البته شایان ذکر است که برخی آثار باستانی منقول در صورتی که بخشی از آثار غیرمنقول بوده یا برای تزئین و آراستن آن به کار روند به عنوان آثار غیرمنقول در نظرگرفته می‌شود. این امر توسط مقامات مسئول آثار باستانی مقرر و تعیین می‌گردد.[۱۲]

مصر

مطابق ماده ۱ قانون حفاظت از آثار باستانی مصر مصوب ۱۹۸۳ «آثار باستانی عبارت است از اموال منقول یا غیرمنقولی که محصول تمدن‌های مختلف، علوم، ادبیات از اعصار پیش از تاریخ تا یکصد سال قبل می‌باشد که یا ارزش باستانی دارد و یا یادمانی از تمدن‌هایی می‌باشد که در سرزمین مصر بنیان‌گذاری شده است».

علاوه بر این بدون توجه به قدمت تاریخی یک صد سال، آثار منقول یا غیرمنقول دارای ارزش تاریخی، علمی، مذهبی، هنری یا ادبی ممکن است بنابر درخواست وزیر فرهنگ و موافقت نخست‌وزیر، آثار باستانی محسوب شود.[۱۳]

ماده ۲ قانون مذکور در این‌خصوص مقرر داشته است کلیه آثار منقول یا غیرمنقول که ارزش تاریخی، علمی، مذهبی، هنری یا ادبی دارد ممکن است به اراده نخست‌وزیر و بنابر درخواست وزیر فرهنگ میراث باستانی تلقی شود حتی اگر تاریخ پیدایش آن در محدوده تاریخی مذکور در بند ۱ نباشد چرا که حفاظت و حمایت از چنین اثری بر منافع ملی استوار است. چنین اثری باید طبق شرایط این قانون به ثبت برسد و هرکس که مالک آن است از روزی که رسماً متوجه تصمیم متخذه در این‌خصوص می‌شود مسئول نگهداری آن خواهد بود و مجاز نیست به هیچ‌وجه تغییری در آن ایجاد کند.

یونان

اشیای فرهنگی و یادمان (آثار تاریخی) عباراتی می‌باشد که قانون شماره ۳۰۲۸ راجع به حمایت از آثار باستانی و میراث فرهنگی مصوب ۲۰۰۲ یونان برای توصیف میراث فرهنگی به کار برده است. مطابق بند ۱ ماده ۲ قانون مذکور اشیای فرهنگی به اشیایی گفته می‌شود که نشانگر ردپای انسان و خلاقیت فردی و جمعی بشریت باشد.

‌یادمان‌ها نیز به اشیای فرهنگی که بخشی از میراث فرهنگی ‌کشور است اطلاق می‌گردد که ‌بر اساس این که قبل از سال ۱۸۳۰ میلادی ساخته شده یا پس از آن به آثار تاریخی کهن (باستانی) و آثار تاریخی جدید طبقه‌بندی شده‌اند.[۱۴]

‌بر اساس ماده ۲ این قانون منظور از آثار باستانی اشیای فرهنگی است که تاریخ پیدایش آن به دوران ماقبل تاریخ، باستان و امپراتوری بیزانس تا سال ۱۸۳۰ برمی‌گردد و در مقابل اشیای فرهنگی ایجاد شده پس از سال ۱۸۳۰ را که به دلیل ارزش و اهمیت علمی، هنری و تاریخی خویش یا ‌بر اساس مشخصه‌ های مقرر در ماده ۲۰ شایسته حمایت هستند یادمان‌ها (آثار تاریخی) جدید می‌باشند. قسمت ۴ از بند ۲ ماده فوق‌الذکر مبادرت به تعریف آثار تاریخی غیرمنقول نموده و مقرر داشته است «آثار تاریخی غیرمنقول شامل آن دسته آثار تاریخی است که متصل به زمین بوده روی آن قرار دارند یا روی بستر دریا یا بستر دریا و روی بستر دریاچه‌ها یا رودخانه‌ها یافت شوند و انتقال آن ها بدون صدمه‌زدن به ارزش آن ها به عنوان مستندات و مدارک تاریخی امکان‌پذیر نباشد. آثار غیرمنقول تأسیسات، سازه‌ها، اشیای زمینی و دیگر عناصری را که بخش جدایی‌ناپذیر آن آثار و محیط پیرامون آن ها محسوب می‌شود را نیز در برمی‌گیرد».

آثار تاریخی منقول نیز به آن دسته از آثار تاریخی اطلاق می‌گردند که قابل انتقال هستند.

