۴

۰

میانگین: ۲٫۵۳
انحراف معیار: ۰٫۸۷
واریانس: ۰٫۷۶۶

درصد

۵٫۲

۵۵٫۵

۲۰٫۸

۱۷٫۴

۱٫۰

۰٫۰

همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود بالاترین میانگین(۳٫۰۰) مربوط به سؤال (قوانین و مقررات اداری ما کاملا موثر و دارایی کارایی هستند) میباشد و کمترین میانگین (۲٫۲۴) مربوط به سؤال (بسیاری از قوانین اداری ما قدیمی بوده و نیاز به تغییر دارند) میباشد و بالاترین انحراف معیار(۱٫۱۹) و واریانس (۱٫۴۲۹) مربوط به سؤال (در قوانین و مقررات اداری ما اصلاً توجهی به ارباب رجوع نشده و فقط به منافع سازمان توجه شده است) میباشد و کمترین انحراف معیار (۰٫۷۹) و واریانس (۰٫۶۳۷) مربوط به سؤال (قوانین اداری ما به دلیل قابلیت تفسیر توسط مجریان دچار مشکل هستند) میباشد.
۴-۳- تحلیل فرضیات تحقیق(آمار استنباطی)
کار آمار استنباطی نشان دادن این نکته است که آیا الگوهای توصیف شده در نمونه کاربردی در مورد جمعیتی که نمونه از آن انتخاب شده و همچنین الگوها و فرآیندهای کشف شده در نمونه در جامعه هم کاربرد دارند یا خیر. همچنین آمار استنباطی ما را قادر به استنباط ویژگی های جامعه از روی ویژگی های نمونه می کند(ملتفت،‌۱۳۸۱: ۱۳۴). بنابراین در این قسمت سعی میشود با آزمودن فرضیات تحقیق، ادعاهای نظری بیان شده در مورد رابطه بین متغیرهای تحقیق واکاوی گردد. در این تحقیق در ابتدا جهت بررسی نرمال بودن یا غیر نرمال بودن داده ها، از آزمون کولموگروف- اسمیرنف استفاده شده است. جهت آزمون فرضیات از ضریب همبستگی اسپیرمن، رگرسیون چند متغیره و همچنین جهت بررسی میزان تأثیر متغیر مستقل بر هر یک از متغیرهای وابسته از تحلیل مسیر استفاده شده است و در نهایت از آزمون فریدمن جهت اولویت بندی تأثیرپذیری متغیرهای وابسته از نگرش به قوانین و مقررات اداری استفاده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۱- آزمون کولموگرف- اسمیرنف(K-S)
برای استفاده از تکنیک های آماری ابتدا باید مشخص شود که داده های جمع آوری شده از توزیع نرمال برخوردار است یا غیر نرمال. چون در صورت نرمال بودن توزیع داده های جمع آوری شده برای آزمون فرضیه ها، می توان از آزمون های پارامتریک استفاده نمود و در صورت غیرنرمال بودن از آزمون های ناپارامتریک. بدین منظور در این مرحله به بررسی نتایج حاصل از آزمون کولموگروف – اسمیرنف در مورد هر یک از متغیرهای وابسته و مستقل می پردازیم و بر اساس نتایج حاصل، آزمون های مناسب برای بررسی صحت و سقم فرضیات را انتخاب می کنیم.
داده های متغیر i دارای توزیع نرمال است H₀
داده های متغیر i دارای توزیع نرمال نیست H₁
با توجه به نتایج جدول ۴-۱۱ اگر مقدار سطح معنی داری بزرگتر از مقدار (۰۵/۰) باشد، فرضیه صفر را نتیجه می گیریم و در صورتی که مقدار سطح معنی داری از کوچکتر (۰۵/۰) باشد فرضیه یک را نتیجه می گیریم.
جدول ۴-۱۱: آزمون کولموگروف – اسمیرنف

