p = احتمال وقوع صفت مورد بررسی
q = احتمال عدم وقوع صفت مورد بررسی
N = حجم جامعه آماری
d = خطای نمونه گیری

روش تحقیق: با محاسبه روش کوکران حجم نمونه به ۲۲۵بدست آمده است.
۱-۶-۱- جامعه آماری و روش نمونه گیری
با توجه به اینکه مساحت محدوده مورد مطالعه ۱۱۳هکتار می باشدو تعداد کل قطعات مسکونی در آن محل در حدود۱۶۷۷ عدد است و حدود ۶۱ درصد محله را بافت فرسوده تشکیل داده است جامعه آماری و تعداد نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران در حدود۲۲۵مورد می باشد.
۱-۶-۲- روش های آماری
در این پژوهش پس ازمحاسبه فراوانی،درصدودرصدتجمعی مشخصات دموگرافیک افرادموردپژوهش به محاسبه جداول توافقی بین متغیرهای دموگرافیک موردبررسی اقدام شد.سپس به محاسبه میانگین،انحراف معیار وخطای انحراف استانداردمتغیرها اقدام شد.وازآزمون تحلیل واریانس یک راهه برای محاسبه سوالات پرسشنامه اقدام شدوبرای پی گیری نتایج آزمون تحلیل واریانس ازآزمون تعقیبی توکی استفاده شد.برای تجزیه وتحلیل سوالات ازرگرسیون چندمتغیری خطی باروش همزمان استفاده شد.ازضریب همبستگی پیرسون برای محاسبه رابطه بین متغیرها،وبرای بررسی هماهنگی های درونی آزمون مذکورازضریب آلفای کرومباخ استفاده شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۷- کاربرد نتایج تحقیق
با توجه به اینکه این تحقیق جنبه کاربردی- توسعه ای دارد، بنابراین برای برخی از سازمانها و نهادهایی که با مسائل برنامه ریزی شهری ارتباط دارند از جمله سازمان بهسازی و نوسازی، میراث فرهنگی، سازمان مسکن و شهر سازی می تواند مثمر ثمر باشد. همچنین برای برجسته جلوه دادن نقش صیادی وگسترش آموزش آن می تواند نقش مهمی را در بیکاری جوانان ایفا کند.
نتایج این تحقیق، می تواند گامی کوچک در جهت جذب مجدد جمعیت بومی در بافت شده و از فرسوده آن جلوگیری کند. همچنین این آثار تاریخی و فر هنگی موجب جذب گردشگر و توسعه اقتصادی اجتماعی بافت قدیم گردید.
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
مقدمه
با توجه به مکاتب، وتجارب با ارزش در سطح جهان و همچنین ایران، متأسفانه رشد ناموزون شهری، رکود و فرسودگی بافتهای قدیمی، نزول هویت و حیات مدنی فضاهای شهری، پایین بودن ضریب ایمنی و تخریب محیط زیست در اکثرشهرهای ایران به عنوان یک معضل برای شهروندان ومدیران شهری باقی مانده است. متأسفانه تدوین سیاست ها و برنامه های ناسازگار و یا عدم اجرای برنامه های مناسب، روند تخریب وفرسودگی را تشدید کرده است. امروزه بسیاری از بافت های شهری کشور، اعم از بافت های قدیمی وتاریخی، مرکزی ومیانی وحتی بافت های جدید غیر رسمی ویا برنامه ریزی نشده دستخوش مشکل کرده اند. از سوی دیگر،انباشت سرمایه های بهره بری نشده اجتماعی- اقتصادی وتکنولوژی در این بافت ها بر ضرورت شناخت انواع بافت، مخصوصا بافت قدیم وتاریخی شهرها و نحوه دخالت ومشارکت دولت ومردم را تاکید می ورزد.
قبل از هر فعالیت پژوهشی باید تحقیقات و تئوریهایی که منطبق با موضوع مورد نظر هستند مورد مطالعه قرار گیرند. آشنایی با نظرات کارشناسان و پژوهشگران می تواند به عنوان راهنمایی برای مطالعات بعدی قرار گیرد، به همین خاطر برای مطالعه در بافتهای قدیم شهر لازم است که از نظرات و تئوریهای مختلف که درباره این بافتها بیان شده، استفاده شود.
به لحاظ زمانی ریشه تمام تئوریها و نظریه های مربوط به شهر و بافت قدیم را باید در نیمه دوم قرن هیجدهم جستجو کرد. بررسی و تحلیل نظریه ها، اندیشه ها، سبک و الگوهای متفاوت مربوط به بافت قدیم، امکان دستیابی به راهکارهای مناسب برای زمان حال و مکان و موقع جغرافیایی مورد نظر برای هر محقق و برنامه ریز شهری فراهم می آورد.