علاوه براین؛ ماده مذکور تعاریفی نیز از اماکن باستانی و اماکن تاریخی ارائه داده است. مطابق بند ۳، اماکن باستانی به مناطق در روی زمین یا دریا، دریاچه‌ها یا رودخانه‌ها اطلاق می‌شود که در برگیرنده آثار تاریخی کهن و باستانی هستند یا شواهدی از این امر در آن ها وجود دارد یا مجموعه‌ای از آثار تاریخی شهرنشینی یا متعلق به دوران قدیم تا سال ۱۸۳۰ هستند یا شواهدی از این امر در آن ها وجود دارد.

اماکن باستانی همچنین فضاهای باز ضروری را نیز شامل می‌شود به طوری که بررسی آثار تاریخی مورد حفاظت با وحدتی زیباشناختی، تاریخی و کارکردی میسر شود. ‌بر اساس بند ۴ ماده فوق‌الاشاره «اماکن تاریخی عبارت است از مناطقی روی زمین یا دریا یا رودخانه‌ یا دریاچه‌ها که مکانی مرتبط با وقایع اساطیری یا تاریخی استثنایی تلقی می‌شود یا شواهدی از این که آن ها اینگونه تلقی می‌شوند وجود دارد یا مناطقی هستند که واجد آثار تاریخی هستند که قدمت آ‌نها به زمان پیش از سال ۱۸۳۰ برمی‌گردد و اماکنی متمایز و متجانس و از نظر طبیعی موقعیت طبیعی قابل تعریف تلقی می‌گردند و به دلیل اهمیت محلی، قومی، اجتماعی، فنی، معماری، صنعتی یا به طور کلی اهمیت تاریخی، هنری یا علمی شایسته حمایتند».

گفتار دوم: تعریف و مفهوم اموال فرهنگی در اسناد و کنوانسیون‌های بین‌المللی

کنوانسیون مربوط به اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع‌کردن و جلوگیری از ورود، صدور و انتقال مالکیت غیرقانونی اموال فرهنگی مصوب ۱۴ نوامبر ۱۹۷۰[۱۵]

کنفرانس عمومی سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد در شانزدهمین اجلاسیه خود (پاریس ۱۲ اکتبر تا ۱۴ نوامبر ۱۹۷۰) با اذعان به اینکه تبادل اموال فرهنگی میان ملت‌ها برای مقاصد علمی، فرهنگی و تربیتی آگاهی نسبت به تمدن بشری را عمیق‌تر می‌کند و زندگی فرهنگی همه مردمان را غنی می‌سازد و احترام و ارج‌گذاری متقابل را میان همه ملت‌ها به وجود می‌آورد و با توجه به اینکه ورود، صدور و انتقال مالکیت غیرقانونی این اموال مانع تفاهم‌ متقابل ملت‌ها می‌گردد مبادرت به تصویب کنوانسیون مذکور نمود.[۱۶]

اگرچه این کنوانسیون در مقدمه خود از تبادل اموال فرهنگی میان ملت‌ها سخن به میان آورده اما با ارائه تعریفی ملی‌گرایانه از میراث فرهنگی از اندیشه جهان شمولی فرهنگی اجتناب ورزیده است.

مطابق ماده ۱ کنوانسیون ۱۹۷۰ یونسکو منظور از اموال فرهنگی اموالی می‌باشند اعم از مذهبی یا غیرمذهبی که به وسیله هر دولت، اهمیت آن ها از نظر باستان‌شناسی ماقبل تاریخ، تاریخی، ادبی، هنری یا علمی مشخص شده است…».

براین تعریف این ایراد وارد است که صرفاً از اموال فرهنگی حمایت خواهد شد که قبلاً توسط دولت‌های عضو شناسایی و مشخص شده باشند، ‌بنابرین‏ اموال و اشیاء کشف یا حفاری شده از شمول کنوانسیون خارج هستند.[۱۷]

در ادامه مصادیق اموال فرهنگی احصاء گردیده است:

«الف- مجموعه ها و نمونه های نادر جانور‌شناسی، گیاه‌شناسی، معدن‌شناسی، کالبدشناسی و اشیای واجد اهمیت دیرین‌شناسی؛

ب- اموال مربوط به تاریخ از جمله تاریخ علوم و فنون، تاریخ نظامی و اجتماعی و همچنین زندگی رهبران، متفکران، دانشمندان و هنرمندان ملی و رویدادهای مهم ملی؛

ج- دستاوردهای کاوش‌های باستان‌شناسی (قانونی یا پنهانی) و اکتشافات باستان‌شناسی؛

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...