سطح معناداری

آماره کولموگروف

انحراف معیار

میانگین

تعداد

عامل

۰٫۰۰۰

۰٫۴۰۴

۰٫۴۸۵

۱٫۳۷

۳۸۴

جنسیت

۰٫۰۰۰

۰٫۲۲۲

۱٫۰۳۴

۲٫۵۷

۳۸۴

سن

مبحث دوم: زندان در جرائم مرتبط با اموال ۵۹
گفتار اول: حبس سارق ۵۹
بند اول: حبس جیب بر، رباینده، کیف زن ۶۲
بند دوم: حبس نباش ۶۳
گفتار سوم: حبس تارک نفقه ۶۵
گفتار چهارم: حبس مدیون ممتنع از ادای دین: ۶۶
فصل دوم: مصادیق زندان در جرایم مرتبط با دین و امنیت ۶۸
مبحث اول: زندان در جرائم مرتبط با دین ۶۸
گفتار اول: حبس مرتد ۶۸
گفتار دوم: حبس باغی، طاعی و یاغی (بغی) ۷۳
مبحث دوم: زندان در جرائم مرتبط با امنیت ۷۴
گفتار اول: حبس محارب ۷۴
گفتار دوم: حبس شرارت و فساد افکنی (زعاره) و (دعاره) ۷۵
نتیجه و پیشنهادها ۷۸
الف) نتایج ۷۸
ب: پیشنهادها ۷۹
فهرست منابع ۸۳

چکیده

اعمال زندان یکی از شیوه های پیشگیری از جرم و مجازات مجرمین و خطاکاران است با توجه به وضعیت سیاسی و اجتماعی صدر اسلام زندان به معنای اصطلاحی فعلی وجود نداشته است بلکه مانع تصرفات مجرم می شدند و او را در حضور صاحب حق نگه می داشتند، نوشتار حاضر، به ادله مشروعیت زندان در لسان قرآن و سنت و دیگر منابع می پردازد و با کمک آیات و روایات معتبر و تفاسیر مرتبط، پاسخی روشن و مستدل به مشروعیت زندان داده است، در مشروع بودن زندان بین فقهاء و علمای شیعه و سنی اختلافی نیست و همگان بر مشروعیت زندان در موارد خاص، تاکید دارند ولی در به کار بردن مصادیق حبس اختلاف دارند، قرآن کریم در آیات مختلف به این موضوع اشاره کرده است و در روایات معصومین (ع) موارد گوناگونی بر مشروعیت زندان یافت می شود که به بعضی از آنها اشاره شده است و به دنبال آن به بررسی مشروعیت از منظر اجماع و عقل پرداخته شده است در ادامه به جرائمی اشاره شده که مشروعیت زندان از آنها به دست می آید و هر جرمی از منظر روایات و دیدگاه فقهای شیعه و سنی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت اثبات شده که مجازات زندان در میان کیفرهای اسلامی هم به عنوان حد و هم به عنوان تعزیر به کار رفته است البته باید توجه داشت که بیشترین کاربرد حبس در بحث تعزیرات می باشد و بدنبال آن به بررسی انواع زندان در سیستم های کیفری دنیا، زیانهای ناشی از آن و حقوق زندانی در اسلام توجه شده است.
کلید واژه ها:
زندان- حقوق زندانی- مشروعیت زندان- انواع زندان- کیفرهای اسلامی
مقدمه

الف) بیان موضوع

موضوع تحقیق، بررسی مبانی و مصادیق زندان در حقوق اسلامی است. از قدیم الایام، زندان به عنوان یکی از راه های مجازات مجرمین و بزهکاران، معمول و مرسوم بوده است. در تمامی کشورهای جهان، صرف نظر از نژاد، عقاید، رسوم، آداب، فرهنگ و زمان، زندان بخشی از نظام قضایی می باشد. در نظام های حقوقی متعارف، زندان یکی از انواع مجازات می باشد و در بحث حقوق جزاء طبقه بندی می شود. در این تحقیق، بنا براین است که موضوع زندان از دیدگاه شرع مقدس اسلام مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و نظر فقه شیعه و سایر مذاهب فقهی اسلامی در خصوص زندان، جستجو و تبیین گردد.

