مشکل دیگر در مکتب ادبیّات تطبیقی فرانسه آن است که در این مکتب «به نقد و اثر ادبی پرداخته نمی‌شود، بلکه تنها خود را در مسایل بیرونی اثر که به تأثیرپذیری و تأثیرگذاری و بررسی منابع و شهرت و انتشار مربوط است، محصور و محدود شده‌اند».
در مجموع مکتب ادبیات تطیبقی فرانسه را می‌توان در سه حوز‌ه‌ی زیر مورد نقد و بررسی قرار داد:
فقدان تعریفی روشن از دو مسأله مهم موضوع و روش این دانش.
بی‌توجهی به اثر ادبی یافتن.
محوریّت یافتن ملیّت در پژوهش‌های تطبیقی.
۳-۲-۱. مکتب ادبیات تطبیقی امریکایی
مکتب امریکایی در ادبیات تطبیقی به دنبال انتقادهای شدیدی که به ویژه توسط منتقد و نظریه‌پرداز امریکایی «رند ولک» در ۱۹۵۸ به مکتب فرانسوی صورت گرفت، به منصه‌ی ظهور رسید. عمده‌ی انتقادات «ولک» بر رویکرد تاریخی مکتب فرانسه بوده است.
در این مکتب برخلاف مکتب فرانسه به روابط میان ادبیّات مختلف بر مبنای اصل تأثیر و تأثر توجهی نمی‌شود. آن چه در این مکتب اصالت دارد، اصل تشابه و همانندی است. «همین اصل تشابه و همانندی موجب شد که در این مکتب ادبیّات با دیگر معارف بشری از جمله هنرهای زیبا مثل نگارگری، معماری، رقص، موسیقی و حتّی بررسی رابطه‌ی ادبیات با علوم تجربی نیز در حوزه‌ی پژوهش‌های ادبی و نقدی قرار گیرد. ادبیّات تطبیقی در این مکتب با نقد مدرن گره خورده است»
در این مکتب، ادبیّت یک اثر ادبی مرکز توجّه می‌باشد. منظور از ادبیّت یعنی تمام آن ویژگی‌هایی که یک اثر را به اثر ادبی تبدیل می‌سازد. لذا در بررسی و تطبیق آثار ادبی باید به میزان ادبیّت آن توجه داشت نه روابط تاریخی و رابطه‌ی تأثیر و تأثّر. از نظر پژوهشگران این مکتب، پدیده‌های ادبی، جریان‌های ادبی و مکاتب و گونه‌های ادبی، محدود به زبان و مکان نیستند.
«ادبیّات تطبیقی بی‌توجهی به موانع سیاسی، نژادی و زبانی به بررسی ادبیّات می‌پردازد. بررسی تطبیقی نباید در روابط تاریخی محصور بماند، چون، پدیده‌های بسیار ارزشمند مشابهی در زبان‌ها یا انواع ادبی رایج (در جهان) وجود دارد که با یکدیگر پیوند تاریخی ندارند. علاوه بر این ادبیّات را نمی‌توان در تاریخ ادبیّات محدود کرد و نقد ادبی و ادبیّات معاصر را از آن دور نمود».
«هنری مارک» به عنوان یکی از پژوهشگران برجسته‌ی ادبیات تطبیقی امریکایی در تعریف آن می‌گوید: «ادبیّات تطبیقی یعنی مطالعه‌ی ادبیّات در فراسوی مرزهای یک کشور و بررسی رابطه‌ی ادبیات با دیگر حوزه‌های معرفت بشری مثل هنرها (نقّاشی، پیکرتراش، معماری، موسیقی، فلسفه، تاریخ، علوم اجتماعی / سیاست، اقتصاد، جامعه‌شناسی و علوم و ادیان). خلاصه این که ادبیّات تطبیقی یعنی مقایسه‌ی ادبیّات یک کشور با ادبیّات یک یا چند کشور دیگر و هم چنین مقایسه‌ی ادبیّات با دیگر حوزه‌های معرفت بشری (خطیب، ۱۹۹۹: ۵۰).
با توجه به تعاریف ارائه شده توسط پژوهشگران ادبیات تطبیقی امریکایی، می‌توان چنین نتیجه گرفت که ادبیّات تطبیقی از مرزهای محدود تاریخ‌گرایی و تأثیر و تأثر در ادبیّات ملل مختلف به عرصه‌ی وسیع‌تری پای نهاد که مهم‌ترین ویژگی این مکتب را می‌توان چنین بیان کرد:‌ ادبیّات تطبیقی امریکایی نوعی مطالعات فرهنگی است و علاوه بر آن بیش‌تر به نقد ادبی نزدیک‌تر است تا بررسی تاریخی پدیده‌های ادبی.
۳-۲-۲. مکتب سوم؛ ادبیّات تطبیقی مارکسیستی
رویکرد سوم را نمی‌توان از حیث معرفتی یک مکتب مستقل به حساب آورد، چون تنها به خاطر شباهت‌های ظاهری با نظریه‌ی ادبیّات مارکسیستی به مکتب ادبیات اسلاوی یا کشورهای اروپای شرقی معروف است. ظاهراً شباهت‌های صوری بین نظریه ادبیات مارکسیستی یا ادبیات تطبیقی (آن هم در مکتب فرانسه) موجب راهزنی برخی از پژوهشگران ادبیّات تطبیقی از جمله علوش و عبود شده است.
در این مکتب سوم «بررسی روابط ادبیّات مختلف براساس نقاط مشترک و مشابه‌ی میان آنهاست که این نقاط مشترک و مشابه بر اثر بسترهای اقتصادی و اجتماعی مشترک و تأثیر آنها بر ادبیّات و هنرشان بوده است».
قائلان به این مکتب متوجه تناقض آشکار میان مکتب ادبیات تطبیقی فرانسه و نظریه‌ی ادبیات مارکسیستی نشده‌اند و تنها به شباهت ظاهری این دو مکتب توجه داشته‌اند.
شباهت ظاهری این دو مکتب آن است که هر دو نگرش تاریخی به ادبیّات دارند. در ماتریالیسم فرهنگی «استقلال و همچنین نبوغ فردی و مؤلف و استقلال اثر ادبی را رد می‌کنند و متون ادبی را از بافت‌های تاریخی‌شان جدایی‌ناپذیر می‌دانند. نقش مؤلف کاملاً نادیده گرفته نمی‌شود، بلکه این شرایط تاریخی است که نقش مؤلف را تعیین می‌کند».
به عبارت دیگر متن ادبی، همیشه بخشی از یک نظام بسیار گسترده‌ی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. وجه مشترک ادبیات تطبیقی در مکتب فرانسه با نظریه‌ی ادبی مارکسیستی آن است که هر دو نبوغ و فردیّت را در ادبیات به گونه‌ای زیر سوال می‌برند. در مکتب فرانسه، ادبیات تطبیقی همیشه نوعی رابطه آن هم از نوع تأثیرگذاری و تأثیرپذیری وجود دارد و در نظریه‌ی ادبی مارکسیسم نیز ادبیات اساساً ناشی از زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی است.
۳-۳. بررسی زندگی نامه و شرح مختصر سبک ادبی احمد غزالی و حافظ
۳-۳-۱. شیخ احمد غزالی
شیخ‌المشایخ مجدالدین ابوالفتوح احمدبن محمد غزالى طوسى برادر کهتر حجهالاسلام ابوحامد محمدبن محمد غزالى است. وى نیز مانند برادر، آغاز عمر را در تعلیم علوم دینى گذراند و از جمله‌ی فقهاء زمان در مذهب شافعى شد لیکن علاقه و توجه بیشترى به وعظ داشت و گفته‌اند که او را در وعظ بیانى نیکو بود. احمد غزالى از تاریخ ۴۸۸ تا ۴۹۸ هـ که حجهالاسلام محمد غزالى به سفر ده ساله‌ی خود رفت، به نیابت از او در مدرسه‌ی نظامیه‌ی بغداد تدریس مى‌کرد. وى در طریقت، پیرو ابوبکر نساج بوده و سلسله‌ی ذهبیه او را از کبار اقطاب خود شمرده‌اند و او خود چند تن از مشایخ بزرگ تصوف را تربیت کرده است.
وفاتش در قزوین اتفاق افتاده و این واقعه را به سال ۵۲۰ و ۵۱۷ هـ نوشته‌اند و اقوال نامعتبر دیگرى نیز در این باره هست. از مهمترین آثارى که به او نسبت داده‌اند یکی: کتاب لباب‌الاحیاء است که اختصارى است از کتاب احیاء علوم‌الدین؛ و دیگر کتاب‌الذخیره‌ی فى علم‌البصیره؛ و دیگر کتاب بحرالحقیقه‌ی است.
در این کتاب اخیر غزالى چنین پنداشته است که براى وصول به مرتبه‌ی فنا باید از هفت بحر گذشت، و آنگاه گفته: ”بحر اول معرفت است و گوهر وى یقین است، بحر دوم جلال است و گوهر وى حسرت است، بحر سوم وحدانیت است و گوهر وى حیات، بحر چهارم ربوبیت است و گوهر وى بقا، بحر پنجم الوهیت است و گوهر وى وصال است، بحر ششم جمال است و گوهر وى رعایت، بحر هفتم عزت است و گوهر وى فقر است.“ رساله‌ی دیگرى به‌نام رسالهالعشقیه نیز به شیخ احمد نسبت داده‌اند.
مهمترین اثر غزالى کتاب سوانح‌العشاق او است که از آن نسخ متعدد در دست است و به طبع رسیده. این کتاب را غزالى به واهش یکى از دوستان و پیروان خود در معانى و احوال و اسرار عشق، بدان نحو که مورد توجه و تأمل صوفیان است، نوشته و هر یک از اسرار و معانى را در فصلى مورد بحث قرار داده و در ضمن این فصول تمثیلات کوتاه و حکایات مختصر براى توضیح بیان خود گنجانیده است و به اشعار مختلف از غزل و رباعى پارسى و تازى استشهاد کرده که همه لطیف و دل‌انگیز است. شیوه‌ی انشاء سوانح بسیار ساده و در عین سادگى پرمغز و پرمعنى است.
گرم روى و سوختگى نویسنده از همه جاى کتاب مشهود است و این امر موجب شده که در عبارات سوانح به قدر دیوانى از شعر لطف و حال دیده شود.از احمد غزالى مکاتیبى به فارسى باقى است، این مکتوب‌ها بر روش مکاتیب مشایخ و علماء عهد، آمیخته به اشارات مختلف از آیات و احادیث، است که در سیاق کلام و با اتصال به اجزاء آن مى‌آید و در آنها بسیارى از مبانى اعتقادات صوفیه مورد بحث قرار مى‌گیرد.
احمدغزالى در اثناء کلام خود به اشعار و خاصه رباعى‌هاى بسیار استشهاد کرده که مسلماً قسمتى از آنها از او است و همه‌ی آنها لحن اشعار عرفانى اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم را دارد.
وى اشعارى را که از دیگران نقل کرده با قید ”گفته است“ و ”مى‌گوید“ از اشعار خود متمایز ساخته است. در اینجا برخى از ابیاتى را که مسلماً از او است براى ملاحظه‌ی نمونه‌اى از اشعار او نقل مى‌کنیم:

باعشق روان شد از عدم مرکب ما
زآن مى که حرام نیست در مذهب ما
از بس که دلم طریق عشقت سپرد
بنگر که بدیده درهمى چون گذرد
تا جام جهان‌نماى بر دست منست
تا کعبه‌ی نیست قبله‌ی هست منست

روشن ز چراغ وصل دایم شب ما
تا روز اجل خشک نیابى لب ما
اشکم به‌من و تو برهمى رشک برد
تا نگذارد که دیده در تو نگرد
از وى خرد چرخ برین پست منست
هشیارترین خلق جهان مست منست

۳-۳-۲. خواجه حافظ شیرازی
خواجه شمس الدین محمد حافظ یکی از بزرگترین اندیشمندان – عارفان – درویشان و شاعران تاریخ جهان محسوب می‌شود که در گستره نوشتاری خود همپای مولانا جلال الدین محمد بلخی و شاید هم بالاتر از این بزرگ عارف گیتی باشد. (زمانی، ۱۳۸۶: ۳۸).
مولانا و حافظ هر دو نشانی از روح معنوی ایرانیان و طبع عاشقانه آنان در تاریخ ایران زمین هستند. اندیشه حافظ اندیشه ضد ارتجاع دینی – انسان ساز و عاشق پرور است که اگر انسان با عمق وجود به سخنان وی گوش فرا دهد ناخداگاه از این زمین و سرای سپنج روح و روانش پرمیکشد.
اساتید بزرگ موسیقی ایران زمین از سخنان وی بهره می‌برند و در سطوح جهانی آن را به نمایش می‌گذارند. استاد شهرام ناظری، استاد همایون شجریان، زنده یاد استاد سید خلیل عالی نژاد و. ..
مهم‌ترین ویژگی‌های سخن حافظ فروتنی – سلوک معنوی – عشق – عرفان – انسان بودن – کمال و بزرگی – ارزش موسیقی و نیکی کردن به هم نوع است.
امروزه مناطق ایرانی که طی تجاوزهای بیگانگان از خاک ایران جدا شدند و کشوری مستقل برای خود تشکیل داده‌اند حافظ را بزرگترین شخصیت کشوری خود میپندارند. تاجیکستان – افغانستان – کردستان عراق – ترکمنستان و. .. شهید احمد شاه مسعود رهبر رستاخیز افغانستان همواره پیش از کشته شدن بارها بیان کرده بود که در طول زندگی ام سه کتاب همیشه همراهم است : قرآن – دیوان حافظ – شاهنامه فردوسی. وصیت حضرت حافظ شیرازی به مردم چنین است:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در سالهای نه چندان دور از ما در آمریکا جنبش پر نفوذی تحت عنوان معرفتشناسی اصلاح شده ظاهر شد. این حرکت فکری سه نماینده مهم به نام ویلیام آلستون، نیکولاس ولتراستروف^[۲۱۷] و آلوین پلانتینگا دارد.
پلانتینگا نماینده پر نفوذ این جنبش است. نگرش وی در رابطه با مسئله توجیه باور به خدا بسیار جذاب و در خور توجه است. وی باور به وجود خدا را بی نیاز از استدلال میداند و قائل است «باور به خداوند باوری واقعاً پایه است». وی معتقد است گرچه میتوان بر وجود خدا استدلال کرد، ولی لزومی ندارد. او در آثار اولیهاش بر«توجیه معرفتی»^[۲۱۸] تأکید میکند و موجه بودن باور به وجود خدا را درکانون توجه خود قرار میدهد؛ اما در اثر آخر خود به جای «توجیه» بر «تضمین معرفتی»^[۲۱۹] تأکید میکند. تضمین، خاصیتی است که اعتقاد صرف صحیح را به معرفت تبدیل میکند.^[۲۲۰] پلانتینگا در کتاب «خدا و اذهان دیگر»^[۲۲۱] دلایل و شواهد قرینهگرایان را که در اثبات وجود یا عدم خدا اقامه شده بود را بررسی و اشکالاتی بر آنها وارد و مدعی شد این استدلالها ناقص است. اما به جای اینکه در ورطه شکاکیت باقی بماند نظریه خود را مبنی بر پایه بودن باور به خدا مطرح میکند. وی مدعی است همانگونه که باورما به وجود اذهان دیگر یا اینکه جهان بسی بیش از پنج دقیقه خلق شده است، در نبود قرینه و شاهد مؤیدی کاملاً معقول است، باور به وجود خدا نیز در صورتیکه قرینه و ادلهای جهت حمایت از آن و روشی برای اثبات آن وجود نداشته باشد معقول وموجه است وجزء باورهای پایه به حساب میآید. با این ادعا وی به مخالفت با قرینهگرایان به پا میخیزد. قرینه گراها معتقدند باور به وجود خداوند نه بدیهی است و نه خطاناپذیر، در نتیجه پایه نیست و نیازمند قرینه است. پلانتینگا جهت رد ادعای قرینهگراها باورهای پایه را هدف قرار میدهد و نقدهای اساسی بر آن وارد میکند. نقد مبناگروی در واقع نقد قرینهگرایی نیز به حساب میآید.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ـ اولین نقد جدی وی این است که مبناگروی سنتی، خود متناقض است. اینکه«باورهای پایه منحصر در دو یا سه نوعند؛ بدیهی حسی، خطاناپذیر، باورهای ذاتی» خود این، باوری پایه است؟ یا خیر؟ البته که نه ذاتی است، نه خطاناپذیر و نه بدیهی حسی. پس خودش، خودش را نقض میکند. پس این باور نیازمند دلیل است در حالیکه مبناگرایان دلیلی ارائه نمیدهند. پس خود این باور نامعقول و ناموجه است.
ـ پلانتینگا گرچه خود مبناگرا است و مبناگرایی را می پذیرد؛ اما به شدت با حصر باورهای پایه به دو یا سه نوع مخالفت میورزد. به عبارتی وی مبناگرایی حداکثری را مردود میداند، نه اصل مبناگروی را. وی معتقد است باور به وجود خدا پایه است و به دو طریق نظر خود را توجیه می‌کند:
الف) وی تصریح میکند که ما باورهایی داریم که بدون هیچ دلیل و قرینهای مورد قبول هستند در حالیکه نه ذاتیاند و نه خطاناپذیر و نه بدیهی حسی. همه ما میپذیریم که علی به اعتماد حافظه خود معتقد است دیشب در تهران بوده است. چنین باوری بدون اینکه دلیلی برآن اقامه شود برای شخص موجه است. وی بیان میدارد اگر به مبناگروی سنتی ملزم باشیم باید این باور را جزء باورهای غیرموجه به حساب آوریم، حال آن که این باور کاملاً موجه است.^[۲۲۲]
ب) طبق مبناگروی سنتی برخی باورهای ناموجه، موجه میگردند. مثلاً فرد دیوانه ای را در نظر بگیرید که معتقد است روش جدیدی برای تولید نسل کشف کرده است. باور این فرد از نظر مبناگروی کاملاً موجه است. زیرا این فرد تمام تلاش خود را کرده است تا به وظیفه معرفتی خود عمل کند و به همین خاطر دلیل و شاهدی را برای توجیه باور خود ارائه داده است؛ اما کسی تردید ندارد که باور این شخص کاملاً ناموجه است. از این رو قرینهگرا نمیتواند امکان اینکه اعتقاد به خدا به طورصحیح یک اعتقاد پایه است را استثناء کند.^[۲۲۳]
هدف وی از انتقادش از مبناگروی این بود که ما نباید از اول معیار عامی ارائه دهیم. وی به تبعیت از چیزولم قائل است باید اعتقادات پایه را توسط استقراء به دست آوریم.^[۲۲۴] به این صورت که هر شخص نمونهای از اعتقاداتی را که به آنها معتقد است را جمعآوری کند سپس از میان آنها چند اعتقاد که به نظر موجه مینماید را به عنوان نمونه انتخاب، سپس از خود بپرسد آیا از این رو این اعتقادات را پذیرفته است که قرینهای آن را حمایت میکند؟یا این اعتقادات حتی اگر هیچ قرینهای آن را حمایت نکند نیز برای شخص موجه و معقول است؟ اگر اعتقاد مزبور جزء دسته دوم باشد، آن را اعتقاد پایه یا اعتقاد واقعاً پایه تلقی خواهد کرد. در میان اعتقاداتی که به این شیوه به پایه بودنش حکم کردیم احیاناً اعتقاداتی از قبیل «امروز صبح ورزش کردم»، «درختی در مقابل خود می بینم»و«من احساس دلتنگی می کنم» وجود دارد.^[۲۲۵]
وی معتقد است با این شیوه میتوانیم اعتقادات دیگرمان را نیز مورد بررسی قرار دهیم. البته وی به تأکید بیان میکند، باورهاییکه از این طریق برای من موجه و واقعاً پایه به حساب میآیند، امکان دارد برای شخص دیگری پایه محسوب نشود؛ چرا که باید شرایطی را که باور درآن شرایط به وجود آمده است را لحاظ کنیم. وی از این طریق وارد بحث اصلی خود می شود؛ یعنی «باور به خدا باوری واقعاً پایه و از تضمین معرفتی» برخوردار است. پلانتینگا در این رابطه شرایطی را ذکر میکند و معتقد میشود با فراهم بودن این شرایط باور ما از تضمین برخوردار است و باوری واقعاً پایه محسوب می شود. این شرایط عبارتند از :
۱ـ داشتن قوای ادراکیای که درست کار کنند.
۲ـ محیط ادراکی متناسب با قوای ادراکی باشد.
۳ـ طراحی قوای ادراکی متناسب با محیط ادراکی باید به گونهای باشد که هدف قوای ادراکی دستیابی به باور صادق باشد.
۴ـ خوب بودن طرح و نقشه.^[۲۲۶]
طبق این شروط، باوری برای شخص تضمین شده است که آن باور توسط قوایی که درست کار می کنند، در محیط ادراکی که متناسب با آن قوا ادراکی است و بر اساس الگوی خوب که هدف آن رسیدن به صدق است به وجود آمده باشد.
ازاین رو طبق شروط فوق باور به وجود خدا اگر توسط قوای شناختی به طور صحیح در محیط مقتضی آنگونه که خداوند طراحی کرده است تا اورا بشناسیم وبیابیم، به وجود آمده باشد،کاملاً تضمین شده است و باوری واقعاً پایه به حساب میآید. اما اینکه برخی خدا را منکــر میشوند به علت تأثیرات گناه بر قوای شناختیشان است که مانع از درک و شناخت واقعــــــی میشود. وی طبق این نظریه نقدهای فروید ومارکس را براعتقاد به وجود خداوند پاسخ می دهد. او قوای شناحتی آنها را نشانه می رود ومعتقد است قوای ادراکی آنها یا قادر به تولید باورهای مربوط به وجود خداوند نیستند یا باوری علیه او تولید میکنند .
وی برای اثبات تضمین داشتن باوربه وجودخدا، الگویی را ارائه میدهد که از دیدگاه جان کالوین أخذ شده است. بر اساس دیدگاه کالون در انسان قوای ادراکی وجود داردکه وی آن را حس الوهیت مینامد. این حس در وضعیتهای مختلفی برانگیخته میشود و باور به خدا را در انسان به وجود میآورد؛ درست به همان شکل که باور حسی در انسان ایجاد میشود. باور حسی برای شخص باوری موجه است، مشروط بر اینکه تمام شروط بالا رعایت شده باشد. از نظر کالون باور به خدا به اراده و خواست ما به وجود نمیآید. به عبارتی این حس در درون ما ریشه دوانیده است و شناخت ما نسبت به خدا، شناختی فطری است که از ابتدا در ما وجود داشته است و در زمان های مقتضی خود را ظاهر می سازد. مثل زمانیکه انسان عظمت یک کوه را مشاهده میکند. در این موقع است که باور به خدا در وجود فرد پدید می‌آید. بنابراین طبق این الگو، مؤمنی که به خدا باورمند است هیچ وظیفه معرفتی را زیر پا نگذاشته ونقض نکرده است. به این ترتیب باور ناشی از این حس برای مؤمنان کاملاً پایه است و این باورها در مقام مقایسه با مسئله تضمین نیز به طور صحیح پایهاند.^[۲۲۷]

