۹۵

۱۰۰

۴۲۰۶

۱۰۰

اکنون، باید دید که روند رشد تولیدات علمی این پژوهشگران در طول سال­های حیات علمی چگونه بوده است. نخست، همبستگی بین تولیدات علمی هر گروه و متغیر سال، به کمک آزمون همبستگی پیرسون بررسی شد. نتایج آزمون که در جدول ۳-۲ به تصویر کشیده شده است، نشان از آن دارد که همبستگی شدید و معناداری در دو گروه با حیات علمی متوسط و بلند وجود دارد، اما همبستگی در گروه با حیات علمی کوتاه معنادار نیست. ضریب همبستگی به دست آمده نشان می­دهد که در گروه با طول حیات علمی متوسط بین تعداد انتشارات و سال­های فعالیت رابطه منفی وجود دارد (۷۹/۰- = r) ، اما رابطه بین دو متغیر در گروه با طول حیات علمی بلند مثبت است (۹۴/۰= r) .
جدول۳-۲- نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین انتشارات و سال در میان پژوهشگران با طول حیات علمی متفاوت

طول حیات علمی

ضریب همبستگی

تعداد سال

سطح معناداری

۲-۷ سال

۷۱/۰-

۷

۰۷۳/۰

۸-۱۴ سال

۷۹/۰-

۱۰

۰۰۶/۰

۱۵-۲۱ سال

۹۴/۰

۲۱

۰۰۰۱/۰

پس از آن به منظور سنجش روند رشد تولیدات علمی دو گروه با طول حیات علمی متوسط و بلند از تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج در نمودارهای ۳-۱ و ۳-۲ به تصویر کشیده شده است. همان­گونه که مشاهده می­ شود معادله خط به دست آمده برای پژوهشگران با طول حیات علمی متوسط در سال­های مورد بررسی رو به کاهش داشته است، اما تعداد انتشارات پژوهشگران با طول حیات بلند رو به افزایش داشته است. با این حال، مقایسه شیب خط به دست آمده برای گروه نخست (۷۹/۰β=-) با شیب خط به دست آمده برای گروه دوم (۹۴/۰β=) نشان از آن دارد که گروه نخست با آهنگی بسیار کند در حال کاهش شمار مقالات است، حال آن که گروه دیگر با آهنگی بسیار تندتر در حال افزایش تعداد مقالات خود است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۳-۱- تحلیل رگرسیون تعداد انتشارات بر حسب سال در پژوهشگران با طول حیات علمی ۸- ۱۴ سال
نمودار ۳-۲- تحلیل رگرسیون تعداد انتشارات بر حسب سال در پژوهشگران با طول حیات علمی ۱۵- ۲۱ سال
دو دلیل احتمالی برای این تفاوت می ­تواند وجود داشته باشد: نخست آن که، گروه با طول حیات علمی متوسط در طول سال­های مورد بررسی دچار رکود در فعالیت علمی – دست کم به لحاظ انتشار آثار بین ­المللی- بوده ­اند. دیگر این که این پژوهشگران در اواخر عمر حیات علمی خود به سر می­برده­اند و به این دلیل از شمار تولیدات آنان در سال­های بعد حیات علمی کاسته شده است. این امر می ­تواند در مورد گروه با طول حیات علمی کوتاه نیز صدق کند. به این منظور، وضعیت پژوهشگران این دو گروه با جستجو در اینترنت مورد بررسی قرار گرفت. از میان ۱۴ پژوهشگر این دو گروه، هیچ سرنخی درباره وضعیت ۷ پژوهشگر و نوع فعالیت­های آنان به دست نیامد. ۵ پژوهشگر همچنان در قید حیات بوده ­اند و فعالیت علمی خود را در کسوت هیات علمی، مترجم یا نویسنده فارسی ادامه داده­اند. همچنین، دو تن از آنان نیز بازنشسته شده ­اند. بدین ترتیب، بر اساس داده ­های به دست آمده نمی­ توان قضاوتی قطعی درباره پایان حیات علمی این پژوهشگران یا رکود در تولید علم آنان به دست داد. لذا، به منظور افزایش دقت در یافته­های تحقیق، این دو گروه از جامعه پژوهش حذف شدند و در کلیه بررسی­ها تنها پژوهشگران با طول حیات علمی ۱۵ تا ۲۱ سال مد­ نظر قرار گرفت.

۳-۳-۲- حوزه ­های مورد بررسی

جامعه پژوهش حاضر، به مقالات نمایه شده در نمایه­نامه استنادی علوم که علوم پایه و کاربردی را در بر می­گیرد محدود شد. حوزه ­های علوم اجتماعی و علوم انسانی به دلایلی مورد توجه قرار نگرفت. از یک سو، پوشش مجلات این دو حوزه در پایگاه­های تامسون رویترز در مقایسه با دیگر حوزه ­های علمی مانند علوم محض یا کاربردی ضعیف­تر است. از سوی دیگر، ساختار نظام ارتباطی نوشتاری و نیز رویه­های انتشاراتی و ارجاعی آن­ها متفاوت است. به طور مثال، در این حوزه ها معمولاً انتشار یا ارجاع به مجلات در مقایسه با رسانه­های دیگر از جمله کتاب از اهمیت کمتری برخوردار است. علاوه بر آن، دو حوزه علوم اجتماعی و علوم انسانی گستره­ای وسیع از رشته­ها و رده­هایی را دربرمی­گیرد که خود تا حدود زیادی ناهمگن هستند و رویکردها یا انگاره­های پذیرفته شده در آن­ها، ویژگی­های انتشاراتی و ارجاعی متفاوتی را به نمایش می­گذارند. از این رو، تأکید متخصصان علم­سنجی بر آن است که برای ارزیابی پژوهش در این حوزه ها ابزارهایی طراحی شود که متناسب با ویژگی­های آن­ها بوده و محتوای ذاتی، رویه­های ارتباط بین دانش­پژوهان و ساختار نظام ارتباطی آن­ها را در نظر بگیرد (ستوده، ۱۳۸۶) . در نتیجه، به منظور مطالعه مسئله مورد بررسی در تحقیق حاضر در دو حوزه علوم اجتماعی و علوم انسانی، ضروری است پژوهشی جداگانه با رویکرد روش­شناختی خاص طراحی شود.

۳-۴- روش و ابزار گردآوری داده

داده ­ها با بهره گرفتن از نمایه استنادی علوم از پایگاه­های استنادی تامسون رویترز در سال­های مختلف جمع­آوری شده ­اند. این پایگاه به دلیل اینکه از یک طرف مجلات علمی معتبر و استاندارد را در سطح بین ­المللی پوشش داده و از طرف دیگر داده ­های انتشاراتی و استنادی را به طور دقیق و روزآمد، ارائه می­نماید، به عنوان ابزاری برای بررسی­های علم­سنجی ملت­ها، دانشگاه­ها، پژوهشگران و رتبه ­بندی آن­ها در سطح جهانی پذیرفته شده است. با بهره گرفتن از داده ­های این پایگاه، می­توان پژوهشگران را خواه در سطح انفرادی، خواه در سطح گروهی و سازمانی مورد بررسی قرار داد.