از آن زمان تا کنون نوعی تناسب، همزمانی، تأثیرگذاری میان جریانهای فکری، اجتماعی غالب در هر دوره زمانی و نظریه ها و رویه های شهری وجود دارد. این دو نیز برای فضای اجتماعی، کالبدی شهر تأثیر می گذارند و گونه ای ویژه از شهر را تشکیل داده اند ( برک پور، ۱۳۷۸، ص ۱۱۷). در حال حاضر، به دنبال تغییر دیدگاه ها و الگوها در برنامه ریزی شهری، یعنی منسوخ شدن الگوهای طرحهای جامع سنتی و رواج الگوی طرحهای راهبردی مبانی نگرش به بافت قدیم و تغییرات کالبدی و کارکردی آن تا حدود زیادی تغییر کرده است. بنابراین شناخت نوع رویکرد در جهت پیشبرد برنامه ریزی شهری و حل مشکلات در بافت مورد نظر ضرورتی است.
۲-۱-سابقه تحقیق
اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان پدیده های نمادین، بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهر سازی و تمدن شهر نشینی، حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی همواره مورد توجه بوده است. به نظر بعضی محققان، بهسازی و نوسازی شهری مربوط به سالهای پس از انقلاب صنعتی به ویژه قرن نوزدهم به بعد است، اما نوسازی و بهسازی مدرن امروزی و نهادینه شده از اواخر قرن نوزدهم آغاز شده است(شماعی و پور احمد، ۱۳۸۴، ص ۱۹).
– ویه لودو (۱۸۹۶-۱۸۱۴)معتقد است شهرها در روند رشد و گسترش خود موجب بی رونقی و رکود بافتهای قدیمی می شوند. باید برای حفظ هویت فرهنگی بخشهایی که بعد از تاریخ اصلی ساخت بناهای بافت قدیم افزوده شده اند حذف شوند و اگر قسمتهایی از بناهایی تخریب شده، آن را بازسازی وتکمیل نمود(افلاطون ، ۱۳۴۸، ص ۵۰).
– راسکین(۱۹۰۰-۱۸۱۹) نویسنده انگلیسی معتقد است که در روند رشد و توسعه شهرها فضا های کالبدی قدیمی شهر را نباید مورد بازسازی و تجدید بنا و حتی مرمت قرار داد.وی ساماندهی یک بنای قدیمی رابی احترامی به ارزشهای گذشته می دانست و معتقد بود در روند توسعه فیزیکی شهر بافتهای قدیمی به عنوان سند بدون هیچ گونه دخل و تصرف و حتی تعمیر و مرمت نگهداری شوند(فلامکی،۱۳۶۹، صص ۱۸-۱۶).
– کامیلوسیت(۱۹۰۳-۱۸۴۳) نخستین شخصی است که از کاربرد هنر برای زیبایی شهر و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری سخن گفته است. وی بر این باور بود که احیای محیطهای قدیمی باید با توجه نیازهای امروزین جامعه صورت گیرد(مهندسین مشاور طاش، ۱۳۷۳، ص ۱۱).
– هوسمان در دهه ۱۸۷۰ برای اولین بار تجربه احیاء و ساماندهی نواحی تاریخی را که در اثر رشد و گسترش شهر پاریس اتفاق افتاده بود، مطرح نمود. وی به الگوی مرمت به ویژه مرمت بزرگ مقیاس اهمیت بیشتری می داد. بعد از هوسمان به دنبال آن به تدریج در سایر کشورهای جهان از جمله انگلیس اقداماتی توسط ویلیام موریس با تشکیل انجمنی برای حفظ ساختمانهای قدیمی صورت گرفت. این اقدامات در دهه ۱۹۲۰ به پیشگامی لوکوربوزیه وارد مرحله جدیدی شد.
– الکساندر (۱۹۳۶) از نظریه پردازان و طراحان معروف آمریکایی است که با بهره گرفتن از تجارب شهرهای کهن، فرایندی نو را برای طراحی پیشنهاد می کند. او اظهار می دارد:« هنگامی که به زیبا ترین شهرهای روزگار گذشته نگاه می کنیم، همواره احساس می نماییم که این شهرها زنده اند. این احساس تصویری از یک کیفیت ساختاری ویژه است که این شهرها از آن برخوردارند و چون یک کل و تحت قوانین کلیت خود رشد کرده اند. الکساندر ضمن اشاره به این نکته که در شهرهای امروزی چنین کلیتی وجود ندارد، وظیفه دستیابی به استخوان بندی آن را به عهده طراحی شهری گذاشته و ساختاری را ارائه می دهد که برگرفته از بافتهای کهن است(حبیبی و دیگران، ۱۳۸۶، صص ۲۹-۲۸).
