یکی از مواردی که بایستی ‌در مورد جمع‌ آوری داده ­ها به آن توجه کرد، روایی ابزارهای گردآوری داده ­ها است. منظور از روایی ابزار گردآوری داده ­ها این است که ابزارها بتوانند واقعیت­ها را به خوبی نشان دهد. از آنجا که ابزار گردآوری داده ­ها در این پژوهش، بانک­های اطلاعاتی تهیه شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران و یا کتابخانه­ سازمان بورس اوراق بهادار تهران است، لذا می توان به روایی ابزار­های گردآوری داده ­ها اعتماد نمود.

۳-۳ معرفی متغیر های تحقیق و نحوه ی محاسبه ی آن ها

برای آزمون فرضیات تحقیق، مدل رگرسیونی چندگانه ای تدوین شده است که نحوه ی اندازه گیری و محاسبه ی متغیر های این الگو ها در جدول شماره ۳-۳ اشاره شده است.

جدول ۳-۳: نحوه اندازه گیری متغیرها

نوع متغیر

نام متغیر

نماد متغیر

نحوه محاسبه

متغیر های مستقل

متغیر های مستقل

بازده فوق العاده سهام

Idio Ret

:εi,t جمله اخلال حاصل از اجرای الگوی رگرسیونی زیر:

β۰ +β۱ IRET+ εi,t=RET

RET: بازده واقعی ماهانه شرکت

IRET: بازده واقعی ماهانه صنایع

متغیر های مستقل

متغیر های مستقل

بازده فوق العاده سهام

Idio Ret

:εi,t جمله اخلال حاصل از اجرای الگوی رگرسیونی زیر:

β۰ +β۱ IRET+ εi,t=RET

RET: بازده واقعی ماهانه شرکت

IRET: بازده واقعی ماهانه صنایع

بازده سیستماتیک سهام

Ret Peer

β۰ +β۱ IRET

ریسک فوق العاده بازده سهام

Idio Risk

STDEV (Idio Ret)

انحراف معیار بازده فوق العاده سهام طی ۳ سال به صورت چرخشی می‌باشد.

ریسک سیستماتیک بازده سهام

Risk Peer

STDEV (Ret Peer)

انحراف معیار بازده سیستماتیک سهام

طی ۳ سال به صورت چرخشی می‌باشد.

متغیر های کنترل

بازده تعدیل شده دارایی ها

AJ ROA

AJ ROA=F ROA-I ROA

:بازده دارایی های شرکت FROA=FNI/FTA

: بازده دارایی های صنعت IROA=INI/ITA

ریسک بازده تعدیل شده دارایی ها

Risk- ROA

STDEV (AJ ROA)

انحراف معیار بازده تعدیل شده دارایی ها طی ۳ سال به صورت چرخشی می‌باشد.

اندازه شرکت

SIZE

SIZEi,t =LOG (TA i,t)

متغیر وابسته

مدت تصدی

CEO TEN

Wi : وزن هرعضو هیات مدیره

N: تعداد اعضای هیات مدیره

۳-۳-۱ نحوه اندازه گیری متغیر وابسته

دوره ی تصدی هیات مدیره(CEOTEN):

به منظور محاسبه مدت تصدی اعضای هیات مدیره از روش میانگین موزون استفاده می شود.بدین صورت که،ابتدا

مدت تصدی هریک از اعضای هیات مدیره در هر سال برابر است با تعداد سال هایی که از زمان تصدی آن در هیات مدیره می‌گذارد( برای سال اول t=1، سال دوم t=2، سال سوم t=3 و ….)

سپس از طریق محاسبه ی میانگین موزون مدت تصدی اعضای هیات مدیره،دوره ی تصدی هیات مدیره را به دست می آوریم:

(الگوی شماره ۱ )

Wi : وزن هرعضو هیات مدیره در هر شرکت می‌باشد که برای رئیس هیات مدیره عدد۲ و سایر اعضا عدد۱ لحاظ می شود.

N: تعداد اعضای هیات مدیره

۳-۳-۲ نحوه اندازه گیری متغیر های مستقل

در این تحقیق اثر چهار متغیر مستقل بر دوره تصدی هیات مدیره مورد بررسی قرار می‌گیرد:برای برآورد ریسک مرتبط با توانایی‌های هیات مدیرهو ریسک غیر مرتبط با آن، نوسانات کل بازده را به دو بخش نوسانات فوق العاده و سیستماتیک تفکیک می‌کنیم .فرض بر این است که اطلاعات درباره ی توانایی‌های هیات مدیره در بخشی از بازده عملکرد که خاص شرکت می‌باشد،منعکس می شود در حالی که بخش سیستماتیک به توانایی‌های هیات مدیره مربوط نیست بلکه مخل توایایی های آن ها می‌باشد.

سنجه ی ریسک مرتبط به توانایی‌های هیات مدیره در این تحقیق را ریسک فوق العاده می نامیم که از طریق انحراف معیار بخش بازده فوق العاده ی سهام بعد از حذف بازده صنعت محاسبه می‌کنیم و ریسک غیر مرتبط را که انحراف معیار بازده سهام شرکت مربوط به اثرات صنعت می‌باشد،ریسک سیستماتیک می‌نامند.برای هر سال از بازده های ماهانه برای محاسبه ی ریسک سیستماتیک و فوق العاده استفاده می‌کنیم.برای محاسبه ی متغیر های مستقل نخست رگرسیون زیر را می پیمایم:

RETi,t-1 = β۰ + β ۱IRETt-1 + εi,t-1 (الگوی شماره ۲ )

RETi,t-1 : بازده وافعی ماهیانه شر کت برای سال ماقبل

IRETt-1 : بازده وافعی ماهیانه صنعت برای سال ماقبل که طبق الگوی شماره ۳ تعریف می‌گردد.

(الگوی شماره ۳)

IRET=

1. 1. بازده سیستماتیک(RET Peer): پس از برازش مدل شماره ۲ و محاسبه ی ضرایب رگرسیون با بهره گرفتن از داده های سال ماقبل،اطلاعات واقعی سال جاری را وارد رگرسیون کرده و بازده ی کل را تخمین می زنیم.بازده پیش‌بینی شده از رگرسیون ،بخش۱IRETβ+۰β، سنجه ای برای بازده سیستماتیک می‌باشد.

1. 1. بازده فوق العاده (Idio Ret): در این تحقیق پسماند های الگوی شماره ۲ ( εi,t-1)، به عنوان سنجه ای از بازده فوق العاده در نظر گرفته می شود.

1. 1. ریسک سیستماتیک(Risk Peer): انحراف معیار ارزش های پیش‌بینی شده از رگرسیون شماره ۲،بخش۱IRETβ+۰β ، را به عنوان سنجه ای برای ریسک سیستماتیک محاسبه می‌کنیم.

1. ریسک فوق العاده(Idio Risk): انحراف معیار پسماندهای رگرسیون شماره۲، εi,t-1 ، را به عنوان سنجه ای از ریسک فوق العاده به دست می آوریم.

۳-۳-۳ نحوه اندازه گیری متغیر های کنترل

بر اساس ادبیات تحقیق سه متغیر که احتمال تاثیر گذاری بر نتایج تحقیق را دارند،به عنوان متغیر های کنترلی در نظر گرفته شده است:

1. بازده تعدیل شده دارایی ها (AJ ROA): که به صورت زیر محاسبه می شود:

AJ ROA=F ROA-I ROA

( بازده دارایی های شرکت ) F ROA=FNI/FTA

( بازده دارایی های صنعت) I ROA=INI/ITA

در اینجا: FNI به سود خالص شرکت و FTA به کل دارایی های شرکت اشاره دارد.INI به میانگین سود صنعت و ITA به میانگین کل دارایی های صنعت اشاره دارد.

1. 1. انحراف معیار بازده تعدیل شده دارایی ها (Risk ROA ): از طریق انحراف معیار بازده تعدیل شده دارایی ها در طی سه سال قبل محاسبه می‌گردد.

1. اندازه شرکت (SIZE): از طریق لگاریتم طبیعی کل دارایی های شرکت به دست می‌آید.

۳-۴ فرضیه‌ها و الگوی تحقیق