مک کیور^[۳۵] (۱۹۸۴) او در گزارش خود اطلاعات آماری تولید، مصرف و تجا رت خارجی محصولات جنگلی امریکا را به­ صورت جدول و گراف جمع ­آوری کرد و به­وسیله آن­ها به بررسی حرکت اقتصادی چوب از جنگل­های ملی تا مصرف کننده در امریکا پرداخته است.

وو و لو^[۳۶] (۱۹۹۳) نشان دادند که برای پیش ­بینی کوتاه­مدت قیمت سهام آمریکا شبکه عصبی مصنوعی در مقایسه با روش ARIMA عملکرد بهتری دارد، اما در بلند­مدت فرآیندARIMA دقت پیش ­بینی بهتری دارد.

صبور و ارشاد الحق (۱۹۹۳) نوسان­های روند­زمانی، فصلی و سیکلی قیمت­های عمده­فروشی در بنگلادش را با بهره گرفتن از مدل ARIMA و هارمونیک برای پیش ­بینی قیمت­های آینده مورد استفاده قرار دادند. از میان روش­های معمول موجود برای پیش ­بینی سری­های زمانی، مدل ARIMA از کاربرد گسترده­تری برخوردار بوده است.

کورک وکوران^[۳۷] (۱۹۹۶) عنوان کردند در انگلیس روش­های اقتصاد­سنجی بهتر از شبکه عصبی مخارج مصرف­ کنندگان را پیش ­بینی می­ کند.

خالو زاد و همکاران (۲۰۰۱) برای پیش ­بینی شاخص قیمت سهام بورس تهران، مدل شبکه عصبی توانایی بیشتری در پیش ­بینی بلند مدت دارد.

هتماکی و اوبراشتینر^[۳۸] (۲۰۰۲) از داده های سالیانه ۱۹۷۱ تا ۲۰۰۰ ، جهت پیش‌بینی تابع تقاضای کاغذ روزنامه در آمریکا تا سال ۲۰۲۰ استفاده نمودند. بررسی کنندگان، از سه مدل مختلف جهت پیش‌بینی‌های بلند مدت شامل مدل کلاسیک، مدل بیزین و مدل تک­منظوره ( ad hoc) بهره بردند. مدل کلاسک در ارائه توضیح و پیش ­بینی تغییرات ساختاری ناتوان بوده و لاجرم بایستی از مدل­های دیگر استفاده نمود. در مدل بیزین نظرات کارشناسان صنعتی درباره تقاضای آتی برای محصول مورد مطالعه در پیش ­بینی گنجانده شده و در مدل تک منظوره تقاضا برای کاغذ روزنامه به­عنوان تابعی از تغیرات در گردش آن در نظر گرفته می­ شود. نتایج حاصله، تغییرات ساختاری در الگوی مصرف کاغذ روزنامه را از اواخر دهه ۱۹۸۰ نشان می­دهد به­ طوری­که کشش درآمدی از سال ۱۹۸۷ منفی شد، که نشان روشنی از این موضوع است. این مسئله اشاره دارد که مردم، روزنامه کمتری را مطالعه می‌کنند در حالی که میزان استفاده از رسانه های الکترونیکی به خصوص اینترنت افزایش یافته است. در نهایت نتیجه‌گیری کلی نشان می‌دهد که تقاضا برای کاغذ روزنامه در ۲۰ سال آینده رو به کاهش است.

هتماکی و میکلا ^[۳۹](۲۰۰۵)به پیش ­بینی میزان تقاضا برای واردات کاغذ چاپ و تحریر اندود شده به کشور آلمان پرداختند. نامبردگان برای این منظور از مدل­های سری­زمانی تک متغیره، مدل­های تک معادله­ای اقتصاد­سنجی و مدل­های سیستمی چند متغیره استفاده نمودند. داده ­های مورد استفاده در طی دوره ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱ بوده و مشاهده­ها طی بازه زمانی ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ برای ارزیابی عملکرد پیش ­بینی خارج از نمونه مورد استفاده قرار می گیرند. پیش ­بینی با بهره گرفتن از ترکیبات وزنی مختلفی از مدل­های پیش ­بینی انفرادی انجام ‌می‌گیرد. نتایج بیان می­ کند صحت پیش ­بینی­ها زمانی­که فرد از الگوهای سری زمانی یک متغیره به الگوهای اقتصاد سنجی حرکت می­ کند افزایش می­یابد. بهترین مدل پیش ­بینی تکی بر اساس معیار RMSE مدل VARX در حالت­های مختلف ‌می‌باشد. با ترکیب بهینه مدل­های انفرادی پیش ­بینی فرد می ­تواند حتی پیش ­بینی­های دقیقتری انجام دهد.

