۲-۴-۵)وجه نقد ناشی از عملیات‏، استاندارد ایران در مقابل استاندارد بین‌المللی:

طبق استاندارد ملی شماره ۲ اقلامی که تحت سرفصل بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی ارائه می‌شوند عبارتند از:

سود کارمزد دریافتی، سود و کارمزد پرداختی، سود سهام دریافتی، سود سهام پرداختی، هزینه تامین مالی اجاره به شرط تملیک؛ در حالی که طبق استاندارد بین‌المللی شماره ۷، در رابطه با طبقه بندی سود تضمین شده دریافتی و پرداختی و سود سهام دریافتی اتفاق نظر وجود ندارد. این اقلام ممکن است به دلیل احتساب در تعیین سود یا زیان خالص در سرفصل های فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه گذاری و یا تامین مالی طبقه بندی شوند، چون هزینه تامین مالی یا بازده سرمایه گذاری می‌باشد.

طبق استاندارد بین‌المللی شماره ۷ سود سهام پرداختی نیز ممکن است در سرفصل فعالیت‌های تامین مالی یا در سرفصل فعالیت‌های عملیاتی طبقه بندی شود. طبق استاندارد ملی شماره ۲، مالیات بر درآمد تحت سرفصل جداگانه ارائه شده است، در حالی که طبق استاندارد بین‌المللی شماره ۷ جریان‌های نقدی مرتبط با مالیات بر درآمد باید به عنوان جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی طبقه بندی شود مگر اینکه بتوان به طور مشخص ارتباط آن را با فعالیت‌های سرمایه گذاری و تامین مالی تعیین کرد.

۲-۵- پیشینه تحقیق

۲-۵-۱- تحقیق در داخل

احمد مدرس و محمد رضا عباس زاده^[۴۴] (۱۳۸۷) بررسی تحلیلی تأثیر توانایی پیش‌بینی اجزاء تعهدی و جریان­های نقدی بر کیفیت سود پیش ­بینی شده ، فرضیه های تحقیق عبارتند از:

1. 1. آیا دقت اجزای سود در پیش ­بینی خودشان، به بهبود پیش ­بینی سودها می­انجامد؟

1. 1. آیا دقت اجزای سود در پیش ­بینی خودشان و در نتیجه بهبود پیش ­بینی سودها می ­تواند پایداری سودها و رابطه سودها و جریان­های نقدی را توضیح دهد؟

1. 1. کدام یک از اجزای تعهدی و جریان­های نقدی فعلی در پیش ­بینی اجزای تعهدی و جریان­های نقدی آتی دارای توانایی قوی­تری می­باشند؟

1. درصورت توانایی قوی­تر اجزای تعهدی وجریان­های نقدی در پیش ­بینی سودهای آتی، آیا رابطه مثبتی بین سودها وجریان نقدی وجود دارد؟

این تحقیق ‌به این موضوع پرداخت که آیا دقت اجزای سود در پیش‌بینی خودشان‌، به بهبود پیش‌بینی سود می‌ انجامد و می‌تواند پایداری سود و رابطه سود و جریان­های نقدی را توضیح دهد. تئوری این تحقیق چنین است که توانایی قوی‌تر اقلام تعهدی و جریان­های نقدی فعلی در پیش‌بینی اقلام تعهدی و جریان­های نقدی آتی با پیش‌بینی سودهای آتی‌، پایداری (تداوم‌) سودها و رابطه سودها جریان­های نقدی ارتباط مثبت دارد. نتایج تحقیق نشان می­دهد:

۱٫ با بهره گرفتن از سودهای گذشته ‌می‌توان سود آتی را با حداقل خطای ممکن پیش ­بینی نمود. همچنین ورود یکی از اجزای سود (نقدی یاتعهدی) به مدل ها، پیش ­بینی را بهبود می­بخشد.

۲٫ عملکردسودها با قابلیت پیش ­بینی اجزای سود ‌و استمرار آن ها رابطه مثبت دارد. به بیان دیگر اجزای سود که از استمرار بیشتری برخوردارند یا به تعبیر دیگر از کیفیت بالاتری برخوردارند، می ­توانند سودها را به نحو مناسب­تری پیش ­بینی نمایند. همچنین مشخص گردید که تأثیر جزء نقدی در مدل­های پیش ­بینی از اقلام تعهدی بیشتر است. این امر همسو با مطالعات اسلوان (۱۹۹۶) ‌می‌باشد که بیان می­دارد برگشت­پذیری سود که قابل انتساب به جزء تعهدی سودهاست در مقابل آن بخش قابل انتساب به جزء جریان­های نقدی سود، از ماندگاری کمتری برخوردار است. به تعبیری دیگر ‌می‌توان نتیجه گرفت که اجزای جریان نقدی سودهای فعلی نسبت به اجزای تعهدی ماندگارتر هستند.

۳٫ جریان­های نقدی توانایی قوی­تری در پیش ­بینی سودها دارد و به طور متقابل ‌می‌توان از روی سودها، جریان نقدی و از روی جریان نقدی، سودها را پیش ­بینی نمود.

عرب مازار یزدی (۱۳۷۴) محتوای افزاینده اطلاعاتی جریان‌های تعهدی و نقدی شرکت‌ها را بررسی کرد‌. نتایج به دست آمده نشانگر آن بود که داده های جریان‌های نقدی دارای محتوای افزاینده اطلاعاتی نسبت به داده های جریان‌های تعهدی نیست و رابطه معناداری بین تغییرات غیرمنتظره جریان‌های نقدی حاصل از عملیات و تغییرات غیرمنتظره بازار سهام وجود ندارد.

کردستانی (۱۳۷۴) با بررسی ارتباط بین سودهای تاریخی با سودهای آتی و سودهای تاریخی و جریان‌های نقدی آتی نشان داد که مدل‌های رگرسیون سری زمانی برای اکثر شرکت‌ها قادر نیست با بهره گرفتن از مشاهدات گذشته سودها، جریان‌های نقدی و سودهای آتی را به گونه‌ای پیش‌بینی کند که به ارقام واقعی آن‌ ها نزدیک باشد.

خدایاری (۱۳۷۶) با بهره گرفتن از سه مدل رگرسیونی که به ترتیب در هر کدام از آن‌ ها جریان‌های نقدی عملیاتی‌، سود عملیاتی و سود و جریان نقدی عملیاتی به عنوان متغیر توضیحی بودند، ارتباط بین جریان‌های نقدی و سه متغیر مستقل مذکور را بررسی کرد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بین جریان‌های نقدی عملیاتی و سود عملیاتی و یا جریان‌های نقدی دوره جاری و دوره های قبل ارتباط معنی‌داری وجود ندارد. هم چنین استفاده توأم جریان‌های نقدی عملیاتی و سود عملیاتی دوره جاری و دوره های قبل توان پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی آتی را افزایش می‌دهد، لیکن این افزایش معنی‌دار نخواهد بود.

سعد محمدی (۱۳۷۷) به تحقیق در خصوص تعیین میزان ارتباط سود با جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی پرداخته است‌. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بین سود نقدی و سود تعهدی رابطه خطی قوی وجود ندارد و سود تعهدی نمی‌تواند تفسیری روشن ‌در مورد پیش‌بینی جریان‌های نقدی ارائه کند.

صادق بیان (۱۳۷۷) رابطه بین وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی و سود عملیاتی را بررسی کرد و نشان داد که رابطه معنی‌داری بین جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی و سود عملیاتی وجود ندارد.

جنت رستمی(۱۳۷۸) به بررسی نقش و قابلیت سود در پیش‌بینی سود و جریان‌های نقدی آتی سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است‌. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که ارتباط معنی‌داری بین سودهای گذشته و سود دوره آتی و هم چنین بین سود و جریان‌های نقدی گذشته با جریان‌های نقدی آتی وجود دارد.

مدرس ، احمد (۱۳۸۰) با بهره گرفتن از اطلاعات حسابداری شامل ۱) جریان‌های نقدی عملیاتی‌، ۲) سودهای حسابداری‌، ۳) جریان‌های نقدی عملیاتی و سودهای حسابداری و ۴) جریان‌های نقدی عملیاتی و سودهای حسابداری تاریخی و اقلام مربوط به دارایی‌ها و بدهی‌های جاری، رابطه این اقلام را با جریان‌های نقدی عملیاتی بررسی کرد. نتایج تحقیق نشان داد که پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی با بهره گرفتن از جریان‌های نقدی عملیاتی تاریخی امکان‌پذیر نیست‌؛ اما این پیش‌بینی با بهره گرفتن از سود عملیاتی تاریخی امکان‌پذیر است و استفاده هم زمان از جریان‌های نقدی عملیاتی و سود عملیاتی تاریخی‌، مدل پیش‌بینی را بهبود می‌بخشد و ورود اجزای سرمایه در گردش به مدل‌، توان پیش‌بینی را افزایش می­دهد.

هاشمی (۱۳۸۳) با بررسی رابطه جریان­های نقدی عملیاتی آتی و اجزای سود عملیاتی تاریخی و همچنین پیش‌بینی جریان­های نقدی آتی با بهره گرفتن از اجزایی سود تعهدی تاریخی نتیجه گرفت که سود حسابداری دارای توانایی پیش‌بینی جریان­های نقدی آتی است و سودهای تقسیم شده به دو جزء جریان نقدی و تعهدی، جریان­های نقدی را بهتر پیش ­بینی می­­کند.