائط است بخاطر همین فقه، جامعه به او نیاز دارند( و به او مراجعه می کنند در مرافعات) و او از مردمان رشوه درخواست می کند. ( انصاری، ۱۴۱۱، ج۱، ص۱۱۸ ).۷- روایت عماربن مروان :« قالَ سألت أبا جعفر علیه السلام عن الغلول، فقال: کل شی ء غل من الامام فهو سحت، وأکل مال الیتیم و شبهه سحت. و السحت أنواع کثیره : منها أجور الفواجر، و ثمن الخمر و البنّید المسکر، و الربا بعد البینه. و أما الرشا فی الحکم فان ذلک الکفر بالله العظیم و برسوله.» عمّاربن مروان از امام باقر (ع) دربارۀ غلول پرسید: حضرت فرمود:« هر چیزی که خیانت به امام باشد حرام است و خوردن مال یتیم و مانند آن سحت است و سحت یا حرام ، انواع بسیاری دارد، از جمله اجرت های زناکاران و پولِ فروشِ شراب و نبیذ و ریا بعد از آشکار شدنِ حکم آن است؛ امّا رشوه در حکم کفر به خدا و رسولش است.» ( مجلسی دوم، بی تا، ج۱۰۱، ص۲۷۳ ).۸- و روی عن النبی صلی الله علیه و آله فی قوله تعالی ” أکالون للسحت” ( سوره مائده/ ۴۲).قال:« السحت الرشوه فی الحکم. »( راوندی، ۱۳۹۹ ه.ق، ج۲، ص۲۶ ).
مفهوم این روایات این است که در همۀ روایات رشوه را کفر به خدا و رسولش می دانند و هم دهنده رشوه و هم گیرنده رشوه و واسطۀ آنها را لعنت کرده است که دلالت بر عظمت و بزرگی گناه رشوه است. که وقتی رشوه به انسان می رسد، به خاطر ارتکاب به چنین گناهی فرد از رحمت خدا دور می شود و یا مورد لعنت و نفرین او قرار می گیرد. بنابراین می توان همین امر را دلیل تحریم رشوه و در نتیجه دلیلی بر تأکید تحریم آن دانست. ( نگارنده).
۲-۲-۳- اجماعدلیل دیگری که فقها در اثبات حرمت رشوه به آن استناد کرده اند، اجماع فقهای امامیه و بلکه اجماع مسلمانان است اجماع در مرتبه بعد از کتاب و سنت قرار دارد اگر دلیلی ار کتاب و سنت نداشتیم به سراغ اجماع می رویم برای روشن تر شدن مفهوم کلمه اجماع سراغ اصول فقه مرحوم مظفّر می رویم و به ذکر تعریفی در مورد اجماع می پردازیم.اجماع: هر اتفاق نظری که قول معصوم را کشف کند یا منطبق بر قول معصوم باشد اجماع نام دارد. ( مظفر ۱۳۸۸ ، ج ۲ ، ص ۱۷۷ ).شیخ اعظم انصاری نیز در مکاسب، ادعای اجماع محقق ثانی در جامع المقاصد (ج۴، ص۳۵ ) و شهید ثانی در مسالک الافهام ( ج۱۳، ص۴۱۹ ) را می پذیرد و فرموده اند: « اتّفق المسلمون علی تحریم الرشوه علی قاضی و العامل » به اجماع مسلمین رشوه حرام است. و اهمیت چنین اجماعی بر کسی پوشیده نیست و فرموده اند: و کیف کان فحرمه الرشوه غنیّه عن الستدلال فانّ دعوی کونها من ضروریات الدین غیر بعیده. یعنی هر تقدیر حرمت رشوه نیازی به استدلال ندارد بلکه می توان حرمت آن را از ضروریات دین شمرد. ( انصاری، ۱۳۸۲، ج۲، ص۲۳ ).محقق ثانی (ره) در جامع المقاصد می نویسد:«اجمع اهل الاسلام علی تحریم الرّشا فی الحکم سواء حکم بحق او باطل، للباذل او علیه» ، گرفتن رشوه بر قضات به اجماع مسلمانان حرام است خواه قاضی حکم به حق صادر کند، یا باطل، بر له رشوه دهنده یا به ضرر او. ( محقق، ۱۴۱۱ه.ق، ج۵، ص۱۷۲ ).و در مسالک الأفهام نیز آمده است: الرشوه حرام اتّفق المسلمون علی تحریم الرشوه علی القاضی و العامل علی آخذها. و یأثم الدافع لها إن توصّل بها إلی الحکم له بالباطل. و لو کان إلی حقّ لم یأثم. به اجماع مسلمین رشوه بر قاضی و عامل و کارگزاران حرام می باشد و همچنین بر گیرنده نیز حرام است و دهنده رشوه اگر به وسیله آن سبب شود که به باطل حکم کند گناهکار می باشد، ولی اگر به وسیله آن به حقش برسد گناهکار نمی باشد. ( شهید ثانی، ۱۴۱۳ه.ق، ج۱۳، ص۴۱۹).