ب) ضرورت تحقیق

مجازات زندان سابقه طولانی در تاریخ بشر دارد. در زمان های گذشته مجازات ها با قساوت و شقاوت تمام اجرا می شد. مجازات هایی از قبیل زنده به گور کردن، سوزاندن، طعمه حیوانات درنده ساختن، کور کردن و انواع شکنجه های بدنی رواج داشت. با آمدن دین اسلام، خیلی از مجازات های فوق منع گردید و نسبت به مجازات زندان، شرایطی را فراهم ساخت که در مواردی خاص می توان زندان را معمول نمود. به خاطر آسیب های اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی که بر پیکر اجتماع و زندانی وارد می شود، ضرورت تجدید نظر در مجازات زندان روشن می گردد. به همین خاطر ریاست محترم قوه قضاییه سیاست زندان زدایی را در دستور کار خود قرار داده اند و چون در فقه امامیه و عامه موارد منجر به زندان محدود هستند و برای هر تخلفی مثل تخلفات رانندگی یا انتخاباتی و… زندان روا نمی دارند. این در حالی که در قوانین فعلی برای موارد فوق، مجازات زندان لحاظ شده است. به امید می رود که استفاده از زندان به کمترین حد (موارد مشروع) کاهش پیدا کند و این تحقیق می تواند در این زمینه راه گشا باشد.

پ) پیشینه تحقیق

مجازات زندان در طول تاریخ فراز و نشیب های زیادی داشته است. در فقه امامیه به موارد محدودی از مجازات زندان اشاره شده است. چون حاکمان حکومت اسلامی در طول تاریخ کسانی بوده اند که با فقه امامیه فاصله داشته اند، به همین جهت زندان در منابع فقهی به شکل پراکنده و در بخشهایی از ابواب حدود و تعزیرات آمده است. لذا فقهاء بحث های کامل و جامعی که در سایر موارد فقهی مطرح نموده اند در مورد حبس ارائه نکرده اند و فقط به صورت پراکنده و در بعضی از فروعات، حبس را مطرح کرده اند. در میان قدما مرحوم شیخ طوسی در کتاب های و در بعضی از فروعات، حبس را مطرح کرده اند. در میان قدما مرحوم شیخ طوسی در کتاب های مبسوط، خلاف و نهایه به ذکر بعضی از مصادیق زندان پرداخته اند و فقهای بعد از او به ذکر بعضی از موارد زندان اشاره داشته اند. در حالی که فقهای معاصر کتابهای متفاوتی در خصوص زندان نوشته اند. به طور مثال نجم الدین طبسی کتابی با عنوان موارد السجن فی النصوص و الفتاوی به رشته تحریر در آورده اند و قبل از او احمد وائلی کتابی با عنوان احکام سجون را نوشته اند و آیه الله محمدحسینی شیرازی در الموسوعه فقهی اش و آیه الله منتظری در کتاب مبانی حکومت اسلامی به موارد زندان و ادله مشروعیت آن، اشاره کرده اند. با این حال تحقیقی که در حد یک پایان نامه کارشناسی ارشد به بررسی فقهی مباحث مشروعیت و موارد زندان بپردازد، یافت نشد و جا دارد که فقهای عظام با توجه به استقرار حکومت اسلامی در این زمینه بحث های کافی و وافی بنمایند و موارد زیادی را که برای آنها مجازات زندان لحاظ شده است مرتفع سازند و درصدد تطبیق قوانین فعلی با آنچه در منابع فقهی و روایی است بر آیند، تا از میزان استفاده زندان به عنوان مجازات کاسته شود، زیرا آموزه های دین بر زندان زدایی تاکید دارند.

ت) سوالات تحقیق

۱-آیا در سیستم جزایی اسلام، زندان به عنوان یک مجازات مطرح است؟
۲- رویکرد اسلام به مجازات زندان چیست؟
۳- ادله حبس کدامند؟

ث)فرضیه های تحقیق

۱- در نظام جزایی اسلام، زندان نه تنها به عنوان یک مجازات بلکه به عنوان یک ضرورت مطرح است. ضرورت است که در مواردی خاص مشروعیت دارد. ضرورت نه از آن جهت که واجب است بلکه به این معنا که کسانی که امنیت افراد و جامعه را در معرض خطر و تهدید قرار میدهند در جایی نگهداری شوند تا جامعه در آرامش باشد.
۲- نگاه اسلام به مجازات، بیشتر بر اساس اسلاح و تربیت مجرم است.
۳- قرآن، سنت، اجماع و عقل ادله ای هستند که می توان به عنوان مبانی مشروعیت زندان به آنها استناد کرد.

ج)اهداف و کاربردهای تحقیق

۱- ارتقاء دانش حقوق کیفری در زمینه ی مجازات زندان
۲- تبیین سیاست کیفری اسلام در خصوص این مجازات
۳- ارائه رهنمودهای لازم به مراجع و مقامات قضایی و نحوه برخورد آنها با مجازات زندان.
۴- ایجاد منبع قابل بهره برداری برای دانشجویان و دانشگاهیان و استفاده مراجع و مقامات قضایی در رسیدگی به دعاوی مطروحه در محاکم.

