۲-۷-۵ پیش‌بینی کننده های بار خانواده

عوامل ویژۀ مرتبط با بیمار می‌تواند بار خانواده را بیفزاید، عواملی مثل علایم بیمار، طول مدت زمانی که در بیمارستان بستری است، تعداد دفعات بستری شدن در بیمارستان، مدت زمانی که از شروع بیماری فرد می‌گذرد، سطح عملکرد اجتماعی و نوع علایم مثبت یا منفی بیمار.در برخی پژوهش‌ها شدت آسیب شناسی‌های روانی یا آشفتگی‌های رفتاری بیمار (خصوصاً رفتارهایی که کنترل و اداره آن ها مشکل بود) و نه تشخیص بیماری، فراوان ترین پیش‌بینی کننده های بار خانواده بودند.حمایت اجتماعی، سن و سطح تحصیلات مراقبین نیز با سطح بار مرتبط است. نوع نسبت خانوادگی مراقب نیز در میزان بار وارده بر وی مؤثر است. چنانچه والدین بار بیشتری را نسبت به همسران تحمل می‌کنند و هزینه بیشتری نیز متقبل می‌شوند. (ونداه ^[۹۰]،۲۰۰۳،به نقل از ترابی)

طول مدت درمان نیز پیش‌بینی کننده خوبی برای بار محسوب می‌شود.طول درمان زیر یک سال با بار بیشتری همراه است. با گذشت ۲ سال از شروع بیماری روانی کاهش چشمگیری در میزان بار مشاهده می‌شود.تحقیقات نشان داده که، بیشترین بار بر روی خویشاوندان بیماری وارد می‌شود که، مرد بوده و بی کارند. بیماران جوانتر از این نظر بار بیشتری را در مراقبین ایجاد می‌کنند. بر اساس تحقیقات، زمانی که اعضای خانواده نگرش مثبت تری به بیماری دارند، سطح بار کم می‌شود. همچنین هنگامی که حمایت اجتماعی افزوده می‌شود، تعداد دفعات بستری بیمار کاهش می‌یابد. تهدیدها، مزاحمت‌ها، زمان سپری شدن با فرد بیمار، و بار مربوط به زندگی اجتماعی محدود شده و کاهش فعالیت‌های تفریحی از دیگر پیش‌بینی کننده های بار خانواده هستند (جوان و لمبرت^[۹۱] ۲۰۰۷،به نقل از شیخنا، ۱۳۸۶).

۲-۷-۶ منابع بار

رز ^[۹۲] (۲۰۰۶) منابع بار را به شرح زیر بر می‌شمارد:

1. 1. نگرانی ‌در مورد آینده

1. 1. رنجش از مطالبات و تقاضاهای بی شمار بیمار

1. 1. منقلب شدن از تغییرات وضعیت بیمار

1. 1. اصطکاک و درگیری خانوادگی

1. 1. به هم ریختن روال معمول و جاری زندگی خانوادگی

1. 1. احساس گناه به خاطر اینکه نمی توانند به بیمار کمک کنند

1. 1. تغییر برنامه ریزی‌های شخصی برای زندگی خود

1. 1. احساس به دام افتادن و اسیر شدن

1. 1. بی توجهی نسبت به نیازهای خانواده

1. 1. نگرانی ‌در مورد بدتر شدن بیماری

1. 1. نگرانی راجع به ننگ بیماری

1. 1. قطع و کاهش زمان تفریحات

1. 1. کاهش زمان سپری شده با دوستان

1. 1. احساس گناه درمورد سببیت بیماری

1. 1. نگرانی برای مسائل مالی

1. 1. اصطکاک و درگیری با دوستان

1. بیکاری و از دست دادن شغل (شیخنا، ۱۳۸۶).