از بیان مطالبی که در مورد اجماع گفته شد می توان فهمید که رشوه، به اجماع مسلمین اعم از شیعه و سنی حرام است. گر چه با وجود کتاب و سنت ، اجماع دلیل مستقلی نیست، خصوصاً در امر قضاء گر چه حکم بر حق یاشد یا به باطل بر له باشد یا بر علیه او که در هر حال رشوه گرفتن بر او حرام مؤکد شده است.(نگارنده).
۲-۲-۴- عقلمهمترین دلیل بر حرمت رشوه عقل است و حرمت رشوه قبل از اینکه یک حکم شرعی باشد و از ناحیه شارع مقدس مورد تقبیح قرار گیرد، بین اقوام و ملل مختلف و در عرف عقل مورد تنفر بوده و آنرا زشت می پنداشتند. و این که برخی از فقها از جمله محقق کرکی (ج۴ ، ۱۴۱۱، ص ۳۵ ) و صاحب مفتاح الکرامه ( ج۴ ، ص۹۱ ) ، صاحب جواهر ( نجفی بی تا ،ج۴۰ ، ص۹۱ ) ، سیدمحمدکاظم یزدی (ج ۳ ، ص۲ ) اجماع فقها و اهل اسلام را قبل از دلیل قرآن و سنت آورده اند بیان گر این نکته مهم است که عقل مستقلاً به قباحت و حرمت آن حکم کرده و مرتکب آن را مستوجب کیفر می داند و نصوصی که دالّ بر حرمت رشوه است در تأکید و تأیید حکم عقل است.و منظور از رشوه همان معنای عرفی است که عقل از آن می فهمند؛ چنان که محقق سبزواری معتقد است رشوه از مفاهیم عرفی و مبتنی بر بناءِ عقلاست (سبزواری، ۱۴۱۳ ، ج۲۷ ، ص۲۹ ). از این رو بعضی از فقها از جمله محقق اردبیلی در ارتباط با حرمت رشوه دلیل عقلی را قبل از دلیل نقلی ذکر می کند.« دلیله العقل و النقل کتاباً و اجماعاً من المسلمین و سنتهً » یعنی در علت حرمت رشوه می توان از دلیل عقل و نقل استفاده نمود که شاید دلیل عقل را به سبب اهمیتش قبل از دلیل نقلی ذکر کرده است. (مقدس اردبیلی ، ج ۱ ، ص ۴۹ )حتی به نظر بعضی از فقها حرمت رشوه از طریق عقل به این جهت که از مصادیق بارز ظلم و عدوان است، یک امر بدیهی بوده و نیاز به استدلال دیگر ندارد. ( راوندی ،۱۳۹۹ ه.ق، ج۲، ص۳۴۲ )ابن ادریس در سرائر می فرماید: فإذا فقدت الثلاثه : الکتاب و السنّه و الإجماع، فالمعتمد فی المسائل الشرعیه عنه المحققین لباحثین عن مأخذ الشریعه، التمسّک بدلیل العقل فیها.هر گاه دلیل از کتاب و سنّت و اجماع در یک مسئلۀ شرعی وجود نداشته باشد محقّقان به دلیل عقل تمسّک می جویند. ( سرائر ،بی تا، ج ۱ ، ص ۴۶).پر واضح است که هر صاحب فردی، با توجه به مقدمه کوتاهی که گفته شد، پرداخت کننده و گیرندۀ رشوه را تقبیح می کند، شاید هم بتوان گفت که حرمت دادن و گرفتن رشوه با توجه به آثار و تبعات فردی و احتماعی آن، از مصادیق و مستقلات عقلیه است. ( مستقلات عقلیه یعنی اینکه عقل به حسن و یا قبح چیزی حکم کند و سپس حکم کند که هر چه عقل بدان حکم می کند ، شرع نیز بر طبق آن حکم می کند). ( مظفر ، ۱۳۸۸، ج۱، ص۳۶۳) یعنی از مواردی است که عقل بدون کمک جستن از شرع خود به تنهایی و با توجه به اصول کلی که در اختیار داردبه قبح آن می رسد.امّا در کتاب شرح مکاسب گر چه مرحوم شیخ معترض نیستند ولی عقل هر عاقلی حکم می کند به اینکه رشوه در معنایی که ذکر شد فی الجمله قبیح است بویژه برای آخذ و گیرنده، و در این جهت تردیدی وجود ندارد . ( انصاری ۱۳۸۲ ، ج ۲ ، ص ۲۲ ).