ادیگر و اکبر^[۴۰] (۲۰۰۷) با بهره گرفتن از روش ARIMA تقاضای نفت در ترکیه را پیش ­بینی نمودند.

چو و همکاران^[۴۱](۲۰۰۸) حجم واردات کشور تایوان را با بهره گرفتن از مدل­های رگرسیونی پیش ­بینی نمودند.

۲-۱۵ نتیجه ­گیری از ادبیات پژوهش

با توجه به پژوهش­های انجام شده در زمینه پیش ­بینی متغیرهای مختلف اقتصادی به­وسیله روش­های کمی مختلف پیش ­بینی برای پیش ­بینی­های کوتاه مدت اکثرا روش­ های پیش ­بینی ARIMA بهتر از سایر روش ها عمل ‌کرده‌است. وبرای پیش ­بینی­های بلندمدت روش­های شبکه عصبی مصنوعی بهتر عمل ‌کرده‌است.

فصل سوم

روش شناسی پژوهش

۳-۱ مقدمه

پژوهش^[۴۲] را ‌می‌توان یک فعالیت سیستماتیک تعریف کرد که به کشف و پروراندن مجموعه ­ای از دانش سازمان­یافته معطوف است. به­عبارت دیگر پژوهش عبارت از تحلیل و ثبت عینی و سیستماتیک کنترل شده که ممکن است به پروراندن قوانین کلی، اصول یا نظریه ­ها بیانجامد و منجر به پیش ­بینی یا احتمالاً کنترل نهایی رویدادها شود. شناخت علمی، شناختی است که هم با استدلال و هم با تجربه (مشاهده) قابل اثبات باشد. اعتبار منطقی و تأیید تجربی ملاک­هایی هستند که در ارزیابی ادعاهای علمی به­کار گرفته می­شوند. فرایند پژوهش متشکل از مراحل: مسأله، فرضیه، طرح پژوهش، اندازه ­گیری، جمع ­آوری داده ­ها، تجزیه و تحلیل داده ­ها و تعمیم است. ‌بنابرین‏ پزوهش را ‌می‌توان کوشش­های سازمان­یافته­ای تلقی کرد که پژوهشگر را در روشن سازی حقیقت یک موضوع یاری می­ دهند. روش شناسایی پژوهش ابزار لازم را در اختیار پژوهشگر قرار می­دهد تا با مطالعه­ علمی به یافته ­های علمی دست پیدا کند (ازکیا،۱۳۸۲: ۵۶). روش­های پژوهش در واقع ابزار دست­یابی به­شمار می­روند. روش­های پژوهش متعددند و هر روشی تا اندازه­ای به کشف قوانین علمی کمک می­ کند. (ایرانی و بختیاری،۱۳۸۲: ۷۲) هر روش پژوهش بر اساس ماهیت موضوع مناسبت و گاهی ضرورت پیدا می­ کند.

پایه هر علمی، روش شناخت آن است واعتبار ارزش قوانین ‌هر علمی به روش شناختی مبتنی است که درآن علم به کار می­رود (خاکی، ۱۳۸۷: ۴۳).
در این فصل روش اجرای پژوهش، نوع پژوهش، قلمرومکانی و ابزار گرد­آوری داده ­های پژوهش ارائه شده است. در این پژوهش محصول مورد مطالعه انواع برنج است. داده های لازم از این محصولات طی دوره زمانی ۱۳۹۱-۱۳۶۰ به­ صورت سالانه شامل ارزش واردات به­ صورت ^[۴۳]FOB از سالنامه­های آمار بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی طی سال­های مختلف گردآوری شده­است. جهت انجام پیش ­بینی از نرم افزارEviews استفاده می­گردد که از نرم­افزارهای کارا در اقتصاد­سنجی است.

۳-۲ روش پژوهش

پژوهش­ها را بر اساس معیار و مبناهای مختلفی دسته­بندی ‌می‌کنند که یکی از طبقه ­بندی­ها بر مبنای دو معیار هدف و روش اجرا است. پژوهش حاضر از نظر هدف، از نوع کاربردی است. هدف پژوهش­های کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر پژوهش­های کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می­شوند (سرمدی و دیگران، ۱۳۸۳: ۵۲). درعین حال این پژوهش از نظر روش اجرا از نوع علّی است.

۳-۳ ابزارهای گردآوری داده ­ها

در پژوهش حاضر ارزش واردات برنج به­ صورت FOB از سال ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۹۱ به هزار­ریال در قیمت پایه سال ۱۳۸۴ از سالنامه­های آمار بازرگانی خارجی ایران گرد­آوری شده است.

۳-۴ روش تحلیل داده ­ها