۲-۱-۶-۵. تجربه دینی

انسانها در فرهنگهای متفاوت مدعی داشتن تجربههایی هستند که با تجارب متعارف فرق میکند؛ زیرا متعلق این تجربه ها امور معمولی و حسی نیست. متعلق این تجربه ها موجودی مافوق طبیعی است (خدا یا تجلی خدا در یک فعل) یا موجودی که به نحوی با خدا مربوط است (مثل تجلی خدا بر شخصیتی چون مریم) و یا حقیقی غایی است، حقیقی که غیر قابل توصیف است (مثل نیروانا).^[۲۲۸] گروهی از فیلسوفان معتقدند که میتوان از این تجربه ها برای توجیه باور به خدا بهره برد. این دیدگاه در مخالفت با قرینهگرایی پدید آمده است. شکاکیت همان طور که محصولی به نام ایمانگرایی به بار آورد، نتیجه دیگری نیز به نام تجربه دینی در بر داشت. در قرن نوزدهم شلایر ماخر^[۲۲۹] متکلم پروتستانی راه کشف حقایق دینی به ویژه باور به خدا را تجربه دینی دانست. تجربه دینی صرفاً احساسات و عواطف هستند.^[۲۳۰]
تجربه مؤمنان برای آنان از چنان وضوحی برخودار است که به مؤمنان قدرت بیان آن را میدهد. صاحبان تجارب دینی با استعاره به بیان تجربه های خود می پردازند.آن ها ادعا میکنند که می شنوند، میبینند و حتی توسط خدا لمس میشوند. این تجارب برای آنها از چنان وثاقتی برخودار است که ایمان خود را بر پایه آن مینهند. به عبارتی در توجیه باورمندی خود به خدا به این تجارب تمسک می جویند.^[۲۳۱]
فیلسوفان تجربه دینی را به انواع گوناگونی تقسیم کردهاند. ما به اختصار تنها نامی از آنها می آوریم.
سوئین برن^[۲۳۲] پنج نوع تجربه دینی را مطرح میکند و آنها را بر حسب نحوه تحققشان طبقهبندی بندی میکند. وی معتقد است این تقسیم همه انواع تجارت را در بر میگیرد.
۱.تجربه خداوند به واسطه شیء محسوس که در حوزه دید همه قرار دارد. مثل دیدن خدا در تمثال شخصیتی مقدس.^[۲۳۳]

1. 1. تجربه خداوند توسط شیء محسوس؛ اما نامتعارف. مثل دیدن امر مافوق طبیعی در بوتهای که آتش گرفته است.

1. 1. تجربه خداوند به واسطه پدیدهای شخصی که در قالب زبان حسی متعارف قابل توصیف نیست. احساس چیزی یا دیدنش به گونهای که قابل توصیف نباشد.

1. 1. تجربه خداوند بدون واسطه هرگونه امر حسی. شخص به نحو شهودی و بیواسطه از خداوند آگاه میشود.

1. 1. تجربه خداوند به واسطه پدیدهای شخصی که در قالب زبان حسی متعارف قابل توصیف است. نظیر تجربه خدا در حالت مکاشفه.^[۲۳۴]این تقسیم بندی گرچه بیشتر اقسام تجارت دینی را شامل می شود، ولی جامعیت ندارد. تقسیم بندی دیگری توسط دیویس^[۲۳۵]انجام گرفته است که به نظر کاملتر از تقسیم بندی سوئین برن باشد .وی انواع تجربه دینی را به این شرح نام می برد:

1. 1. تجارت تفسیری: این گونه تجربه ها براساس اعتفادات و باورهای دینی اشخاص تفسیر میشود. مثلاً مؤمنان گناه را عامل اصلی پدیده ها و حوادث ناگوار به عنوان عذاب الهی به حساب می آورند.

1. 1. تجارب شبه حسی: در این گونه تجربه ها عامل حسی چه حواس ظاهری و چه حواس باطنی در آنها دخیل است. مثل دیدن فرشته وحی توسط رسول اکرم (ص) یا تکلم موسی(ع) با خداوند.

1. 1. تجارت وحیانی: در اینجا معنای عامی از وحی مد نظر است و شامل تجاربی که بهطور ناگهانی برای تجربهگرا روی میدهد نیز میشود. این تجارت دارای ویژگیهایی به شرح ذیل هستند:

الف) این تجارب بدون دخالت عقل نیز معرفت بخش هستند.
ب) خود تجربه گرا کاملاً آگاه است که تجربهاش بدون تأثیر عوامل خارجی بهدست آمده است.
ج) این تجارت غالباً بدون اینکه تجربهگرا اطلاع داشته باشد رخ میدهد؛ یعنی بهطور ناگهانی و در مدت زمان کوتاهی به وقوع میپیوندد.
د) ایمانی که تجربهگرا از این طریق حاصل میکند، دارای وثاقت و استحکامی است که حتی قابل قیاس با تجارب حسی او نیست.
ه) به طور معمول تجربهگرا مدعی است بصیرت و معرفتی که از این تجارب حاصل میگردد غیر قابل توصیف توسط الفاظ است.

1. 1. تجارب احیاگر: مثل تجاربی که هنگام عبادت حاصل میشود.

1. 1. تجارب مینوی: یعنی احساس عبودیت و حقارت در مقابل جلال و عظمت خداوند. این اصطلاح را رودلف اتو ^[۲۳۶]به کار گرفت.

1. 1. تجارت عرفانی : که همان کشف و شهود عارفان است.^[۲۳۷]

امااین که خود تجربه دینی چیست؟ اختلاف نظر وجود دارد. عدهای از جمله شلایر ماخر قائلند تجربه دینی، تجربهای عقلی و معرفتی نیست بلکه احساس است. این تجربه، تجربهای شهودی است که در قالب مفاهیم در نمیآیند. عده زیادی چون اتو از این دیدگاه طرفداری کردند.
برخی دیگر قائل شدند تجربه دینی نوعی تجربه مبتنی بر ادارک حسی است. کار آلستون در اینباره بسیار جالب توجه است. او توضیح میدهد همانطور که تجربه های حسیای که انسان از طریق قوای شناختی خود (حواس پنج گانه) به دست میآورد و بدون هیچ دلیلی آنها را معقول میپندارند، تجربه های دینی نیز به همین نحو میتواند معقول باشد.^[۲۳۸] کسانی نیز بر این باورند که تجربه دینی ارائه نوعی تبیین مافوق طبیعی است. در واقع شخص صاحب تجربه، مدعی است تجربه وی از سنخ تجارب دینی است و با امور مادی و طبیعی نمیتوان آن را تبیین کرد؛ بلکه تنها باید بر اساس آموزههای دینی آنها را تبیین کرد ولا غیر. بنابراین بایستی بین توصیف آنها با تبیینشان تفاوت قائل شد.^[۲۳۹] در این پایان نامه قرار است معرفت شناسی دینی از دیدگاه صدرا تبیین شود.

۲-۲. معرفت شناسی دینی از دیدگاه صدرا

آنچه درکانون توجه معرفتشناسی دینی قرار دارد، مسئله توجیه باور به خدا است. این موضوع، نیز، برای صدرا نه به عنوان یک معرفت شناس، بلکه به عنوان یک فیلسوف مسلمان و مسلمان فیلسوف به طور جدی مطرح بوده است. با این حال فهم دیدگاه صدرا درباره نحوه توجیه معرفتی، نخست مبتنی بر این سؤال است که صدرا از بین دو گزینه «ایمان بیاور تا بفهمی» و «بفهم تا ایمان بیاوری» کدام را برگزیده است؟ پیش از آنکه نظریه منتخب وی را جویا شویم ابتدا باید موضع ایشان در رابطه با دین، ایمان و عقل مشخص شود. البته نظر وی در مورد عقل در فصل گذشته دانسته شد، بنابراین در این مبحث صرفاً به تعریف دین و ایمان اکتفا میشود.