د) روش تحقیق

روش تحقیق در این موضوع آمیزه ای از روش توصیفی و تحلیلی است و در این زمینه ضمن مطالعات نظری و کتابخانه ای به تحلیل موضوع پرداخته شده است. در این نوشتار ضمن بیان مهمترین دیدگاه های فقهی در خصوص مجازات زندان، موارد اختلاف میان فقها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در مراحل تحقیق سعی بر آن بوده که منابع معتبر و دست اول فقهی مورد استفاده و استناد قرار گیرد.

هـ) معرفی پلان ساختار تحقیق

رساله حاضر در دو بخش تدوین گردیده است بخش اول دارای دو فصل است: فصل اول متشکل از دو مبحث می باشد که مبحث اول آن اختصاص به تعریف و اقسام زندان دارد. مبحث دوم درباره سابقه زندان در اسلام می باشد، فصل دوم از بخش اول نیز شامل دو مبحث می باشد که عبارتند از: مبحث اول مبانی نقلی، مبحث دوم مبانی عقلی. بخش دوم اختصاص به مصادیق زندان در حقوق اسلامی دارد این بخش نیز همانند بخش اول دارای دو فصل است. فصل اول از بخش دوم شامل دو مبحث می باشد، مبحث اول : زندان در جرائم مرتبط با نفوس، مبحث دوم :زندان در جرائم مرتبط با اموال. فصل دوم از بخش دوم درباره مصادیق زندان در جرائم مرتبط با دین و امنیت است که در دو مبحث مورد بررسی قرار میگیرد . مبحث اول :زندان در جرائم مرتبط با دین، مبحث دوم : زندان در جرائم مرتبط با امنیت

بخش نخست:

ماهیت و مبانی زندان در حقوق اسلامی

فصل نخست: مفهوم و سابقه زندان در اسلام

با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون در ۱۰ خرده مولفه، صفر و در حد استاندارد است، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که استفاده از کامپیوتر و نرم افزارهای کامپیوتری در تدریس معلمان وجود دارد. ارزش آزمون (نمره خی دو) برای هر کدام از خرده مولفه های ۵ تا ۱۴ به ترتیب عباتند از: ارزش آمون خرده مولفه ۵، (۶/۳۴۱)- ۶، (۵۹/۲۷۲)- ۷، (۳/۲۴۴)- ۸، (۵/۲۷۱)- ۹، (۶/۶۶۰)- ۱۰، (۳/۵۷۸)- ۱۱، (۸/۲۰۵)- ۱۲، (۳۲۴)- ۱۳، (۶/۳۲۵)- ۱۴، (۷/۲۹۶)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در جدول ۴-۵ فراوانی و درصد سوالات مربوط به مولفه میزان استفاده از کامپیوتر و نرم افزارهای کامپیوتری در قالب پنج گزینه بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد ارائه شده است. این مولفه شامل ده خرده مولفه به شرح: ۵- استفاده از برنامه های ارائه ۶- تهیه متون و جزوات آموزشی ۷- مطالعه اطلاعات گردآوری شده از اینترنت ۸- ذخیره و بازیابی اطلاعات ۹- تحلیل های آماری ۱۰- ساخت چند رسانه ای آموزشی ۱۱- استفاده از CD های آموزشی ۱۲- رایت CD 13- ویرایش از طریق Word 14- استفاده از کامپیوتر برای آموزش کامپیوتر، اینترنت و نرم افزارهای آنها می باشد. با توجه به اطلاعات مندرج در جدول ۸-۴ مشاهده می شود که گزینه بسیار کم در پاسخ به سوال ۵ از سوی ۷/۶۴ درصد معلمان انتخاب شده و بیشترین فراوانی (۱۵۶) را دارد. در سوال ۶، ۶/۶۰ درصد از معلمان گزینه بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۴۶) انتخاب نموده اند. در سوال ۷، ۵/۵۸ درصد از معلمان گزینه بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۴۱) انتخاب نموده اند. در سوال ۸، گزینهی بسیار کم از سوی ۶/۶۰ درصد معلمان انتخاب شده و از بیشترین فراوانی (۱۴۶) برخوردار میباشد. در سوال ۹، ۹/۸۰ درصد معلمان گزینهی بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۹۵) انتخاب نمودند. در سوال ۱۰، ۸/۸۷ درصد از معلمان گزینه بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۹۰) انتخاب کردند. در سوال ۱۱ معلمان گزینه ی بسیار کم را با ۲/۵۵ درصد و با بیشترین فراوانی (۱۳۳) انتخاب کردند. در سوال ۱۲ معلمان با ۳/۶۴ درصد گزینهی بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۵۵) انتخاب نمودند. در سوال ۱۳، ۳/۶۴ درصد معلمان گزینهی بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۵۵) انتخاب نمودند. در سوال ۱۴، ۱/۶۳ درصد از معلمان گزینه بسیار کم را با بیشترین فراوانی (۱۵۲)انتخاب کردند.
در جدول ۴-۵ بیشترین میانگین (۲۸/۲) مربوط به استفاده از CD های آموزشی و کمترین میانگین (۲۹/۱) مربوط به ساخت چند رسانه ای آموزشی می باشد.
جدول ۴-۵ فراوانی و درصد انتخاب هر گزینه در خرده مقیاس استفاده از کامپیوتر و نرم افزارهای کامپیوتری