مرحوم صاحب جواهر (ره) به این نکته اشاره می کند و می فرماید: الرشوه التی کانت الأنفس السلیمه محبوله علی التنزه عنها. رشوه چیزی است که نفس پاک و عقل سلیم خواستار دوری از آن است. ایشان در این عبارت به فطری بودن درک زشتی رشوه اشاره می کند. ( نجفی ، بی تا، ج۲۲،ص۱۴۸).بیدهندی در کتاب رشوه از نظر اسلام چنین می گوید: رشوه حس دشمنی و بدبینی و سنگدلی را در جوامع بشری بیدار ساخته چون رشوه خوار حقوق دیگران را تضییع می کند و مانع بزرگی در راه اجرای عدالت اجتماعی به حساب می آید و موجب می گردد تا قانون که علی القاعده باید عهده دار منافع تمامی افراد جامعه و مانع زورگویی و حق کشی قدرتمندان باشد، به نفع زورمندان که بایستی قوانین آنها را محدود کند درآید و لذا هر عاقلی عواملی را که منافع اجتماعی آنان را متزلزل می کند و به مصالح عمومی زیان وارد کند، محکوم دانسته و سعی در از بین بردن آنها را وظیفه تلقی می کند. (بیدهندی، ۱۳۷۳ ، ص ۴۵ ).
با توجه به مطالبی که از فقها در بیان حرمت رشوه با استناد عقل گفته شد همۀ آنها اتفاق نظر دارند که هیچ مجتهدی حکم به جواز رشوه نمی کند و همۀ آنها با استناد به عقل آن را حرام می دانند که بیانگر عقلی بودن حرمت آن است و عقل را به عنوان یکی از مهمترین دلایل حرمت رشوه می دانند که نباید تنها به صورت تأیید کننده احادیث و روایات مطرح نمود بلکه عقل خود به عنوان دلیل مستقل در اثبات حرمت رشوه است. ( نگارنده).
۲-۳- عناصر تحقّق رشوهدر رشوه چهار عنصر دخالت دارند که عبارتند از : راشی، مرتشی، رائش یا واسطه و مال رشوه. ( انصاری ۱۳۸۲ ، ج ۲ ، ص ۳۰ ).« الراشی من یعطی المال الذی یعینه علی باطل »– راشی (رشوه دهنده) : کسی است که چیزی را که وی را بر باطل کمک کند (به قاضی یا واسطه) اعطا می کند. ( که سخن از کمک بر باطل و احیاء باطل است.)(نجفی اصفهانی، بی تا،ج۲۲،ص۲۶)– مرتشی ( رشوه گیرنده) : کسی است که آن مال را می ستاند. ( یا به عبارتی کسی است که در قبال انجام عملی برای دیگری، رشوه می گیرد).و در مصطلحات الفقه آمده است: و الرائش الذی یسعی بینهما یستزید لهذا و یستنقص لهذا.– رایش : کسی است که دلّالی و واسطه گری می کند و گاهی نزد قاضی می رود و گه نزد متهم می آید تا چیزی از مبلغ به نفع یک طرف بیافزاید، یا بکاهد و در این میان چیزی هم نصیب او شود. (مشکینی، بی تا، ج۱، ص۲۷ ).
– مال رشوه : چیزی است که راشی در برابر درخواستش به مرتشی می دهد.
۲-۳-۱- مرتشی
در مجمع البحرین آمده است: المرتشی القابض للرشوه ( طریحی، ۱۴۱۶، ج۱، ص۱۸۵).
این کلمه اسم فاعل است از باب افتعال، به معنای رشوه گیرنده است و کسی است که با اخذ رشوه مرتکب کار خلاف قانون می شود و در باب قضا، همان حاکم و قاضی است که به ناحق حکم نموده و در برابر این عمل خلاف حق، رشوه می گیرد . و بر رشوه گیرنده واجب است که رشوه را به صاحبش برگرداند و اگر مال مورد رشوه نزد رشوه گیرنده تلف شود ضامن آن است. ( علامه حلی، بی تا ، ج ۳ ، ص ۳۲۶ ).