۲-۲-۱. دین

۲-۲-۱-۱. تعریف لغوی واصطلاحی دین
دین از لحاظ لغوی به معنای عادت، حال، خوی، سیاست، رأی، حکم، اطاعت و جزا است.^[۲۴۰] از نظر صدرا اصل معنای دین عادت و شأن است.^[۲۴۱]
اما دین در اصطلاح دارای تعریفی است که در زیر چند نمونه را از نظر میگذرانیم:
ـ دین اصول علمی و قوانین عملی است که اعتقاد و عمل به آنها سعادت حقیقی انسان را تضمین میکند.^[۲۴۲]

اوکراین

۲۰۹۶۱۳۰۰

اندونزی

۱۹۳۷۷۰۳۰

فرانسه

۱۵۵۰۰۰۰۰

امریکای جنوبی

۱۲۵۰۰۰۰۰

جهانی

۶۹۰۶۶۸۲۹۲

(فائو^[۱۰]، ۲۰۱۳)
۲-۶ گروهای هتروتیک
یکی از اولین مقالات در زمینه اصلاح و تولید الگو‌های هتروتیک در سال ۱۹۲۲ انتشار یافت. مفهوم گروه‌های هتروتیک برای اولین بار توسط محققان ذرت وضع شد. یک گروه‌ هتروتیک را می‌توان مجموعه‌ای از ژنوتیپ‌های‌ مرتبط یا غیر‌مرتبط به هم از یک جامعه یا جوامع مختلف تعریف کرد که وقتی با ژنوتیپ‌های سایر ژرم‌پلاسم‌ها تلاقی‌ داده شوند، قابلیت ترکیپ پذیری مشابهی را به نمایش می‌گذارند. از طرف دیگر یک الگوی هتروتیک، یک جفت گروه‌‌ هتروتیک خاص از جمعیت‌ها یا لاین‌هایی هستند که در جریان آمیزش‌هایشان، هتروزیس بالا و در نتیجه عملکرد هیبرید زیادی نشان می‌دهند. علم و آگاهی از گروه‌ها و الگو‌های هتروتیک، در بهنژادی مسئله‌ای مهم است(آکوا، ۱۳۸۹). ثابت شده که برنامه انتخاب مکرر در بهبود گروه هتروتیک برای بهره‌برداری هدفمند از هتروزیس و تفاوت‌های بین گروه‌های هتروتیک موثر است(ایکسا و همکاران، ۲۰۰۵). بهنژادگران می‌توانند برای ایجاد گروه‌ها و الگوه‌های هتروتیک، از آنالیز شجره، بررسی جغرافیایی، اندازه‌گیری هتروزیس و تجزیه قابلیت ترکیب‌پذیری استفاده کنند. علاوه براین برخی از آنها برای کسب اطلاعات مقدماتی در خصوص الگوهای هتروتیک در جوامع کوچک، از روش دی‌الل استفاده می‌کنند. همچنین می‌توان از فناوری نشانگرهای مولکولی در این جهت بهره جست(آکوا، ۱۳۸۹).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۷ برنامه اصلاحی ذرت
از جمله اهداف مهم اصلاح نباتات، اصلاح ترکیبات یا بهبود کیفیت غذایی و تغذیه‌ای برخی صفات به منظور رفع نیاز‌ها می‌باشد. واریته‌هایی با میزان پروتئین بالا(ذرت با میزان لیزین بالا یا ذرت با کیفیت پروتئین بالا)، در نقاط مختلف دنیا تولید شده‌اند. آغاز برنامه اصلاحی ذرت در ایران در سال ۱۳۴۹، جهت ایجاد هیبریدهای پر محصول شروع شد و بدین ترتیب هیریدهای مختلفی از منابع شناخته شده، ناشناخته و بدون شجره مشخص تولید گردید. اطلاع از تنوع ژنتیکی و روابط بین مواد برگزیده اصلاحی دارای اهمیت اساسی در اصلاح نباتات است. در برنامه اصلاح ذرت هیبرید، کارایی روش‌های مورد استفاده برای شناسایی لاین‌هایی که بایستی به عنوان والدین هیبرید پر محصول تلاقی داده شوند، موفقیت برنامه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند. اخیرا استفاده از نشانگر مولکولی DNA به عنوان ابزاری امید بخش در گروه‌بندی لاین‌ها مطرح می‌باشد(چوکان و همکاران، ۱۳۸۴).
۲-۸ تنوع ژنتیکی
ژنوم‌های مختلف، پاسخ متفاوتی را به تغییرات محیطی نشان می‌دهند. برخی از ‌آنها دارای عملکرد متوسط(پایدار) در هر دو شرایط محیطی مساعد و نامساعد هستند. در حالی که، برخی دیگر از عملکرد بسیار بالا در محیط مساعد و عملکرد پایین(کمتر از متوسط) در محیط نامساعد(حاشیه‌ای) برخوردار می‌باشند. موضوع تنوع ژنتیکی در اصلاح نباتات فوق العاده اهمیت دارد. تنوع ژنتیکی را می‌توان در سطح مولکولی و همچنین در شکل ظاهری گیاه، تشخیص داد. ابزارهای بیوتکنولوژی موجود(نشانگرهای DNA)، بهنژاد‌گران را در بررسی تنوع ژنتیکی در سطح مولکولی کمک می‌کنند. تنوع را می‌توان در تعدادی از صفات، به شکل تنوع قابل مشاهده در صفات ظاهری(مثل ارتفاع بوته، رنگ و اندازه گیاه) مشاهده کرد(آکوا و همکاران، ۱۳۸۹).
یکی از پایه‌های اساسی در اصلاح نباتات، دسترسی و آگاهی از میزان تنوع در مجموعه‌های ژنتیک و مراحل مختلف پروژه‌های اصلاحی است. درک و مدیریت تنوع طبیعی موجود در داخل ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی گونه‌های گیاهی نقش مهمی را در ایجاد برنامه‌های هدفدار برای بهبود محصولات زراعی دارند. از نشانگرهای DNA برای تعیین میزان تنوع ژنتیکی و تعیین ارتباطات فنتیکی^[۱۱] در گونه‌های مختلف استفاده می‌شود. اطلاعات مربوط به تنوع ژنتیکی برای اتنخاب نژادهای والدینی و همچنین پیشگویی عملکرد دورگ‌ها به ویژه در گیاهانی مانند برنج و ذرت که دورگ‌های تجاریی دارند، مفید است(چوکان و همکاران، ۱۳۸۴). تنوع ژنتیکی یک صفت معین میزان پراکنش ارزش‌های صفت مد نظر بعد از حذف اثر محیط است. تعیین تنوع ژنتیکی در مواد گیاهی گام اولیه برای شناسایی، حفظ و نگهداری ذخایر توارثی و نیز پایه اساسی و اولیه برای تحقیقات ژنتیکی و برنامه‌های اصلاحی می‌باشد. تنوع گیاهی به مرور زمان در اثر تفاوت در اقلیم، جغرافیا، مرزهای زمینی و ارتفاع ایجاد شده است. انسان نیز با جابه‌جایی بذور گیاهان و کاشت آن ها در محیطی جدید و انتخاب گیاهان با خصوصیات ویژه، باعث ایجاد تفاوت بین گیاهان و اجداد مادریشان شده است. چنان که اشاره شد تنوع ژنتیکی در اصلاح‌ نباتات خیلی مهم است. تنوع اساس کارهای اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی و در حقیقت ماده خام ضروری برای آن است(ارزانی، ۱۳۸۱).
تنوع و انتخاب دو رکن اصلی هر برنامه اصلاحی بوده و انجام انتخاب منوط به وجود تنوع مطلوب از حیث هدف مورد بررسی می‌باشد. برای بهره‌مندی از تنوع موجود و ایجاد تغییرات جدید، ارزیابی ذخایر ژرم‌پلاسم ضروری به نظر می‌رسد(گوپتا^[۱۲]و همکاران، ۱۹۹۹).
امروزه با پیدایش و توسعه تکنیک نشانگرهای مولکولی بر پایه DNA، مطالعه تنوع بر روی گیاهان آسان‌ترشده است. این نشانگرها ابزار قدرتمندی برای تشخیص ژنوتیپ‏ها و تخمین تنوع ژنتیکی آن ها محسوب می‏شوند(مورف^[۱۳] و همکاران،۱۹۹۴ و پاندیان^[۱۴] و همکاران،۲۰۰۰).
۲-۹ انواع نشانگر
نشانگرهای مولکولی در واقع نشانه‌های روی کروموزم‌ها هستند که در هنگام ایجاد یک نقشه ژنتیکی، به عنوان نقاط مرجع برای شناسایی مکان سایر ژن‌های مورد نظر به کار می‌روند. نشانگرهای ژنتیکی را می‌توان هم در سطح مورفولوژیکی و هم در سطح مولکولی یا سلولی به دو گروه عمومی طبقه‌بندی کرد. نشانگرهای مورفولوژیکی، به عنوان اثر متقابل ژن‌ها و محیط در بیرون از موجود زنده قابل تشخیص هستند. از طرف دیگر، نشانگرهای مولکولی در سطح کوچک‌تر از سلول، شناسایی می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در جریان چرخه زندگی یک موجود و قبل از رسیدن به بلوغ سنجید. نشانگرهای مولکولی را باید ضرورا با روش‌های شمیایی اندازه‌گیری کرد. این نشانگر‌ها به دو نوع نشانگرهای پروتئینی و نشانگرهای DNA تقسیم می‌شوند(آکوا، ۱۳۸۹). هر چه تکرارپذیری یک نشانگر کمتر باشد تشخیص تنوع ژنتیکی حقیقی با بهره گرفتن از آن نشانگر کمتر خواهد بود. نشانگرهای مورفولوژیک بدلیل اینکه تحت تأثیر شرایط محیطی قرار می‌گیرد و همچنین به دلیل کم بودن تعداد آنها قادر به بررسی تنوع ژنتیکی حقیقی به طور معنی‌دار نخواهند بود. در مقابل نشانگرهای مولکولی تحت ثأثیر شرایط محیطی قرار نمی‌گیرند و پوشش ژنومی مناسبی را ایجاد می‌کنند. بنابراین این نشانگرها قادرند نقاط چند شکلی را با اطمینان بالاتری در اختیار قرار دهند و به عبارت دیگر تنوع حقیقی بیشتری را نشان خواهند داد(نقوی و قره‌ریاضی، ۱۳۸۸ ).
مورفولوژیکی آیزوزایم‌ها
بیوشیمیایی
نشانگر پروتئین‌ها
RFLP
مولکولی غیر مبتنی برPCR Minisatellite (مبتنی بر هیبریداسیون) RLGS
دی‌ان‌ای RAPD
نشانگر تصادفی DAF
(Arbitrarilyb primed PCR) AP-PCR
مبتنی بر PCR
نشانگر اختصاصی یا نشانمند از توالیISSR
Sequence tagged Sites SSR
AFP

۱۹

۳۶.۰۹

۱۹.۵۴۱

.۱۰۰

۰.۷۰۲

۲۰

۳۶.۱۹

۱۶.۹۷۲

.۴۸۲

۰.۷۱

در جدول Item-Total Statistics در ستون اول نام متغیر سوالات و شاخص های ستون بعدی در صورت حذف متغیر آمده است. در ستون دوم میانگین امتیازات هر سوال پس از حذف سوال مورد نظر، در ستون سوم واریانس امتیازات، در ستون چهارم همبستگی بین متغیرها و در ستون پنجم مقدار آلفای کرونباخ با توجه به حذف متغیر مورد نظر را نشان داده شده است.

کفایت نمونه گیری
قبل از انجام تحلیل عاملی بایستی ابتدا از کفایت نمونه گیری اطمینان حاصل کرد که آیا می توان داده های موجود را برای تحلیل مورد استفاده قرارد داد به عبارت دیگر، آیا تعداد داده های موجود برای تحلیل عاملی مناسب هستند یا خیر، برای این منظور می توان از شاخص KMO و آزمون بارتلت که در زیر توضیح داده شده اند، استفاده کرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شاخص KMO
از این شاخص برای تعیین کفایت نمونه گیری استفاده می شود بطوریکه کوچک بودن همبستگی جزئی بین متغیرها را بررسی می کند و مشخص می سازد آیا واریانس متغیرهای تحقیق، تحت تاثیر واریانس مشترک، برخی عامل های پنهانی یا اساسی است یا خیر. این شاخص در فاصله بین ۰ تا ۱ قرار دارد. اگر مقدار شاخص نزدیک به ۱ باشد (۰.۶)، داده های مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند. در غیر اینصورت (معمولا کمتر از ۰.۶) نتایج تحلیل عاملی برای داده های مورد نظر معتبر نیست. این شاخص از رابطه زیر به دست می آید:
که در این رابطه ضریب همبستگی بین متغیرهای و ضریب همبستگی جزئی بین آنهاست.

آزمون بارتلت:
ممکن است در ماتریس همبستگی دو حالت پیش آید، در حالت اول ماتریس همبستگی بین متغیرها یک ماتریس واحد وهمانی است. در این صورت متغیرها ارتباط معناداری با هم ندارند و در نتیجه امکان شناسایی عامل های جدید بر اساس همبستگی متغیرها با یکدیگر وجود ندارد به ماتریس همانی، ماتریس شناخته شده نیز می گویند و به صورت زیر است:
حالت دوم زمانی است که ماتریس همبستگی بین متغیرها یک ماتریس واحد و همانی نباشد، یعنی درایه های خارج از قطر اصلی ماتریس حداقل ۰.۳ همبستگی را نشان دهند که در این صورت ارتباط معنادرای بین متغیرها وجود خواهد داشت. بنابراین امکان شناسایی و تعریف عامل های جدیدی بر اساس همبستگی متغیرها وجود دارد. در آزمون بارتلت فرض صفر بیان می کند ماتریس همبستگی یک ماتریس واحد و همانی است که اگر باشد برای شناسایی ساختار (مدل عاملی) نامناسب می باشد. اگر sig آزمون بارتلت کوچکتر از ۰.۰۵ باشد رد فرض صفر تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مدل عاملی مناسب است. زیرا فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می شود.

اجرای تحلیل عاملی در SPSS
در این تحقیق، به منظور تعیین و اندازه گیری سهم بازار و قدرت رقابتی کسب و کار در گروه بهمن، با توجه به تحقیقات گذشته ۸ متغیر تاثیر گذار شناسایی شده و در بین ۱۴۵ نفر از متخصصین ،کارشناسان و مدیران شرکت گروه بهمن توزیع و داده ها جمع آوری شده است. طیف پاسخ به سوالات، طیف پنج گزینه ای لیکرت است که هریک از پاسخ ها به صورت (۱= خیلی زیاد، ۲=زیاد، ۳=متوسط، ۴=کم، ۵= متوسط) ارزش گذاری شده است. میخواهیم جهت شناخت عوامل اصلی، از تحلیل عاملی استفاده کنیم. سوالات ۸ گانه این تحقیق را در جدوال زیر قابل مشاهده می باشد. جدول خروجی اول ماتریس همبستگی بین متغیرها را نشان می دهد. همه مقادیر قطر اصلی این ماتریس یک هستند زیرا همبستگی هر متغیر با خودش را نشان می دهد.
جدول ۳-۵: ماتریس همبستگی سوالات Correlation Matrix
در جدول خروجی دوم نتیجه آزمون بارتلت که تقریبی از آماره کای دو است، را نشان داده شده است. مقدار sig آزمون بارتلت، کوچکتر از ۰.۰۵ (۰.۰) است که نشان دهنده این است که تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار، مدل عاملی مناسب است و فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می شود. همچنین شاخص KMO با مقدار ۰.۱۸۵ در ابتدای این جدول آمده است. چون مقدار آن به یک نزدیک نیست، تعداد نمونه (تعداد پاسخ دهندگان) برای تحلیل عاملی کافی نمی باشد لذا بهتر است تعداد نمونه بیشتری گرفته شود.
جدول ۳-۶: آزمون بارتلت و شاخص KMO
خروجی سوم به ترتیب اشتراک اولیه (Initial) و اشتراک استخراجی (Extraction) را نشان می دهد. اشتراک یک متغیر برابر توان دوم همبستگی چندگانه () برای متغیرهای مربوطه با بهره گرفتن از عامل ها به عنوان پیش بینی کننده است. ستون اول اشتراک ها را قبل از استخراج عامل یا عامل ها بیان می کند. به همین دلیل تمامی اشتراک های اولیه برابر ۱ می باشد. در ستون دومی هرچه مقادیر اشتراک استخراجی بزرگ تر باشد، عامل های استخراج شده، متغیرها را بهتر نمایش می دهند. اگر هر یک از مقادیر اشتراک استخراجی بسیار کوچک باشند (کمتر از ۰.۵) باید حذف شوند و ممکن است استخراج عامل دیگری الزامی شود. در این مثال هیچکدام از متغیرها مقادیر اشتراک استخراجی شان کمتر از ۰.۵ نیست.
جدول ۳-۷: آزمون جدول اشتراک اولیه و اشتراک استخراجی
خروجی چهارم با عنوان Total Variance Explained حاوی سه قسمت است.
قسمت اول با برچسب Initial Eigenvalues مربوط به مقادیر ویژه است و تعیین کننده عامل هایی است که مقادیر ویژه آنها بیشتر از ۱ است و در تحلیل باقی می مانند. عامل هایی که دارای مقدار ویژه کمتر از ۱ هستند، از تحلیلی خارج می شوند و عوامل خارج شده از تحلیل، عواملی هستند که حضور آنها باعث تبیین بیشتر واریانس نخواهد شد. قسمت دوم با برچسب Extraction Sums of Squared Loadings مربوط به مقدار ویژه عوامل استخراجی بدون چرخش است. قسمت سوم این جدول با عنوان Rotation Sums of Squared Loadings نشان دهنده مقادیر ویژه عوامل استخراجی با چرخش می باشد. در این مثال عامل های ۱،۲،…،۸دارای مقادیر ویژه بزرگ تر از ۱ هستند و در تحلیل باقی می مانند. اگر به ستون واریانس تجمعی نسبی توجه کنید، این چهار عامل می توانند ۸۵.۱۳۰ درصد از تغییر پذیری (واریانس) متغیرها را توضیح دهند. توجه داشته باشید که در چرخش عامل های باقی مانده، نسبتی از کل تغییرات که توسط این سه عامل توضیح داده می شود، ثابت است ولی بر خلاف روش بدون چرخش، که در آن عامل اول درصد بیشتری از تغییرات (۱۹.۴۱۶ درصد) را تعیین می کند، در روش چرخش عامل ها، هریک از آن ها نسبت تقریبا یکسانی از تغییرات را توضیح می دهند. این ویژگی چرخش واریماکس (Varimax) است که تغییرات را میان عامل ها به صورت یکنواخت توزیع می کند.
جدول ۳-۸: توضیح واریانسها
خروجی پنجم نمودار scree است که برای متغیرها می باشد. این نمودار تصویر گرافیکی مقدار ویژه در هریک از عامل های استخراج شده است. مقدار واریانس توجیه شده (مقدار ویژه) با استخراج عامل های بعد از عامل هشتم به سرعت افت می کند. مقادیر ویژه عامل های اول، دوم و … و هشتم بیشتر از یک است و به همین دلیل در خروجی باقی می ماند.
نمودار ۳-۱: نمودار جزئی (Scree)
خروجی ششم ماتریس اجزا یا عامل های چرخیده نشده را نشان می دهد که شامل بارهای عاملی (اثربخشی عاملی) هریک از متغیرها در هشت عامل باقی مانده می باشد.
جدول ۳-۹: ماتریس اجزاء
تفسیر بارهای عاملی بدون چرخش ساده نیست. بنابراین عامل را می چرخانیم تا قابلیت تفسیر آن افزایش یابد. این موضوع در خروجی بعدی آمده است.
خروجی هفتم ماتریس چرخیده شده اجزا را نشان می دهد که شامل بارهای عاملی هریک از متغیرها در ۸ عامل باقی مانده پس از چرخش است. این ماتریس را راحت تر از ماتریس چرخیده نشده قبلی می توان تفسیر کرد. هرچه مقدار قدر مطلق این ضرایب بیشتر باشد، عامل مربوط به نقش بیشتری در کل تغییرات (واریانس) متغیر مورد نظر دارد.
جدول ۳-۱۰: ماتریس چرخیده اجزاء
با توجه به نتیجه تحلیل عاملی روی ۲۰ متغیر قدرت رقابتی کسب و کار، هشت عامل به عنوان عامل های اصلی شناسایی می شود.
در حالی که سه متغیر اول تنها روی عامل ۵ دارای بار عاملی بیشتری هستند، متغیر ۴ و ۵ روی عامل ۷، متغیر ۶ روی عامل ۸ و …دارای بار عاملی زیادتری هستند. این هشت عامل ناهمبسته هستند و از طرفی همبستگی بین ۲۰ متغیر را می توان با این هشت عامل توجیه کرد.

• خطرناکی برخی آزمایش ها

از طرفی با ورود تکنولوژی رایانه به مدارس و تبدیل کلاس های سنتی به کلاس های با امکانات هوشمند کاربرد از این ابزار به عنوان یک ضرورت انکار ناپذیر مطرح است. در همین راستا استفاده از محیط های مجازی و شبیه سازی شده در آموزش برای جبران کمبود امکانات آزمایشگاهی و انجام آزمایش هایی مجازی به دور از خطر و یا هزینه های بالا بسیار حائز اهمیت است. اما با این همه، عدم درک و رسیدن به یک تجربه واقعی، عدم کسب مهارت های دست ورزی مورد انتظار و همچنین ایجاد سوبرداشت در نتیجه کار، ایراداتی است که مخالفین استفاده از آزمایشگاههای مجازی مطرح می کنند. بنابراین با توجه به مطالب مطرح شده مهم است بدانیم انجام آزمایش بصورت واقعی بیشتر بر یادگیری درسی همچون علوم تجربی تاثیر بیشتری دارد یا استفاده از نرم افزارهای آزمایشگاه مجازی؟

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۴ سوال پژوهش
آیا انجام آزمایش بر مبنای روش های واقعی و مجازی بر یادگیری علوم تجربی تاثیر متفاوتی برجای می گذارد؟
۱-۵ فرضیه های تحقیق
با توجه به اینکه در چند سال گذشته هوشمند سازی کلاس ها و مدارس در ایران افزایش چشمگیری یافته است، شناخت اثربخشی استفاده از شیوه های آموزش مجازی اهمیت خاصی پیدا می کند.
فرضیه های که پژوهش حاضر پیگیری می کند عبارت است از:

• آموزش به طریق آزمایشگاه واقعی بر یادگیری دانش آموزان تاثیر دارد.

• آموزش به طریق آزمایشگاه مجازی بر یادگیری دانش آموزان تاثیر دارد.

۱-۶ متغییرهای پژوهش
۱-۶-۱ متغیر مستقل
شیوه انجام آزمایش با دو طریق واقعی و مجازی
۱-۶-۲ متغیر وابسته
یادگیری علوم تجربی
۱-۶-۳ متغیر کنترل
دانش آموزان – مقطع تحصیلی – سال تحصیلی – جنس – سن – دبیر درس علوم تجربی – نوع مدرسه
۱-۷ تعریف واژه ها
۱-۷-۱ آزمایش واقعی
الف) تعریف مفهومی
آزمایش به مجموعه‌ای از اعمال و فعالیتها گفته می‌شود که به منظور شناخت پدیده‌ها و در جهت سنجش فرضیه‌ای انجام گرفته و موجبات دست ورزی و کسب مهارت و تجربه را فراهم می سازد ( هودسون^[۱۰] ، ۱۹۹۰).
ب) تعریف عملیاتی
در این پژوهش منظور از انجام آزمایش واقعی، فعالیت های مکمل کتاب است که در شرایط آزمایشگاه واقعی انجام می پذیرد(جزئیات بیشتر در مورد نحوه اجرای این روش در فصل سوم ذکر شده است).
۱-۷-۲ آزمایش مجازی
الف) تعریف مفهومی
تصویری تولید شده توسط کامپیوتر که این امکان را به کاربر و یا کاربران می دهد یا آنها را مجبور می کند چنین احساس کنند که به طور غیر فیزیکی در محیطی حضور دارند و به تعامل با این محیط بپردازند (اسکرودر^[۱۱]، ۱۹۹۶ نقل از اصغری، ۱۳۸۸).
ب) تعریف عملیاتی
در این پژوهش آزمایش مجازی، انجام فعالیت های آزمایشگاهی با نرم افزار CROCODILE CHEMISTRY 605 می باشد که قابلیت اجرا و نمایش آزمایش های کتاب علوم دوره متوسطه اول را دارا می باشد (جزئیات بیشتر در مورد نحوه اجرای این روش در فصل سوم ذکر شده است).
۱-۷-۳ یادگیری
الف) تعریف مفهومی
یادگیری، تغییرات نسبتا پایدار در بالقوه رفتار است که در نتیجه تمرین و همراه با تقویت حاصل شود( کمبل^[۱۲]، ۱۹۶۱ ، لگان^[۱۳]، ۱۳۷۰ ، آندرسون ^[۱۴]، ۱۹۹۵ ، نقل از کدیور، ۱۳۸۱).
ب) تعریف عملیاتی
در این پژوهش یادگیری یعنی مهارت های لازم در سطح دانش ، درک و فهم و کاربرد که به وسیله کسب نمرات آزمون دانش آموزان متبلور می شود.
۱-۸ خلاصه
انجام فعالیت های آزمایشگاهی جز جدایی ناپذیر در یادگیری علوم تجربی است که بی شک تاثیرات عمیقی بر فرآیندهای تدریس و یادگیری بهتر علوم دارد و به دو صورت واقعی و مجازی می تواند صورت بگیرد. پژوهش پیش رو به دنبال تعیین مقایسه میزان اثربخشی روش های مختلف انجام آزمایش بر یادگیری علوم دارد.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
۲-۱ مقدمه
سرعت تحولات و پیشرفته های صورت گرفته در عرصه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در دنیای معاصر تا حدی است که به نظر می رسد تغییراتی حیاتی و بنیادین را در حوزه های مختلف حیات بشری از جمله در حوزه آموزش و یادگیری به همراه داشته است. برخی از اندیشمندان معتقدند که ورود این فناوری های نوظهور به حوزه تعلیم و تربیت می تواند یادگیری را تسهیل بخشیده و در نتیجه نهادهای آموزشی سنتی را متزلزل کند (ابراهیم آبادی، ۱۳۸۹).
امروزه یکی از کلیدی ترین سوالات که محور تحقیقات زیادی گردیده پرداختن به این نکته است که آیا فناوری های جدید جایگزین روش های سنتی خواهند بود و یا به عنوان یک مکمل در کنار روش های سنتی از آن ها باید استفاده شود.
۲-۲ یادگیری^[۱۵]
۲-۲-۱ مفهوم یادگیری
یادگیری مفهومی است که در موارد بسیار به کار برده می شود و به نظر می رسد که همه آن را می شناسند، به شرط آنکه ملزم به تعریف آن در قالب عبارت علمی نباشند. بسیاری یادگیری را کسب اطلاعات، معلومات یا مهارت های خاص می دانند و عده ای هم انتقال مفاهیم علمی از فردی به فرد دیگر.
یادگیری به تغییراتی اطلاق شده است که بر اثر تجربه بدست می آید( مازور^[۱۶]، ۱۹۹۰؛ راکلین^[۱۷]، ۱۹۸۷ نقل از کدیور، ۱۳۸۱). به نظر تراورس^[۱۸](۱۹۷۲)، یادگیری زمانی رخ می دهد که در نتیجه شرایط محیطی، تغییرات نسبتا پایداری در پاسخ به وجود آید. منظور از شرایط محیطی گاهی همان محرک است و عواملی مانند پاسخ و محرک که فرد دیگری غیر از یادگیرنده می تواند ملاحظه کند، یادگیری فرایندی پیچیده و متضمن تغییرات درونی نیز هست. ولی در بعضی موارد، شاهد تحقق یافتن یادگیری به صورت پاسخ قابل مشاهده ای که از یادگرنده سر می زند هستیم. تراورس در تعریف یادگیری، تغییرات ناشی از خستگی یا تغییرات زودگذر رفتاری را از یادگرندگان جدا می کند(کدیور، ۱۳۸۱).
رفتارگرایان، یادگیری را تغییر در رفتار قابل مشاهده و اندازه گیری تعریف کرده اند. از دیدگاه گشتالت^[۱۹]، یادگیری عبارتست از کسب بینش های جدید یا تغییر در بینش های گذشته. هیلگارد و مارکوئیز^[۲۰] یادگیری را فرایند تغییرات نسبتا پایدار در رفتار بالقوه^[۲۱] فرد که بر اثر تجربه حاصل می شود تعریف کرده اند(احمدی، ۱۳۹۱).
کمبل^[۲۲] یادگیری را بصورت تغییر نسبتا پایدار در توان رفتاری که در نتیجه تمرین تقویت شده و رخ می دهد تعریف می کند. به استناد تعریف کمبل از یادگیری می توان نتیجه گرفت نخست آنکه تغییر در رفتار یعنی نتایج یادگیری همواره باید قابل انتقال به رفتار مشاهده پذیر باشد و پس از یادگیری یادگیرنده قادر به انجام کارهای خواهد بود که پیش از یادگیری نمی توانست آنرا انجام دهد. دوم اینکه، تغییرا رفتاری نسبتا پایدار است یعنی نه موقتی است نه ثابت. سوم اینکه، تغییر در رفتار حتما نباید بلافاصله پس از یادگیری رخ دهد و ممکن است توانایی های مدنظر بلافاصله در رفتار او ظاهر نگردد. چهارم اینکه، تغییر در رفتار یا توان رفتاری از تجربه یا تمرین ناشی می شود. و پنجم آنکه تجربه یا تمرین باید تقویت بشود یعنی تنها پاسخ هایی که به تقویت می انجامد آموخته می شوند(السون و هرگنهان،۲۰۰۹ نقل از سیف، ۱۳۸۶).
۲-۲-۲ مواضع نظریه پردازان مختلف در مورد یادگیری