گزینه
بسیار کم
کم
متوسط
زیاد
بسیارزیاد

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

میانگین

شاخص
آماری
سوال

۵

۱۵۶

۷/۶۴

۳۰

۴/۱۲

۲۸

۶/۱۱

۹

۷/۳

۶

۵/۲

۶۰/۱

ثروت بینهایت آدم گرگصورت و گرگ بودن وی در طول روز چنین به ذهن متبادر میکند که وی ممکن است ملاکی بزرگ باشد که روزه در برخورد با رعایا صفتی درنده چون گرگ دارد و شب در منزل و کنار خانواده انسانگونه رفتار میکند.
¨آداب و رسوم
از رسوم مربوط به ازدواج، رسم دزدیدن عروس است که در گذشته‌های دور انجام می‌شده و اکنون تنها ظاهر این رسم باقی مانده است. «این رسم کم و بیش به طور قراردادی در میان ایلات باقیست. در موکب عروس، عروس باشکوه تمام به لباس سرخ و سفید ملبس و سوار اسب می شود. دورتر از آن سوارانی قرار می‌گیرند که با نزدیکی آنان نبرد کوتاهی در می‌گیرد و عروس وانمود می‌کند که تسلیم شده است. (ماسه، ۲۵۳۵«۱۳۵۵»: ۱۱۶)
علاوه بر این در کردستان، قصه از آنجا نقل شده است، واژه‌ای به معنای ربودن عروس است. واسیلی نیکیتین در کتاب کرد و کردستان چنین‌ می‌گوید:«شیربهای عروس که به پدر و مادر او پرداخت می‌شود، به همان نامی خوانده می‌شود که به جریمه ربودن دختر می‌گویند. استعمال این واژه منعکس کننده‌ی نوعی ازدواج است که از طریق ربودن دختر انجام می‌گرفته» (نیکیتین، ۱۳۶۶: ۲۵۶).
در این قصه نیز آدم گرگ صورت به زور تهدید دختر را به خانه‌اش می‌برد؛ اما فراهم کردن زندگی مرفه برای وی یادآور نوعی رسم فرهنگی- اجتماعی است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
______________________
■ عناصر روانشناسی
رسم دزدیدن عروس که در قسمت آداب و رسوم به آن پرداخته شد، از لحاظ روانشناسی یونگ بقایای نقش قهرمانی مردان است. «این کار به مرد اجازه میدهد به بقایای نقش قهرمانی خود، درست هنگامی که به همسرش گردن مینهد و مسئولیتهای ناشی از ازدواج را پذیرا میشود، بیاویزد» (یونگ،۱۳۷۸: ۱۹۹).
نکتهی دیگر اینکه آدم گرگصورت در قصه، یادآور حیوان-دامادی است که بتلهایم میگوید؛ اما با توجه به اینکه در این قصه، معلوم نمیشود که این شخص در پایان قصه تبدیل به آدم میشود یا نه و هم چنین اینکه وی قبل از ازدواج هم فقط روزها تبدیل به گرگ می‌شده است، نمیتوان بر اساس نظریات بتلهایم این مسئله را تبیین کرد. آنچه میتوان در این جا مطرح کرد مسئلهی ادیپی میان پدر و دختر است. در این قصه وقتی آدم گرگصورت برای بردن دختر میآید، پدر، دختر را به گرگ میدهد و مادر دختر نقش چندانی در این امر ندارد و دختر هم به خاطر حرف پدر میپذیرد که همراه گرگ برود. در واقع دختر در این قصه وابستگی خودرا به پدر به گرگ منتقل میکند و زندگی شاد و مرفهی با گرگ میگذراند.
مسئلهی دیگر، سفر پدر و مادر دختر برای یافتن دخترشان است، این مسئله که سفر قهرمانان اسطورهای را به ذهن متبادر میکند، برای آنها با نوعی کمال عقلی همراه است. آنها در این سفر رموزی را میبینند که برای زندگی به این رموز نیاز دارند و در پایان قصه، ملایی این رموز را برایشان تفسیر میکند. این رموز بیشتر بیان نکات اخلاقی است که در جای خود خواهد آمد.
■ باورهای عامیانه و خرافی
___________
■ سایر عناصر
از نکات اخلاقی که به شیوهی نمادین و تمثیلی در قصه به آن پرداخته شده، لزوم رعایت عدالت، مذمت طمع وطمع ورزی، لزوم مصالحه با همسایه و حرص نخوردن برای مال دنیا است.
۳-۹- آدی و بودی
* خلاصهی قصه
زن و شوهری بودند به نام آدی و بودی. یک روز به قصد دیدن دخترشان به راه افتادند. در راه، اسرار زندگی و خانهی خود را به درویشی گفتند. در خانهی دختر، دختر آنها را در اتاق هل و میخک جای داد. آنها از روی سادگی وحماقت تمام هل و میخکها را دور ریختند. پس از آن، دختر آنها را در اتاق آینه خواباند در آنجا هم تمام آینهها را شکستند. دختر که از دست آنها خسته شدهبود مقداری چیت، دوشاب و یک اسب به پدر ومادرش داد و آنها را راهی خانه کرد. در راه چیت، دوشاب و اسب را بر اثر حماقت از دست دادند و به خانه آمدند. وقتی به خانه رسیدند، دیدند از وسایل موجود در خانه که در آغاز راه به درویش گفته بودند، اثری نیست.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
_____________
¨ کنشهای اساطیری
____________
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
__________________
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
در برخی قصهها، شاهد فضای طنزآلود حاکم بر قصه هستیم. هرگاه راویان قصهها خواستهاند که برخی از ویژگیهای انسانی یا اجتماعی را به نقد بکشانند از طنز استفاده کرده‌اند. این قصه نیز از همان دست قصهها است. شخصیتهای این قصه افراد سادهلوحی هستند که گاه کارهایشان بیشتر به حماقت میزند تا سادگی، این طنز حتی در نام شخصیت‌ها نیز پیدا است.