از دیدگاه گدس(۱۹۵۰) توجه به حرکت انسان در فضاهای شهری، الهام از شالوده های پنهان و بارز کردن آنها در بهسازی و نوسازی شهری، بهبود محیط شهری و شرایط زیستی ساکنان با مشارکت شهروندان، مطرح نمودن طرحهای مرمتی با طرحهای آمایش، انجام بهسازی و نوسازی بر اساس بافت ارگانیک و سلسله مراتب عملکردی حائز اهمیت می باشد. در دهه ۱۹۶۰ با اعتراض به نوسازیها، مجدداً مرمت و ساماندهی بناهای تاریخی وارد مرحله دیگری گردید، به طوریکه از دهه ۱۹۷۰ الگوی مرمت اهمیت بیشتری یافت و مرمت بزرگ مقیاس یا ساماندهی شهری جای مرمت کوچک مقیاس را گرفت(حبیبی، ۱۳۷۶، ص ۷).
سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۴ در رهنمودهای برنامه ریزی مسکن در کشورهای در حال توسعه اعلام کرد. در روند توسعه فیزیکی شهری و تصرف و اشغال زمینهای اطراف شهرها، دولتها باید به جای تخریب و نوسازی بافتهای فرسوده شهر، به باز سازی آنها بپردازند و گروه های کم در آمدی که به ناچار در این بافتها سکنی گزیده اند، با کمک دولت شرایط زیستی بهتری پیدا کنند چرا که در غیر این صورت، دولت مجبور است تا زمینهای پیرامون شهر رابه آنها واگذار نماید.
– کلاول در سال ۱۹۸۱، مطرح نمود که مهاجرتهای بی رویه و شدید به شهرها، موجب رشد و گسترش شهرها می شود و ازطرف دیگر این مهاجرتها و جابجایهای بی رویه جمعیت، عامل پیدایش زاغه ها و بر هم زننده سیمای سکونتگاه های انسانی به ویژه در بافتهای محسوب می گردد.
– لینچ (۱۹۸۴)شهر ساز آمریکایی است که به امر حفاظت توجه بسیار داشت و حفاظت را امری آیینی و دائمی می دانست. اقدامات لینچ سبب ارائه نظریه هایی عمده در این زمینه گردید که شامل موارد زیر می باشد: الف) مرمت امری آیینی و دائمی است. ب) گفت و گوی میان گذشته و آینده تنها با مرمت آیینی و تداومی امکان پذیر است. ج) نگهداری بنا، مجموعه و یا بافتهای شهری که از کیفیت بالا، معنی و هویت برخوردار می باشند، ضروری است(همان منبع، ص ۳۲).
– بالچین(۱۹۸۸) در بررسیهای اکولوژیکی شهرها در بافتهای قدیمی معتقد است رکود و فرسودگی بافتهای قدیمی ناشی از مهاجرت جمعیت کنونی ساکن بافت قدیم و استقرار افراد فقیر در آن و محرومیتهای اجتماعی است.
– تیسدل(۱۹۹۶) همراه با گروه کاری خود با« ارزیابی مجدد کیفیت محله های تاریخی شهری» میدان پاپونیر و محله پاستورز را در شهرهای سیاتل و نیویورک آمریکا مورد بررسی قرار داده و آن را در اثری با همین عنوان منتشر نمود. وجود مشکلاتی چون انتقال کاربری های تجاری- خدماتی از میدان و کاهش رونق ارزش تجاری و مرکزیتی به منطقه ویژه در مقطع سالهای ۱۹۷۰-۱۹۵۰ فرسودگی ظاهری واحدهای ساختمانی ، افزایش جرم و جنایت شهری، گسترش روزافزون فقر و غیرهتیسدل را بر آن داشت که با هدف جایگزین سازی پارامترهای روان شناختی و معنوی احیاء بافت تاریخی، بهبود بخشی کالبدی و زیست محیطی جدید به منظور ارتقاء تصویر و هویت ناحیه مورد نظر، طرح راهبردی- ساختاری احیای این بافت را با تکیه بر طرحهای موضوعی- موضعی چون ضوابط ورودیهای شهری، رهنمودهای تصویری ساختمان سازی، حفظ حداقل باقی مانده و غیره ارائه دهد(تیسدل،۱۹۹۶).
– ربیع(۲۰۰۳) استاد ایرانی دانشگاه بین المللی ایران در آمریکا در پژوهشی با عنوان«توانمند سازی محله ای، رویکرد جایگزین برای تلفیق سنت و مدرنیزم در بافتهای قدیم شهری»، احکام و ضوابط طرحهای جامع و تفصیلی را به عنوان حکم اعدام بافتهای سنتی محله های قدیمی بر شمرده است(حبیبی و دیگران، ۱۳۸۶، ص ۳۴).
