شکل ۲-۳ ) نقش های انگیزشی فاوا در فرایند یاددهی – یادگیری

نقشهای انگیزشی فاوا

تنوع

یاددهی- یادگیری اطلاعات

افزایش علاقه

به یادگیری

فعال سازی یادگیرنده در امر یادگیری

بسیاری از یافته ها نشان داده‌اند که فاوا با ایجاد تنوع ، علاقه ی دانش آموزان را افزایش می‌دهد، آن ها را در یادگیری درگیر می‌سازد ، توجه و لذت از یادگیری را حفظ کرده و راه های جدیدی برای ارائه ی ایده های مشکل باز می‌کند ( ممتاز^[۳۳] ، ۲۰۰۰ ) . شبکه ی اینترنت به دلیل اینکه رسانه ای بسیارغنی است و امکان تعامل با سایر افراد و مشارکت در رویداد های دنیای واقعی را فراهم می‌سازد ، نسبت به سایر فناوری ها انگیزش بیشتری را به وجود می آورد ( تینیو^[۳۴] ، ۲۰۰۲ ) .

همان طور که در شکل ۲-۳ مشاهده می‌گردد ، ابزارهای فاوا به سه صورت می‌توانند نقش انگیزش خود را ایفا نمایند : ۱- دانش آموزان را در فرایند یادگیری درگیر می‌سازند . ۲- علایق دانش آموزان را بر می انگیزند و ۳- با ایجاد تنوع و چندگونگی در ارائه محتوا ( از قبیل متن، صوت، تصویر، فیلم و شبیه سازی محیط یادگیری ) امر یادگیری را لذت بخش و غیرخسته کننده می نمایند .

۲-۲-۱۱-۳ ) نقش فاوا در یادگیری شاگرد محور

فاوا به دلیل برخورداری از قابلیت های بالا در دستیابی به اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها و ایجاد ساخت های جدیدی از دانش و اطلاعات ، فرصتی را ایجاد می‌کنند تا یادگیرندگان بتوانند نقش محوری خود را در یادگیری ایفا نمایند . با توجه به نقش فاوا در یادگیری شاگرد محور، مطابق شکل زیر ، مهمترین روش های یادگیری مبتنی بر فعالیت شاگرد ( یادگیری شاگرد محور) به شرح زیر است:

شکل ۲-۴ ) نقش های فاوا در یادگیری شاگرد محور در فرایند یاددهی – یادگیری

فاوا و یادگیری شاگرد محور

یادگیری مشارکتی

یادگیری مستقل

یادگیری

ارزیاب

یادگیری

یکپارچه

یادگیری

حل مسئله

یادگیری خلاق

یادگیری مشارکتی : اعتقاد بر این است که یادگیری یک فرایند اجتماعی است و فعالیت های یادگیری برای رسیدن به مرحله تولید اندیشه و اطلاعات حیاتی است. مطالعه ی پیاژه ‌در مورد مراحل تحول شناخت در کودکان و نوجوانان نشان داده است که بیشتر آموخته ها و یادگیری های آن ها حاصل تعامل با دیگران است ( آقازاده ، ۱۳۸۴ ) . فاوا تعامل و همکاری میان دانش آموزان ، معلمان و متخصصان را هر کجا که باشند امکان پذیر ساخته و از آن حمایت می‌کند . کار گروهی ، تشکیل ‌گروه‌های متجانس و نامتجانس و پشتیبانی اعضای گروه از یکدیگر از ویژگی های مهم یاد گیری مشارکتی است. فاوا فرصت هایی را فراهم می آورد تا یادگیرندگان با افراد و فرهنگ های مختلف ارتباط برقرار نموده و به صورت گروهی و در سطحی گسترده با آنان همکاری نمایند.

یادگیری مستقل و خودگردان : یکی از انگیزه های اولیه تلفیق فاوا در آموزش این است که یادگیری مستقل را در دانش آموزان ایجاد می‌کند تا از این طریق دانش خود را ساخته و خود را در اعمال شناختی درگیر نمایند ، چیزی که انجام آن در یک کلاس درس و به روش سنتی غیرممکن باشد ( لایم و چای^[۳۵] ، ۲۰۰۳ ) .

بنا به تعریف لیتل^[۳۶] ( ۱۹۹۴ ) خود گردانی یک ظرفیت ، یا توان بالقوه حاصل از اندیشه مستقل ، تفکر انتقادی ، تصمیم گیری و عمل مستقل است . ظرفیت خودگردانی هم در فرایند یادگیری و هم در انتقال یادگیری به یک زمینه ی گسترده تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در یک محیط یادگیری مبتنی بر فاوا ، دانش آموزان در فرایندهای یادگیری به صورت مستقل عمل می نمایند و بر میزان یادگیری و مراحل آن کنترل دارند . ‌بنابرین‏ برای قضاوت ‌در مورد پیشرفت خود ، بازبینی نیازهای یادگیری و ساختن دانش خود بر اساس اطلاعات موجود ، در موقعیت بهتری قرار می گیرند ( تیلور^[۳۷]، ۱۹۹۶ ) .

یادگیری به روش حل مسئله : یادگیری به روش حل مسئله از مصادیق یادگیری فعال است که در آن مسائل زندگی واقعی ، مورد بررسی و پژوهش قرار می‌گیرد ، دانش آموزان در ‌گروه‌های کوچک با یکدیگر همکاری می‌کنند و معمولا با کمک گرفتن از یک راهنما و دسترسی به سایر منابع به تعریف و تببین مسئله ، شناسایی نیازمندی های لازم به منظور شناخت مسئله ، مطالعه و بررسی مسئله به طور انفرادی و به کارگیری بینش های جدید و ادراکات حاصل به منظور شناسایی مجدد مسئله می پردازد .

در یادگیری حل مسئله هدف این است که دانش آموزان از طریق طی مراحل متوالی ، دانش و مهارت های لازم برای یادگیری فعالانه را به دست آورند. فاوا زمینه ای را فراهم می آورد که از طریق آن دانش آموزان می‌تواند به جست وجو و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته و ساخت جدیدی از آن ایجاد نماید. ‌بنابرین‏ یادگیرندگان از طریق تجربه و فعالیت به یادگیری می پردازند و با درگیر ساختن خود با مسائل زندگی واقعی ، از انتزاعی و یا ذهنی بودن یادگیری می کاهند ( تینیو^[۳۸]، ۲۰۰۲ ) . در این روش برخلاف حفظ کردن طوطی وار یا حافظه ی عادتی، به کمک ابزارهای فاوا میزان فعالیت و درگیر شدن یادگیرنده در فرایند یادگیری افزایش می‌یابد ، نوع فعالیت ها را یادگیرندگان مشخص می‌کنند، ‌گروه‌های کاری کوچک تشکیل می‌شوند ، فعالیت های بسیار گوناگون و متفاوتی صورت گرفته و گام های عمل را یادگیرندگان تعیین می‌کنند .

یادگیری کلی و یکپارچه : یادگیری یکپارچه نوعی از یادگیری است که در آن موضوعات به طور مجزا و بدون ارتباط با هم درنظر گرفته نمی شود . همچنین هیچ جدایی و تمایزی میان نظر و عمل وجود ندارد ، بلکه بر عکس ، موضوعات با یکدیگر مرتبط شده و در یک کل یکپارچه و به صورت موضوع واحد ادراک می‌شوند . اساس این نوع یادگیری به دیدگاه مکتب آلمانی گشتالت بر می‌گردد که در آن یادگیری عبارت است از : « بینش حاصل از درک موقعیت به عنوان یک کل یکپارچه ، که آن هم از طریق کشف روابط میان اجزای تشکیل دهنده موقعیت یادگیری حاصل می شود » ( سیف ، ۱۳۸۰ : ۲۶۰ ) .

یادگیری به کمک فاوا، یک رویکرد موضوعی و یکپارچه نسبت به فرایند یاددهی- یادگیری ایجاد می‌کند که در آن جدایی تصنعی بین موضوعات مختلف و بین نظر و عمل که در کلاس های درس سنتی وجود دارد ، از میان برداشته می شود ( تینیو، ۲۰۰۲ ) . ‌بنابرین‏ تلفیق نظر و عمل ، وجود ارتباط بین موضوعات مختلف و موضوعی شدن یادگیری با بهره گرفتن از ابزارهای فاوا ، مقدمات ایجاد نوعی از یادگیری کلی و یکپارچه را به وجود می آورد که حاصل آن ادراک و یا بینش تازه ای از موضوع یادگیری خواهد بود . آن نوع یادگیری که پیروان مکتب یادگیری شناختی گشتالت آن را درست نقطه مقابل یادگیری های طوطی وار و مبتنی بر حافظه می دانند . به کمک ابزارهای فاوا این تلفیق و یکپارچگی را می توان ایجاد کرد و زمینه‌های ادراکات کلی و یکپارچه را فراهم آورد .