۲-۷-۷ هیجان ابراز شده

هیجان ابراز شده به سازه ای اطلاق می‌شود که چند بعد مهم روابط نزدیک بین فردی را در بر می‌گیرد. این هیجان نکرش‌های انتقادی، خصمانه یا نگرش‌های مربوط به درگیری مفرط هیجانی بک عضو خانواده را نسبت به یکی از بستگان بیمار خود منعکس می‌کند. مفهوم هیجان ابراز شده به منظور ارزیابی وضعیت هیجانی خانواده های دارای بیمار اسکیزوفرن ارائه شده و هم اکنون همانند سایر مؤلفه‌‌های روانپزشکی عامل پیش‌بینی کننده معتبری برای پیامد بالینی نامطلوب این اختلال و هم چنین سایر اختلالات روانی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در خانواده های دارای سطح بالای هیجان ابراز شده میزان عود بیماری بیشتر بوده و پیامدهای بیماری در اختلال اسکیزوفرن منفی خواهد بود. هیجان ابراز شده در حقیقت میزان ابراز هیجان نیست بلکه میزان انتقادی و خصمانه بودن اعضای خانواده ‌در مورد یک عضو دیگر را نشان می‌دهد و یا بیانگر درگیری هیجانی افراطی در بین اعضای خانواده است. اهمیت مفهوم هیجان ابراز شده در اسکیزوفرنی اعتبار پیش بین اندازه دوگانه آن است. در مطالعه ای آمده است که زندگی کردن در خانواده دارای هیجان ابراز شده بالا میزان عود اسکیزوفرنی در یک سال پس از ترخیص را دو برابر می‌کند. در مجموع هیجان ابراز شده مطابق الگوی آسیب پذیری – استرس مربوط به اسکیزوفرنی عمل می‌کند. در حقیقت این الگوهای روانپریشی را به عنوان نتیجه استرس محیطی در واکنش به آمادگی زیربنایی یا آسیب پذیری زیستی برای ایجاد بیماری تلقی می‌کنند. هنگامی که با شروع بیماری آسیب پذیری ایجاد می‌شود، هیجان ابراز شده به عنوان منبع احتمالی استرس می‌تواند باعث بروز یا تشدید نشانه ها شود. مفهوم هیجان ابراز شده ‌در مورد مراقبان حرفه ای نیز استفاده می‌شود. پاسخ‌های هیجان ابراز شده بالا در میان مراقبان حرفه ای با نتایج منفی رابطه دارد و همچنین رابطه مثبت مراقب و بیمار با بهبود بیشتر کیفیت زندگی بیمار و رابطه منفی آن ها با بهبود کمتر کیفیت زندگی بیمار ارتباط چشمگیری دارد (تاتن و ترییربه^[۹۳] نقل از قربانی۱۳۸۶).

پژوهش‌های زیادی ‌در مورد هیجان ابراز شده ‌در مورد مراقبان حرفه ای نشان می‌دهد افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نسبت به اثرات روابط بین فردی حساس هستند. با این حال ممکن است شبکه های اجتماعی محدود و عملکرد اجتماعی اندک این بیماران اثر تعاملات استرس زا با مراقبان رسمی و غیر رسمی را افزایش دهد.هیجان ابراز شده بالا نشانگر یک عامل استرس زا در بیماران اسکیزوفرن بوده و احتمالا با تسریع عود رابطه دارد. هیجان ابراز شده بالای بستگان با حفظ برانگیختگی یا افزایش آن و هیجان ابراز شده پایین بستگان با کاهش برانگیختگی رابطه دارد. بستگان دارای هیجان ابراز شده بالا کمتر قادر به تغییر این وضع بوده و پاسخ‌های آن ها به احتمال بیشتری در شدت بخشیدن به تعاملات منفی سهیم هستند.‌در مورد بررسی رابطه هیجان ابراز شده و عود بیماری به نظر می‌رسد عقاید مراقبان به شکل‌های مختلف در فرایند عود نقش دارد. برای نمونه از طریق میانجیگری کنترل رفتاری که استرس بیمار را افزایش می‌دهد یا به وسیله کاهش حس خودارزشمندی بیمار که ممکن است هذیان‌ها و توهمات منفی متمرکز بر خود را تقویت نماید (کریستین باروکلوه^[۹۴] نقل از دریابندری۱۳۸۹).