شخصیت درویش، یکی از شخصیتهای تکراری در قصهها است، البته این شخصیت منحصرا ایرانی نیست. «درویش مردی است تهیدست ومومن، اغلب در سیر و گشت که رابطه خاصی با خدا دارد و این امر باعث شده که وی اغلب به عنوان مددکار و مساعد یا حداقل به عنوان واسطه وارد ماجرا شود و…» (مارزلف،۱۳۷۱: ۴۴). شخصیت درویشی که مارزلف از آن نام میبرد با آنچه که در این قصه میبینیم کاملا متفاوت است. در این قصه، درویش در معنای فردی‌ گدا و مسکین به کار رفته تا مساعد ماجرا.
¨ آداب و رسوم
یکی از آداب و رسوم ایرانی که هنوز هم در بین آنها جاری است، رسم مهماننوازی، احترام و بزرگداشت مهمان است. معمولا بهترین جای منزل را به مهمان اختصاص میدهند. در این قصه هم، دختر ابتدا اتاق هل و میخک را و سپس اتاق آینه را در اختیار پدر ومادرش قرار میدهد. مورد دیگری که میتوان به آن اشاره کرد نوع معماری خانه های سنتی ایرانی است که به خوبی در این قصه دیده میشود.
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
________________________
■ عناصر روانشناسی
__________
■ باورهای عامیانه و خرافی
_______________
■ سایر عناصر
از مواردی که در قصه به طور ضمنی به آن اشاره شده، لزوم نگهداشت راز در زندگی است. در این قصه اگر «آدی و بودی» راز خود را به درویش نمیگفتند، هیچگاه زندگی خود را از دست نمیدادند.
۳-۱۰- آرزو
* خلاصهی قصه
پادشاهی در کوچه و بازار گردش میکرد. از داخل خرابهای صدایی به گوشش خورد، از لای در داخل خرابه را نگاه کرد. دو دختر، یک زن و مرد را دید که دور هم نشستهاند و حرف میزنند. هر یک از آنها آرزوهایشان را میگفتند. زن آرزو داشت گیس سفید اندرونی و شوهرش هم از قراولان شاه شود. دختر بزرگتر آرزو داشت از زنان حرمسرا شود ولی دختر کوچکتر آرزو داشت که سوگلی شاه شود. فردای آن روز، شاه همهی آنها را احضار کرد و از آنچه شب قبل اتفاق افتاده بود، سؤال کرد، آنگاه همه را به آرزویشان رساند مگر دختر کوچکتر را که به دلیل گستاخی دستور قتلش را صادر کرد. وزیر که مأمور این کار شده بود، دلش بر دختر سوخت و او را مشروط بر این‌که از آنجا برود، در صحرایی رها کرد. دختر در آن‌جا به چشمه‌ای آب و گنجی زیرزمینی دست یافت و قصری برای خود ساخت. روزی، پادشاه بر بام قصر خویش قدم میزد که از دور قصر دختر را دید و سوارانی برای اطلاع یافتن فرستاد. دختر خود را شاهزادهی مغرب زمین معرفی کرد. روز بعد که وزیر و پادشاه برای دیدن شاهزادهی مغربی رفته بودند، پادشاه عاشق دختر شد و او را سوگلی دربار خود کرد. بعد از مدتی، دختر حقیقت را به پادشاه گفت و پدر ومادرش را هم خبر کرد و سالها با هم به خوشی زندگی کردند..
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
_____________
¨ کنشهای اساطیری
– عاشق شدن
(رجوع شود به قصهی۸)
– سفر کردن
همان‌گونه که در قصه‌ی ۱ گفته شد، سفر کردن برای قهرمان معمولاً با نوعی پختگی عقلی همراه است. هر چند در این قصه قهرمان ناخواسته سفری را آغاز می‌کند؛ اما این سفر برای وی نتایج خوبی را به همراه دارد. این مطلب به تفصیل در قسمت روان‌شناسی توضیح داده می‌شود.
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
_________________
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
همانگونه که پیشتر هم گفته شد، طبقات اجتماعی در قصهها منحصر به دو طبقهی ثروتمند و طبقهی فقیر است. در این قصه ابتدا خانوادهای فقیر ترسیم میشوند که در خرابه زندگی می‌کنند و آرزوهایشان نیز همگی در جهت بهتر شدن زندگی است؛ اما همه زندگی بهتر را در وصل شدن به دستگاه حکومتی و دربار شاه میدانند و این میتواند نشانگر حاکم بودن روحیه اشرافیگری در جامعه باشد. در مقابل از پادشاه صحبت به میان میآید که معرف طبقهی حاکم و ثروتمند جامعه است. او تنها در انتهای قصه که دختر به مکنت رسیده، عاشق او میشود در صورتیکه این دختر از نظر ظاهر و باطن تغییری نکرده است. از نظر روابط خانوادگی، روابط چندان محکم و صمیمی نیست، بهگونهای که بعد از بهبود زندگی و رسیدن به آرزوها هیچ یک از اعضای خانواده در مقابل دستور قتل دختر کوچکتر عکس العملی از خود نشان نمیدهند.
¨ آداب و رسوم
در گذشته به دلیل این‌که حمام شخصی در خانه‌ها وجود نداشت، مردم برای استحمام از حمام‌های عمومی استفاده می‌کردند. در هنگام عروسی، عروس و داماد جداگانه به حمام می‌رفتند و این با رسوم و تشریفات خاصی انجام می‌شد. هانری ماسه در کتاب معتقدات و آداب ایرانی در این مورد چنین می‌گوید:

ای دریده یوسفان را پوستین، از راه ظلم! باش تا گرگی شوی و پوستین خود دری
اگر خواهی که چون یوسف به دست آری دو عالم را درین بازیگه رندان چو یوسف باش زندانی
از این زندان اگر خواهی که چون یوسف برون آیی
به دانش جان بپرور نیک و سرد رعلم رویا کن
تو چو یوسف به چاهی از شیطان خردت بشری و رسن، قرآن
گر همی یوسفیت باید و جاه چنگ روی زن و بر آی از چاه
همه از مال و جاه در شو و آی همه یوسف خویش را بر آرار از چاه
همه از ما و جاه در شو و ای همه یوسف فروش نا بینای
مجیرالدین بیلقانی می گوید:
شها تو شیر خدایی من آن سگ در تو که بی گناه تر از گرگ یوسفم حقا
عمیق بخاریی۱می گوید:
منم بر زبان و دل خویش ایمن ز زلت مصفا ز بهشت مطهّر
ز گفتار بد گوی چون گرگ یوسف ز تلبیس بد خواه چون شیر مادر
عطار نیشابوری در اسرار نامه می گوید:
برون آمد به میدان یوسف عهد به زیر چتر چون خورشید در مهد
چو پیدا شد جمال یوسف از دور جهان چون مصر جامع گشت از نور
به مصر اندر برایتست شاهی تو چون یوسف چرا در قعر چاهی

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تهمت دزدی زدن به بنیامین برای ماندن او پیشش و ارتباط جبرئیل از سد ره ناگاه
چنین گفت آن زمان یوسف به جبرئیل که چون آیند خوانمشان به تعجیل
بزرگی گفت چون یوسف چنان خواست که خود با ابن یامین دل کند راست
به دل با او یکی گردد به اخلاص به تنهایی کند هم خلوتش خاص
نهادش از پی ان صاع دربار به دزدی کرد منسوبش زهی کار
مجیر الدین بیلقانی۱ می گوید:
گل اگر یوسف عهدست عجب نیست از آنک رود نیلش قدح و ملکت مصرش چمنست
گل یوسف نبود من غلطمف نیک نرفت، آن چنان غرقه به خون کاوست مگر پیرهنست
یوسف با داشتن سه پیراهن سه اتفاق در زندگیش افتاده استف چنانکه رودکی می گوید:
نگارینا شنیدستم که گاه محنت و راحت سه پیراهن سلب بوده است یوسف را به عمر اندر
یکی از کید شد پر خون دوم شد چاک از تهمت سوم یعقوب را ازبوش گشت چشم تر
رخم ماند بدان اول دلم ماند بدان ثانی نصیب من شود روصل آن پیراهن دیگر؟
به حسن صورت چو بلبل مقید نظم به جرم حسن چو یوسف اسیر زندانی
ابو سعید ابوالخیر می گوید:
یک لحظه چراغ آرزوها پف کن قطع نظر از جمال هر یوسف کن
زین شهد یک انگشت به کام تو کشم از ذلت اگر مست نگردی تف کن
بابا طاهر عریان می گوید:
برندم همچو یوسف گر به زندان و یا نالم ز غم چون مستمدان
اگر صد باغبان خصمی نماید مدام آیم به گلزار تو خندان
فرخی سیستانی می گوید:
وان سگ ملعون که خوانند اهل مصر او را عزیز بسته و خسته به غزنین اندر آورده ذلیل
منوچهری دامغانی می گوید:
کنار آبدان گشته به شاخ ارغوان حامل سحاب ساجگون گشته به طفل عاجگون حبلی
یکی چون دیده ی یعقوب و دیگر چون رخ یوسف
دیگر چون دل فرعون، چهارم چون کف موسی
قطران تبریزی می گوید:
نه یوسف را نگون در چاه افکندند اخوانش نه بفروختند سیّاره ش میان مصر چون مولا
فراوان بود در زندان به مصر ایزد ببخشیدش بدو بخشید ملک مصر و ملک شام تا صنعا
شدیم ز گریه نا بینا چو یعقوب از غم یوسف زلیخا وار گشته پیرو این خود بود حق ما
آیا به صورت و سیرت چو آن کجا کردند برادرانش منسوب ذنب خویش به ذیب
حسن یوسف دارد و تأیید یوسف زین قبل مرد نابینا که بیند روی او بینا شود
از خلاف و کین او برنا بود پیر خرف وز رضا و مهر او پیر خرف برنا شود