در ایران اولین اقدام مطالعاتی در سال ۱۳۴۸ به سرپرستی مهندس توسلی در مورد بافت قدیم«شهر یزد» انجام گرفته، طرح بعدی «طرح بهسازی محله های فرسوده تهران»«بازار عودلاجان» بود که در سال ۱۳۵۹ تهیه شد، حدود سال ۱۳۶۳ مجموعه طرحهای« روانبخشی» در بافتهای قدیم شهرهای ایران به واسطه وزارت مسکن و شهرسازی در چند شهر به اجراء در آمد(رهنما،۱۳۷۵، ص ۲۳۸).
– فلامکی(۱۳۶۹) یکی از راه های مهم احیاء و ساماندهی بافتهای قدیمی در روند توسعه فیزیکی شهر انطباق کاربردهای خانه ها، بازارها،مدرسه ها و گرمابه های قدیمی با شرایط امروزی است.
– شیعه(۱۳۷۰)در روند توسعه فیزیکی شهرهای امروز معتقد است که از الگوهای شهرهای سنتی در جهت بهسازی و بازسازی و به ویژه توسعه فیزیکی باید استفاده شود و ضمن هماهنگ سازی بخشهای مختلف شهری و ایجاد رابطه و همبستگی بین بخشهای مختلف شهری از مشکلات شهری کاسته شود.
– رهنما(۱۳۷۵) در رساله دکتری خود به روش های احیاء بافت قدیم و توسعه شهری نمونه بافتهای مسکونی مرکز مشهد با تأکید بر محله سر شور پرداخته و عامل احیاء بافت قدیم را در توسعه اجتماعی و اقتصادی ساکنان بافت قدیم معرفی نموده است.
– مشهدیزاده(۱۳۷۸) معتقد است در ایران اولین اقدامات شهر سازانه، ایجاد خیابانهای عریض و اکثراً شطرنجی و عمود بر هم بود این خیابانها بر پیکر بافت قدیمی شهرهای ایران تحمیل شدند؛ نتایج این امر از هم پاشیده شدن شالوده بافت کالبدی شهرهای ایران و از هم گسیختن محلات قدیمی بود.
– شماعی(۱۳۸۰)در رساله دکتری خود،پیامدهای ناشی از توسعه فیزیکی شهر یزد در بافت قدیمی شهری را مورد بررسی قرار داد و می نویسد: یکی از دلایل عمده عقب ماندگی آن کم توجهی از یک طرف و رشد و توسعه بی رویه و ناموزون بخشهای جدید شهری از طرفی دیگر بوده است که در نتیجه هم بخش مرکزی یا بافت قدیم و هم بخش جدید را دچار مشکلات متعددی ساخته است.
– حبیبی و همکاران در سال ۱۳۸۶ کتابی تحت عنوان بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری چاپ نمودند که به بررسی اهمیت بافتهای کهن و مسائل و مشکلات موجود آنها در سطح جهانی و ایران پرداخته است
– محمد آئینی(۱۳۸۶) در کتاب “موضوعات اقتصادی، مالی و مدیریتی در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری”بطور جامع به نهضت های نوسازی بافت های فرسوده، طرح توانمند سازی صاحبان املاک فرسوده، ضرورت مشارکت مردم، تجمیع بلوک ها، ارائه نمونه های مطالعاتی در این زمینه، بررسی جنبه های اقتصادی و مالی نوسازی بافت های فرسوده و …. پرداخته است. شاید بتوان گفت این کتاب جزء بهترین منابع در مورد بازسازی بافت های فرسوده با رویکرد تامین مسکن می باشد.
– حسن قهرمانی (۱۳۸۶)در پایان نامه خود تحت عنوان” بهسازی و مرمت بافت های فرسوده شهری” بیشتر به بیان چارچوب نظری در این مورد و ارائه نظریات و جایگاه بافت های فرسوده در برنامه های توسعه در ایران پرداخته است. روش و الگویی برای برخورد با این بافت ها را ارائه نکرده است. با بررسی پایان نامه ها و تحقیقات موجود در زمینه بافت های فرسوده این چنین استنباط می شود که تحقیقات انجام شده تاکید بیشتری به تعریف و مفاهیم، مکاتب، سوابق و چارچوب نظری در مورد بافت ها دارند و کمتر به ارائه راهکارها و الگو های کاربردی در این زمینه پرداخته شده است.
۲-۲- مفاهیم و واژه ها
۲-۲-۱- بافت:
بافت گستر ه ای هم پیوند است که از بناها، راه ها، مجموعه ها، فضاها، تأسیسات و تجهیزات شهری و یا ترکیبی از آنها تشکیل شده باشد.(وزارت مسکن و شهرسازی، ۱۳۸۴، ص۱۰).
۲-۲-۲- بافت قدیمی: